De bodem in Jakarta daalt op sommige plekken met 20cm per jaar

Samen Topsector vormgeven

2

Negen lijnen naar leiderschap

PvW

partners voor water

Zij gaan ervoor!

4

Nederlands advies voor baai Bangkok Op verzoek van Thailand

Nieuwe projecten van start

Krant nr. 5

|

april 2011

‘De bodem in Jakarta daalt op sommige plekken met 20cm per jaar’ De bodem in Jakarta daalt op sommige plekken met 20 cm per jaar. Hoe lager de kust, hoe meer gevaarde zee kan opleveren. Dat besef is nu in Jakarta volop doorgedrongen. De urgentie om strategische beslissingen te nemen is hoog, om allerlei redenen. Partners voor Water steunt al een aantal jaren een project dat de stad veiliger moet maken voor overstromingen. Daarbij ging het onder andere om voorspellingsmodellen en het verbeteren van kanalen en regenberging. Nu is het tijd voor maatregelen aan de kust, omdat de bodem op sommige plekken – onder meer door onttrekking van grondwater – met 20 cm per jaar daalt. Ook wanneer dat beperkt wordt, blijft de bodem nog wel even dalen. Jan Jaap Brikman van Deltares leidt een consortium van Nederlandse organisaties die al een tijd in Jakarta actief zijn. “Tijdens het natte seizoen van 1996, 2002 en 2006 waren er grote overstromingen n Jakarta. Met steun van Partners voor Water konden we de oorzaken onderzoeken, de overstromingen werden veroorzaakt door hevige regenval. Als resultaat van deze evaluatie zijn er vele maatregelen genomen, regenberging is aangepast, kanalen uitgebaggerd. In 2007 overstroomde de stad weer, terwijl het helemaal niet had geregend. Het bleek dat de bodem tot een kritisch niveau was gedaald, bij hoge zeewaterstand kan het water de stad niet uit. Bij springvloed stroomt het water over de inmiddels te lage zeewering zo de stad in. Wij konden bereke-

Over Partners voor Water Partners voor Water (PvW) is een interdepartementaal programma dat zich richt op het bundelen van krachten om de internationale positie van de Nederlandse watersector (overheid, bedrijfsleven, kennis­instituten en NGO’s) te verbeteren, en zo een bijdrage te leveren aan oplossingen voor de wereld waterproblematiek. Het programma wordt gefinancierd door het ministerie van Infrastructuur en Milieu, het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het ministerie van Buitenlandse Zaken.  Partners voor Water wordt uitgevoerd door Agentschap NL EVD Internationaal en het Netherlands Water Partnership.

Ooit was er ruimte om onder de bruggen door te varen, maar door de bodemdaling liggen verschillende bruggen direct op het water.

nen bij welk springtij de stad zou overstromen, en gaven medio 2007 al aan dat de stad op drie dagen in oktober, november en december zou overstromen. Niemand geloofde het, maar het gebeurde wel. Zo werd het momentum gecreëerd om met steun van Partners voor Water scenario’s te bedenken om deze problemen te lijf te gaan.

In de stad of in de zee

in. Over een soort Afsluitdijk in zee bijvoorbeeld kun je een ringweg aanleggen, daarmee voorkom je dus niet alleen overstromingen vanuit zee, maar breng je wellicht ook verlichting voor het fileprobleem van Jakarta. Voor zowel de stads- als de zeevariant ontwikkelden wij een scenario. We schetsen hoe het eruit kan gaan zien en proberen daarvoor ook de private sector te interesseren: de haven, het vliegveld, private investeerders.’

Het expert team van Brinkman moest wezenlijke beslissingen onderzoeken: “Los je het in de stad op, of ga je de zee

Onlangs uitte de gouverneur van Jakarta in een speech zijn enthousiasme voor de

‘Waardering voor Nederlandse inbreng’ Simon Warmerdam, programmamanager van Partners voor Water, was onlangs in Jakarta toen een omvangrijke Nederlandse delegatie de stad bezocht. ‘Daarbij was ook burgemeester Aboutaleb van Rotterdam. Het niveau van de delegatie konden we gebruiken om meteen een high level meeting te organiseren, waarbij ook de vice-minister van publieke werken aanwezig was. Er

8

was grote belangstelling en waardering voor de manier waarop Rotterdam de havens richting zee uitbreidt, met de tweede Maasvlakte. Dat biedt in de stad zelf juist ruimte voor stedelijke vernieuwing. Die combinatie spreekt erg aan. De bescherming tegen de zee is niet alleen een kwestie van dijken bouwen, het is ook een investering in stedelijke ontwikkeling, er ontstaat nieuwe ruimte.’

Partners voor Water ondersteunt de ontwikkeling van scenario’s voor het gebied, waardoor een cruciale keuze goed gefundeerd kan worden gemaakt. Simon Warmerdam: ‘Het belangrijkste is dat het gevaar vanuit zee nu op een goede manier in beeld is gekomen en dat er heldere scenario’s zijn ontwikkeld voor de verschillende oplossingsrichtingen. In die scenario’s draait het nadrukkelijk om een geïntegreerde aanpak en om het inventariseren van draagvlak, ook als het gaat om investe-

zee-variant, die voor zijn stad veel kansen zou bieden. Brinkman: “Dat is prettig om te horen, maar wij gaan objectief verder. Begin april hebben we onze ideeën gepresenteerd, eind mei zijn we helemaal klaar en kan de formele beslissing worden genomen. Daarna is het natuurlijk zaak voor de Nederlandse sector om opdrachten binnen te halen. We hebben een sterk netwerk en met het aanleggen van dijken en het opspuiten van land lopen we voorop in de wereld. Dat geeft Nederland een goede uitgangspositie.”

ringen in de toekomst. Het was niet de bedoeling om meteen de techniek in te duiken, maar juist eerst de grote richting te bepalen, zodat de principiële keuze kan worden gemaakt. Het is van groot belang voor de voortgang, en ook voor de veiligheid van de stad, dat die keuze wordt gemaakt. Want dat is dan de basis van waaruit je verder kunt.’

Veel belangstelling Na het bepalen van de principiële keuze moet er een masterplan worden gemaakt. Daarvoor is andere financiering nodig. Simon Warmerdam: ‘De belangstelling is aanzienlijk. De Wereldbank

Vereenvoudigde, vrije vertalen van plannen voor Jakarta, eilanden en dijken voor de kust.

heeft al interesse getoond en hetzelfde geldt voor private investeerders. Begrijpelijk, want als de keuze eenmaal is gemaakt, kan er veel loskomen. En deze problematiek speelt niet allee in Jakarta. In Surabaja en Semarang is het ook aan de orde. En in alle kwetsbare delta’s in de hele wereld. Dat maakt het perspectief, ook voor de Nederlandse sector, alleen maar interessanter. Met onze betrokkenheid in deze cruciale fase onderstrepen we nog eens onze betrouwbaarheid en onze kennis.’

2

Focus op Topsector Water

‘Samen Topsector vormgeven’

Focus op Topsector Water voor niets over ‘een gouden driehoek’, als hij het heeft over de samenwerking tussen overheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven. Topspelers moeten de bereidheid hebben om samen een topteam te vormen. En het mooie is: juist dan kunnen ze ook individueel schitteren. Wij brengen als NWP de watersector samen en leveren de faciliteiten. Om samen te binden én in te zetten op innovatie. Want ook dat is een voorwaarde om internationaal onze rol te versterken en onze ambitie als wereldleiders in water waar te maken.’

Koos van Oord leider topteam Watersector

Sybe Schaap (64 jaar, geboren in Lemmer) combineert al vele jaren de waterwereld, de politiek en de wetenschap. Hij was onder meer dijkgraaf en voorzitter van de Unie van Waterschappen. Schaap is ook nu nog hoogleraar watergovernance in Delft en Wageningen. Hij studeerde sociale wetenschappen en promoveerde tot doctor in de wijsbegeerte. En hij is sinds 2007 voor de VVD lid van de Eerste Kamer.

Koos van Oord, oud topman van het bekende waterbouwbedrijf Van Oord en lid van de deltacommissie, is aangesteld als trekker van het nieuwe topteam dat de Topsector Water moet gaan vormgeven. Van Oord: “De Topsector water biedt ons de kans om binnenlands beleid te koppelen aan internationale ontwikkelingen. Het is voor mij een uitdaging te identificeren waar onze kansen liggen in Nederland en op exportgebied. Op welke gebieden kunnen we leiderschap tonen, welke niches zijn interessant?

Negen lijnen naar leiderschap Onmisbare schakel

Sybe Schaap, voorzitter van het Netherlands Water Partnership

We hebben als watersector samen onze ambities bepaald, met het visiedocument ‘Water 2020 – wereldleiders in water’. Dat is waardevolle input voor de “Topsector Water”. Nu is het tijd om onze visie te vertalen in strategische keuzes en actieplannen. De komende maanden zetten we in op nauwe samenwerking met het nieuwe ‘Topteam Water’, dat de Topsector moet gaan vormgeven.” Dat zegt Sybe Schaap, sinds begin dit jaar voorzitter van het Netherlands Water Partnership (NWP). Net drie maanden voorzitter bij het NWP, staat hij meteen voor een grote uitdaging. Het kabinet heeft 9 topsectoren benoemd, met een topteam bestaand uit een vertegenwoordiger van het grote bedrijfsle-

ven, MKB, een kennisinstelling en een topambtenaar. Het is zaak om dit topteam zo goed mogelijk te voeden met

‘Juist dan kunnen ze ook individueel schitteren’ informatie. Sybe Schaap hoopt dat het team gebruik zal maken van het voorwerk dat al gedaan is. “De toekomstvisie ‘Water 2020’ is tot stand gekomen na uitgebreide consultatie van de sector, dat is een mooi fundament om verder op te bouwen. Naar aanleiding van de toekomstvisie hebben we drie thema’s geformuleerd: ‘Water & Landbouw (more crop per drop) Enabling Delta Life en Providing Water for All.

Aan de hand van deze drie thema’s organiseren we de komende tijd verschillende bijeenkomsten met de sector. Daar werken we met de gezamenlijke watersector de visie verder uit. Voor het Topteam is het mooi om hier optimaal op aan te sluiten. Want het wordt hard werken de komende maanden: het Topsector Team moet half juni zijn plannen inleveren bij minister Verhagen.”

Samenwerking is de sleutel Volgens Sybe Schaap gaat het niet alleen om de kennis en kunde die aanwezig is bij individuele bedrijven, overheden en kennisinstituten. ‘Minstens zo belangrijk is dat je een bundeling tot stand brengt, verbanden legt, netwerken samenstelt waarin al die kennis en kunde op een heel gerichte manier bij elkaar komt. In zijn brief ‘Naar de Top’ spreekt minister Verhagen niet

In dit hele krachtenveld is het programma Partners voor Water volgens Sybe Schaap een onmisbare schakel. ‘Partners voor Water is een programma dat nieuwe ambities in de watersector mogelijk maakt. Het programma ondersteunde onder meer de ontwikkeling van de toekomstvisie. Deze krant staat vol mooie voorbeelden van projecten die het programma heeft gesteund. Partners voor Water is een prima voorbeeld van samenwerking binnen en met de overheid; omdat drie ministeries samen investeren in het programma en andere sectorpartijen ook actief deelnemen, komen er mooie projecten en resultaten tot stand. Als NWP hebben we de taak om de sector te informeren over- en bij het programma te betrekken. We doen dat in partnerschap met AgentschapNL EVD Internationaal, hun rol is het identificeren en ondersteunen van veelbelovende internationale projecten. Ik denk dat weinig mensen weten hoe instrumenteel Partners voor Water is geweest voor de sector. Zo stond het programma aan de wieg van het innovatieprogramma Watertechnologie, het European Water Partnership en de verovering van nieuwe markten in bijvoorbeeld OostEuropa. Ik vind het belangrijk om als voorzitter van het NWP bij te dragen aan het succes van het programma. Ik wil een verbindende factor zijn tussen de verschillende overheden, de kennisinstituten, NGO’s en het bedrijfsleven.”

In ‘Water 2020 – wereldleiders in water’ onderscheidt de watersector negen strategische lijnen die de basis vormen voor het bereiken van de mondiale toppositie. Dat zijn: - meer samenhang in de sector - investeren in onderzoek en innoveren - Nederland als etalage voor de wereld - vernieuwing door verbinding van deelsectoren - de wereld als markt - voor een duurzame wereld, solidair met kwetsbare groepen - strategisch waterleiderschap - een ‘wereld’ imago - onderwijs, arbeidsmarkt en ondernemerschap Langs deze lijnen gaat de watersector verdere keuzes maken en concrete actieplannen uitwerken.

Dossier over topsector Veel meer over de ambitie van Nederlandse watersector staat in een speciaal dossier op de website www.nederlandwerktmetwater.nl. Dat is de site van, voor en over de Nederlandse waterprofessional. Iedereen die zich bezighoudt met schoon water en droge voeten vindt hier informatie, vacatures, opleidingen, nieuws, subsidieinstrumenten, best practices, sociale netwerken en nog veel meer.

Niches in de watersector: klimaatadaptatie

CEO meeting Topsector: ‘Deltawerken zijn de beste subsidies’ Op 25 februari 2011 was een aantal CEO’s uit de watersector bijeen om de Toekomstvisie ‘Water 2020’ te vertalen in concrete keuzes en acties die bij kunnen dragen aan de invulling van de Topsector Water. De topmensen uit de watersector benoemden zeer concrete acties; van het uitwisselen van personeel tot het opzetten van Agriparken. Benader het buitenland met één businessmodel, kijk vanuit de vraag en niet vanuit het aanbod. Deze en andere punten worden de komende tijd verder uitgewerkt in deelsessies. Onderstaand de uitgangspunten die men heeft geformuleerd:

We willen resultaat vóór 2015 De Topsector Water moet snel oogsten. De keuzes van de Nederlands watersector moeten (zoveel mogelijk) resulteren in doorbraken die binnen 4 jaar (kabinetsperiode) geld opleveren. Een aantal succesvolle projecten is reeds geïnitieerd waardoor de kans van slagen en de serieuze groeistrategie voor de watersector ook in realiteit wordt omgezet.

We zetten in op laaghangend fruit De korte oogsttijd betekent dat moet

worden gekozen voor landen waar de sector al 5-10 jaar actief is, en dus bekend is met de markt, en voor innovaties die nu al klaar liggen om als product of dienst te worden geïmplementeerd. Die innovaties zijn er. Voorbeelden zijn de samenwerking van Rotterdam met Jakarta en de ‘facelift’ van de Afsluitdijk.

is binnen de sector veel synergie. Nu de subsidiëring onder druk staat, is het moment aangebroken om die synergie te benutten en meer samen te werken. Investeringen in fundamenteel onderzoek en grote overheidsprojecten levert prestaties op die wij de wereld kunnen laten zien. Deltawerken zijn de beste subsidies!

We gaan voor 25% meer export per jaar

Er is een uitgebreid verslag gemaakt van de CEO meeting. Dat kunt u downloaden op www.nwp.nl/water2020

Als sector moeten we niet tevreden zijn met een verdubbeling van de export in 2020. Die ambitie is onvoldoende. Er zijn veel grotere stappen nodig om op een heel ander niveau te komen. Als watersector moeten wij vaststellen waar we op uit willen komen en vervolgens moeten we afleiden wat de komende jaren moet worden gedaan. Een toename van de export met 25% per jaar is een stevige ambitie. Kansen voor een forse verhoging van de export liggen vooral in de relatie met food + beverage, olie + gas, en land + tuinbouw.

Om vervolgens vanuit dat perspectief te kijken wat daarvoor nodig is in Nederland op het gebied van innovatie, beleid, proeftuinen en andere randvoorwaarden voor een sterke sector.”

‘Beleid koppelen aan internationale ontwikkelingen’ Minister Verhagen wil voor alle negen topsectoren een topteam samenstellen, dat naast een CEO bestaat uit een wetenschapper, een topambtenaar en een MKB’er. De teams moeten half juni

We doen het zonder subsidies, net als Shell De watersector moet niet gaan voor subsidies maar voor investeringen. Wij nemen Shell als voorbeeld en laten de subsidiëring vanuit de overheid los. Er

Tijdlijn

Van Water 2020 naar Topsector Water 2 februari 2011 8 februari 2011 25 februari 2011 9 maart 2011 april/mei 2011

Niches in de watersector: drijvend bouwen?

3

half juni 2011

• brainstorm met staatssecretaris Ben Knapen naar aanleiding van Water 2020 over OS en Watersector • presentatie Water 2020, toekomstvisie voor de watersector • CEO bijeenkomst: topmensen uit watersector komen bijeen om document ‘Water 2020’  te vertalen in in concrete actieplannen • Koos van Oord wordt aangesteld als trekker van het Topteam voor de watersector • bijeenkomst ‘enabling delta life’: invulling toekomstbeeld met sectorpartijen die rond thema actief zijn • bijeenkomst ‘providing water for all’: bijeenkomst rond water en internationale samenwerking • ‘more crop per drop’ verdere uitwerking thema ‘land en tuinbouw’ • tweede CEO bijeenkomst om bovenstaande drie thema’s samen te brengen • Topteams moeten plannen inleveren bij minister Verhagen

Niches in de watersector: water en landbouw

Koos van Oord

hun plan voor de invulling van de topsector overhandigen aan Verhagen. Naast Koos van Oord bestaat het topteam uit Meiny Prins, directeur Priva, Annemieke Nijhof, directeur-generaal Water van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, en Nick van de Giesen, Hoogleraar Waterbeheer aan de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen van de TU Delft.

4

Partners voor Water in het veld

Partners voor Water in het veld

Slimme stuw in Vietnam

Nieuwe projecten van start

Ze gaan ervoor!

Roemenië

bangladesh

Tijdens de vorige tender van Partners voor water kwamen 58 subsidieaanvragen binnen. Na een strenge selectie werden negentien subsidieaanvragen gehonoreerd. Hieronder een selectie uit de gelukkigen, die inmiddels allemaal enthousiast met hun plannen aan de slag zijn gegaan.

VIETNAM

Nieuwe tender Inmiddels is een nieuwe tender geopend, waaraan een andere regeling is gekoppeld. Let op! Deze sluit al 28 april. De informatie over de regeling vindt u op www.partnersvoorwater.nl

‘The Bangladesh Project’

Goed en vroeg meten voorkomt vervuild drinkwater Roemenië

Het was zo goed bedoeld: waterputten slaan om te zorgen dat de bevolking drinkwater heeft. Maar de harde werkelijkheid in Bangladesh leerde, dat het grondwater behoorlijk met arseen is vervuild. Dus tientallen miljoenen mensen zijn in aanraking gekomen met vervuild drinkwater. Een project van Partners voor Water kan daar een streep onder zetten: kleine drinkwaterfabriekjes, gerun door lokale zzp’ers, met slimme techniek en microkrediet. En ook nog eens zeer transparant te volgen.

Meer dan 400.000 mensen in Iasi en omgeving, in het noordoosten van Roemenië, lopen regelmatig kans op vervuild drinkwater. Een slim meetsysteem dat vervuiling vroegtijdig opspoort, kan uitkomst bieden. Partners voor Water financiert de pilot.

Schoon drinkwater voor miljoenen Bengalen

Joren Ellenbroek van de Ecological Management Foundation, een van de consortiumpartners: ‘We gebruiken de zogenoemde flow through capacitor, ontwikkeld door Voltea uit Leiden. Die haalt met elektrodes het arseen uit het grondwater, en en passant verdwijnt ook de zoute smaak. Het is een zeer kosteneffectieve oplossing. Voordeel van die techniek is dat je het heel kleinschalig kunt toepassen, in een mini-drinkwaterfabriekje dat genoeg water levert voor 600 tot 1.000 mensen. Dat maakt het concept geschikt om lokale drinkwaterhandeltjes op te zetten, zeg maar met zzp’ers die de technologie onder de knie hebben en het drinkwater kunnen verkopen.’

‘77 miljoen zijn in aanraking gekomen met vervuild grondwater.’ Betalen voor water De financiering door Partners voor Water betreft het plaatsen van enkele apparaten voor een testperiode. Die test betreft de techniek, maar ook het proces: kan de machine door een lokale ondernemer worden bediend, wil de bevolking voor het water betalen, en is het dus economisch aantrekkelijk voor zo’n water-zzp’er? Joren Ellenbroek: ‘Veel mensen hebben gewoon een eigen waterput, daarvan zijn er in de jaren

Iasi is de op één na grootste stad van Roemenië en de voormalige hoofdstad van het vorstendom Moldavië. Dunea werkt al jaren samen met Apavital, verantwoordelijk voor de drinkwatervoorziening, riolering en afvalwaterzuivering in Iasi en omgeving. De rivieren Proet en Moldova zijn de bron voor het drinkwater. Toine Ramaker van Dunea: ‘Het probleem is dat we weinig weten over de waterkwaliteit van de rivieren. Er wordt weinig gemeten, en erg basaal. Wat er aan pathogene stoffen uit de waterzuivering komt wordt niet waargenomen, en hetzelfde geldt voor veel industriële vervuiling. De zuiveringsinstallaties zijn zo verouderd dat het rioolwater bijna onbehandeld de rivieren in stroomt. De problemen treden vooral op bij pieken in de vervuiling, vooral in de zomer, als er weinig stroming is.’ Mr Allerd Stikker luidt de gong op de beurs, ter ere van de start van ‘The Bangladesh project’

zeventig en tachtig van de vorige eeuw echt miljoenen geplaatst. Dat water kost dus niets. Maar er is een groeiend besef dat je dat water beter niet kunt drinken. En voor dat deel van hun waterbehoefte zullen de mensen bereid zijn om een beetje te betalen.’ Als het werkt zoals het consortium hoopt en verwacht, dan kan het project met hulp van andere financiers worden opgeschaald. Het doel is ambitieus: het consortium wil uiteindelijk 30.000 machines leveren, in tien jaar tijd. Dat is dus genoeg voor achttien tot dertig miljoen mensen.

Brede samenstelling Het consortium is breed samengesteld. De technologie komt van Voltea. Ecological Management Foundation (EMF) en Micro Water Facility (MWF) richten zich op het uitvergroten van kleine watertechnologieën tot kansrijke social businesses. Dhaka Ahsania Mission (DAM) is een vooraanstaande not for profit organisatie in Bangladesh,

zeer actief in water en sanitatie. Akvo heeft een open source internet platform ontwikkeld waarop waterprojecten ‘zichtbaar’ worden, goed kunnen communiceren en kennis kunnen delen. Proportion is gespecialiseerd in social business development via co-creatie.

Het systeem wordt ontwikkeld door waterbedrijf Dunea, technologiebedrijf Interline Systems, Het Waterlaboratorium, Biemond Business Support en Environmental Institute. De pilot voorziet in de plaatsing van een aantal aan elkaar gekoppelde sensoren. Die kunnen heel breed of juist heel specifiek problemen signaleren. Toine Ramaker:

‘Daarom brengen we nu eerst in kaart wat er aan gegevens bekend is en welke industriële activiteit er stroomopwaarts is. Aan de hand daarvan kunnen we bepalen welke sensoren we nodig hebben. En dankzij die sensoren zie je de rotzooi als het ware aankomen en kun je besluiten de inlaat voor de drinkwaterproductie tijdelijk te sluiten.’

Online en realtime De informatie van de sensoren kan online en realtime worden uitgelezen. De aan de sensoren gekoppelde software is in staat de signalen van allerlei verschillende sensoren te interpreteren en vervolgens al dan niet alarm te slaan. Het is dan aan de mensen ter plekke om te beoordelen of de inlaat moet worden gesloten. ‘Belangrijk onderdeel van de pilot is dan ook de overdracht van kennis en kunde. Bovendien leren we er zelf ook van. Wij gebruiken al sensoren bij een innamepunt van de afgedamde Maas. Die kennis passen we nu toe, maar in Roemenië doen we ook weer extra ervaring op met het toepassen van nieuwe sensoren.’

Meer waterbedrijven De pilot in Iasi duurt twee jaar. Daarin moet blijken of de technologie goed werkt en of de mensen ter plekke ermee overweg kunnen. De spin-off kan interessant zijn. Toine Ramaker: ‘Andere Roemeense drinkwaterbedrijven hebben dezelfde problemen en kunnen hun voordeel doen met het meetsysteem dat we nu voor Apavital ontwikkelen.’

Eén op de vijf sterfgevallen Uit grootschalig onderzoek is gebleken dan één op de vijf sterfgevallen in Bangladesh gerelateerd is aan het drinken van water met te hoge concentraties arseen. De WHO noemde het al eens het de grootste massavergiftiging in de geschiedenis. Sinds het plaatsen van handpompen om de bevolking van drinkwater te voorzien zijn ongeveer 77 miljoen mensen in aanraking gekomen met vervuild grondwater. Ook de overheid van Bangladesh erkent dit probleem.

De samenwerking tussen de Nederlandse partners is op 14 februari van dit jaar formeel bevestigd met de ondertekening van een samenwerkingsovereenkomst.

In Nederland, bijvoorbeeld op Goeree-Overflakkee, zijn er al vele tientallen in gebruik: slimme stuwen die draaien op zonne-energie en communiceren via mobiele netwerken. Met steun van Partners voor Water wordt het concept nu ook getest in Vietnam: andere situatie, ander klimaat. Het doel: efficiënt watergebruik en optimalisering van de oogst. Wytze Schuurmans van Nelen & Schuurmans, leidende partij in het project en actief in watermanagement: ‘Wat wij gaan testen moet de plaats innemen van de vele duizenden stuwtjes die je overal in tropische landen ziet, in combinatie met irrigatie- en drainagestelsels. Die zijn nu allemaal handbediend. Wil je voortdurend zorgen dat je de juiste hoeveelheid water op de juiste plek hebt, dan ben je de hele dag druk om die stuwen op en dicht te zetten. Dat is dus ondoenlijk; het kan alleen maar als het geautomatiseerd is. Maar ja, er is geen betrouwbare elektriciteit beschikbaar en daarbij komt ook dat het weinig mag kosten.’

Onverstoorbaar De keuze voor zonnecollectoren en mobiele communicatie lag dus voor de hand. Nederland telt er vele tientallen en die functioneren prima. Toen een paar jaar geleden op Goeree-Overflakkee de stroom uitviel, stonden de gemalen stil.

Artist impression van een slimme stuw

Maar de stuwen bleven onverstoorbaar hun werk doen. Het lijkt dus eenvoudig: zet ook zulke stuwen in tropische landen neer en je lost een hoop problemen op. Maar zo eenvoudig is het zeker niet, benadrukt Wytze Schuurmans: ‘We gaan een nieuw type maken, aangepast aan de wensen en de omstandigheden in tropische landen. Hij wordt ook een stuk robuuster, en zo geconstrueerd dat je er niet zomaar waardevolle onderdelen af kunt slopen. De regeltechniek passen we aan voor het gebruik in irrigatiestelsels. De stuw kan op twee manieren reageren. Ten eerste door een ‘open-dicht-knop’. Ten tweede automatisch, op basis van waterstandsmetingen , watervragen van gebruikers,neerslag, bodemvocht en weersverwachtingen. Dat laatste maakt de stuw echt “smart”.’ De communicatie naar een internet applicatie (Lizard) verloopt op afstand. Doordat de beheerder ook altijd zelf een stuw kan openen en sluiten wordt de overgang van hand-

bediende schuiven naar automatische schuiven verkleind.’

In de haarvaten De Smart Solar Gate laat zien hoe je heel hoogwaardige technologie in het veld kunt toepassen. ‘Dat benadrukken wij altijd: het gebeurt in de haarvaten van het watersysteem. Daar moet je ingrijpen en je technologie toepassen.’ De stuwen zullen deels in Vietnam worden geproduceerd, om ze betaalbaar te maken. Traditionele stuwen kunnen binnen een dag worden vervangen. De pilot omvat vijf slimme stuwen die een half jaar zullen worden gevolgd om het extra rendement te kunnen meten. ‘Daarna kun je bij gebleken succes denken aan opschalen. In Vietnam, maar ook elders in die regio.’

5

Intensief Nederlands bezoek aan Vietnam Bij het verschijnen van deze krant is een grote handelsmissie van het Agentschap NL in Vietnam. Prins Willem Alexander en Prinses Máxima wonen een deel van het programma bij. Politiek leider van de missie is staatssecretaris Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Daarnaast brengt de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, Joop Atsma, in het kader van de Nederlands-Vietnamese samenwerking op het gebied van klimaatadaptatie en watermanagement, in dezelfde periode een bezoek aan Vietnam. Parallel daaraan vindt ook de volgende Veerman-deltamissie plaats, met de vierde high level workshop over het Mekong-deltaplan, passend in

het Water Mondiaalprogramma. De beide staatsecretarissen zullen die workshop ook bijwonen. De samenwerking tussen Rotterdam Climate Proof en Ho Chi Min Stad krijgt vorm in ‘Ho Chi Min towards the Sea’. Aan Vietnamese kant is inmiddels de zaak organisatorisch opgetuigd om de weg in te slaan naar een climate proof stad. De Vietnamese gesprekspartners hebben in dat kader ook grote belangstelling voor de Tweede Maasvlakte van Rotterdam, die ruimte schept en de stad weer leefbaarder maakt. Er gebeurt dus veel in Vietnam, een van de Water Mondiaal delta’s. Voor meer informatie: [email protected]

De Pilot-partijen Nelen & Schuurmans, watermanagement Logic Electronics, hardware en telemetrie DotX Control Solutions, regeling

Overstroming in Ho Chi Min stad

www.smartsolargate.org

NIEUWS uit de WATER MONDIAAL DELTA’S

Market scan wijst de weg Water Mondiaal Water Mondiaal is het uitvoeringsprogramma voor het mondiale waterbeleid van Nederland, zoals het kabinet dat heeft neergelegd in het Nationaal Water Plan. Water Mondiaal is een breed programma waarin onder meer een gezamenlijke visie op marketing en beleid wordt uitgewerkt. Het meest zichtbaar is de keuze voor de delta’s Mozambique, Egypte, Bangladesh, Indonesië en Vietnam. Door middel van deze focus wil het programma samen met de sector in deze vijf delta’s een groot verschil kunnen maken. Bij het programma Water Mondiaal zijn de volgende ministeries betrokken: I&M (Infrastructuur en Milieu), EL&I (Economische Zaken, Landbouw en Innovatie) en Buitenlandse Zaken samen hun buitenlands beleid op het gebied van water vorm. Partners voor Water draagt in zijn 3e programmaperiode bij aan de realisatie van de ambities in het Nationaal Water Plan. In dat kader ondersteunt Partners voor Water het programma Water Mondiaal.

Het klinkt in eerste instantie niet heel bijzonder: een market scan om de kansen voor de Nederlandse watersector in beeld te brengen. Maar in Mozambique en Bangladesh, twee van de delta’s met een belangrijke positie in Water Mondiaal, blijken ze van grote waarde en Egypte komt er als derde bij. De sleutel van het succes: niet alleen kijken wat een land vraagt of nodig heeft, maar dat direct in één rapportage koppelen aan wat Nederland te bieden heeft. Die combinatie geeft focus en energie. Bangladesh: record-drukte Eind februari stond de market scan over Bangladesh centraal tijdens een zeer drukbezochte sectorbijeenkomst over dat land, met rond de vijftig deelnemers. Belangrijke aanwezige was ambassadeur Alphons Hennekens. De market scan brengt twee zaken bij elkaar. Aan de ene kant de marktkansen in Bangladesh, nu en in de toekomst. En aan de andere kant: hoe kan de Nederlandse sector daarop aansluiten. Het bij elkaar brengen van die twee sporen leverde de thema’s op die tijdens de bijeenkomst aan de sector werden voorgelegd. Die betreffen de watersector zelf, maar zeker ook de overlappingen met vooral de agrarische sector, bijvoorbeeld op het gebied van irrigatie. De komende tijd worden de thema’s verder uitgewerkt door een soort kwartiermakers, een team

Kansen grijpen

dat de samenwerking gaat aanjagen. De wens is uitgesproken dat een vergelijkbaar team ook aan Bengaalse kant wordt geformeerd, om de samenwerking te stroomlijnen. Dat is geen overbodige luxe: Bangladesh heeft 35 ministeries, waarvan er 7 het meest met de watersector te maken hebben.

dan snelheid. Ik schat dat we over twee maanden de vervolgstappen hebben gedefinieerd. Het kan zijn dat we in de tussentijd nog een keer een missie organiseren, met het oog op de duurzaamheid van de samenwerking. Je wilt immers met elkaar iets neerzetten dat kwalitatief goed is en dat draagvlak heeft.”

Mozambique: bouwen aan relatie

Egypte: nu voorbereiden, straks oogsten

In februari van dit jaar ging een identificatiemissie naar Mozambique om de mogelijke vormen van samenwerking te verkennen. De deelnemers bezochten een aantal projecten en spraken met partijen in de Mozambiquaanse watersector, waaronder ook ministeries en de onderzoekwereld. Het bezoek werd afgesloten met een workshop op 24 februari. Het was een hoogwaardige bijeenkomst waar de deelnemers met grote inzet op zoek gingen naar samenwerkingsthema’s die waardevol zijn voor zowel Mozambique als de Nederlandse watersector. Integraal waterbeheer kwam naar voren, evenals voedselzekerheid, stroomgebiedbeheer, voedselzekerheid, kustbescherming, ruimtelijke ontwikkeling, drinkwater en sanitatie, irrigatie en ruimtelijke ontwikkeling. “Uit deze thema’s wordt een keuze gemaakt, die we vervolgens goed uitdiepen met het oog op een langjarige samenwerking in het kader van Water Mondiaal” zegt Ben Lamoree van NWP. Hij is voor het programma Partners voor Water coördinator voor Water Mondiaal. Lamoree: ‘Het gaf veel energie. In deze fase is zorgvuldigheid belangrijker

De politieke aardverschuiving in Egypte raakt natuurlijk ook de samenwerking met de watersector in dat land – de Nijldelta is één van de vijf delta’s met een prominente positie in Water Mondiaal. De onrust betekent niet dat er nu niets gebeurt. Ben Lamoree: ‘We hebben veel contact het de ambassade in Cairo en die heeft ons geadviseerd om vooral verder te gaan en de market scan zeker te laten maken. Het is nu niet het moment voor een politieke workshop. Maar drinkwater, irrigatie en integraal beheer zullen hoe dan ook nodig blijven. Als we nu de market scan laten maken, zijn we straks klaar voor verdere actie zodra er weer een zekere mate van politieke en maatschappelijke rust in Egypte is weergekeerd. Vooral omdat die scan ook in Egypte niet alleen in kaart brengt welke vraag er in het land bestaat, maar ook meteen de link legt naar het antwoord dat de Nederlandse sector te bieden heeft. Dan ben je een stuk concreter bezig en kun je in een latere fase meteen spijkers met koppen slaan.’

Ik heb tijdens mijn verblijf in Nederland een aantal bedrijven in de watersector bezocht waardoor ik een (nog) beter inzicht in deze sector heb gekregen. Het is inderdaad indrukwekkend wat Nederland te bieden heeft. Aan kennis en ervaring, aan denkkracht en aan praktische toepasbaarheid. In Bangladesh presenteer ik de watersector als speerpunt van de brede bilaterale relatie en bouw voort op de goede naam en faam die ons land in de watersector opgebouwd heeft . Ik was bijzonder onder de indruk van de aanzienlijke opkomst bij de sectorbijeenkomst. De marketscan Bangladesh laat zien hoeveel er te doen valt en waar voor Nederland de kansen liggen. Het blad Internationale Samenwerking ( februari 2011) kwalificeert Bangladesh als de groeiparel van Azië; laten we de kansen grijpen. Op de steun van de Ambassade in Dhaka kunt U rekenen, ik hoor graag van U.

Alphons Hennekens, Nederlandse ambassadeur in Bangladesh

6

Water en Landbouw

Spin off

LTO Nederland blij met Nutriënten Platform

‘Hergebruik fosfaat moet de standaard worden’ Over pakweg een eeuw begint het fosfaaterts op te raken. Terwijl fosfaat nog steeds onmisbaar is als meststof voor de landbouw. Ziedaar de grote uitdaging. Het goede nieuws is dat het fosfaat wel door hergebruik uit bijvoorbeeld ontlasting van mens en dier te winnen is. Daar moet je dus iets mee doen. Dat is de boodschap van Peter Brouwers van LTO Nederland. Ook zijn organisatie heeft zich aangesloten bij het in januari gestarte Nutriënten Platform. ‘Hergebruik moet de standaard worden.’ Het Nutriënten Platform, in de opstartfase ondersteund door Partners voor Water, komt voort uit de overtuiging dat bijvoorbeeld het fosfaatprobleem alleen effectief aangepakt kan worden als de betrokken sectoren de handschoen gezamenlijk oppakken. Het platform richt zich op het creëren van de randvoorwaarden voor een duurzamer nutriënten gebruik in de gehele keten van water, sanitatie en landbouw. In afvalwater en ontlasting zitten voedingsstoffen (nutriënten) die je prima kunt hergebruiken, daarnaast zijn er alternatieven voor het gebruik van bijvoorbeeld fosfaat. Partijen uit onder meer de watersector, land- en tuinbouw en veeteelt, kunstmestindustrie, voedings-

middelenindustrie en afvalverwerking komen in het Nutriënten Platform samen om de transitie naar een duurzaam nutriënten gebruik te versnellen.

Naar nieuwe balans Peter Brouwers: ‘We zijn ons als sector terdege bewust van onze verantwoordelijkheid. We hebben een bijzondere positie in de kringloop, en dus ook als gaat om een verantwoord gebruik van grondstoffen zoals fosfaat en kali.

‘Fosfaatprobleem effectief aanpakken’

We gaan naar een nieuwe balans, gebaseerd op een optimalisatie van mest en voeding. Je kunt de fosfaatstroom in het voer een beetje sturen door andere keuzes te maken in je grondstoffen. We hebben bijvoorbeeld met de diervoederindustrie het afgelopen halfjaar bindende afspraken gemaakt om de input van fosfaat substantieel te verminderen. Stap twee is dan de optimalisatie van het bemesten. Ooit zijn we van mest naar kunstmest gegaan. Ik denk dat we nu voor een flink deel weer terug kunnen en moeten naar mest. Tussen 2015 en 2018 willen we toe naar

kunstmestvrije veehouderij. Aan het laten groeien van het gras komt dan geen kunstmest meer te pas. De akkerbouw gaat ook steeds meer toe naar het gebruik van dierlijke mest, vooral door mest op maat producten vervaardigd uit dierlijke mest. Aan het begin van het groeiseizoen heb je bijvoorbeeld snel opneembare stikstof nodig, later in het seizoen past fosfaat en organische stof beter. Het derde spoor is export van de geproduceerde mineralen.

Er komt veel mest uit de veehouderij, en die moeten we benutten. Die moet dus geschikt zijn, of geschikt gemaakt worden voor specifiek gebruik. We produceren nu al kunstmestvervangers uit dierlijke mest. Door middel van een landelijke pilot proberen we Brussel te overtuigen van de werking van deze producten. Doel is dat ze in plaats van kunstmest ingezet worden. Op deze manier sluiten we kringlopen. We gaan in mijn optiek naar een soort raffinage van mest, daar moeten we nog een hele slag in maken. Via het Nutriënten Platform kunnen we alle kennis en kunde gebruiken die er voorhanden is. Daar hebben we allemaal belang bij. Onze conclusie is dat het Nutriënten Platform absoluut toegevoegde waarde heeft. We vonden dan ook dat we niet mochten ontbreken.”

Na twee jaar succesvol te hebben samengewerkt in de agendering van fosfaatschaarste hebben acht partijen eind 2010 besloten tot de oprichting van het NP. Er is een stakeholdersanalyse uitgevoerd die is gebruikt voor een strategisch plan dat in december 2010 is afgerond en goedgekeurd door de oprichtende partijen. De gezamenlijke behoefte om de toekomstige fosfaatschaarste nog verder te agenderen was een belangrijke driver om tot de oprichting van het NP

te komen. De oprichtende partijen realiseren zich echter dat alleen door samenwerking en krachtenbundeling de broodnodige versnelling van het transitieproces kan worden behaald. Het doel is betere condities creëren voor duurzaam nutriënten management De missie van het NP is “De juiste condities creëren voor de noodzakelijke transitie naar duurzaam nutriënten gebruik”. Het platform gebruikt een “learning by

Syrië: grote droogte oplossen

Drinkwaterproductie waaiert uit in Vietnam

De kennis van de Nederlandse watersector is in Syrië meer dan welkom. De betrokkenheid wordt breder en de waardering is hoog. Tijdens het laatste bezoek in januari bleek het vertrouwen in de samenwerking met Nederland en de expertise van de Nederlandse sector zo groot, dat er al een aanmerkelijke spin-off mag worden verwacht.

WFH werkt in een publiek-private constructie nauw samen met het provinciale waterleidingbedrijf van Dong Thap. Samen hebben ze een bedrijf opgericht dat voor een periode van vijftien jaar de installatie beheert en het water levert. De installatie, de ‘Perfector-R’ is ontworpen voor de watervoorziening voor steden in ontwikkelingslanden. Gangbare zuiveringstechnieken voor oppervlaktewater zijn zodanig geoptimaliseerd dat er een robuuste zuivering ontstond, die weinig onderhoud

Er komt veel mest uit de veehouderij, die moeten we benutten

Over het Nutriënten Platform Het Nutriënten Platform (NP) is een Nederlands netwerk van organisaties dat zich zorgen maakt over het schaarser worden van nutriënten en de wereldwijde gevolgen daarvan. Het NP brengt bedrijven, maatschappelijke organisatie en kennisinstellingen samen om de transitie naar een duurzamer gebruik van nutriënten te versnellen.

Spin off Partners voor Water project:

In oktober 2010 opende de toenmalige staatssecretaris Huizinga een zuiveringsinstallatie voor drinkwatervoorziening in Co Lan, in de Vietnamese provincie Dong Thap. Initiatiefnemer is het Water Fund Holland (WFH), waarin de drie Nederlandse drinkwaterbedrijven PWN, Dunea en WMD zich hebben verenigd. Partners voor Water leverde in de startfase een financiële bijdrage.

Raffinage van mest

doing” benadering. Het bouwt voort op de speciale positie die Nederland heeft, met zijn nutriëntenoverschot, in een wereld van (toekomstige) schaarste. Door een groter besef van de noodzaak van een efficiënter gebruik en hergebruik van nutriënten, ontstaan er kansen om in Nederland ontwikkelde kennis en oplossingen breder en internationaal toe te passen. Het secretariaat wordt gehost door het Netherlands Water Partnership.

Lidmaatschap Het Nutriënten Platform staat open voor alle organisaties die de noodzaak inzien van een duurzaam nutriënten gebruik en die hier een actieve bijdrage aan willen leveren. De jaarlijkse contributie bedraagt 3.000,= euro per lid. Als u geïnteresseerd bent in het Nutriënten Platform en/of lid wilt worden, dan kunt u uw contactgegevens doorsturen naar de secretaris van het Nutriënten Platform: de heer Ger Pannekoek, [email protected]

Founding fathers Acht founding fathers startten gezamenlijk het platform. Gert de Bruijne van de NGO ‘Waste’ speelde een instrumentele rol in de totstandkoming van het platform, vanuit zijn visie en drive is er veel tot stand gekomen, aldus de verschillende betrokkenen bij het platform. Bij het drukken van de krant telde het platform achttien leden, en dat aantal stijgt nog. Voor meer informatie: www.nutrientenplatform.nl Op de foto, tijdens de lancering, nog potentiele leden van het Nutriëntenplatform, nu allemaal aangehaakt vlnr: Rafael Lazaroms: Unie van Waterschappen, Peter Brouwers: LTO Nederland, Johan Raap: Royal Cosun, Cees Langeveld: ICL Fertilizers Europe en Toon Beeks van de Van Gansewinkel groep.

7

Zo kwam er het verzoek om het integrale waterbeheer ook toe te passen voor het stroomgebied van de Eufraat, in het noordoosten van het land. Syrië wil daar graag voor betalen; er heerst in dat deel van het land een onvoorstelbare droogte.

Opening van de waterfabriek door mevrouw Tineke Huizinga

vergt en weinig chemicaliën en energie verbruikt. De installatie, in combinatie met de publiek-private samenwerking die eronder ligt, is een groot succes. Begon het met een installatie voor 30.000 mensen (60 liter per seconde), al snel werd duidelijk dat die capaciteit moet worden verdubbeld en daarna nog eens

verdubbeld, naar een installatie die 120.000 mensen van water voorziet. Dat betekent een lokaal te financieren investering van € 1,3 miljoen. Inmiddels is er ook concrete belangstelling vanuit drie steden in de Mekong-delta. Voor elk van die steden zal een joint venture worden opgezet.

Geen water, geen riool, geen elektriciteit, wel toiletten Rond het verschijnen van deze krant wordt in een krottenwijk in Kaapstad een nieuw type van de MobiSan geplaatst, een bijzondere sanitaire voorziening die zonder water, elektriciteit of stroom kan. Het is de volgende stap in een bijzonder project dat enkele jaren geleden met steun van Partners voor Water van start ging. Betaalbaar, eenvoudig, met efficiënte logistiek en lokaal hergebruik voor irrigatie en bemesting. Brendo Meulman van Landustrie: ‘Normaal zijn zulke stand-alone oplossingen relatief kostbaar voornamelijk door de logistiek: je moet er om de paar dagen naartoe om de toiletten te legen. De MobiSan die we de afgelopen jaren hebben getest, had die nadelen niet. Het is in feite een hele batterij toiletten, gemonteerd in een zeecontainer. Plug & play: je takelt de container van de vrachtwagen en hij is meteen klaar voor gebruik. Eén zeecontainer heeft 25 toiletten en is genoeg voor een gebied met 600 mensen.’

‘Laten zien dat het simpel en doeltreffend werkt’ De interne opslagcapaciteit van de MobiSan is zo groot dat hij lang niet zo vaak hoeft te worden geleegd als alternatieve

systemen. Zo behoeft de urine eens per drie maanden opgehaald te worden en de (door de wind aangedreven ventilatie) ingedroogde fecaliën slechts een maal per half jaar. Dat scheelt enorm in de logistieke kosten. De gescheiden opvang van urine en de fecaliën voorkomt veel stankoverlast en biedt bovendien veel meer mogelijkheden voor hergebruik. Zo kan de ingedroogde feaces prima worden vergist in biogasinstallaties en de urine kan gebruikt worden als kunstmestvervanger of als grondtsof dienen in de kunstmestindustrie. Bij de verdere verwerking van de urine en ingedroogde feaces kan Nederlandse technologie van pas komen.

kosten laag te houden en ook werkgelegenheid te creëren. Want het kan nog zo’n mooi systeem zijn, als het niet betaalbaar is houdt het op. Het concurreert nu in prijs met bestaande systemen, terwijl de kosten ná het plaatsen meteen een stuk lager zijn. Brendo Meulman: ‘Het is echt een enorme markt. Alleen al in Kaapstad wonen anderhalf miljoen mensen in krottenwijken, dus daar zouden al duizenden MobiSans naartoe kunnen. We gaan het nieuwe model ook op een vrachtwagen zetten en ermee langs gemeenten rijden om de mensen te laten zien hoe simpel en doeltreffend het werkt.’

Zo’n oplossing is in krottenwijken ook nog om een andere reden interessant. De grond waarop een wijk is gesitueerd is meestal privé-eigendom en de eigenaar zit niet te wachten op de aanleg van een complete infrastructuur. Hij wil eigenlijk het liefst van de hele krottenwijk af. Een makkelijk weg te halen sanitaire voorziening is dan een stuk aantrekkelijker.

Doorontwikkeling Op basis van de zeer positieve ervaringen met de eerste generatie MobiSan is nu een nieuwe, verder verbeterde versie ontwikkeld. Het gaan nu om wat kleinere units die eenvoudiger te transporteren en te plaatsen zijn en vervolgens naar gelang de omvang van de krottenwijk kunnen worden gekoppeld. Ze worden lokaal geproduceerd om de

Artist impession MobiSan

Het is duidelijk geworden dat de Nederlandse onderzoeken op het gebied van integraal waterbeheer van doorslaggevend belang zijn voor de samenwerking tussen de Syrische ministeries van Irrigatie, Landbouw, Milieu, Huisvesting & Industrie en de Commissie voor Planning en Internationale Samenwerking. De resultaten, in de vorm van integrale aanbevelingen, databases en besluitvormingsmodellen, zijn de basis voor strategische beslissingen op het hoogste nationale niveau, maar zeker ook

voor wijzigingen in het veld. Bij alle investeringsbeslissingen wordt water als doorslaggevende factor meegenomen om de watervoorraad duurzaam te maken en onder meer ook de voedselzekerheid te borgen. De verbreding van de huidige advisering vergroot de kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven nog verder bijvoorbeeld als het gaat om het opzetten van een professionele drinkwaterorganisatie. De Syrisch-Nederlandse Water samenwerking (Syrian DutchWater Cooperation, SDWC) is in 2002 begonnen en bestaat uit projecten en activiteiten met het doel integraal waterbeheer te introduceren in Syrië. Hierbij wordt de Nederlandse expertise op het gebied van waterbeheer ingezet. Doel is de ontwikkeling van duurzaam waterbeheer in Syrië, dat kampt met substantiële watertekorten. In de afgelopen periode is het stroomgebied van de Orontes in kaart gebracht. Op basis daarvan is nu besluitvorming mogelijk over de waterverdeling, over de aanpak van irrigatie en over de stedelijke ontwikkeling. Belangrijk winstpunt is dat water steeds meer wordt meegenomen in ontwikkelingsplannen, ook in het nationaal beleid.

Geografische prioriteiten watersector in kaart Waar ziet de watersector kansen? Dat is het onderwerp van de landenfocusstudie die Partners voor Water periodiek laat uitvoeren. Het doel van deze studie is het in kaart brengen van prioriteiten in de geografische gebieden waarin de Nederlandse watersector actief is en in de nabije toekomst wil zijn. Het rapport geeft inzicht in de prioriteiten voortkomend uit een enquête onder 300 organisaties en enkele interviews.

De gepresenteerde lijst is niet bedoeld als voorstel voor één te hanteren landenlijst voor de watersector, maar wordt gebruikt bij uitwerking van het Economisch Topsector Water, de prioritering binnen Partners voor Water, Ontwikkelingssamenwerking en Water Mondiaal. Ook zal het NWP de resultaten gebruiken bij de selectie van NWP activiteiten. De studie is uitgevoerd door Aidenvironment. U kunt het bestand opvragen via www.nwp.nl Contactpersoon: Ivo Demmers, [email protected]

8

Update

Nederlands advies Waarom en platform over baai van Bangkok even voors t ellen

Wat doe je? John-Paul van den Ham ‘Ik ben ingezet om publieke en private werkt bij Acacia Water en partijen in de watersector actief te bevervult nu een zogenoemde naderen om zich internationaal te laten ‘netwerk’ functie bij het zien en te profileren op dutchwatersecNWP tor.com. Ik nodig partijen uit om hun om het nieuwe online platform beste projecten in te voeren. Hiervoor DutchWaterSector.com maak ik gebruik van alle mogelijke nette promoten. werken binnen het NWP waaronder de landenplatforms, het NGO platform en de verschillende thematisch samenge- grondinfo en een bedrijvenregister waar alle organisaties vindbaar staan. En een stelde groepen.’ projectendatabase waarin je projecten Wat zijn de mogelijkheden? kunt invoeren, updaten en vinden. Zo ‘Het online platform biedt de watersec- kunnen we de laatste en nieuwste innotor de mogelijkheid om gezamenlijk vatieve projecten zichtbaar voor iedereen internationaal marketing te bedrijven. onder de aandacht brengen. Op deze DutchWaterSector.com heeft als doel de wijze kan Nederland zich waarmaken als Nederlandse watersector internationaal een topper in water !’’ te promoten en Nederlandse showcases onder de aandacht te brengen bij een Wat is je einddoel? internationaal publiek. Tijdens interna- ‘Mijn einddoel is het motiveren van zotionale evenementen wordt de website veel mogelijk partijen om mee te doen met dutchwatersector.com, zodat we gepresenteerd.’ in de toekomst een geweldig platform Waarom dan toch een platform? hebben om onszelf beter te profileren. ‘De website dutchwatersector.com geeft Gezamenlijk staan we sterker en kunde mogelijkheid om promotieactiviteiten nen we internationaal meer betekenen! te bundelen. Je kunt persberichten aanleveren, er staan films op, er is achter- www.dutchwatersector.com

Op verzoek van het ministerie van Wetenschap en Technologie van Thailand ging onlangs met steun van Partners voor Water een identificatiemissie naar Thailand om advies uit te brengen over de waterproblematiek in de baai van Bangkok, de stad zelf en de kuststrook, inclusief mogelijke klimaateffecten. De missie kwam tot de conclusie dat er maar één

echte oplossing is: een integrale aanpak, zoals die ook in andere deltagebieden wordt nagestreefd. Op 10 maart deelde missie haar bevindingen met de sector. Drie aanbevelingen stonden centraal. Ten eerste zou er één coördinerend ministerie voor geïntegreerd land- en watermanagement moeten komen. Ten tweede pleiten de experts van de missie voor een horizon

van tenminste 100 jaar voor de planning van grootschalige ontwikkelingen, in combinatie met een geïntegreerde benadering. En ten derde achten de experts het noodzakelijk dat er een gedegen studie wordt gedaan naar de mate waarin Bangkok bloot staat aan overstromingen. Aan de hand van het nog uit te werken eindrapport kan het ministerie in Thailand een eventuele opdracht formuleren.

Metropool Bangkok zoekt naar manieren om de waterproblematiek in de baai van Bangkok, de stad zelf en de kuststrook aan te pakken.

Wereldwaterdag in teken van ‘Water for Cities; the urban wash challenge’ Wereldwaterdag is ieder jaar weer een belangrijk internationaal moment waarbij de wereldwaterproblematiek door de VN op de agenda wordt gezet. Het officiële openingsevenement was in Zuid-Afrika, waar ook Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Willem Alexander acte de presence gaf. Aqua for All en NWP organiseerden het Nederlandse evenement dit keer voor de vijfde keer, met steun

van Partners voor Water. Royal Haskoning trad op als host van het event. De Nederlandse watersector besprak oplossingen voor de waterproblematiek in steden. Wereldwijd groeit de bevolking in kwetsbare deltasteden explosief, watervoorziening en watermanagement is een urgent probleem. Kijk voor het verslag van wereldwaterdag op www.wereld-water-dag.nl

Partners voor Water: Meedoen? Het programma Partners voor Water 3 (2010 - 2015) stimuleert innovatieve water projecten in het buitenland. Heeft u een projectidee dat past binnen de doelstellingen van het programma dan kunt u in aanmerking komen voor een bijdrage. Voor dat doel zijn er regelmatig tenders. Neem voor meer informatie contact op met één van de adviseurs. Daarnaast voert PvW projecten uit die gericht zijn op communicatie, kennisuitwisseling en samenwerking in de Nederlandse watersector. Ook daar kunt u ideeën voor indienen.

Voor meer informatie Projectadviseurs Stimulerings-regeling: Dennis van Peppen 088 - 6028183 [email protected] Aris Schellinkhout 088 - 6028499 [email protected] Sandra Cats 088 – 6028977 [email protected]

Contactpersoon Samenwerkingsprojecten voor de watersector: Renee Vergouwe 070 – 3043715 [email protected]

Colofon Partners voor Water brengt maandelijks een e-mail update uit met kort nieuws en ieder kwartaal een krant met achtergronden en ontwikkelingen. Voor abonnementen en aanmeldingen kunt u terecht bij: www.partnersvoorwater.nl Bezoekadres: Partners voor Water is gevestigd in het International Water House, Bezuidenhoutseweg 2 in Den Haag

Deze krant is een uitgave van het Programma “Partners voor Water”. De krant verschijnt ieder kwartaal. Teksten en coordinatie:

Bauke ter Braak

Inhoud en eindredactie:

Christina Boomsma, NWP Eindredactie:

Claudia Schutte, NL EVD Internationaal Ontwerp en opmaak:

Smidswater

Voor meer informatie:

[email protected]

www.partnersvoorwater.nl