Tauw
101 rioolloze regenwaterafvoermogelijkheden
agenda • Problematiek • Conventionele riolering
• Oplossingen • Andere manieren
• Maar kan dat in west Nederland? • Infiltratie regenwater • Voorbeelden en onderzoek • Kansen openbare ruimte – Case betondorp
• Conclusies en aanbevelingen • Tips en trucs 101 alternatieven
ir. F.C. (Floris) Boogaard TAUW/TU Delft
[email protected] 0031-651 55 68 26 e-mail:
[email protected]
Conventioneel rioleren
De praktijk
Problematiek Onderzoek naar kolken
Laboratory work Holland hydraulic capacity
• Onderzoek in laboratoria: • Wat is the hydraulische capaciteit van kolken? – Reguliere omstandigheden – verstopt • Wat is het vuilvang vermogen van kolken? – Rendement?
Titel presentatie
• Period: 2011 - 2012
UK 100mm connection – capacity about 9 l/sec 150mm connection – capacity about 21 l/sec NL: Regular gully capacity 5 l/s acceptable
Tauw
Laboratory work Holland dichtslibbing
Kolken in de praktijk
• Effecten dichtslibbing • resultaten: blocking and clogging zullen de capaciteit sterk doen afnemen
Functioneren conventionele riolering: ontwerp en onderhoud
• Instroom belemmert • Kolken op verkeerde plek
Verstopte kolken en klimaatsontwikkeling …
• Research in Holland (TUDelft, 2012) showed that frequent urban floodings occur not due to lack of capacity but clogging of gullies (lack of maintenance and bad design of sewer inlets)
Kwaliteitsaspecten conventionele riolering
Verwijderingsrendement straatvuil • Rendement • Starts at 10-20 microns (0,2 l/s is exceeded about >5 times a year connected area 100 m2) • Smaller flow cross sections cause reduction of removal efficiency • Remobilization particles (20-63 um) >0,5 l/s
Titel presentatie
Tauw
Conclusies laboratorium onderzoek
moeten we anders handelen? Of accepteren?
• Resultaten onderzoek (Korte versie): • Hydraulisch: Grote bandbreedte afhankelijk van vorm en dimensies van de kolken (5-21 l/s) • Blokkage of dichtslibbing van de kolk zal de hydraulische capaciteit sterk doen afnemen • Kolken hebben weinig tot geen rendement op microverontreinigingen (<0,5 l/s sedimentatie daarna flush out)
• Is het lab werk representatief voor veld? • Zijn er betere alternatieven?
Developing new perspectives on approaches to the management of inlets to traditional urban drainage systems
‘Maar we doen het altijd zo’ Kolkloze weg?
The death of the gully? F.C. Boogaard, J. Blanksby, W. Bakker and A. Poole
ir. F.C. (Floris) Boogaard TAUW/TU Delft
[email protected] 0031651 55 68 26 e-mail:
[email protected]/
Klimaatsopgave meer oppervlaktewater? Huizen beschermen
Klimaatsopgave riolering vergroten? Straat als afvoer
Grotere afvoercapaciteit
Titel presentatie
Straat verlaging zodat het de huizen niet instroomt en water bergt op weg
Tauw
Opgave waterbering in groen of onder de weg
Waterberging in open ruimte: groen, pleinen etc
Waarom nog meer geen regenwaterriolen? • • • •
Goedkoper Reductie wateroverlast (opgave) Verbetering waterkwaliteit Verbetering leefkwaliteit
• • • • • • •
Hergebruik water Minder energiegebruik Betere luchtkwaliteit C02 reductie Estetica van de wijk Verhoging waarde huizen Sociale waarde
• Groen blauw • Urban Heat Islands
De weg als berging en of infiltratie
• Urban farming
• Ecologie • Educatie • …. Maar hoe ziet dat er dan uit?
Afvoer zonder kolken (inter-)nationale voorbeelden
De weg als afvoer maar … het water moet nog wel ergens geborgen worden …
Surface water management measures, Pennine Water Group, University of Sheffield in collaboration with the partners of the FloodResilienCity, MARE and SKINT projects
En van de weg naar een berging en niet de huizen in
Naar groen, pleinen, berging ondergronds
Trench-trough system or "wadi" in Devonshire Park
Titel presentatie
Tauw
101 oplossingen WB 21
Vasthouden/ Bergen Afvoeren
Zuiveren
categorie
afkoppelmethode
Specificatie techniek of product
Benutting
Kleinschalige benutting benuttingsinstallatie
-
regenton, bergingszak regenwaterbenuttingsinstallaties
Vasthouden
Vegetatiedak daktuinen
-
mos-, sedum-, grasdak uitgebreide berging op daken
Infiltratie bovengronds
Wadi’s, bermfiltratie
- maaiveldprofilering
“
Doorlatende verharding
-
halfverharding, doorlatende verharding (waterpasserende stenen, nokkeninfiltratie) doorgroeibare verharding (grastegels)
Infiltratie ondergronds (percolatie)
Infiltratieriolen, Infiltratiesleuf Infiltratieunits, infiltratieput/zakputten Diepinfiltratie
-
IT: beton en kunststof grindkoffers kratten, honingraad, krukjes, bollen
Afvoer direct
Directe afvoer naar oppervlaktewater -
gesloten, open leidingen (goten) (verbeterd-) gescheiden stelsel
Filtratie
Kleinschalige decentrale filters
-
Bladvang, buisfilter (cycloon,..) Filterkolken, zandvangputten,
Filtratie, adsorptie Bodempassage
-
zoals wadi, vaak met extra bindingsstoffen
Adsorptie
Adsorbens textielen
-
zeoliet, actief kool, lava, kokoskorrels humus 3DWater Sorb-X
Bezinking
Centrale filters Lamellenafscheiders (ondergronds)
- slibvangputten, olieafscheiders - facet/hydrasep, 3D
“
Bezinkbakken, bezinkvijvers (bovengronds)
-
betonnen bakken, damwanden, natuurvriendelijke oever
Scheiding vuil/schoon
Scheidingsputten (op kwantiteit en kwaliteit)
-
Smartdrain, AquaSep put, Firstflush put
-
Vloeiveld, infiltratieveld, rietwortelzuivering
Bezinking/Filtratie/ Helofytenfilter phytored.
Infiltreren in west Nl?? Voorbeelden en onderzoek
Waarom infiltreren? challenges– Urban density 1900
Doorlatende verharding in …
• Bovengronds, bv • Doorlatende verharding • Wadis • Infiltratie vijvers
• Ondergronds, bv • • • •
IT riolen Kratten infiltratiebassins Verticale-Infiltratie
Helofytenveld en waterberging
Titel presentatie
1970
Groene daken
2005
Tauw
Weg zonder kolken: Wadi
Berging en zuiveringsfilter
Fysisch- Chemische analyses
Influ ent
Efflue nt
Eenh eid
Onopgeloste bestanddelen
<8
<8
mg/l
Cadmium in water
<0, 6
0,6
ug/l
Koper in water
150
<30
ug/l
Lood in water
160
<10
ug/l
Nikkel in water
30
30
ug/l
Zink in water
140 0
780
ug/l
Metaal analyses
Swales crossing height differences
Bezink en infiltratievijver
Bezink en infiltratievijvers
Wadi/bodempassage in …
Functioneren wadi Tuin en Oostdorp (Bergen) Oppe rvlakte water (C)
Wa di A
Wadi B
Laag ste p unt wad i's
Ne ersla g cummula ti ef [mm]
-0,8
5 00
-0,9
4 50 4 00
-1
m tov N AP
3 00 2 50
-1,3 2 00 -1,4 1 50 -1,5
1 00
-1,6
50
Datum/tijd
Titel presentatie
11
11
011
01 1
011
01 1
01 1
01 1
01 1
01 1 -2
-2
-20
-2
-2
-2
-2
-2
-20
-2 2-9
8-8
2-9
7-9
2 7-9
2 -10
1 7-9
2
1 2-9
2 3-8
2
9-7 -20 11 -2 01 1 9-7 1 -2 2 4-7 011 -2 01 2 9-7 1 -2 011 3-8 -20 8-8 11 -20 11 1 3-8 -2 1 8-8 011 1 4-7
11
11
01 1
01 1
01 1
01 1 -20 11
-2
-2
-2
-2
-20
-20
-2 4-6
0-5
4-7
4-6
9-6
2 9-6
1 4-6
1 9-6
2
3
0
01 1
-1,7
Neerslag cum mu lati ef (m m)
3 50 -1,1
-1,2
Tauw
Infiltratiebassin in stedelijk gebied
Waterdoorlatende en zuiverende dijk
Water is being stored in basin and discharged to watersystemen (<1,68 l/s/ha) through dike with olivijn/ lava dijk
Resultaten monitoring doorlatende verharding (HHNK symposium)
Doorlatende verharding
Behaalde gemiddelde infiltratie capaciteit [mm/h]
Gemeente
Alkmaar
428
Anna Paulowna
598
Beemster
216
Bergen (NH)
242
Beverwijk
99
Castricum
109
EdamVolendam
560
Heiloo
739
Stede Broec
351
Zijpe
200
Verticale infiltratie: infiltratie kolk
Verticale infiltratie: onderzoek Alkmaar Roelandstraat, Overdie •Per locatie 3 keer uitgevoerd
w aterstand to v gro nd w ater (m )
Waterstand tov grondwaterstand
2,5 2 1,5 1 0,5 0 0
500
1000
1500
2000
2500
tijd (s)
•Bepaalde k-waarde (Bouwer & Rice): 1
•230 liter geïnfiltreerd in 26 minuten 3
4 5 2
Titel presentatie
•80% al na 7,5 minuut geïnfiltreerd
Tauw
Verticale infiltratie onderzoek op diverse locaties W-nl
Dus veel mogelijkheden, voorbeelden en onderzoek beschikbaar
Metingen verticale infiltratie Noord Holland
• Bovengronds, bv • Ondergronds, bv
Waterstand tov maaiveld [m]
-0,5
-1,5 Heiloo, Weth.Tomsonbos (1) Heiloo, Weth.Tomsonbos (2) Heiloo, Weth.Tomsonbos (3) Heiloo, Weth.Tomsonbos (4) Heiloo, Weth.Tomsonbos (5) Heiloo, Westerweg (1) Heiloo, Westerweg (2) Egmond aan Zee, W.Beckmannlaan Egmond aan Zee, Churchilllaan Wijk aan Zee, 1 Wijk aan Zee, 2 Wijk aan Zee, 3 Wijk aan Zee, 4
-2,5
-3,5 -4,5
• Maar hoe kom je tot een klimaatrobuuste wijk?
-5,5 0
2
4
6
8
10
12
14
Tijd [uur]
• • • •
Zoek open ruimte Multifunctioneel maken Communicatie participatie innovtie
Berging sterk afhankelijk van grondwaterstand Infiltratiecapaciteit redelijk tot goed (leeglooptijd in enkele uren)
Aanpak klimaatrobuuste stad zoektocht naar ruimte voor water in het (druk) stedelijk gebied
Anders kijken
• Wegen • Wegoppervlak • Onder wegen • bermen
• Gebouwen • Daken • gevels • kruipruimten
• Groen • Centrale groenvoorzieningen • Decentrale bomen/struiken
• Pleinen • Pleinen met of zonder groen • Speel-sportplaatsen • … Welke oplossingen??? Welke functies?
Gemiste kansen:
Titel presentatie
Kan het anders?
Tauw
Kan het anders?
Kan het ook anders?
Groen niet ophogen klimaatrobuust Diemen (besparing en sparing bomen)
Tot slot: Case betondorp De referentiesituatie
Bron: ‘Solving Climate change by doing absolutely nothing’. Boogaard FC, Blanksby J, Boomgaard M.
Watergraafsmeer tijdens neerslag oplossen met participatie en innovatie
Ideeen: Workshop watergraafsmeer
DESIGN WORKSHOP 2: BETONDORP (STREET RENEWAL) In Betondorp, an existing neighborhood with small streets, the first few streets and sewers will be renovated in 2013. During the workshop integrated designs for public space, stormwater storage and discharge were sketched and discussed; small rainwater gardens in public or private gardens, smart street profiles that contain stormwater and infiltration at watersquares. The central question at and after the implementation in autumn will be: how can we connect the water challenge with other aspects of urban value in this neighborhood?
Titel presentatie
Tauw
interactive communication: interactive meetings, fieldtrips, interviews, courses, seminars, jobrotation, augmented reality, serious gaming, …
Watergraafsmeer in AR point of interest: BMPs
Serious gaming: watertown
Woningen/gebouwen daken en gevels
Welke ideeen kwamen naar voren?
Gebouwen: Water tijdelijk bergen in kruipruimten
pi
Stel 28 woningen (Av=150 m2) bij h=0,3 m Vpot: 336 m3 eis T=100-bui (60 mm/1h) dan benodigd: 252 m3. Voldoet
Titel presentatie
Functies toekennen: kano op daken
Tauw
Kansen: slimme combinaties water en parkeren
Nadere uitwerking van:
Kleinschalige oplossingen Quick wins
pilot
Conclusies
Klimaatbestendige stad (stowa) 24 januari Amersfoort
• Er ligt een problematiek bij conventionele riolering, aanvullende maatregelen zijn gewenst voor klimaatsopgave • Er zijn diverse alternatieve oplossingen die toegepast worden in west Nederland ter inspiratie • Uit onderzoek blijkt dat infiltratie van regenwater (goed) mogelijk is
• Aandachtspunten zijn berging, flexibel ontwerpen en onderhoud
Participatie met communicatietools Waternet: Rainproof 14 maart 2013 Actief aan de slag in inspirerende Toolbox workshop: hoe betrek je actoren als bewoners en kom je interactief tot een klimaatbestendige stad? In deze workshop ervaar je zelf diverse tools: naar buiten met Augmented reality,
serious gaming, interactief floodmappen, maatregelen in 3D maquette en of kook in de urban farming kookstudio. Na de creatieve interactieve sessies volgt een plenaire workshop over de diverse ervaringen met deze en andere tools bij participatie.
Titel presentatie
Inspiratie zonder riool RIONED mini-cursus 21 maart 2013
Tauw
Communication: transnational knowledge exchange by www.skintwater.eu
Excursie Alkmaar
title
author(s) /link
doorlatende verharding proef Alkmaar granudrain (excursie)
http://youtu.be/GrX6VDPRUn8
Tauw proef doorlatende verharding in Sliedrecht
http://youtu.be/73UAhwJzGrw
Doorlatende verharding proef timelapse Alkmaar
http://youtu.be/pse0yKsDECY
doorlatende verharding proef timelapse Utrecht
http://youtu.be/odh8swHzDhE
Titel presentatie
ir. F.C. (Floris) Boogaard TAUW/TU Delft
[email protected] 0031-651 55 68 26 e-mail:
[email protected]
