Inhoudsopgave
Voorwoord van de voorzitter .......................................................................... 3 Column: ‘Toenemende Euroscepsis?’.............................................................. 4 Nieuwjaarsbijeenkomst huldigt leden ............................................................. 5 Nieuwe bestuursleden: Edith Ziegler, Jos Hess en Albert Daling ................... 7 Wereldhumanismedag op zaterdag 21 juni 2014 ........................................ 10 Mens en Techniek; filosofische citaten ......................................................... 10 Portret van een humanistisch uitvaartbegeleider ......................................... 11 Neem je portemonnee in eigen hand............................................................ 13 Oproep: Bezorgers voor de Humavaria ......................................................... 15 Humanistisch ideaal in de praktijk ................................................................. 16 Huiskamergespreksgroep: het gaat om de reis! ........................................... 18 Hebt u geen internet? Laat het mij weten! ................................................... 19 Filocafé: in wijk en stad ................................................................................. 20 Pieter Lemmens: “Humanisme ten onrechte technofoob” ........................... 21 De techniek scheidt en verbindt .................................................................... 23 Vooraankondiging Nieuwe cursussen najaar 2014 ....................................... 26 Activiteitenoverzicht 2014-2015 voor zover bekend .................................... 27 Contact met het Humanistisch Verbond ....................................................... 28
Foto’s in dit nummer zijn van Marian Assink (omslag, pagina 11, 12, 17, 19), Barbara Brouwer (pagina 5, 22, 24, 26) en Jeroen Smit (pagina 14) en vele anderen.
2
Voorwoord van de voorzitter Vanaf 11 februari dit jaar is het bestuur van de afdeling grotendeels vernieuwd. Het is een hele aderlating wanneer de secretaris en de penningmeester samen stoppen na jarenlange perfecte dienst. Dat dachten we tenminste. Maar wat blijkt: de drie nieuwe bestuursleden hebben alle taken vloeiend en met veel verantwoordelijkheidsgevoel overgenomen nadat er zorgvuldige overdrachten hebben plaatsgevonden. Ze stellen zich in deze Humavaria aan u voor. Wanneer u dit leest, hebben de Europese verkiezingen waarschijnlijk al plaatsgevonden. Het Humanistisch Verbond heeft daar veel aandacht aan besteed middels de Humus die dit voorjaar uitkwam, en door op de website met een Kieswijzer te komen. Bovendien is er nog een enquête gehouden onder de leden, waaruit bleek dat een hoog percentage zou gaan stemmen. Heeft u de Kieswijzer uitgeprobeerd? Een heel belangrijke vraag zal in de toekomst zijn of we de ethische wetgeving het beste nationaal kunnen houden of aan Europa kunnen overlaten. Een aantal Nederlandse partijen vraagt zich ernstig af of het dan b.v. met onze euthanasiewetgeving, het homohuwelijk, de abortusregelingen en de gelijkheid van levensbeschouwing wel zo vrij blijft als het nu in Nederland is. Geen reden overigens om antiEuropa te zijn, maar juist een reden om de vinger aan de pols te houden en in ieder geval gebruik te maken van ons democratisch stemrecht. Onze gemeente heeft inmiddels ook een nieuw bestuur. Hun werkplan getiteld ‘Door’ geeft aan dat we dezelfde wethouders hebben gehouden op eentje na. Dat geeft wel vertrouwen, zeker nu er op het gebied van zorg zoveel moet veranderen. Het enige verschil-van-mening punt is de zondagopening van de winkels! Gelukkig zit onze oud-voorzitter hiervoor op het vinkentouw en laat via De Stentor weten hoe hij/wij daarover denken. We hebben weer veel plannen voor de rest van het jaar, te beginnen met een eenvoudige viering van Wereldhumanismedag op 21 juni a.s. Zie de aankondiging verderop. Natuurlijk komen er weer cursussen, doen we mee aan de Vredesweek in september en gaan we weer een Humanistische Stedendriehoek happening organiseren begin oktober. Deventer is gastheer en biedt ons een erge mooie humanistische stadswandeling aan. Vorig jaar is het er niet van gekomen, maar in november willen we ook in Epe acte de présence geven met een lezing. Maandelijks ontvangt u een activiteitenoverzicht waarin ook humanistische en filosofische bijeenkomsten uit de omgeving worden genoemd. We hebben niet van alle leden een mailadres en niet alle leden zijn online. Daarom zal twee maal per jaar in de Humavaria ook een activiteitenplanning worden aangegeven en soms zal er nog een postmailing uitgaan. Gelukkig hebben zich inmiddels acht vrijwilligers gemeld die post willen rondbrengen, zodat ons dat aardig scheelt in de uitgaven. Tot slot, we hopen u regelmatig te zien bij onze activiteiten, met name ook de tweede woensdagavond van de maand in het Filocafé in Gigant. Namens het bestuur Ali Wolves
3
Column: ‘Toenemende Euroscepsis?’ Het schrijven van de column heeft me deze keer zeer veel inspanning gekost, niet bij gebrek aan actuele onderwerpen. Eerder een teveel. Als ik net had bedacht waarover het zou moeten gaan, diende zich weer een ander onderwerp aan. Een daarvan was ‘Europese verkiezingen en de toenemende Euroscepsis?’ Of zoals de jongste Human het verwoordt: ‘Europa een springlevend ideaal’. Allengs werd ik somberder want het overgrote deel van de Europese bevolking ziet niets in de Europese samenwerking. Wat daarbij opvalt, is de vooral economische invalshoek. Een andere, mijns inziens belangrijkere, is die van de Europese veiligheid: het voorkomen van gewapende conflicten. Waarover ik me op dit moment in dit verband het meest druk maak, zijn de ontwikkelingen in Oekraïne. De overname van de Krim kon ik historisch en gezien de gegeven situatie nog wel begrijpen, maar er lijkt nu geen eind aan te komen. Het westen (de Amerikanen) heeft daarop vooralsnog geen deescalerend antwoord. We hebben het dan wel over twee supermachten, die beide over een uitgebreid kernwapenarsenaal beschikken. Het is te gemakkelijk dit af te doen als uitsluitend Russische agressie. Waarom zou het westen zijn invloedssfeer steeds oostelijker moeten uitbreiden richting voormalige Oostblokstaten. De Russen hebben in Oekraïne grote economische belangen (wapenindustrie, energievoorziening en transport), die we ook zouden kunnen respecteren, maar wat belangrijker is, is de Russische ziel. Een Rus is in eerste instantie Russisch orthodox, ondanks bijna een eeuw communistische onderdrukking. Niet alles wat uit het westen komt, is beter en de Russen vinden met name de westerse maatschappelijke orde verworden. En daar valt wat voor te zeggen. Kijken we alleen al naar de mislukte terechtstelling van 30 april jl. in de V.S., dan kunnen we toch moeilijk van een superieure en humanistische beschaving spreken. Kortom, ik ben verward en zeer ongerust. Ik herinner me uit mijn jonge jaren de kreet: ‘Liever een Rus in de tuin dan een kruisraket’. Voor de zekerheid heb ik de Stolychnaja maar vast bij het tuinzitje klaargezet.
Ruud Worm
4
Nieuwjaarsbijeenkomst huldigt leden
bureau en zij zullen in het voorjaar van 2014 hierover meer duidelijkheid geven. Vervolgens werden het Jaarbeeld 2013 en het Afdelingsplan 2014 besproken. Belangrijkste punten hieruit zijn: - De leden ontvangen minimaal vier keer per jaar post aan huis, hetgeen een grote kostenpost is. Een optie is de post door leden van het HV te laten bezorgen en nog meer gebruik te gaan maken van de mail en de website. - De PDDA is veranderd in Stichting Samenspraak en wordt door het HV vertegenwoordigd door Alfons Wiegink en als tweede man meldt zich René Holland. - Over de vraag of er iets gedaan moet worden met de zgn. opzeggers van het HV, zijn de meningen verdeeld; het bestuur zal dit bespreken. De financiën worden besproken en de kascommissie adviseert de ALV decharge te verlenen aan het bestuur, hetgeen geschiedt.
Tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst op zondag 12 januari 2014 in het restaurant van het Wijkcentrum De Groene Hoven werden Ton en Fenny van der Velde in het zonnetje gezet vanwege hun 50-jarige lidmaatschap van het Humanistisch Verbond.
De vergadering gaat akkoord met het formeel benoemen van mevr. Wolves als voorzitter. Mevr. Wolves geeft aan dat zij dit gezien haar leeftijd voor één jaar wil doen. Mevr. Brouwer wordt benoemd in de functie van vicevoorzitter. Dhr. Daling wordt gekozen als penningmeester. De vergadering gaat akkoord met het benoemen van mevr. Ziegler en dhr. Hess als bestuursleden van de afdeling. De voorzitter spreekt een woord van dank uit richting afgetreden penningmeester, dhr. Jager, en secretaris, mevr. Schalkwijk, voor de verrichte werkzaamheden gedurende de afgelopen jaren en overhandigt hen beiden een cadeau plus een brief van de directeur van het HV als blijk van waardering voor de geleverde inspanningen. Voor de werkzaamheden in 2015 zal de kascommissie bestaan uit de heren de Vries en Kuiper en zal de heer van der Heide reserve lid zijn.
Samenvatting Leden Vergadering Op dinsdag 11 februari 2014 vond de jaarlijkse ledenvergadering plaats van de afdeling Apeldoorn/Midden Veluwe. Hierbij waren 21 leden aanwezig terwijl van 15 leden bericht van verhindering was ontvangen. De voorzitter Ali Wolves vermeldt dat JW van der Straaten in oktober zijn bestuursfunctie heeft neergelegd en dat zij met instemming van het bestuur vanaf die tijd de functie van voorzitter op zich heeft genomen. Allereerst werd het verslag van de jaarvergadering van 26 februari 2013 vastgesteld. Naar aanleiding van de actiepunten van dit verslag werd opgemerkt dat zich voor de activiteit ‘Thee met HV’ geen vrijwilligers hebben gemeld en deze activiteit derhalve geen doorgang meer vindt. Het vermelden van kosten voor een cursus op de flyers is een punt van aandacht. Wat betreft het reductielidmaatschap is er contact geweest met het Landelijk
5
Bij de rondvraag wordt aandacht gevraagd voor oudere leden die vanwege verslechterende gezondheid niet meer in staat de ALV bij te wonen en daarmee een essentieel gebeuren van de afdeling missen. Voorzitter zegt toe als punt op de agenda te plaatsen, hoe ervoor gezorgd kan worden, dat zij deel uit blijven kunnen maken van de afdeling. In het tweede deel van de avond worden de aanwezigen uitgenodigd op zoek te gaan naar het antwoord op de vraag: ‘Welke filosoof ben ik?’ Verwezen wordt naar de website van HVO – Brede vormingslijst – Alle 100 tips op een rijtje – tip nr. 19 – Welke filosoof ben jij?
Marian Assink
6
Nieuwe bestuursleden stellen zich voor Het bestuur van het HV-Apeldoorn heeft drie nieuwe leden mogen verwelkomen. Dit zijn: Edith Ziegler (activiteiten), Jos Hess (secretaris) en Albert Daling (penningmeester). Wie zijn zij en wat drijft hen?
Edith Ziegler Graag wil ik mij voorstellen. Ik, Edith Ziegler, ben geboren in Parijs en inmiddels 65 jaar. Mijn jeugd heb ik in Amsterdam doorgebracht. Als maatschappelijk werker heb ik diverse functies gehad. Zowel privé als in mijn werk ben ik gericht op het welzijn van mensen. Hierbij komt mijn aard, te weten, nuchter, relativerend en analytisch mij goed van pas. Ook de Amsterdamse humor is mij niet vreemd. Na het overlijden van mijn echtgenoot in 2006 ben ik lid geworden van het Humanistisch Verbond te Apeldoorn. Een echt beeld van het Humanisme had ik destijds niet. Ik wilde graag in contact komen met mensen die zich bezig houden met de Humanistische waarden. Middels verschillende cursussen filosofie leerde ik meer en meer het gedachtengoed van het Humanisme kennen. De ontstane vacatures binnen het bestuur van HVA deden me besluiten om me kandidaat te stellen. Als taak verzorg ik het maandelijkse overzicht van de activiteiten. Daarnaast zal ik mij samen met Ali Wolves gaan inzetten voor de activiteitencommissie. Mijn inzet hierbij zal met name gericht zijn er zorg voor te dragen dat het aanbod gericht is op activiteiten voor jong en oud. Verder zal mijn woonadres als postadres voor HVA dienen. Tenslotte, mocht iemand nog vragen hebben dan hoor ik dat graag.
7
Jos Hess Tja, dan ben ik zomaar bestuurslid van HV Apeldoorn. Hoe komt dat zo? Het zal er mee te maken hebben, dat ik het leuk vond om te voetballen, om op zomerkamp te gaan en later om zo’n kamp mee te organiseren (zo heb ik mijn vrouw leren kennen). En nu ben ik lid van een tennisvereniging. Bij een vereniging betaal je niet om iets te krijgen, maar om samen wat te kunnen doen. Zo vond ik het steeds logisch en leuk om mee te helpen: stencilen, aanvoerder zijn, toernooi plannen, etc. Waarom humanistisch? Door de filosofiecursussen ben ik me bewust geworden van het bestaan van het Humanistisch Verbond. En na wat beschouwen beviel me dat wel: het niet dogmatische, het voortschrijdende inzicht, het elkaar benaderen op een wijze, waarop je gelijkwaardig contact hebt. De interesse komt niet uit de lucht vallen, als student was ik lid van de vrijzinnig christelijke studentenbond die lunchbijeenkomsten organiseerde die erg leken op de filocafé’s van nu. Tijdens mijn werk als automatiseerder is mijn belangstelling voor het beschouwelijke niet afgenomen, maar er was minder tijd voor. Nu ik dit jaar 65 word, heb ik zowel meer tijd daarvoor als voor vrijwilligerswerk. Elke organisatie moet het hebben van de mensen die dingen op poten zetten, die vernieuwing zoeken, die verbinding zoeken. Omdat dat niet mijn sterke punt is, kies ik ervoor de mensen te ondersteunen die er wel goed in zijn. Het is dus geen toeval, dat ik voor HV Apeldoorn het secretariaat doe. En dan de toekomst. Wat de wereld vooruit helpt, is niet idealisme, maar ontmoeting. Ik hoorde dat integratie pas op gang komt als mensen elkaar in tenminste twee uiteenlopende verbanden ontmoeten. Soms gaat dan vanzelf, maar vaak niet. Het zou mooi zijn als het HV een extra verband kan zijn.
8
Albert Daling Mijn naam is Albert Daling en u heeft mij op de laatste ledenvergadering van het HV verkozen als penningmeester. Eind vorig jaar werd ik door Ria benaderd voor het penningmeesterschap. Ik was eerst nog aarzelend, want geen lid en nog maar kort deelnemer aan HV-activiteiten. Maar na gesprekken met Ben en Ali was ik om. Een enthousiaste club mensen, goede sfeer, allerlei activiteiten die goed worden bezocht, en het financiële gedeelte staat als een huis. Ik ben geboren in 1958 in Hoogeveen. Ik ben in totaal 19 keer verhuisd en nu ste ik dit stukje schrijf staat de 20 verhuizing voor de deur. Ik woon bijna 6 jaar samen met Anne-Marie. Nu wonen we in Ugchelen, maar we gaan wonen in een boerderijtje in het buitengebied van Wilp-Achterhoek. Ik ben deeltijd huisman (hobby koken) en tuinman. Het tuinmanschap doe ik voor een aantal min of meer vaste klanten; het zijn vooral ‘oudere’ mensen die hun tuinonderhoud niet meer (helemaal) zelf kunnen doen. De uitgangspunten van het eigentijdse humanisme spreken me zeer aan. In je persoonlijke leven, in de kring van familie, vrienden, kennissen, werk en andere tijdsbestedingen probeer je daaraan vorm en richting te geven. Lastiger wordt het wanneer je de wereld om je heen, waarop je geen invloed hebt, bekijkt. Mijn moeder zei vaak na het lezen van de krant: ‘De wereld zit raar in elkaar’. Mijn vader voegde daaraan toe dat alles alleen maar om geld draait. Vroeger ging ik daar wel tegenin, maar als je naar de laatste decennia kijkt, dan heeft het er alle schijn van dat mijn ouders voor een groot deel gelijk hadden. Voor het Humanisme is er dus genoeg werk aan de winkel. Als individu kunnen we de internationale issues niet beteugelen, daarvoor zijn andere krachten nodig. Op plaatselijk niveau kunnen we proberen verbindingen te leggen en daaraan wil ik graag een bescheiden steentje bijdragen.
9
Als penningmeester moet ik allereerst de middelen van het HV goed beheren. Daarnaast zal aandacht besteed moeten worden aan de toekomstige inkomsten. We maken nu dankbaar gebruik van de bijdragen uit het Marjan Jonkerfonds, maar over een aantal jaren is het fonds een keer op. Tegelijkertijd vindt op HV-landelijk niveau een discussie plaats over de mogelijke verdeling van middelen over de plaatselijke afdelingen. Verder wil ik natuurlijk ook graag mijn steentje bijdragen aan de bestaande activiteiten van het HV-Apeldoorn.
Wereldhumanismedag op zaterdag 21 juni 2014 Van 12.00 uur - 16.00 uur. We bieden u een picknick aan op een mooie natuurplek in Apeldoorn. Daarnaast gaan we iets creatiefs doen met onze handen. Omdat we nog met de uitwerking bezig zijn kunnen we u nu niet meer melden, behalve dat u zich kunt opgeven vóór 21 juni bij Edith Ziegler, 055 3555473. Na aanmelding hoort u meer.
Mens en Techniek; filosofische citaten De technische uiterst bekwame straaljagerpiloot is in moreel en emotioneel opzicht niet verder dan de man die een eeuw geleden achter de handkar liep. Karl Mannheim, grondlegger kennissociologie, 1893 - 1947. De mensen zijn slechts zo goed als hun technische ontwikkeling het hen toestaat te zijn. George Orwell, Engels schrijver (pseudoniem van Eric Blair), 1903-1950 De technische vooruitgang heeft nog geen behoeften geschapen of de mens had er onmiddellijk behoefte aan. Julien de Valckenaere, Vlaams aforismenschrijver 1898-1958. De kapitalistische productie ontwikkelt dus slechts de techniek en de combinatie van het maatschappelijk productieproces terwijl ze tegelijkertijd de bron van alle rijkdom ondergraaft: de grond en de arbeider. Karl Marx, Duits econoom en staatsfilosoof 1818-1883.
10
Portret van een humanistisch uitvaartbegeleider Als ik Leendert Fledderus bezoek om een interview af te nemen, is hij net druk bezig met het voorbereiden van een toespraak voor een uitvaart die een paar dagen later plaats zal vinden. Leendert is anderhalf jaar geleden met dit ‘professionele vrijwilligerswerk’ begonnen en heeft sindsdien gemiddeld twee uitvaarten per maand begeleid en ook twee keer een ‘gesprek bij leven’ gevoerd. Toen hij, na dertig jaar bij de politie gewerkt te hebben in diverse functies, met vervroegd pensioen ging, wilde hij vrijwilligerswerk met inhoud gaan doen. Leendert heeft altijd iets met het thema ‘dood’ gehad - zo bezoekt hij bijvoorbeeld graag begraafplaatsen - en het was dan ook niet verwonderlijk dat hij bij de uitvaartbegeleiding terecht kwam. Bovendien beschikte hij, mede door zijn jarenlange werkervaring, over de eigenschappen en vaardigheden die nodig zijn om het werk als uitvaartbegeleider goed uit te voeren zoals mensenkennis hebben, goed kunnen luisteren, in het openbaar kunnen spreken, empathisch zijn en zowel schriftelijk als mondeling een goede uitdrukkingsvaardigheid hebben.
blokken van drie dagen gehad plus een terugkomweekend. Als start van de opleiding moesten de cursisten een ‘In Memoriam’ van zichzelf schrijven. Dit was leuk om te doen, maar ook heel confronterend. Vervolgens was er een kijkstage waarbij Leendert bij twee uitvaarten mee moest kijken en ook moest deelnemen aan het gesprek met de familie. Dit werd gevolgd door een doestage waarin hij de twee uitvaarten onder begeleiding deed. Toen dit goed ging, moest hij nog een keer mee met de coördinator voor een soort examen en toen pas mocht hij zelfstandig de uitvaarten doen.
Wanneer de HUB gebeld wordt met de vraag om een humanistische uitvaartbegeleider kan de coördinator in de google-agenda zien welke uitvaarbegeleiders beschikbaar zijn en zo wordt Leendert dan ingeschakeld. In 80 procent van de gevallen neemt de uitvaartbegeleider contact op met de HUB, omdat er sprake is van een vraag naar een buitenkerkelijk voorganger. Leendert neemt vervolgens telefonisch contact op met de familie en maakt een afspraak voor een gesprek. Als hij de familie bezoekt, vertelt hij vanuit welke visie hij werkt – humanistisch, agnostisch – en wat de humanistische basisprincipes zijn.
Het leven is belangrijker dan de dood en om het leven te vieren maakt hij een levensverhaal van de overledene op basis van het gesprek met de familie. Dit is zijn belangrijkste opdracht. Leendert leest zijn toespraak altijd eerst via de telefoon aan een familielid voor en voor de veiligheid stuurt hij de toespraak ook naar de uitvaartondernemer. Met de uitvaartondernemer heeft hij altijd contact om zaken op elkaar af te stemmen. Het komt vaak voor dat de familie hem vraagt om niet alleen een toespraak te houden, maar om de hele uitvaart te begeleiden. Leendert blijft bij de uitvaart tot de condoleance, geeft bij het condoleren de familie de toespraak op papier en dan zit zijn taak er op. Het komt regelmatig voor dat mensen via deze weg kennis maken met het HV en zich vervolgens als lid aanmelden.
Leendert ervaart veel voldoening van dit werk. Hij kan steun aan mensen geven op de moeilijkste momenten in hun leven en hij kan iets voor mensen betekenen. Het verdriet is niet te veranderen, maar wel kan hij een goede bijdrage leveren aan de start van het rouwproces, zodat mensen daar met een goed gevoel op terug kunnen kijken. De mensen zijn altijd erg dankbaar. Ook vindt Leendert het leuk dat hij in allerlei kringen komt bij de meest uiteenlopende families. Hij krijgt veel terug voor zijn inspanningen en wordt er zelf een rijker mens van!
Leendert vertelt dat hij een heel traject doorlopen heeft om humanistisch uitvaartbegeleider te worden. Het begon met een sollicitatie bij de Humanistische Uitvaart Begeleiding (HUB), waarna er een gesprek met twee mensen uit de regio volgde. Vervolgens heeft hij een opleiding van twee
11
Marian Assink
12
Neem je portemonnee in eigen hand Humanitas Apeldoorn geeft met het project ‘Thuisadministratie’ mensen controle over hun eigen financiële leven terug. Humanisten willen graag filosoferen over de aangelegenheden des levens voor zichzelf en de wereld. Humanisme heeft ook een praktische kant en die wordt door Humanitas in Apeldoorn gedaan. Humanitas heeft ruim 700 projecten en activiteiten, verdeeld over vijf verschillende thema's. Het aanbod verschilt per afdeling en bestaat in Apeldoorn uit: Humanitas Doorstart (een programma voor opvoedingsonders teuning), Levensboek (een reflectie op het eigen leven), Begeleide Omgangsregeling (BOR: steun voor ouders in scheiding die het niet eens kunnen worden over de omgang) en Thuisadministratie (een steuntje in de rug voor mensen die moeite hebben om hun administratie). Weslie Pol coördineert het project ‘Thuisadministratie’ voor Humanitas Apeldoorn sinds ongeveer anderhalf jaar en vertelt Humavaria alle ins en outs. Al eerder hadden andere instanties, zoals vrijwilligersorganisatie de Kap en de kerken in Apeldoorn een soortgelijk project op poten gezet. Inmiddels telt het project van Humanitas Apeldoorn ongeveer 20 deelnemers - Weslie spreekt liever van klanten - en ongeveer 15 vrijwilligers en er staan
13
belangstellenden op een wachtlijst. Dat zijn dan belangstellenden om te begeleiden. Ook een coördinator heeft maar twee handjes aan haar lijf en vindt het niet verantwoord om meer vrijwilligers goed te kunnen begeleiden. Zij denkt dan ook hard na over een tweede coördinator. Maar waar gaat het project eigenlijk over? Lang niet iedereen heeft volledig overzicht en controle over het eigen huishoudboekje. Sommigen is dat nooit voorgedaan, anderen hadden nou eenmaal vage ideeën over geld en er zijn ook mensen die het aan de capaciteiten ontbreekt om hun financiële zaakjes op orde te houden. Vroeger of later komen zij dan bij de Stadsbank terecht, maar die hebben geen menskracht meer om de financiële situatie helemaal uit te pluizen en daar komt dan dit project in beeld. Zonder te oordelen en zonder maar één cent in rekening te brengen gaan de vrijwilligers van Thuisadministratie met de klanten aan de slag. Soms moeten zij her en der in huis de rekeningen verzamelen, bij anderen is het een kwestie van de spreekwoordelijke schoenendoos omkeren en bij weer anderen is het een kleurtje op het brede palet van psychosociale problematiek. De administratieve problematiek wordt dan door de Humanitas vrijwilliger opgepakt; voor de andere zaken wordt doorverwezen naar de desbetreffende instellingen. Uitdagingen genoeg dus om de klant na een uitvoerige inventarisatie en analyse het liefst zelf een oplossing te laten bedenken en uitvoeren. Je snapt het al: het komt op maatwerk aan. Zowel vanuit de vrijwilligers als de klant gezien en dat betekent een subtiele taak voor Weslie om een vrijwilliger, die vraagt om een nieuwe klant, met de juiste persoon in contact te brengen voor een goede match. Voor je als vrijwilliger wordt losgelaten op een klant krijg je een gedegen opleiding. Die bestaat om te beginnen uit een kennismaking om te kijken of de Thuisadministratie wel iets voor je is. De volgende stap is een training met e-learning waarin je opdrachten krijgt die je aan het denken zetten over de humanistische waarde en ethiek. Zo staat de autonomie van de klant hoog aangeschreven. Het is toch de bedoeling dat die zijn eigen financiële leven binnen een jaar leert beheren. Geen wonder dat de groep vrijwilligers iedere 6 weken intervisie doet om elkaar scherp te houden. Als goedwillende vrijwilliger ben je al gauw geneigd te veel over te nemen. Je handen jeuken en je kunt het allemaal vele malen sneller en efficiënter. Maar ja die weg voert niet naar zelfstandigheid. Ook al smeekt de klant er om. Daarna 3 dagdelen oefenen op je functie met rollenspellen. Vervolgens krijg je dan een map met praktische informatie over regelingen en organisaties op landelijke en ook plaatselijk niveau. Je krijgt een ervaren mentor toegewezen en die gaat ook de eerste paar keer met je mee. Zo groei je dus langzaam maar zeker in je rol. De een is daar sneller in dan de ander en dat kan bijvoorbeeld ook samenhangen met de beroepsachtergrond. De opleidingen en beroepen van de vrijwilligers zijn heel divers en van een afwisselende mix. Zo zitten er een projectleider WMO, een orthopedagoog en een senior hypotheek
14
adviseur tussen de vrijwilligers. Weslie was dan ook verbaasd te moeten constateren dat driekwart van de vrijwilligers dit doet naast een fulltime betaalde baan. Zij vindt de vrijwilligers dan ook bijzonder gemotiveerd.
Humanistisch ideaal in de praktijk
De hulpvragen komen uit veel verschillende richtingen: met name van instanties als bijvoorbeeld MEE, Philadelphia- en Van den Bentstichting en de Horeb verslavingszorg uit Beekbergen. Het werkgebied is behoorlijk uitgestrekt van Apeldoorn tot Vaassen, Wapenveld en Dieren.
StadsAkkers Apeldoorn verbouwt met uitkeringsgerechtigden biologische groente
Met een regering die de term participatie misbruikt als schaamlapje om bezuinigingen af te wentelen op gemeenten, zijn de enthousiaste vrijwilligers van dit project een zeer welkome ondersteuning. Meer weten over de Thuisadministratie? Kijk op de Apeldoornse pagina in de website van Humanitas: http://www.humanitas.nl/project/232B32001 Jeroen Smit
‘Niet alleen praten maar ook doen’. Dat dacht Ingrid Noordberger nadat ze lange tijd cursussen had gevolgd en zich verdiept had in allerlei aspecten van het humanisme. Ze greep dan ook de uitnodiging om als vrijwilliger bij de Stadsakkers in de wijk Zuidbroek te komen werken met beide handen aan. Tijdens een rondleiding over het 4 hectare grote terrein geeft Ingrid informatie over het project en legt ze uit in welk opzicht deze onderneming aansluit bij de humanistische waarden.
Oproep: Bezorgers voor de Humavaria
vrijwilligers
en
Leden van het HV ontvangen minimaal 4 keer per jaar post aan huis wat een grote kostenpost is. In de ALV werd de suggestie gedaan om post te laten bezorgen door HV-leden. Meteen hebben zich hiervoor al vrijwilligers aangemeld. Mocht u ook belangstelling hebben om HV-post in uw wijk te bezorgen, dan kunt u dat laten weten aan Ali Wolves (055 5787150,
[email protected]).
Initiatiefnemers van Stichting StadsAkkers zijn Eppo Gutteling en Gregor van den Brink. In september 2012 zijn ze begonnen met de voorbereidingen en een half jaar later kon de onderneming al van start gaan. Ingrid leidt me enthousiast langs de akkers, waar nog restjes prei, boerenkool en postelein staan, de vele fruitbomen, die in bloei staan, de 200 m2 grote kas die nu nog leeg is, maar waar straks de tomaten zullen rijpen, en de twee nieuw aangelegde kruidentuinen met een omheining van gevlochten wilgentakken. Een deel van de oogst - het afgelopen jaar was dit voor een bedrag van
15
16
20.000 euro - wordt gratis geleverd aan de voedselbank en de rest wordt verkocht via internet, op de markt of aan restaurants in de nabije omgeving. Ook kunnen mensen hier in de zomer frambozen en ander fruit plukken in de pluktuin. Ingrid vertelt dat er momenteel ongeveer 40 mensen werkzaam zijn bij de Stadsakkers. Dit zijn vrijwilligers, uitkeringsgerechtigden en mensen die gebruik maken van een zorginstelling. Er is een scala aan werkzaamheden te doen; zo heeft Ingrid bijvoorbeeld aardappels gepoot, voedselpakketten ingepakt, gekookt voor genodigden, omheiningen voor de kruidentuin gevlochten en voert ze nu gesprekken met nieuwe vrijwilligers. Het is de bedoeling dat het project de komende jaren verder uitgebreid wordt en volledig kostendekkend wordt. Als alles volgens wens verloopt, zullen er in de toekomst ongeveer 200 mensen werkzaam zijn op een terrein van 8 hectare. Voor Ingrid wordt het humanistisch ideaal van ‘samen leven’ hier volop in praktijk gebracht door de sfeer van enthousiasme, de onderlinge samenwerking, de sociale contacten die mensen opdoen, de solidariteit en de zorg en verantwoordelijkheid voor elkaar. Deelnemers ervaren dat ze zinvol werk doen en voelen zich gewaardeerd, waardoor ze meer zelfrespect krijgen. Ze krijgen de kans om nieuwe vaardigheden te leren en om eventueel door te stromen naar betaald werk elders. Een essentieel aspect van het project is dat het volledig biologisch is: er wordt gewerkt met respect voor de natuur en er worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt. De producten worden op lokaal niveau verkocht of komen ten goede komen aan mensen die leven onder het bestaansminimum. Vrijwilligers, die gebruik maken van de voedselbank, komen in hun pakket producten tegen die ze zelf hebben helpen verbouwen, waardoor er sprake is van een kringloop. Het project draagt dan ook bij aan een meer duurzame wereld en is ook in dit opzicht een sterk voorbeeld van ‘humanisme in de praktijk’! (Zie voor meer informatie: www.stadsakkers.nl). Belangstellenden zijn altijd welkom om een kijkje te komen nemen bij de Stadsakkers en kunnen ook in het weekend rondlopen over het terrein. Zodra er weer groente van het land komt, is op de website te vinden hoe en wanneer het gekocht kan worden. En voor mensen die zin hebben om op wat voor manier dan ook een bijdrage te leveren aan het project geldt ‘meld je aan’. Iedere hand is er één!
Marian Assink
17
Huiskamergespreksgroep: het gaat om de reis! Het is een prachtig woord: ‘huiskamergespreksgroep’. Maar wat houdt het in en waarover wordt er zoal gesproken in de huiskamer? Met deze vragen ging ik naar Andries Tol, die samen met Barbara Brouwer de huiskamergespreksgroep opgezet heeft. Uitgangspunt van de huiskamergespreksgroep is het humanistisch gedachtengoed. Op 28 februari 2013 vond de eerste bijeenkomst plaats van de twaalf deelnemers die elkaar voor een deel niet kenden. Het was dan ook erg spannend hoe de groep zich zou ontwikkelen. Ondertussen is de gespreksgroep zo’n zeven keer bij elkaar geweest en zijn diverse thema’s aan de orde geweest zoals: wat zijn humanistische waarden, welke invulling geeft een ieder aan deze waarden, boeddhisme in relatie tot humanisme, de historische ontwikkeling van het humanisme en de vraag ‘hoe willen wij leven’ aan de hand van de filosofie van Peter Bieri. De onderwerpen lenen zich zowel voor een persoonlijke benadering als voor een meer intellectuele, rationele benadering. De verwachtingen van de deelnemers hierover bleken
18
niet met elkaar overeen te komen. Dit gegeven leidde tot een boeiende discussie en de afspraak dat er respect en ruimte behoort te zijn voor ieders mening. Andries vertelt dat het voor hem steeds weer een verrassing is hoe een gespreksavond verloopt en wat het oplevert. Voor Andries is het belangrijk, dat er een uitwisseling van gedachten plaatsvindt en dat hij zijn eigen denkbeelden kan toetsen aan die van andere deelnemers en op deze manier iets kan leren. De avond leidt niet tot een gezamenlijke conclusie of slotverklaring. Het gaat om de reis, niet om het bereiken van een doel! Enige praktische informatie over de huidige gespreksgroep. De gespreksgroep is een gesloten groep, er worden geen nieuwe deelnemers toegelaten. De groep komt één keer in de zes weken bij elkaar van 19.30 uur tot 22.00 uur bij een van de leden die als gastheer/vrouw fungeert. De gespreksleider rouleert. De thema’s worden in overleg bepaald en één deelnemer bereidt het thema voor en leidt de avond in. Elke nieuwe groep zal natuurlijk zijn eigen werkwijze ontwikkelen aan de hand van de wensen van de deelnemers. Lezers die belangstelling hebben om aan een huiskamergespreksgroep deel te nemen, kunnen dit kenbaar maken bij het bestuur. Wanneer er voldoende belangstellenden zijn, dat wil zeggen minstens acht personen, kan er een nieuwe groep gestart worden .
Marian Assink
Hebt u geen internet? Laat het mij weten! Sinds enkele maanden verzorg ik het maandelijks overzicht van activiteiten van het Humanistisch Verbond Apeldoorn. In dit overzicht wordt ook melding gemaakt van humanistische activiteiten van de ons omringende steden. Het overzicht wordt digitaal verspreid. Natuurlijk zijn er mensen die geen toegang hebben tot het internet. Deze kunnen het overzicht per post krijgen. Als u aan mij een briefje schrijft met uw naam, adres en postcode, dan zal ik voor de postbezorging zorgen. Verder verzoek ik leden, die wel internet hebben, maar die nog per post berichten van het HV ontvangen, om hun mailadres aan mij bekend te maken zodat ik hen digitaal berichten over onze activiteiten kan sturen.
Stuur uw informatie naar: Edith Ziegler, de Hegge 8, 7314 Apeldoorn.
Filocafé: in wijk en stad Op 12 maart, één week voor de gemeenteraadsverkiezingen, was het thema van het Filocafé ‘Verbinden en Inspireren bezien vanuit de wijk en de stad’. De avond begon met een videofragment waarin Henk Oosterling (winnaar van de Van Praagprijs 2013) de ontwikkeling van een samenleving met emancipatie van het individu naar onze huidige samenleving met een steeds groeiende consumptiedrang en groter wordend individualisme schetste. Ons menselijk handelen is geïnspireerd door zelfbehoud. De filosoof Hobbes zei daarover: ‘Het is een oorlog van allen tegen allen. Pak wat je nodig hebt, totdat een sterkere kracht het weer van je afpakt’. Toen de basisbehoeften min of meer waren veilig gesteld, ontstond er een verdeling in arbeidstaken en er kwamen gemeenschapsvormen die polis genoemd werden. Zo’n polis lag meestal verhoogd vanwege de veiligheid. Dat zijn nu onze steden en dorpen. Vroeger telden deze tussen de 2500 en 4000 bewoners. Het ‘dorp’ Apeldoorn is inmiddels uitgegroeid tot 160.000 bewoners! De mens in de dorpen en vooral in de steden individualiseerde, werd minder afhankelijk, kreeg meer rechten en ontzuilde. Het individuele belang ging steeds meer boven het gemeenschapsbelang. Ieder mens zoekt een volwaardige plaats in zijn omgeving. We kunnen spreken van een consumptief individualisme. Er gaat hierdoor geleidelijk veel fout in onze samenleving. Henk Oosterling, filosoof uit Rotterdam, zoekt praktische oplossingen. Zijn uitgangspunt is dat, als we daadwerkelijk veranderingen aan willen brengen, je bij de allerkleinsten moet beginnen. Hij leert kinderen in problematische achterstandswijken weer omgaan met de natuur en samen dingen doen: tuinlessen, kooklessen, yogalessen, filosofielessen, samen gezond eten….. Meer informatie hierover kunt u vinden via www.vakmanstad.nl. Het laatste deel van de avond vroegen we ons in kleine groepjes en later plenair af wat ons momenteel verbindt in wijk en stad. De volgende stellingen werden hierbij gebruikt: A. Apeldoorn moet een kleine, overzichtelijke, provinciale stad blijven met een trots dorpsgevoel van de inwoners. B. De politieke zeggenschap van wijkraden moet van doorslaggevende kracht zijn bij besluiten die de wijk aangaan. C. Als individu heb ik de plicht om mij actief op te stellen binnen mijn wijk en buurt, en mee te denken over de lange termijn visie op mijn wijk. Een boeiend onderwerp voor een verjaardagsvisite of een buurtfeestje? Ali Wolves
19
20
eigenschappen en dit wordt gecompenseerd door techniek. De mens wordt gevormd door de techniek. Het mens zijn kun je begrijpen als een samenspel tussen psychische organen, sociale organisaties en technische organen. De evolutie van de mens voltrekt zich via technische organen zoals het schrift. Toen het schrift zijn intrede deed bij de Grieken betekende dit een enorme crisis voor deze (orale) cultuur. Men was bang dat door gebruik van het schrift het geheugen vernietigd zou worden. Plato was dan ook fel gekant tegen het invoeren van het schrift. Momenteel zitten we in een soortgelijke crisis door de steeds verdere technologisering en digitalisering van de samenleving. We zullen moeten leren ons ons aan te passen aan deze ontwikkeling zoals de Grieken dat indertijd ook hebben gedaan.
Pieter Lemmens gaf lezing in Filocafé: “Humanisme ten onrechte technofoob” De maand van de filosofie staat dit jaar in het teken van de ‘Relatie Mens en Techniek’ en het was dan ook niet meer dan logisch dat techniekfilosoof dr. Pieter Lemmens hierover een lezing kwam geven in het Filocafé. De stelling van Pieter Lemmens is, dat de mens een technisch wezen is en dat techniek onze conditie is. In een interessant en taai betoog stelt Lemmens vragen bij de uitgangspunten van het humanisme zoals de universaliteit van de mens, het centraal stellen van de mens, de autonomie van het individu, het primaat van de rede, de noodzaak van een moraal, de ontplooiing van menselijke mogelijkheden en het kosmopolitisme. Het wezen van de mens is namelijk niet bepaald, maar is open en verandert voortdurend. De mens is niet de oorsprong; het ‘dasein’ gaat volgens Heidegger vooraf aan het mens zijn. Het ‘zijn’ krijgt betekenis in de mens. Volgens de filosoof Bernard Siegler is de mens een wezen zonder oorsprong; hij heeft van nature geen
De stelling dat de menselijke conditie een technische conditie is, heeft gevolgen voor de uitgangspunten van het humanisme: zo staat de mens niet centraal, maar is het ‘dasein’ oorspronkelijker - volgens Heidegger althans en is de mens eerder geboren uit de techniek dan andersom. Het idee van de autonome mens bestaat slechts in relatie tot technische heteronomie en veronderstelt een zorgsysteem, een cultuur. Autonomie is geen individueel maar een collectief fenomeen; zo heeft de huidige mens bijvoorbeeld een heel ander innerlijk dan de middeleeuwse mens. Ook bij het primaat van de rede kunnen we vraagtekens stellen; er bestaat geen ahistorische, gegeven rede of rationaliteit. Onze rationaliteit is geconditioneerd en is technisch (door het schrift). Het is prachtig dat we ons willen ontplooien, maar het is de techniek die dit mogelijk maakt. Menselijke mogelijkheden zijn altijd technische mogelijkheden. Inmiddels is de technologie ook binnengedrongen in onze eigen biologie en neurologie en biedt ze de belofte van sterke, slimme, mooie, gezonde mensen die langer leven en beter presteren. Dit wordt ‘human enhancement’ genoemd: de verbetering van de mens d.m.v. technologie. Transhumanisten zijn hier een groot voorstander van en willen onze biologische tekortkomingen overwinnen en onze biologische grenzen overschrijden, terwijl de bioconservatisten dit een gevaarlijke ontwikkeling vinden. Hoe moeten we ons opstellen tegenover al deze ontwikkelingen, tegenover de multi-crisis die volgens Pieter Lemmens in de grond een spirituele crisis is? Niemand heeft hier een antwoord op, niemand weet het, de problemen lijken te groot. Peter Sloterdijk noemt de mens ‘het voortdurend overbelaste dier’ dat steeds voor te grote opgaven komt te staan, maar er uiteindelijk toch in slaagt om deze te overwinnen. Dit biedt hoop voor de toekomst, hoop dat we ook de huidige crisis te boven zullen komen. Het ligt in de bedoeling voorjaar 2015 een korte cursus te organiseren waarin Pieter Lemmen nadere uitleg geeft over bovenstaande.
Marian Assink
21
22
ondersteunen, die op haar beurt weer onmisbaar was voor de akkerbouw op de hogere gebieden. Allemaal technieken die door de komst van kunstmest en de invoer van veevoeders achter de horizon zijn verdwenen. Maar in enkele enclaves in het ruil-verkavelde, gelijkgeschakelde en diep ontwaterde Nederland zijn de sporen nog steeds te zien. Die toonde Erik Brinckmann ons vol overgave en als je de sporen kunt lezen zoals hij, is er inderdaad nog veel te zien. Het Lankheet zet de bevloeitechniek in bij het onderzoek naar nieuwe methoden om water te zuiveren van juist het verstikkende teveel aan mineralen en giftige stoffen. Met een flink areaal aan bevloeiingsakkers met riet erop worden deze stoffen uit het milieu gehaald. Helaas is het onderzoek tijdelijk gepauzeerd door gebrek aan gelden, maar hopelijk kan de Universiteit Wageningen binnenkort weer doorgegaan met het verder uitbouwen van deze techniek die staat op de schouders van de techniek van toen.
De techniek scheidt en verbindt Zo dicht je de kloof tussen mens en landschap Dit jaar stond ‘Filosoferen en wandelen’ in het teken van het thema Techniek en natuurbeleving. Het schizofrene verschijnsel doet zich voor dat de techniek, die de natuur dichterbij zou moeten brengen, ons er juist nog verder van verwijdert. Maar er zijn volgens landschapsfilosoof, docent aan HOVO Utrecht en medebeheerder van landgoed Het Lankheet, Eric Brinckmann mogelijkheden om de kloof in ieder geval kleiner te maken. In drie verschillende wandelbijeenkomsten bekeken we verschillende aspecten van de wisselwerking tussen techniek en landschap.
De vrijdag erna kwamen we bijeen in het Bilderberghotel bij Natuurmonumenten Wolfheze voor de volgende conferentie over Techniek en natuur. Nu bekeken we het vanuit het perspectief van de wisselwerking tussen techniek en romantiek. Schijnbaar zijn de kille rationele techniek en de warmbloedige sentimentele romantiek elkaars tegenpolen. Maar als je er met het analytische oog van Eric Brinckmann meekeek naar dit onderwerp, blijkt dat onder het maaiveld die twee innig met elkaar zijn verbonden. Het was juist de technische sprong voorwaarts die de romantiek een enorme impuls gaf. Het slechten van de stadsmuren ronden de stadjes en steden gooide het land letterlijk open voor, in eerste instantie, de gegoede burgerij. Die konden als trendsetters de romantiek als de nieuwe mode ontwikkelen. Daarna volgde de rest en sindsdien verheerlijken wij het leven van het herderinnetje met haar lammetjes op het land in de boerderette die vandaag de dag natuurlijk wel voorzien is van vloerverwarming, jacuzzi in de boomgaard en zonnepanelen op de paardenstal bij de tennisbaan. De kunstenaars bij de nabijgelegen Wodanseiken gaven al een beetje de richting aan, welke weg we kunnen nemen om de kloof tussen mens en natuur te verkleinen.
We begonnen op vrijdag 11 april met een samenkomst op het landgoed Het Lankheet. Het thema betrof de eeuwenlange inzet van techniek, kennis en ervaring in het landschapsbeheer. De subtiele techniek van toen is een inspiratiebron voor de ontwikkeling van nieuwe techniek vandaag de dag. In de tijd voordat de petrochemische industrie het mogelijk maakte om kunstmest te produceren moest de landbouw via andere wegen de broodnodige stoffen en mineralen verzamelen voor de bemesting van de landbouw. Landgoed Het Lankheet gebruikte kwelwater, dat daar naar boven kwam of werd aangeboord door aangraven, om land te bevloeien. Niet alleen voor het vocht maar zeker ook voor de minimale meststoffen in het kwelwater, dat soms jarenlang ondergronds stroomt en mineralen opneemt. Deze extra instroom van stoffen was hard nodig om de veeteelt te
De serie van dit seizoen werd afgesloten met een inleiding vooraf en met wandeling toe door landgoed De Haere bij Olst. In de loop van de eeuwen is dit gebied van militair strategisch belang geweest en dat laat nog steeds sporen na die we, in dit geval, heel goed kunnen lezen omdat ze zo recent zijn. Maar eerst een stukje geschiedenis. Na de middeleeuwen vond de bevrijding van het woeste land plaats door de vordering van de techniek; met de uitvinding van het vuurwapen werden wilde dieren als wolven en beren overmeesterd en konden die geen bedreiging meer vormen voor de mens e die het landschap als een tuin ten eigen nutte wilde inrichten. In de 17 eeuw kwam de empirie op waarin ook de moraal van de oorlogvoering werd bijgesteld met de vorming van getrainde staande dienstplichtige legers versus de tot dan gebruikelijke huurlingenlegers die zich verkochten aan de best betalende vorst. Simon Stevin zette ook de wetenschap in om het
23
24
landschap zo om te vormen dat het maximaal militair benut kon worden. Zijn geraffineerd vormgegeven forten getuigen daar nog steeds van. Het kan dus amper een wonder zijn dat de eerste landschapsarchitect en, die het landschap naar de wensen van hun romantisch beïnvloede opdrachtgevers omvormden, voortkwamen uit de militaire wereld van de genie. Het landschap van De Haere draagt nog enkele sporen van de moderne militaire geschiedenis. In navolging van Simon Stevin heeft Nederland in de jaren 1950 een waterlinie als verdediging gebouwd in het IJssel dal om West Nederland te beschermen tegen het Warschaupact door een stuk van Oost Nederland onder water te zetten en ongeveer 400.000 mensen te evacueren. Oude Shermantanks werden in beton gegoten, bunkers gebouwd, mitrailleurs klaar gezet. Om het land te kunnen inunderen werd een ingenieus plan ontworpen om in een keer genoeg water aan te voeren en te verspreiden. Zo konden de militairen het gebied onder een laag water zetten dat te diep was voor een zware tank en te ondiep voor een boot. Met de deelname van West-Duitsland aan de NAVO werd de verdediging van Nederland een paar honderd kilometer naar het Oosten opgeschoven en werd de IJssellinie overbodig. Nu liggen nog enkele kunstwerken daarvan in het landschap als versteende herinnering in het landschap om te bekijken. Bij een van de inundatiesluizen legt Eric Brinckmann nog een keer geduldig uit hoe we dan die kloof tussen ons en het landschap kunnen dichten. De techniek vergroot de kloof en maakt die van de andere kant kleiner doordat diezelfde techniek ons bijvoorbeeld vervoermiddelen verschaft om ons dichterbij datzelfde landschap te brengen. Zoals de kunstenaars bij de Wodanseiken de eerste studentikoze aanzet gaven, vindt hij dat we door aandachtig ín dat landschap te verkeren en het aandachtig te beleven het ons eigen kunnen maken. Dan komt het landschap in onszelf. Wat hem betreft, hoeft dat echt niet door de Kilimanjaro te beklimmen, maar kan het ook door actief te tuinieren of aandachtig door het bos te wandelen.
Vooraankondiging HV cursussen najaar 2014 Levenskunst Cursus Levenskunst door de ogen van drie moderne filosofen. Wanneer we het leven vanuit de levenskunst benaderen gaan we ervan uit dat we ons leven op een bewuste wijze kunnen leiden en niet gewoonweg voorbij laten gaan. Maar hoe doe je dat? In deze cursus staan we stil bij de recepten voor levenskunst van drie moderne denkers: Martin Heidegger, Martha Nussbaum en Jean Baudrillard. Praktische informatie: Data cursus 1: maandagavond: 6, 13, 20, 27 oktober en 3 november Plaats: Wijkcentrum DokZuid Data cursus 2: donderdagmiddag 9, 16, 23, 30 oktober en 6 november Plaats: ACEC gebouw Docent: Dick Kleinlugtenbelt Kosten: € 65,- voor leden HV, € 95,- voor niet-leden
Cursus Humanisme De cursus heeft een geheel nieuwe opzet, is ontwikkeld door het landelijk bureau van het Humanistisch Verbond en wordt gegeven door Ines Blitz. In de cursus komen veel verschillende bronnen van het humanisme aan bod. Zo worden de historische wortels van het Humanisme, de Verlichting, de postulaten van Jaap van Praag en het hedendaagse humanisme van onder anderen Joep Dohmen onderzocht. Tijdens de cursus onderzoeken de deelnemers door opdrachten en gesprekken waar zij zelf staan op levensbeschouwelijk gebied. Zij verkennen hoe zij betekenis en inhoud kunnen geven aan hun leven en wat het humanisme hen daarbij te bieden heeft. Praktische informatie: Data: dinsdagavond 18, 25 november en 9, 16 december Plaats: wijkcentrum Groene Hoven Docent: Ines Blitz Kosten: € 55,- voor leden HV; € 85,- voor niet-leden Voor meer en actuele informatie: kom naar de CODA cursusmarkt op zaterdag 30 augustus, raadpleeg tegen die tijd de website of meld u aan op
[email protected]. Op de website vindt u ook de cursusvoorwaarden met betalingswijze en kortingsmogelijkheden.
Jeroen Smit
25
26
Activiteiten 2014-2015 voor zover bekend 21 juni
20-27 september
Woensdag 8 oktober Zondag 12 oktober November Donderdag 6 november November
November Woensdag 12 november Woensdag 10 december Zaterdag 20 december Zondag 11 januari 2015 Woensdag 14 januari 2015 Woensdag 11 februari 2015 Woensdag 11 maart 2015 Woensdag 8 april 2015 Woensdag 13 mei 2015
Wereldhumanismedag Van 12.00 uur - 16.00 uur gaan we picknicken op een mooi plaatsje in de natuur . Onder deskundige begeleiding gaan we vervolgens creatief aan de slag. Nemen we deel aan de Vredesweek. Houdt u in ieder geval de avond van dinsdag 23 september vrij. Dan zal er een dialoog plaatsvinden tussen mensen die alle levensbeschouwingen vertegenwoordigen. Filocafé verzorgd door OKW met de lezing: ‘Eenzaamheid die niet te verwoorden is’, over het werk van de schilder Edward Hopper door drs. Martin Olden. Een bijeenkomst met de 4 Stedendriehoekafdelingen: Deventer, Lochem, Zutphen en Apeldoorn. Gastheer is Deventer. Na een inleiding wordt door de afdeling Deventer de Humanistische Stadswandeling aangeboden. Cursus Humanisme (meer informatie elders in deze Humavaria) Dag van de Dialoog Een documentaire en lezing over Hannah Arendt, met een nagesprek onder leiding van Ed Roosma. Cursus met Dick Kleinlugtenbeld over Levenskunst. Deze cursus wordt gegeven op een middag en avond (meer informatie elders in deze Humavaria). Filocafé in Gigant Een aflevering uit de Human documentaireserie : ‘Duivelse dilemma's’ zal getoond en besproken worden. Filocafé in Gigant, een lezing georganiseerd door het Humanistisch Verbond door Miriam van der Reijen over ‘De vrije wil en Spinoza’. Midwinterbijeenkomst in Gigant Film met een buffet en discussie (voorlopige datum) Nieuwjaarsbijeenkomst met een inleiding van Pieter Kat over zijn ervaringen in Jemen.
12.0016.00 uur
20.00 – 22.00 uur
Gigant
Deventer
Epe
20.00 – 22.00 uur
Gigant
20.00 – 22.00 uur
Gigant
Gigant Groene Hoven 20.00 – 22.00 uur
Gigant
Filocafé in Gigant, Duivelse dilemma’s
20.00 22.00 uur
Gigant
Filocafé in Gigant, Duivelse dilemma’s
20.00 – 22.00 uur
Filocafé in Gigant, Duivelse dilemma’s
20.00 22.00 uur 20.00 – 22.00 uur
Gigant
Gigant Gigant
Wilt u nadere informatie over bovenstaande en ontvangt u onze activiteitenoverzichten, dan leest u dat ter zijner tijd in deze berichten meer. Ontvangt u deze berichten niet, dan kunt u bellen met Edith Ziegler, 055 3555473 of met Ali Wolves, 055 5787150.
27
Bestuur: Ali Wolves, voorzitter Barbara Brouwer, vice voorzitter Jos Hess, secretaris Albert Daling, penningmeester Edith Ziegler, activiteiten
055-5787150 055-5222088 06-12665362 055-3017713 055-3555473
Contactpersoon Ugchelen: Mw. A. van der Heijden
055-5332515
Contactpersoon Epe / Vaassen: Piet Rutgers
0578-611106
Geestelijke Verzorging: Marijke Prins, Gelre Ziekenhuis Lucas Apeldoorn Anneke Kulik-Bakker, Gelre Ziekenhuis Zutphen Mw. G. Laus-Wittenberg, Ziekenhuis Deventer
06-54638254 06-11627719 0570-646617
Humanistische Uitvaartbegeleiding:
Filocafé in Gigant, lezing verzorgd door OKW
Filocafé in Gigant, lezing verzorgd door het HV in relatie tot maand van de filosofie
Contact met het Humanistisch Verbond
0900-9005030
Humanitas: Tjalling Meint Postma
055-5763354
Activiteitencommissie: Ali Wolves Edith Ziegler
055-5787150 055-3555473
Commissie cursussen: Siebold Kuiper Barbara Brouwer
055-3664358 055-5222088
Ledenadministratie: Ronald Berkhoff
055-5218755
Redactie: Marian Assink Ruud Worm
055-5421194 055-8440048
Webmaster: Jeroen Smit
055-5421194
Postadres secretariaat: De Hegge 8, 7314JS Apeldoorn E-mail secretariaat:
[email protected] Website: www.humanistischverbond-apeldoorn.nl Bank/Gironummer afdeling: NL74ING B0000972956 t.n.v. Humanistisch Verbond afdeling Apeldoorn.
28
