Kijksleutel BADKE
V AN Koen August ijnen, Rosalba Torres Guerrero & Hildegard De Vuyst D ANSERS Samaa Wakim, Ashtar Muallem, Fadi Zumora, Maali Hamdan, Mohammed Smahneh, Samir Smahneh, Atta Khattab, Yazan Iwidat, Salma Ataya, ME T Farah Saleh Zina Zarour (regie-assistente), Sam Sarruys (soundtrack), Britt Angé (kostuums/costumes), Ralf Nonn (lichtontwerp/conception lumière/lighting design) PR O D U CTIE KVS, les ballets C de la B & A.M. Qattan Foundation CO PRO D U CTIE Zürcher Theater Spektakel, les Théâtres de la Ville de Luxembourg
KORT ‘Badke’ is een omkering van dabke, de Palestijnse volksdans. De voorstelling vertrekt van de populaire variant: de sociale, feestelijke dabke-van-het-volk. In Badke gaan tien jonge Palestijnse performers aan de slag met de lokale Palestijnse danstraditie. Hoe vertalen zij de 'dabke'-dans naar vandaag? Hoe wordt deze dans meer dan de uitdrukking van het legitieme verlangen om ergens thuis te horen? Een injectie met elementen uit de wereldwijde populaire (dans)cultuur en de tomeloze energie van de nieuwe generatie Palestijnse artiesten staan garant voor vuurwerk en feest. Maar onderhuids schuurt en wringt het. Badke wordt een zoektocht naar een dabke die niet enkel uitdrukking geeft aan het unieke Palestijnse verlangen ‘ergens thuis te horen’, maar ook aan de wens om deel te zijn van een wereld daarbuiten.
DABKE Een dabke (arabisch voor « stamp») is een volksdans uit de Levant (Midden-Oosten aan de Middellandse zee; Israël, Jordanië, Libanon, de Palestijnse Gebieden, Irak en Syrië) waarbij de dansers en danseressen elkaars hand vasthouden en hard op de grond stampen. De dabke bestaat in verschillende varianten die schillen van streek tot streek, maar grosso modo zijn er 2 stromingen. Aan de ene kant de dabke als een populaire sociale dans-van-het-volk bij trouwfeesten en andere feestelijkheden, een wilde, uitbundige, krachtige dans waarin geïmproviseerd wordt. Aan de andere kant is er de ‘academische’ dabke die training vergt en de wereld rondreist als uithangbord van de Palestijnse nationale ambities. Deze laatste is een gestileerde opgeschoonde versie van de eerste, vaak geïnjecteerd met verhalen van het lijden van de Palestijnen en de symbolen van verdrijving en ontheemding.
Meer wete n? Boek Raising Dust, a Cultural History of Dance in Palestine by Nicolas Rowe, published in 2010 by I.B.Tauris & Co, 6 Salem Road, London W24BU www.ibtauris.com Op youtube vind je tal van filmpjes als je je al eens een beeld wil vormen van hoe zoʼn Dabke eruit ziet
B A DKE , EEN EI G EN DA BKE
De titel van deze voostelling is een bewuste omkering van dabke. Op scène staan tien Palestijnse performers uit verschillende hoeken: uit de traditionele dabke, hedendaagse dans, hiphop, capoeira of cirkus. Zij brengen met “Badke” een eigentijdse versie van de populaire variant, een explosie van vreugde, een zeer levendige fysieke expressie die gaat over verbondenheid, een bevestiging van ergens thuishoren. Speciaal aan deze voorstelling is de collectieve lichamelijkheid, die je, in de hedendaagse dans met zijn nadruk op individualiteit en reflectie, nauwelijks tegenkomt. “Badke” is dus geen uitvoering van een nostalgische volksdans maar een vitale vorm van collectief verlangen ‘ergensthuishoren’, maar dan gekaderd in een geglobaliseerde context, dus die tegelijk ook het verlangen uitdrukt om deel uit te maken van de wereld daarbuiten. Hoeveel hedendaagse invloed kan de dabke verdragen? Kan je aan deze bijna heilig verklaarde volksdans een andere draai geven? Hoe flexibel is de traditie? En hoe kan je de volksdans bevragen zonder het volk weg te jagen? De 12 Palestijnen op scène pakten de dabke aan en tonen u hun versie.
PALESTINA Alhoewel de Palestijnse geschiedenis en actualiteit uiteraard doorsijpelen tot in de voorstelling, hoef je de hele politieke situatie niet te kennen om iets van het stuk te ‘begrijpen’. Misschien wel enkele thema’s meegeven die terugkomen in de voorstelling; Same nho r ig he i d De dabke is een groepsdans. Ook in ‘Badke’ spat de samenhorigheid ervan af. Maar het heeft iets dubbels; onder bezetting wordt samenhorigheid vaak dwangmatig. Zo ook in Palestina. Je moet tonen dat je bij de juisten hoort, ‘verkeerde’ vrienden worden gezien als verraad. Wie als Palestijnse bewoner van Jeruzalem (er wonen heel veel palestijnen in Israel) een bewoner van de Palestijnse Westbank in de auto vervoert, riskeert inbeslagname. Om maar iets te noemen. Het gaat hem dus om een zeer gecontroleerde en gesloten samenhorigheid. ‘Badke’ gaat hier tegenin; hier wordt de Dabke gedanst door Palestijnen met verschillende nationaliteiten (uit Gaza, West Bank, Israel,...). Het plezier en de levenslust die ervan afknallen nodigen uit om mee te dansen. Iedereen. Ongeacht afkomst, nationaliteit of identiteit . I nd i vi d u ali te i t Binnen een bezette samenleving is de heersende sociale controle vaak fnuikend voor individuele aspiraties; het beroep van danser wordt nauwelijks hoger aangeslagen dan dat van prostitué (en die zijn er niet!). Dans- of andere kunstscholen zijn zeldzaam. De scholen die er bestaan zijn zeer behoudsgezind. De dabke die in zulke scholen wordt aangeleerd, is de ‘academische’ dabke, waar weinig plek is voor persoonlijke ontwikkeling of onderzoek. Fees t Op het eerste zicht is ‘Badke’ één groot feest. Doorheen de voorstelling dringt echter die andere werkelijkheid door, die van de bezetting, als koude windstoten door de kieren van een slecht geïsoleerde woning. En dan hebben we het nog niet gehad over het geweld dat tot de orde van de dag behoort. Het feest lijkt wel een verzet daartegen; Wij laten ons niet doen, door niemand. We dansen tot we erbij neervallen.
Meer wete n? over politiek en cultuur: een website Electronic Intifada: http://electronicintifada.net
over het Midden-Oosten in bredere zin: enkele schrijvers - Robert Fisk, buitenlandjournalist van The Independent en auteur van "De grote Beschavingsoorlog" - Noam Chomski , Amerikaanse taalkundige - Edward Said, grote Palestijnse intellectueel.
Over een oplossing voor het conflict Israel-Palestina: - een artikel uit de KVSkrant http://www.kvs.be/UserFiles/KVS_Express_febjuni_lr.pdf (pg 24-25) - of een boek van Ali Abunimah (bezieler achter de Electronic Intifada): “The One State Solution”
KVS IN PALESTINA Wat doet een Brusselse Koninklijk Vlaamse Schouwburg in hemelsnaam in Palestina? Daarnet haalden we al aan dat in Bezette Gebieden –zoals Palestina- er een groot tekort is aan artistieke opleidingen. Palestina heeft (net als Congo, vandaar ook het Congotraject van KVS) geen opleiding voor theater of dans. De bestaande theater- en dansgroepen zijn ngo’s die voor hun financiering afhankelijk zijn van buitenlandse donoren en hun agenda’s. De kunst moet bovendien meestal de politiek dienen. De behoefte aan autonome expressie is daardoor niet minder groot, integendeel. De explosie aan hedendaagse film- en videoproductie die er vandaag in Palestina is, getuigt daarvan. Het Palestinatraject van KVS wil -samen met tal van internationale partners!- individuele podiumkunstenaars de tools aanreiken om artistieke horizonten te verbreden en tot eigen creaties te komen. Tot die tools behoren uitwisselingen met artiesten, internationale langlopende dans- en theaterateliers, ontmoetingen,... De deelnemers zijn beginnende artiesten van welke achtergrond ook, die in de toekomst motor kunnen zijn voor ‘voorstellingen’; als schrijver, dramaturg, regisseur, choreograaf, speler, danser of vormgever. Belangrijk is dat dit project geen louter KVS-verhaal is. Het is een nauw samenwerkingsverband tussen enkele Belgische organisaties (KVS, compagnie C de la B, ...) en de Qattan Foundation in Ramallah; een private stichting die investeert in cultuur en onderwijs in de Bezette Palestijnse Gebieden (olv Mahmoud Abu Hashhash, hoofd van Culture and Arts departement) en de Palestijnse mentor van het project: François Abu Salem, voormalig artistiek leider van El Hakawati (een Palestijs Theater). Deze organisaties hebben sinds 2007 de handen in elkaar geslagen voor een traject van workshops, multidisciplinair en over lange termijn, met jonge potentiële Palestijnse podiumkunstenaars, dat Performing Arts Summer School (PASS) werd gedoopt. Dit heeft er alvast toe geleid dat verschillende jonge Palestijnen een professionele opleiding kregen: Ahmad Tubassi als speler bij Nordic Black in Oslo, Khaled Barghouti als danser aan Artesis Hogeschool in Antwerpen, Rimah Jabr als maker aan Rits in Brussel en Dalia Taha als theaterauteur aan het dramadepartement van Brown University.
Meer wete n? over het werk van KVS in/met Palestina: www.kvs.be/palestina
eye on Palestine: Het jaarlijks festival (april) dat Palestina in de kijker zet, wordt ook door KVS ondersteund. www.eyeonpalestine.be
www.qattanfoundation.org
DE CHOREOGRAFEN & DE DANSERS
Choreografen
Koen A ug u s t i j ne n was jarenlang één van de choreografen van les ballets C de la B toen het nog een collectief was. Hij begon er als performer in het werk van Alain Platel maar maakt ondertussen al 15 jaar zijn eigen werk. Tot zijn recente werk behoort de solo “Gudirr Gudirr” met Aboriginal danseres Dalisa Pigram, binnenkort gaat hij aan de slag met het dansensemble van Oldenburg. Rosalba Tor res G ue r re ro is danseres met bijna 9 jaar Rosas op het palmares, het gezelschap van Anne Teresa De Keersmaeker; vervolgens werkte ze 7 jaar met Alain Platel bij les ballets C de la B. In 2012 maakte ze haar eigen dans-videowerk “Pénombre”. Recent werkte ze mee aan de operaproductie “Lulu” met Warlikowski en liet ze zich in het Duits regisseren door Karin Beier van Schauspielhaus Hamburg, nieuwe samenwerkingen die zich in de toekomst doorzetten. H i ldegar d De V u y s t is al 12 jaar lid van de artistieke staf van KVS, is sinds 1995 dramaturg van Alain Platel en is bezieler en coordinator van PASS ofwel 'het Palestinatraject van KVS'
Dansers
Fad i Z mo r ro d , 32, mede-oprichter van en trainer bij de Palestijnse Cirkus School, volgde een opleiding bij de Vertigo Cirkus School in Turijn (Italië), en is gespecialiseerd in Chinese paal en Cyr-wiel. Heeft een laissez-passer en een blauw ID (Jeruzalem) As htar M u’alle m, 23, startte met theater bij Ashtar Theater in Ramallah en met dans bij de YWCA in Jeruzalem, nadien sloot ze aan bij het Palestijns Cirkus en vervolmaakte zich in 'silks' aan het Centre National des Arts du Cirque in Frankrijk. Heeft een Israëlisch paspoort. Farah Sale h, 28, lid van Sarriyet Ramallah, studeerde in Italië, heeft allerlei soorten dansinfo geabsorbeerd, liep stage bij les ballets C de la B tijdens de creatie van “Out of Context”, kreeg een beurs voor Cité Internationale in Parijs waar ze verdiepte in a.o. Feldenkreiss. Zij maakte haar eerste eigen creatie bij Sarriyet Ramallah: “Ordinary Madness”. Heeft bijna een Italiaans paspoort. Yazan E w i dat ,22, lid van Sarriyet Ramallah, maar ‘speelt’ even graag mee met het Palestijns Cirkus, danst dabke en hedendaags, maar wil eigenlijk liefst van al een opleiding volgen als fysiek acteur. Heeft een Palestijns paspoort en een groen ID (Westbank). Salma A t taya,22, lid van Sarriyet Ramallah, begon als dabke danser maar leert momenteel vooral hedendaagse danstechnieken aan; ze is in het bijzonder gefascineerd door release technique. Heeft een Palestijns paspoort en een groen ID. A t ta Khat tab, 24, is lid van El Funoun, de in Ramallah gevestigde dabkegroep met een internationale reputatie. Atta is een dabke fanaticus pure et dure , maar wil graag zijn eigen grenzen verleggen. Heeft een Palestijns paspoort en een groen ID.
Mo ham mad Samah na h, 22, is autodidact en uitzonderlijk getalenteerd; voor niets haalt hij de neus op, niet voor dabke of hiphop, niet voor popping of locking. Heeft een Palestijns paspoort en een groen ID. Same r Samahna h, 30, is Mohammads oudere broer, en pleitbezorger van hiphop in zijn thuisbasis, Askar Camp bij Nabloes, als expressiemogelijkheid van/voor jonge mensen die minder kansen hebben gekregen in het leven. Heeft een Palestijns paspoort en een groen ID. Maali Maali , 24, is mede-oprichter en trainer van een dansgroep in Ramallah, die zich richt op erg spectaculaire en acrobatische dans, met invloeden van capoeira, parcours en kungfu. Heeft een Jordaans paspoort en een groen ID. Se maa Wakeem, 26, is de enige ‘professionale’ danser met danstraining die ze genoot als Palestijnse inwoner van Israel. Ze volgde klassieke en moderne dans op dansschool in een kibboets, maar bekeerde zich nadien tot het theater. Ze volgt drama aan de universiteit van Haifa. Ze maakt ook deel uit van Shiberhurr, het theatergezelschap van de Palestijnse regisseur Amir Nizar Zuabi in Haifa. Heeft een Israëlisch paspoort.
