Datum en tijd afspraak:
____________________ Meld u bij het Maag-, Darm- & Levercentrum op de derde verdieping, blok 320
PLAATSEN VAN EEN PEG-SONDE 1085
Afspraak Voor uw afspraak kunt u zich melden bij het Maag-, Darm- & Levercentrum op de derde verdieping, bij blok 320 in het Sint Franciscus Gasthuis. Als u bent opgenomen op de verpleegafdeling, is bovenstaande voor u niet van toepassing. De arts die de PEG-sonde plaatst is: Mw. M.P.G.F. Anten Maag-Darm-Leverarts Dr. L. Berk Maag-Darm-Leverarts Mw. Dr. I. Leeuwenburgh Maag-Darm-Leverarts Dr. A.J.P. van Tilburg Maag-Darm-Leverarts Mw. Dr. R.L. West Maag-Darm-Leverarts
Spoedeisende vragen Voor spoedeisende vragen na het plaatsen van de PEG-sonde kunt u contact opnemen met het Sint Franciscus Gasthuis, via telefoonnummer 010 - 461 6161. U kunt vragen naar de dienstdoend arts-assistent Interne Geneeskunde.
Inleiding In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten om een PEG-sonde te laten plaatsen. Een PEG-sonde wordt overwogen, indien u naar verwachting langer dan twee tot vier weken met vloeibare voeding (sondevoeding) wordt gevoed. Dat kan het geval zijn bij slikstoornissen of aandoeningen aan de slokdarm of maag. Het is voor een optimale conditie, belangrijk dat uw lichaam voldoende voedingsstoffen binnen krijgt. Als dat onvoldoende lukt met de normale vaste voeding via de mond, dan kan de benodigde voeding via de PEG-sonde rechtstreeks in de maag worden toegediend. In deze folder leest u meer over het plaatsen van de PEG-sonde.
Algemeen Een PEG-sonde is een dun slangetje dat door de buikwand in de maag wordt geplaatst. Deze verbinding heet een Percutane Endoscopische Gastrostomie (PEG). Medicatie Bij dit onderzoek krijgt u, tenzij anders is afgesproken, het kortwerkende slaapmiddel Dormicum® en soms ook de pijnstiller Fentanyl® toegediend. Het plaatsen van de PEGsonde kan anders te belastend voor u zijn. De toegediende medicatie helpt u te ontspannen en maakt u slaperig. Het is geen narcose, maar een roesje. Onderzoek Tijdens een kijkonderzoek van de maag (gastroduodenoscopie) wordt de PEG-sonde geplaatst. Het onderzoek gebeurt met een gastroduodenoscoop (scoop). Dit is een dunne, flexibele bestuurbare slang. In het uiteinde hiervan (de tip) is een minuscule camera ingebouwd. Via de camerabeelden, die worden getoond op een beeldscherm, kan de arts de binnenzijde van uw slokdarm, maag en twaalfvingerige darm inspecteren. Tijdens de scopie bepaalt de arts de plaats waar de PEG-sonde in de buikwand wordt aangebracht. De buikwand wordt plaatselijk verdoofd. Er wordt een heel klein sneetje in de buikwand gemaakt. Via dit sneetje wordt de PEG-sonde in de
maag gebracht. Door de verdoving voelt u geen pijn, alleen merkt u enige druk op uw buik.
Voorbereiding Om het plaatsen van de PEG-sonde goed uit te kunnen voeren, is het noodzakelijk dat u nuchter bent op de dag van het onderzoek. Nuchter wil zeggen dat u: tot zes uur voor het onderzoek een licht verteerbare maaltijd mag eten, zoals een beschuitje of cracker; tot twee uur voor het onderzoek nog heldere dranken mag drinken, zoals thee, water of appelsap; niet mag roken vanaf zes uur voor het onderzoek; indien u sondevoeding gebruikt, stopt u hiermee vier uur voor het plaatsen van de PEG-sonde. Uw medicijnen kunt u op de dag van het plaatsen van de PEGsonde gewoon innemen met een klein beetje water. Melding aan uw arts Vertel het uw arts als u: allergisch bent voor medicijnen of verdoving; (mogelijk) zwanger bent; hart- en vaataandoeningen heeft; een longaandoening heeft; diabetes heeft. U moet dit melden bij het maken van de afspraak, in verband met de planning en het innemen van uw medicatie. U dient het innemen van tabletten voor uw diabetes dan wel spuiten van insuline uit te stellen tot na het onderzoek. Als u insuline gebruikt moet de dosering hiervan worden aangepast. Deze aanpassingen gebeuren in overleg met uw behandelend arts. een stoornis van de bloedstolling heeft; bloedverdunnende medicijnen (antistollingsmedicatie) gebruikt. Meer informatie vindt u in de volgende alinea. Bloedverdunnende medicijnen (antistollingsmedicatie) Als u bepaalde bloedverdunnende medicijnen (antistollingsmedicatie) gebruikt, zoals Sintrom (ook wel: Acenocoumarol) of Praxada of Marcoumar (ook wel: Fenprocoumon), overleg dan vooraf met de arts die het
onderzoek aanvraagt. Hij adviseert u in de meeste gevallen deze medicijnen gedurende enkele dagen voor het onderzoek niet in te nemen. Dit verschilt per medicijn. Stop nooit op eigen initiatief met deze medicijnen! Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, zoals Clopidogrel (ook wel: Plavix) of Ascal (ook wel: Carbasalaatcalcium), meld dit dan aan de arts die het onderzoek uitvoert. Het is niet noodzakelijk dat u stopt met deze medicijnen. Indien u twijfelt of u moet stoppen met uw medicijnen, kunt u van maandag tot en met vrijdag tussen 8.00 en 16.30 uur contact opnemen met het Maag-, Darm- & Levercentrum, via telefoonnummer 010 - 461 6173. Stoppen met antistollingsmedicatie Geef aan de trombosedienst door dat uw aanvragend arts u heeft geadviseerd om uw antistollings-medicatie tijdelijk te stoppen vanwege het onderzoek. Vrijwel altijd kunt u de antistollingsmedicatie direct na het onderzoek hervatten. Dit hoort u na het plaatsen van de PEG-sonde van de arts die deze handeling heeft uitgevoerd. Tevens maakt u dan een afspraak met de trombosedienst om een aantal dagen na het onderzoek bloed te prikken. Aan de hand van de bloeduitslag wordt de dosering van de medicatie bepaald. Voor deze procedure bent u zelf verantwoordelijk! Indien u bent opgenomen op de verpleegafdeling wordt in overleg met u en de afdelingsarts het beleid ten aanzien van de antistollingsmedicatie of de medicatie voor uw diabetes bepaald.
Tips Neem de medicijnen die u gebruikt of uw medicatieoverzicht van de apotheek mee naar het ziekenhuis. Hierbij zijn ook de medicijnen die u bij de drogist haalt van belang. Als u diabetes heeft en insuline spuit, neemt u uw prikpen en insuline mee naar het ziekenhuis. Zodoende kunt u tijdens uw verblijf in het ziekenhuis over insuline beschikken.
Opname Op de afdeling is een bed voor u gereserveerd. Voor het plaatsen van de PEG-sonde vindt een opnamegesprek plaats. In dit gesprek wordt onder andere uw medische voorgeschiedenis en het medicatiegebruik met u doorgenomen. Nadat bij u een infuus (flexibel buisje in de ader) is ingebracht, krijgt u via het infuus antibiotica (penicilline) toegediend. Dit om eventuele infecties te voorkomen. Als u allergisch bent voor penicilline dient u dit te melden. Voor het inbrengen van de PEG-sonde wordt eventueel bloed geprikt om te bepalen of uw stollingstatus goed is. De stollingstatus laat zien of uw lichaam in staat is om het bloedverlies snel genoeg te laten stoppen. Een klein beetje bloedverlies ontstaat bij het maken van een klein sneetje voor de PEG-sonde. Het Scopiecentrum belt naar de afdeling wanneer u verwacht wordt voor het onderzoek. U wordt in uw bed naar het Scopiecentrum gebracht.
Onderzoek Verdoving Voorafgaand aan het onderzoek wordt u verzocht om losse gebitsdelen uit te doen. De assistente verdooft hierna de slijmvliezen van uw mond- en keelholte met een spray. Deze verdovingsvloeistof heeft een bittere smaak en zorgt ervoor dat het slijmvlies van uw mond en keelholte gevoelloos worden. U krijgt dan het gevoel dat uw keel dik en stijf wordt. Dit is niet het geval, maar een teken dat de verdoving goed werkt. Tijdens het onderzoek heeft u dan minder last van kokhalzen. Slaapmiddel en zuurstof Van de Maag-Darm-Leverarts die het onderzoek verricht krijgt u via het infuus het kortwerkend slaapmiddel Dormicum® en soms ook de pijnstiller Fentanyl® toegediend. Vanwege deze medicijnen wordt u gedurende het onderzoek nauwlettend in de gaten gehouden. Daarvoor krijgt u een bloeddrukband om uw arm en een knijpertje (saturatiemeter) op uw vinger, waarmee
uw hartslag en het zuurstofgehalte in het bloed gecontroleerd worden. Tevens krijgt u een zuurstofslangetje in uw neus. Inbrengen van de scoop Ter bescherming van uw gebit en de scoop, krijgt u een bijtring in uw mond. Tijdens het onderzoek ligt u op uw rug met ontbloot bovenlichaam. De Maag-Darm-Leverarts brengt de scoop achter in uw keel en vraagt u een keer mee te slikken zodat de scoop in de slokdarm glijdt. Dit is soms even een vervelend moment vanwege de kokhalsneiging, maar niet pijnlijk. Tijdens het onderzoek kunt u normaal ademhalen, de luchtwegen blijven geheel vrij. De arts zal de scoop voorzichtig verder opvoeren tot in de maag. Tijdens het onderzoek wordt via de scoop lucht geblazen in de slokdarm en in de maag, om deze te laten ontplooien. Dit geeft een opgeblazen gevoel. Het kan zijn dat u gedurende het onderzoek moet kokhalzen en boeren. Dit is vervelend, maar volkomen normaal. Plaatsen van de PEG-sonde De plaats waar de PEG-sonde via de buik naar buiten komt, wordt vastgesteld. Uw buik wordt gedesinfecteerd en de buikwand plaatselijk verdoofd. Er wordt een steriele doek op uw buik gelegd. Er wordt een heel klein sneetje in de buikwand gemaakt. Vervolgens wordt een holle naald via het sneetje door de buikwand in de maag gebracht. Door deze naald wordt een lange draad in de maag geschoven. Deze draad wordt via de scoop vanuit uw maag door de mond mee naar buiten genomen. De PEG-sonde wordt aan deze draad bevestigd en via de mond, de slokdarm en de maag in de buikwand geplaatst. Een schotelvormig plaatje in de maag aan het uiteinde van de PEG-sonde, zie de afbeelding, voorkomt dat de sonde naar buiten schiet. Aan de buitenkant wordt de PEGsonde ook vastgezet met een plaatje. De plaats waar de PEG-sonde zit wordt afgedekt met een pleister. Door de
verdoving voelt u geen pijn, alleen kunt u enige druk op uw buik merken. Het plaatsen van de PEG-sonde duurt meestal vijftien tot dertig minuten. Uitzonderingen In uitzonderlijke gevallen blijkt het niet mogelijk om een PEGsonde in de maag te plaatsen. Dit komt door bijvoorbeeld een afwijkende ligging van de maag of een maagoperatie in het verleden. In dat geval wordt de procedure gestaakt.
Na de behandeling Na afloop van de procedure gaat u terug naar de afdeling waar u bent opgenomen. Door de toegediende medicijnen bent u tijdelijk nog wat slaperig, vergeetachtig of suf. De slaperigheid verdwijnt geleidelijk binnen enkele uren. Gedurende een tot twee uur na het onderzoek worden uw bloeddruk, zuurstofgehalte (saturatie) en hartslag gecontroleerd.
Vervoer naar huis Indien u ligt opgenomen op de Dagbehandeling mag u met ontslag als u zich goed voelt. Echter, de medicijnen die zijn toegediend, beïnvloeden ook uren later nog uw reactievermogen. U mag daarom niet zelfstandig aan het verkeer deelnemen. Zorg dus voor begeleiding naar huis.
Beginnen met sondevoeding Ongeveer vier tot zes uur na het inbrengen van de PEG-sonde, kan het toedienen van de sondevoeding beginnen. Omdat uw maagdarmkanaal aan de sondevoeding moet wennen, is het raadzaam om rustig met de voeding te beginnen. Dit gaat in overleg met uw behandelend arts, diëtiste en Maag-DarmLeververpleegkundige.
Complicaties in de eerste week Als u tijdens de eerste week hevige buikpijn krijgt of als er sprake is sprake van andere klachten of problemen, dient u direct te stoppen met het toedienen van voeding of medicijnen
via de PEG-sonde. Neem direct contact op met het Sint Franciscus Gasthuis. Deze informatie hierover kunt u terugvinden op bladzijde twee van deze folder.
Na de eerste week Na een week mag u weer douchen en baden. Het plaatje (fixatie-schijfje) op de buik mag dan wat losser worden gemaakt. Het mag niet strak op de huid knellen! Tijdens het douchen kan, na de eerste week, het plaatje nog losser worden gemaakt. U reinigt de huid met water en zeep, evenals de onderkant van het plaatje. Laat de huid en het plaatje goed drogen. U hoeft de PEG-sonde niet meer vast te plakken met pleisters en gaasjes. Duw de sonde dagelijks één tot twee centimeter naar binnen om vastgroeien te voorkomen: 1. zet het plaatje van de sonde ongeveer drie centimeter losser; 2. duw de sonde tot aan het plaatje naar binnen; 3. draai de sonde eenmaal rond en trek hem weer terug; 4. zet het plaatje weer terug in uitgangspositie, ongeveer twee millimeter van de huid. Er zou een euro tussen het plaatje en de huid moeten kunnen passen. Als dit niet lukt, moet u op korte termijn uw huisarts of behandelend Maag-, Darm- en Leverarts of -verpleegkundige waarschuwen.
Complicaties na de eerste week De PEG-sonde wordt aan de binnenkant van de maag vastgehouden door een plaatje. De kans is erg klein dat de sonde eruit valt. Dit is niet gevaarlijk, u kunt het gaatje in de buikwand afdekken met een gaasje. Als de sonde eruit valt moet u direct contact opnemen met het Sint Franciscus Gasthuis. Deze informatie kunt u terugvinden op bladzijde twee van deze folder. Het gaatje waar de PEG-sonde heeft gezeten groeit namelijk binnen 24 uur weer volledig dicht. Indien u een roodverkleuring of een verdikking ziet of als het wondje pijnlijk wordt, neem dan ook contact op met het Sint Franciscus Gasthuis. Deze informatie kunt u terugvinden op bladzijde twee van deze folder.
Hoe lang gaat de PEG-sonde mee? Als de PEG-sonde goed wordt verzorgd, gaat de sonde gemiddeld drie jaar mee. De PEG-sonde is gemaakt van polyurethaan: een kunststofmateriaal dat het lichaam doorgaans goed verdraagt.
Vragen Wij hopen dat u na het lezen van deze folder met vertrouwen het plaatsen van de PEG-sonde tegemoet gaat. Als u nog vragen heeft, kunt u van maandag tot en met vrijdag tussen 8.00 en 16.30 uur telefonisch contact opnemen met het Maag-, Darm- & Levercentrum, via telefoonnummer 010 - 461 6173. Ook kunt u bij vragen met betrekking tot het plaatsen van de PEG-sonde telefonisch contact opnemen met de Maag-DarmLeververpleegkundige, via telefoonnummer 010 - 461 6436. Als u bent opgenomen op de verpleegafdeling, kunt u altijd uw verpleegkundige om aanvullende informatie vragen.
April 2013
