Donderdag 28-03-2013
Conferentie in Raalte was een groot succes ‘Op de badge kunt u uw naam zetten en dit informatiemapje is voor u’. Een drukte bij de aanvang, iedereen leek op hetzelfde tijdstip binnen te komen op 15 maart 2013. Na een korte kennismaking was het tijd om te beginnen met de afsluitende conferentie van het Technologie Cluster; een project waarin kennis van TNO wordt overgedragen aan MKB bedrijven en waarbij SWB als intermediair actief betrokken was. De deelnemende bedrijven van dit TC-cluster waren: Beaphar, Vleems Food, Landal Greenparks BV, Zalpak & Straatman, Phoenix Pallets, Halbertsma Pallets en Rietdijk Onderhoud. Frowa Schuitemaker opende als dagvoorzitter deze interactieve conferentie door de deelnemende bedrijven van de TC-cluster voor te stellen. Daarna stelde ze de vraag: ‘wat is uw GEMENE (smoezen) deler om soms NIET veilig te werken’? Veiligheid is een big issue, dat was wel duidelijk. Stoelen werden snel bij elkaar geschoven en de gesprekken kwamen op gang. Bij de smoezen: ‘Mij overkomt niets’ en ‘We werken al jaren zo’ gingen veel vingers de lucht in, dit horen we als leidinggevenden vaak. Niek Steijger presenteerde het verhaal achter de Technologie Cluster waarin werd uitgelegd dat er minimaal 5 bedrijven aan moeten deelnemen. Het creëren van een cultuur van bewustwording en meedenken op de werkvloer is één van de doelen van het project. Evenals het bevorderen van veilig gedrag op de werkvloer en het uitwisselen van ervaringen. Door een positief veiligheidsklimaat en daardoor hoge inzet van werknemers voor veiligheid zullen er minder ongevallen plaatsvinden. Binnen de deelnemende bedrijven (van diergeneesmiddelenfabricage, verpakkingsdrukkerij, palletfabricage, vleesverwerkende industrie, vakantieparken tot totaalonderhoud en verbouwingen) is er gedurende vijf maanden gekeken naar de manier van werken en gewerkt met verschillende interventies. Bedrijfsbezoeken, informatieverstrekking, kennis delen en begeleiding geven, zo kun je kortweg beschrijven hoe het TC verlopen is. Alle factoren hebben betrekking op mensenwerk, want als we ons openstellen, een ander waarderen en voorbeeldgedrag tonen op de werkvloer dan is ons doel te behalen. De prioriteiten tussen productie en veiligheid moeten we parallel zien te krijgen. Luuk Oosting presenteerde de kracht van Start, Werk & Blijf veilig, waar voornamelijk is gesproken over Artikel 8 van de Arbowet. SWB heeft zich zo ontwikkeld (vanwege het feit dat duidelijk werd dat VCA voor lang niet iedereen haalbaar is) dat het aansluit op de Arbowet; instructie geven op het niveau van de kandidaat en hetgeen wat deze in die werksituatie nodig heeft. Het communiqué tussen SSVV en SWB is besproken, er is een convenant gesloten om iedereen in het werkveld te kunnen bedienen. Met behulp van het SWB systeem behaal je voornamelijk vergroting van de veiligheidsbewustwording. Hoe? Alle informatie wordt door middel van video’s uitgelegd en zonder dat je het zelf door hebt, doorloop je het systeem op je eigen niveau. Ook de RIEsicotoer met RIEsicokaarten helpen de bewustwording te bevorderen. Werken en leren komt hier (handig!) samen, is gericht op competenties en biedt een doorgaande leerlijn.
Frowa Schuitemaker gaf een toelichting over de specifieke werkwijze binnen deze TC. Er is begonnen met een nulmeting door de inzet van een meetinstrument. Dit gaf een realistisch beeld van de eigen veiligheidscultuur waarbij de mens centraal staat. Ook werden de smoezen om niet veilig te hoeven werken zichtbaar, de vastgewortelde percepties die veiligheid structureel kunnen ondermijnen. Dit bood mogelijkheden om effectiever te sturen op veilig werken. Door middel van quickscans werd elke deelnemende organisatie gecheckt op elementen als; organisatie, beleid, procedures, communicatie en borging van veiligheid. Deze uitkomsten en de resultaten van het meetinstrument werden gepresenteerd in een veiligheidslandkaart. De rode, oranje en groene vlakken in de landkaart vormden het uitgangspunt om actief met veiligheid in het eigen bedrijf aan de slag te gaan. De bedrijven konden kiezen uit verschillende tools van TNO en van SWB. Beaphar nam als deelnemer de aftrap in deze thuiswedstrijd. Marian Kalfs vertelde dat er al goede resultaten zijn behaald. Zij is Operational Division Manager van dit bedrijf in Raalte dat genees- en verzorgingsmiddelen produceert voor kleine huisdieren. De uitkomsten van de nulmeting werd als een verrassing ervaren. Alles was toch goed geregeld? Beaphar voldoet aan alle wettelijke voorschriften. De veiligheidslandkaart liet haar duidelijk zien waar Beaphar nog winst kan behalen op het gebied van veiligheid. Haar conclusie is dat er meer aandacht besteed kan worden aan cultuur, gedrag en aan veiligheid in de praktijk. Tijdens de TC heeft zij voor de Blijf Veilig tool ‘veiligheidbewuster kijken op het werk’ gekozen. Daarvoor heeft zij een representatieve groep van medewerkers en leidinggevenden geselecteerd. Tijdens de workshop werd ervaren hoe mensen waarnemen en dat je elkaar nodig hebt om veilig te werken. De ‘Tabletop’ nodigde de medewerkers uit om de risico’s binnen Beaphar te bespreken en goede afspraken te maken. Beaphar wil als eerste bedrijf in Nederland graag SWB-gecertificeerd zijn. Ook wil zij meedenken bij het ontwikkelen van een ‘Blijf Veilig bord’ waarop risico’s worden aangegeven en waarop duidelijk zichtbaar wordt wat daarmee wordt gedaan. Van elk risico kan dan een RIEsicokaart worden gemaakt, een SWB tool, waardoor voor elke medewerker duidelijk wordt hoe er op een goede en veilige manier kan worden gewerkt. Herrie Veringa deed het woord voor Vleems Food en Zalpak & Straatman. Nadat er binnen de bedrijven was vastgesteld dat: machineveiligheid, opleiding & instructie en veiligheidsbewustwording de aandachtspunten waren, zijn de instrumenten bepaald. Er is gekozen voor een combinatie van E-learning, trainingen en workshops. De meest voorkomende smoes binnen deze bedrijven is ‘mij gebeurt niks’. Bevindingen op de werkvloer kunnen worden omschreven als: ‘medewerkers zien dat er iets gebeurt, ‘medewerkers zijn beter geïnformeerd’ en ‘het belang van veilig werken wordt gezien’. Guy Benink en Jos van der Linden van Landal Greenparks namen daarna de microfoon over. Landal wil dat medewerkers met een gerust hart naar huis kunnen. Veiligheid hoort gewoon goed geregeld te zijn en er moet bewust mee worden omgegaan. Terugkoppeling naar medewerkers is binnen Landal erg belangrijk.
Uit de veiligheidslandkaart is gebleken dat medewerkers de ‘ik zie’ en de ‘ik wil’ vragen hoog scoren, maar dat er nog nagedacht kan worden over hoe bespreek ik iets, hoe meld ik iets of hoe los ik iets op. Aandacht voor communicatie over veiligheid is dan een goed uitgangspunt. Landal heeft gekozen om een middag aan de slag te gaan met het bespreekbaar maken van veiligheid door de inzet van de Blijf Veilig tool ‘Tabletop’ en de TNO social game ‘het roer’ waarin situationeel leiding geven werd geoefend aan de hand van praktijksituaties. De tools vulden elkaar goed aan. Jos gaf aan dat hij goed terugkijkt naar de resultaten van die middag. John Smits van Rietdijk Onderhoud vroeg zich, bij benadering voor dit Cluster, af wat een VCA gecertificeerd bedrijf hierbij moest doen. Achteraf is gebleken (en zien zij in) dat het hebben van een certificaat niet direct tot meer veiligheid binnen het bedrijf zorgt. Bewustwording van veiligheid en het blijven uitdragen hiervan is een punt wat zeker door Rietdijk zal worden opgepakt. Evenals de risico’s die mensen met een VCA diploma willen nemen. De samenwerking van scholieren van VSO de Hoge Brug en Rietdijk is een goede stimulans om SWB en VCA naast elkaar te leggen en te alle tijden samen te gebruiken. Smits benoemde wat we allemaal weten: tijd kost geld. Kansen binnen Rietdijk Onderhoud zijn bekeken, want het gaat er binnen het bedrijf voornamelijk om dat er niet meer omgekeken wordt naar de veiligheid. Een reden om de veiligheidscultuur te verbeteren zodat de omstandigheden beter worden en dat gemotiveerd personeel de bedrijfsreputatie kan opkrikken. Rietdijk is een kleine speler in het geheel, toch is Smits niet ontevreden over de score op de benchmark n.a.v. de veiligheidsmeter. Enkele verbeterpunten binnen de organisatie zijn: eerst denken, dan doen; veiligheid is meer dan intuïtie, alert blijven naar elkaar toe, geldaspect niet laten prefereren en voorbeeldgedrag als manager. Dit laatste sluit mooi aan op de presentatie van TNO waarin voorbeeldgedrag een belangrijk aspect is. Phoenix en Halbertsma Pallets konden i.v.m. reorganisatie niet aanwezig zijn. Luuk Oosting heeft voor hen het woord gedaan. Want ondanks alles zijn beide bedrijven, onderdeel van FHG, fanatiek bezig met het verbeteren van veiligheid. De video, welke genomen is bij Phoenix Pallets in Hasselt, gaf een goed beeld over hun standpunt m.b.t. veiligheid. Deze video is trouwens terug te vinden op de Vimeo pagina van Start, Werk & Blijf veilig. Na de pauze was het tijd voor de paneldiscussies (realistische veiligheid MKB) waarbij de deelnemende bedrijven van de TC-cluster op het podium werden gevraagd. Het publiek kreeg de gelegenheid om vragen te stellen over het proces om zo meer inzicht te krijgen. De tweede paneldiscussie (meer gericht op het onderwijs) was een interactief proces waar gewerkt werd met groene en rode stemkaartjes. Gastsprekers werden op het podium gevraagd (Inspectie SZW, CNV Jongeren, docenten van scholen) om hun standpunt te beargumenteren. Enkele vragen en uitkomsten op een rijtje.
Moet er een Nationaal veiligheidsdiploma komen? 95% van alle aanwezigen stak het groene kaartje ‘mee eens’ omhoog. SWB werkt met persoonspassen voor veiligheid. Levenslang geldig onder voorwaarde dat je de ontwikkelingen blijft volgen. Het panel gaf aan dat beelden een goede tussenoplossing zijn voor taal en tekst. Heeft het aanleren van persoonsveiligheid in het onderwijs effect? Jazeker. 99% was het hiermee eens. Het panel voegde hieraan toe dat je met kinderen continu bezig moet zijn over veiligheid. Ook met zaken die niet resulteren in diploma’s (social media, verkeer, etc.). Daarbij ook zicht op het voorbeeldgedrag van ouders. School moet je zien als jouw thuis, je moet samen voor het welzijn van anderen zorgen. Het Bedrijfsleven is niet verantwoordelijk voor de instroom van jonge medewerkers zonder veiligheidsbesef. Meer dan 60% was het hier NIET mee eens. Gedrag en cultuur hoort een vloeiende lijn te vormen. De manier hoe je veiligheid inzet moet leidend zijn omdat het onderwerp anders wegsijpelt. Het is van groot belang dat dit besef op jonge leeftijd wordt aangeleerd.
Ach, er is toch niemand die erop let
We werken al jaren zo Wat is uw smoes om NIET veilig te werken? Met dank aan: Frowa Schuitemaker, Cyril Harkisoon, Niek Steijger, Annick Starren, Luuk Oosting, Herrie Veringa, Ingrid Wensing John Smits, Guy Benink en Jos van der Linden
