Dak en Gevel. PALACE ROYAL-pan TOEPASSINGSRICHTLIJNEN 1

Dak en Gevel

PALACE ROYAL-pan TOEPASSINGSRICHTLIJNEN1 1

ALGEMEENHEDEN

Deze toepassingsrichtlijnen zijn specifiek bedoeld voor de plaatsing van microbeton dakpannen op een houten draagstructuur. Er worden een aantal basisprincipes weergegeven die moeten worden gevolgd. Voor afwijkingen of bijkomend advies, kan men terecht bij ETERNIT. 2

DAKBEDEKKINGSMATERIAAL

Voor productgegevens en de verwerking van de dakpannen wordt verwezen naar de productinformatiebladen, verkrijgbaar bij ETERNIT. 3

TOEPASSINGSGEBIED

PALACE ROYAL-pannen zijn geschikt voor daken met een minimale helling van 15° (zie Tabel 1). Zij kunnen ook verticaal als gevelbekleding gebruikt worden, mits voldoende mechanische bevestiging.

4

PLAATSINGSGEGEVENS

Normalisatie De plaatsing van de pannen moet gebeuren volgens de richtlijnen van de fabrikant, de voorschriften van de ATG 1492, de Technische voorlichting van het WTCB ”Daken met betonpannen” TV-202, de Belgische Norm NBN B21-701 en de regels van goed vakmanschap. Overlap De pannen overlappen elkaar in lengte en breedte. De lengte-overlap is variabel tussen 75 en 100 mm en is afhankelijk van de dakhelling, gemeten op de draagstructuur (Tabel 1). De dubbele zijsluiting heeft een breedteoverlap van 30 mm. In de praktijk zit op deze overlap een spelingsmogelijkheid van 1 mm in meer of minder (trekken en drukken). De dubbele zijsluitingen van 2 elkaar overlappende pannen moeten steeds volledig in elkaars sluitingen vallen. Tabel 1: Gegevens in functie van helling en overlap.

Dakhelling zonder onderdak * 20° tot 25° > 25° tot 30° > 30°

Dakhelling met onderdak

Min. overlap (mm)

Latafstand (mm)

Aantal pannen per m² (stuks)

Gewicht (kg) per m²

15° tot 20° > 20° tot 25° > 25°

100 85 75

280 295 305

17,86 16,95 16,39

51,8 49,2 47,5

* Voor hellingen lager dan 20° is een “Menuiserite” onderdak noodzakelijk. Voor steilere hellingen dan 20° raden wij het onderdak ten zeerste aan.

1

Deze toepassingsrichtlijnen vervangen alle voorgaande uitgaven. ETERNIT houdt zich het recht voor deze richtlijnen te wijzigen zonder voorafgaande kennisgeving. De lezer dient er zich van te vergewissen steeds de meest recente versie van deze documentatie te raadplegen. De richtlijnen in dit document zijn niet-limitatief. De garanties zijn enkel van toepassing indien de toepassingsrichtlijnen worden gevolgd. Bij afwijkende toepassingen is het aangewezen een advies te vragen aan ETERNIT. PAN_BETON_PALACE_TOEPAS_NL.DOC ETERNIT, Technical Service Center

26/05/2004 1/18

Draagstructuur Vooraleer de dakdekker de dakbedekking plaatst, gaat hij na of de draagconstructie overeenstemt met de voorschriften en controleert hij het dakvlak op vlakheid en vorm (schuin lopende muren). Indien er gebreken worden vastgesteld, stelt hij hiervan de architect of eigenaar tijdig in kennis. Op de kepers of spanten wordt bij voorkeur eerst een dampdoorlatend onderdak (Menuiserite) aangebracht en hierop tengellatten met een minimale dikte van 15 mm en minstens 30 mm breedte. Een Menuiserite-onderdak wordt steeds aangeraden en is zelfs verplicht bij een dakhelling lager dan 20°. De pannen worden aangebracht op horizontaal geplaatste panlatten, die perfect evenwijdig aan elkaar zijn geplaatst. De doorsnede van de panlatten is afhankelijk van de tussenafstand der steunpunten (Tabel 2). De houtkwaliteit moet conform zijn aan de NBN 272 en beschermd tegen aantasting door schimmels en insecten conform de NBN 471.

Tabel 2: Minimale nominale doorsnede van de panlatten

Steunpuntstand in mm < 400 < 500 < 600

Doorsnede van de panlat in mm 26 x 32 26 x 40 36 x 40

De afstand tussen de panlatten(Fig. 1) De mogelijkheid om de overlap aan te passen geeft een bepaalde vrijheid in de hoogteverdeling van de pannen. Er dient nochtans rekening te worden gehouden met de minimale overlap die afhankelijk is van de dakhelling. De panlatten worden horizontaal en dus onderling evenwijdig geplaatst. De nagels waarmee de panlatten worden bevestigd, dringen minstens 30 mm in de draagconstructie. De positie van de twee onderste panlatten wordt bepaald door de plaats van de onderste pan ten opzichte van de goot. Bij een hanggoot komt de druiprand van de pan op ongeveer 1/3 van de gootbreedte van binnenuit gemeten. De onderste panlat wordt zo geplaatst dat de onderste pan 40 tot 80 mm vrij draagt. Om de onderste pannenrij dezelfde helling te geven als de bovenliggende, is het noodzakelijk de voetlat te verhogen tot de dubbele dikte van de panlat (Fig. 1). De bovenste panlat komt op max. 60 mm van de nokas, gevormd door de kruising van de tengellatten (Fig. 1). Vervolgens wordt de afstand tussen de bovenrand van de tweede onderste panlat en de bovenrand van de bovenste panlat zo verdeeld dat hele pannen kunnen geplaatst worden rekening houdend met de minimale overlap.

PAN_BETON_PALACE_TOEPAS_NL.DOC ETERNIT, Technical Service Center

26/05/2004 2/18

Fig. 1: Afstand tussen de panlatten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Voorbeeld Gegevens: -

Gesherardiseerde schroefnagel met neopreen dichtingsring – lengte 80 mm Universele HV- nok Noklat “Aero-uni” ondernok of Eterroll Noklatsteun PALACE ROYAL-pan Panlat Tengellat Menuiserite-onderdak Verluchtingskam Dubbele panlat Hanggoot

Dakhelling: 35° Minimale overlap: 75 mm (Tabel 1) Maximale latafstand: 305 mm (Tabel 1) Afstand tweede onderste / bovenste lat: 5300 mm

Oplossing: - Aantal panrijen: 5300 / 305 = 17,37 dus 18 rijen - De concrete latafstand is: 5300 / 18 = 294 mm - Het totaal aantal panrijen bedraagt dus 18 + 1 = 19


26/05/2004 3/18

Breedteverdeling van het dak (Fig. 2) De nuttige breedte van een PALACE ROYAL-pan bedraagt 200 mm, die van een halve PALACE ROYAL-pan 100 mm. De nuttige breedte van de PALACE ROYAL gevelpannen zijn verschillend. Bij toepassingen van gevelpannen moet de totale breedte van het gebouw met 195 mm (voor de rechter gevelpan) en 225 mm (voor de linker gevelpan) verminderd worden. In combinatie met de rechtergevelpan dient steeds een rij speciale pannen geplaatst te worden. (Fig. 2) De overblijvende breedte moet door 200 mm, namelijk de nuttige breedte van een pan, gedeeld worden. De uitkomst wordt naar boven of onder afgerond op een hele of halve pan. Per pan kan gerekend worden met een spelingsmogelijkheid van 1 mm in meer of minder. Voorbeeld: - PALACE ROYAL - breedte van het gebouw: 14.660 mm - te verdelen breedte: 14.660 - 195 - 225 = 14.240 mm - aantal pannen per rij: 14.240 : 200 = 71,20 afgerond op 71 pannen. Het theoretisch tekort van 40 mm (71 x 200 mm + 225 mm + 195 mm = 14.620 mm) kan gemakkelijk worden weggewerkt door de pannen te trekken.

Fig. 2: Breedteverdeling PALACE ROYAL-pannen

Plaatsing van de pannen Bij een zadeldak of lessenaarsdak wordt onderaan en bovenaan over de ganse breedte een zelfde aantal pannen geplaatst, gevelpannen inbegrepen. De PALACE ROYAL-pannen worden bij voorkeur in verband geplaatst. Om dit verband te bekomen legt men per rij pannen afwisselend links en rechts een halve pan. (zie Fig. 3) of men plaatst om de 2 rijen een halve pan links en rechts (Fig. 4). Met de speling in de zijsluiting, het gebruik van halve pannen (steeds in verband plaatsen – zie Fig. 5) en het aanpassen van de oversteek van de gevelpannen kan men ervoor zorgen een symmetrische opbouw te bekomen. De plaatsing van de overige pannen begint in de rechter benedenhoek. Om de 4 rijen pannen controleert men door middel van een rechte lat of een smetkoord of de pannen rechtlijnig en loodrecht op de panlatten liggen. Bij aansluitingen rond de schouw of dakvensters worden de pannen verzaagd of gebruikt men halve pannen. Teneinde bij het verzagen van pannen voor kielgoten en hoekkepers steeds 1 ophangneus achter de panlat te kunnen haken is het noodzakelijk halve pannen in te voegen. (zie Fig. 19 en Fig. 20) PAN_BETON_PALACE_TOEPAS_NL.DOC ETERNIT, Technical Service Center

26/05/2004 4/18

In verband plaatsen van PALACE ROYAL-pannen

Fig. 3: Eén halve pan per rij pannen – afwisselend links en rechts 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Universele HV-sluitnok Universele HV-nok Linker gevelpan Rechter gevelpan Halve PALACE ROYAL-pan Speciale pan voor rechtergevel PALACE ROYALE pan

Fig. 4: Twee halve pannen om de 2 rijen: 1 pan naast linker gevelpan en 1 pan naast speciale pan voor rechter gevel 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.


Universele HV-sluitnok Universele HV-nok Linker gevelpan Rechter gevelpan PALACE ROYAL-pan Speciale pan voor rechtergevel Halve PALACE ROYAL-pan

26/05/2004 5/18

Fig. 5: In verband plaatsen van halve PALACE ROYAL-pannen 1. 2. 3. 4. 5.

Universele HV-sluitnok Universele HV-nok Halve PALACE ROYAL-pan Linker gevelpan Speciale pan voor rechtergevel

Halve pannen worden nooit in rechte lijn boven elkaar gelegd, maar wel geschrankt.

Verwerking De nokken en de gevelpannen moeten steeds verankerd worden. Voor meer informatie betreffende het verankeren van pannen, raadpleeg de ATG 1492 “Dakbedekking met RBB-betonpannen – ROYAL” (Fig. 6), de Technische Voorlichting van het WTCB daken met betonpannen ”TV 202” en de Belgische norm NBN B03-002-1.

Fig. 6: Verankeringszones dakvlak


26/05/2004 6/18

Tabel 3: Bepaling van de waarde a (randzone)

De grootste waarde weerhouden

Bepaling van a d1 <= d2 d1 > d2 h >= d1/3 h < d1/3 h >= d2/3 h < d2/3 0,45 h 0,45 h 0,15 d1 0,15 d2 0,04 d1 0,04 d2 1m 1m 1m 1m

Tabel 4: Bevestigingstabel PALACE ROYAL-pannen – enkel geldig voor gebouwen tot 50m dakhoogte (nok) (Bron: WTCB)

Helling 15° 20° 25° 30° 35° 40° 45° 50° 55° 60° 65° 70°

0 0 0 25 22 19 0 0 0 0 0 0

0 0 0 7 6 0 0 0 0 0 0 0

Windzone II: Landelijk Rand Midden 5 14 50 5 13 50 0 9 47 50 16 50 16 40 13 41 13 31 10 31 10 24 7 22 7 17 5 15 5 12 8 24 7 15 5 14 0 9 0 7 0 5 0 0 0 0

Helling 15° 20° 25° 30° 35° 40° 45° 50° 55° 60° 65° 70°

Legende:

Windzone IV: Stad Midden 42 50 39 50 31 50 50 46 50 50 39 50 50 33 50 50 27 48 44 21 37 50 25 45 41 18 31 26 0 21 0 0 0

Rand 20 19 0 46 39 33 27 21 28 20 0 0

x y z

50 50 50 50 43 25

50 50 50 50 38 50 28 14 7

0 0 0 15 13 10 0 0 0 0 0 0

Windzone III: Industrie Rand Midden 11 27 50 10 25 50 0 19 50 30 50 30 50 25 50 25 50 20 50 20 42 16 39 16 32 12 29 12 23 16 41 14 29 11 26 10 19 0 16 0 11 0 0 0 0

50 50 50 50 48 27 14

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Rand 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0

Windzone I: Kust Midden 5 44 50 0 38 50 0 23 50 27 6 19 19 0 14 13 0 10 9 0 6 5 0 0 9 0 5 5 0 0 0 0 0 0 0 0

50 50 47 30 17 26 12 5 0

tot x meter dakhoogte (nok) geen bevestigingen nodig tussen x en y meter dakhoogte (nok) moet 1 op 4 pannen bevestigd worden tussen y en z meter dakhoogte (nok) moet 1 op 2 pannen bevestigd worden tussen z en 50 meter dakhoogte (nok), moeten alle pannen bevestigd worden

Voorbeeld: 0 19 40 : Bij een dakhoogte (nok)

0 / 19 tot 19 meter: 1 pan op de 4 pannen bevestigen 40 tussen 20 en 40 meter: 1 pan op de 2 pannen bevestigen > 40 meter: alle pannen bevestigen of speciale studie


26/05/2004 7/18

Voorbeeld: 0 0 5 : Bij een dakhoogte (nok)

Voorbeeld: 29 50 - : Bij een dakhoogte (nok)

0 / 0 / 5 tussen 0 en 5 meter: 1 pan op de 2 pannen bevestigen > 5 meter: alle pannen bevestigen of speciale studie

29 50 -

tot 29 meter: geen bevestigingen nodig tussen 29 en 50 meter: 1 pan op de 4 pannen bevestigen gebouwen > 50 meter vallen buiten dit kader

De verankering van de PALACE ROYAL-pannen gebeurt met panhaken die in de zijsluiting van de pan grijpen en overdekt worden door de overlappende pan, zodat de panhaak van buitenaf niet zichtbaar is (Foto 1 en Fig. 7).

Fig. 7: Panhaak PALACE ROYAL-pan – zijaanzicht en bovenaanzicht

Foto 1: Panhaak PALACE ROYAL-pan


26/05/2004 8/18

De gevelpannen zijn zijdelings voorzien van een gat en worden op de panlatten vastgespijkerd met een gesherardiseerde schroefnagel. De universele HV-nok en de universele zadelnok worden op de noklat vastgespijkerd met een schroefnagel met dichtingsring (Fig. 8 en Fig. 9). Alle bevestigingsmaterialen zijn vervaardigd uit roestbestendig materiaal. Gevelbekleding Indien PALACE ROYAL-pannen gebruikt worden voor gevelbekleding, is het noodzakelijk alle pannen te bevestigen met 2 gesherardiseerde schroefnagels met dichtingsring (lengte 45 mm) en een panhaak. Pannen met 2 nagelgaten zijn op aanvraag te verkrijgen.


26/05/2004 9/18

5

PRINCIPEDETAILS

Fig. 8: Nokafwerking met universele HV nok 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Gesherardiseeerde schroefnagel met neopreen dichtingsring – lengte 80 mm Universele HV nok Noklat Ondernokband of Eterroll Noklatsteun PALACE ROYAL-pan Panlat Tengellat Menuiserite-onderdak

Fig. 9: Nokafwerking met universele zadelnok 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Foto 2: Centreren van Eterroll op de noklat


Gesherardiserde schroefnagel met neopreen dichtingsring – lengte 80 mm Universele zadelnok Noklat Ondernokband of Eterroll Noklatsteun PALACE ROYAL-pan Panlat Tengellat Menuiserite-onderdak

Foto 3: Aandrukken van Eterroll op de pannen

26/05/2004 10/18

Fig. 10: Afwerking met shednok 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

PALACE ROYAL-pan Panlat Menuiserite-onderdak Keper of spant Shedpan Boordplank Roestvrije schroef

Fig. 11: Afwerking aan opgaande muur 1. 2. 3. 4. 5.

Menuiserite-onderdak Tengellat PALACE ROYAL-pan Panlat Lood of Wakaflex-2

Fig. 12: Dakrandafwerking met zinken goot 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.


Verholen zinken goot Dubbele welpan Panlat Menuiserite-onderdak PALACE ROYAL-pan Tengellat Keper of spant

26/05/2004 11/18

Fig. 13: Zijdelingse aansluiting tegen muur 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Tengellat Menuiserite-onderdak Panlat PALACE ROYAL-pan Lood of Wakaflex-2 Keper of spant

Fig. 14: Dakvoetafwerking 1. 2. 3. 4.

PALACE ROYAL-pan Verluchtingskam Dubbele panlat Hanggoot

Fig. 15: Afwerking hoekkeper met universele HV nok – Eterroll ondernok 1. 2. 3. 4.


Gesherardiseerde schroefnagel met neopreen dichtingsring lengte 80mm Universele HV-nok Ondernok Eterroll PALACE ROYAL-pan

26/05/2004 12/18

Fig. 16: Afwerking hoekkeper met universele zadelnok – Eterroll ondernok 1. 2. 3. 4.

Gesherardiseerde schroefnagel met neopreen dichtingsring lengte 80mm Universele zadelnok Ondernok Eterroll PALACE ROYAL-pan

Fig. 17: Afwerking hoekkeper met zinken hoekkeperloket 1. Hoekkeperloket in vooraanzicht bovenste pan 2. Hoekkeperloket doorsnede onderliggende pan 3. Bovenste pan 4. Onderliggende pan (gedetailleerde plaatsingsvoorschriften zijn op aanvraag verkrijgbaar)

Foto 4: Afwerking broekstukaansluiting met zinken hoekkeperloket


26/05/2004 13/18

Fig. 18: Afwerking kielgoot 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

PALACE ROYAL-pan Panlat Tengellat Menuiserite-onderdak Afdichting onderdak PVC kielgootelement Bebording Universele verluchtingskam Koperen nagel voor kielgoot en ventilatiekam – min. 1 om de 35cm

Foto 5: Kielgoot


26/05/2004 14/18

Fig. 19: Invoegen dubbele PALACE ROYAL-pannen bij kielgoot

Fig. 20: Invoegen dubbele PALACE ROYAL-pannen bij hoekkeper

Foto 6: Opbouw hoekkeper met noklatsteun


Foto 7: Hoekkeper met Eterroll ondernok

26/05/2004 15/18

Foto 8: Hoekkeper met universele HV- nok


Foto 9: Hoekkeper met universele zadelnok

26/05/2004 16/18

6

DAKOPBOUW

Fig. 21 geeft een algemeen beeld van een dakopbouw. De dakbedekking met pannen, panlatten en tengellatten is hiervoor reeds uitvoerig besproken. Hiernavolgend schenken we wat meer aandacht aan onderdak, isolatie en binnenafwerking. We willen er op wijzen dat de ganse dakconstructie van binnen tot buiten een geheel vormt en dat fouten in een deel ervan problemen in een ander deel kunnen veroorzaken.

Fig. 21: Dakopbouw 1. 2. 3. 4. 5.

Menuiserite-onderdak Warmte-isolatie Luchtscherm Leidingspouw Binnenafwerking

Onderdak Het onderdak wordt uitgevoerd met Menuiserite-platen. Meer gedetailleerde montagevoorschriften staan vermeld in het boekdeel over vlakke platen. Uitvoerige testen werden uitgevoerd aan de K.U. Leuven in verband met het gedrag van de dakconstructie en de daarin gebruikte onderdaken. Deze testen hebben aangetoond dat capillaire onderdakplaten - zoals Menuiserite – een positieve werking hebben op het hygrothermisch gedrag van de gehele dakconstructie. In de praktijk geven ze immers - bij de constructie van geïsoleerde hellende daken bij woningen - geen aanleiding tot druppelvorming onderaan de platen als gevolg van condensatie. Dit in tegenstelling met niet-capillaire folies. Dit is uitermate belangrijk om het nat worden van de isolatie als gevolg van afdruipend vocht te voorkomen. Hierbij speelt niet enkel de lage ”mu”-waarde (waterdampdiffusieweerstandsgetal) een belangrijke rol maar vooral het vermogen van de plaat om water tijdelijk in de poriën van de plaat op te slaan. De combinatie van de eigenschappen – dampopen, capillair en hygroscopisch – maken Menuiserite tot een onovertroffen onderdakplaat. Isolatie Het is algemeen aan te raden de isolatie te plaatsen zonder restspouwen. Dit betekent dat het beter is geen opening laten tussen binnenafwerking en isolatie, tussen isolatie en onderdak en zeker niet tussen de isolatieplaten onderling. Restspouwen leiden namelijk tot rotatiestromen rondom de isolatieplaten. Dit heeft grote warmteverliezen en vochttransport naar het onderdak tot gevolg. Binnenafwerking De allervoornaamste eis die aan de binnenafwerking moet gesteld worden, is haar luchtdichtheid. Dit heeft voor gevolg dat open voegen en doorboringen onaanvaardbaar zijn. Indien men toch elektrische leidingen in de dakopbouw wil integreren, moet men de binnenafwerking opsplitsen in een luchtscherm en een afwerkingslaag (Fig. 16). De leidingen en de eventuele apparatuur kunnen dan in de tussenliggende leidingspouw opgenomen worden.


26/05/2004 17/18

Wat het dampscherm betreft: in de publicatie TV 134 van het WTCB wordt uitdrukkelijk vermeld dat in de klimaatklasses I tot III aan het dampscherm geen specifieke eisen worden gesteld indien het onderdak uitgevoerd is met Menuiserite (capillaire onderdakplaten). In de klimaatklasse IV (vb. zwemdok, gaarkeukens, …) is in elk geval een specifieke studie van de dakopbouw vereist. 7

VEILIGHEID

De werken zullen uitgevoerd worden volgens de veiligheidsvoorschriften voorgeschreven door Codex (ARAB) betreffende “Werken op hoogte”.

ETERNIT nv, Afdeling Dak Kuiermansstraat 1, B-1880 Kapelle-op-den-Bos . 0032 15 717356 * ¬. 0032 15 717319 e-mail: [email protected] website: www.eternit.be HR B 633715 BTW BE 466 059 066


26/05/2004 18/18

Dak en Gevel. PALACE ROYAL-pan TOEPASSINGSRICHTLIJNEN 1

Recommend Documents