© Copyright Frans Boekema
Gehele of gedeeltelijke overname, plaatsing op andere sites, verveelvoudiging op welke andere wijze dan ook en/of commercieel gebruik van deze presentatie is niet toegestaan, tenzij aan de onderstaande voorwaarden wordt voldaan. Deze presentatie mag worden bekeken op een scherm, gedownload worden op een harddisk of geprint worden, mits dit geschied voor persoonlijk, informatief en niet-commercieel gebruik, mits de informatie niet gewijzigd wordt, mits de volgende copyright-tekst in elke copy aanwezig is: “© Copyright Frans Boekema” en mits de informatie niet wordt gebruikt in een ander werk of publicatie in welk medium dan ook.
Economische en demografische dynamiek in de Achterhoek
Prof Dr. Frans Boekema Tilburg University Radboud Universiteit Nijmegen
De Achterhoek een kroonjuweel in Nederland
Maar….hoe ziet de toekomst van de Achterhoek er uit?
BERGEIJK 133.url
Is de regio Achterhoek wel voldoende krimpproof?
Kennis van de Regionale Economie;
Theorie en praktijk-kennis gaan hand in hand
Economen zijn net weermannen; Niet altijd in staat het (economisch) weer goed te voorspellen maar achteraf kunnen ze het wel exact uitleggen…!
Balanceren vergt vertrouwen partners met één partner (Duitsland) in de sleutelrol
Van het (verre) ANALOGE verleden…. naar de nabije DIGITALE toekomst……
gezinsleven anno 1885 De Aardappeleters
Gezinsleven anno 2013 (Aard)Apple-eters
Toekomst gemeentelijke dienstverlening…..? Burger naar de (vergrote) gemeente of Gemeentelijke dienst naar Burger?
“Rutte 2”: grote(re) gemeenten >100.000
Moderne (digitale) gemeentelijke dienstverlening
Achterhoek; gedegen analyses en rapportages beschikbaar
Ook Masterstudenten Radboud Universiteit dragen kennis bij….
De economische en demografische “foto’s” * verleden * heden * en toekomst…
Verleden (1960) Regionaaleconomische specialisaties De stabiele patronen van toen zijn (grotendeels) verdwenen
Huidige “foto”
Regio Achterhoek m.b.v. diverse invalshoeken/indicatoren
Ruim 400 gemeenten concurreren met elkaar om
Bewoners Bedrijven Bezoekers en Bollebozen aan te trekken/ vast te houden
De Nederlandse economie; Een gevarieerd mozaïek
TNO Bouw en Ondergrond 20072007-I&RI&R-N100N100-76132
22
Rapport
Economische prestaties alle Nederlandse gemeenten vergeleken in 2012
Ranglijst economische prestaties 2012
55 = Doetinchem 169 = Oost Gelre 175 = Winterswijk 223 = Montferland 240 = Bronckhorst 263 = Aalten 268 = Oude IJsselstreek 287 = Berkelland
TNO Bouw en Ondergrond 2007-I&R-N100-76132
24
Aantrekkingskracht gemeenten als woonplaats
Beste woongemeenten in 2012
Berkelland = 125 Winterswijk = 154 Oost Gelre = 189 Brockhorst = 212 Montferland = 281 Doetinchem = 303 Aalten = 306 Oude IJsselstreek = 391
Kortom, Achterhoek presteert niet slecht en laat een gevarieerd beeld zien echter….. de grote gemeenten domineren in deze ranglijsten
Achterhoek in enkele kengetallen
Achterhoek Bevolking krimp Econ. Groei (2013) -1% Beroepsbevolking 0,2% Opleidingsnivo Laag 26,2% Opleidingsnivo Hoog 25,1% Belang MKB in TW 65,1% Grootbedrijf 20,3% Starters 11,4%
NL groei -0,5% 0,8% 23,2% 33,6% 55,1% 33,5% 15,8%
Sectorstructuur
Bovengemiddeld:
Bouw; industrie; handel; zorg
Ondergemiddeld:
Financiele en zakelijke dienstverlening
En hoe staat het met de demografische ontwikkelingen en trends….?!
Algemene trends bevolkingsontwikkeling Groei en krimp van de bevolking; een gevarieerd patroon
3x demografische groei en krimp 2012-2040 Bevolking
Huishoudens
Beroepsbevolking
Ontwikkelingen in 3 bekende krimpregio’s in Nederland
Achterhoek is nu al krimpregio; Actief begeleidend beleid nodig om kansen te benutten
Beleid demografische krimp 4 B’s Bagatelliseren Fase 2: Bestrijden Fase 3: Begeleiden Fase 4: Benutten Fase 1:
En hoe staat het met de (vrijwillige) Regiovorming c.q. intensieve Gemeentelijke samenwerking ?
(Vrijwillige) Regiovorming/ intensieve samenwerking gemeenten: Achterhoek anticipeert adequaat!
Regio’s die constructief samenwerken hebben zichzelf op de (economische) kaart gezet
Regiovorming impliceert; * (ver)binden/bruggen slaan, * elkaars kwaliteiten benutten, * win-win situaties creëren * gezamenlijke strategie * keuzes en prioritering * sterke regie en leiding o.b.v. wederzijds vertrouwen
‘Brainport Eindhoven’ high-technology spot in Europa
Slimste regio ter wereld 2011-2012
En hoe staat het met de (onderlinge) concurrentie met andere regio’s in (en buiten) Nederland?
Nieuwe Regionale specialisaties… Smart Specialisation Strategy door ‘slimme’ samenwerking
En hoe is de “concurrentie” van buurregio’s van de Achterhoek? Regio Twente Regio Stedendriehoek Stadsregio ArnhemNijmegen/Health Valley Greenport Venlo, Food Valley Brainport Brabant Kreis Borken
Regio Stedendriehoek
Hoe houdt de regio Achterhoek zich staande in de economische en demografische dynamiek in de komende decennia?
Stelling Provincie Gelderland moet in navolging van Limburg en Zeeland en Noord-Nederland actiever inspelen op de demografische krimp
Stelling • •
De Achterhoek kan en moet lering trekken van de aanpak van andere krimpregio’s zoals;
•
* * *
Betuwe (Rivierenland) Zeeuws-Vlaanderen en Regio Venlo
Agrosector Betuwe: intensieve samenwerking -> regionale groei
april 2006
Samenwerking daadwerkelijk uitvoeren in een regionaal plan
Juli 2009
TNO Bouw en Ondergrond 2007-I&R-N100-76132
51
Regiovorming moet creatieve samenwerking tussen Overheden, Ondernemers en
Onderzoekers impliceren
Rapport Economische impact van kennis naar kunde naar kassa Mei 2011
TNO Bouw en Ondergrond 2007-I&R-N100-76132
53
Rapport Agrosector Betuwe substantiële versterking van de (regionale) economie
Mei 2011; Gedeputeerde ontvangt Rapport
Provincie honoreert regionale aanpak TNO Bouw en Ondergrond 2007-I&R-N100-76132
55
Grensoverschrijdende samenwerking Achterhoek Kreis Borken
Venlo als duurzame innovatieve Agro(grens)regio
TNO Bouw en Ondergrond 2007-I&R-N100-76132
57
Greenport Venlo/Niederrhein; Tuinbouwregio no. 1 Europa?
Biopark Terneuzen/ BioPort Gent Slimme koppelingen bij bedrijven langs Kanaal Gent naar Terneuzen
TNO Bouw en Ondergrond 2007-I&R-N100-76132
59
Restkoppelingen bij Biopark Terneuzen; een duurzame regionale economie
TNO Bouw en Ondergrond 2007-I&R-N100-76132
60
TNO Bouw en Ondergrond 2007-I&R-N100-76132
61
Voorlopige conclusie; De economische en demografische dynamiek worden intensiever met name ook op regionaal niveau…..
Vragen/discussiepunten * samenwerking intensief genoeg? * voldoende focus en prioritering? * welk profiel is nodig? * welke communicatie en PR? * welke regie/regisseur en partners? * actievere rol provincie? * grensoverschrijdende acties?
Voorspelling;
Weerman/consultant/adviseur versus wetenschapper
Economisch Weerbericht voor de Achterhoek wisselend bewolkt met kans op hevige buien en grote schommelingen in temperatuur en (snelle en onverwachte) omslag naar andere weersomstandigheden
Conclusie Achterhoek moet met een krachtige regionale regie en intensieve(re) (ook grensoverschrijdende) samenwerking (pro)actief inspelen op de economische en demografische uitdagingen
Hartelijk dank voor uw aandacht!
Discussie over openbaar bestuur
2010; Resolutie VNG; 25 tot 30 regio’s i.p.v. provincies en gemeenten
Kabinetsplan Rutte 2;
5 Superprovincies en 150 gemeenten > 100.000 inwoners
Kansrijke regio’s met regie; * Brainport Eindhoven * De Betuwse Bloem * Greenport Venlo – Niederrhein * Bio Valley (Terneuzen-Gent)
andere regio’s met een herkenbaar profiel…. * Bollenstreek (snijbloemen) * Hilversum/Gooi (Media sector) * Venlo (Innovatieve Agro) * BioPark Terneuzen (Bio-energie) * Drechtsteden (complexe schepen)
