Concordantielijst Bibliografie INHOUD

INHOUD Dankbetuiging Voorwoord

..................................................................................................................................................................................................................................................................

5

............................................................................................................................................................................................................................................................................

6

Drama in de lagere school .................................................................................................................................................................................................................................. 7 Wat is drama? .................................................................................................................................................................................................................................. 7 Het belang en doel van drama in de lagere school

..............................................................................................................................

7

Wanneer komt drama voor in de lagere school? .................................................................................................................................... 8 Toelichting bij de methode

................................................................................................................................................................................................................................

De verschillende werkvormen van naderbij bekeken

......................................................................................................................

10 11

Thema 1: Boekenwurm ................................................................................................................................................................................................................................... 17 Eén gedicht, veel schimmen ......................................................................................................................................................................................... 18 Leren met vallen en opstaan

.........................................................................................................................................................................................

22

Stem verloren? ............................................................................................................................................................................................................................... 25 Doe ik het zo goed? .................................................................................................................................................................................................................. 29 Heksen en spreuken ............................................................................................................................................................................................................... 35 ...............................................................................................................................................................................................................................................

38

........................................................................................................................................................................................................................................................

41

Synthese Thema 2: Media

Boodschap in een fles ........................................................................................................................................................................................................... 42 De zappers .......................................................................................................................................................................................................................................... 45 En dan nu een korte onderbreking ... ................................................................................................................................................................... 47 Gehoord op het journaal ...................................................................................................................................................................................................... 49 Wie vliegt eruit? Synthese

............................................................................................................................................................................................................................

54

...............................................................................................................................................................................................................................................

56

Thema 3: Er was eens ... ................................................................................................................................................................................................................................ 59 ...............................................................................................................................................................................................................

60

.............................................................................................................................................................................................................................................................

65

Eerste Wereldoorlog Sam

Catwalk

...................................................................................................................................................................................................................................................

69

De legendes van Karel de Grote ................................................................................................................................................................................ 74 Romeo en Julia .............................................................................................................................................................................................................................. 77 Synthese

...............................................................................................................................................................................................................................................

80

Thema 4: Cultuurschok ..................................................................................................................................................................................................................................... 83 Kwik, kwek en kwak in China ....................................................................................................................................................................................... 84 Vive la France ................................................................................................................................................................................................................................... 87 Een belangrijk moment ........................................................................................................................................................................................................ 89 Kom er maar bij (1) ..................................................................................................................................................................................................................... 93 Kom er maar bij (2) ..................................................................................................................................................................................................................... 97 Synthese ............................................................................................................................................................................................................................................ 100

INHOUD

3

Thema 5: Puberteit ............................................................................................................................................................................................................................................. 103 Alles voor de groei .................................................................................................................................................................................................................. 104 Wisselende buien De groei

...................................................................................................................................................................................................................

107

..............................................................................................................................................................................................................................................

110

De hormonen slaan op hol ............................................................................................................................................................................................ 113 Wat nu gedaan? ........................................................................................................................................................................................................................ 116 Synthese ............................................................................................................................................................................................................................................ 120 .....................................................................................................................................................................................................................................................

125

.....................................................................................................................................................................................................................................................................

127

Concordantielijst Bibliografie

4

INHOUD

BOODSCHAP IN EEN FLES 25 min.

Beginsituatie: • niets speciaals

Doelstellingen: VVKBaO 3.6 6.1 6.8

OVSG 1.7 1.9 2.6

Materiaal: • eventueel een matje

Klasorganisatie: • Kies voor een grote ruimte, best de turnzaal. Inleiding, kern en slot

42

THEMA 2: ACTIVITEIT 1 – BOODSCHAP IN EEN FLES

GO 3.2 3.3

Werkwijze: Inleiding:

Vertel de leerlingen het verhaal van een schipbreukeling. De persoon kwam op een verlaten eiland terecht. Hij verstuurde een boodschap in een fles. De fles werd in zee gegooid en meegevoerd. Ze werd in zee heen en weer geslingerd, kwam aan het oppervlak drijven en voer mee op de golven. Dan werd de fles opnieuw door golven overspoeld en kwam ze weer boven.

Kern:

Fase 1: Verdeel de klas in groepjes van vijf tot zes leerlingen. Elk groepje vormt een kring. Er gaat telkens één leerling in het midden staan. De leerling in het midden van de kring is de fles; de andere leerlingen zijn de golven. De golven staan dicht tegen elkaar aan. De leerlingen gaan zo staan dat wanneer ze hun handen naar voor steken ze de leerling in het midden met de vlakke hand raken. Dat is heel belangrijk, want het is niet de bedoeling dat de leerling in het midden op de grond terechtkomt. Je kunt het spel best op een matje spelen. De fles houdt het lichaam gestrekt, met de armen langs het lichaam. Ze laat zich vooroverkantelen, terwijl de voeten op de grond blijven en het lichaam gestrekt blijft. Ze mag niet vanuit de heupen doorbuigen. De golven schieten in actie en voorkomen dat de fles valt of zinkt door ze met de handen tegen te houden. Ze ondersteunen daarbij de schouders van de leerling in het midden en gaan hem voorzichtig en rustig de andere kant op duwen. De leerling in het midden ervaart hoe hij op de golven ‘gedragen’ wordt. Aandachtspunten: • Het tegenhouden en wegduwen mag niet ruw verlopen. • De fles moet het lichaam helemaal gestrekt houden. Fase 2: We herhalen fase 1, maar nu gaat de fles de ogen sluiten. Zo krijgt de leerling echt het gevoel dat hij door de golven wordt meegevoerd. Jij begeleidt het spel door te zeggen naar welke kant de golven de fles sturen. Beëindig het spel met de zin: “De fles strandde.” Fase 3: Tijdens de vorige twee fases heb jij telkens het verhaal verteld. Tijdens deze fase gaat een leerling het verhaal vertellen. Geef per groepje aan wat ze moeten naspelen, bv. een eend op het water, een bootje dat telkens tegen de oever opbotst, een boom die dreigt om te waaien ... De leerlingen verzinnen in hun groepje een verhaal en iemand van hen probeert het zo expressief mogelijk te vertellen. De anderen beelden het zo goed mogelijk uit. Fase 4: Tijdens deze fase werk je met een doorschuifsysteem. Eén groepje vertelt een verhaal zo expressief mogelijk. De andere leerlingen gaan in het midden van de klas staan en proberen het verhaal zo goed mogelijk uit te beelden.

Slot:

Evaluatie: • Vertrouwde je de andere groepsleden toen je de ogen moest sluiten? • Hoe voelde dat aan? • Was het moeilijk om zelf zo’n verhaal te vertellen? Hoe heb je dat met je groep aangepakt?


43

Tips: • Blijf in de buurt van de kring en let erop dat alle spelers de kans krijgen om de fles weg te duwen. Je kunt het spel ook begeleiden door vertelpantomime toe te passen en de fles naar een bepaalde richting te sturen.

44


EEN BELANGRIJK MOMENT 50 min.

Beginsituatie: • De leerlingen kunnen een situatie omzetten in een ‘tableau vivant’. • De leerlingen kunnen een ‘tableau vivant’ doen leven en in een ander ‘tableau vivant’ laten eindigen.

Doelstellingen: VVKBaO 1.3 3.5 6.7 7.4

OVSG 1.19 2.6 2.9 3.13

GO 3.2 3.4 3.6 3.7

Materiaal: • • • • • • •

twee plastic glazen medaille aan een lint grote taartschep groot doek over kunstwerk cadeau ingepakte doos kaartjes met situaties (zie bijlage)

Klasorganisatie: • Deze les kan gewoon in de klas plaatsvinden. Inleiding, kern & slot

THEMA 4: ACTIVITEIT 3 – EEN BELANGRIJK MOMENT

89


Geef een woord en de naam van een leerling uit de klas. De leerling geeft een woord dat hij associeert met het woord dat jij opgegeven hebt en noemt de naam van een andere leerling. Die reageert dan weer op het woord dat de vorige leerling genoemd heeft, geeft de naam van een volgende leerling enz. Zo ga je door tot iedereen aan de beurt is geweest. Vervolgens kijk je naar het begin- en eindwoord. Is er nog een verband?

Kern:

Fase 1: Verdeel de klas in groepjes van vijf. Ieder groepje krijgt een kaartje. Op dat kaartje staan een beginsituatie, personages en attributen. De groepsleden bestuderen de beginsituatie en zetten die om in een ‘tableau vivant’, die ze aan de klas voorstellen. Stel de onderstaande vragen aan de leerlingen. • Waar zou dit zich afspelen? • Wat gebeurt er? • Wat doen de personages? • Over welke personages gaat het? Fase 2: De groepjes krijgen het vervolg van hun situatie. Ze zetten nu het slot om in een ‘tableau vivant’, die ze opnieuw aan elkaar voorstellen. Stel de onderstaande vragen aan de leerlingen. • Wat gebeurt er nu? • Hoe reageren de anderen? • Wat kun je nu nog meer over de personages vertellen? (De leerlingen zouden moeten kunnen zien dat een bepaald persoon verliefd is of een ander persoon iemand niet aardig vindt enz.) Fase 3: Nu de groepjes zowel het begin als het einde van het spel in een ‘tableau vivant’ hebben omgezet, gaan ze samen overleggen hoe ze vanuit het begin naar het einde toe kunnen spelen. De groepjes krijgen even de tijd om hun situatie met elkaar te bespreken. Ze vertrekken vanuit een ‘tableau vivant’ (beginsituatie) en moeten eindigen met het ‘tableau vivant’ dat ze in fase 2 voorgesteld hebben. Het tussenspel vullen de leerlingen op met een kort toneelstukje. Ze moeten zeker niet méér spelen dan de omschrijving op hun kaartje. Maak hen duidelijk dat ze er niets hoeven bij te improviseren.

Slot:

Bespreek met de leerlingen in de klas wat er gespeeld werd. Laat de leerlingen van het groepje vervolgens verwoorden wat ze moesten doen. Bespreek of alles duidelijk was en hoe ze het spel aangepakt hebben.

Varianten: • Je kunt deze oefening ook toepassen op belangrijke momenten uit de geschiedenis. Je laat hen dan de juiste situatie omzetten in plaats van een totaal andere afloop te geven.

90


Tips: • Geef aan dat alle rollen ook in de vrouwelijke vorm kunnen voorkomen. De prins van Monaco kan bijvoorbeeld ook de prinses zijn enz.

Verschillende personages per situatie en de nodige attributen : situatie

personages

attributen

een minister-president de prins van Monaco de butler de lijfarts van de koning de secretaris van de president

twee plastic glazen

1

• • • • •

de winnaar een dame die de medaille omhangt een fotograaf de verliezer de echtgenoot van de winnaar

medaille aan een lint

2

• • • • •

de bruid de bruidegom de moeder van de bruidegom een vriend van het bruidspaar een neef die een hekel heeft aan de moeder van de bruidegom

grote taartschep

3

• • • • •

een beroemde schrijver de echtgenoot van de schrijver de kunstenaar van het beeld een fan van de schrijver een criticus die de boeken van de schrijver slecht vindt

groot doek over kunstwerk

4

• • • • •

5

• de burgemeester • de voorzitter van het gemeentebestuur die het cadeau aanreikt • de beveiligingsbeambte • diegene die opgebeld heeft met een bommelding (het is een grap) • een persoon die verliefd is op de burgemeester

cadeau, ingepakte doos


91

Situaties: Beginsituatie

Vervolg van de situatie

1. Een bezoek van de ministerpresident van België aan de prins van Monaco Het moment waarop de twee belangrijke personen het glas heffen

1. Een bezoek van de ministerpresident van België aan de prins van Monaco Ze doen dit zo hard dat de glazen stukgaan. De reactie van de aanwezigen is duidelijk te zien.

2. De huldiging van de kampioen van een bokswedstrijd Het moment waarop de winnaar de medaille krijgt omgehangen

2. De huldiging van de kampioen van een bokswedstrijd De winnaar stapt mis en valt van het podium. Zijn reactie en die van de aanwezigen is duidelijk.

3. Een trouwfeest Het moment waarop de bruid en de bruidegom samen het eerste stuk taart met de taartschep optillen

3. Een trouwfeest Ze doen dit een beetje onhandig, waardoor het stuk taart op de jurk van de moeder van de bruidegom valt. De reactie van de aanwezigen is duidelijk.

4. De onthulling van het standbeeld van de beroemdste schrijver van België Het moment waarop het doek wordt weggetrokken

4. De onthulling van het standbeeld van de beroemdste schrijver van België De schrijver verwacht een beeld te zien dat op hem lijkt, maar dat is niet het geval. Zijn reactie is duidelijk te zien.

5. De aanbieding van een cadeau aan de burgemeester Het moment waarop het cadeau wordt aangeboden

5. De aanbieding van een cadeau aan de burgemeester De beveiligingsbeambte krijgt een melding dat er in het pakje een bom zit. Hij roept "Bommelding!" terwijl hij naar de burgemeester rent.

(VAN ABEELEN, P., Petje af voor hoedje op, Haarlem, Kreater, 1999)

92


ALLES VOOR DE GROEI 25 min.

Beginsituatie: • De leerlingen hebben al gedichten voor een publiek voorgedragen. • De leerlingen zitten in de puberteit en zijn bereid om daarover te praten.

Doelstellingen: VVKBaO 5.4 8.7 10.2

OVSG 1.16 2.8 2.11

GO 3.4 3.5 3.6

• De leerlingen kennen de relatie tussen het spel en het eigen ik, de leefomgeving, de sociale of maatschappelijke omgeving.

Materiaal: • gedicht van WILLE, R., ‘Alles voor de groei’, Krantenkriebels, Tielt, Lannoo, 1986 (zie bijlage) • grote schoenen, watjes, winterjas met korte mouwen, zeven truien, heel brede jurk, grote beha • trom • triangel

Klasorganisatie: • Deze les kan gewoon in de klas plaatsvinden. Inleiding, kern & slot

104

THEMA 5: ACTIVITEIT 1 – ALLES VOOR DE GROEI


De leerlingen gaan in twee rijen tegenover elkaar staan, elke rij aan één kant van het lokaal. Op jouw teken lopen de rijen op hetzelfde aangegeven ritme naar voor en ontmoeten elkaar in het midden. Het ritme geef je aan met een trom. Wanneer de leerlingen in het midden staan, klinkt de triangel. De leerlingen raken met de vingertoppen de persoon aan die tegenover hem staat. Daarna gaat de rij op hetzelfde aangegeven ritme terug naar achter.

Kern:

Fase 1: Vraag aan de leerlingen hoe het voelt om groter te worden, volwassener te worden. Stilaan worden ze pubers en dus verandert er een heleboel voor hen. Wat zijn de voordelen? En met welke ongemakken worden ze wel eens geconfronteerd? Welke gevoelens ervaren ze wel eens? En wat spookt er door hun hoofd? Vertel hen daarna dat het gedicht dat je meegebracht hebt, gaat over de puberteit en kleren kopen. Fase 2: Roep enkele leerlingen naar voor en laat hen de kledingstukken die je meebracht aantrekken. Lees het gedicht expressief voor en laat de leerlingen op het moment dat hun kledingstuk besproken wordt even voor de klas defileren. Bespreek met de leerlingen wat ze van het gedicht vonden. Herkenden ze bepaalde zaken? Zijn er dingen die ze ook al meegemaakt hebben? Hoe voelden ze zich toen en wat dachten ze toen? Of hoe zouden ze zich op zo’n moment kunnen voelen en wat zouden ze kunnen denken? Zouden ze daar rekening mee kunnen houden wanneer ze het gedicht zelf gaan voordragen? Fase 3: Verdeel de klas in groepjes van vier. De groepjes bereiden het gedicht voor en maken gebruik van de accessoires. Elke leerling leest twee delen (zie bijlage). De leerlingen brengen hun gedicht. Overloop eerst even de aandachtspunten. Aandachtspunten: • duidelijk articuleren en luid genoeg spreken • expressief voordragen • duidelijke gebaren die naar de kleding verwijzen • je in een rol proberen in te leven en aan het publiek laten voelen wat je denkt en voelt

Slot:

Bespreek de verschillende voordrachten aan de hand van de aandachtspunten uit fase 3.

Tips: • Deze les sluit prima aan bij een project rond ‘groeien naar volwassenheid’, ‘puberteit’, ‘seksuele opvoeding’ enz.


105

Alles voor de groei Mama heeft me schoenen gekocht Zij heeft ze voor me uitgezocht. Leder met ditjes en datjes Aan mijn tenen moeten watjes. Alles voor de groei Alles voor de groei Ze mag die schuiten Voor mijn part Zelf aandoen. Ik kreeg een winterjas kado Met ingekorte mouwen en zo. Met zeven truien eronder Zit dat ding nog niet bijzonder. Alles voor de groei Alles voor de groei Mijn broer kan die jas Na jaren Nog aandoen. Mijn schooljurk is niet naar mijn zin Je kan er met zijn tweeën in. Haakjes en knoopjes werden verzet Net alsof niemand daarop let. Alles voor de groei Alles voor de groei Gans mijn schoolloopbaan Moet ik daar Nog mee doen. Ik draag nu mijn eerste beha Iedereen kijkt me lachend na. Want ik loop daar uit te munten In borstjes met afgeplatte punten. Alles voor de groei Alles voor de groei Maar toch geen beha Dat is echt Niet te doen. (WILLE, R., Krantenkriebels, Tielt, Lannoo, 1986)

106


Concordantielijst Bibliografie INHOUD

Recommend Documents