Casus: Alaska, Denali National Park – Defecte Sneeuwscooter
Auteur
:
Bert Berends
In opdracht van
:
Raaftcraft
Instructeurs
:
Hans Nouwt en Leo van den Houte
Datum
:
06/03/2015
In het kader van
:
Casus – Survival cursus Instructeur level 2
Locatie: Alaska, Denali National Park Situatie: Tijdens een toer op een sneeuwscooter raakt het apparaat ernstig defect.
1 Informatie over de locatie Denali National Park is een Amerikaans nationaal park met Mt McKinley als hoogste berg top van noord Amerika. Deze berg stond bekend bij de lokale Athabascan indianen als Denali wat “De Grote” betekent. Het natuurpark werd op 26 februari 1917 opgericht als het Mt. McKinley National Park. In 1980 werd de oppervlakte verdrievoudigd (2,4 miljoen hectare) en werd het park omgedoopt tot Denali National Park and Preserve. Veel bergen van het Alaskagebergte, waaronder de Mount Foraker, liggen in het park.
1.1 Soort klimaat Denali National Park in Alaska heeft vele meteorologische omstandigheden. Mount McKinley, met een top van 6194 meter hoogte boven zeeniveau, is het hoogste punt in Noord Amerika en ondervindt daardoor uitzonderlijk zware en wisselende weersomstandigheden. Het National Park scheidt twee verschillende klimaat zones. Het zeeklimaat ten zuiden de Alaska bergrange en het landklimaat in het binnenland en ten noorden van de range. De Alaska range heeft een belangrijke invloed op het klimaat van het binnenland als barrière tegen het vochtige weer dat vanuit de Golf van Alaska het binnenland binnen drijft. Daardoor
karakteriseert zich het weer in het van het park, dus ten noorden van de range, door minder neerslag en grotere temperatuur fluctuaties (warmer in de zomer er kouder in de winter) dan ten zuiden van het park. In de Winter zijn temperaturen van -45 oC en lager niet en hoewel de temperatuur in de zomer wel boven de 30 oC kan komen kan het ook zelfs in de zomer vriezen.
Lange winters In Denali heeft een lange periode met winterweer die gevolgd door een kort groeiseizoen. Het winterweer in Denali manifesteert zich met extreme kou met temperaturen tot onder de -45 oC graden. Deze koude periode begint normaliter eind oktober duurt tot in maart. Het hele jaar kan het sneeuwen maar de sneeuw blijft normaliter pas vanaf oktober liggen. Zomer Het zomerweer duurt van eind mei tot begin september met gemiddelde temperaturen tussen de 0 en 24 oC. De zomers zijn normaliter koel en vochtig. Het weer is zo onvoorspelbaar dat er wel eens sneeuw valt in de augustus. Juni t/m augustus zijn de maanden met de meeste neerslag. Bergen vormen hun eigen weer, met plotselinge buien in de ene vallei en droog en zonnig weer in de andere vallei. Omdat het weer in de zomermaanden zo veranderlijk is is het dragen van lagen kleding om de lichaamstemperatuur te reguleren aan te bevelen. Tevens is een goede waterdichte jas met capuchon onmisbaar. 80% van de vogel populatie keert na de koude maanden terug om jongen te krijgen er op te voeden en trekt dan weer verder. De meeste wilde dieren houden zich in de korte zomer periode bezig met voortplanten, het verzorgen van de jongen en de voorbereidingen voor de winter. De andere twee weken in het jaar Het lente- en herfstweer seizoenen zijn zeer kort. Het lenteweer, met temperaturen tussen de 0 en 10 oC rond eind april, begin mei maar wordt bij extreme winters zelfs overgeslagen. In september is er een korte periode van herfst met temperaturen tussen de 0 en 10 oC
1.2 Gemiddelde temperatuur overdag en ’s nachts Denali National Park, noord Maand Gemiddelde hoge temp Dagelijkse gemiddelde Gemiddelde Lage temp Laagste Temp (2012) Hoogste Temp (2012)
Jan -12.6
Feb Mrt -10.1 -3.4
April Mei Juni 4.8 13.4 19.9
Juli 20.6
Aug 17.1
Sep Okt Nov Dec 11.1 -0.5 -10.1 -11
-17.8
-15.8 -10.4 -1.4
7.3
-23.1
-21.5 -17.3 -7.8
-45
-32
-34
0
7
6
Neerslag (mm) Neerslag (dagen)
13
13
1.5
1.5
Jaar 3.3
13.4
14.9
11.8
5.9
-4.8 -14.6 -15.9 -2.3
0.9
6.7
9.1
6.4
0.8
-9.2 -19.1 -21.1 -7.9
-20
-12
1
0
-2
-6
-26
-36
-41
-45
12
18
26
24
22
19
11
1
-2
26
8
8
20
51
74
74
38
28
18
20
365
0.8
1.0
2.2
5.2
7.5
7.4
4.6
3.0
2.1
2.4
39.1
Denali National Park – Bezoekerscentrum Maand Gemiddelde hoge temp Dagelijkse gemiddelde Gemiddelde Lage temp
Jan -5.7
Feb -5.6
Mrt -3.7
April Mei 1.1 6.4
Juni 13.8
Juli 14.8
Aug 12.3
Sep Okt Nov 7.1 -0.6 -5.5
Dec -4.3
Totaal 2.5
-10.3 -9.2
-8.5
-3.2
3.3
9.1
11.2
8.9
3.9
-3.9 -9.2
-8.4
-1.4
-14.9 -12.8 -13.3 -7.4
0.2
4.5
7.5
5.5
0.7
-7.3 -12.8 -12.6 -5.2
Let wel, dit zijn niet de gegevens van het weer op de Alaska bergrange.
1.3 Zonsopkomst/zonsondergang (voor iedere 1e van de maand)
Uit de bovenste grafiek kan geconcludeerd worden dat in de zomer (juni/juli) de zon nauwelijks ondergaat en dat in de winter er 6 uur daglicht is. Tevens is te zien dat de zon er een uur over doet om op te komen of onder te gaan.
1.4 Overheersende windrichting Maand Jan Gemiddelde NW Windrichting Gemiddelde 6 Windsnelheid (km/u)
Feb NW
Mrt N
April Mei N N
Juni NW
Juli Z
Aug Z
Sep Okt Nov N N N
Dec NW
7
13
13
11
15
15
11
7
13
11
9
1.5 Gevaarlijke flora/fauna (én in welk seizoen) Insectenplagen in de zomer Muggen Van half juni tot half september wanneer de eerste vorst komt is de grootste plaag de mug. Tijdens deze maanden zijn op twee-derde van het land ten noorden van de boomgrens per vierkante kilometer tien keer zo veel muggen dan in de tropen. Draag kleding, hoofdbedekking en handschoenen zodanig dat alle huis is bedekt. Een muskietennet over het hoofd (met enige afstand van het gezicht) is zeer aan te bevelen. Zandvliegen
Zandvliegen zijn in grote getalen aanwezig in het begin van de middag en het getal neemt af in de loop van de avond. Zandvliegen, ook wel bekend als pinkies, midges, and "no-see-ums,", zijn vasthoudende bloed drinkers en zijn vaak klein genoeg om door de gaatjes van het gemiddelde muskietennet te komen. Bulldogs Bulldogs, ook bekent als dazen of paardenvliegen (in het Engels mooseflies, deerflies, or horseflies) zijn ook zeer hinderlijk. De beten zijn als een snee van een scalpel en de bulldog drinkt het bloed dan druppelsgewijs. Bulldogs zijn het meest hinderlijk op hete dagen. Een hoofdnet, een lange broek en handschoenen zijn de beste bescherming. Zwarte vliegen Zwarte vliegen kunnen vooral in de bossen een flinke plaag zijn in de zomerse maanden. De beten veroorzaken flinke zwellingen. Hier helpt dezelfde kleding als bij muggen. Anti insecten spray is niet voldoende. Zelfs als de insecten niet landen en prikken zullen ze in rond het hoofd en in oren en ogen vliegen. Een hoofd bedekkend muskietennet is een must en kleding die elke millimeter van de huid bedekt. De kleding dient niet te dun te zijn. Behandel de kleding zo mogelijk met anti-insectenspray. Als dit niet aanwezig is dan kan het helpen als de kleding en handschoenen met rook behandeld wordt. De insecten komen meestal niet door twee lagen stof heen. Zoogdieren Beren Het meest bekende gevaarlijk dier in het part is de beer. De Grizzly beer is groot en onvoorspelbaar en kan zeer gevaarlijk zijn, vooral als ze jongen heeft, gewond is of in het nauw gedreven wordt. Hetzelfde kan gezegd worden van de zwarte beer, eland, Kariboe, Wolf en andere wilde dieren. Houdt afstand en maak geluid tijdens het wandelen om verassingsontmoetingen te voorkomen en verpak voedsel en vuilnis goed om de aandacht van wilde dieren niet te trekken. Als er geen geweer beschikbaar is dient groot wild als gevaarlijk beschouwd te worden en dienen
dus vermeden te worden. Beren zijn zomers veel te vinden bij rivieren met zalm en in de herfst bij bessenstruiken. Onveilige planten Er zijn vele giftige planten en een klein aantal giftige bessen. Christoffelkruid (giftige rode bessen en wortels). Dit is de enige plant met een giftige bes en kan dodelijk zijn. Nieskruid is tevens zeer giftig. Dit geldt ook voor Schorrenzoutgras, Arrowgrass, death camas, helmplant, dolle kervel, devil's club en slangenwortel.
1.6 Eetbare/nuttige flora/fauna (op het land en in het water én in welk seizoen) Alle zoogdieren en vogels zijn eetbaar. Ook alle vis is eetbaar. Groot wild: Men dient alleen op groot wild te jagen met een geweer. Kleind wild: Kleine zoogdieren, zoals hazen, lemmingen, muizen, grond eekhoorns, marmotten, en vossen, zijn goed te vangen met een strik. In de sneeuw en koud doet een simpele strik (een snare) met een stevige lijn of ijzerdraad het het best omdat andere strik- of trigger mechanismes het mogelijk laten afweten. Een kieuwnet platgelegd in de sneeuw kan ervoor zorgen dat een klein dier er in verstrikt raakt en zo gevangen kan worden. Kleine dieren vermijden diepe sneeuw. Platgetreden sneeuw wordt vaak gebruikt en herbruikt als pad. Wildsporen lopen vaak onder bedekking, begroeiing en parallel aan paden en openvlaktes. Deze wildsporen worden zowel in de zomer als winter gebruikt. Controleer de vallen vaak en haal ze leeg, want anders wordt de prooi door andere dieren opgegeten.
Vissen: Vissen kunnen overal gevangen worden. Ook als er ijs ligt. De vissen zullen dan voornamelijk het diepste punt van het water op te zoeken. Maak een wak op het punt waar naar schatting het water het diepst is.
Vogels: Bij oppervlaktewater is zijn er vaak vogels te vinden. 20% van de vogels blijft ook ‘s winters in het park. Eieren zijn zeer voedzaam. Flora: Eetbare planten kunnen het best rauw gegeten te worden. Pak de meest jonge scheuten. Dit levert de meeste voedingswaarde op. De volgende bloemen en planten kunnen gegeten te worden: -Paardenbloem (bladeren, bloemen en wortels) gekookte paardenbloemwortel wordt wel eens als koffie vervanger gebruikt. (te vinden in de zomer) -Spar (het hele jaar). Knoppen, naalden en takken bevatten veel vitamine C en er kan rauw op gekauwd worden. In de Lente en zomer kan de binnenste bast gebruikt worden als voedsel. -De jonge groene blaadjes van de dwerg berk zijn tevens eetbaar en bevatten ook vitamine C. (lente en zomer) -Jonge scheuten en de buitenkant van de wortel van de wilg zijn eetbaar en bevatten vitamine C. (lente en Zomer) -Er zijn vele korstmossen eetbaar. IJslands mos, veenmos, rendiermos. Berkmos is ook eetbaar (Wel even koken). Gedroogd en tot poeder gestampt kan het goed als verdikkingsmiddel gebruikt worden. (het hele jaar) -Wilde geraniums, wilgenroosje, guldenroede, apenbloem, zuring en steenbreek zijn voorbeelden van eetbare planten (zomer) -blauwe en rode bosbessen, watermeloen bessen, bergframbozen, framboos, moeras bosbessen, noordelijke zwarte bessen en jeneverbessen zijn voorbeelden van eetbare bessen (eind van de zomer en herfst)
1.7 Andere aandachtspunten Gevaren, vooral in de winter zijn: Bevriezing De symptomen zijn een grijs of witte kleur van het bevroren gedeelte van de huid. Er is geen gevoel. Het kan ontstaan zonder dat men het door heeft. Geen sneeuw of ijs op het bevroren gedeelte doen maar geleidelijk opwarmen door er een warmer gedeelte van het lichaam tegenaan te doen, zoals aan warme hand of handen onder de oksels. Vooral bevroren voeten zijn een gevaar. Zorg voor warmer schoeisel of bindt er doeken omheen. Laat ze geleidelijk opwarmen (niet te dicht bij een verwarming of vuur houden) Het opwarmen en dooien van een bevroren gedeelte gaat gepaard met brandend (soms extreem pijnlijk) gevoel. Er kunnen blaren ontstaan alsof het door de zon verband is geweest Sneeuwblindheid. Sneeuwblindheid (ook bekent als lasogen) ontstaat door de felle reflectie en glinstering van de opporvlakte van de sneeuw. Vermijdt dit te allen tijde. Bij sneeuwblindheid is het hoornvlies van het oog beschadigd door blootstelling aan ultraviolet licht (UV-straling). Het hoornvlies heeft aan de buitenkant een beschermende laag cellen. Bij sneeuwblindheid is deze laag cellen beschadigd. Eerst zie je geen diepte meer en daarna volgt er een brandend gevoel. De ogen worden gevoelig voor elk sprankje licht. Het enige medicijn is complete duisternis. Een ijs kompres of koud water geeft wat verlichting. Na twee a drie dagen zal het over zijn. In eerste instantie zal er dubbel zicht maar dit zal verdwijnen. Dit kan voorkomen worden door overdag continu en altijd een zonnebril te dragen. Of maak desnoods een sneeuwbril (dit is te lezen in §2.1.9) Koolmonoxide vergiftiging Door de neiging om in koude omstandigheden warm te worden en blijven is koolmonoxide vergiftiging een groot gevaar. Vertrouw zo veel mogelijk op de kleding of bedekking. In tijdelijke shelters moeten vuurtjes alleen voor koken gebruikt en daarna uitgemaakt worden. Een vuur dat
een half uur brandt in een geventileerde shelter kan al gevaar opleveren. Koolmonoxide is reukloos en vergiftiging kan een slapend persoon zonder waarschuwing overvallen. De enige remedie is frisse lucht. Mocht men zich slaperig/druilerig voelen kijk dan uit voor koolmonoxide vergiftiging. Men moet dan de buitenlucht in gaan. Adem rustig en bovenal verwijder de bron van de vergiftiging.
2 Informatie over de situatie 2.1 Wat wel en wat niet te doen 2.1.1
Mentaal
Blijf kalm. Maak een plan en prioritiseer de taken op belangrijkheid(elke dag weer): De eerste dag zal er zo uit kunnen zien: eerst shelter maken, dan vuur maken en zorg voor water. Wees flexibel: Plannen moeten kunnen wijzigen n.a.v. gewijzigde omstandigheden. Blijf geloven in een goed einde. Ga spaarzaam om met voedsel en water. Ga spaarzaam om met je energie. Doe rustig aan. Langzaam maar zeker. Doe alles stap voor stap en kijk niet naar de hele grote taak, dat kan ontmoedigen.
2.1.2
Shelter
Maak ten eerste een shelter. Algemene regels voor sneeuw shelters: -Zorg dat er een dikke isolatielaag op de ondergrond ligt op de slaap plaats, door delen lagen met naaldtakken te leggen en isolatie van de sneeuwscooter te gebruiken of door buitenkleding te gebruiken. Graaf indien mogelijk door de sneeuw heen naar de ondergrond. -Isolatielaag met sneeuw van de buitenmuur dient minimaal 20 cm te zijn. -Alle gaten (behalve de ventilatie gaten) dicht maken om de warmte niet te laten ontsnappen. -Als je je adem niet meer ziet is de shelter te warm en dient het af te koelen om smelten van sneeuw te voorkomen. -IJsvorming aan de binnenkant moet ook tegen gegaan worden. IJs is een slechte isolator -Denk er aan om een koude val bij de ingang te maken (binnen de shelter)
Typen shelters op een sneeuwvlakte Iglo:
Sneeuwhuis:
Maak een sneeuwhuis als er een kleed of laken beschikbaar is (hier een voorbeeld van een parachute) Sneeuwhut Bij een sneeuwwal/muur
Shelters nabij een bosrand
2.1.3
Vuur
Maak vuur op de bekende wijze. Zo mogelijk niet op de sneeuw maar op de grond onder de sneeuw door te zorgen dat de shelter helemaal uitgegraven is. De hitte van het vuur kan de onderliggende sneeuw laten smelten. Zorg voor isolatie tussen het vuur en de sneeuw, door bijvoorbeeld een isolatievuur aan te leggen met zand als onderste laag. Gebruik de benzine, de brandstof van de scooter, als die aanwezig is om het vuur aan te maken.
2.1.4
Water
Sneeuw is er overvloed. Dit kan goed in water veranderd worden door dit te koken boven een vuur.
2.1.5
Voedsel
Zie hoofdstuk §1.6)
2.1.6
Signaal Vuur klaar zetten
Bereid een signaal vuur voor en dek dit af tegen de sneeuw. Voor zwarte rook gebruik kan de olie gebuikt worden of vochtige dennetakken voor witte rook.
2.1.7
Vochtige Slaapzak en kleding
Wanneer de slaapzak nat is. In de shelter, Binnenste buiten keren laten vriezen en dan afkloppen en dan bij een vuur drogen. Nooit natte kleding in de slaapzak doen Ademvocht mag de slaapzak niet bevochtigen. Zorg voor een stuk stof licht om je hoofd binden.. zodat dat stuk stof het vocht op vangt. Dat stuk vocht is makkelijker te drogen dan een slaapzak Kleding volledig sneeuw vrij maken voordat je de shelter binnen gaat. Het gesmolten sneeuw bevriest als je weer naar buiten gaat. Mocht dat niet lukken dan kan kleding in een andere ruimte bewaard worden ver van het vuur zodat de sneeuw niet kan dooien.
2.1.8 Wat te doen? Wanneer er grote kans is dat hulp komt blijf dan bij de sneeuwscooter en blijf op de plaats. En bereid een signaal vuur voor (met benzine als brandstof en olie voor de rook) Ter voorbereiding van de sneeuwscooter reis. Men dient anderen te informeren over de sneeuwscooter tocht. Meldt de geplande route en de geplande duur van de tocht. Op weg naar redding Is de kans klein dat er hulp komt, zorg dan dat je weet waar je bent en waar je naar toe moet. Wat heb je al bij je voor je navigatie? Gps .. kaart . kompas. Laat middels markering de richting achter waar je naar toe gaat. De Alaska range loopt van zuidwest naar noordoost en is vaak goed en van ver zichtbaar. Park road. De enige weg in het gebied. Als deze herkenbaar is volgen naar noordoost Dwars op de parkroad een grotere weg van zuid naar noord ten noordoosten van het Alaska gebergte. Er is een vliegveldje (aan het einde van de parkroad) Maar ook ten zuidoosten van de range (langs een weg en treinspoor) Het kompas heeft meer afwijking in Alaska. De declinatie in het park (dd 09/03/2015) is 17º29’ E
Vermijdt diepe sneeuw. De zuid en west hellingen zijn in de middag/avond vaak hard en opgevroren. De noord en oost hellingen zijn vaker zachter en onstabieler. Loop voornamelijk in de vroege ochtend zodat de zon nog effect heeft op de sneeuw. Zorg voor een slee die voorgesleept kan worden. Neem hierop zo veel mogelijk spullen mee om snel een shelter op te zetten en vuur te maken (de hete kolen)
2.1.9
Maak een sneeuwbril:
Sneeuwbril maken van bot, bast, tekstiel of van stuk van de sneeuwscooter tegen sneeuwblindheid. Maak er dunne spleten waar de ogen zitten.
2.1.10 Maak sneeuwschoenen: Sneeuwschoenen maken van takken. Maak een A-frame van takken en bevestig drie dwarstakjes met een sjorring. Vlecht er dan een den of sparrentak door. Bindt dan je schoen op het midden van de sneeuwschoen. Punt naar achteren, en tenen naar het breedste gedeelte van de sneeuwschoen.
Een ander type kan als volgt gemaakt worden Zorg voor 5 lange stukken hout.en drie kleine stukken als dwarshoutjes. Maak het eerste dwarshoutje vast aan de 5 lange stukken met een sjorring. (dit is voorkant) Maak twee dwarshoutjes op de plek waar de voet komt. (de binding) Verbindt de voor en achter kant met een touw zodanig dat de punt omhoog komt.
Een andere variant is om de 5 lange stukken in een punt samen te binden.
2.1.11 Maak een slee voor vervoer van bijvoorbeeld hout. Maak een platformpje dat je voort kunt slepen om bijvoorbeeld meer hout te kunnen vervoeren.
2.1.12 Maak kleding / schoeisel: Laarzen kunnen van de huid rond de heup van de rendier/eland gemaakt worden
Gebruik droog gras als isolator (en vocht opvanger) als zool. Hudson Bay duffel:
1) 2) 3) 4) 5)
Maak een 75 cm2 vierkant met 2 tot 4 lagen katoen Vouw een driehoek Plaats de voet in het midden van de driehoek met de tenen naar 1 hoek gericht Vouw de voorkant over de tenen Vouw de zijkant (een voor een) naar over de voorste flap
Gamachen Met lappen stof om de bovenkant van de schoenen. Dit zorgt ervoor dat sneeuw niet in de schoenen komt. Dubbele sokken Maak sokken met lappen stof met isolatie van droog gras, veren of vacht.
2.1.13 Handig gebruik van het vervoersmiddel (indien van toepassing) Gebruik: -het leer van de kussen als waterdichte laag voor schoeisel. -de loopBand als soort slee die je achter aan kunt slepen om hout te halen -ijzerdraadjes en elektriciteitsdraadjes voor strikken om wild te vangen. -ijzerdraadjes en elektriciteitsdraadjes voor vishaakjes en visdraad en stukje metaal als gewichtje -Skietjes om onder je voeten te binden -Spiegel. Voor reflectie .. aandacht trekken. -Benzine om vuur te produceren -Accu voor vonken, vuur te starten en misschien te toeteren -banden / rubber? -> voor signaal vuur -opvul spul in de kussen -> gebruik als isolatie in kleding/laarzen of onder de slaapplek. -Stiksel uit bekleding halen -> om lappen stof en of huiden aan elkaar te binden -Benzine tank.. schoon branden. En dan gebruiken als pan. -Windscherm om een sneeuwbril van te maken
-motor kap en andere fiber stukken als dak onderdelen voor shelter -motor kap als sneeuw schep -motor kap voor het aanwaaien van vuur -Olie voor signaalvuur (zwarte rook) -Rechte pijpen om mogelijk botbreuken te stabiliseren. En wieltjes van de loopband om gebroken ledemaat op te spannen. -rechte pijpjes om vuur aan te blazen. Bekijk -Welke andere onderdelen als pot of pan kan dienen bijvoorbeeld de Trommelremtrommel -Waar een bak/bakje van gemaakt kan worden om water mee te nemen op je tocht.
3. Praktijk oefeningen die betrekking hebben op deze casus. Afhankelijk van de beschikbaarheid van de benodigdheden 1) Gebruik van Huiden: Boots van rendierhuid (indien beschikbaar). (Zie §2.1.11) Ideen voor de toekomst: Wanten van konijnenhuiden (nog uit te zoeken) Jas van huid (nog uitzoeken) Mocassins van rendierhuiden(nog uit te zoeken) 2) Maak laarzen van lappen stof (zie §2.1.11) Eventueel aangevuld met gamachen 3) Sneeuwbril van bot, bast of textiel (zie §2.1.8) 4) Sneeuwschoenen van dennentakken (zie §2.1.9)
