daltonplan
Versie mei 2015
1
daltonplan Inhoudsopgave 1
Inleiding
3
2
Voor wie is dit document geschreven?
4
3
Relatie met andere beleidsstukken
5
4
Achtergrond van het daltononderwijs
6
4.1
De kernwaarden uitgelegd door de NDV
6
4.2
De kernwaarden weergegeven door de kinderen
9
4.3
De kernwaarden uitgelegd in onze nieuwsbrief
15
Ons daltononderwijs in de praktijk
21
5.1
Dagkleuren
21
5.2
Dagritme
21
5.3
Weekoverzicht
22
5.4
Handelingswijzers en symbolen
22
5.5
Het takenbord, de dag-/weektaak
23
5.6
Effectiviteit en de instructietafel
24
5.7
Zelfstandig werken en samenwerken
24
5.8
Correctie
25
5.9
Uitgestelde aandacht
25
5.10
Reflecteren
26
5.11
Werkplekken
26
5.12
Huishoudelijke taken
27
5.13
portfolio
27
Kernwaarde zes: borging ontwikkelingen
28
5
6
2
daltonplan 1. Inleiding De Hobbit is sinds 2007 een school voor daltononderwijs. Een keuze waar we nog steeds helemaal achter staan. We vinden het belangrijk dat de kinderen leren samen te werken, zelfstandig te zijn en verantwoordelijk voor alles wat zij doen. Dit zo effectief mogelijk en steeds in ontwikkeling door regelmatig te reflecteren. Daltononderwijs bestaat 100 jaar. Grondlegger Helen Parkhurst legde het als volgt uit: ‘dalton is geen methode, geen systeem, maar een manier van leven’. Dit komt tot uitdrukking in de kernwaarden van het daltononderwijs: Verantwoordelijkheid Samenwerking Effectiviteit Zelfstandigheid Reflectie De kernwaarden worden vanuit diverse invalshoeken uitgelegd in dit plan. Het daltononderwijs kent nog een zesde kernwaarde, die vaak wat meer op de achtergrond aanwezig is, maar zeker ook heel belangrijk: borging. Goed vastleggen wat je doet, zoals de afspraken en de plannen. Meer daarover in het laatste hoofdstuk. Aan het einde van groep 8 staan de kinderen van De Hobbit stevig in hun schoenen om verder te gaan naar het middelbare onderwijs en later een plek in de maatschappij. Ook daar zijn immers onze kernwaarden van groot belang.
3
daltonplan 2. Voor wie is dit document geschreven? De bedoeling van dit plan is om de lezer een goed beeld te geven over het werk op onze school: de achtergronden en de dagelijkse praktijk. Het plan is bedoeld voor: Ouders Sollicitanten, nieuwe leerkrachten en stagiaires De visitatiecommissie van de Nederlandse Daltonvereniging De onderwijsinspectie Het bestuur van Stichting Delta-onderwijs Collega’s van andere (dalton-)scholen. Daarnaast is het document uiteraard een leidraad voor de leerkrachten, die dagelijks in de praktijk brengen wat hier wordt beschreven.
4
daltonplan 3. Relatie met andere beleidsstukken Het schoolplan Het schoolplan is in 2011-2012 vernieuwd en geldt voor de periode t/m 2015. Het schoolplan zal raakvlakken hebben met dit daltonplan. Het schoolplan beschrijft daarnaast echter ook vakinhoudelijke zaken, financiën, huisvesting, kwaliteitszorg en toelatingsbeleid. Ook zullen in het schoolplan bovenschoolse procedures en afspraken van Delta-onderwijs in Oosterhout worden vastgelegd. Dit daltonplan beschrijft de praktische zaken, toegespitst op de kernwaarden van het daltononderwijs. De schoolgids De schoolgids beschrijft de organisatie van de school. Deze gids wordt ieder jaar vernieuwd. Het is een algemeen document, met daarin het daltononderwijs kort omschreven. Dit daltonplan gaat dieper op de achtergronden én de praktijk in. Het zorgplan In het zorgplan worden specifieke zaken beschreven over de zorg voor de leerlingen die extra zorg nodig hebben. Door de manier van werken in het daltononderwijs zijn er veel mogelijkheden om de extra zorg in de dagelijkse praktijk vorm te geven. Hoe en met wie we dat het meest optimaal kunnen doen, staat omschreven in het zorgplan. Het gedragsprotocol In het gedragsprotocol van De Hobbit omschrijven wij welk gedrag wij het liefste zien bij de kinderen en het gedrag/de houding die nodig is om het daltononderwijs goed vorm te kunnen geven. Daarnaast wordt er in dit protocol omschreven hoe wij preventief en repressief werken aan goede omgangsvormen. Ook de procedure bij ongewenst gedrag wordt omschreven.
5
daltonplan 4. Achtergrond van het daltononderwijs 4.1 De kernwaarden uitgelegd door de NDV (Nederlandse daltonvereniging) SAMENWERKING "The school functions as a social community" Een daltonschool is een leefgemeenschap waar leerlingen, leerkrachten, ouders, schoolleiding en bestuur op een natuurlijke en gestructureerde wijze samen leven en werken. Een daltonschool is ook een leeromgeving waar leerlingen en leerkrachten iets van en met elkaar leren. Doordat leerlingen samen met leerkrachten en medeleerlingen aan hun leertaken werken, leren zij met elkaar om te gaan en leren zij dat zij elkaar kunnen helpen. Het verwerven van kennis en vaardigheden in samenwerking met anderen kan het leren vergemakkelijken. Leerlingen leren dat er verschillen bestaan tussen mensen. Ze leren naar elkaar te luisteren en respect te hebben voor elkaar. Als leerlingen met elkaar samenwerken, ontwikkelen ze sociale vaardigheden en leren ze reflecteren op de manier waarop ze leren, zoals het beoordelen van een eigen inbreng en die van medeleerlingen, het aangaan van de dialoog, het leren omgaan met teleurstellingen en het ervaren van een meeropbrengst uit de samenwerking. Het uiteindelijke doel is democratisch burgerschap. Een daltonschool is een oefenplek voor democratisering en socialisering. VRIJHEID en VERANTWOORDELIJKHEID "Freedom and responsibility together perform the miracle" Vrijheid is noodzakelijk om eigen keuzes te kunnen maken en eigen wegen te vinden. Vrijheid in het daltononderwijs is de gelegenheid krijgen om het taakwerk zelf te organiseren. De opgegeven leerstof en de eisen die daaraan worden gesteld, de tijdslimiet, de werkafspraken en de schoolregels vormen de grenzen waarbinnen de leerlingen hun vrijheid leren gebruiken. Een leerling leert verantwoordelijkheid voor zichzelf en zijn omgeving te dragen, als zijn omgeving hem daarvoor de ruimte en mogelijkheden biedt. Door leerlingen meer vrijheid te bieden kunnen zij eigen keuzes maken en een actieve leerhouding ontwikkelen. Maar vrijheid betekent niet dat alles zomaar kan en mag. Het is een taak van de leerkracht om iedere leerling een structuur te bieden om vrijheid binnen grenzen te leren hanteren. Leerlingen krijgen de ruimte om te ontdekken en te experimenteren, maar worden tegelijk ook geconfronteerd met de relatie tussen wat ze doen en wat dat oplevert. Dat is voor leerlingen een geleidelijk leerproces, waarin zelfkennis en zelfinschatting een grote rol spelen.
6
daltonplan
EFFECTIVITEIT Dalton is een "Efficiency measure" Dalton is een maatregel om effectiever te werken: 'a simple and economic reorganization of the school'. Parkhurst wil met haar Dalton Plan het schoolse leren doelmatiger maken. Daarom zijn effectiviteit en efficiency al vanaf het begin twee belangrijke begrippen. Effectiviteit en efficiency vooronderstellen duidelijkheid over de onderwijsopbrengsten. Parkhurst vindt dat het onderwijs een brede functie heeft. Onderwijs behoort kinderen en jeugdigen ook cultureel en moreel te vormen, zodat ze zelfredzaam en sociaal verantwoordelijk worden: geoefend in, gewend aan en voorbereid op leven, werken en samenleven. Het daltononderwijs is gericht op een effectieve inzet van tijd, menskracht en middelen. Parkhurst wil omwille van de efficiency leerlingen juist verantwoordelijkheid in handen geven. Zij stelt dat als leerlingen een taak krijgen, waar zij verantwoordelijkheid voor dragen en die ze in vrijheid zelf plannen en uitvoeren, het onderwijs dan veel effectiever is dan het stilzit- en luisteronderwijs dat zij zelf doorlopen heeft. Parkhurst maakt in haar Dalton Plan van kinderen als het ware kleine ondernemers, die verantwoordelijkheid leren dragen voor het schoolwerk, hun eigen werk, dat ze in vrijheid uitvoeren. ZELFSTANDIGHEID "Experience is the best and indeed the only real teacher" Zelfstandig leren en werken op een daltonschool is actief leren en werken. Een leerling wil doelgericht werken aan een taak of opdracht en is in staat om tijdens dit leerproces hulp te zoeken indien noodzakelijk. Deze manier van werken stimuleert het probleemoplossend denken van leerlingen. Om later als volwassene goed te kunnen functioneren moet een leerling leren beoordelen welke beslissingen hij/zij moet nemen en wat de gevolgen daarvan zijn. De keuzevrijheid dwingt een leerling tot het nemen van zelfstandige beslissingen die voor hem/haar effectief en verantwoord zijn. REFLECTIE "I would be the first to hear welcome criticism" Reflectie, nadenken over je eigen gedrag en je eigen werk, is op daltonscholen belangrijk. Op veel daltonscholen maken leerlingen vooraf een inschatting van de moeilijkheidsgraad en de tijd van de opdrachten. Achteraf wordt hierover ook een feitelijke beoordeling gegeven en worden in gesprekjes regelmatig de inschattingen vooraf en de feitelijke beoordelingen achteraf met elkaar vergeleken. In zulke gesprekjes kan er dan bijvoorbeeld aandacht
7
daltonplan geschonken worden aan het feit waarom een kind steeds de rekenopgaven in de weektaak vooraf moeilijker inschat dan ze (achteraf) blijken te zijn. Op andere aspecten van het werken in de klas wordt op een soortgelijke wijze gereflecteerd. Zo wordt geleidelijk de vaardigheid in het zelfstandig werken en het samenwerken opgebouwd. Het kritisch benaderen van onderwijskundige ontwikkelingen en inzichten is op een daltonschool vanzelfsprekend. Iedere docent die werkt op een daltonschool reflecteert op zijn/haar onderwijspraktijk en professioneel handelen. Ook op schoolniveau vindt reflectie over de kwaliteit van het daltononderwijs voortdurend plaats.
8
daltonplan 4.2 De kernwaarden weergegeven door de kinderen Wie kunnen het daltononderwijs nu eigenlijk het beste uitleggen zodat iedereen het begrijpt? De leerlingen uiteraard! In het begin van 2014 hebben 6 groepjes uit groep 7-8 een speciale taak gekregen. Met een aantal richtlijnen voor o.a. doelgroep, fotoformaat en lettertype zijn zij enthousiast aan de slag gegaan om aan iedere geïnteresseerde volwassene uit te leggen wat de kernwaarden inhouden. Zie hier het resultaat:
9
daltonplan
10
daltonplan
11
daltonplan
12
daltonplan
13
daltonplan
14
daltonplan 4.3 De kernwaarden uitgelegd in onze nieuwsbrief Eens per maand geven wij ons ‘Hobbitnieuws’ uit, gericht aan de ouders. Daarin staat, naast een praktische informatie en leuke nieuwsberichten, ook regelmatig een stukje uitleg over ons daltononderwijs. In het schooljaar 2013-2014 zijn al 3 kernwaarden aan bod geweest, in het schooljaar 2014-2015 volgen de andere drie. Samenwerken Samen sta je sterk. Samen kun je veel bereiken. Samen is meestal leuker dan alleen. Samenwerken, dat vinden wij op De Hobbit heel belangrijk. Als kernwaarde van ons daltononderwijs zijn we er heel veel mee bezig. We leren de kinderen wat goed samenwerken is, opbouwend van groep 1 t/m groep 8. Ook met de ouders willen wij graag goed samenwerken. Om zo tot ons gezamenlijk doel te komen: het beste voor de kinderen. Dit kan samenwerkend naast elkaar: u doet thuis wat goed is voor uw kind, wij doen dat op school. Regelmatig hebben we een gesprekje met elkaar, om elkaar te informeren en om te bespreken hoe het gaat. Deze gesprekken staan gepland op de schoolkalender, 3x per schooljaar. Voor veel ouders en kinderen volstaat deze samenwerking. Er schuilt alleen een klein gevaar om een hoekje: als er wat onduidelijkheid naar elkaar is, kán dat uitgroeien tot wrijving. Het is belangrijk dan tijdig met elkaar in gesprek te gaan, om de samenwerking goed te houden. Samenwerken kan ook met elkaar, een vaak wat intensievere vorm. Regelmatig conctact is dan belangrijk, samen afspreken wat de aanpak gaat zijn voor de komende periode. Met elkaar afspreken signalen direct te communiceren, bij voorkeur middels persoonlijk contact. Een afspraak, een telefoontje, een heen-en-weer-schriftje of een andere manier die voor allebei werkt. Samen van goed naar beter! Doet u mee? Vertrouwen en verantwoordelijkheid
Een mooie spreuk, helemaal waar en toch ook soms best moeilijk…
15
daltonplan Dit komt omdat vertrouwen onlosmakelijk is verbonden met verantwoordelijkheid. Je kunt iemand pas vertrouwen (‘loslaten’) als je zeker weet dat diegene zijn verantwoordelijkheid neemt. Anderzijds is het voor de ander makkelijker verantwoordelijkheid te nemen als hij zeker weet dat de ander hem vertrouwt. Op school proberen wij de kinderen zoveel mogelijk dit vertrouwen te geven, en leren wij hen hun verantwoordelijkheid -voor vooral hun eigen leren- te nemen. Hoe lastig af en toe ook, we laten regelmatig los! Dat wil niet zeggen dat we kinderen ‘in het diepe gooien’ en ‘laten spartelen’. We laten hen los in taken waarvan wij denken dat ze die taken aankunnen (niet te moeilijk, maar ook niet te makkelijk). Na afloop informeren we hoe het gegaan is, uit interesse, maar ook om het vervolg te bepalen. En af en toe, dan moeten we ook ‘controleren’ en toch weer ‘vastpakken’ omdat het loslaten even niet goed ging. Vertrouwen, een kernwaarde van ons daltononderwijs: niet altijd makkelijk, wel heel belangrijk! Voor nu en voor later, het blijft immers je hele leven terug komen… Reflectie Een ‘nieuwe’ kernwaarde van het daltononderwijs is reflectie. Op De Hobbit zijn we vorig jaar gestart om samen met de kinderen te reflecteren. Na een periode van uitproberen wat wel/niet werkt, zijn we dit gaan stroomlijnen. We willen natuurlijk wel graag een rode lijn door de school! Dit heeft geresulteerd in een handzaam document, dat door iedere leerkracht via het digibord te gebruiken is. We reflecteren op De Hobbit op de volgende gebieden:
16
daltonplan Per periode wordt er gewerkt met een pictogram, met name handig voor de jongste kinderen. Daarnaast is er onderscheid in vragen voor de onderbouw en vragen voor de bovenbouw. Laten we, om een voorbeeld te geven, eens kijken naar ‘Motivatie (werkplezier)’. Voor de onderbouw verschijnen de volgende vragen:
Voor de bovenbouw horen daar de volgende vragen bij:
Misschien een leuk idee om dit ook eens toe te passen en uit te proberen in uw dagelijks werk??
17
daltonplan Zelfstandigheid Alles doe je een keer voor het eerst. En dat is spannend!! Want het kán ook mis gaan… En dan? Dan probeer je het nog een keer, misschien lukt het dan wel. Of je vraagt hulp van iemand die het wel kan. Of je probeert het op een later moment nog een keer. Wellicht net iets anders. Want je hebt geleerd van de vorige keer. Voor kinderen een ideale manier om te leren, te doen, te maken en te ontdekken! Op school laten wij kinderen heel veel eerst zelf proberen. Wij staan als leerkrachten niet meteen klaar om te gaan ‘zorgen’ en het van de kinderen over te nemen. We doen een stapje terug, houden een oogje in het zeil en staan natuurlijk wel meteen klaar als de kinderen onze hulp nodig hebben. Thuis kunt u bij zelfstandigheid denken aan: Zelf douchen, kleding uitzoeken, aankleden, tafel dekken, drinken inschenken, boterhammen maken, naar vriendjes/vriendinnetjes gaan, spelen, knutselen, kamer opruimen, volwassenen helpen, (gym-)tas inpakken, boodschapjes doen, huiswerk maken en leren en misschien zelfs wel helpen met koken! Kinderen laten zich natuurlijk ook graag af en toe vertroetelen, heerlijk om even prinsje of prinsesje te zijn. Maar ook als volwassenen vinden we dat af en toe nog wel eens prettig, toch?? Effectiviteit/doelmatigheid Stel je eens voor: je moet verplicht een cursus volgen voor iets dat jij al lang helemaal begrijpt… Stel je eens voor: iemand legt iets uit aan een grote groep mensen en jij begrijpt er helemaal niets van… Stel je eens voor: doordat je het te makkelijk of te moeilijk vindt haak je af en ga je naar buiten zitten kijken of denken wat je allemaal nog te doen hebt, degene die de uitleg geeft wordt daar boos om… Herkenbaar? Ook kinderen lopen hier al tegen aan. En daarom is het zo belangrijk om aan te sluiten bij wat zij nodig hebben! Instructies heeft iedereen nodig, die geven wij dan uiteraard ook. Wel houden we de instructies aan de hele groep zo kort mogelijk. Vervolgens gaan de kinderen die het al begrijpen zelfstandig of samenwerkend aan de slag met de verwerking er van. Met de rest
18
daltonplan van de groep ga je dan nog even verder met de basisinstructie. En als het grootste gedeelte van de groep aan het verwerken is, gaan we met een klein groepje verlengde instructie geven aan onze instructietafel. De kinderen die snel zelfstandig aan het verwerken zijn geef je verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces, wat vaak zeer effectief verloopt en succeservaringen geeft! Minimaal eens per week hebben deze kinderen een overlegmoment met de leerkracht, zodat zij vragen kunnen stellen en de leerkracht een oogje in het zeil kan houden. Om dit te kunnen realiseren is het wel belangrijk als leerkracht om de kinderen goed in beeld te hebben. Daarom werken wij met groepsoverzichten en groepsplannen. In een groepsoverzicht noteren wij wie wat nodig heeft om goed tot leren te kunnen komen. In de groepsplannen noteren wij per vakgebied wat we aanbieden aan welke instructiegroep en wat daarbij onze doelen zijn. Of we de doelen halen, evalueren we na toetsing (vanuit de methode of vanuit LOVS-toetsen). En zo kunnen we dan weer het vervolg bepalen. Borging Borging is één van de zes kernwaarden van het daltononderwijs. Het is een kernwaarde die zich wat meer op de achtergrond bevindt, omdat de kinderen er niet direct mee te maken hebben. Maar wat is borging nu precies? Volgens ‘mijnwoordenboek.nl’ een heleboel: 1) Afgrendelen 2) Afsluiten 3) Beveiligen 4) Beren 5) Beveiligen tegen losgaan 6) Crediteren
7) Dichtdoen 8) Dichtmaken 9) Grendelen 10) Groninger naam voor kastelen of landhuizen 11) Klissen 12) Lenen
13) 14) 15) 16) 17) 18) 19)
Locken Op krediet leveren Poffen Responderen Sluiten Vergrendelen Zweeds eiland
Googlen op afbeeldingen levert eveneens bijzondere resulaten op:
Een mooie omschrijving van borging is toch wel: ‘maatregelen treffen zodat iets zeker in orde is en in orde blijft’
19
daltonplan Planmatige ontwikkelingen, volgens de wellicht welbekende ‘PDCAcirkel’ hebben altijd borging nodig, zoals dit plaatje weergeeft:
Zonder de borging rollen al je plannen, die je uitgevoerd hebt, waarop je gereflecteerd hebt en waar je naar bent gaan handelen, zo weer terug naar beneden én kun je opnieuw beginnen. Als je borgt, kun je vanuit dat punt weer verder ontwikkelen. De beste uitleg die wij op school ooit gehoord hebben van borging, kwam dan toch weer van een leerling:
En zo is het maar net! ;-)
20
daltonplan 5. Ons daltononderwijs in de praktijk De praktijk kunnen we het beste laten zien aan de hand van beelden. Hieronder komen een aantal praktische voorbeelden voorbij, met daarbij een korte uitleg. 5.1
dagkleuren
In iedere groep hangen boven de deur de kaartjes met de dagkleuren. Ook op andere plekken in de groepen en in de school kom je ze tegen. Voor kinderen een prettige houvast, van voorschool t/m groep 8. In de bovenbouw worden de kleuren gebruikt voor het plannen van de weektaak. 5.2
dagritme
Structuur is voor kinderen enorm belangrijk. Daarom wordt in alle groepen iedere dag duidelijk aangegeven wat wanneer gedaan wordt. Met een rode lijn door de school: van plaatjes bij de jongste kinderen, tot enkel woorden bij de oudste kinderen.
21
daltonplan 5.3
weekoverzicht Bij iedere klas hangt bij de deur een weekoverzicht. Daarop staat aangegeven welke bijzondere activiteiten er zijn in die week: verjaardagen, gymlessen, luizencontrole, boekbesprekingen, spreekbeurten, uitstapjes enz. Handig voor ouders én voor kinderen!
5.4
handelingswijzers en symbolen
In de school zijn op diverse plekken handelingswijzer te vinden. Die vertellen in woord en/of beeld hoe je iets aan kunt pakken. Welke stappen je kunt nemen om een taak tot een goed einde te brengen. Een belangrijk symbool binnen onze school is de ‘smiley’. In iedere groep zijn er meerdere te vinden. Als kinderen op een andere plek willen werken, buiten de klas, nemen zij 2 smileys mee. Als zij niet taakgericht werken, kan iedere volwassene die langs loopt een smiley wegnemen. Voor de kinderen een signaal: nu echt goed gaan werken! Want als ook de tweede smiley wordt weggenomen, gaan de kinderen terug naar de klas.
22
daltonplan 5.5
Het takenbord en de dag-/weektaak
In groep 1-2 wordt gewerkt met het takenbord. Er zijn moettaken en keuzetaken. De kinderen hangen hun naamkaartje op onder de taak waar zij aan gaan werken. Moettaken worden afgetekend. In groep 3-4 wordt de overgang gemaakt naar een weektaak voor de hele groep en wordt er afgetekend bij het bord. Na enkele maanden in groep 3 wordt er gewerkt met een individuele weektaak. In groep 5 t/m 8 wordt gewerkt met een individuele weektaak. De kinderen gaan steeds meer zelfstandig de weektaak plannen en houden zelf goed bij welke taken zij af hebben. Als een leerling hulp nodig heeft, kan hij/zij daarvoor bij de leerkracht terecht.
23
daltonplan 5.6
effectiviteit en de instructietafel
Wij houden de klassikale instructies zo kort en krachtig als mogelijk. Zo houden we veel ruimte om met kleine groepjes kinderen te werken. In iedere groep staat een instructietafel, waar de leerkracht aan werkt. In onze groepsplannen omschrijven we wat we met welke kinderen aanpakken per periode. 5.7
Zelfstandig werken en samenwerken
Na de korte klassikale instructie gaan de kinderen zelfstandig aan het werk. In de klas of op een aandere werkplek. Kinderen werken regelmatig alleen, maar mogen ook voor samenwerken kiezen. Op de weektaak geven de oudere kinderen aan met wie zij gaan werken. In de klassen wordt maatjeswerk gedaan, doelgericht werken met een maatje die de leerkracht voor jou heeft gekozen. Daarnaast werken we met tutorleren, waarbij jongere (tutees) en oudere (tutoren) kinderen samen aan een taak werken waar de tutee hulp bij nodig heeft of juist om de tutee wat extra uitdaging te bieden.
24
daltonplan 5.8
correctie
In groep 1-2 werken kinderen met zelfcorrigerend materiaal, vanaf groep 3 mogen kinderen steeds meer zelfstandig hun werk nakijken. Door zelf na te kijken, leren kinderen sneller waar zij fouten maken en waar zij nog hulp bij nodig hebben. Als kinderen het werk hebben nagekeken, kunnen zij hun werk in de hulpbak leggen. Voor de leerkrachten het signaal om die hulp te bieden. De leerkracht neemt regelmatig ‘steekproeven’ om te kijken of de kinderen het werk goed hebben nagekeken en ook daadwerkelijk om hulp durven te vragen. Leerkrachten observeren veel en kijken methodegebonden toetsen altijd zelf na. Zo houden zij alle kinderen in het oog. 5.9
uitgestelde aandacht
Door het veelvuldig werken met kleine groepjes aan de instructietafel is de leerkracht niet altijd direct beschikbaar voor vragen van kinderen die zelfstandig werken. Kinderen moeten dan even wachten met hun vraag, dit noemen we uitgestelde aandacht. Bij de voorschool en in groep 1-2 wordt daar pop Pompom voor gebruikt. Als Pompom op de stoel van de juf zit, kunnen kinderen aan hem hun vraag stellen of weten ze dat ze even moeten wachten tot de juf wel beschikbaar is. Vanaf groep 3 worden hiervoor kaartjes gebruikt, die op het bord worden gehangen.
25
daltonplan 5.10
reflecteren
Met de reflectievragen wordt gewerkt zoals omschreven in hoofdstuk 4.3. Zo leren kinderen terugkijken op hun eigen werk en werkhouding. In groep 5 t/m 8 komen de reflectievragen ook terug op de weektaak. 5.11
werkplekken
Om goed te kunnen werken, mogen kinderen ook regelmatig op diverse plekken buiten de groep werken. Hier worden uiteraard wel goede afspraken over gemaakt en deze afspraken worden regelmatig besproken.
26
daltonplan 5.12
Huishoudelijke taken
Na het samen spelen, werken en leren hoort opruimen er uiteraard ook bij. Iedereen ruimt zijn eigen werk op, en daarnaast zijn er een aantal taken die door een paar kinderen gedaan worden. Deze kinderen wisselen regelmatig.
5.13
Portfolio
In het schooljaar 2014-2015 zijn we gestart met het ontwikkelen van een portfolio. Dit schooljaar zullen we diverse mogelijkheden uitproberen, om vervolgens te reflecteren en het vervolg te bepalen. Middels een portfolio kunnen kinderen laten zien wat zij op school leren en welke doelen zij behalen.
27
daltonplan 6. Kernwaarde zes: borging/ontwikkelingen Ieder schooljaar reflecteren we zelf op ons onderwijs. We bespreken met elkaar wat er goed gaat en wat er beter kan. Afspraken worden o.a. vastgelegd in dit daltonplan, het Hobbithandboek en de wekelijkse teaminfo. Ontwikkelde materialen worden centraal op de computer opgeslagen. Voor het schooljaar 2014-2015 hebben we in juni 2014 de plannen op een rijtje gezet, in volgorde van aanpakken: 1) Regelmatig vertellen wat je doet via briefjes op het overzichtsbord bij de ingang. Wie: iedereen Wanneer: altijd, vanaf NU Klaar: 2) Opstellen Wie: Wanneer: Klaar:
van een lijst met samenwerkingsvaardigheden. Robbert en een groep 8 leerling komende week
3) Doormailen van een lijst van voorbeelden hoe je van gesloten vragen naar open vragen kunt komen. Wie: Robbert Wanneer: laatste schoolweek Klaar: 4) De ontworpen platen voor reflecteren (PDF-bestand op Y-schijf) laten printen en lamineren door Ria. Wie: Marian Wanneer: voor de eerste schooldag Klaar: 5) Stroomlijnen weektaken en planborden in de groepen (lay-out, afkortingen, mate van zelfstandigheid enz.). Wie: Laura, met ondersteuning van Marian en Annemiek Wanneer: voor de eerste schooldag Klaar: 6) Daltonplan (her-)schrijven Wie: Annemiek Wanneer: begin schooljaar Klaar: 7) Zorgplan Wie: Wanneer: Klaar:
(her-)schrijven Karen begin schooljaar
28
daltonplan
8) Het opstellen van een opbouw van coöperatieve werkvormen door de basisschool heen. Wie: Karen en Laura, mogelijk met hulp vanuit De Touwbaan Wanneer: tweede helft van het schooljaar of volgend schooljaar Klaar: 9) Het opstellen van mogelijke werkvormen voor reflectie, mogelijk gekoppeld aan de coöperatieve werkvormen. Wie: team Wanneer: tweede helft van het schooljaar of volgend schooljaar Klaar: 10) Kennis over het voeren van portfolio-/coachingsgesprekken bij het team vergroten middels een werkbijeenkomst of meerdere werkbijeenkomsten. Wie: Karen en Annemiek Wanneer: tweede helft van het schooljaar Klaar: Onderwijs is altijd een dynamisch proces, vandaar dat er later nog een plan is bijgekomen: 11) Starten met het werken met portfolio, verdiepen en uitvoeren van het ontwikkelportfolio. Wie: Milou met team Wanneer: in de loop van het schooljaar Klaar:
29
