INFO S.E.R.-KOOR 26e jaargang
april 2013
nummer 4
Secetaris: Dhr A.J.A. Arkesteijn,De Landerijen 8, 2926 TA, Krimpen a/d IJssel, tel.0180-516774
La Sonnambula (de slaapwandelaarster) Vincenzo Bellini
Een dorp met op de achtergrond een mo-
donker zal worden en dat het te laat is om
len. Lisa, de eigenaresse van een herberg is
het kasteel die avond nog te bereiken, dus
vreselijk jaloers (Tutto è gioia, tutto è fes-
neemt hij een kamer in de herberg. Hij is
ta) als de verlovingsstoet van Amina en
onder de indruk en geroerd het dorp van
Elvino (die eens verloofd was met Lisa)
zijn jeugd weer terug te zien. (Vi ravviso o
nadert. Nu is Alessio verliefd op haar,
luoghi ammeni). De vreemdeling verrast de
maar in hem heeft zij geen belangstelling.
dorpelingen als hij laat weten dat hij be-
De dorpelingen brengen Amina gezamelijk
kend is met het dorp. Hij wil weten wat
een aubade (In Elvezia non v`ha rosa). Amina bedankt haar vrienden voor hun goede wensen. (Come per me sereno) en in het bijzonder haar pleegmoeder Teresa (eigenaresse van de molen) die haar als wees adopteerde. (Sovra il sen la man mi sposa). Ook bedankt zij Alessio omdat hij het feest heeft geregeld en een huwelijks-
voor feest er is en hij bewondert Amina.
lied voor hen heeft gecomponeerd. Boven-
Zij doet hem denken aan het meisje dat hij
dien wenst zij hem geluk met zijn verove-
ooit liefhad. (Tu mon sai con quei begli
ring op Lisa die hem nog steeds afwijst.
occhi)." Ooit verbleef ik in het kasteel",
Als eerste verschijnt de notaris en daarna
bekent hij, "maar de kasteelheer is 4 jaar
Elvino die onderweg langs het graf van
geleden overleden".
zijn moeder is geweest om aan haar een
Teresa vertelt dat de zoon van de kasteel-
zege voor Amina te vragen. Amina en El-
heer enkele jaren voor diens dood is ver-
vino wisselen geloften uit en hij geeft
dwenen. De vreemdeling overtuigt hen er
Amina de ring van zijn moeder. (Prendi
van dat die zoon in leven is en dat hij terug
l`anel ti dono). Een vreemdeling komt aan
zal keren. (Hij is zelf Graaf Rodolfo). Als
bij de herberg en hij vraagt de weg naar het
de duisternis invalt raden de dorpelingen
kasteel. Lisa wijst hem erop dat het snel
hem aan naar binnen te gaan en ver weg te
na valt in slaap op de sofa en om haar niet
blijven om de dorpsgeest te ontlopen.
in verlegenheid te brengen besluit hij de
(O fosco cielo). Maar hij is niet bijgelovig
kamer via het raam te verlaten. Op dat
en verzekert hen dat zij binnenkort bevrijd
moment komen de dorpelingen aan bij de herberg om hun nieuwe heer te verwelkomen. De sluwe Lisa wijst Elvino en Teresa op de situatie en spreekt er schande van. Het meisje wordt door Elvino, die veronderstelt dat zij hem ontrouw is geweest, zonder meer veroordeeld en het huwelijk
zullen zijn van de geestverschijning. Elvi-
wordt afgezegd. Onder de aanwezigen is
no is jaloers omdat de vreemdeling grote
niemand die ooit heeft gehoord van slaap-
bewondering toont voor Amina. Hij is ja-
wandelen en de conclusie die zij trekken is
loers op alle aandacht die naar haar toe
uitermate slecht. Amina die wordt overla-
gaat, zelfs op de streling van de wind die
den met schande wil iedereen wijzen op
haar aanraakt. Maar hij belooft dat hij dat
haar onschuld (D`un pensiero). Alleen
zal veranderen. (Son geloso del zefiro er-
Teresa gelooft in haar. Zij heeft Lisa`s
rante).
zakdoekje gevonden en opgeraapt.
Tweede scène. Een kamer in de herberg. Lisa laat de vreemdeling weten dat hij herkend is als Rodolfo, de lang verloren zoon van de graaf. Zij vertelt hem dat het dorp hem officieel wil verwelkomen. Maar zij wil de eerste zijn die hem respect betuigt. Als hij een flirt met haar begint voelt zij zich gevleid. Maar als er van buiten geluid
Akte II. Eerste scène
klinkt onderbreekt Lisa hun samenzijn,
Het woud.
haast zij zich erheen en laat haar zakdoek
De dorpelingen trekken naar het kasteel
vallen.
van Rodolfo om hem te vragen wat er echt
De slaapwandelende Amina komt de ka-
is gebeurd. Is Amina onschuldig..? (Qui la
mer van Rodolfo binnen, die begrijpt dat
selva è piu folta). En ook Amina en Teresa
haar nachtelijke omzwervingen de verkla-
volgen met dezelfde missie. Nog steeds
ring zijn van "de dorpsgeest". Eerst is hij
wijst Elvino haar af, zelfs als de graaf laat
geneigd misbruik te maken van haar hulpe-
weten dat zij onschuldig is. Elvino wil hem
loze toestand, maar getroffen door haar
niet geloven en rukt woedend de ring van
duidelijke onschuld houdt hij zich in. Ami-
Amina`s vinger, hoewel hij niet in staat is haar beeld uit zijn hart te bannen.
(Ah pechè non posso odiardi).
zakdoek die Lisa had laten vallen. Rodolfo weigert verder commentaar maar zegt nogmaals dat Amina onschuldig is. Elvino, die bewijs wil zien krijgt dit op dramatische wijze geleverd als Amina op klaarlichte dag op het dak verschijnt en vervolgens over de gevaarlijke hoge en wankele
Tweede scène. Terug in het dorp. Elvino heeft besloten Lisa te huwen en zij staan op het punt de kerk in te gaan. Als Rodolfo arriveert doet hij nog een laatste poging om uit te leggen dat Amina onschuldig is, omdat zij niet wakker in zijn kamer binnenkwam, (zij is een slaapwandelaarster). Maar Elvino kan hem niet geloven en ook de dorpelingen vinden het maar onzin. Teresa vraagt iedereen om stil te zijn omdat de vermoeide Amina eindelijk in slaap is gevallen. Als zij hoort van het aanstaande huwelijk spreekt zij Lisa aan. Als die vol stelligheid beweert dat zij nooit alleen is aangetroffen
molenbrug loopt. Rodolfo waarschuwt dat haar wekken fataal zou zijn en alle aanwezigen zien dat zij haar verloren liefde en het verdriet vanwege Alvino`s afwijzing opnieuw beleeft. (Ah non credea mirarti) (een variant op de waanzinschene uit Lucia di Lammermoor). Eindelijk is Elvino overtuigd van haar onschuld. Als zij met de ruiker, met de inmiddels verwelkte bloemen, die zij van Elvino heeft gekregen in haar hand veilig aan de andere kant van de brug is, knielt hij voor haar neer en smeekt om vergiffenis. Amina wordt wakker in zijn armen tot vreugde van allen. De opera eindigt met de slotzang. (Ah non giunge uman pensiero).
in de kamer van een man, toont Teresa de Bron: Wikipedia
Mededelingen 1. Op 9 april 2013 is er de Algemene Ledenvergadering om 21:00 uur. 2. 1 juni 2013 Middelburg VÓLkoren. (zie hieronder voor verdere informatie) 3. Het bestuur heeft besloten om het bloemetje voor de zieken voortaan te vervangen door een mooie kaart. 4. De volgende INFO verschijnt op 22 mei 2013. Graag tijdig kopij inleveren.
4.
Middelburg VÓLkoren 1 juni 2013 Onze gezellige dag in Middelburg gaat als volgt verlopen: - Om 9 uur verzamelen bij de Fakkel - Om 12:20 uur inzingen in de Hofpleinkerk, Hofplein 13. - 13:00 uur aanvang concert Hofpleinkerk - 15:00 uur concert in de Nieuwe kerk, Groenmarkt 12. - Om 17:30 uur verzamelen om te vertrekken naar Zevenbergen - Na aankomst in Zevenbergen wacht ons om ongeveer 18:45 uur een heerlijk diner in restaurant De 7 Bergse hoeve, Schansdijk 3, Zevenbergen. Tel. 0168-331234. - Om 21:00 gaan we weer de bus in om te vertrekken richting Ridderkerk. - Aankomst bij de Fakkel om ongeveer 21:30 uur. - Kosten p.p. worden in de volgende INFO meegedeeld. - Kleding: Dames: Gezellig zwart met zilveren corsage. Heren: Zwarte smoking, wit overhemd met blinde sluiting, zilveren strikje en zilveren pochet.
__________________________________________________________________________ Van zaterdag 6 april t/m zaterdag 11 mei 2013 wordt in de Oudheidkamer Ridderkerk een tentoonstelling gehouden met als onderwerp:
Muziek in Ridderkerk De tentoonstelling belicht diverse aspecten van muziekbeleving in Ridderkerk en wordt gehouden in combinatie met de presentatie van boekje nr. 58, met als titel:
Van den Heuvel orgel Singelkerk veertig jaar (1972-2012) Dit door organist Marien Hofman geschreven boekje, belicht de geschiedenis en het functioneren van de orgels in de Singelkerk vanaf 1904 met de nadruk op het huidige Van den Heuvel orgel. De opening van de tentoonstelling is op 6 april a.s. om 14.30 u. Inloop vanaf 14.00 u., met aansluitend bezoek aan de Singelkerk, waar een kleine orgeldemonstratie wordt gegeven. Graag nodigen wij u en uw partner van harte uit deze tentoonstelling te bezoeken en bij de opening aanwezig te zijn onder het genot van een hapje en drankje.
Het bestuur van de Stichting Oud Ridderkerk en de auteur. Oudheidkamer, Kerksingel 26, 2981 EH Ridderkerk. Tel. 0180-430615. www.oudridderkerk.nl
___________________________________________________________________________
5.
Vijfde Muzikale Fietsroute op Voorne Op zaterdag 18 mei organiseert de RZZN (Regionale Zangersbond Zuidwest Nederland) voor de vijfde keer de Muzikale Fietsroute op Voorne. De tocht start om 10:30 uur in vier kerken tegelijk en voert door een fantastisch duingebied over vrijliggende fietspaden naar Rockanje en Oostvoorne. De overal aanwezige meidoorns zullen weer in bloei staan. Verder voert de tocht over landelijke weggetjes en fietspaden naar Tinte en Brielle met 420 monumenten binnen de dan 300 jaar oude vestingwallen.Onderweg kunt u vier concertjes bijwonen van ongeveer 20 minuten. De afstanden bedragen 5 à 10 kilometer, zodat er ruim voldoende tijd overblijft om in de mooie plaatsen rond te kijken of om een “terrasje te pakken”. De vier muzieklocaties zijn:
Brielle – Sint Catharijnekerk: Klassiek op Zuid (Rotterdam). Tinte – Ger. kerk Strypsedijk: Vocaal Ensemble St. Laurens (Middelburg). Rockanje - Welkomkerk Hoogvlietlaan: Folk Club Brielle. Oostvoorne – Dorpskerk: Vrouwenkoor Quod Libet (Middelburg). U kunt in elk van de vier plaatsen starten en een passe-partout kopen à € 6,= p.p. U ontvangt dan een programmaboekje, kaart en routebeschrijving.Tijdstippen concerten: 10:30, 12:00, 14:00, 15:30 uur. De kerken zijn open vanaf 10 uur.
Inruimschema APRIL 2013 Greet de Knegt Gerrie v.d. Ent Rien van Leeuwen Ria van Leeuwen
MEI 2013 Han Iburg Bep van Zuilekom Ellie de Ruijter Meindert van Reeuwijk
JUNI 2013 Nel Hartman Toos Sterk Thérèse de Kort Anton de Kort
Computerweetjes 1. Je kunt op de website van het SER-koor kijken bij YouTube filmpjes naar een filmpje waar "In Elvezia" wordt gezongen. Niet zo'n leuke versie vind ik zelf, maar het was de beste die ik vinden kon. Als iemand een betere versie vindt laat het me dan even weten. 2. Als Windows 8 niet bevalt op een gewone PC of laptop, ga dan naar www.stardock.com/products/start8 en download Start8. Vooralsnog is de software kosteloos omdat het een bètaversie betreft. Maar zelfs als Start8 in de toekomst geld gaat kosten is het elke cent meer dan waard. Na de simpele installatie krijg je namelijk direct de vertrouwde Startknop met bijbehorende functionaliteit te zien. En is ook Windows 8 op de pc ineens weer bruikbaar zoals je gewend was. (Bron:Computeridee).
6.
Algemeen Gemengd S.E.R.-koor 25 jaar. Een terugblik in ons repertoire. Ingezonden door Ferry Tamboer
B
ij de eerste repetitie in september 1987 waren er 10 leden. Daarmee zijn de repetities gestart in het gebouw van de muziekschool Ridderkerk aan de Meidoornlaan. Een half jaar later, begin 1988, waren er al 70 leden. Er is toen een ledenstop ingevoerd omdat men in april van 1988 een eerste optreden had gepland. Ondertussen was het koor al verhuisd naar de dansschool van Jaap van der Graaf aan de Kievitsweg.
D
e reden van de grote en enthousiaste aanloop was snel te analyseren. In Ridderkerk waren er toen wel 20 geregistreerde zangverenigingen. Waarom dan gekozen voor het S.E.R.-koor? De belangrijkste reden was en is wel het geheel afwijkende repertoire. Alle koren in Ridderkerk zingen vanuit hun identiteit en overtuiging. Daarbij hoort een eigen invulling met prachtige muziek waar velen van konden genieten en aan meedoen. In Ridderkerk was echter geen koor dat zich met een algemeen repertoire bezighield. Een repertoire dat zich kenmerkte door een grote variatie, boeiend, educatief en vaak ook heel amusant. Dat was dan ook de reden van de grote toeloop. Wat zongen we toen onder andere: Morning has broken van Cat Stevens Peter Gray een Amerikaans Volksliedje The last rose of summer You never walk alone.
V
an lieverlede wijzigde het repertoire zich wel enigszins. Dit werd in hoofdzaak veroorzaakt door de komst van andere dirigenten. Zo had Joost van Beek een liedje wat de eerste leden zich nog wel zullen herinneren genaamd “Auf der grünen Wiese”. Daar hebben we veel plezier mee beleefd. Het ging over een verliefd stelletje op een alpenweide. Dick Klip bracht vooral operette met zich mee zoals onder andere “Es waren zwei Königskinder”, "Da geh' ich zum Maxim", "Lippen schweigen". Theo van der Hoorn was een liefhebber van musicalsongs. Zo zongen we uit "Miss Saigon" en "The Phantom of the Opera". Ook hield hij van popsongs zoals "What a wonderful World" en "When I‘m sixty-four" (voor velen van ons een al gepasseerde leeftijd, maar toch….). Dat was ook heerlijke muziek.
T
ijdens de kennismakingsgesprekken met zowel Johan Vingerhoed als Jurate Haasdijk werd door de dirigenten uitdrukkelijk gesteld dat zij in hoofdzaak opera wilden uitvoeren. De toenmalige besturen konden zich daar goed in vinden. Het was weer een nieuwe uitdaging voor het koor. We weten allemaal hoe we het laatste concert hebben gepresteerd, dus het is allemaal goed gekomen. Ferry Tamboer, erelid. Februari 2013.
7.
Froukje vertelt:
O
nlangs zag ik in een natuurprogramma van de EO hoe neushoorns 's nachts met elkaar "praten". Beestenpraat. Toen ben ik eens in mijn archief gedoken om te kijken wat ik kon vinden over praten en zingen van dieren.
ren. Ze piepen te hoog en te snel voor onze mensenoren. Pas als je de toonhoogte verlaagt en het lied vertraagt hoor je het muizenlied. Er is nog een aanwijzing dat muizen hun liedjes moeten leren. Een dove kip tokt vrolijk door en een dove poes kan net zo goed miauwen als een horende poes. Maar bij doof geboren muisjes gaat er iets mis. Dan komt er alleen maar gekrijs uit hun muizenkeeltjes.
I L
aat ik maar dicht bij huis beginnen. De perronvogel (spreeuw) op het Centraal Station in Rotterdam. Was verjaagd door de verbouwing en nu de overkapping er weer is, is hij terug. Ze zingen binnensmonds, heel zacht. maar met opstaande keelveren, de maat slaand met afhangende vleugels. Volgens Kees Moeliker, conservator van het Natuurhistorisch Museum imiteren ze perfect andere vogels en omgevingsgeluiden. Vroeger waren dit het scherpen van een zeis of het piepen van een pompzwengel. Nu laten ze treinen die nog nergens te bekennen zijn, sissend vertrekken.
N
u gaan we naar muizen. Er zijn er die laag brommen en die hoog piepen. Bas- en
tenormuizen. Maar als je ze samen in een hokje zet stemmen ze hun liedjes op elkaar af. De basmuizen gaan hoger zingen, de tenormuizen lager. Na een paar weken klinkt er een harmonieus duet door de kooi. Onderzoekers denken dat de muizen elkaars liedje leren. Van vogels, mensen, walvissen en dolfijnen was het al bekend dat ze liedjes leren. Maar van muizen had niemand dat verwacht. Het zijn trouwens alleen de mannetjes die zingen. Vrouwtjes luisteren. De liedjes hebben een ritme en bestaan uit 7 tonen. Wij kunnen die zang helaas niet ho-
n Rotterdam hebben ze ook ontdekt dat parkieten hun tong gebruiken om klanken te vormen. Dat was bij vogels nog niet eerder aangetoond. De vinding verklaart wellicht waarom papegaaiachtigen zo goed zijn in het imiteren van menselijke spraak. Mensen vormen klanken met hun strottenhoofd, tong en lippen. Vogels brengen lucht in trilling in het onderste deel van hun luchtpijp. Ze variëren de vorm van hun keelholte en maken de klanken af door hun snavel min of meer open te sperren. En er is nog iets: de papegaaientongen lijken op mensentongen. Sterk gespierd en met een ruwe bovenkant. Leidse onderzoekers bevestigden kleine stukjes metaal op parkietentongen en filmden het kwetteren met een röntgencamera. Hun tong, zo bleek, beweegt tijdens het "praten" bijna even veel omhoog en omlaag als een menselijke tong. Wat een leuk onderzoek voor biologen!!
E
n nog een leuk onderzoek. Een vogelmoeder leert haar jong in het ei al een wachtwoord. In het nest van het ornaatelfje krijgt niemand zo maar te eten. Alleen kuikens die het juiste wachtwoord tsjilpen worden gevoed. Nestindringers, zoals een koekoeksjong, fluiten het verkeerde wijsje en worden daarna genegeerd en in de steek gelaten. Zodra het koekoeksjong uit het ei komt (door zijn ouders in het nest van een ornaatelfje gelegd) wipt hij de eieren van het ornaatelfje uit het nest. Maar de onderzoekers ontdekten dat elk ornaatelfje zijn unieke wachtwoord tsjilpt, geleerd terwijl hij nog in het ei zit. Na ongeveer 10 dagen broeden begint een moeder haar ongeboren jongen
8. voor te zingen. Als de eerste eieren uitkomen stopt ze weer. Deze strategie werkt, denken de biologen, doordat koekoeksjongen geen tijd hebben het wachtwoord te leren. Ze kruipen drie dagen eerder dan het ornaatelfje uit het ei en duwen dan de eieren van het ornaatelfje uit het nest. De onderzoekers plaatsten luidsprekers in nestjes om te zien hoe ornaatelfouders reageren op de roep van een vreemd kuiken. De vogels kregen er stress van: ze kamden de omgeving uit, sloegen vaker alarm en gaven hun kuikens minder te eten. Om er achter te komen of het wijsje niet is aangeboren wisselden ornithologen eieren uit verschillende nestjes met elkaar om voordat de moeders begonnen te zingen. De roep van pleegmoeder en pleegkind leken meer op elkaar dan die van de biologische moeder en kind.
U
it een ander muizenonderzoek (in Wenen) kwamen de onderzoekers er achter dat de zang vooral gericht is op (het zal ook eens niet) het inpalmen van de muizenvrouwtjes. Ze zingen een soort liefdesliedjes als "O sole mio"of "Nothing compares to you" maar dan op z'n muis.
D
e muizenvrouwtjes waren het meest geïnteresseerd in knaagdierventjes die het beste konden kwelen. Geen uitvoering van een lied was hetzelfde, net als bij de mensen dus. Maar het meest interessante vond ik het gegeven dat sommige vrouwtjes juist geen belangstelling hadden voor de liefdesliedjes. Wat was de reden? De zanger bleek familie te zijn. En van familie, daarvan is het beter geen kinderen te krijgen. De biologen hebben het allemaal piekfijn uitgezocht. Toch een leuk vak!!
E
r is nog iets leuks. Er werden vroeger concerten gegeven in de Rivièrahal in Blijdorp. Als er dan een koor zong gingen de olifanten mee trompetteren en de vogels floten ook mee.
