Centrale voor kredieten aan particulieren Brussel, 16 oktober 2013
Peter NEEFS
Rol & belang van CKP ► Is CKP een wondermiddel? NEE ► Kan CKP ervoor zorgen dat er geen wanbetalingen
meer zijn? NEE ► Kan CKP ervoor zorgen dat de overmatige schuldenlast
verdwijnt? NEE ► Is CKP dan wel nuttig? ABSOLUUT !!!
2 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Rol & belang van CKP ► Krediet = belangrijke schakel in economische cyclus en
motor van economische groei BEDRIJVEN Inkomen Consumptieuitgaven
Kapitaalmarkt
Arbeidsmarkt G & D-markt Arbeid Lening Consumptiegoeddienst
GEZINNEN 3 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Rol & belang van CKP ► Elk krediet goed voor economie? Kwaliteitskrediet! ► Onbetaald krediet kost geld aan iedereen ► Dubbele rol voor de overheid:
gunstig klimaat scheppen, mogelijk maken, stimuleren, ... (economisch beleid)
kaderen, bewaken, beschermen, voorlichten, ... (consumentenbeleid)
► Bestaansreden en relevantie van CKP:
4 / 24
een overheidsinstrument om overmatige schuldenlast te voorkomen door de kwaliteit van de kredietverlening te verbeteren bijdrage tot gezond economisch klimaat dat goed is voor kredietgever, kredietnemer & maatschappij
Centrale voor kredieten aan particulieren
Finaliteit ► Instrument in de strijd tegen overmatige schuldenlast ► Negatieve Centrale tot 2003
personen reeds in moeilijkheden curatieve benadering
► Nood aan meer informatie over consumenten
zonder betalingsachterstand aan de limiet van hun terugbetalingscapaciteit
► Omvorming tot positieve Centrale in 2003
5 / 24
preventieve benadering meer info betere beoordeling van het kredietrisico meer info responsabilisering van de kredietgever
Centrale voor kredieten aan particulieren
Historiek ► 1987: negatieve Centrale (lening/verkoop op afbetaling) ► 1993: kredietopening & hypothecair krediet ► 1999: collectieve schuldenregeling ► 2003: positieve Centrale ► 2011: kredietlijn verbonden aan zichtrekening
Geleidelijke verrijking van de Centrale
6 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Wettelijke basis ► Wet van 10 augustus 2001 ► KB van 7 juli 2002
► Algemeen wettelijk kader
wet op het consumentenkrediet (1991) wet op het hypothecair krediet (1992) wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer (1992) wet op de collectieve schuldenregelingen (Gerechtelijk Wb.)
7 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Exhaustiviteit ► Verplichte melding ► Alle kredietovereenkomsten
consumentenkrediet hypothecair krediet met of zonder betalingsachterstand
► Alle kredietgevers ► Alle collectieve schuldenregelingen ► Korte meldingstermijnen
8 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Geregistreerde gegevens ► Kredietnemer
Rijksregisternummer naam & voornaam woonplaats, geboortedatum & geslacht
► Kredietovereenkomst
9 / 24
type krediet contractnummer ontleend bedrag/bedrag van de kredietlijn bedrag van de (eerste) vervaldag eerste, laatste & aantal vervaldagen "statische" benadering omwille van kostenefficiëntie
Centrale voor kredieten aan particulieren
Geregistreerde gegevens ► Betalingsachterstand
datum bedrag (vanaf 25 euro) regularisatiedatum dynamische benadering met maandelijkse update
► Collectieve schuldenregeling
10 / 24
rechtbank & referentie van het vonnis belangrijkste data: toelaatbaarheid, begin en einde van de aanzuiveringsregeling, herroeping melding gebeurt door de griffie van de arbeidsrechtbank, via het Centraal bestand van berichten
Centrale voor kredieten aan particulieren
Termijnen ► Registratiecriteria voor wanbetaling
principe: onvolledige betaling gedurende 3 maanden enkele uitzonderingen, bvb. opeisbaarstelling (korter)
► Meldingstermijnen
nieuw krediet en vervroegde terugbetaling: 2 dagen wanbetaling en de evolutie ervan: 8 dagen collectieve schuldenregeling: 1 dag
► Bewaartermijnen
11 / 24
3 maanden na het einde van het contract wanbetaling: 10 jaar, maar verkort tot één jaar indien regularisatie collectieve schuldenregeling: 1 jaar na einde aanzuiveringsregeling
Centrale voor kredieten aan particulieren
Raadpleging ► Verplicht vóór de toekening van een krediet ► Toegelaten voor beheer van lopende kredieten ► Verboden voor prospectie- en marketingdoeleinden ► Antwoord bevat alle geregistreerde gegevens, behalve
naam van de kredietgever en contractnummer ► Geen geaggregeerde gegevens/geen scoring
circa 30.000 per dag
12 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Gegevensuitwisselingsmodel ► Kanaal
manuele invoer door kredietgever (internet) geautomatiseerde gegevensuitwisseling (extranet)
► Elektronische handtekening ► Volledig geautomatiseerde verwerking bij NBB
communicatie enkel via IT geen menselijke tussenkomst
► Alle inkomende en uitgaande berichten worden
bewaard circa 20 miljoen berichten per jaar
13 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Begeleidingscomité ► Samenstelling: 7 leden
1 vertegenwoordiger van de Minister van Economie (voorzitter) 3 vertegenwoordigers van de kredietgevers 1 vertegenwoordiger van de consumentenorganisaties 1 vertegenwoordiger van de privacycommissie 1 vertegenwoordiger van de Nationale Bank van België
► Adviesbevoegdheid over budget, exploitatieprocedures
en uitvoeringsbesluiten ► Goedkeuring van resultatenrekening, tarieven,
technische instructies en internationale gegevensuitwisselingsakkoorden
14 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Bescherming van de consument ► Voorafgaandelijke informatie door de kredietgever,
in de kredietovereenkomst ► Brief NBB bij eerste registratie van een wanbetaling 100.000 in 2012
► Recht op betwisting en rechtzetting ► Inzagerecht
schriftelijk - loket - internet moet persoonlijk uitgeoefend worden, maar veel “misbruik” van 48.000 in 2002 naar 206.000 in 2012
15 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Internationale gegevensuitwisseling ► Voorwaarden
reciprociteit (dezelfde gegevens) dezelfde finaliteit gelijkwaardige bescherming van de persoonlijke levenssfeer
► Met Nederland (BKR - sinds 1999) ► Met Duitsland (SCHUFA - sinds 2005) ► Niet met Frankrijk noch Luxemburg ► Relevantie: sinds uitwisseling met BKR is de (hogere)
default rate in de grensstreek genormaliseerd
16 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Kerncijfers 2002
2009
juni 2013
Kredieten
552.000
6.399.000
8.157.000
11.444.000
Kredietnemers
403.000
4.260.000
4.900.000
6.233.000
4%
52%
57%
70%
468.000
411.000
434.000
490.000
Collectieve schuldenregelingen
24.000
32.000
78.000
104.000
Raadplegingen per dag
17.000
20.300
30.600
30.800
Bevolkingspercentage Wanbetalingen
17 / 24
2003
Centrale voor kredieten aan particulieren
Statistieken Uitstaande achterstallige contracten 8%
520.000
negatieve Centrale
positieve Centrale
500.000
7%
480.000
6%
460.000
5%
440.000
4%
420.000
3%
400.000
2%
380.000
1%
360.000
0% 1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013-06
Default rate (schaal rechts)
18 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Statistieken Wanbetalingsgraad volgens type krediet
Wanbetalingsgraad volgens leeftijd kredietnemer
5%
8%
4%
6%
3%
4%
2%
2%
1%
0%
0%
19 / 24
Lening op afbetaling
Verkoop op afbetaling
Kredietopening
Hypothecair krediet
2013-06
10%
2012
6%
2011
12%
2010
7%
2009
14%
2008
8%
2007
16%
2006
9%
2005
18%
2004
10%
2003
20%
18-24j
25-34j
35-44j
45-54j
55-64j
65+j
Centrale voor kredieten aan particulieren
Statistieken Gemiddeld achterstallig bedrag aan consumentenkredieten per persoon
Gemiddeld achterstallig bedrag aan hypothecaire kredieten per persoon
(eind 2012) 10.000 €
(eind 2012) 60.000 €
9.000 € 50.000 €
8.000 € 7.000 €
40.000 € 6.000 € 5.000 €
30.000 €
4.000 € 20.000 €
3.000 € 2.000 €
10.000 € 1.000 € 0€ 18-24j
20 / 24
25-34j
35-44j
45-54j
55-64j
65+j
0€ 18-24j
25-34j
35-44j
45-54j
55-64j
65+j
Centrale voor kredieten aan particulieren
Statistieken Aandeel van de bevolking met een consumentenkrediet
Aandeel van de bevolking met een hypothecair krediet (eind 2012)
21 / 24
(eind 2012)
Centrale voor kredieten aan particulieren
Statistieken Consumentenkrediet: percentage achterstallige kredietnemers
Hypothecaire krediet: percentage achterstallige kredietnemers (eind 2012)
22 / 24
(eind 2012)
Centrale voor kredieten aan particulieren
Eindbeschouwing ► Krediet is belangrijk, nuttig en nodig
maar tegelijk.... ► Krediet vraagt discipline en voorzichtigheid ► Externe factoren zoals bvb. jobverlies, echtscheiding
of ziekte spelen belangrijke rol ► Financiële opvoeding en bewustmaking blijven cruciaal! Jeugd van vandaag = toekomst van morgen Onze plicht om jongeren zo goed mogelijk aan de start te brengen van het echte leven en de economische realiteit Belangrijke rol voor ouders, overheid & onderwijs
23 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren
Info
http://www.nbb.be/pub/Home.htm?l=nl (link Kredietcentrales)
[email protected]
24 / 24
Centrale voor kredieten aan particulieren