Cavia’s houden! Bij het starten van de hobby als Caviafokker, denk je beter eens na over welke weg je wil inslaan, want er is zoveel keuze onder de diverse Caviarassen; de gladharen: bv: gladharen en gladharen Satijn de gekruinde: bv:Amerikaans gekruind, en Engels gekruind (beiden ook in satijn te verkrijgen) de borstelharen: Enkel de borstelharen in deze rassengroep de ruwharen: Rexen, US-Teddy, CH-Teddy de langharigen: de „gladde‟ langharen: Sheltie, Peruviaan en Coronet de „golvende‟ langharen: Texel, merino, en Alpaca Voor de liefhebber of de mensen die allergisch zijn aan de haren van de cavia‟s hebben we ook de Naakt Cavia: bv de Baldwin en de Skinny Een gouden tip!!! Een cavia koop je het best bij een fokker. Deze mensen gaan je veel beter kunnen helpen dan de mensen in de winkel. Eens je een keuze uit deze groepen hebt gemaakt, dan is er nog de vraag welk kleur je zou houden. In de eerst plaats is dit uw eigen keuze, want er zijn zoveel verschillende rassen van over de hele wereld, ook nog alle verschillende kleuren, tekeningen. De kleurslagen: Agouti‟s: Goudagouti Zilveragouti Grijsagouti Kaneelagouti Oranjeagouti Crèmeagouti Zalmagouti Alle bovenstaande ook in Solid Eenkleurige Zwart Slate Lila Choco Beige Rood Goud Buff Saffraan Crème Wit
Patroon Tan Zilvervos Brinldle Schimmel Otter Lux Tekening Rus hollander bont schildpad Driekleur Dalmatiener
Wil je een cavia als gezelschapsdier of wil je er echt mee fokken? Bij deze keuze moet er ook rekening gehouden worden met de beschikbare ruimte om als stal in te richten. De ideale ruimte voor een cavia is 50x50 cm. Een Cavia is ook een groepsdier en leeft dus het liefst met 2 of meer soortgenoten samen.
1
De volgende vraag is dan: waar ga ik met de mest heen? In de sommige gevallen kan dit geregeld worden met een bevriende landbouwer, ofwel op de composthoop (in moestuin kun je dit dan eventueel verwerken). Na als deze vragen te hebben gesteld kan je dan beginnen om de stal in te richten; wil je met flat werken (appartementblok) of gewoon in kooien die kant en klaar geleverd worden in de handel, zie voorbeeld: Binnenhuiskooien :
Appartementhok(ken) :
buitenkooien
Soortgelijke verblijven voor cavia‟s worden best in waterbestendige materialen vervaardigd, ter bevordering van een langere levensduur. Zorg er steeds voor dat er in de stal genoeg luchtcirculatie is, maar geen tocht!!! Tegen koud weer zijn de meeste cavia‟s wel redelijk bestand (wel gaan ze gewicht verliezen), maar tocht is in alle gevallen uit den boze. De circulatie is nodig in de stal om ammoniak (=gas) afkomstig uit de urine, af te voeren. Hiervoor kan men beroep doen op een lichte ventilator. Zorg er ook voor dat de urine afgevoerd kan worden via goot of opvangput, zodat deze niet in het hok blijft staan. Eet – en drinkvoorzieningen: Zeker onmisbaar in de caviastal zijn de drank- en eetvoorzieningen, deze zijn in allerhande vormen op de markt en gaan van een gewoon stenen potje tot een ijzeren voorraadbak, van „plastieken fles in houder‟ tot een waterleidingssysteem met bijhorende nippels, zie voorbeelden:
2
Eetbakken:
Steenenkom
Inox-eetbak in beugel
Watervoorzieningen:
Een gouden tip!!! Zorg er steeds voor dat uw Cavia over vers drinkwater beschikken en er geen mest in kan zodat vervuiling en ziektes voorkomen worden. Voeding bij Cavia’s: Droogvoer : In de handel zijn verschillende soorten geperste korrels verkrijgbaar: De geperste korrels: deze zijn het best. Zeer belangrijk is ook dat er heel veel vitamine C in zit. Bv: Bij Kasper (merk van voeding) zit er 3000 mg. De gemengde korrels: Deze zijn niet geschikt om als volledige voeding te geven. Een cavia weet ook niet als wij wat lekker is en gaat dit er ook eerst uitpakken. Dit zijn dan ook de minste gezonde voedingsstoffen. Hooi : Voor Cavia‟s een echte aanrader. Dit zorgt voor een goede spijsvertering. Een gouden tip!!! Zorg er steeds voor dat het hooi droog blijft, zodat er geen schimmels op nestellen en het hooi niet ligt te rotten in het caviahok. Eventueel met een hooiruifje aan de buitenkant van het hok. Laat uw cavia altijd beschikken over vers hooi! NIET VERGETEN: VITAMINE C IS VAN LEVENSBELANG VOOR EEN CAVIA Groenvoer: Voorbeelden daarvan zijn: wortel andijvie appel tomaat bleekselderij sinaasappel 3
bloemkool broccoli 1 witloof boerenkool spruitjes paprika peterselie Rozenbottels
Giftig groenvoer!!! Nooit te verstrekken zijn: koolsoorten en sla (kan diaree veroorzaken) Geef uw groenvoer nooit te vers aan uw dieren, leg het liever niet op een hoop maar spreid het mooi uit dan kan het drogen. Van te verse of te natte groenvoeders kunnen uw Cavia‟s diaree krijgen en in sommige gevallen sterfte! Enkele Caviarassen in de kijker: Gladhaar
Rex
CH Teddy
Borstel
Peruviaan
Tessel
Amerikaans gekruind
US Teddy
Shelti
Engels gekruind
Skinny
4
verzorging van Cavia’s: cavia‟s zijn eenvoudig te verzorgen dieren die amper lichaamsverzorging nodig hebben. Een uitzondering vormt de langharige cavia. Die moet de iedere dag kammen en borstelen. Verder moet je zien dat hun nageltjes niet te lang worden. Ook hun tandjes zijn zeer belangrijk. Als deze loskomen te staan of verkeerd groeien of te lang worden krijgen de cavia‟s problemen met het eten. Voortplanting bij Cavia’s: Het mannelijk dier = een beer. Het vrouwelijk dier = een zeug.
De bronstcyclus en dekking De cavia heeft een cyclus van om en bij de 16 dagen. Dit betekent dat het vrouwtje iedere 16 dagen bereid kan zijn tot paren. Dit duurt ongeveer 20 tot 24 uur. Als het zeugje bronstig (klaar is om gedekt te worden) is dan gaat ze ander gedrag vertonen. Ze loopt zachtjes om de andere cavia's heen terwijl ze een brommend geluid maakt. Soms probeert ze de andere cavia's te beklimmen. Als er een beertje aanwezig is dan zal hij het zeugje tot paren verleiden door achter haar aan te rennen. Tegelijkertijd laat hij een brommend geluid horen. Als het zeugje stil zit zal hij haar beklimmen. Als het zeugje niet paringsbereid is dan wijst ze hem af. Tijdens de paring scheidt de beer (na het sperma) een gelei-achtige kleverige vloeistof uit, wat een prop vormt in de vaginaopening van de zeug. Deze prop voorkomt dat het sperma wegvloeit uit de schede. De prop wordt meestal enige uren na de paring afgestoten en men kan het in het hok terugvinden. De prop is hard, wittig rubberig of wasachtig van samenstelling. De draagtijd en geboorte De draagtijd bij cavia's is vrij lang, gemiddeld 68 dagen. Afhankelijk van de grootte van de worp en de leeftijd van de zeug kan de draagtijd variëren van 65 tot 70 dagen. Cavia's maken geen nest waar ze hun jongen ter wereld brengen. De bevalling duurt 15 tot 30 minuten, de jongen worden snel achter elkaar geboren. Als de eerste nog maar net is droog gelikt komt de volgende er al aan. De zeug is enkele uren na de bevalling weer bronstig en kan dus, als er een beer aanwezig is, meteen weer gedekt worden. De jongen De jongen kunnen meteen lopen en zien en ze zijn ook volledig behaard. Na een paar uur eten ze al hooi en na een paar dagen hardvoer. Aan het groenvoer beginnen ze meestal pas als ze één à anderhalve week oud zijn. Een cavia heeft gemiddeld 4 jongen per nest (dit kunnen er ook meer of minder zijn) Desondanks een cavia maar twee tepels heeft kan ze toch meerdere jongen grootbrengen. De moedermelk is onmisbaar voor de jongen. Vanaf vier weken zijn de jongen oud genoeg of van hun moeder gescheiden te worden. Rond deze tijd drogen de melkklieren op en jaagt de moeder de jongen ook weg. Dit hangt ook af van zeug tot zeug. De beertjes moeten zeker van hun moeder gescheiden worden omdat ze dan rijp zijn om te dekken. Dit omdat ze anders hun zusje en/of moeder zouden kunnen dekken. Cavia's zijn met 8 à 10 maanden volwassen (volgroeid). Een gouden tip!!! Laat uw zeugje het liefst een nestje krijgen voor ze 1 jaar is. Het bekken van een cavia groeit stilaan toe. Dit wil zeggen als een zeugje van bv 2 jaar voor het 1st een nestje zo krijgen, zouden in het ergste geval de moeder en de jongen het niet overleven. De jongen geraken niet uit de baarmoeder en de moeder sterft meestal dan van
5
uitputting. Dit gebeurt echt niet van dag op dag hoor. Maar vanaf 1 jaar word de kans wel veel groter. Samengevat vruchtbaarheid beer
5 -10 weken
vruchtbaarheig zeug
4 - 6 weken
fokleeftijd zeug
5 maanden
fokleeftijd beer
3 -5 maanden
vruchtbaarheidscyclus 15 - 17 dagen zeug draagtijd
59 - 72 dagen
nestgrootte
1 - 10
geboortegewicht
75 - 100 g
zoogtijd
4 weken
speen leeftijd
5 weken
fokperiode zeug
3 - 4 jaar
fokperiode beer
5 jaar
Algemene verzorging bij cavia’s: Vachtverzorging: Gladhaar cavia’s hebben eigenlijk geen vachtverzorging nodig tenzij je er mee op show wilt gaan. Dan is het wel aangeraden om je cavia een weekje voor de show te wassen met een niet agressieve shampoo (bv. Hondenshampoo). De cavia‟s die op show gaan worden ook gegrand (het verwijderen van dode en te lange haren) hoe je dit doet vraagje het beste aan een ervaren fokker! Een rex cavia mag je max. een maand voor de show wassen indien dit echt nodig zou zijn. Het best van al was je ze niet omdat hun haar anders te zacht wordt. Ook bij hun moeten te haren gegrand worden als je er mee op show gaat. Wat de andere haarstructuren betreft raad ik aan een professionele fokker te contacteren. Ik heb er zelf geen of weinig ervaring mee waardoor ik misschien de verkeerde informatie zou geven. Nagelverzorging: De cavia nagel groeit constant. De ene nagel groeit recht vooruit en de ander heeft een kromming of zelf een kromming naar buiten. Naar mate de cavia ouder wordt worden de nagels brosser en groeien ze onregelmatiger. De cavia‟s die gehouden worden op een zachte bedding zullen meer nagelverzorging nodig hebben omdat ze minder weerstand krijgen van de zachte bedding zodat ze op natuurlijke wijze afslijten. Sommige mensen zetten een steen in de kooi in de hoop dat de nagels afslijten maar helaas heeft dit meestal geen effect. Sommige cavia's bijten op de nagels van hun achterpoten.
6
Knip gereedschap Je hebt verschillende nagelknippers in de handel. Je kan ook een nagelknipper gebruiken die geschikt is voor de mens. Het voordeel hiervan is dat hij niet zover open kan en je dus niet zover kunt afknippen. Echter is het iemand persoonlijke keuze welke tang hij of zij het lekkerste vindt werken.
Knippen van de nagels Soms is het handig om met 2 personen te zijn als je de nagels gaat knippen. De 1 kan vast houden terwijl de ander knipt. Knip de nagels van de cavia op een plaats waar je de cavia snel weer neer kan zetten en onthoud “cavia tandjes zijn heel scherp”. Als je bij jonge caviaatjes de nagels gaat knippen doe dit dan ook met een klein schaartje en knip alleen een klein stukje eraf. Bij sommige cavia‟s zijn de nagels doorzichtig en kan je de bloedlijn goed zien bij de donkere cavia‟s zijn de nagels ook vaak donker en kan je de bloedlijn dus niet zien en is het gokken.
Het is heel belangrijk dat de nagels frequent geknipt worden. Als de nagels langere tijd niet geknipt worden dan groeit de bloedlijn steeds dichter naar de punt en zal knippen steeds moeilijker worden. Als er dus regelmatig geknipt wordt dan trekt de bloedlijn zich steeds meer terug richting de teen. Iedere maand de nagels verzorgen is dan ook een goed tijdsbestek. Als bij het knippen toch de bloedlijn wordt geraakt dan zal de nagel ook gaan bloeden. Het bloeden kan gestelpt worden door de teen in een schaaltje bloem te dopen.
7
Bij donkere nagels kan je ook met een zaklantaarn onder de nagels schijnen. Zo licht de nagel op en kan je vaak als nog de bloed lijn zien. Hiervoor moet je vaak wel met 2 personen zijn. Ziektes: Ik ben geen dierenarts dus ik kan enkel mee geven wat ik weet vanuit eigen ervaring. Een cavia kan slecht tegen koude en tocht. Dus zorg er altijd voor dat je cavia uit de koude en tocht zit. Anders kunnen ze het op hun longen krijgen (ze maken een reutelend geluid bij het ademhalen) en ga je liefst naar de dierenarts. Over het algemeen laat een cavia ook niet snel zien dat ze ziek zijn. Als ze in hun eentje in een hoekje zitten met hun haar wat open mag je zeggen dat er iets niet inorde is, het best kijk je dan liefst of je geen wondjes vind, hun tanden niet te lang zijn,… Tentoonstellen van konijnen: Als je met een cavia op show wilt in België, moeten zij aan een aantal dingen voldoen. Zoals bv. Een oormerk Een oormerk kan je bekomen bij de club waar je lid bij bent. zij hebben kunnen deze aanbrengen of u kan het zelf doen. Ze moeten aan een minimum gewicht van 900 gram zitten om voor het eest mee te kunnen doen. Je kan je cavia‟s gemakkelijk vervoeren in duivenbakken. Een gouden tip!!! Voordat u de dieren in de kooi stopt, is ze nog even een controle op vuiltjes een kleine moeite. Punten en predicatenschaal op keuringen van de landsbond in België:
Wij wensen u veel geluk met de hobby als Caviafokker een succesvolle fok met uw dieren en tentoonstellingsresultaten.
8
