Contactgroep Onterechte Beschuldigingen COB Onterecht Beschuldigd! Harry van den Berg Kernpunten van de presentatie voor de PPSI-workshop “Barrières voor rehabilitatie van onterecht beschuldigden en andere problemen”
Sheet 2
COB Zelforganisatie Drie Doelen: 1. Adviseren van slachtoffers van een valse of onterechte aanklacht 2. Informatie verzamelen over klachtbehandeling 3. Bijdragen aan beleidsveranderingen: - aandacht voor de problematiek - evenwichtige klachtprocedures - professionalisering
www.valsbeschuldigd.org
Sheet 3
Casus 1
Klacht ongegrond maar toch ontslagen Leraar wordt aangeklaagd (klacht: borsten aangeraakt tijdens nablijven)
Schoolbestuur besluit tot: - schorsing - mondelinge informatie personeel - informatie ouders via brief
Lokale Pers: - voorpaginanieuws - interview met directeur
Klachtencommissie: - klacht is ongegrond
Ouders: - moeite om leerkracht weer te accepteren
Schoolbestuur besluit tot: - ontslag wegens “verstoorde arbeidsverhouding”
Sheet 4
Casus 2
De impact van een aanklacht Achtergrond: Gymnastiekleraar 2 leerlingen die bij hem in de buurt wonen Leerlingen rijden vaak mee en zijn dol op hem
Totdat: De leraar hen bestraffend aansprak op hun gedrag
Het tij keert: De leerlingen dienen een klacht in: maken van seksueel getinte opmerkingen tijdens autoritten Vertrouwenspersoon vindt klacht geloofwaardig
De gevolgen: Leraar stort in relatie met partner onder druk WAO-traject is opgestart Uitspraak klachtencommissie laat op zich wachten
Sheet 5
Casus 3
De ongrijpbare aanklacht Aangeklaagde: Lerares MBO-college
Klacht van leerlinge: - overdreven aandacht - seksueel geladen signalen (i.c.: “vaak aankijken tijdens de lessen”, “tong langs lippen laten glijden”)
Vertrouwenspersoon: - klacht is serieus - lerares moet gedrag aanpassen - voorstel voor bemiddeling
Lerares: - wijst bemiddeling af
Klachtencommissie: - klacht is ongegrond
Lerares: - is niet meer in staat om les te geven
Resultaat:
afvloeiingsregeling
Sheet 6
“De auto die doorkantelt de helling af …” Vijf problemen: 1. Onderschatting van wat het betekent om onterecht beschuldigd te worden van seksuele intimidatie 2. De behandeling van aangeklaagden als daders 3. De subjectivering van “seksuele intimidatie” 4.Het ontbreken van rehabilitatieprocedures 5. De onduidelijke rol van vertrouwenspersonen
Sheet 7
1ste probleem
Onderschatting van wat het betekent om onterecht beschuldigd te worden van seksuele intimidatie Aanklacht wegens SI
= aanval op je persoonlijke integriteit
Sheet 8
2de probleem
De behandeling van aangeklaagden als daders Algemene houding: “Waar rook is, is vuur” “Als je aangeklaagd wordt wegens SI, dan zal er toch wel iets gebeurd zijn” “Mensen gaan toch niet zomaar een aanklacht indienen?” “Valse aanklachten bestaan niet; er zijn maar twee soorten: klachten, die bewezen kunnen worden en klachten die niet bewezen kunnen worden”
Achtergrond: Angsten en taboes rond seksualiteit
Uitgangspunt klachtenprocedures en -behandeling: Iemand is onschuldig zolang zijn schuld niet bewezen is
Sheet 9
3de probleem
De subjectivering van “seksuele intimidatie” Seksuele intimidatie = ongewenste seksuele toenadering, verzoeken om seksuele gunsten of ander verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag waarbij tevens sprake is van een van de volgende punten: 1. Onderwerping aan dergelijk gedrag wordt hetzij expliciet hetzij impliciet gehanteerd als voorwaarde voor de tewerkstelling van een persoon; 2. Onderwerping aan of afwijzing van dergelijk gedrag door een persoon wordt gebruikt als basis voor beslissingen die het werk van deze persoon raken; 3. Dergelijk gedrag heeft het doel de werkprestaties van een persoon aan te tasten en/of een intimiderende, vijandige of onaangename werkomgeving te creëren, dan wel heeft tot gevolg dat de werkprestaties van een persoon worden aangetast en/of een intimiderende, vijandige of onaangename werkomgeving wordt gecreëerd;
???
“Het gevoelen van de klaagster is maatgevend…”
Sheet 10
Toetsingscriteria SI: 1. Geldt het betreffende gedrag in het maatschappelijk verkeer als seksuele intimidatie (seksuele toenadering/verzoek om seksuele gunsten met gebruik van machtsmiddelen)? 2. Heeft het gedrag daadwerkelijk plaats gevonden?
Wat is een onterechte aanklacht? Klacht gebaseerd op: a. fantasie (verzonnen gebeurtenissen) of b. gedrag dat normaliter niet geïnterpreteerd wordt als seksueel getint
NB. Intenties van aangeklaagde zijn niet maatgevend!
Sheet 11
4de probleem
Het ontbreken van rehabilitatieprocedures
???
Uitspraak Klachtencommissie
voldoende genoegdoening
Driedubbele miskenning: 1. Miskenning psychische schade 2. Miskenning materiële schade 3. Miskenning van het feit dat het beroepsrisico’s betreft
Uitgangspunt: Werkgever is aansprakelijk voor beroepsrisico’s
Sheet 12
5de probleem
De rol van vertrouwenspersonen Dominant perspectief: Bestrijding SI rechtvaardige klachtbehandeling
Pleidooi: Belang van meer evenwicht in klachtenprocedures
Het “petten”probleem: De vertrouwenspersoon als: 1. ondersteuner van de klaagster 2. bemiddelaar 3. adviseur van de aangeklaagde
Pleidooi 1: Strikte scheiding van functies
Pleidooi 2: Veel meer aandacht voor mogelijkheden van “mediation” in de beginfase om onbedoelde escalaties te voorkomen.
Sheet 13
Tot besluit drie stellingen 1. Problemen in het functioneren van klacht-regelingen en misbruik van de regelingen vormen op termijn een gevaar voor de regelingen zelf. 2. Bestrijding van seksuele intimidatie kan daardoor in diskrediet raken 3. Zowel slachtoffers van seksuele intimidatie als slachtoffers van onterechte aanklachten zijn gebaat bij rechtvaardige, evenwichtige en zorgvuldige klachtenbehandeling.
