drie
De agreti-osande
DOOR
Dr.
E.
van
(Vervolg
der
bladz.
van
Ven .
194.)
III
Keeren
heeft, éénen
leert
niet
de
die
ping, Want het van
de
,
ons
in
de
gevolg
is de
koude
van
niet
aan
als
het
bij
dat
wij
noorden
waterdamp
zoo
lichaam warm
wordt
en
een
snellere te
loom
weeg
weg,
brengen. dus
en
van
verdam-
en
die,
over
wel
temperatuur
en
dat
wij
ver-
op
die,
weder
nu
En de
vermoeid,
omgekeerde
te
daardoor
gevolg daarvan,
onttrokken.
vochtig
volkomen
zoo
ons
noordewinden,
komende
eischt,
warmte
waait,
onder
doende
alleen
is
damp
de
hare
bij
bujjen
verzadigde lucht, vaagt
waterdamp
laag
waterdamp
zuidwesten
daarvan,
van
wordt
ondervinding
lagere temperatuur aan
lichaam
ons
het
verdamping
ons
wijten
der
van
dadelijk
buiten
van
plaats
die
reeds
ons
Maartsche invloed
er
dan
dagelijksche
de
den
van
uit
de
meer
in
warmte
zooveel
een
ondervinden
vocht
zomer,
uit
na
voortdurend
aangevoerd, den
aan
oppervlakte
lange
staat
van
wij
thans
dit alleen
bewegende,
versnelt
Zij
zachtkens het
huid
niet
gevoel
in
snel
op
overgang
buiten
kunnen aan
zich
onze
nemen.
de
zij
algemeen
zadigd
een
dan
lucht,
wij
gepaard
kleiner
dan valt het
Immers de
onder
hetgeen
van
of
aan,
verdamping
Doen
huiveren
die niet
gaan
gelijk
verdampt,
die
bij
overtuigend.
onaangenaam aan, zelfs al
beschouwing
afkoelend werkt.
zij
dit
ons
de
drukkingen
vloeistof
een
indien
aangevoerd,
tot
terug
onder
dampkring
hoe,
op,
thans
wij
wanneer
niet
voelen wind dan
dat van
wij
maar
is
dit
omstandig-
DI5
heden
lucht,
de
piratie
doet
,
peratuur
uit
een
klagen
de
lucht
het
langzaam
damp
De
dan
waaienden
wind,
al
is
de
ook
trans-
de
tem-
helder weder
volkomen
ons
met
eene
belet
wij, bij
waaronder
die,
waterdamp
van
spanning,
drukkende warmte,
over
met
nu
opnemende
overeenkomende
lager
oosten
beschrevene.
zooeven
slechts
ons
van
223
AQGREGATIE-TOESTANDEN,
lichaams-temperatuur
onze
en
dan
verkeeren,
verzadigde
D1UE
»
lekker”
ge-
voelen.
Opmerkelijk op deze
alcohol
van
laag
werking
ieder
als
onzer,
had
lijder de
het
handen
als
het
door
men
men
die
aether, middel doet schen wiens
het
schaaltje
bol
is
het
en
gedompeld
tot
brengen
door die
vloeistof;
met
ijskorst,
afkomstig
der
een
proef
Water
eigene dan 0°
meen
kan
vloeistof
daalt.
Toch
de
alsdan
voortdurend
lucht
waterdamp, van
genoeg te
die
4.6 doen
het, als
bij mM.
de
dit ter
door
temperatuur
kwik;
en
plaats hebben,
daar, de
men
van
den
bij
hare te
temperatuur in
bereiken, van
die
atmosfeer
van
ten
drukking
ook te
aanvang
0°
C.
einde ver
van
nog
de
zijne
van
onttrekt beneden het
alge-
verdamping,
wegpompt. Deze
een
dan
buiten bedekt
dampvorming
bevordering
oppervlakte
tus-
luchtstroom
den invloed
snelle
doel
dan
proef
thermometer,
kan
die
met
door
werd.
onder
dat
warmte,
vervangen een
reden,
om
men
hare
waterdamp,
de
In de
glas
deele
verdampen,
sterken
het
gecondenseerd
,
boven
den
bevriezen;
zooveel is
voldoende,
alleen
heeft
doen
wordt
daarbij van
een
voorwerp,
ten
voor
aether,
Plaatst
luchtstroom,
laat
men
gebracht.
met
door
dalen,
snel
dat
het
tem-
een
ligt.
geleidend
men
sterken
een
heeft
glas
dezelfde
om
men,
de
niet
doen
van
voorbeeld,
oppervlakte
verdamping
aan
C.
zijne
op
C.
vult
en
gemaakt,
stof
vriespunt
slecht
een
menig
Inderdaad kan
vluchtige
het
oplossing
danken, als onder
afkoelde.
zoo
onder
bevriezen,
een
te
zeker
En
minder duldeloos werd
op
plankje in
de kwik
—
10°
bij
water
het
eene
—
De
brengen.
verfrischte.
aether
van
plankje,
den invloed
blaasbalg
een
afkoeling
koper
houten
onder
men
van
de
dun
van
ver
weeg
cologne
ons
—
deze
van
die
dan water,
vloeistof ondervond
de
eau
te
door de
men
vluchtiger
kan
gevoelloosheid
tot
verdampen
een
op
leed
zijn
brengen,
weeg
van
alcohol
verdampen
plek bijna
schaaltje
een
snel
stoffen,
voorbeeld,
slappen
die
temperaturen,
van
eerstgenoemde
vorm
dentist
het-snel
te
voorbeeld
bij
den
zieke
den in
het
aan
van
de
peratuur
oliën
bij
de
van
die in
aetherische
de
ook
verdamping
zwavelaether
en
verkoelende
van
dan
zijn
vermelde
wijze
toch
wordt
verzadigden
een
spanning
verdamping
beneden
die
snel
spanning
224
DE
moet
het is
zuur
dus
de
methode
van
de
zestien
of
Maar
drie
al
vloeibaar
,
als
maakt
gemaakte
Wanneer
55° C.
te
bevriest.
bruik
bij
de
stroomen
heeft
en
koolzuur
vormig
uit
,
dit laatste
in
zakje
een
vaste
die
de
de
zoo
,
een
men
laken\, dan
dikke
dat
waar
brei
het te te
weeg
onder
lage
is
brengen
zijn
een
ver-
wanneer
de
gewone
terug-
vorm
lucht-
waarop
levert
koolzuur
die
heeft
onder
van
het
kegelvormige
een
evenwel
zich
het uit-
vormt
dan
opgesloten,
tot
warmtever-
van
kamertemperatuur
nevel,
door
het
uit de
gastem-
vloeibare ontis
onder
dien
het uitstroomen plaats hebben koolzuur
daarin tot
daarbij
zooveel
aanraking
aanraakte.
a
temperatuur
gasvorm
grootendeels
dit
in
in
sterken
een
vloeibaar
gewone
men
en
,
temperatuur ,
den
buis
gasvormige
vermengen,
wijze
geschiedt,
en
De door
warmte
blaren
vast het
en
het
sneeuwwitte
dat
onttrekt
een
vlokje
doet ontstaan
laagst mogelijke
,
waarbij
doorlaat
eene
komt,
vinger saamgedrukt,
die
deze
wat
vloeibaar koolzuur
zich
soort
twaalf
men
vernieuwen
op
verdampen
het
verdampt
,
In
caiirk
de kleingte
kan
te
dan de
koolzuur
Laat
het
heeft
temperatuurs-verlaging
dus
van
snel
waarmede het en
bij
een
vast,
verzamelt
duim
echter
het
bevroren.
spoedig
tusschen
plaatsen
tuur kan tot
van
voorwerpen,
daarvan
op
ware
tegenhoudt,
massa,
aan
het
straal
gevormd;
,
invloed als
bij
bevriezen.
oorspronkelijken
atmosferen,
Dat vaste
die
met
voorbeeld echter
het, bij
een
van
doen
waarmede,
nauwe
deele uit
ten
bestaat.
peratuurs-verlaging stond
die
vloeistof in
een
een
60
a
tredend
dampkring
den
gedaante
van
waarin
50
lager
treffend
door
te
tijd
zwaveligzuur
daardoor
,
zuur, zamen
drukking
hunnen
15°
meest
vat,
van
tot
men
brengen
men
het
drukking
een
in
uit
sterke
door vloeibaar
overgang
Laat
snelheid,
men
water-
veranderen.
ijs
de
gassen
Het
den
koolzuur.
in
de dit
apparaten
vergelijkt
ze
dan
en
zwavel-
Brengt
beide middelen te
zwavelzuur
door
van
men
weeg
kwik
uitgedachte
water
lucht
gebracht;
praktijk
men
dan kan
brengt,
stroom
korten
opneemt.
hoeveelheid
eene
werken
luchtpomp
een
uitgedachte ijsmachines
zonder het
gram
dampkrings-drukking,
keeren.
in
de
van
Geconcentreerd
gretig
eerst
dan in
middel
roepen.
temperatuursverlagingen,
gering
gebruik
men
water
hem
400
de
zijn
,
door
achtereen
maal
minuut
kregen
heeft,
handelen
van
daartoe
waaruit
door hem
veelsoortige,
deze
door
te
weggepompt,
het
om
genoeg de
van
staat
waterdamp
ruimte,
groote oppervlakte
een
krachtig
—
die
aanhoudend wordt
damp
een
besloten
in
voorschijn
te
stof,
een
AGGHKGATIR-TOESTANDEN,
niet
men
bevriezen
echter
in
die
is
blijven ,
alleen
DIUR
tempera-
koolzuur met aether echter
noodig
is
dat
DE
vooraf
men
het
de aether
koolzuur
peratuur in dit
tot
een
Het
brengt. zuur
waterstof
in
koelen, gewicht,
hebben
Wij ,
opgehouden in
de
wel
praktijk
deze
wij
middelen
onderstellen. dat
de
gezocht
worden,
den
vloeibaren
in
den
gasvorraigen
zoo
vlakte het
ook
,
bij
en
uit,
in
lagere
heid
warmte
weest te
zijn
verhoogen. is
warmte, 100° C. minder 0°
in
79
1
Veel
de
ruim één
van
536
bol
het
proces
heeft,
ijs wij
0°
van
temperatuur bij
daar toch
de
,
vasten
vloeibaren
gaat. aan
En
is
de opperkomt
vloeistof
eener
0"
van
in
het
w.
één
door
het
graad
in
536,44
hoeveel-
van
Zij
verkoken
van
water
water
één
is,
van
niet van
door
worden
kilogram
thermometer,
omgeven
ge-
sraeltings-
bedraagt
kilogram
kunnen
zou
temperatuur
latente
vordert.
gevoeligste
door den stoom
kilogram
voldoende
omzetten
verhoogd
een
aanzienlijke
eene
zoogenaamd
die
a.
den
duidelijker
nog
hoeveelheid als
temperatuur
die
alleen
aan
moet
gebracht.
zagen
m.
loops daarin
uit
gepaard
punten
weeg
deze
ter
den
van
verdamping
alle
warmte,
warmte,
verloren gaat,
gedurende
te
nog dan
caloriën ;
die
over
niet mochten
uitsluitend
overgang
ook
plaats
water
diezelfde
in
de
op
dezelfde
grooter
den
bij
reeds
en
als
gemaakt, overzicht
werking
wij
gevallen
kilogram
een
/* kilogram
dezelfde hoeveelheid
schijnbaar
van
graad
hunne
ge-
wetenschap
volledig
een
te
voortgebracht,
de
wordt
warmteverlies
temperatuur,
hoeveelheid
stoom
dan
zouden
wordt
verdwijnen;
om
van
had,
waarin
temperatuur
overgang diezelfde
van
met
dampvorming
wanneer
den
Bij
dit
plaats
steeds
temperatuurs-verhooging
water
als
even
toestand
gevallen
in alle
in
gebruik
lezers
onzer
laatste betreft merkten
dat,
die
omdat
zoozeer
af
specifiek
verschillende mid-
kunnen worden
veelvuldig
zoo
verkoeling
in
dit
niet
stikstof,
bepalen.
de
van
zwavelig-
temperatuur
kon
in
aanraking
van
daarvan het
hij
het
men
gelukte
pictet
water,
van
als
over
kwik-
C.;
daarmede in
kritische
beschouwing
meesten
Wat het der
dat
inzicht in den aard
en een
oorzaak
hare
u
100
verdamping
aan
temperaturen
dit
daarvan de
de
bij
deden
bij
dat
aan
lage
zeer
wij
;
omdat
lang
ons
waardoor
het
van
gewone tem-
luchtstroom
—
zelfs
pletten,
door de
hoeveelheid,
gelijk
ongeveer
tot
veel
te
er
de
van
sterken
een
afgekoeld
kan
dat
omdat
aether
platinakroes
beneden
tot
zoodanige
men
het
alleen
koolzuur,
met
het
verwarmde
zuurstof
en
Laat
men
dan ook
was
vloeibaar
en
delen
toe
gloeiens
het
wordt
dat
vast
zoo
af koele,
raogelijk als
kwam. dan
strijken,
wordt
veel
zoo
225
AGGKEGATIE-TO ESTAN DEN.
verdampen
zou
aanraking
mengsel
zilver
DRIE
wiens
standvastig
een
15
226
UR
temperatuur ten
Wat
der
stelden
dat
deze
ruimte tusschen
der
dan
als
zijnde veel
in
mogen
,
zich En
dan zoo
of
het
het
onderscheid,
hierin
verbinding de
was
koolzuurgas
voorkomt de
zijde,
«
hij
aan
de
eehe,
aanleiding
Het
is
tand
er
tot
de
van
verraadde,
het
veld
warmte.
van
de
echter
stoom
tot
Daar
,
vloeistoffen
koolzuurgas:
en
de men
in
gas
latente van
haar
water en
van
en
warmte
zuiver
alleen
stoom
de
,
hoeveelheid
te
zeggen wien
,
lucht
een
men
bellen,
vaste
vaste
hare
genam
stof bevatten
vrijen
eene
weegschaal
een
dat
Men
dat de
had,
overgoten
had
vaste stof
een
black
in
geworden.
zonder
zoo
om
Nadat
eene
die —
heeft
lichamen
lucht
—
gaf
vastgelegen
en
aan
de
andere
materieels be-
tegenwoordigheid
door
het
epitheton
vloeistoffen. verre
black’s
af,
van
Cavendish
water
stoom
ver-
warmte
grootere
eigenschappen
winnen
,
tegen
veel
groot even-
het
in
verhoogd.
in
voelbare
en
werd
een
tusschen
onderscheidde
deelden.
meening
als
noemde dan ook
Die
warmte
van
tempe-
zoo
stof
daar latent
het
zij
wanneer
laatste.
1754 ontdekt wordt
maal
kwikzilver
tusschen kokend
zoodat
zelf de
overeenkomst,
onweegbaar”
en
is,
in
gevoel
brengt.”
de
om
hopen
te
op
was
warmtestof.
zuur
is,
dertig
overgebracht,
laatste
met
een
zij
toevoer
werd
eerste,
zich
op
,
—
schouwing niet
die
—
schijnbare
toestand
met
marmer
vastgelegd
maar
het water
de
temperatuur
de
«latent” dankt,
benaming als
dan van
dan
bijvoorbeeld dat
bestond,
warmtestof bevat
opstijgen
hunne
processen
door
damp
het
weeg
eerstgenoemde
atomen
verborgen,
wanneer
vloeistof in
de
hare
mate
hoogere
noodig ruim
gewichtshoeveelheid
bezat
zoo
die atomen
ook,
een
die
dat
aan
stijgt,
die
verhoogen ,
zelfde
een
de
de verschillende warmt
warmte, te
graden
verhouding tusschen
durende
alleen
tien
lichaam
ons
onder-
die in
«die zelfstan-
koude te
van
de
omtrent
vloeistof,
ijle
treden in
gevoel
van
warmtestof tusschen
was
smolt,
sprak
men
temperatuur
diezelfde
«wier
men
aan
gegolden,
lag opgehoopt;
lichamen
het
men
beschouwingen
hebben
zeer
een
hetgeen
gaf
verdampingswarmte.
De
algemeen
was,
zegt,
gedaan,
latente
bedoelde?
der
uittreden
die, waardoor
de
stof
met
Analoog
had
van
lang
hoeveelheid
De
water
van
naam
die
een
dat
aanwijzen.
benaming
gmelin
ook
lichamen.
ratuur
den
atomen
wiens
warmte,
Vandaar
de
zooals
digheid”, van
blijft
warmte,
warmte
aggueoatir-ïoesïandrn.
smeltings-warmte
warmte
met
men
wezen
de
van
laatstgenoemde
het
100° C.
van
opzichte
DftlE
bij
benaming
werd
dat
alle
voorbeeld, «latente
gecondenseerd,
natuuronderzoekers deze verzette
warmte”. er
zich
Voor
warmte
met
hem
geboren,
hand
werd, niet:
DE
vastgelegde ling
isaac
beweging is,
Zoo
verkies
ontstonden de
waarvan
door
alle
eene
dus
laatste
wat
de
hare
aan
tegenpartij
die
een
metaal
Toen half
stelde
of
het
bij
boren
die,
waardoor
ijzer
aanzienlijk
de
krullen
kort
is
veelheid
zoodat
het
half
uit
dan
kan
uit
hare
Aan
door
die de
de
uitgaande
stof,
deeltjes
is
der
werkelijkheid
en
waarin
warmte ont-
enz.
pletten het
dan
de
Trachtte
davy.
zich
ondergaat,
niet saraengeperst
het
samengeperste,
atomen
die
kleiner
wordt,
een
theorie, proef
die
het
ijs
smelten
ijs
zijn
ervaring,
van
de
in
bevat,
deed,
boorvan
toonde toen
aan,
ijs
van
toch
dezelfde
in
eene
hoe-
temperatuur slechts
wordt
zijne
het
poriën
water
water
een
vraag:
Davy
w.
graden
tusschen
het
a.
tn.
kilogram
warmte
in
de
en
de
onderstelling
tien
een
die
wordt
atomen
niet door
vijf
veranderd,
de
voort-
bergt,
wrijving
verdreven.
warmte als
genadeslag.
nog
uit
en
kilogram
daarenboven
warmte-capaciteit
ijs
warmte
7
hij
voortgebracht.
wrijving
weinig
zooveel
die
don
de
die
zelf
water;
van
van
door
ijs
stof,
dubbel
De
en
gedreven
zoodanige
kilogram
verhoogt dus
die
kanon
boren
van
stelde
warmte
zijn
zou
twee
na
wrijving
gebracht,
het
van
smelten.
een
München,
te
ontwikkelde
werd
het
als
groot
zoo
warmte,
van
heeft
dat al deze
bij
deed
schuilhoeken
deze
koken
verhoogd,
ijs
Wanneer er
het
onhoudbare
warmte,
gebracht
andere
«warmte
temperatuurs-verhooging,
het
bij
dat
daarbij
temperatuur
het
toenemen,
graden.
metaal
kanon,
een
meende
was
wrijving
slechts
doet
van
aan
de
en
daarop
door
hij
partijen,
de
,
gevallen,
alle
humfohd
de
de ruimte tusschen
door de
werkelijk
nu
de
waar-
tegenover deze fantasiën proefondervindelijk onderzoek.
15°.5C.
van
men
als
van
warmtecapaciteit
pletten
twee
kleine in
een
geboren.””
locke:
is
uit
onderstellingen
arbeidens
uur
water
het
meest
black
satnenpersing,
mannen,
een
de
in
maken.
wapenen
verklaring
van
is,
warmte
te
beste
bestaat
eeuw
van
onmerkbaar
wrijving,
zagen,
grootere
een
door
kcmfohd
ter
vorige
zienswijze
waar
hare
lichamen,
de onderstel-
»warmte wordt
der
de
dat
warmte
standpunt
gevoel
ons
stonden
zich,
de
van
trachtte
zijde
met
het
middelen
voor
het
einde
op
middelen:
bij
zaag
behelpen
omdat
hield
smeedde
door mechanische
staat;
het
beweging
beweging ”,
dan
uitdrukking
227
geloof
de
der
deeltjes
de
tegen
zich
snelle
lichamen:
De
ik
beschikbare
zeer
niets
er
eene
de
van
welke
volgens
,
schijnlijke
«daar ik
gemaakt:
newton
inwendige
te
vrij
warmte
sir
van
AOG UEG ATI E-TÓES'J'AN DEN.
DU IE
stof
een
Tegenover
door hem
bij
beschouwde,
haar
het
plaatste
gaf
hij,
voortbrengen
davy
daarbij
van
tem-
228
DE
DUIF,
door mechanische middelen
peratuurs-verhooging Het
a
schijnt
durend in die
mogelijk
door te
geven
van
toestand
banen
in
vaste
trillende
van
bewegen
die
weging de
de
rondom
die
van
dat
een
van
het
snelst.
lichaam
een
toenemen in
eigene
Men
afhangt
volumen
wentelen, het
moet
de
van
gang
banen
vaste
van
verklaard
lichaam
vloeibaar
verloren
toch
daarvan
dat de
twee
van
de
raking massa
door
zijde
der
eene
bizondere
noemde
de
hij
en
van
wrijving
volkomen de
en
die
aan
die
de
in
met
met
levendige
de
heelal kracht
der
het
Davy
de
doet
werking naderen,
van
de
aan-
elkander
in
aan-
de
omliggende
die
haar
of
de van
verder
liever
uitwerking
uit
vergroot der eerste
aantrekkings-
elkander hare
van
uitvloeisel
algemeene op
om
waarop
zij ondergaan
De
over-
deeltjes
,
van
is het
beweging,
hot
daarbij langs
bewegen
noopt
die
tweede
de
vibratie-snelheid
er
gaan
ze
samendrukking.
massa’s
oogenblik
voortgebracht,
overeenkomstig
groote
analoog
en
laatstdat
vibratiün,
der
elkander
deeltjes
De
zich
de resultante
drukking,
trillende
en
drijven
de
lichamen.
der
gevolgen
die haar
de
de
van
beweging
het
ruimte de
is
in
uitoefenen,
banen
doorloo-
planeten.
Nemen dan
te
ééne
;
De eerste
zwaartekracht,
draaiende
door
die
,
tweede
pende
naderen
als
op
dat
is;
dan daaruit worden
daaruit dat
de
in
waardoor
de
van
tracht
worden,
kracht
drijft.
haar rustende
op
elkander kan
machten
kan
gassen
ook
zich
meer
trillende be-
opvatten,
deeltjes
gaat op
wordt;
die
zóó
snelheid
wentelende
verloren
deeltjes
cohaesie,
te
stof
de
van
aggregatie-toestanden
komen, s
de
en
langs
temperatuur gedurende den
van
vloeistoffen
of gasvormig
uit elkander
ze
trekking
in
beweging
tegenstrijdige
die
vermindering
gevolge
ten
,
doordien
gaat
vatte
ééne
er
trillende
assen,
De
lichamen
dat
,
hunne
bewegen.
dan
waarbij
en
deze
voort-
de grootste moet houden,
voor
assen
,
langere
deeltjes
kouder
behalve
vloeistoffen,
te
rekenschap
de
grootere snelheid
laatstgenoemden
hunne
wederom
temperatuur hun
in
men
,
deeltjes
genoemden
en
veerkrachtige
en
deze andere.
verkeeren,
beweging
met
dan
lichamen
,
vloeistoffen
,
opgedaan
warmteverschijnselen
dat
,
lichaam zich
warmer
uitgestrekte
alle
van
onderstellen
een
een
AGGREGATIE-TOESTANDEN.
wij
valt
aangeduid,
ons
wat
van
hoe
op
de
deze
weldra
daarin,
als
onderzoekingen
een
in
van
eeuw
oude
profetische de
beschouwing,
woorden,
eerstvolgende
drie
wordt kwart
zouden leeren.
eeuwen
Hooren aantal
kennis
het
wij
maxwell
deeltjes,
bepaalde
die
wij
hoeveelheid
in
1888.
»Alle lichamen bestaan
raolekulen
stof,
die
noemen
voor
elke
en
uit
een
eindig
iedere molekule uit
molekule
van
dezelfde
een
zelf-
DE
dezelfde is.
standigheid durende is.
In
op
zeer
het
kleinen afstand
de
bewegen het al
dat
pad
In
zij
niet
zulk
molekule haren
zou
door de
binnen
enge die
ruimte,
de
Een
gasvormig molekulen
grootste
rechte
gens
binnen
botsing
Was
dan
vermogen
weging dat
kelijk
hare
en
lijkheid op
harer
den
,
toen
werd
de
beide
kan
tot
elk
wetten
,
de
dan
dat
in
lichaam, deel
der
Komen
kan
richting
dan
geheel zijn.
van
als
ten
beschouwd
één
een
opzichte is
van
het, alsof
dat
waaruit,
op
door
langs
boyle
en
wij,
be-
van
lichaam
een
ten
opzichte
die onafhan-
gedeelte
het
van
dus
hangt
in
door kan
wiskundigen gay-lussac
en
arbeids-
af
van
elkander.”
hetgeen
maxwell
zij
hebben,
eenigszins
theorie hoorden herhalen. Toch
afstand,
inertie
eenige
deeltjes
Een
de
beweging
arbeidsvermogen
molekule
haar
bij
volgen.
alleen
Maar indien
geheel.
aan
vol-
molekulen
tusschen
beider
het
zou
bewegingen
van
niet zich
zij
twee er
pad
dat
hare
groot
vergelijken
ander
bezitten,
een
Gedurende
molekulen
bewegen
dan heeft
men
bezat,
trillende
deeltjes
van
deze
een
uit
voortbewegen.
zijn
dan kunnen
beweging
oude
deze
haar
bezit, en
bestaan
daarom
die
gaan
kunnen in
vooropgesteld,
grondslag
merkende
zetten. Vandaar
mathematisch punt,
beweging
van
oppervlakkig
bewoordingen heden
zou
draaiende
van
beweging Zoo
maal-
wat
keeren
te
vast
snelheid.
plaats,
een
molekule
arbeidsvermogen de
terug
voeren
elkander,
afstootende kracht het
de
loop
billard-ballen. De
uitgebreidheid
zijn
niets
een
snelheid
groote
van
werking twee
en
elkander
te
molekule; er
over
wordt
beweging
is
;
molekulen
molekule
zooals in
ondersteld te
standvastige
verandering,
dat
,
van
voort
maar
haren
afstand
molekule
aantrekkende
is,
dan
plaats
niet,
onderworpen;
met
lijnen,
een
stof
wordt met
van
kracht
tusschen
ondergaat
van
,
die zich
wederkeerige
een
is,
lichaam
zekeren
een
beperkt
gedeelte
merkbare
eenige
der
andere
eene
gehad,
haar oude
zich
een
of hare
dan
vloeistof inneemt.
aantal het
met
waarin kan
waar
warmer
meer
begrepen.
grenzen
ruimte,
voort-
in het lichaam
plaats
enge
afleggen
weg
molekule,
eener
grenzen
de
plaats
naar
deelen
pad
zeer
lichaam
molekule nooit
een
Wel is
ontmoeting
liever
andere
vloeistof het
een
is
meer.
heeft
naarmate het
zich
binnen
kleinen
een
ieder lichaam in
bij
oorspronkelijke
daarentegen
nopen
'in
weg
is
ontmoeting
eene
hare
van
zijn
sneller is
verwijdert
beperkt
zoo
slechts
algemeen
inolekulen
te
beschrijft
vloeistoffen
,
belemmerd
ais
des
vaste lichamen
229
AGGHEGAÏ1E-TOESTAN DEN.
Deze
die
beweging,
de
DRIE
zijn
ligt
davy
als
worden
weg,
de
afgeleid.
er
andere
tusschen
een
moge-
gewezen een
gas
Eene
als
ken-
enkele
280
OE
uitdrukking;
die
stand
het
;
leden
als
den
de
kozen.
Want
dalende op het
den
zand dien
zonder
valt,
die is
waar
afgeplatten
verwarmd
is, in
algemeen sluiten door
dat
zich
in al
bepaling
de
noemt
schonk
haalde
van
der te
en
,
aan
stond
aan
warmte
de
was,
te
Te
het
nu
,
theorie
het
of
vraag
uit de
,
een
onze
gewoon
James
dat
is
tot
schijf in
inzicht in
de
als
hij
het be-
bedrag van
het
komen
van
warmte
plaats
verlies
gepaard
van
de
het
bijna
joule
van
de
zijne
;
warmte
boven
lichaam
van
ging.
wetenschap
aequivalent
van
zal
massa
te
steeds
dankte
sterk in
het
bepaald
een
die
het Wie
wat
,
In
ver-
arbeidsvermogen
de
en
hypothesen,
aan
nu
gebleven?
wijze
onderzoekingen
arbeidsvermogen
dat op
als
warmte
aan
kogel,
ijzeren
leerde
welke
juist
met
die tot
de
het
van
zware
hem
ge-
neder-
verplaatsen.
bemerken,
op
is
goed
zal
zeker
een
wijken, afgeplat
snelheid
een
daarvoor
een
de
ontstaan
mechanisch
men
koste
ten
arbeidsvermogen
van
deze
het
plaats,
aangeals
een
vermeerderd arbeidsvermogen
gevoelszenuwen den
Thomson,
naam
een
in hare bizonderheden
de
warmte
maxwell,
scherper
uitwerking te
geven
een
;
clau-
omschrevene ,
de
lichamen
wordt
tot
voortgezette
waaraan
als
de
winst
op
is
zij
verrichten,
wordt,
dat kunnen
zal
bepalen
van
om
bepaalde
groote
geval overgaande
warmte
weten,
daar trad
wiskundigen
ge-
natuur-
snelheid
ondervinding
afhing
men
in de
brengt,
moleculaire
de
ging.
Waar
de
met
kogel
aanraakt
vruchtbaarheid
davy.
molekulen
sius,
als
wat
het
eeuw
benaming,
arbeidsvermogen
bizondere
gevallen
antwoord
verdween
weeg
de
vernietigd
dat
jaren lang
van
maakte
die
hebben doen
te
dadelijk
als
een
max-
dezen af-
een
dan heeft
vereischt
paal
Maar als
omzetting
noodig,
wat
den arbeid kan
vereischt
loor
die
bevestigend aan
dat,
arbeid
lichaam
arbeidsvermogen
geheel
die
te
bij
er
even
geheel
dien
er
arbeidsvermogen
hetgeen
Het
van
gevallen
,
bewegend
had,
een
,
beweging dit
van
paal,
merkbaar
analoge
opgesloten,
maken,
doorklieft,
stuitend,
van
haar
karakteriseert
ligt te
voorwerp
kogel
theorie zooals
uitnemendsten onder
lucht
een
dan het
en
den
heiblok,
arbeidsvermogen.
,
en
woord
beweging;
van
wordt
gevallen
dwenen treft
kop
de
het
beweegbaar
een
beide
die
evenals
de
zweefde.
geest
door
dat
berekening
gehuld,
doen inzinken
dieper
tegen
in
geweerkogel
arbeidsvermogen
in
arbeidsvermogen,
van
nevelen
voor
Wanneer
aan troffen
=
dat
grond
een
in
,
kundigen
woord
begrip,
tot
mogelijk
AGGREGATIE-TOESTANDEN.
nieuw
wij
het
schetst,
well
URIE
verschijnselen in
toegevoerd.
hunne Voor
de
afteleiden,
verschillende
gasvormige,
die
zich
voordoen,
aggregatie-toestanden die,
door hunne
over-
UK
eenkomst
met
lichamen
slaagde
,
onder
het
hierin het
men
AGGUEGAÏIE-TOESTANDEN.
aantal
groot
een
meest
DRIE
eerst;
sedert
getrokken,
trent
de continuïteit tusschen door
,
Wat
uit
verloren in
gedaante
Dat
een
het
dat
in
in
het dat
mogen , Aan
dit
bij
vermogen
val
door
arbeid
Op
deze
vloeibaren, In
den
vult
daarna
de
het
zich
beidsvermogen molekulen ,
en
gaan
de
van
voort,
wordt,
zoo
opzichte
totdat
ander de
van
van
deel
daar
dampkring het
niet
begint
alle
stof
in, te
echter
die
boven
den
van
dat
plaats
den
bij ;
alleen
terug-
met
smelten;
een
het
doen
van
is,
tegen
rol
den
ver-
in
omgezet de
werking zoodat in
ar-
verwijderde
snelheid trillen
ander
lichaam, uitzetten.
dat
alle
de
omgezet
elkander
Nog
te
in
overgebracht.
verwijderd,
grootere
om
voorstellen, eerst
hier
wordt
van
dient
gesmolten
kop
verdwenen
zaken
worden
verder
zich
het
daarom den
den
gedeeltelijk
elkander
elkander
het
opgehoopt.
plaats,
wordt
warmte,
temperatuurs-verhooging. arbeid,
den
lang
Een
beweging;
ten
uitwendigen
drukking zoo
uitzet.
toestand
molekulen
in,
is
lichaam
vast
voorbeeld,
ons
de
gang der
een
aangewende uit
aantrekking
van
veroorzaken
richt
de
op
arbeidsver-
dat
verheven
zijn
denkt,
alle
men
door
wan-
aan
arbeidsvermogen teruggeven.
den
gasvormigen
plaats;
van
onderlinge
lichaam
den
in
zich
men
verwarming
werklieden
arbeidsvermogen hunner
moet
wordt
aanvang
van
dus
gestadige
geeft
omgezet,
op
zegs-
andere
bezit,
er
ware
het blok
werd
die het blok
,
Is
de werklieden daaraan dat
wijze
door
plaats.
men
het
arbeidsvermogen
Dat
grooten-
maar
toekomt,
opgeheven,
is
oude een
alleen
als
als
daardoor
warmte
boven omschreven.
geheschen,
krijgt,
door beweging
aantewenden
kunnen
wanneer
door
is
toe-
hand.
de
slechts
wij
worden
om-
gegeven.
er
de
voor
heeft
hetwelk
omhoog
hoog
als
volgens
vermogen niet
alleen
werd
arbeidsvermogen,
duidelijk
is al het
arbeidsvermogen
brengt,
het
zoo
dan
in
dat,
neervallen
arbeidsvermogen
van
in
het
wel
die
atomen,
zoodanig
als
dat
,
dan
zal
het
de
leerde
vloeibaren
aggregatie-toestand
eenen
vrij
nu
den
en
geschiedt,
er
kleine
vallen,
binnen dezen
zijn
ondervinding
grondslag
den
warmte,
omgezet
is,
aarde
neergevallen ,
paal
is
vorm
heiblok,
de aantrekkende naam
Zij
beweging
het
ligt
de
tusschen
lichaam
een
hetgeen
overgaan,
anderen
de
gasvormigen
stof uit
een
schijnbaar;
verschool
namelijk
neer
zien
aangenomen.
van
wij
bewegende berekening
vloeistoffen
wat
theoretische
een
omtrent
volgt
slechts
den
elkander
wiskundige
de
datgene,
aan
Waals
wanneer
anderen is
zich
deels
dek.
haar
gaat
den
verlies
wijze
van
door
der
ook
en
kring
stand
zich
bereik
231
deel
Dit
oogenblik
aangewende
ver-
tegen
af
de
gaat aan
warmte
232
UB
in
onmiddellijk
zich ik
het
tnolekulen
opzichte
ten
zoo
binden
worden
met
proef de
de
in
molekulen te
danig
heiblok
den
paal
der
gedurende
wederom
bijna
de
door
gedeelte
de
vrjje
oppervlakte
verwarming drukking de
van
óenen
zoo
lijke
werking
het
ontsnappen Ten nu
;
een
laatste
gekomen,
dat
linge haar
in
geen
haar
met
tegen
de
onder
te zóó
aan
bereikt
in
punt, en
groote
meest
staat
En
het
zóó
zij
de
onder
de
verwarming dat hoe
aan,
met
grootere
gezament-
het te
op de
het
vloeistof,
dat
en
oogenblik
is
groot wordt,
minst,
zamen
elkander
aantrekking
te
verdampen.
molekulen zóó
van
aan
die het snelst zich
kookpunt;
verwarmde
ver
want
dat
wij
dus
wordt de
loodrecht
arbeids-vermogen
moleculaire
der
van
deel
moleculaire attractie
geheel:
alle
een
damp
van
toont
grenzende,
bijna
werd
Bijna alles,
vorming
beweging in
het
aan-
arbeids-ver-
ook
er
voortgezette
dampkrings-drukking
snelheid,
der
bij
gaat
verrichten
Onderstellen
en
vloeistof haar van
het dat
toeneemt,
oppervlakte
snelheid de
de
houden.
werking
de
de
het
van
aan
omgezet.
van
of
van
op, dat de warmte
omstandigheden,
molekulen
attractie
van
aan
toestand
vasten
weder
de
dan
snelheid
loodrecht deze
aan
waarop
de
Maar
in
bekostigen.
Dat
,
zoo-
de punt
Nu
deele
ook
normale
gedreven
richting
aantrekking bijeen
te
natron
gedreven
verbruikt.
er
wordt
nu
arbeids-vermogen
der
daarbij
het
dampkrings-drukking
van
vele
in
bewegen
hebben
dampkring.
snelheid uit elkander
overwinnen
zal
voortdurend in
meer
ten
ons
onze
ophijschen
die
standvastig.
vermeerderen
beweging
warmte
geschiedt
verdamping
langer
de
van
blijft
toen
het
het
vorm,
temperatuurs-verhooging
door
arbeids-vermogen
een
in
verandert de vibratie-snelheid
uitzetting wijst aan
met
om
zooals
elkander
tot
als ver-
in den weérstand biedenden
warmte
molekulen,
de
arbeid,
den
proces
als
alles,
uit
alle
indringen
meer
nog
deele der
plaats
uitwendigen in
ten
terug
in
gansche
regelmatige
besteed,
ook
doen
elkander
wordt,
deze
die,
alle aangewende warmte als
men
temperatuur
wordt
verwarmd;
mogen
dit de
lichaam
gesmolten
wordt
niet;
kan
met
Wordt,
de
vallen
treedt
arbeid
eindweegs
molekulen
vankelijk
dan
heiblok
dat
,
veeren,
gesmoltene onderzwaveligzure
vast,
krijgt
zoo
aangewende
een
En
weder
samen,
voorschijn;
het
bodem.
kristalwater
zijn
het
de
atomen
opgeheschen.
onderlinge
overwonnen
bewegen;
gaan
De
omgezet.
plaats
zooverre
verschillende
hooger
plotseling
weder
van
dan in
gespannen,
meer
spreken,
vloeistof
de
,
mag
,
te
is
elkander
van
noemen
voorbeeld
AOGREGATIE-TOKSTANDEN,
arbeidsvermogen
der
aantrekking
milU
in
de
onder-
staat
vereischt
zijn
wordt
te
verwijderen,
de
dampkrings-
DE
in
drukking warmte waarin
een
wiens
van
den
zou
de
van
die
blijken die
Haarlem,
bij
23
die
warmte,
in, dat dat
.Maart
den
zij
opheffen
was
zou,
een
besteed
elkander
den
vorm,
had
gediend
verloren
1891.
uit
in
zuiger
de in
eind
was
verricht
is.
de
gedreven men
zich
molekulen
de
weegs
om
hoog
als
Het arbeids-
warmte
tegen
,
en
verdichting
vrij worden,
geworden.
die
cilinder
worden
doorlieten,
bij
om,
gegaan
aangevoerde een
mocht
noch
opnamen dan
al
gehad
weder zooveel warmte
,
wijd
worden
van
plaats
bewegen,
molekulen
der
plaats
omgezet
dat
verwaarloosd
niets
warmte
der
daaraan koken
gewicht
bevatten stoom
van
arbeid,
het
daarin
dampkring het
Had
opwaarts kon
weder
alleen
dat
groot,
wrijving
vermogen
den
van
233
AGGREGATIE-TOESTANDEN,
wiens
uiteendrijven
het
dan
zóó
wordt.
zuiger,
wanden
zonder
tot
is
r
besteed
DRIE
drukking te
zou
noemt; van
brengen
of liever omgezet; in
,
den
