De 50 beste film & editing tips voor de ondernemer die je ooit zal lezen

De 50 beste film & editing tips voor de ondernemer die je ooit zal lezen Ondernemers zijn mensen die druk bezig zijn om een product of dienst zo goed mogelijk aan de man te brengen. En vaak hebben ze hiervoor beperkte middelen ter beschikking. Met deze gids willen we jullie helpen om jullie videoproducties naar een hoger niveau te tillen. We bieden een inzicht in een aantal kwalitatieve filmproductietechnieken voor ondernemers om zo hun klanten op een meer efficiënte wijze te bereiken.

Deze tips komen voort uit onze jarenlange ervaring met professioneel camera- en montagewerk voor klanten als KBC, Make-A-Wish, het Ministerie van Buitenlandse Zaken, Case New Holland, Vopak, Adolphe Sax & Cie, en vele anderen in combinatie met vele uren van zelfstudie en onderzoek. Deze lijst is bewust puntsgewijs opgebouwd. Over al deze punten valt veel meer te zeggen dan wat hier staat, maar omdat de meeste ondernemers moeten schipperen met hun tijd, hebben we ze kort en beknopt toegelicht.

Verwacht ook geen ellenlange uiteenzettingen over shortcuts in softwarepakketten, etc. We willen kort en bondig een zicht geven op een aantal achterliggende principes. We zetten uiteen hoe en waarom we bepaalde beelden maken en hoe we die nadien verwerken tot een aaneensluitend geheel.

We zijn er zeker van dat deze tips je zullen helpen in het produceren van aangename films met een duidelijke boodschap die aanzetten tot de juiste actie.

Veel leesplezier,

Fernando Pauwels - Regisseur en partner bij Motion in Sync

Johan Vandebuerie - Grip techniek en partner bij Motion in Sync

© 2016 Motion in Sync - www.motioninsync.be

!1

1

De tools waarover je beschikt, zijn vaak voldoende om te starten

Zoals bij veel zaken in het filmgebeuren, is het gereedschap dat je gebruikt ondergeschikt aan hoe je het gebruikt. Je hebt geen dure computers en software nodig om een goede film in elkaar te boksen. Met Imovie, Windows moviemaker of elk ander standaardprogramma waarmee je bewegende beelden na elkaar op een tijdslijn kan zetten, kan je starten. De duurdere programma’s maken het werk makkelijker, handiger of efficiënter maar uiteindelijk zie je aan de hand van het eindresultaat niet op welk softwaresysteem een film gemaakt is. Het beschikken over goed gereedschap is noodzakelijk om vlot te kunnen werken, maar het is ondergeschikt aan de wetenschap wat je met dat gereedschap allemaal kan doen en hoe je het gebruikt.

Net zoals het beschikken over een uitgebreide keuken met alle moderne toestellen je nog geen goede kok maakt, zo maakt het hebben van het meest moderne materiaal je nog geen goede filmmaker. Of anders gesteld, het is niet omdat je een moersleutel hebt liggen in je garage, dat je automatisch een degelijke garagist bent. Zelfs met een erg simpele camera, zal iemand die kaas heeft gegeten van de visuele beeldtaal, een mooie, aantrekkelijke film kunnen produceren.

Dus focus niet te hard op het materiaal waarmee je werkt maar kijk vooral naar wat je met dat materiaal kan doen en hoe je het, met zijn mogelijke beperkingen, het beste gebruikt.

2

We hebben allemaal reeds ervaring met beeldtaal

Video is een communicatiemedium dat een enorme impact op mensen heeft. Want het toont een doorsnede van de werkelijkheid, zoals we zelf de wereld ervaren, nl. aan de hand van visuele en auditieve indrukken.

Sinds de doorbraak van het videoplatform “Youtube”, waar iedereen zelf bepaalt waar ze naar kijken en wat ze zelf delen met de rest van de wereld, is dit medium erg gedemocratiseerd. Iedereen kan met behulp van een camera iets opnemen en delen.

Maar er is een constante die blijft, nl. een slecht gemaakte film wordt niet uitgekeken. Natuurlijk zijn er voorbeelden van video's te vinden, die erg slecht zijn gemaakt, maar die ons door hun opmerkzame inhoud zijn bijgebleven. Maar hoeveel filmpjes die langer dan 10 minuten duren, kijk je uit als ze slecht gemaakt zijn? Erg weinig! En dat geldt voor ons allemaal.

En waarom is dat? Omdat we gewend zijn geraakt aan goed gemaakte films. Ieder van ons die opgegroeid is met een televisie, heeft een jarenlange ervaring met de beeldtaal van films. We weten wat het betekent als we een groot mes in iemand zijn handen zien met dramatische muziek © 2016 Motion in Sync - www.motioninsync.be

!2

op de achtergrond: die persoon gaat zometeen neergestoken worden. We zijn vertrouwd met deze taal en begrijpen haar.

Misschien kunnen we onze vinger er niet op leggen wat nu juist een film goed of slecht maakt, maar we weten wel wanneer we naar een slecht gemaakte film aan het kijken zijn. Want... deze zetten we af. Of we zappen verder...

Het betekent echter niet omdat je een taal begrijpt, dat je ze ook automatische goed kan spreken. Veel Belgen kunnen iemand die traag Duits spreekt, enigszins verstaan. Maar dat betekent nog niet dat ze met deze persoon in het Duits een gesprek kunnen hebben. Vraag dat maar eens aan Jean-Marie Pfaff.

Het goede nieuws voor mensen die willen leren om goede visuele verhalen te vertellen, is dat ze al erg vertrouwd zijn met de videotaal die ze moeten leren. Deze taal juist leren hanteren, vereist aandacht, een beetje denken analysewerk en vervolgens veel oefening en geduld. Maar je kan leren die taal te hanteren. Uiteraard zijn er artistieke keuzes die gemaakt moeten worden en zijn er mensen die meer aanleg en oog hebben voor mooie composities, etc. Maar naast het kunstzinnige aspect van het maken van een goede video, is er ook een aspect dat met ‘kunde’ te maken heeft. En dat valt te leren.

3

Shots, shots, shots

In plaats van te denken in termen van volledige videoregistratie met een vast camerastandpunt van begin tot einde, moet je beginnen denken in termen van specifieke, korte shots.

Want het meest vervelende om naar te moeten kijken, is waarschijnlijk een opname van een lezing die 45 minuten duurt, opgenomen met 1 vaste camera. Als je zelf ter plaatste zou zijn, kan je rondkijken, de slides van de presentatie volgen, kijken naar de haarlijn van de persoon die voor je zit, een bericht op je gsm lezen, terug naar voor kijken, etc. We zoeken met andere woorden voortdurend naar nieuwe visuele impulsen. Met een vast camera standpunt wordt deze impuls niet gevoed, integendeel. Je kan enkel kijken naar waar de camera je dirigeert. En al snel merk je, dat dat heel vervelend wordt.

Denk daarom in een opeenvolging van korte shots, waar je een verhaal mee kan vertellen. Laat ook de camera niet nodeloos lopen als je gewoon een opeenvolging van beelden nodig hebt. Dat bespaart je achteraf veel tijd, omdat je niet door nodeloos veel onbruikbaar beeldmateriaal moet waden.


!3

4

Het belang van ogen

Je kan erg veel leren over filmtaal door te observeren hoe een baby naar de wereld kijkt. Onderzoek heeft aangetoond dat pasgeboren kinderen een voorkeur hebben om naar gezichten te kijken of dingen die eruitzien als gezichten. Meer specifiek hebben ze een voorkeur voor gezichten met open ogen.

Het gezicht van een persoon, met de subtiele gelaatstrekken die we daarin kunnen waarnemen, maakt een belangrijk deel van de non-verbale communicatie van een persoon uit. Als we het gezicht van een persoon niet van dichtbij kunnen zien, missen we vaak visuele tekens die ons iets kunnen leren over wat de persoon niet alleen woordelijk zegt, maar ook wat hij bedoelt. Meer specifiek zijn de ogen van een persoon meestal de trekken waar we het meeste op letten bij een persoon.

Daar moeten we bij het filmen van een persoon op letten, dat we voldoende shots hebben, waarop we de emoties in het gezicht kunnen lezen. Ogen communiceren emoties zoals niets anders dat kan.

Daarom toon je, indien dat mogelijk is, ook reactieshots. Want die tonen de visuele expressie op het gezicht en helpen ons niet alleen te zien, wat iemand anders voelt of ervaart maar ook wat we als kijker behoren te ervaren of voelen.

5

Eenvoudige shots

Het eerste wat je onder de knie moet krijgen, als je filmt, zijn eenvoudige statische shots. Een statisch shot kan je vergelijken met een fotograaf die een foto neemt. Voor hij op record drukt, moet hij de compositie van zijn shot reeds gemaakt hebben.

Als je kijkt naar een professionele film, valt het op hoeveel statische of traag bewegende shots je daarin vindt. Daar is een reden voor. Beelden die snel bewegen, brengen ons in verwarring. Daarbij vinden we het moeilijker om onze aandacht te richten. Een vast camerastandpunt per shot dwingt ons na te denken over wat we filmen. Goede bewegende shots zijn mogelijk, maar als je die maakt, moet het intentioneel, simpel en doordacht zijn. En die principes zijn makkelijker te leren als je niet met de camera beweegt. Voor we kunnen wandelen, is het goed eerst te leren staan.


!4

Je zet de camera op een statief, richt de lens, stelt scherp en begint te filmen. Je stopt wanneer je het beeld gefilmd hebt en drukt op stop. Datzelfde proces van bewegen, richten, filmen en stoppen herhaal je ad infinitum.

Vervolgens moet je leren om shots te filmen waar 1 beweging inzit. Je richt je camera op object A, stelt scherp en filmt gedurende 5 seconden voorwerp A. Vervolgens beweeg je de camera traag en zonder schokken naar object B en houdt in de gaten of het beeld scherp is. Object B hou je dan ook 5 seconden in beeld. Uit dit beeld van in totaal misschien 15 seconden, kan je minstens 5 shots halen.

Ook belangrijk bij het maken van een camerabeweging, is op voorhand na te denken waarom je die maakt. Kan je motiveren waarom je de camera beweegt? Er moet namelijk een doel achter de beweging zitten. Wil je de emotie tonen van je personage of een handeling benadrukken? Kwaliteitsvolle bewegende beelden herken je makkelijk in een film, omdat ze doelmatig gemaakt zijn.

6

De 10-seconden regel

Kijk naar eender welke goede video, film of televisie-uitzending en je kan vaststellen dat op een enkele uitzondering na, niemand beelden gebruikt die langer duren dan 10 seconden. Vaak zijn de shots veel korter. Korte shots zijn deel uit gaan maken van de moderne filmtaal, die we allemaal impliciet kennen.

In plaats van lange beelden te filmen, maak korte opnames en denk in termen van sequenties. Een sequentie is een opeenvolging van shots die een globaal geheel volgen.

Indien iemand naar binnenkomt, film hem kort langs achter. CUT.

Verplaats je camera en film hem van opzij als hij wandelt. CUT.

Film zijn hand op de deur als hij die wil opendoen. CUT.

Ga binnen staan en film de persoon als hij binnenkomt. CUT.

Dat is een opeenvolging van korte shots die veel meer vertellen dan enkel vanuit een vast standpunt iemand zien aankomen, een deur zien openen en binnen zien stappen.

7

De regel van 3

Een belangrijke compositieregel om te hanteren, is de regel van 3. Verdeel je beeldscherm zowel horizontaal als verticaal in drie vlakken. Hou de focus van het shot uit het middelste vlak. Plaats je onderwerp op 1 van de snijlijnen, wat je meestal een interessantere compositie oplevert.


!5

Vaak kan je op de LCD display van je toestel een overlay selecteren die deze lijnen op het scherm zetten. Zeker in het begin is dat handig om een richtsnoer te hebben. Met meer ervaring, wordt deze regel snel een automatisme.

Ook is het handig om bij landschapsbeelden de horizon op 1 van deze lijnen te zetten, in plaats van in het midden. Dat levert meestal een aangenamer, rustiger beeld op.

8

Voor- en achtergrond

Ook kan je voorgrondelementen gebruiken om iets in de achtergrond te filmen, zodat je als het ware een kader binnen het kader creëert. Voorgrondelementen kunnen bijkomende informatie geven. Dit zijn niet altijd dingen die in de weg staan, ook in het echte leven staan er dingen in de weg van beelden waar we naar kijken. Een plant in de voorgrond waar niet op scherp gesteld wordt, kan een erg mooi beeld opleveren.

Let ook op wat er zich in de achtergrond afspeelt, terwijl je aan het filmen bent. De achtergrond kan heel sterk de aandacht opeisen, als er dingen in staan die veel aandacht opslorpen. Let daarop en kies indien nodig een andere achtergrond.

9

De virtuele bal

Er zijn verschillende hoeken om iets of iemand te filmen. Je kan van veraf filmen of van dichtbij. Of van hoog of laag. Door de manier waarop een camera gebouwd is, kijk je door de viewfinder of door het scherm achteraan en daardoor ga je automatisch op ooghoogte filmen. Dat kan je doorbreken door te zoeken naar een andere hoogte. Je kan vanuit vogelperspectief filmen of vanuit kikkerperspectief. Stel je als het ware voor dat er rondom een persoon een virtuele bal is. Zoek posities langsheen deze bal om verschillende perspectieven te tonen.

q

Tips voor degelijk camerawerk

Vermijd bruuske bewegingen in je video’s, maar film met een vaste hand of plaats de camera op statief. Indien je de camera beweegt, zorg er dan steeds voor dat die bewegingen vloeiend zijn.

Vermijd inzoomen tijdens het filmen, zeker als je camera enkel een digitaal zoombereik heeft. Het is beter om je voeten te gebruiken en fysiek dichterbij te komen staan.


!6

Voor je op de opnameknop duwt, vergewis je ervan dat het onderwerp dat je in beeld brengt, scherp is. Er is niets ergers dan een prachtige compositie niet te kunnen gebruiken, omdat je beeld onscherp is.

Maak korte shots van 10 seconden en diverse sequenties van 3-5 shots vanuit verschillende hoeken en perspectieven. Zorg bij de sequenties dat je ‘matched action’ shots maakt. Dat zijn beelden waar je eenzelfde handeling (bv. het schillen van aardappelen) vanuit diverse hoeken kan filmen en kan monteren alsof het dezelfde handeling was, gefilmd met meerdere camera’s.

Zorg ervoor dat je een paar begin- en eindbeelden hebt van de plaats waar je aan het filmen bent (bv. de vestiging buiten met het logo, de locatie waar je bezig bent) en voldoende detailshots. Als beginbeeld van een locatie werkt het altijd om te beginnen met de lucht en zo met de camera naar beneden te bewegen waardoor het gebouw in beeld komt.

Zorg voor de nodige variëteit aan shots:

• • • •

Hanteer de regel van 3 als de belangrijkste compositieregel in het begin;

Ga actief op zoek naar sterke voorgrondelementen;

Werk met diagonale lijnen en curves in beeld die de aandacht trekken;

Zoek als kers op de taart naar ongebruikelijke hoeken;

Maak ook b-roll beelden. B-roll beelden zijn beelden die losstaan van de actie zelf maar die altijd gebruikt kunnen worden om het geheel interessant te houden (bv. interessante voorwerpen, aanwezige details, etc.). Deze kan je achteraf gebruiken om dode beeldmomenten in te vullen.

w

Geluid is de helft van je film

Geluid maakt de helft van je film. Dat betekent dat een film waarvan de beeldkwaliteit niet denderend is, maar het geluid en het sounddesign verbluffend is, als minder storend wordt ervaren, dan een film waarvan het beeld prachtig is maar het geluid slecht is.

Gebruik daarom een aparte microfoon om het geluid op te nemen en vertrouw enkel op de intern ingebouwde microfoon van je camera voor referentiegeluid. Voor interviews, gebruik een dasspeldmicrofoon en neem deze met een externe digitale recorder op. Deze kosten niet zo veel geld en zorgen met een kleine investering voor een enorme meerwaarde. Een stem die van ver is opgenomen, klinkt anders dan een stem die van vlakbij is opgenomen. Probeer daarom, zeker bij interviews, altijd te zorgen voor een zo goed mogelijke audio opname.


!7

e

Licht

Elke camera heeft licht nodig, in het donker is het quasi onmogelijk om te filmen. Als je het licht achter je houdt, is het onderwerp dat je filmt altijd belicht en zichtbaar. Je kan ervoor zorgen dat personen in een hoek op het licht staan, zodat ze niet voortdurende met hun ogen dicht staan.

Als er niet voldoende licht is, kan je ofwel meer licht bijplaatsen of je persoon in de richting van het licht plaatsen.

Zijdelings diffuus licht (=licht door een gordijn) is in de meeste situaties het beste, omdat het flatterend is en er toch contrast blijft op het gezicht.

r

De helicopter vs. de microscoop

Voor je aan een videoproject begint, zijn er een aantal strategische vragen die je jezelf moet stellen als ondernemer. Die helpen je het overzicht te bewaren.

Strategie:

• Wat is het doel dat ik wil bereiken?

• Wat is mijn boodschap? Wat wil ik overbrengen?

• Wat is mijn publiek? Demografisch? Beroepsmatig? Hobby's? Wereldbeeld?

• Wat is mijn media? Waar gaat mijn publiek mijn boodschap zien? TV? Computer? GSM? Beurswand? Groot scherm?

• Welke methode hanteer ik, is er een overheersend idee?

Vanuit die strategische vragen kan je beginnen met het maken van de film, waarbij je verschillende detailtechnieken gaat inzetten om te komen tot het beste eindresultaat.

t

Wat is het doel dat je wil bereiken?

Begin je project vanuit het einddoel dat je wil bereiken. Wil je dat mensen je zaak kennen? Dat ze je product kopen? Dat ze je website bezoeken? Dat ze je promoties kennen? Een goede zakelijke video beantwoord duidelijk en kort een vraag en houdt steeds het doel voor ogen.

y

Wat is het belangrijkste bouwelement?

Wat is het belangrijkste element dat het ritme en tempo van de film bepaalt? Stuwt de muziek het geheel vooruit? Of de dialoog? Of de voice-over stem? Of de actie die je op het scherm ziet? © 2016 Motion in Sync - www.motioninsync.be

!8

Begin daarmee en laat daar alles uit voortvloeien. Dit is een creatieve keuze waar geen “correct” antwoord op bestaat.

Dat betekent dat in het knippen van de beelden:

• je de muziek kan volgen;

• je de actie kan volgen;

• je de stem kan volgen;

Als je hier duidelijkheid over hebt op voorhand, dan kan je daar rekening mee houden in het filmen knipwerk wat op zijn beurt leidt tot een meer consistent geheel.

u

Stenen, knikkers, zand

Als je een glazen kruik moet vullen tot de rand met grote stenen, knikkers en zand, dan is er een bepaalde volgorde waarin je te werk gaat. Eerst doe je de grote voorwerpen, dan de kleinere en dan de kleinste. Als je die volgorde niet aanhoudt, krijg je niet alles in de kruik.

Met het vertellen van een verhaal is dat net zo. Leer je verhaal kennen, dat je wil vertellen. Wat zijn de belangrijke elementen? Dat zijn de grote bouwstenen. Vul die op met kleinere elementen, de knikkers. Voeg de details toe op het einde die het geheel samenhouden, dat is het zand.

De bouwstenen zijn het grote verhaal dat je wil overbrengen. Begin daarmee, met je boodschap te destilleren. Als je je boodschap in 1 gebalde zin zou willen vatten, dan spreek je over de bouwstenen. De knikkers zijn kleinere elementen, zoals sfeer, toon, kleur, het gebruik van humor, etc. die het verhaal ondersteunen. Dit alles wordt bij elkaar gehouden door die kleine detailafwerking, zoals bv. het toevoegen van het juiste geluidseffect.

i

Het juiste tempo voor het juiste publiek

Ken je publiek en de beeldstijl die zij verwachten. Als je beeldstijl niet aangepast is aan je publiek, raak je mensen kwijt. Voor een film van een houseparty, gebruik je een andere beelden montagestijl dan voor een serieus interview. Als je beeldstijl te snel is, haken mensen af, omdat ze niet kunnen volgen. Echter als je beeldstijl te traag is, haken ze eveneens af omdat ze zich vervelen. En er is voor een film niets erger dan iemand die zich verveelt, want verveelde mensen blijven niet kijken. En dan bereik je met je film niet het doel dat je voor ogen had.


!9

M.a.w. stel je steeds de vraag wat je publiek verwacht qua:

• Sfeer? positief, happy, serieus, energetisch, spannend?

• Muziek? snel, traag, upbeat, ondersteunend, muzak, elektronisch, opzwepend?

• Tempo? traag, snel, tussenin?

o

Inkorten en verlengen van de tijd

Tijd die niets bijbrengt bij het verhaal (doorheen een kamer wandelen, een lange treinrit, etc. ), wil niemand in zijn geheel zien, draagt niets bij tot het geheel en haalt het tempo omlaag. Gebruik verschillende hoeken en knip de dode tijd eruit. Het brengt het tempo terug omhoog waardoor de film moderner oogt.

Soms echter wil je geen tijd inkorten maar net tijd verlengen. Vooral in actie scènes (bv. een moto die over een bult heen springt) wil je de tijd verlengen. Daar maakt het niet uit dat je dezelfde actie vanuit verschillende hoeken keer op keer ziet, net omdat het zo spectaculair is. Zulke beelden vereisen wel voldoende afwisselende hoeken en meerdere cameraperspectieven om het juiste effect te bereiken.

p

Overvloeiende shots

Iedereen kent wel het beeld uit een film waar de ene ronde vorm overgaat in een andere ronde vorm van dezelfde grootte op het scherm (bv. een bal die overgaat in de zon bij het volgende beeld). Dit effect, sporadisch toegepast, geeft de kijker een gevoel van verfijnde doordachtheid, omdat beide beelden duidelijk voorbereid zijn.

Datzelfde effect kan je ook bereiken met audio (bv. een voetzoeker die ontploft en het volgende beeld toont vuurwerk, bv. iemand die op zijn vingers wil fluiten en het volgende beeld laat het fluitsignaal bij een voetbal match zien) . Ook met het gesproken woord kan je dit effect bereiken (bv. een dialoog waar persoon A zegt: “Ons bedrijf is gespecialiseerd in 1 ding”, waarop we persoon B zien, die zegt: “Vertrouwen”. Dit effect moet wel op voorhand goed doordacht zijn, omdat de uitvoering ervan een goede voorbereiding vereist.

a

Storende geluiden vermijden

Knip tijdens een interview, in zoverre dat mogelijk is, de “euhms’, “aahs”, slikgeluiden, etc. eruit. Niemand zit daarop te wachten. Gebruik b-roll of insertshots om de plaats waar je knipt te maskeren. Soms is het echter niet mogelijk deze eruit te knippen, omdat het spreektempo of de


!10

intonatie onnatuurlijk overkomen als deze tussenklanken verwijderd zijn. Behoud deze dan, maar zet het volume voor deze klanken iets lager, zodat ze minder prominent aanwezig zijn.

s

Kamertoon achter het gesproken woord

Elke ruimte waar je een interview in opneemt, heeft haar eigen klankkleur. Het is nooit muisstil in een ruimte. Luister maar eens naar de klank van de plaats waar je zit. Misschien hoor je de volgende geluiden, die anders nooit opvallen (bv. de ventilator van je computer, het tikken van de chauffage, het kraken van je stoel, de klank van voorbijrijdend verkeer, etc.).

Deze klank wordt de kamertoon genoemd en is uniek van plaats tot plaats. Zorg er daarom voor dat je voor of na je interview een minuutje enkel de klank van de ruimte opneemt, zodat je die kan gebruiken onder het interview waar je in de editing een pauze in knipt.

d

Knippen tijdens een beweging

Knippen tijdens een beweging van de persoon of de camera, verhult de edit. Net zoals een goochelaar de aandacht afleidt naar een andere plaats zodat je niet doorhebt hoe de truuk werkt, zo verhult een beweging de edit. Let er maar eens op in hoeveel Hollywood actiefilms een beweging een edit verhult.

Als ondernemer maak je geen Hollywood actiefilms, maar toch kan je je voordeel doen met deze tip. Als je bv. iemand toont die gaat zitten, kan je dat twee maal opnemen vanuit een andere hoek. Als je dan knipt in het midden van de zitbeweging, valt deze edit niet op en vloeit het ene beeld natuurlijk over in het andere.

f

Zonetheorie als richtlijn

Het oog zo minimaal belasten, geeft edits die in elkaar overvloeien. Als je van een beeld knipt, waar de focus ligt op zone A van het scherm naar een ander beeld waar de focus op diezelfde plek ligt, moet het oog niet bewegen en wordt het niet verstoord.

Als je knipt tussen beelden waar de focus van het beeld steeds op een andere plaats ligt, zie je de edit wel, want dan moet je oog constant heen en weer over het scherm bewegen. Op zich hoeft dit geen probleem te zijn en kan je het gebruiken in een kort filmpje als een manier om visueel mensen bij de les te houden. In een langere film echter werkt dit veelal storend.


!11

g

Actief aandacht richten

Stel je voor dat je in een theaterzaal zit, waar een theatervoorstelling van Cirque du Soleil bezig is en er zoveel tegelijkertijd op het podium gebeurt. De ene moment kijk je naar de trapeze, vervolgens even naar de man die beneden aan het net staat, vervolgens naar de vrouw die door de lucht vliegt. Je kijkt even naar je vriendin die naast je zit, die evenzeer vol bewondering zit te kijken.

Telkens richt je je aandacht op een ander aspect van het gebeuren op het podium. Wat je daar doet, is je aandacht focussen. Als je dat proces bewust leert begrijpen, begrijp je wat de kern van editing is. Maar in plaats van de kijker die keuzes maakt, ga jij actief bepalen waar hij naar moet kijken. Daarbij zorg je voor de nodige variatie en continuïteit, zodat het boeiend blijft voor de kijker.

h

Aandachttrekkers

Hoe kan je actief de aandacht van je publiek beïnvloeden bij het kijken naar een beeld? Je kan werken met:

• Contrast: 1 licht voorwerp tussen vele donkere voorwerpen valt op, daar wordt ons oog automatisch naartoe getrokken;

• Herkenbare vormen: een herkenbaar voorwerp tussen een waaier van onherkenbare voorwerpen trekt steeds onze aandacht;

• Kleur: een voorwerp van kleur tussen voorwerpen zonder kleur zal ons als eerste opvallen;

• Ogen op het gezicht: wij zijn gewend om emoties van het gelaat en in het bijzonder de ogen af te lezen… daarom moet je proberen bij het maken van een beeld van een persoon minstens 1 oog duidelijk in beeld te hebben;

• Beweging: ten opzichte van een stilstaand voorwerp zal ons oog vanzelf aangetrokken worden tot het bewegende beeld;

• Beweging vergezeld van geluid: als een bewegend voorwerp vergezeld wordt van een bijkomend geluid, zal het onze aandacht trekken te midden van andere bewegende voorwerpen;

j

Knipperen met je ogen als metafoor

Een video edit is als het knipperen met je ogen, waarbij je van het ene beeld naar het andere gaat. Dit concept is niet nieuw, Walter Murch heeft er zelfs een heel boek aan gewijd (“In the blink of an eye”). Denk eens aan hoe je zelf rondkijkt. Kijk eens rond en zie hoe je ogen bewegen. Hoelang kijk je naar een voorwerp voordat je verder kijkt? Soms trekt iets je aandacht en vervolgens kijk je © 2016 Motion in Sync - www.motioninsync.be

!12

weer verder. Bij het bekijken van een statische video van een lezing, ben je beperkt tot dat ene camerabeeld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat door het gebrek aan visuele stimuli, je ogen en je gedachten snel afdwalen naar je omgeving.

Ook in het dagelijkse leven, in ons normale kijken, kijken we in ‘shots’. Als we iets typen, kijken we naar het computerscherm, kort naar de foto van onze kinderen en een blik op de klok. Vervolgens kijken we terug naar het scherm, om dan even naar ons toetsenbord te kijken.

Met een camera kunnen we hetzelfde doen. We plaatsen verschillende beelden naast elkaar en ons brein probeert die op een of andere manier samen te brengen door er een verhaal van te maken. Zelfs met een opeenvolging van beelden die op het eerste zicht niets met elkaar te maken hebben, kan ons brein aan de slag gaan (bv. een close up van een koffer, een besneeuwd landschap, een trein die aankomt, etc.).

Op zich betekenen deze shots weinig, maar het is de specifieke volgorde waarin ze geplaatst worden, die een verhaal vertellen.

k

Kiekeboe

Kleine kinderen houden van onthullingen. Je weet dat een beeld eraan komt, er wordt een verwachting opgebouwd, de spanning stijgt…. en ineens is het beeld daar. We spreken dan van tension - release of spanning - ontlading. Dat is een belangrijke manier om de aandacht van mensen te houden. Door spanning op te bouwen en te zorgen voor een ontlading, kunnen we de kijker meenemen op een emotionele rollercoaster.

Muziek is een belangrijke motor om dit mechanisme mee te sturen. De opbouw van muziek volgens het principe van spanning - ontspanning, laat momenten van climax toe in de visuele opbouw van een film. Bewaar je beste beelden of beste uitspraak dan ook voor deze momenten van ontspanning op de spanning-ontlading curve.

l

Heb een reden waarom je knipt

Probeer voor elke edit een reden te formuleren. Vraagt het interview dat er hier een ander beeld komt? Vraagt de beeldstijl voor mijn publiek een snellere beeldvoering? Indien er geen duidelijke reden voorhanden is, vraag jezelf dan af of het wel nodig is dat je in het beeld knipt.


!13

;

Gebruik de pauze in audio of dialoog als een punt om te knippen

Natuurlijke pauzes lenen zich ertoe om van het ene naar het andere beeld over te schakelen. Gebruik het moment van in- of uitademen om over te schakelen naar een ander camerastandpunt (indien je meerdere camerabeelden ter beschikking hebt).

z

Begin een shot voor de actie begint, eindig wanneer de actie eindigt

Het lijkt vanzelfsprekend, maar wanneer er iets gebeurt op scherm dat echt belangrijk is, toon dan de actie van begin tot einde en knip niet voortijdig.

x

Gebruik beweging in beeld voor een sneller tempo

De dynamiek van een bewegende camera kan een statische scène meer dynamisch maken. Ook het gebruik van bewegende grafische elementen in beeld kan zorgen voor extra energie in een eerder statisch shot. Wist je dat er films zijn waar we denken een bewegende schoudercamera te zien maar waar de camera echter stabiel was en de beweging in post-productie werd toegevoegd? En dat net om extra controle te behouden over de dynamiek die een bewegend beeld brengt.

c

Jump cuts liefst vermijden

Vroeger was het absoluut not done om jump cuts in beeld toe te laten. Een jump cut is een bruuske overgang tussen beeld A en beeld B waarbij het verschil tussen beide beelden erg klein is. Het kan zijn dat beeld B een paar minuten later gemaakt is als beeld A maar inhoudelijk verder gaat op hetzelfde idee. Probeer zulke jump cuts te vermijden door inserts of b-roll te gebruiken.

Ondertussen is de beeldvoering veranderd, o.a. door jeugdzenders als MTV die het gebruik van jump cuts populair maakten. Je kan sporadisch wel een jump cut gebruiken als een creatief instrument om meer energie aan een bepaalde scène toe te laten, door een korte opeenvolging van gelijkende beelden. Maar de uitzondering bevestigt ook hier de regel.

v

Gebruik transities slechts met mate

Er zijn maar 2 transities die echt bruikbaar zijn…En dat is "fade to black" om een nieuwe scène te beginnen en een cross dissolve om een overgang in de tijd aan te duiden. Alle andere transities © 2016 Motion in Sync - www.motioninsync.be

!14

komen amateuristisch over (tenzij je een Star Wars film maakt en dan nog). Gebruik m.a.w. geen goedkope effecten. Als je amateuristisch wil overkomen, gebruik dan de vele transities die standaard bij je editing software pakket komen.

Het enige excuus om een transitie te gebruiken, is een duidelijke verandering van idee, waar een transitie bij kan helpen. Maar ook dan moet die steeds gemotiveerd zijn.

Naast softwarematige transities, kan je ook werken met natuurlijke transities die het ene verhaalelement vlot laten overvloeien in het andere. Zo kan je werken met een tussenbeeld als overgang van een gedachte naar een andere. Ook kan je een timelapse opname gebruiken als overgang, wat een tijdsverloop aangeeft. Tenslotte kan je ook een korte sequentie van beelden van een halve seconde gebruiken om snel aan te geven wat er gebeurd is.

b

Leer je camera kennen

Als je reeds beschikt over een camera of DSLR, leer dan je camera kennen. Automodus heeft zijn voordelen als je pas begint, maar je camera kan veel meer dan dat. Leer ook de andere, manuele functies van je camera kennen. Alle knoppen en instellingen zijn er voor een reden en hoe beter je die leert begrijpen, hoe beter je je beeld kan aanpassen aan de omstandigheden. Trouwens, je kan je camera niet stuk maken door te experimenteren met de verschillende functies die het toestel heeft!

Leer hoe je een lens manueel moet scherpstellen. Zoek ook uit hoe je de belichting van de camera instelt, door het samenspel van ISO, sluitertijd en lensopening (en voor professionele toestellen ook ND filters) te leren begrijpen.

Kort gezegd:

• Een lage ISO waarde zorgt voor weinig ruis in je beeld als er voldoende beschikbaar licht is, een hoge ISO waarde zorgt voor meer ruis maar laat wel toe met minder beschikbaar licht toch te kunnen filmen;

• Een hoge sluitertijd zorgt voor weinig motion blur, een lage sluitertijd voor veel motion blur. Ideaal wil je de sluitertijd en de “framerate"op elkaar afstellen. Als je filmt met een framerate van 50 frames/ seconde (25 beelden per seconde), zorg dan voor een sluitertijd van 1/50ste van een seconde. Als de framerate 24 fps is, zet dan de sluitertijd op 1/48ste. Dat geeft onder de meeste omstandigheden het meest aangename beeld.

• Een kleine lensopening, zoals F22 zorgt ervoor dat er minder licht in de lens valt maar dat alles op de voor- en achtergrond scherp is. Een grote lensopening van bv. F1.4 zorgt ervoor dat er veel licht binnenkomt en dat niet alles scherp in beeld staat. Deze vorm van selectieve scherpstelling laat toe om bepaalde onderwerpen in het beeld te isoleren door op hen scherp te


!15

stellen en niet op andere. Binnen de filmwereld wordt vaak gefilmd met open lenzen tussen F2 en F5.6.

• Een ND filter werkt als een zonnebril voor een lens en zorgt ervoor dat er minder licht binnenkomt. Vooral bij buitenopnames is het handig een ND filter te hebben als je toch wil werken met een selectieve scherpstelling met een open lens, wat zonder ND filter bij veel licht buiten niet mogelijk is.

n

Belang van muziek

Muziek drukt emotie uit in functie van je boodschap en je publiek. De keuze van muziek is erg belangrijk. Besteed er voldoende aandacht aan, omdat het de sfeer en toon van je film sterk bepaalt. Muziek in een film is m.a.w. niet zomaar een “behang" dat de lege ruimte op de achtergrond moet invullen. Integendeel, het maakt integraal deel uit van de toonzetting van een film.

Trouwens, indien je verschillende ideeën in één film wil brengen, wissel dan van muziek om van het ene naar het andere idee over te gaan.

m

Variatie in het camerabeeld van hetzelfde onderwerp

Om jump cuts te vermijden, zorg ervoor dat de hoek tussen de beelden die je maakt, varieert met minstens 30 graden, gemeten vanuit het centrum van het voorwerp of de persoon die je filmt. Deze hoek geldt zowel voor de horizontale afstand tussen twee beelden als voor de verticale afstand.

Breng ook voldoende variatie aan in het maken van beelden waar het onderwerp of de persoon volledig opstaat (‘wide shot’), beelden waar het onderwerp of de persoon gedeeltelijk opstaan (‘mid shot’) en beelden die details tonen (‘close ups’).

,

Dissolves aan begin en einde van audio om pops te vermijden

Bij het einde van een stuk film kan je een plop horen als de clip abrupt wordt afgebroken. Om dat te vermijden, voeg je aan het einde en het begin van elke audioclip waar gesproken wordt een kleine "fade in" en "fade out" toe.


!16

.

Laat ruimte voor dialoog door muziek en geluidseffecten te

verminderen Er zijn drie verschillende manieren om het gesproken woord meer ruimte te geven over de muziek.

• Ofwel verminder je het volume van de klankband en verhoog je het volume van het gesproken woord, erop lettend dat het algemene geluidsniveau consistent blijft;

• Ofwel creëer je aan de hand van de grafische EQ ruimte voor de dialoog, door in de muziek de frequenties waar het gesproken woord zich in bevindt, naar beneden te halen;

• Ofwel gebruik je een compressor op het gesproken woord, die de hoogtes en laagtes in het geluidsniveau nivelleert.

/

Hou de audiometer in het oog

Zorg ervoor dat je audiometer niet piekt boven de 0 dB. De audio van het hele filmpje mag als algemene regel tussen de -6dB en de 0dB zitten. Alles wat dat geluidsniveau overtreft, overstuurt. Als je goede monitoren hebt, overstuurt het geluid misschien niet bij jou, maar wel op een TV of toestel met minder goede luidsprekers. Daarom kan je niet altijd afgaan op wat je hoort, maar moet je de meters ook in het oog houden, omdat zij een objectieve maatstaf geven.

Q

Mix geluid in stereo

Een stereomix laat creatieve effecten in de muziek toe. Een auto die voorbij rijdt kan je van links naar rechts doen pannen, als je werkt met een stereo opname. Heb je enkel mono-geluid, dan kan je artificieel een stereoband maken, door de audio opname te dupliceren en de ene opname links te mixen en de andere rechts.

W

Gebruik reverb en d-verb om muziek uit de laten klinken

Is je muziek te lang, maar biedt hij wel een plaats waar je kan knippen maar klinkt het einde dan te abrupt? Gebruik dan een reverb op de laatste seconde van de muziek om het geluid met een natuurlijke ‘ring’ te laten uitsterven. Dit wordt vaak toegepast bij trailers, maar elke korte film kan erbij gebaat zijn.


!17

E

J en L edits

Maak gebruik van J en L edits. In een J edit begint het geluid van de volgende scène al voor we het beeld van de volgende scene zien. In een L edit verandert het beeld, maar blijft de audio van het eerste beeld doorlopen. Beide technieken ken je van quasi alle documentaires, die je al gezien hebt. Soms is het maar een halve seconde tot een paar seconden, waar het beeld verschilt van het geluid. Toch is dat vaak voldoende om aan het geheel een professionele feel te geven.

R

Sound design om spanning op te bouwen

Geluid maakt de helft van een film. Het gebruik van geluidseffecten, zoals drones, hits, swishes, swooshes, etc. bij het binnenkomen van grafische elementen of titels, tilt de kwaliteit naar een hoger niveau. Op internet vind je verschillende klankdatabanken waar je deze geluiden kan vinden. Standaard zitten er in je edit systeem op je computer ook wel een aantal.

T

Leer de shortcuts van de software om efficiënter en sneller te werken

Hoe sneller en efficiënter je met de software kan werken, hoe sneller je een project kan afwerken. Bij de meeste softwareprogramma’s om op te monteren zijn de J, K en L toetsen, voorbehouden om achteruit, te stoppen en vooruit te spelen. Ook de I en O zijn vaak gebruik als "in" en "out" toets waar je de in en uit punten mee kan zetten van het beeldmateriaal dat je op je tijdlijn wil plaatsen.

Y

Organiseer het basismateriaal

Tenzij het een klein project is, moet je je materiaal organiseren aan de hand van kernwoorden (scène, locatie, kleur, persoon, etc.) zodat je weet met welke beelden en interviewfragmenten je kan werken. Hoe beter je het ruwe materiaal weet te organiseren op voorhand, des te meer je uit het ruwe materiaal kan halen.


!18

U

De eerste indruk van je beeldmateriaal is vaak de beste

Als een beeld je bevalt, noteer dan dat het een van je favoriete beelden is. Je eerste indruk is vaak de beste en je blik wordt vaak beïnvloed naarmate je langer aan een project werkt. De opvallend goede beelden, die jij bij de eerste keer kijken opvallen, moet je daarom noteren.

I

Zoom in op de tijdslijn

Bij alle editing software kan je inzoomen op de tijdslijn. Dat kan je aan de hand van een aantal sneltoetsen doen of aan de hand van een schuifbalk. Leer deze toetsen kennen want ze zijn je beste vriend. Soms moet je een audio- of beeldfragment op de frame juist zetten. En wat helemaal uitgezoomd juist lijkt in de tijdslijn, kan er soms 2-3 frames naast zitten. Om verrassingen te vermijden, zorg ervoor dat je de gehele tijdslijn ook eens in detail bekijkt.

O

Ruimte op je scherm: more is more

De volgende tip is niet strikt noodzakelijk. Er zijn mensen die zowel korte als lange projecten editen op een kleine computer met een 13 inch scherm, wat perfect mogelijk is. Toch is een systeem met twee monitors aangewezen, waarbij je op de ene monitor de tijdslijn kan tonen en op het andere scherm het finale beeldresultaat. Dat maakt alles veel overzichtelijker. En overzicht bij een filmproject komt de uiteindelijke kwaliteit alleen maar ten goede.

P

Maak camerabeweging door in te zoomen

Indien je enkel statische camerabeelden hebt, kan je meer dynamiek in een beeld brengen door in de edit software digitaal in te zoomen door het beeld te herschalen. Bij foto’s wordt dit effect het Ken Burns effect genoemd, maar je kan dit ook toepassen op gefilmde beelden. Let er wel op dat je hierin niet overdrijft, omdat bij overgebruik van dit effect, de beelden “gemaakt" lijken. Zoom met andere woorden niet zover in dat je pixelresolutie verliest. Een goede norm is niet meer dan 6% op een beeld in te zoomen.


!19

A

Laat ruimte bij een belangrijk moment

Een spreker kan meer impact geven aan zijn woorden, door net na een belangrijke zin een adempauze te laten, waardoor het gewicht van de gesproken woorden nog even doorklinken. Net hetzelfde effect kan je gebruiken door in de montage woorden even in de lucht te laten hangen, door hen ruimte te geven. Dit subtiele effect , door even meer ruimte te laten voor een pauze in het beeld, resulteert vaak in een groter gewicht dat gegeven wordt aan wat net gezegd is.


!20

The end Voila, je bent aan het einde van deze filmen editing tips en tricks voor ondernemers. We hopen dat je er iets aan hebt gehad. Druk deze gids af en bewaar hem bij je computer waar je de films op monteert, zodat je er steeds naar kan teruggrijpen.

Heb je nog andere tips die je met ons wil delen? Wij horen het graag.

Heb je andere collega’s die gebaat zouden zijn bij het lezen van deze gids. Aarzel dan niet en verwijs hen door naar onze website http://www.motioninsync.be, waar ze deze gids kunnen downloaden.

Of zit je met een project vast? Weet je niet hoe je verder moet? Contacteer ons, wij staan je graag met raad en daad bij. Of denk je na het lezen van deze gids toch dat je beter een professioneel bureau inschakelt voor je volgende filmproductie? Contacteer ons op [email protected] en dan zullen we samen bekijken wat we voor je kunnen betekenen.


!21

De 50 beste film & editing tips voor de ondernemer die je ooit zal lezen

Recommend Documents