d IJssel Tel.: Administratiekantoor. Majoboki Mobiele Garage

Uit sympathie gesteund door:

Met hartelijke dank aan:

Esperanza V.O.F. Cornelis van der Dussen Klusbedrijf Exploitatie van binnenvaart

Albert Schweitzerlaan 55 2922 HB Krimpen a/d IJssel Tel.: 06 - 535 700 21

MMC

Klussenbedrijf 2e Balsemienstraat 31a 3073 VD Rotterdam Tel.: 010 - 484 26 95

Transport

H.J. Lookers

Merellaan 323 Acaciastraat 34 2903 GH Capelle a/d IJssel 2982 CA Ridderkerk Tel.: 06 - 533 762 81 Tel.: 06 - 408 40 251

Uit sympathie gesteund door:

De R

omp

slom

p

Mauvelaan 2 3141 KL Maassluis Tel.: 010 5918385 Met hartelijke dank aan:

Administratiekantoor

IJdo

Reginant

Bouw & Aanneming B.V.

Plompertstraat 12 3087 BD Rotterdam Tel.: 010 - 42 92 118

Onderdijkserijweg 2 2995 AR Heerjansdam Tel.: 078 - 677 54 81 www.ijdo-bouw.nl

Majoboki

Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door:

Mobiele Garage

Spijkstaal B.V.

Tiengeburen 8 3075 HR Rotterdam Tel.: 06 - 204 176 72 www.majoboki.nl E-mail: [email protected]

Wattweg 10 3208 KH Spijkenisse Tel.: 0181 - 457030 www.spijkstaal.nl Uit sympathie gesteund door:

Avezaat Staal B.V. Schiedamsedijk 70 3134 KK Vlaardingen Tel.: 010 - 435 49 44 www.avezaatstaal.nl Uit sympathie gesteund door:

Oost-Hummel Salamander V.O.F. Binnenvaart Mistralstraat 15 3077 ZB Rotterdam Mob.: 06 - 531 520 04

Torontostraat 20 3197 KN Rotterdam Botlek Phone : +31-181-217110 Fax : +31-181-217718 Mobile: +31-6-46401389 E-mail : [email protected]

La Grand E.V.O Fabrikant van elektrische verwarmingselementen en apparaten voor scheepvaart en industrieel gebruik. Opzoomerstraat 21 b 3023 SE Rotterdam tel. 010-2449966

www.lagrand-evo.nl

Scheepvaartbedrijf

Rona Postbus 5683 3008 AR Rotterdam Mob.:06 - 514 39 722 Tel.: 0049 - 1725992752

COLOFON De MEGAFOON is een Nieuwsbrief van de Stichting Milieu Dichterbij en de Vereniging Tegen Milieubederf Stichting Milieu Dichterbij, K.v.K. nr.: 24379846, opgericht 28-06-05 Statutaire naam VTM: Vereniging Tegen Milieubederf In en Om het Nieuwe- Waterweggebied K.v.K. nr.: 40385009, opgericht 14-11-63 (PB 773500 / ABN AMRO 506943372) Bezoek adres: Postadres: Telefoon: E-mail:

Coolsingel 57, 3012 AB Rotterdam Postbus 21690, 3001 AR Rotterdam 010- 4771874 [email protected] [email protected] www.milieudichterbij.nl www.vtm-milieu.nl /

Website: Bestuur SMD:

Lilian van der Horst, voorzitter / secretaris Ton Kurvers, penningmeester

Bestuur VTM:

Lilian van der Horst, voorzitter / secretaris 010 415 11 88 Fred van der Drift, alg. bestuurslid 010 473 74 93 Ton Kurvers, bestuurslid R.O., penningmeester 010 415 23 24

Bijdragen van:

L. van der Horst, L. Venema, R. van der Drift, I. Verweijen, H. Tetteroo, Werkgroep STOP A4BK

Eindredactie:

R. van der Drift & L. van der Horst

Drukwerk:

Nolin Uitgevers B.V. www.nolin.nl

Verschijnt 4 keer per jaar in een oplage van 500 stuks en wordt verspreid onder relaties, overheden en leden. Rotterdam, Nr. 3 – 2008

Foto’s op de kaft: Linksboven:

Landschapspaden in omloop

Linksonder:

Landschapsbord Albrandswaard in de maak

Rechtsboven: De groene Schiezone Rechtsonder: Earthship maquette in het stadhuis van Rotterdam

MEGAFOON

INHOUD Van de voorzitter Bericht van de “Groene kant” van de Coolsingel

2

Stichting Milieu Dichterbij Algemeen Een ‘klimaatark’ als vlagschip van het Rotterdams klimaatinitiatief Gezond in de stad ‘Gezondheid en Milieu’ krijgt partners Activiteiten Duurzame markt in Zuidland Week van de Vooruitgang in Hellevoetsluis Brochure landschapspaden Voorne-Putten/Rozenburg in omloop gebracht Afvaltentoonstelling in trek Belangstelling voor ‘Duurzame Haven’

3 5 6 6 7 8 9 9

Vereniging Tegen Milieubederf VTM-dossiers Vijf vragen aan Piet en Mieke Hoogerbrugge A4 Midden-Delfland: Stichting Stop RW19-A4 wil met Rijkswaterstaat aan tafel A4 Benelux Klaaswaal Ontheffing voor beschadiging en vernieling van nesten en eieren Jubileum VTM: landschapsborden

12 14 15 16

Inspraak en rechtspraak

16

Wetenswaardig Klimaatverandering zet in Nederland stevig door Subsidie op zonneboilers Rotterdam heeft wapen tegen water: een groen dak

18 19 19

Milieucontact

20

Aanmeld-bon

20

11

Doelstelling SMD Stichting Milieu Dichterbij (SMD) is een voortzetting van het projectbureau Milieucommunicatie Rijnmond, destijds onderdeel van de Vereniging Tegen Milieubederf (VTM). De SMD wil een gezonde en duurzame samenleving bereiken door middel van een milieu-educatie en – communicatie aanbod aan de diverse doelgroepen in de samenleving. Het doel is via kennisoverdracht het milieubewustzijn te bevorderen. De SMD is een nonprofit organisatie en werkt volgens de richtlijnen van het CBF-keur voor kleine organisaties. Doelstelling VTM De Vereniging Tegen Milieubederf (VTM) is in 1963 te Vlaardingen opgericht bij Koninklijk Besluit als Vereniging Tegen Luchtverontreiniging. De VTM behartigt statutair de belangen van de bewoners van Rijnmond en omgeving ten behoeve van een gezond leefmilieu. Zij zet zich in voor het behoud van natuur en het open landschap en tegen lucht-, water- en bodemverontreiniging en geluidshinder.

1

VAN DE VOORZITTER

BERICHT VAN DE ‘GROENE KANT’ VAN DE COOLSINGEL MOED, BELEID EN TROUW De Nederlandse media zoemen in op het actievoerende verleden van BN’ers. Publiekelijk zweren zij trouw af aan wat destijds als een vertoon van actievoerende moed werd beschouwd. De Europese Commissie onderzoekt het profiel van bevlogen vrijwilligers die hun sporen nalaten in het milieubeleid. Gevraagd voor een interview dat moet dienen een profiel aan te maken voor de types die zich voor het milieukarretje(laten) spannen, viel op hoezeer de kenmerken moed, beleid en trouw als grootst gemene deler de milieugroepen typeert. Zonder trouw van de medewerkers zou het bestuur van de VTM in 2005 nooit de dreigende annexatie door de Milieufederatie hebben kunnen weerstaan. Zonder trouw van de leden van de VTM aan de educatieve doelstelling van de vereniging, hadden zij nooit ingestemd met de afsplitsing van de professionele organisatie. Zonder een flinke portie moed en veel zakelijk beleid had de verzelfstandiging van de milieucommunicatie poot onder de naam Milieu Dichterbij nooit geresulteerd in een voortrekkersrol op dit gebied. De VTM bestaat in november 45 jaar. Het bereiken van deze eerbiedwaardige leeftijd is te danken aan de trouw van de leden die soms vanaf de oprichting in 1963 hun steun betuigen. Hulde ook voor de moed van het toenmalige bestuur, dat de golfbeweging van aversie tegen en sympathie met de milieubeweging wist te doorstaan. Uit het Europese onderzoek zal waarschijnlijk naar voren komen of de juiste opstelling in discussies met de politiek inderdaad een garantie is voor gunstige overlevingskansen voor bewonersgroepen. Karakteristiek voor de VTM was immers de onderhandelingspositie met de directies van de fabrieken in de Botlek. Terwijl de actievoerders met spandoeken aan de fabriekspoorten stonden, zaten de VTM voormannen met de directie rond te tafel om strengere milieu eisen te bespreken. Met enige trots wordt in Vlaardingen nog steeds naar de VTM gewezen als grondlegger van de moderne milieuwetgeving. Het archief puilt inderdaad uit met correspondentie met ministeries over de ontoereikende Hinderwet die de volksgezondheid onvoldoende bescherming bood. Met een betalende achterban van circa duizend leden was vanaf de beginjaren vrije meningsuiting gewaarborgd. Waar zo vele maatschappelijke organisatie, opgetuigd met hoge

directeurskosten, gelijmd zijn met de subsidievinger, bleef de latere Milieucommunicatie Rijnmond trouw aan deze principes. Strijd om het behoud van het open landschap gevoerd door de leden, bleef in evenwicht met informatie op scholen over ondermeer binnen- en buitenmilieu door de professionele voorlichters. Vaste samenwerkingsverbanden waren en zijn nog steeds de ruggengraat van het beleid. De Vereniging werkt samen met lokale groepen en bedrijven. Partnerinstelling SMD werkt samen met netwerkorganisaties en het bedrijfsleven. Vanuit deze gedachte bedient de Megafoon een breder interesseveld dan alleen de berichtgeving vanuit de beide organisaties. In de laatste maanden van het jaar wordt aan begroting en beleid van 2009 gewerkt. Een jubileumactie van de VTM staat in de steigers. De SMD werkt aan haar droomhuis: absoluut een klimaatneutraal pand als boegbeeld van toegepast klimaatbeleid, volgens de principes van het Amerikaanse Earthship model. Met moed, beleid en trouw wordt gewerkt aan een duurzaam milieubeleid. Ad multos annos! Lilian van der Horst

DANKWOORD De Stichting Milieu Dichterbij en de Vereniging Tegen Milieubederf bedanken alle adverteerders in - en sponsors van deze nieuwsbrief Megafoon. U maakt al jarenlang deze uitgave mogelijk. Wij hopen dat de inhoud van deze nieuwsbrief ook voor u de juiste nieuwswaarde heeft. Voor opmerkingen of vragen met betrekking tot de sponsorpagina’s kunt u zich wenden tot de uitgever, Nolin Uitgevers B.V. (voor adresgegevens: www.nolin.nl) Wij zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Het bestuur / medewerkers van de Stichting Milieu Dichterbij en bestuur / leden van de Vereniging Tegen Milieubederf

2

MEGAFOON

ALGEMEEN EEN ‘KLIMAATARK’ ALS VLAGSCHIP VAN HET ROTTERDAMS KLIMAATINITIATIEF De reacties op het demonstratie model van een ‘Earthship’ op de woonbeurs in Ahoy, najaar 2005, waren dusdanig enthousiast dat de samenwerkende maatschappelijke organisaties afspraken klimaatneutraliteit in Rotterdam te bevorderen en wel in de vorm van de realisatie en exploitatie van een Earthship. Gaande het traject van het zoeken naar een geschikte locatie, leek het exotische concept in het ambtelijke traject te stranden. Een optimale locatie wat bereik en bereikbaarheid betreft, zijn essentiële voorwaarden voor succes in gesprekken met investeerders en partners.

Het RCI is aan termijn gebonden. Het is nog onzeker of de opvolger van burgemeester Opstelten de rol van boegbeeld gaat overnemen en dezelfde impuls kan geven om de beoogde Rotterdamse klimaatneutraliteit te verwezenlijken. Een concreet beeld van wat klimaatneutraal betekent, ontbreekt bij de burger. Gratis spaarlampen lijken het enige referentiekader. Een klimaatneutraal bouwwerk, als levend en aansprekend demonstratie model van innovatieve technologieën en toepassingen verankert de klimaatinitiatieven in de stad. Een ‘Klimaatark’, als klimaat informatie centrum geëxploiteerd , dient niet alleen als icoon van een duurzame haven(stad). De Rotterdamse Klimaatark heeft de potentie zich te ontwikkelen tot een marktplaats en meeting point van vraag en aanbod op de klimaatmarkt. De jongste ontwikkelingen openen nieuwe perspectieven. Drukte tot voor kort de het Amerikaanse prototype van Michael Reynolds zijn stempel op de constructie en toegepaste technieken, nu is ook aanpassing aan de wensen en randvoorwaarden van de gemeente en ontwikkelaar gepermitteerd. Met deze bouw- beleidsvrijheid is het juiste moment aangebroken het exotische begrip van Earthship te laten varen en de echt Rotterdamse Klimaatark vlot te trekken.

Maquette van de klimaatark in het stadhuis

Bestuurlijke overtuiging en steun zijn cruciaal vanwege de innovativiteit van de toegepaste (bouw) technieken. Rotterdam is dé stad die een eerste Nederlandse ‘Klimaatark’ verdient. Rotterdam zette immers de toon met het RCI (Rotterdam Climate Initiative). Met zijn CCI vraagt Clinton om concrete, zichtbare maatregelen.

Om de cyclus van locatie/investering/exploitatie te doorbreken is het uitzicht binnen een redelijke termijn op een geschikte locatie doorslaggevend. De zoektocht van Milieu Dichterbij en de St. Owaze begon bij de ‘Hofbogen’, op de voormalige Hofplein lijn, via de Golfbaan op de DOP NOAP naar een locatie nabij de recreatieplas aan gene zijde van de Poldervaart tot een havenlocatie van een drijvende klimaatark. Tijdens ons gesprek met wethouder Harbers presenteerden de SMD een maquette, een prototype waarin de basisprincipes van een earthship zijn uitgewerkt. De wethouder zegde zijn medewerking toe een geschikte locatie te vinden. Wordt vervolgd. De redactie

MEGAFOON

3

Reino Klus

Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door:

Allround Klussenbedrijf Pernissermolenweg 59 3195 GG Pernis Tel.: 010 - 425 64 68 E-mail: [email protected] [email protected]

www.rhenus.nl Uit sympathie gesteund door:

Mede mogelijk gemaakt door:

G. Koole Transport B.V.

Scheepvaart Agentschap

Jan Luykenstraat 15 2985 BV Ridderkerk Tel.: 0180 - 435 922

Met hartelijke dank aan:

Wilhelmsen Ships Service B.V.

Cross Ocean bv Moezelweg 181

Conradstraat 38 3013 AP Rotterdam Tel.: 010 - 224 83 00

Een beeld gewerkt in glas als “herinnering” aan wat is of was Piet Heijnsplein 19 3024 RJ Rotterdam Tel.: 010-4760969 www.glasstudioremi.nl [email protected]

3198 LS Europoort Rtd Tel.: 0181 - 233 540

Willem Barentszstraat 50 3165 AB Rotterdam Albrandswaard Tel.: 010 - 487 77 77

Yara Industrial B.V. www.jotankers.com

Zevenmanshaven 107, P.O. Box 81 NL 3130 AB Vlaardingen Tel.: 010 - 23 22 200 Fax: 010 - 23 22 250 [email protected] • www.yara.nl

SBM Offshore NV Karel Doormanweg 66 3115 JD Schiedam Tel.: 010 - 232 09 00

www.sbmoffshore.com Mediterranean Shipping Company Westblaak 216 - 218 3012 KP Rotterdam Tel.: 010 - 217 86 00 Fax: 010 - 433 46 31

Scheepsreparatie, Machinefabriek & Handelsonderneming

Administratiekantoor

M. Woen

D. v/d Wetering B.V. Bunschotenweg 134 3089 KC Rotterdam

Plomperstraat 28B 3087 BD Rotterdam Tel.: 010 - 423 35 97

Tel.: 010 - 434 04 55 Fax: 010 - 435 47 41

Tel.: 010 - 4943940 06 - 51863073 www.weteringrotterdam.com [email protected]

General service to shipping & industry barge cleaning pushing & towing and seafastening

GEZOND IN DE STAD Schatting van de potentiele effecten van primaire preventieve interventies op de gezondheid van de Rotterdamse bevolking / Rapport door Burdorf, Hooijdonk, Mackenbach, Veerman van de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Samenvatting van het rapport De gezondheid van de inwoners van Rotterdam blijkt slechter te zijn dan de gezondheid van de overige bevolking van Nederland. In december 2006 heeft de gemeenteraad van Rotterdam dit geconstateerd. De GGD RotterdamRijnmond heeft het Erasmus MC opdracht gegeven om een wetenschappelijke onderbouwing te geven van het te voeren gezondheidsbeleid in Rotterdam.

Andere factoren die invloed hebben op de (gezonde) levensverwachting zijn overgewicht, lichamelijke inactiviteit, alcoholgebruik, werkeloosheid en armoede. Deze factoren hebben minder invloed dan de eerstgenoemde. Er zijn 7 verschillende beleidsmaatregelen:

scenario’s

opgesteld

met

Scenario 1 richt op jongeren van 18 jaar en ouder geeft aanbevelingen over voeding, beweging, minder tv kijken, minder alcohol, niet roken en ventileren op school en thuis voor een goed binnenmilieu. De titel is ’een gezonde jeugd heeft een gezonde toekomst’. Het tweede scenario heeft de titel ‘gezonde volwassenen geven het goede voorbeeld’. Ook in dit scenario wordt vooral aandacht gegeven aan voeding, bewegen, matigen van alcohol, rookvrije leefomgeving en mechanische ventilatie. Nog twee andere scenario’s richten zich vooral op deze onderwerpen met maatregelen vanuit de Rotterdamse overheid en vanuit de gezondheidszorg. De voorgestelde maatregelen in ‘werk en armoede’ richt zich op verminderen van werkeloosheid en armoede omdat het opleidings- en inkomen niveau in Rotterdam lager ligt dan in de rest van Nederland.

Gezond in de stad

Uit onderzoek blijkt dat Rotterdamse mannen en vrouwen een aanzienlijke achterstand in levensverwachting hebben (1,3 tot 1,6 jaar) en achterstand in gezonde levensverwachting (0,9 tot 1,0 jaar) in vergelijking met de Nederlandse bevolking. Rotterdammers blijken een ongezonde leefstijl te hebben (roken, alcohol, overgewicht), maar ook de luchtkwaliteit in Rotterdam is slechter dan in Nederland. Roken en fijnstof hebben de grootste invloed op de achterstand in levensverwachting (aantal jaren dat men zal leven) en in gezonde levensverwachting ( aantal levensjaren zonder chronische ziekten).

Twee scenario’s richten zich op het verbeteren van de luchtkwaliteit van de kwaliteit van de binnen en buitenlucht te weten ‘een gezonde buitenlucht in Rotterdam’ en ‘landelijke uitvoering van beleid centraal’. Men denkt aan maatregelen om het autoverkeer te verminderen en het fietsen te bevorderen, aanschaf schone bussen, snelheidsbeperking op snelwegen rond Rotterdam en vervoerstechnische milieumaatregelen vanuit de landelijke overheid. Daarbij een stringent anti-rookbeleid. De verwachting is dat scenario’s’ op het gebied van leefstijl en luchtkwaliteit de meeste gezondheidswinst geven. Roken en de blootstelling aan fijnstof hebben de grootste invloed op de (gezonde) levensverwachting. Door maatregelen voor verbeteringen in leefstijl en luchtkwaliteit naar het Nederlandse niveau neemt de gezondheidsachterstand in Rotterdam af met een dergelijk 15% tot 20% voor de levensverwachting en 18% tot 34% voor de gezonde levensverwachting. Lily Venema

MEGAFOON

5

‘GEZONDHEID EN MILIEU’ KRIJGT PARTNERS Geen club van zielige mensen dus, die in juni de Vereniging Partners voor een Gezond Leefmilieu oprichtten. Meer een club van vrijwilligers, afkomstig uit de gezondheidszorg, wetenschap en gezondheid- en milieu netwerken, die deze barrière willen doorbreken. De statuten spreken van het bevorderen van een gezond milieu, terugdringen van de milieu ziektelast, versterking en integratie van gezondheiden milieubeleid en het ondersteunen van groepen die gezondheidsrisico’s lopen of gezondheidsschade ondervinden.

Milieu gerelateerde gezondheidsrisico’s is geen hot politiek item. Sterker nog: geen ministerie die zich voor de relatie verantwoordelijk voelt . Zo bleek dit voorjaar uit gesprekken met de Tweede Kamerleden Diederik Samsom en Remi Poppe. Reden om te pleiten voor een interdepartementaal directoraat om de kennis van de ervaringsdeskundigen te bundelen en op de politieke en maatschappelijke agenda te zetten.

Voorlopig zal dit doel bereikt worden via een website en een mailing in samenwerking met de basis organisatie, het Platform Gezondheid en Milieu, waar de SMD mee samenwerkt. Naast het informeren, mobiliseren en adviseren van relevante doelgroepen, zal het speerpunt zijn het stimuleren van discussies tussen experts en maatschappelijke organisaties. Via artikelen in de Megafoon wordt de informatie aan de VTM leden en SMD relaties in de Regio verspreid. Verder verspreidt de SMD specifiek foldermateriaal tijdens de duurzame markten en contactmomenten met bestuurders en politiek. Lilian van der Horst

ACTIVITEITEN DUURZAME MARKT IN ZUIDLAND Ook dit jaar organiseerde de SMD in opdracht van de Voorne Putten / Rozenburg gemeenten een duurzame markt. Op zaterdag 13 september werd aansluiting gevonden bij de jaarmarkt op de Ring in Zuidland (gemeente Bernisse). Op de duurzame markt toonden een dertiental bedrijven en organisaties hun duurzame manier van werken en produceren. Steekwoorden rond duurzame producten en diensten: streekproducten, seizoensproducten, natuurlijke materialen, respect voor mens, natuur en milieu. Om 11.00 uur opende wethouder Trouwborst de markt met het in elkaar schroeven van een kerkuilenkast. Deze kast zal later in het jaar worden opgehangen bij het hertenkamp in Heenvliet. Door het goede weer en het hoge bezoekersaantal kan de duurzame markt dit jaar weer als succesvol worden beschouwd. Wethouder Trouwborst opent de duurzame markt

6

Rob van der Drift

MEGAFOON

WEEK VAN DE VOORUITGANG IN HELLEVOETSLUIS Het klimaat is van iedereen en daarom moeten we er zuinig mee zijn. Dat was de insteek die Hellevoetsluis had gekozen bij haar opzet van de organisatie van de Week van Vooruitgang van 15 t/m 21 september. De Week van de Vooruitgang, oorspronkelijk bedoeld om het autogebruik te beperken, heeft zich ontwikkeld tot een evenement waarbij meer en meer aandacht wordt gevraagd voor de menselijke invloed op klimaatverandering.

steentje bij tegen de klimaatverandering. Schoolkinderen vanuit het hele land deden mee aan deze actie. In Hellevoetsluis deden er maar liefst 1900 kinderen mee aan dit project. De verdiende Groene Voetstappen zullen in Polen worden aangeboden tijdens de klimaattop van de Verenigde Naties.

Hellevoetsluis wilde stil staan bij de talloze mogelijkheden die er zijn om enerzijds bewustwording te creëren en anderzijds technieken en producten te demonstreren op het gebied van duurzame leefstijl. Met diverse activiteiten, excursies en een duurzame klimaatmarkt deed de gemeente mee aan deze landelijke actie waarbij bewoners, bedrijven en schoolkinderen zich inzetten voor een beter klimaat. De Stichting Milieu Dichterbij werd gevraagd de gemeente in deze week te ondersteunen in de organisatie van de activiteiten Klimaatmarkt op zondag 21 september Op deze markt konden bezoekers kennis maken met onderwerpen als energiebesparing en duurzaam vervoer. Op de markt werden o.a. zonnepanelen, zonneboilers, warmtepompen en kleine windturbines getoond. In de duurzame bazaar waren allerlei leuke duurzame (streek) producten te koop. Verder waren er diverse demonstraties en activiteiten met duurzame voertuigen als bijvoorbeeld de Seqways, ligfietsen, elektrische scooters, elektrische auto’s en andere energiezuinige auto’s, Deze voertuigen konden ook worden uitgeprobeerd! Ook de rijstijl kon getest worden in de Rijsimulator. Ook waren er diverse interessante excursies naar duurzame bouwprojecten als Vroonenhof en de eco-woningen in Hellevoetsluis. Voor kinderen werden diverse activiteiten georganiseerd zoals een gekke fietsen race, tekenen voor het klimaat op een klimaatwand en vliegers maken. In het programma was ook rekening gehouden met een kleedjesmarkt voor kinderen maar daar werd weinig gebruik van gemaakt. Met een bezoekersaantal van rond de 2000 kan de markt als succesvol worden beschouwd.

Het Nieuwe Rijden voor bedrijven Een beter milieu én tegelijk besparen op autokosten is mogelijk. Door energiebewust te rijden verbruikt een auto 10 procent minder brandstof. Hoe u dit doet? Onder meer door zo snel mogelijk naar een hoge versnelling op te schakelen, zoveel mogelijk een constante snelheid aan te houden en regelmatig de bandenspanning te controleren. Een aantal Hellevoetse bedrijven die veel op de weg te vinden is, ondervonden wat Het Nieuwe Rijden inhoudt. Tijdens de cursus bij het gemeentehuis leerden de werknemers brandstofbesparend te rijden.

Klimaatfilm ‘An Inconvenient Truth’ van Al Gore Gedurende de klimaatmarkt werd in het filmtheater Tivoli gratis de film “An Inconvenient Truth” getoond. De film is een project van de voormalig vicepresident van de Verenigde Staten, Al Gore, om de mensheid te duidden op de gevolgen van de manier hoe we de aarde gebruiken. In een anderhalf uur durende documentaire vertelt hij hoe de klimaatcrisis eruit ziet die boven ons hoofd hangt. Activiteiten die plaatsvonden van maandag 15 tot en met vrijdag 19 september 2008 Groene voetstappen Kinderen konden gedurende de Week van de Vooruitgang groene voetstappen verdienen. Door zich niet met de auto te laten brengen naar school, maar te voet of op de fiets te komen. Niet alleen leuk, maar elke voetstap draagt ook een

MEGAFOON

Het nieuwe rijden van wethouder Joosten

Fiets-je-fit Ook de ambtenaren uit Hellevoetsluis deden mee aan de Week van de Vooruitgang. Om meer milieubewust te werd het project Fiets-je-Fit uitgevoerd. Hierbij lieten ambtenaren de auto staan, om gezond gebruik te maken van de fiets. Rob van der Drift

7

BROCHURE LANDSCHAPSPADEN VOORNE-PUTTEN/ROZENBURG IN OMLOOP GEBRACHT In 2006 ontstond het idee om in samenwerking met landschapsarchitecte Irja Verweijen educatieve landschapspaden te ontwikkelen voor scholieren op VoornePutten en Rozenburg. Met behulp van financiering van het Prins Bernhardfonds en het VSB fonds en ondersteund door de gemeenten op Voorne-Putten en Rozenburg kon het idee worden uitgewerkt. Het heeft geresulteerd in een viertal landschapspaden die medio 2008 konden worden gepresenteerd. Kort gezegd is het doel van de landschapspaden in de eerste plaats basisschoolleerlingen in het gebied kennis te laten maken met het verhaal van de plek waar zij wonen. Ofwel, met het al dan niet zichtbare verleden en met het heden van het landschap en van hun dorp of stad. Door meer te weten van de omgeving zal ook de waardering van de kinderen daarvoor toenemen. De landschapspaden bestaan uit een folder met routebeschrijving, teksten over het landschap en de dorpen/steden, afbeeldingen en opdrachten. De opzet maakt de paden geschikt voor groepen kinderen die de paden in klassikaal verband kunnen lopen. Maar ook voor individueel gebruik door recreanten met kinderen. Een korte omschrijving van de vier landschapspaden:

Kinderen op ontdekkingstocht

Brielle, Heenvliet, Rockanje en Rozenburg Hoewel Brielle, Heenvliet, Rockanje en Rozenburg overeenkomsten hebben in hun ontstaansgeschiedenis en hemelsbreed niet ver van elkaar liggen, zijn er toch zeer duidelijke verschillen tussen deze plaatsen. Het landschapspad Brielle is een echte route door de stad. Hoewel al vele eeuwen stad is nog steeds de oude kreek belangrijk en zijn de dijken nog zichtbaar. Op een aantal plaatsen tijdens de route wordt de kinderen gewezen op de nog waarneembare hoogteverschillen en krijgen een aantal vragen over de dijken. De kreek was belangrijk voor de handel. Bij handel horen opslagplaatsen. Dat is de link naar

8

de naam van Brielle, dat opslagplaats betekent. Daaraan gekoppeld is de opdracht onderweg het aantal pakhuizen te tellen. Kloosters speelden in Brielle een belangrijke rol. De kloosters en de kloostertuinen zijn verdwenen, maar in dat gebied groeien nu diverse sierfruitbomen. De kinderen krijgen de opdracht deze op te zoeken en na te tekenen. Bij Brielle hoort natuurlijk ook de inname door de watergeuzen en de vestingwerken. Door middel van een aantal vragen komen de kinderen erachter dat het verdwijnen van de kloosters te maken heeft met de inname door de watergeuzen. Ook leren ze een aantal onderdelen van de vestingwerken en moeten ze aangeven over welk deel van de vestingwerken ze hebben gelopen. In Heenvliet zwaaiden de heren van Heenvliet de scepter. De kinderen komen onderweg langs hun vroegere kasteel, de ruïne van Slot Ravesteyn. Er is nog weinig van de ruïne te zien. Daarom is dat een goede gelegenheid om de kinderen te laten fantaseren over hoe de ruïne er vroeger uit zag. Onderweg zijn er nog meer oude gebouwen. Ook die zijn niet altijd zo geweest zoals we ze nu kennen. De kinderen moeten nagaan uit hoeveel delen één van die gebouwen feitelijk bestaat. Belangrijk voor Heenvliet is de Bernisse geweest. Die veranderde in de loop van de tijd. Daaraan kun je goed zien hoe belangrijk water voor het landschap is. De kinderen moeten vier stappen uit de ontstaansgeschiedenis in de goede volgorde zetten. De naam Heenvliet betekent waarschijnlijk “stroom van riet”. Dat is aangegrepen om de kinderen kennis te laten maken met riet. De kinderen krijgen de opdracht aan riet te voelen en riet te vergelijken met een andere grassoort. Het landschapspad Rockanje gaat vooral over de zee en de duinen. Op het strand doen de kinderen een proefje om te ontdekken welke invloed de stroomsnelheid heeft op de samenstelling van de bodem. Ook krijgen ze vragen om hen bewust te maken van de effecten van wind. Later ervaren ze dat deze processen ook belangrijk waren voor bijvoorbeeld het vormen van de kreken. In de duinen vergelijken de kinderen de aantallen en soorten planten aan de zeezijde en midden in de duinen. Ze moeten nadenken over de oorzaken van de verschillen. In het dorp fantaseren de kinderen over de betekenis van de naam Rockanje. Rozen komen op verschillende manieren aan de orde bij het landschapspad Rozenburg. Natuurlijk bij de verklaring van de naam Rozenburg. Maar de kinderen gaan ook op zoek naar zoveel mogelijk verschillende soorten rozen, ontdekken dat rozen doornen hebben en welke nuttige eigenschappen rozen hebben. Uiteraard is er bij dit landschapspad ook uitgebreid aandacht voor de grote veranderingen in Rozenburg de laatste vijftig jaar door de komst van de havens en de industrie van Europoort. De kinderen vergelijken het Rozenburg van honderd jaar geleden met het Rozenburg van nu en kruizen op de kaart van honderd jaar geleden de plek aan waar zij staan. Irja Verweijen / Rob van der Drift

MEGAFOON

AFVALTENTOONSTELLING IN TREK De afvaltentoonstelling: ‘Afval, mag het ietsje minder’ gaat de komende tijd op tournee. Allereerst wordt de tentoonstelling gebruikt voor het project ’t Miljeukt op de Wellant Anna Hoeve in Brielle. Binnen de themaweek ‘Er zit meer in afval’ zal de tentoonstelling ondersteunend zijn. Naast het beschikbaar stellen van de tentoonstelling zal de SMD afvallessen verzorgen aan alle nieuwe eerstejaars en zullen er ook opruimacties worden georganiseerd. De afvaltentoonstelling is voorzien van een vragenboekje waarmee leerlingen ook aan de slag kunnen gaan. Een week later doet de afvaltentoonstelling het Erasmiaans in Rotterdam aan. Ook hier zullen de leerlingen aan de hand van een vragenboekje kennis maken met de tentoonstelling en zich gaan verdiepen in de problematieken rond afval. Op 4 oktober zal de tentoonstelling verschijnen op de open dag van IRADO in Schiedam. IRADO Schiedam (een regionale huisvuilophaler) opent op die dag voor het publiek haar nieuwe huisvesting en wil dit aankleden met de afvaltentoonstelling. De tentoonstelling wordt voorzien van een folder waarin tips staan hoe afval te voorkomen.

Vanaf 8 oktober is de afvaltentoonstelling tot eind januari 2009 uitgeleend aan NME centrum Weizigt in Dordrecht. De afvaltentoonstelling zal ondersteunend zijn aan allerlei afvalactiviteiten die gepland staan in Dordrecht. Rob van der Drift

Afvaltentoonstelling op tournee

BELANGSTELLING VOOR PROJECT ‘DUURZAME HAVEN’ In juni en juli 2008 heeft SMD aan VO scholen in de regio Rotterdam het project Duurzame Haven aangeboden. Tot nu toe hebben 5 scholen zich opgegeven voor het project waarvan de meeste scholen met meer klassen en een school zelfs met 6 klassen mee gaat doen. Nog 11 scholen gaan na de vakantie bekijken of ze het project Duurzame Haven kunnen inpassen in het schooljaarplan. Duurzame Haven is een module uit het Scholen voor Duurzaamheid programma van het IVN. De leerlingen krijgen een echte opdracht (in 2007 van burgemeester Opstelten) waarin hulp wordt gevraagd bij het verlagen van de CO2-uitstoot in de stad, de havens en de regio Rotterdam. Om aan deze vraag te kunnen voldoen, moeten de leerlingen zich in duurzaamheid verdiepen. Zo kijken zij

de DVD van Joris Putman over duurzame uitvindingen. Daarnaast richten de leerlingen per klas een Taskforce op. Samen bedenken ze oplossingen en gaan in gesprek met experts. Om hun ideeën verder uit te werken maken de leerlingen een excursie door de havens en bezoeken zij het Educatief Informatie Centrum en bedrijven. Tijdens een grote slotmanifestatie in mei presenteren zij uiteindelijk de uitgewerkte plannen aan stads- en havenbestuurders en bedrijfsleven. Het project wordt voor een groot gedeelte gesubsidieerd door het havenbedrijf. Het project wordt in de regio Rotterdam uitgevoerd door SMD. Lily Venema

UITGEVOERDE PROJECTEN VAN SMD IN HET DERDE KWARTAAL 2008

Werk in uitvoering

In juli en augustus zijn geen projecten uitgevoerd op scholen omdat iedereen op vakantie was. Wel is gewerkt aan de afronding van de landschapspaden (zie artikel in deze Megafoon) die in september worden uitgereikt aan alle basisscholen op Voorne Putten Rozenburg. Tevens worden deze landschapspaden verkocht aan belangstellenden bij de lokale VVV’s. Voor september staan de volgende projecten gepland: Duurzame markt in Zuidland op zaterdag 13 september,

MEGAFOON

project ’t Miljeukt op het Wellant College Anna Hoeve in Brielle op maandag 15 september, duurzaam evenement in Hellevoetsluis in het kader van de Week van de Vooruitgang op zondag 21 september, voorafgaand hieraan het project Groene Voetstappen op basisscholen in Hellevoetsluis, op 23 september start een bijzondere uitvoering van het project Sarah’s Wereld: leerlingen van het VO in Albrandswaard worden voorbereid op een maatschappelijke stage op de basisscholen in Albrandswaard waar zij het project Sarah’s Wereld deels gaan uitvoeren. Op 30 september start het project Kies de Toekomst op het Accent College Groen van Prinsterer in Vlaardingen. Met dank aan de VPR gemeenten, gemeente Albrandswaard, Informatique, Cubord, Rabobank Rotterdam, Rabobank IJsselmonde-Ridderkerk, Fonds Schiedam-Vlaardingen, Stadsregio Rotterdam, VSB Fonds en het Prins Bernhard Cultuur Fonds.

9

Met dank aan:

Virtual Materials Group Inc. Advanced Process Simulation and Thermodynamics Software for the Process Industries

Stormsweg 2G 2921 LZ Krimpen a/d IJssel Tel.: 180 - 550 555

Met dank aan:

Favorclean Europe Schoonmaak & Reiniging

Professor Rutgersstraat 328 3132 NR Vlaardingen Tel.: 010 - 248 08 95 www.favorclean.nl

Ook

Sea Serve Rotterdam BV Willemskade 18 3016 DL Rotterdam Tel.: 010 - 2066344

Goltens Rotterdam B.V. 2e Rosestraat 5 3072 AT Rotterdam Tel.: 010 - 492 74 98 www.nedtrain.nl

Lorentzweg 29 3208 LJ Spijkenisse Tel.: 0181 - 465100 staat achter een leefbaar milieu

Smits Machinefabriek en Scheepsreparatie • Alle reparaties boven de waterlijn. • Reparaties, revisie, aan- en inbouw van alle merken dieselmotoren. • Afbouw van nieuwe schepen. • Scheepsverbouwingen. Met dank aan:

Dekker

Schoonmaaken Glazenwasserij Orpheusstraat 30 3054 TP Rotterdam Tel.: 010 - 218 00 10

Meet- en Regeltechniek

Rae Benelux

Brielselaan 69 C 3081 AA Rotterdam Tel.: 010 - 215 10 53 www.oceanwidesafety.nl

Hoofdweg 34C 2908 LC Capelle a/d IJssel Tel.: 010 - 44 21 49

Fa van Nieuwkerk

Caravan Trading

Wbo!Nbofo

Müller

Kraanverhuur

De goedkoopste caravan mover specialist van heel Nederland!

Bergweg Zuid 134B 2661 CW Bergschenhoek Tel.: 010 - 418 92 30

Klompenmakerstraat 107 3194 DD Hoogvliet Rotterdam 06 - 430 38 438 www.caravantradingmuller.nl Mede mogelijk gemaakt door:

Tijqsfqbjst!boe !Fohjoffsjoh Tdpuutusbbu!23 4187!H[!Spuufsebn Ufm/;!121!.!52:!56!21 ik wacht op je telefoontje!

Gouweloos

RONALD

Elektrotechniek B.V. Quarantaineweg 5 3089 KP Rotterdam Tel.: 010 - 495 45 44

www.ankeradvies.nl

Korte Kleiweg 40 3045 RC Rotterdam Tel.: 010 - 461 25 25

Nee, je hoeft chimpansee Patrick niet te bellen. Maar je kunt hem wel helpen! Hoe? Door je oude mobiele telefoontje in te leveren voor Stichting AAP.

Tegelzettersbedrijf

meer weten? Kijk op www.aap.nl of bel gratis 0800-1118

Arthur van Schendelstraat 3141 AS Maassluis Tel.: 06-20627522

Koninklijk Besluit oprichting VTM

VERENIGINGSACTIVITEITEN Op 14 november 2008 bestaat de VTM 45 jaar. Met trots aangeduid als “de oudste nog bestaande milieuvereniging”. Kritische en capabele burgers waren het in Vlaardingen die de gezondheidsrisico’s van de kwalijke luchtverontreiniging onder de politieke aandacht brachten.

VIJF VRAGEN AAN PIET EN MIEKE HOOGERBRUGGE Eigenaars agrarisch bedrijf in de Schiezone, onderdeel 750 ha Project Mainport Rotterdam

Piet en Mieke Hoogerbrugge (de heer en mevrouw) zijn eigenaar van een paardenfokkerij en veehouderij in de Schiezone, in het landelijke deel van Overschie. De paarden, schapen en jong vee in de weilanden tussen de A13 en de Delftse Schie zijn niet alleen een lust voor het oog, de ruiters genieten hier van de paardensport en het buitenleven dichtbij Schiedam, Rotterdam en Delft. Maar niet voor lang meer, als het aan het Project Mainport Rotterdam (PMR) ligt. De Schiezone maakt met 50 ha deel uit van de 750 ha ‘nieuwe natuur en recreatie’, gekoppeld aan de aanleg van Maasvlakte 2. De Milieufederatie ZuidHolland, Natuurmonumenten (NM) en het Zuid Hollands Landschap (ZHL)bedongen dat 750 ha agrarisch landschap exclusief aan NM en ZHL wordt toegewezen en voor hen op de schop gaat. Zoals formeel gesteld, ‘ter compensatie van de negatieve gevolgen van de havenuitbreiding voor het leefklimaat rond Rotterdam’.

MEGAFOON

11

Vraag 1: Begrijpt u het verband tussen Maasvlakte 2 en de gevolgen voor uw bedrijf? “Nee, wij begrijpen het niet. Het is nu toch ook natuur om ons heen? Ons bedrijf ligt ver van de Maasvlakte af. Stopzetting betekent verlies, daar heeft het Havenbedrijf toch geen baat bij? Hoe kan er verband zijn tussen stopzetting van ons bedrijf en de havenuitbreiding?” Vraag 2: Sinds wanneer bent u op de hoogte, als gedupeerde. Wie heeft u geïnformeerd? “Een grondverwerver van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam belde ons eind 2007. Hij wilde praten over grondaankoop. Die zou ons land nodig hebben voor een fietspad. Dat was twee dagen voor de informatie avond in Overschie. Wij ontvingen geen uitnodiging, ook niet voor de hoorzitting over het nieuwe bestemmingsplan. Op de kaart is ons bedrijf weg en de weilanden krijgen natuurbestemming. Vraag 3: Wat vindt u van de gang van zaken? “Het is allemaal achterkamertjes politiek, handjeklap achter gesloten deuren. Nu blijkt dat ‘inspraak’ geen echte inspraak is. De projectleider van de 750 ha zei ijskoud: “die keuze is door ons (het OBR) gemaakt”. Ons bezwaar is dat het land uitsluitend naar Natuurmonumenten gaat. Wij willen best natuurvriendelijk boeren. Slootkanten sparen bij het maaien en opletten voor weidevogelnesten doen we nu al. In de plannen staat niets over recreatie. Wij stellen voor de West Abtspolderseweg als fietspad door te trekken over de Zweth heen. Ook wandelpaden door het land, met klaphekjes, is een mogelijkheid. Bij de buren,

in Schipluiden, heeft het Recreatieschap Midden Delfland dat goed geregeld met een vergoeding voor de veehouder. Daar zijn ook plannen voor een zorgboerderij. Daar is meer behoefte aan dan aan verwilderde weilanden.“ Vraag 4: Heeft u bedenkingen ingediend en gaat u bezwaar maken tegen het nieuwe bestemmingsplan Schiezone en ook tegen Maasvlakte 2? Doet u dat samen met anderen? “We hebben bedenkingen ingediend tegen het voorontwerpbestemmingsplan, samen met de buren en handtekeningen verzameld. Ook hebben wij bezwaar gemaakt bij de gemeenteraad van Rotterdam tegen de aanleg van Maasvlakte 2. De gemeenteraad nodigde ons in mei niet eens uit voor de hoorzitting! Nu liggen onze bezwaren bij de Provincie. Wij zien uit naar de hoorzitting om ons beklag te doen. Daarna gaan we naar de Raad van State.“ Vraag 5: Voelt u nu al de gevolgen van het PMR en het afsprakenkader? “De pacht is door Rotterdam overgedragen aan Natuurmonumenten, aan hen betalen wij pacht. Dat is voorbarig; het bestemmingsplan is nog niet gewijzigd. Op onze grond rust nog steeds een agrarische bestemming. Maar het agrarisch gebruik is door Natuurmonumenten aan regels gebonden. Distels spuiten mag niet. De weilanden zijn verboden terrein voor huisdieren.” Lilian van der Horst

A4 MIDDEN-DELFLAND: STICHTING STOP RW19-A4 WIL MET RIJKSWATERSTAAT AAN TAFEL Onderstaand artikel is verschenen op de website van de Stichting Stop RW 19-A4 en in verschillende regionale kranten. Deze actuele stand van zaken willen wij u niet onthouden. Lust RWS de hete aardappel niet? Het is wel duidelijk wat minister Eurlings (Verkeer) wil in het debat over de A4MD of het alternatief (verbreding A13 en aanleg A13/A16). De minister wil de A4MD. De weg vormt politiek een gloeiend heet hangijzer. De minister wie het lukt de weg aangelegd te krijgen, is een hele piet. Hij scoort! Dat is leuk voor de loopbaan van de minister. Maar of het verstandig is?? Probleem hierbij is dat de minister, in zijn dadendrang, gegevens die hem niet uitkomen, negeert. Oftewel: een minister van Verkeer met tunnelvisie – als u begrijpt wat ik bedoel!… 1. Zo beweerde Eurlings in mei 2007 toen hij in MD was, dat met de A4MD het sluipverkeer door MD goed bestreden kon worden. Dat gaat er altijd lekker in, zo’n

12

uitspraak. Hij zei er niet bij dat de vier doseerinstallaties die nu een tijd in werking zijn, goed hun werk doen. En evenmin dat de weg, op zijn vroegst, pas in 2015 opengaat (dus ook als hij gelijk heeft, nog 7 jaar hinder van het sluipverkeer). 2. En Eurlings sprak later zijn voorkeur uit voor de A4MD omdat die een half miljard goedkoper zou zijn dan het alternatief. Hij negeerde hierbij het rapport van onze Stichting (van maart 2005). Conclusie van dat rapport: een weg die voldoet aan de Geluid- en zichtgarantie (GZG), moet zo’n 15 meter onder de grond komen te liggen. En aldus wordt die weg vele honderden miljoenen duurder. En zo gaat de vergelijking tussen de A4MD en de A13/ A13-A16 er heel anders uitzien. 3. Eurlings beweert dat, met de A4, de doorstroming op de A13 verbetert. Ook dit is populistisch. Uit rapporten van RWS zelf blijkt dat het verkeer op de A13 volkomen vast komt te staan. Ervaring Onze Stichting heeft heel veel ervaring als het gaat over de inpassing van de A4. Wij hebben het debat over de noordelijke

MEGAFOON

helft van de A4 (Rijswijk – Kruithuisplein) beinvloed. En door ons is het aquaduct tussen Den Hoorn en Schipluiden veiliger gebouwd dan Rijkswaterstaat aanvankelijk van plan was. In onze groep zit veel kennis over de geschiedenis van de besluitvorming en wij hebben een specialist op het terrein van geluidhinder en luchtverontreiniging (ir. Jan Fransen). Wij zijn daarbij niet door dik en dun tegen een nieuwe weg. In en uit principe wel, maar als de argumenten echt uitwijzen dat het aanleggen van een weg beter is, dan werken wij mee. In elk geval willen wij een kwaliteitsbesluit. Dus moet er geargumenteerd worden. Probleem bij dit alles is dat het vaak niet gaat om de argumenten. Het gaat om macht en met machtsspelletjes wordt de A4MD dichterbij gebracht. Dat wordt goed zichtbaar bij de gang van zaken rond onze GZG-rapporten. Wij hebben in maart 2005 ons eerste GZG-rapport uitgebracht. Daarin hebben we berekend hoeveel geluidhinder de eventuele nieuwe weg gaat geven. Conclusie: MD als stiltegebied gaat vrijwel geheel verloren bij aanleg van de A4-variant die nu in beeld is. Geen reactie En we hebben RWS gevraagd hier schriftelijk op te reageren. Dat wilde RWS echter niet. Men voerde een procedurele reden aan. In mei 2008 hebben we opnieuw een, actueel gemaakt, rapport uitgebracht. Nu zegt RWS in een reactie dat men daar eind 2008, begin 2009 op in zal gaan. Waarom moet het bijna vier jaar duren voordat men iets inhoudelijks van zich laat horen? Wat zit hierachter? Kan men niet reageren? Daarom vragen wij aan de politiek om druk uit te oefenen. Wij voeren gesprekken met wethouders uit de regio en vragen hun dit ook bij RWS aan de orde te stellen. Als ons

rapport genegeerd blijft worden, wordt het gevaar van een slecht ingepaste A4 groter! En dat gevaar is reëel bij een minister als Eurlings die staat te popelen om te scoren… Berekening geluidhinder De berekening van de geluidhinder van een weg is vrij ingewikkeld. Toch zijn er zinnige dingen over te melden, door je goed te specialiseren en je verstand te gebruiken. Ten eerste zijn er de verkeersgegevens. Hoeveel motorvoertuigen zullen er rijden, tien jaar na openstelling van de weg? Wat is de maximumsnelheid waarmee je rekent? Wat is het vrachtwagenpercentage? Ten tweede zijn er de gegevens over het asfalt. Welk soort asfalt komt er te liggen: DAB (Dicht Asfalt Beton), ZOAB (Zeer Open Asfalt Beton) of dubbellaags ZOAB (dat weer wat ‘stiller’ is)? Ten derde zijn er de gegevens over de geluidswering. Werk je met schermen en/of wallen? Waar komen die te staan en hoe zien ze eruit (hoog, laag, overhuivend?) Geluid- en zichtgarantie (GZG) Voor de A4MD is in het verleden een GZG gegeven door het Rijk. Deze houdt in dat, precies in getallen uitgedrukt, is gegarandeerd hoeveel herrie de weg mag geven met welke scherm- en/of walhoogte. Bedenk: MD is officieel grotendeels stiltegebied. Deze garantie is gegeven om hiermee twijfelaars over de streep te trekken. Wie de geschiedenis kent, ziet dat het Rijk elke keer opnieuw knoeit met deze garantie. Men is regelrecht onbetrouwbaar. Dat is al vanaf 1982 (ja, echt waar!) aan de gang. Dieptepunt? Toen de landsadvocaat, namens de minister van Verkeer, stond te liegen over de werking van een nieuw soort asfalt (23 december 1991). En het laatst werd er stevig geknoeid bij het zogeheten IODS-convenant (23 juni 2006). Is dat dan geen gepiel over alleen maar geluid? Nee, op de keper beschouwd is het bijna een algemene inpassinggarantie: meer herrie is meestal ook: meer luchtverontreiniging (gezondheid van mensen!!). En meer herrie is ook: meer vogelverstoring. Regionale politici gebruiken vaak de aanduiding: niet zien, niet horen, niet ruiken. Het nadeel hiervan is het subjectieve karakter. Mensen oordelen vaak verschillend. Henk Tetteroo Voorzitter Stichting StopRW19-A4 [email protected]

Het A4-zandbed

MEGAFOON

Wie het GZG-rapport wil lezen, kan naar de website www.stoprw19-a4.nl gaan. Daar is het ook te downloaden.

13

A4 BENELUX KLAASWAAL haast te raken. Welke reuze stappen PMZ aan het zetten is, is te lezen in hun voortgangsrapportage. Verder is te lezen dat, ondanks dat alle opties nog openstaan, reeds kostbare en ingewikkelde kosten baten analyses zijn gemaakt om te berekenen hoeveel ze kunnen verdienen aan de weg. Dit gaat betekenen: tol bovenop de kilometerheffing, en niet alleen op de nieuwe A4, maar ook op de omliggende wegen!!

Stand van zaken In mei heeft de werkgroep STOP-A4BK een zeer succesvolle informatieavond georganiseerd voor de inwoners van OudBeijerland. Bijna 300 mensen kwamen op deze avond af. Diverse sprekers hebben hier hun visie op de A4 uiteengezet. Hoewel we erg blij zijn met de komst van de heer Roland van PMZ (Projectgroep Mainportcorridor Zuid) was zijn verhaal alles behalve verduidelijkend. Vele opties liggen nog open, volgens zijn zeggen, en niets is zeker. Wel vreemd dat met zoveel onduidelijkheid er toch zo ontzettend veel haast gemaakt wordt op bestuurlijk niveau; het concept convenant (zeg maar: het eerste contract) ligt nu al bij de Commissie Hoeksche Waard (samenwerkende gemeenten van HW) ter beoordeling. PMZ wil heel graag dat bestuurders uit de Hoeksche Waard zo spoedig mogelijk tekenen; immers een handtekening betekent committent. Dit convenant gaat uiteraard niet alleen naar de HW, maar naar nog meer bestuurders (provincies, waterschappen en gemeentelijke samenwerkingsverbanden). Het is de bedoeling dat deze partijen dit convenant na de zomer zullen ondertekenen, zodat de aanleg weer een stukje dichterbij is. Dit najaar zal, onder behoud van dit convenant, minister Eurlings een besluit nemen over het vervolg van de A4. Aangezien hijzelf de A4 al op zijn eigen urgentielijstje heeft gezet, laat het raden welke stappen dit zullen zijn, als dat convenant zonder kleerscheuren getekend gaat worden. Wat ‘ze’ willen Zoals gezegd is het PMZ erg onduidelijk over het tracé. Uiteraard willen ze niet te veel beroering veroorzaken, maar ja wie zich verdiept in de werkelijke materie (en dat doen we) komt wel angstaanjagende teksten en tekeningen tegen. In de basisvariant lijkt de weg de woningen in Zoomwijck wel

14

Wat is het standpunt van de Commisie Hoeksche Waard? Het standpunt van de CHW is dat de weg er mag komen maar men mag de weg: niet zien, niet ruiken en niet horen. De heer Roland (PMZ) heeft al aangeven tijdens de informatieavond dat dit niet haalbaar is. De heer Boogaard (voorzitter van de CHW) heeft dit standpunt nadien zelf ook al proberen te ontkrachten. Echter ook de gemeenteraad van Oud-Beijerland heeft dit standpunt ingenomen. Het is dus zaak dat de inwoners van Oud-Beijerland hun eigen raad hier aan gaan houden. Dik 85% van de Oud-Beijerlanders is tegen de komst van de A4 is (zie website van Stichting tot behoud van de Hoeksche Waard als Polderlandschap). Het lijkt erop alsof de politiek vergeten is wie ze vertegenwoordigen. Hoeksche Waarders koesteren hun Nationale Landschap; de frisse lucht de weidse zichten, de kreken en de polders. Campagne Op dit moment bestaat de werkgroep Stop-A4BK uit 12 leden die zeer actief en enthousiast aan het werk zijn gegaan. Zij vergaderen maandelijks en onderhouden de website (http://www.stop-a4bk.nl) en zullen op zo veel mogelijk publieke evenementen hun stem laten horen. Maar uiteraard is dat niet alles. Achter de schermen proberen zij om de politieke wil te kantelen, alternatieven bespreekbaar te maken, hun wensen op nationaal niveau te laten landen en draagvlak te creëren. Kijkt u ook met enige regelmaat op de website, hier publiceren zij de belangrijkste zaken en u kunt u abonneren op de nieuwsbrief door een mail te sturen aan [email protected] Werkgroep STOP-A4BK

MEGAFOON

ONTHEFFING VOOR BESCHADIGING EN VERNIELING VAN NESTEN EN EIEREN

Een ontheffing voor het beschadigen en vernielen van nesten en de eieren van weidevogels, variërend van Veldleeuwerik tot Grutto? Een gewoon mens krijgt voor deze overtreding een fikse boete. Als nesten onder de maaimachines van vroeg kuilgras komen, spijkeren vogelbeschermers die vieze, vuile milieuverziekende boeren met pek en veren aan de schandpaal. Het Hoogheemraadschap Delfland echter mag gewoon zijn gang gaan met het verjagen van (weide)vogels en het vernietigen van een honderden hectares groot weidevogelgebied in Lansingerland. In de ecologische hoofdstructuur nota bene. De aanvraag heeft betrekking op het project ’herinrichting van de Bergboezem polder Berkel’ in de gemeenten Lansingerland en Pijnacker-Nooddorp. Afgezien van de discussie over nut en noodzaak van de vergroting van de bergingscapaciteit van de Bergboezende huidige capaciteit van Bovenvaart en gemaal aan de Zweth volstaat - schetst deze ontheffing een ontluisterend beeld hoe inconsequent overheden zijn. Een belangrijke taak van het ministerie

MEGAFOON

van LNV is het handhaven van de Flora en Faunawet om –bedreigde- soorten te beschermen. Deze beschermingstaak wordt overboord gegooid op het moment dat een andere overheid, in dit geval het Hoogheemraadschap Delfland, andere plannen heeft met een gebied. ‘Transformeren’ bijvoorbeeld, hetgeen betekent weilanden afgraven en polderslootjes dempen of verbreden onder het motto van ‘meer natuur’ en meer recreatie’. Afgezien van de discussie of die ‘nieuwe natuur’ überhaupt haalbaar en wenselijk is. En, of recreanten al dat riet en ruigten in hun vrije tijd wel willen opzoeken. Hetzelfde ministerie roept ach en wee over de achteruitgang van de weidevogelstand. ‘Mooi Nederland’ klaagt over verrommeling en teloorgang van ons agrarisch polderlandschap. VTM en St. Natuuren Milieuwacht Berkel&Rodenrijs, in samenwerking met boeren en omwonenden tekenen bezwaar aan met dit pootje lichten met natuurhandhaving. Wie beschermt anders nog de natuurbeschermingswetten? Lilian van der Horst

15

JUBILEUM VTM: LANDSCHAPSBORDEN “Wie het polderlandschap verruilt voor nieuwe natuur, verloochent zijn afkomst en eigen cultuur.” “Polders Albrandswaard het behouden waard.” De laatste gave agrarische polder op IJsselmonde wordt bedreigd door plannen voor nieuwe natte natuuraanleg waarvoor alle landbouwbedrijven moeten verdwijnen. Geen wuivend graan meer, geploegde akkers en Hollandse vergezichten. De plannen zijn gekoppeld aan de aanleg van Maasvlakte 2, ter compensatie voor het leefklimaat. Dit cultuurhistorisch waardevolle landschap opofferen, stuit op verzet van de bewoners en hun organisaties. Het volgende bord wordt geplaatst in polder Schieveen. Onderstaande foto is een voorproefje. Op 20 september onthulde de VTM de eerste in de reeks van landschapsborden in het kader van het 45-jarig bestaan. De borden wijzen op de bestaande waarden van de landelijke gebieden die worden bedreigd door verrommeling en nieuwe natuur. De tekst op het bord in Albrandswaard spreekt voor zichelf:

INSPRAAK EN RECHTSPRAAK De VTM is statutair belanghebbende in Rijnmond en omgeving met als brede doelstelling behoud van het agrarische open landschap en de daarbij behorende cultuurhistorische, landschaps- en natuurwaarden. Ruimtelijke en infrastructurele plannen worden getoetst aan de aspecten water -, bodem- en luchtkwaliteit, gezonde leefomgeving en een goede afweging van nut en noodzaak van extra bedrijfsterreinen en waterbergingsopgaven. Zonodig worden procedures gevoerd om deze belangen te behartigen. Minder rechten Sinds januari 2008 is de milieurechtshulp gemarginaliseerd. De nieuwe Wet Luchtkwaliteit maakt het makkelijker milieubelastende projecten ondanks risico’s voor de volksgezondheid uit te voeren. De nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening die op 1 juli is ingegaan, versnelt de planprocedures voor overheden. De balans van Vrouwe Justitia in niet in evenwicht. Maatschappelijke belangen, waarvoor bewoners -groepen- opkomen zoals de omgevingsfactoren lucht en bestaand groen, leggen het bij de plaatselijke rechtbank af tegen de bouwplannen van gemeenten. Al is milieurechtshulp gemarginaliseerd, een goede jurist blijft noodzakelijk vanwege de gewenste rechtsgelijkheid van partijen. In tegenstellingen tot bewoners zijn gemeenten immers in staat dure advocaten in te huren. Ontluisterend is te merken hoe vaak intimidatie en onwaarheden het verweer aanvullen. Desondanks winnen de laatste jaren bewoners en milieu organisaties, juist vanwege hun plaatselijke kennis en vasthoudendheid. In de politieke haast om de bouwprojecten te starten, gaan de

16

plannen vaak mank aan goede ruimtelijke onderbouwing, aan aantoonbaar nut en noodzaak. De waarden van het bestaande gebied en de belangen van bewoners leggen bij gemeenten geen gewicht in de schaal, bij vrouwe Justitia wel. Dat is in strijd met het Algemeen wetboek Bestuursrecht, waar overheden zich aan dienen te houden. Om beter beslagen ten ijs te komen, is de VTM lid geworden van de Vereniging van Milieurecht en de Vereniging voor Milieuprofessionals (VVM). Niet de politiek beslist uiteindelijk,maar de rechter. De VTM voert de volgende (inspraak) procedures: Landschap ‰ Noord-Kethelpolder: Bestemmingsplan, bezwaren ingediend bij de provincie. Behoud weidevogel polderlandschap ‰ Groenzone Pijnacker-Berkel, aandachtsgebied Bergboezem Berkel. Uitspraak 12 december 2007 waarbij de bezwaren van de VTM en de St. Natuuren Milieuwacht Berkel&Rodenijs door de Raad van State gegrond zijn verklaard. De provincie omzeilt de

MEGAFOON

‰

‰

‰ ‰

‰

‰

‰ ‰

gevolgen van deze uitspraak door een ontheffing flora en faunawet aan te vragen voor het vernietigen van het broed- en foerageergebied van weide- en watervogels in de Bergboezem. Het hoogheemraadschap wil via artikel-19 procedures toch de herinrichting van de Bergboezem realiseren. De vergunningen worden aangevochten. Polder Schieveen. Na de absolute vernietiging van het bestemmingsplan door de Raad van State op 9 mei 2007, lopen nog beroepen tegen de ontheffing voor het verjagen van weidevogels buiten het broedseizoen. De rechtbank in Rotterdam heeft de VTM in het gelijk gesteld wat betreft de bezwaren tegen het voorbelasten voor het bedrijfsterrein. Een nieuw bestemmingsplan is in de maak. Tegen dit voorontwerp is de weerstand unaniem, getuige de vele reacties en handtekeningen van bewoners en recreanten. De verlenging van de vergunning voor het lozen van vuil consolidatiewater van de zandstort op de poldersloten is met succes aangevochten. De verlenging is ingetrokken. De huidige WVO vergunning, waarover de bedrijven in 2005 niet geïnformeerd waren, loopt af. Polder Zestienhoven: bezwaren tegen de vele kapvergunningen van Park Zestienhoven zijn door de deelgemeente ongegrond verklaard. I.s.m. VNMN, Gezond Overschie en de Bomenridders is aangifte gedaan van illegale kap van ca 100 are bosplantsoen. Die is nu door het OM in behandeling genomen, nadat een gemeenteambtenaar door de milieupolitie is gehoord. Bij de rechtbank is beroep ingesteld tegen de ontheffing verleend voor het verjagen van diverse soorten roofvogels, groene en bonte specht. Zienswijzen nieuw peilbesluit Hoogheemraadschap Krimpenerwaard voor Polder Zestienhoven Bezwaar wegens het niet-aanwijzen van Delfland als habitatgebied in het kader van Natura 2000 waarin alle bovengenoemde polders liggen. Bezwaren tegen de aanleg van 750 ha natte natuur, gekoppeld aan de aanleg van Maasvlakte II i.s.m. diverse lokale groepen, agrariërs en overige bewoners in Albrandswaard, de Schiezone en de Vlinderstrik. Geen verslechtering luchtkwaliteit en verkeerstoename door de havenuitbreiding. In samenspraak met Milieudefensie. In oktober vindt de hoorzitting plaats bij de provincie Zuid-Holland. Bochtafsnijding van de Delftse Schie nabij Overschie. Samen met omwonenden en Oud Overschie is een lobby traject gestart om het cultuurhistorisch en landschappelijk waardevol poldertje te behouden. Golfbaan DOP-NOAP: reactie op startnotitie projectmer Golfbaan. Deelname aan het Plattelandsparlement en het comité Nieuwe Natuur Nee. Lobby voor behoud van de (duurzame) agrarische sector in Zuid- Holland. Lobby tegen de verruiging en vernatting van agrarische gebieden ten gunste van de grote terreinbeheerorganisaties.

Infra ‰ A4 Midden Delfland: bij twijfels aan nut en noodzaak onderzoek naar juiste verkeersprognoses. Pleidooi voor een goede inpassing en behoud van het polderlandschap.

MEGAFOON

‰ Verbreding Doenkade (N209). Reactie op Startnotitie mer: geen verslechtering luchtkwaliteit. ‰ Aanleg A16/13. Deelname aan rondetafel gesprekken en inspraak op startnotitie mer: geen oplossing wegens verkeer aantrekkende werking op termijn. Achtergrondconcentratie luchtvervuiling blijft te hoog. Barrièrewerking, aantasting leefomgeving en de aanleg biedt geen oplossing voor knelpunten in Overschie en het Prins Clausplein. Ondertunneling is duur, maar de beste oplossing indien ook de A13 Overschie wordt ontmanteld en de aantasting van Polder Schieveen en de Vlinderstrik wordt voorkomen. I.s.m. VNMN, Gezond Overschie, Milieuwacht Berkel, bewoners Hillegersberg.. ‰ A4 Zuid: indien noodzakelijk niet horen, zien of ruiken, geen aantasting leefomgevingkwaliteit. I. s.m.St. Behoud Polderlandschap Hoekse Waard. Bedrijfsterreinen ‰ Aanvechten nut en noodzaak bedrijfsterrein in Polder Schieveen, i.s.m. Milieu Defensie, bewoners, bedrijven, VNM en Milieuwacht Berkel. ‰ Lobby voor hergebruik verouderde bedrijfsterreinen (Weide)vogel en landschapsbescherming Weidevogelbescherming door behoud open polder landschap en aangepast beheer Zienswijze Natura 2000: inbreng SOVON inventarisatie met gegevens over de vogelsoorten, waarvan 1% van de wereldpopulatie in Delfland voorkomt. Klacht aan het Europese Hof tegen Nederland vanwege het niet-aanwijzen van Delfland als weide/watervogel habitatgebied. Klacht wordt verder uitgewerkt in samenwerking met weidevogelgroepen. • Vermelding Grutto op de Bijlage I Europese Vogelrichtlijn. Hernieuwde contacten met Eur. Cie. I.s.m. Vogelwacht Delft e.o. • Lobby om de teloorgang van agrarische landschappen aan de kaak te stellen, i.s.m. LTO en agrariërs. • Rechtszaken territoriumbescherming weidevogels en verjagen (roof)vogel uit polder Zestienhoven. Gezondheid en Milieu Samenwerking met het landelijk Platform Gezondheid en Milieu. Mede-oprichter Ver. Partners voor een Gezonde Leefomgeving. Lobby om gezondheidseffecten van ruimtelijke plannen op te nemen in een aparte G.E.S. (Gezondheids Effect Screening) naast de vereiste Milieu Effect Rapportage. Kritisch volgen van implementatie van het Verdrag van Arhus o.a. in gemeentelijke (milieu) voorlichting en milieurechtsgang I.s.m. het Rotterdams Milieucentrum, PGL, Platform Gezondheid en Milieu, St. Gezond Overschie. Kennisuitwisseling met Milieu Dichterbij. Het Dioxine-dossier wordt gevolgd. Kennis over UMTS straling en gevoeligheid voor elektrische apparaten wordt bijgehouden en gepubliceerd. Klimaatneutraal Bouwen Realisatie van een klimaatneutraal gebouw uit resten natuurlijke materialen. I.s.m. St. OWAZE en sportaccommodatie ontwikkelaars.

17

WETENSWAARDIG HOMMELES, VOOR ELKE NATUURKLUS

Hommeles is gespecialiseerd in het leveren van materialen en diensten voor het maken van insecten-, vogel-, en dierenkasten in uw tuin met respect voor de natuur en het milieu. Hommeles is ontstaan vanuit de constatering dat mensen graag praktisch met natuur bezig willen zijn. Aangeboden diensten en producten hebben zich al bewezen

in de praktijk als leuke en leerzame activiteiten. Hommeles springt in op een leemte in het huidige standaard Natuur en Milieu-educatie (NME) activiteiten aanbod. Het aanbod van Hommeles is geschikt voor kinderen en volwassenen. Voor meer info zie: www.hommelesnme.nl

KLIMAATVERANDERING ZET IN NEDERLAND STEVIG DOOR Opnieuw vijf warme jaren De opwarming van het Nederlandse klimaat heeft zich de afgelopen vijf jaar onverminderd doorgezet. De jaren 2006 en 2007 zijn de warmste sinds het begin van de Nederlandse metingen in 1706 geweest. Inmiddels zijn de opwarming en de gevolgen ervan voor de natuur goed merkbaar. Dit is de uitkomst van het rapport ‘De toestand van het klimaat in Nederland 2008’ opgesteld door het KNMI. U kunt het rapport inzien en downloaden op: www.knmi.nl De toestand van het klimaat

18

MEGAFOON

SUBSIDIE OP ZONNEBOILERS Met een zonneboiler bespaart u flink op de energiekosten, maar uitgaande van enkel de huidige energieprijzen, duurt het zeker de hele levensduur (twintig jaar) om de aanschafkosten via de energiebesparing terug te verdienen. Daarom is het goed nieuws dat na de zomer de subsidieregeling Duurzame warmte start. De subsidiepot bevat 62 miljoen euro, goed voor 55.000 zonneboilers, zevenduizend warmtepompen en tienduizend micro-warmte-kracht-koppeling. Particulieren, de non-profit sector en investeerders in woningen kunnen subsidie aanvragen. Voor zonneboilers komt er dit jaar en volgend jaar een subsidie van gemiddelde zeshonderd euro. Meer informatie en voorwaarden worden rond de zomer bekend. Ook subsidie op zonneboilers

ROTTERDAM HEEFT WAPEN TEGEN WATER: EEN GROEN DAK Wie over een paar jaar op Google Earth het centrum van Rotterdam opzoekt, ziet een hoop groene daken. Althans, als het aan de gemeente ligt. ‘Zoveel mogelijk platte daken moeten groen worden’, zegt Daniël Goedbloed, programmamanager Groene Daken van Gemeentewerken Rotterdam.

Particulieren en bedrijven krijgen per vierkante meter groen dak 25 euro subsidie, ongeveer de helft van de kosten. Voor 2009 wil Rotterdam een miljoen euro reserveren. Voor meer info:www.gw.rotterdam.nl

Een laag ‘vetplantjes’ (sedum) op de daken moet wateroverlast tegengaan. De gemeente Rotterdam geeft zelf het goede voorbeeld. Het gemeentearchief en drie andere gemeentelijke gebouwen hebben al een groene dakbedekking gekregen. Later volgt onder meer het Erasmus MC. ‘Nu gaat het erom dat veel particulieren en bedrijven volgen’, zegt Goedbloed. Om dat te stimuleren stelt de gemeente dit jaar een half miljoen euro beschikbaar voor subsidies, zo maakte de gemeente vorige week bekend. Een laag vetplantjes op het dak

MEGAFOON

19

MILIEUCONTACT DE VTM STEUNT U BIJ INSPRAAK EN ACTIE

OPROEP

Gebeurt er in uw omgeving iets waarmee u het niet eens bent? Wilt u dat laten weten aan de politiek en de beleidsmakers, maar weet u niet precies hoe u dat aan moet pakken of zoekt u medestanders?

Heeft u interessante (milieu)informatie of mededelingen die u wilt verspreiden via de Megafoon? Neem dan contact op met: Vereniging Tegen Milieubederf Postbus 21690 3001 AR Rotterdam

Via dit project kan de Vereniging Tegen Milieubederf u steunen bij inspraak over onderwerpen op het gebied van milieu, ruimtelijke ordening en leefomgevingskwaliteit. Telefoon: Wij kunnen u het volgende bieden: milieu-inhoudelijke en administratieve doorverwijzing naar rechtshulp.

ondersteuning

e-mail:

010 - 4771874 (bij afwezigheid: antwoordapparaat) [email protected]

AANMELD-BON

Naam: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoonnummer: E- mailadres: Datum: Handtekening:

‰

JA! Ik word lid van de VTM voor €15,- per jaar. Ik wacht met betalen op de acceptgiro die mij wordt toegezonden.

DEZE BON OPSTUREN IN EEN GEFRANKEERDE ENVELOP NAAR: Vereniging Tegen Milieubederf Postbus 21690 3001 AR Rotterdam Reageren op artikelen in dit nummer? Telefoon: 010-4771874 email: [email protected] / [email protected]

20

MEGAFOON

BDP MOL Logistics

Netherlands B.V.

Onze wereld draait om u

Oudelandseweg 29

www.mol-logistics.nl

Tel.: 010 - 2630590

3194 AR Hoogvliet

Panalpina World Transport B.V. Albert Plesmanweg 61C, Haven Nummer 2250, 3088 GB Rotterdam Tel.: 010 - 48 77 200, Fax: 010 - 48 77 210 • www.panalpina.com

Bezoekadres: Postadres: Gruttostraat 20 Postbus 53255 3083 KZ Rotterdam 3008 HG Rotterdam T. 010 428 8098 F. 010 429 6280 E. [email protected]

www.nvvwonen.nl

Jaap & Steven Mahn Metalen Elbeweg 117 Havennummer 5820 3198 LC EUROPOORT-ROTTERDAM Postbus 1204 3180 AE ROZENBURG-ZH Telefoonnummer: 0181 258121 Telefaxnummer: 0181 258144 E-mail: [email protected] Internet: www.ebsbulk.nl

1HGHUODQGV/RRGVZH]HQ%9 6HDWWOHZHJ1'3HUQLV5RWWHUGDP +DYHQQXPPHU*HERXZ WHO

 

ID[

 

LQWHUQHW

ZZZORRGVZH]HQQO

Vegelinsoord 168 3079 KP Rotterdam 06 - 55 714 250 of 06 - 41 377 662 In,- en verkoop van oud ijzer en metalen Ook accu’s & non-ferro metalen

Mega Matrassen Plompertstraat 12 3087 BD Rotterdam Tel.: 010 - 42 92 118

Ook:

Uit sympathie gesteund door:

Mede mogelijk gemaakt door:

Strukton

Portland

ADCO

Bokelweg 104 3125 AD Schiedam Telefoon: 010 - 477 00 77 begrijpt het belang van een duurzaam milieu...... binnen en buiten de bouw!

Schildersbedrijf Shipping & Forwarding B.V. Saffierhoven 10 3162 PC Rhoon Tel.: 06 - 21 11 76 91 Fax: 010 - 48 15 324

Albert Plesmanweg 121 - 141, 3088 GC Rotterdam Tel.: 010 - 28 33 333 • www.adco.nl Mede mogelijk gemaakt door:

Codrico B.V. Rijnhaven Z.z. 15 3072 AJ Rotterdam - 3007 GB Rotterdam Tel.: 010 - 290 6666 - Fax: 010 - 434 2004 E-mail: [email protected]

EP Stevedoring Quebecstraat 5 3197 KL Rotterdam (Botlek) Tel.: 0181 - 402 788

MME Group bv

Carrier Transicold Netherlands bv

(materiaal metingen Europe)

Global Marine & Constructions B.V.

Rietdekkersstraat 16 2984 BM Ridderkerk 0180 - 482 828 0180 - 462 240 www.mme-group.com

Pelgrimsstraat 344 3029 CR Rotterdam Tel.: 010 - 276 04 82

Internationaal Motor Transportbedrijf

IMT B.V.

Dorpstraat 74 A 2931 AG Krimpen aan de Lek Tel.: 0180 33 11 55

www.imt-scheepvaart.nl

Dr. A. Verwey B.V. Handelslaboratorium

Uw relatie tussen wal en schip

Coolhaven 32

Pittsburghstraat 21 3047 BL Rotterdam Tel.: 010 - 238 01 00

Met dank aan:

3024 AC Rotterdam Tel.: 010 - 4761055

VUYK ENGINEERING ROTTERDAM B.V. Postbus 1 2900 AA Capelle aan den IJssel Tel.: 010 4502500 Fax: 010 4587245 [email protected] www.vuykrotterdam.com

Heemraadhof 30 2922 CK Krimpen a/d IJssel Tel.: 0180-515737 Mobiel: 06-53261315 www.brusse-zn.nl