Carmen in Delfzijl Een Gemeenschap in de Ban van Opera In de ban van Opera Het is onwerkelijk. Een complete stad en de haar omliggende dorpen zijn al maanden in de ban van een opera. Jazeker, een opera! Toch zeker geen allemansvriend. Maar wie kan haar weerstaan, een vrouw als Carmen, zo vol van zuidelijk temperament? Zelfs nuchtere noordelingen blijken niet ongevoelig voor haar charmes.
De Vennenflat vormt de entree van Delfzijl. Is er een betere exposure denkbaar voor het muziekspektakel van het jaar? Iedereen zal het weten: Delfzijl is het decor van een heuse opera. foto
Jan Bouwman
Voorwoord Als ik, maanden later, terugdenk aan het evenement Carmen in Delfzijl, ben ik nog steeds verbaasd over wat we allemaal teweeg hebben gebracht. De volle tribunes, de betrokkenheid van zoveel mensen, de hoge artistieke kwaliteit, de omvangrijke randprogrammering, de bijlagen in de kranten en zelfs een eigen televisieserie. Maar wat me het meest heeft geraakt, was de tomeloze inzet van alle betrokkenen. Nooit hadden we durven hopen dat vrijwilligers dag en nacht klaar zouden staan voor de operacrew. Of dat dorpen en wijken zoveel activiteiten zouden organiseren. Leden van het koor stelden hun examens uit, het kinderkoor kreeg vrij van school. Het internationale team van Opera Spanga liep rond in Delfzijl alsof dit hun thuishaven was. Deze betrokkenheid van zoveel verschillende mensen is het geheime ingrediënt geweest van Carmen in Delfzijl. De energie die is losgemaakt spreekt overduidelijk uit de prachtige foto’s in dit boek. Ik wens u veel leesplezier. Jacqueline Clements, Directeur IVAK
(…) Delfzijl heeft zich weer eens onverstoorbaar op de kaart gezet. Als het geen DelfSail is gooien ze er wel een opera tegenaan. Hoezo krimpgemeente, leegstand, bevolkingsdaling of economische stagnatie? Het vervloog tot onbelangrijke bijkomstigheden toen Carmen’s Habanera over de Molenkamp klonk. Het zet me aan het denken over de macht van de cultuur en de onmacht van de economie. Water en brood moeten er ook zijn maar de uiteindelijke ziel van de stad is het belangrijkste van alles en wordt vooral door andere dingen bepaald. Bijvoorbeeld door een opera. Of wat er allemaal nog bij komt want de gemeente Delfzijl is tot 27 juni ondergedompeld in een waar Carmen festival. Ik hou als econoom voorlopig even mijn mond over sombere statistieken. De ziel van Delfzijl is springlevend. Dirk Stelder, ruimtelijk econoom, column Dagblad van het Noorden, juni 2010
Een daverend applaus rolt door de binnenstad van Delfzijl. Het vormt het slotakkoord van de operavoorstelling Carmen. Bijna zesduizend toeschouwers zien tussen 17 en 27 juni dat het oer-Hollandse Molenbergplein in Delfzijl is veranderd in een opera-decor.
Crime Blind van jaloezie doodt Don José de vrouw van wie hij zielsveel houdt, Carmen. Deze crime passionel houdt Delfzijl maanden in haar greep. Immers, deze openlucht opera staat niet op zich…
passionel
De hand van regisseur Corina van Eijk, artistiek leider van het operagezelschap Opera Spanga, is overduidelijk aanwezig: Carmen is geen zuidelijke mannenverslindster, maar een hoogblonde jonge vrouw die op zoek is naar liefde. Daarbij breekt zij menig mannenhart…
Corina van Eijk, oprichtster van Opera Spanga, tekent voor de regie van de opera Carmen. Ze pakt de opera filmisch aan en voorziet het verhaal van een modern jasje. Het lukt haar om het publiek helemaal in de opera op te laten gaan.
Draagvlak De opera van Georges Bizet vormt de apotheose van een langdurig festival. Carmen in Delfzijl is dan ook meer dan een opera alleen: het is een muziekspektakel dat alle lagen van de bevolking raakt en kan rekenen op een breed draagvlak. Delfzijl houdt van Carmen, Delfzijl is Carmen.
Talent De media zijn lyrisch over de opera. ‘Delfzijl bewijst dat haar inwoners zeer veel talent en organisatorisch vermogen hebben’, zo valt te lezen. De professionele cast van Opera Spanga wordt bijgestaan door leerlingen van het IVAK, centrum voor Kunst en Cultuur, dat voor de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum onder meer opleidingen verzorgt op het gebied van muziek, dans en theater. Samen met andere liefhebbers nemen de leerlingen van het IVAK de bijrollen en koorstukken voor hun rekening.
Talloze vrijwilligers Ook de bewoners van Delfzijl en omstreken hebben zich enthousiast aangesloten bij het festival. Met overgave wijdt men zich aan de vele figurantenrollen. En dan zijn er nog de talloze vrijwilligers die zich achter de schermen dienstbaar maken aan het evenement.
Saamhorigheid Het initiatief voor het opera-project ligt bij het IVAK. Directeur Jacqueline Clements hoopte heel Delfzijl en haar omgeving actief te betrekken bij Carmen. Daarin is het muziekproject geslaagd. De productie en uitvoering van Carmen en de randactiviteiten zetten vele mensen in beweging. Er ontstaat een bijzonder gevoel van saamhorigheid. Carmen heeft zelfs een bovenregionale uitstraling. Dat maakt de mensen trots. En dat heeft de noordelijke regio nodig. Ook in de toekomst.
de cast Madieke
Charles
Maaike
Marcel
Eva
Carmen
Don José
Micaëla
Escamillo
Mercédès
De cast van Carmen in Delfzijl bestaat
Madieke behaalde aan het Utrechts Con-
De Portugeese tenor Charles Alvez da Cruz
Maaike slaagde cum laude voor haar exa-
De bariton Marcel van Dieren studeerde
Regiotalent Eva Marks begon op 16-jarige
uit professionele zangers en zangeres-
servatorium zowel haar Bachelor als Master
is zijn professionele zangcarrière begonnen
men Uitvoerend Musicus aan het Utrechts
zang aan het conservatorium van Tilburg
leeftijd met haar zanglessen bij Nanny ter
sen. Ze komen uit Nederland, Portugal
Degree met onderscheiding o.l.v. zangpeda-
in het koor van de Matrîse de Paris en het
conservatorium. Naast opera heeft zij vele
bij Frans Fiselier. Daarna werd hij gecoacht
Wiel aan het IVAK. Zij zingt vanaf 2002 in
en China en vormen een breed, interna-
goge Henny Diemer. Ze volgde er operaklas
kamermuziekensemble Paris Consort. Hij
rollen in Nederlandse musicals gezongen.
door James McCray en sinds 2008 door
het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble, waar
tionaal gezelschap.
o.l.v. Monique Wagemakers en David Prins.
is onder andere werkzaam geweest bij de
Voor de rol van Maria in The Sound of Music
Gemma Visser. Marcel zong vele rollen in
ze veel solistische bijdragen levert tijdens
Madieke volgde dans, drama- en acteer-
Péniche Opéra, Opéra de Paris en de Opéra
ontving zij de prestigieuze John Kraaykamp
zowel opera’s als operettes en musicals.
concerten in binnen- en buitenland. In 2008
Talenten
lessen aan onder anderen the Guildford
de Dijon. Bij Opera Spanga zong hij de rol
Musical Award 2003 voor de beste vrouwe-
Hij zong bij Opera Zuid, Theater Hagen (D)
zong zij de titelrol in Der Rose Pilgerfahrt
De hoofdrollen worden vertolkt door
School of Acting. Na haar studie werd
van Radamès in Aida (Verdi) en de Duca in
lijke hoofdrol.
en het Productiehuis Jeugdconcerten van
van Robert Schumann. Zij is derde prijs-
Maaike Widdershoven, Madieke Marjon,
Madieke lid van Opera Studio Nederland. Zij
de operaspeelfilm Rigoletto (Verdi), Franco
Bij Opera Spanga zong zij Susanna in
het Concertgebouw.
winnares van het IMC, georganiseerd door
Charles Alves da Cruz en Marcel van
behaalde een eerste prijs in het Nationale
in Buwalsky, a Road Opera van Mel Marvin,
Sancta Susanna (Hindemith). In de zomer
Rollen die hij vertolkte waren onder mee de
Stichting Jong Muziektalent Nederland.
Dieren. De overige rollen worden inge-
Concours van Stichting Jongmuziekta-
Samson in de operaspeelfilm Samson and
van 2009 zong zij bij Opera Spanga de rol
titelrol in Tsaar Saltan (Rimsky-Korsakov),
Afgelopen september zong zij een solorol in
vuld door professionele zangers, ervaren
lent Nederland. Madieke werkte mee aan
Delilah (Saint Saens), Don Elviro in Donna
van Chrysothemis in Elektra van Richard
Pandolfe in Cendrillon (Massenet), Pistola in
de muziektheatervoorstelling De Vliegende
amateurs en een aantal zangers van het
producties met operagezelschappen als
Giovanna (Mozart) en Aigisth in Elektra
Strauss.
Falstaff (Verdi), Tonio in Pagliacci (Leonca-
Hollander in Appingedam.
IVAK. Tot die laatste behoren twee enorme
Studio 32, Toneelgroep Amsterdam en de
(Strauss).
talenten: Eva Marks en Jasper Hidding.
Nationale Reisopera. Bij Opera Spanga in
Bij Opera Spanga was hij eerder te zien als
samenwerking met Opera Studio Nederland
Masetto in Donna Giovanna (Mozart) en Alte
was zij te horen en te zien als Niklausse in
Diener/Pfleger in Elektra (Strauss).
Marjon
Offenbachs opera ‘De zaak Hoffmann’ en als 3. Magd/die Schleppträgerinn in Elektra van Strauss. Volgend seizoen maakt zij haar debuut bij De Nederlandse Opera in de productie ‘Het Sluwe Vosje’ van L. Janácek.
Alves da Cruz
Widdershoven
van Dieren
vallo) en Aeneas in Dido & Aeneas (Purcell).
Marks
Zhenhua
Meneka
Peter
Jasper
Tao
Barbara
Dancaïro
Frasquita
Morales
Zuniga
Remendado
Leïla Pastia
Zhenhua Chang behaalde in 2007 zijn
Meneka studeert klassiek zang aan de
De bas-bariton Peter Jagt studeert sinds
Regiotalent Jasper Hidding zingt sinds
De tenor Tao Tong is geboren in Chengdu,
Barbara van der Werff heeft vanaf 2006
Bachelor Degree aan het Koninklijke Con-
Folkwang Hochschule te Essen (D). In
2002 klassieke zang bij Niek van Klave-
enkele jaren in het IVAK Jeugd Vocaal
China, waar hij aan het Sichuan Conserva-
zanglessen bij het IVAK en zingt o.a. in het
servatorium en een Master Degree in Opera
Frankrijk heeft ze een hoofdrol vertolkt in
ren. Hij heeft een aantal rollen vertolkt in
Ensemble. In 2005 begon hij met zangles bij
tory of Music bij Prof. Gongnong Gan heeft
Kamerkoor Dualis in Groningen. In 2008
in 2009 aan The Dutch National Opera
de Happy Prins (Williamson) en de titel rol
opera (Sparfucile in Rigoletto van Verdi) en
het IVAK. In 2008 zong Jasper de rol van de
gestudeerd. In 2004 heeft hij zijn Bachelors
zong zij de rol van Der Totengräber in Der
Academy. Zhenhua speelde eerder onder
La Princesse Jaune (Saint-Saêns). Meneka
muziektheater. Peter was lid van het Viable
molenaar in Der Rose Pilgerfahrt van Robert
Degree behaald. In 2005 debuteerde hij in
Rose Pilgerfahrt van Robert Schumann.
andere in Le nozze di Figaro van Mo-
vormt samen met Maxim Shamo een duo.
Opera Koor (Nabucco, Die Zauberflöte) en
Schumann. Ook Jasper had in 2009 een
zijn geboorteplaats als Alfredo in Verdi’s
zart (Count Almaviva) , Cendrillon van Mas-
Als duo zijn zij lid van de Yehudi Menuhins
zingt tegenwoordig op projectbasis bij het
solorol in de
La Traviata. Daarna had hij solo rollen in
senet (Le Roi), Dialogues of the Carmelites
“Live Music Now” en geven regelmatig con-
Noord Nederlands Concert Koor. In februari
muziektheatervoorstelling De Vliegende
Luci di Lammermoor (Donizetti), Madame
van Poulenc
certen in het Rijn-Ruhr gebied. In Carmen in
2009 nam Peter met de aria Vi Ravviso
Hollander in Appingedam.
Butterfly (Puccini) en Tosca (Puccini) . Sinds
(Jailer) en in Mozarts Don Giovanni de
Delfzijl beleeft zij als Frasquita haar opera-
(Bellini) deel aan Una Voce Particolare, het
februari 2009 maakt Tao deel uit van het en-
titelrol.
debuut in Nederland.
NCRV-programma met presentator Ernst
semble van Opera Studio Nederland, waar
Daniël Smid.
hij in mei optrad als Hoffmann in De Zaak
Chang
Senn
Jagt
Hidding
Tong
van Hoffman (in samenwerking met Opera Spanga) onder regie van Corina van Eijk.
van der Werff
Uniek De samenwerking tussen IVAK en Opera Spanga is uniek. Nooit eerder nam een professioneel operagezelschap deel aan een dergelijk grootschalig communityevenement zoals dat nu plaatsheeft in Delfzijl. Amateurs staan naast professionals. Carmen geeft jonge talenten de kans hun prestaties te tonen en ervaring op te doen in een professionele productie.
Internationaal De vakpers noemt Carmen een voorbeeldige samenwerking tussen beroeps- en amateurkunst. De opera van Georges Bizet is een gouden greep, want in het stuk speelt het koor een grote rol. Het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble van Nanny ter Wiel, dat bestaat uit leerlingen uit Appingedam, Loppersum en Delfzijl, vormt de basis van het koor. Versterking komt uit de regio, daar raken diverse amateurzangers behept met het Carmenvirus. Maar ook internationaal is er animo om mee te doen: een Franse en twee talentvolle Tsjechische tenoren (18 en 20 jaar) maken de tocht naar Delfzijl om hun partij mee te zingen. Een internationaal koor van topniveau vormt zich.
“Het Molenbergplein in Delfzijl is voor mij een heel interessante plek om te regisseren, het is ontzettend levendig.” Corina van Eijk
Buitenlucht
Dit is geen statische opera in een theater.
Regisseur Corina Van Eijk weet het Molen-
Hier gebeurt het echt, in de buitenlucht.
bergplein ten volle te benutten voor deze
Geloofwaardige acteurs treden op in een
eigentijdse openluchtversie van Carmen.
heel natuurlijk decor.
De toeschouwers hebben de illusie naar een live operafilm te kijken. Zangers en zangeressen komen uit alle hoeken en gaten van het Molenbergplein.
operafilm
David Levi Het orkest staat onder leiding van de Amerikaanse dirigent David Levi. Hij dirigeert over de hele wereld opera’s, musicals, soundtracks, ballet en symfonische werken.
Herkenbaar Levi is verrukt van de muziek van Georges Bizets Carmen: “Het is een van de best geschreven opera’s ter wereld. Het is populair vanwege de goede muziek. Die is erg herkenbaar. Het is te horen in commercials, op de radio in rockmuziek, overal. En het verandert steeds.”
Nuchtere Noorderlingen ‘Hoe zuidelijk kunnen we gaan in het noorden’, luidt het motto van Carmen in Delfzijl. Het Molenbergplein is veranderd in een Spaanse enclave. Gaat het de sensuele Carmen lukken om ook de nuchtere Noorderlingen in haar greep te krijgen?
Samenwerking Het orkest bestaat uit professionele musici en amateur musici van het Fries Jeugd Harmonieorkest. De samenwerking met dirigent David Levi pakt fantastisch uit.
Het doek is gevallen. In totaal zien zo’n
Samenwerkingszin
City Marketing
6.0000 mensen de opera. Een gevoel
Het belang van Carmen kent vele voorbeel-
Het evenement levert Delfzijl landelijke
van trots maakt zich meester bij allen die
den. Neem dansschool Gerritsen uit Delf-
bekendheid op. Zelfs in de Randstad weten
dankzij hun inzet, op welke manier dan
zijl; zij krijgt dankzij Carmen een enorme
ze van Carmen in Delfzijl. Dit is het resultaat
ook, de totstandkoming van het muziek-
naams-bekendheid. Dat leidt ertoe dat de
van een groots uitgevoerde landelijke publi-
spektakel mogelijk hebben gemaakt.
dansschool in het najaar van 2011 avond-
citeitscampagne. Het is een waar spektakel
vullende programma’s gaat verzorgen in
en biedt mogelijkheden voor de toekomst.
Naast de vele figuranten is Carmen in Delf-
twee bejaardenhuizen in Delfzijl. En ook
Al met al draagt dit bij tot een krachtig zelf-
zijl veel dank verschuldigd aan de talloze
andere, kleinere culturele instellingen
bewustzijn onder de inwoners van Delfzijl
vrijwilligers, die zich met tomeloze energie
hebben zich dankzij Carmen kunnen profi-
en een sterke city marketing.
hebben ingezet om er een overdonderend
leren naar het grote publiek. Dit bevordert
succes van te maken. Behalve technici,
niet alleen de samenlevingszin, maar ook
timmerlieden en schilders, gaat het om
de samenwerkingszin. Winkeliers, woon-
borduursters, koks, verkeersregelaars,
zorgcentrum Betinge Staete en het Wijk-
kinderoppas- en promotiemedewerkers.
platform Noord hebben elkaar gevonden
Zij allen hebben een bijdrage aan de opera
en verstevigen hun onderlinge band.
geleverd. Maar de Carmenkoorts die al maanden heerst voor de opvoering van de
Zelfbewustzijn
opera is ook langzaam maar zeker opge-
De opera brengt ontzettend veel mensen
voerd door allerlei eerdere activiteiten op
op de been, letterlijk en figuurlijk. Voor
scholen, binnen instellingen, in de wijken,
velen is dit de eerste kennismaking met
de binnenstad en de dorpen van Delfzijl.
opera. Maar met de opera stopt het niet.
Deze randprogrammering alleen al heeft
Carmen heeft iets op gang gebracht;
geleid tot een diepe onderlinge verbonden-
een zelfbewustzijn. Het draagt bij aan de
heid.
sfeer in Delfzijl. Aan de leefbaarheid in de omringende dorpen.
”Dit evenement is erg goed voor de sfeer, voor de leefbaarheid van Delfzijl en haar omstreken. Activiteiten als Carmen dragen bij aan de leefbaarheid. Het is belangrijk dat mensen met plezier hier wonen en leven!” Johan van Omme, Loket levende dorpen provincie Groningen.
het concept “Toen we op het idee kwamen om een opera op te voeren, realiseerde ik me dat de zangtalenten die bij ons les hebben, echt heel erg goed zijn.” Jacqueline Clements, directeur IVAK.
Het idee voor een opera ontstaat tijdens
“Toen we op het idee kwamen opera te
en de regio positief op de kaart te zetten.
een busreis van het Duitse Emden naar
maken, realiseerde ik me dat de zang-
Clements: “Daarom zetten we het proces
Delfzijl. Het IVAK Jeugd Vocaal En-
talenten die bij ons les hebben, echt heel
breed in. We hebben een bestuur nodig dat
semble heeft zojuist een voorstelling
erg goed zijn”, aldus Clements. Ze wil een
zich op basis van competenties en netwerk
gegeven in de Duitse havenstad. In de
opera organiseren waarbij professionele
wil inspannen voor het Carmenfestival.”
bus zitten de kinderen nog na te genie-
zangers naast amateur zangers staan.
ten van het succes. ‘Wat gaan we nu
“Want er is heel veel talent. Ook in deze
Vertrouwen
doen? Dit smaakt naar meer! Kunnen we
regio!”, onderstreept Clements.
In het bestuur nemen vertegenwoordigers
geen opera gaan doen?!’, klinkt het door
uit het bedrijfsleven uit de Eemshaven
de bus. Jacqueline Clements, directeur
Impuls
plaats, een directeur van een grote Duitse
van het IVAK, reist met het gezelschap
Met de opera wordt niet alleen een artistiek
firma, mensen met expertise op het gebied
mee. ‘Wat denken jullie van Carmen?’,
doel nagestreefd. Het is de bedoeling de
van branding en marketing en eventorgani-
oppert ze. Daarmee geeft zij de eerste
bevolking bij het project te betrekken, een
satie. Het bestuur wekt veel vertrouwen bij
aanzet tot het project waarvan zijzelf een
impuls te geven aan de regio, samenwer-
subsidiegevers en sponsoren.
energieke voortrekker zal worden.
king tussen organisaties te bevorderen
hoe het ging leven
“Ik vind opera eigenlijk niet leuk, maar door deze voorstelling denk ik erover om naar de opera op het Molenbergplein te gaan.”
Is het concept haalbaar? Oktober 2008
enthousiast. Er worden werkgroepen opge-
komt Corina van Eijk, artistiek leider en
richt met prominente namen uit zowel het
regisseur van Opera Spanga, naar Delf-
bedrijfsleven als de culturele wereld. Ook
zijl. Zij heeft diverse opera-uitvoeringen
de gemeente werkt mee en richt een aparte
verzorgd in de openlucht en is aange-
Carmen-commissie op.
trokken om te kijken of Delfzijl zich leent voor een dergelijke manifestatie. Als
Visie
zij het Molenbergplein voor het eerst
Het is nu tijd om een cast en crew te zoe-
betreedt roept zij: “Dit is geweldig,
ken. Maar eerst is er een visie nodig. Die
fantastisch. Wat een mogelijkheden.”
moet komen van een artistiek leider. Als ad-
Een tot dan toe ongehoorde mening over
viseur heeft Corina Van Eijk al blijk gegeven
het plein. En ze heeft gelijk. De molen,
van een Carmen-beeld. In de zomer voert
het oude postkantoor en de School-
ze de opera Elektra van Richard Strauss op
straat krijgen een bijzondere kwaliteit
en het wordt ineens allemaal duidelijk: Van
met Van Eijks interpretatie van Carmen.
Eijk is de meest geschikte persoon om
Het Delfzijlster Molenbergplein blijkt vol
Carmen te regisseren. Zij weet als geen
perspectieven.
ander met een bescheiden budget grote dingen te realiseren, optimaal gebruik te
Enthousiast
maken van locatie aspecten en een heel
De subsidieaanvragen gaan de deur uit.
divers publiek te binden. Met haar hulp lukt
Maar plotseling breekt de economische cri-
het ook om David Levi te benaderen om
sis uit. Gelukkig is er juni 2009 voldoende
als dirigent op te treden. De eerste audities
subsidie en sponsorgeld binnen om te kun-
vinden plaats.
nen starten. Er is vertrouwen in het project: alle ondernemers uit de regio reageren
Breed draagvlak
Carmen op Klompen
Het lokale bedrijfsleven en de horeca,
Maart 2010 zijn er de eerste tekenen van
de gemeente, het onderwijs en het Wijk-
een heus Carmen-virus. Voor de besmetting
gericht Werken richten samen de Raad van
is de muziektheatervoorstelling Carmen op
Advies op. Gezamenlijk spannen ze zich in
Klompen verantwoordelijk.
om een breed draagvlak voor het festival
Carmen op Klompen gaat over loten-
te scheppen en dat lukt door intensief te
verkoopster Ellis. Zij wordt verward met
communiceren met hun achterban.
operaregisseur Corina van Eijk en dat leidt
Diverse culturele instellingen in Delfzijl en
tot allerlei komische verwikkelingen. Het
Appingedam geven aan dat ze willen mee-
publiek wordt meegenomen naar de audi-
werken aan het project. De opera verbindt.
ties van Carmen waar de spanning te
Carmen leeft. Dat is ook te zien bij de brede
snijden is. Vriendschap, verwarring, jaloezie
scholen die samen een Carmenprogram-
en chaos wisselen elkaar af met opzwe-
ma organiseren. De contouren van een
pende aria’s. De voorstelling gaat langs
randprogrammering met bovenregionale
dorphuizen, scholen, bejaardentehuizen en
uitstraling worden zichtbaar.
kleine podia. Ze trekt veel media-aandacht en krijgt veel mensen op de been. ‘Het maakt nieuwsgierig naar de ‘echte’ opera. Die wil ik nu eigenlijk ook wel zien!’, luidt de reactie van een toeschouwer. De contouren van een festival tekenen zich af.
Carmen op Klompen is verantwoordelijk voor een heus Carmen-virus.
Carmen krijgt gestalte
Hart van het festival
Kaartverkoop
Veel publiciteit
Soap
Als de cast is gevormd vinden er
In het Hervormd Centrum aan het Molen-
Er komen diverse werkgroepen met pro-
Met een grote mediacampagne en veel
Er komt een heuse docusoap op TV Noord.
repetities plaats in Amsterdam en Delfzijl.
bergplein wordt het Carmen clubhuis inge-
minente namen uit zowel het bedrijfsleven
free publicity wordt de aandacht gevestigd
In de veelbekeken soap (meer dan 100.000
Decor- en kostuumontwerpen worden goed-
richt. Dit groeit uit tot het productionele hart
als de culturele wereld. Ook de gemeente
op de opera in Delfzijl. Reclamespotjes op
kijkers) volgen de inwoners van Groningen
gekeurd. Langzaam maar zeker krijgt Car-
van het festival, waar wordt gerepeteerd en
werkt mee en richt een commissie op. Dat
Nederland 1, een vierdelige documentaire
en Drenthe de ontwikkelingen rondom de
men gestalte. Regisseur Corina van Eijk en
overlegd. De hele dag rinkelt de telefoon.
dit allemaal zijn effect heeft, blijkt wel uit
bij TV Noord, een special van 12 pagina’s
opera op de voet. De verjaardag van de
dirigent David Levi willen resultaat. Wie wil
Elke dag wordt hier met behulp van vrijwil-
het de kaartverkoop. Het loopt storm.
bij het Dagblad van het Noorden en de
productieassistent, het koorlid dat op het
werken met professionals zal zich profes-
ligers voor iedereen gekookt. Op het laatst
Leeuwarder Courant, affiches en flyers in
matje wordt geroepen omdat hij te laat is,
sioneel moeten opstellen. De toewijding en
schuiven dagelijks ongeveer 150 mensen
Amsterdam, Friesland, Groningen en Dren-
het maken van het decor en eindeloos veel
tijdsinvestering van de jonge zangers van
aan. De sfeer is geweldig.
the, artikelen in landelijke dagbladen en
oefenen, het is gedurende vier weken op
veel regionale publiciteit zorgen ervoor dat
de Noordelijke televisiezender te zien.
het IVAK lijken geen grenzen te kennen.
het niemand meer kan ontgaan dat Delfzijl een operastad is.
randprogrammering
De operavoorstellingen in juni 2010
Vierstemmig
Jong en oud
vormen de afsluiting van een evenement
Ook Losdorp grijpt de voorstelling Carmen
Carmen brengt jongeren en ouderen met
dat eigenlijk al in 2009 gaat leven voor
op Klompen aan om een feestje te vieren in
elkaar in contact: de basisscholen uit de
de Delfzijlster gemeenschap. Om de
het dorpshuis. Op 10 en 11 april wordt de
wijk Over de Gracht/Scheepvaartbuurt gaan
wijken en de dorpen van de gemeente
voorstelling gecombineerd met een optre-
de hal van het verzorgingshuis Van Jul-
Delfzijl warm te laten lopen voor Carmen
den van Het Eerste Grunneger Baaiermer
singhatehuis opsieren met grote beschil-
in Delfzijl, geeft het IVAK op 20 novem-
Mannenkoor dat een repertoire vol harts-
derde doeken. De ouderen beleven ook
ber 2009 een presentatie in De Bolder
tocht, passie en liefde ten gehore brengt.
veel plezier aan de vier voorstellingen van
in Delfzijl. De zaal is afgeladen. Men is
Het gebeurt vierstemmig, a capella en
Carmen op Klompen die het Van Julsingha-
nieuwsgierig en op basis van de gelui-
in de streektaal.
tehuis aandoen. Die voorstellingen worden
den die al in de wandelgangen te beluis-
ook bij-gewoond door de scholen.
teren waren, is men ook al enthousiast.
Kindertheater
Er is een breed draagvlak: de presentatie
In het gebouw van het IVAK zijn al weken-
Russisch
van de avond is in handen van horeca-
lang zangrepetities aan de gang voor
Het Russisch ensemble Villanella uit Kali-
ondernemer Peter van Campenhout
Carmen. Ook het kindertheater gaat zich
ningrad doet op 29 april Uithuizermeeden
en ook burgemeester Emme Groot is
aan het Spaanse thema wijden. Op 28 april
aan. Het ensemble verzorgt een optreden
aanwezig om zijn enthousiasme voor
staat theatergroep 1 op de planken. Ze
samen met het Carmenkinderkoor en de
Carmen te tonen in een inspirerende
brengt een kleine voorstelling, geïnspireerd
zangeresjes Anne van Vliet, Lisanne Hager
speech.
op de Carmen van Frank Groothof.
en Nina Warink.
De grote ambassadrice voor de opera in juni is de muziektheatervoorstelling Carmen op Klompen. Deze doet als eerste Meedhuizen aan. Op 20 maart 2010 is de Kerk van Meedhuizen omgebouwd tot operatempel. Voor een uitbundige Spaanse sfeer zorgen de doeken die de kinderen van OBS Meedhuizen schilderden onder leiding van IVAK docent Jelmer Dijkstra. De toeschouwers doen zich te goed aan Spaanse hapjes en drankjes. Die worden uitgeserveerd door de leden van Dorpsbelangen Meedhuizen die zich in prachtige Spaanse kostuums hebben gestoken.
mei
Afrikaans
Flamenco
Filmliga Eemsmond Delfzijl vertoont een
Op 29 mei kunnen liefhebbers van dans-
Afrikaanse versie van Carmen, U-Carmen.
theater terecht in De Molenberg voor de
Nog ruim een halve maand en dan vin-
Deze film won tijdens het Filmfestival Berlijn
familievoorstelling FLAMENchica MUNDI.
den de operavoorstellingen plaats. De
in 2005 de Gouden Beer voor beste film.
Op speelse wijze maken de toeschouwers,
temperatuur stijgt. Op de Brede Scholen
In Theater De Molenberg is vanaf 9 mei de
vanaf 6 jaar, kennis met de oorsprong en
gaan groep 1 tot en met 4 het lied voor
tentoonstelling Op weg naar Carmen te
het temperamentvolle karakter van de fla-
Carmen instuderen. ‘Zingenderwijs’
zien. De kunstenaars Den Hamer, Steen-
menco. Kinderen uit diverse landen voeren
raken ze bekend met het meeslepende
bruggen, Budel en Biemans woonden de
een stuk op dat bol staat van de Spaanse
verhaal achter de opera.
repetities van het Carmenkoor bij en maak-
dans. Het is een wervelende voorstelling
ten er tekeningen en schilderijen van. Geurt
met live muziek.
Het Friese Drachten krijgt een muzikaal
van Dijk stelde de expositie samen. Corina
voorproefje van Carmen in Delfzijl. Op 22
van Eijk geeft op 25 mei een ‘hip hoorcol-
Op zoek naar liefde en passie
mei vindt in het Fries Congrescentrum A
lege’ in De Molenberg.
Nog meer muziek: op de 29ste mei start de
Night At The Opera plaats. De solisten van
Samen met operazangers Francis van
concerttour ‘Op zoek naar liefde en pas-
Carmen, Madieke Marjon, Maaike Wid-
Broekhuizen biedt ze een inkijkje in de
sie’ in de Andreaskerk te Westeremdem.
dershoven en Marcel van Dieren nemen de
geschiedenis van opera in het algemeen en
Het programma is een samensmelting van
hoofdrollen voor hun rekening. Het Fries
van Opera Spanga in het bijzonder. Het-
de festivals Terug naar het begin, Carmen
Jeugd Harmonie Orkest, de Friese Jeugd
zelfde zullen de twee later nogmaals doen
en KunstMonument. Duo Abrazo, de pianis-
Brassband, het Friese Jongerenkoor en
(op 19 juni), in samenwerking met de
ten Ties Molenhuis en Ellen Dijkhuizen en
Theaterkoor Animato staan onder leiding
Culturele Raad Delfzijl.
dichter Jan Glas staan garant voor een
van dirigent David Levi. Het resultaat
gemêleerd liefdesconcert.
schept verwachtingen voor het evenement
Spaanse sferen
in Delfzijl…
Van 28 mei tot en met 30 mei is de Opwierde kerk in Appingedam het toneel voor
Bovenregionaal karakter
‘Carmen, een avond in Spaanse sferen’.
De culturele instellingen in Delfzijl zien de
IVAK-cursisten tonen hun kunstwerken en
ontwikkeling rond Carmen met enthousi-
muziekleerlingen van het IVAK verzorgen
asme aan. Ze willen zich graag aansluiten.
een openingsconcert. Theatergroep 2 is
Theater de Molenberg, Filmliga, Culturele
ook van de partij met een eigen optreden.
Raad Delfzijl, Bibliotheekcluster Tichelstroom en Molen Adam bundelen hun krachten en vragen met succes geld aan voor een gevarieerd programma. Hierdoor krijgen de activiteiten een bovenregionaal karakter. Gezamenlijk zoekt men de publiciteit en dat gebeurt in een eendrachtige ‘Spaanse huisstijl’.
juni
Op de pleinen van de Brede Scholen staan
Tapas
reusachtige stieren opgesteld. De groepen
In aanloop op de opera wisselen de dagen
3 tot en met 8 hebben de houten dieren op
elkaar nu in snel tempo af. Traditioneel
artistieke wijze beschilderd. In de hal van
worden in de maand juni de jaarlijkse
Theater De Molenberg is een tentoonstel-
dorps- en wijkfeesten gehouden. Krewerd,
ling te zien van Spaans getint werk van
Tuikwerd en de Zandplatenbuurt kiezen al-
IVAK-cursisten. De hekwerken rondom het
lemaal voor hetzelfde thema: Carmen. Gele
operaterrein verliezen hun saaie uiterlijk: ze
en rode ballonnen voeren de boventoon.
worden opgesierd met enorme spandoe-
Tapas blijken overal een geliefd hapje!
ken waarop de allermooiste ‘etalagestieren’
Voor de bewoners van het Van Julsingha-
zijn afgebeeld.
tehuis en Betinge Staete is er een Spaanse maaltijd en ze genieten van optredens van
Hip-hopversie
Dansschool Gerritsen. Kinderen uit de Over
In Theater De Molenberg zien kinderen van
de Gracht/Scheepvaartbuurt versieren
het voortgezet onderwijs op 1 juni de film
hun fietsen in Spaanse stijl en trekken in
‘Carmen van het Noorden’. Deze hip-hop-
een defilé langs de enthousiast zwaaiende
versie van het bekende Carmen verhaal is
ouderen van het Van Julsinghatehuis.
Het aftellen is nu echt begonnen. Mede
onderdeel van het minifilmfestival dat wordt
dankzij de samenwerking met de Han-
georganiseerd door Filmliga Eemsmond
Remix
delsvereniging Delfzijl is ontsnappen
Delfzijl.
Carmen op discodreunen? Inderdaad, een
aan Carmen niet meer mogelijk. Wie de
speciale dance-remix schalt op 16 juni uit
binnenstad betreedt, ziet zich overal ge-
Bibliotheken
de luidsprekers die staan opgesteld op
confronteerd met Spaanse stieren. Alle
In de bibliotheken kunnen kinderen van 7
het Molenbergplein. De remix komt uit de
leerlingen van de basisscholen hebben
tot en met 12 jaar en hun ouders in diverse
koker van Renger Koning. Lokale Carmen-
creatieve stieren gemaakt en die hebben
workshops kennismaken met het zingen
ster Eva Marks heeft de band ingezongen.
een prominente plek gekregen in de
van klassieke muziek. Zangeres en actrice
Als een volleerd ballet, voeren tientallen
winkeletalages. Veel winkeliers strijden
Gonda Jonker zingt een aria uit Carmen
leerlingen van basisscholen eendrach-
om de eretitel ‘mooiste etalage
voor en met de kinderen bespreekt ze di-
tig dezelfde danspassen uit. Tijdens de
van Delfzijl’. De stieren van de leerlingen
verse muziekfragementen. Dit programma
Pinkerfeesten in mei oefenden ze al aan de
vormen het vertrekpunt voor de etaleur-
vindt plaats in de bibliotheek van Delfzijl
Havenboulevard.
kunsten.
(waar ook nog een speciale lezing was van Peter Kooke over de fascinatie voor de Spaanse cultuur), Spijk, Ten Boer, Bedum, Appingedam, Loppersum, Middelstum en Tuikwerd. Initiatiefnemer is bibliotheekcluster Tichelstroom.
Koud
dankzij de fleece dekentjes die het pu-
Op 17 juni is het zover. De première van
bliek krijgt aangereikt, kan men ademloos
Carmen vindt plaats. Met een knipoog naar
genieten van de opera. Het enthousiasme
het sterrendom wordt een ‘over the top’
is enorm na afloop. Nog vijf voorstellingen
entree georganiseerd: een groot aantal
volgen en zelfs nog één extra.
gasten in galakostuum wordt per limousines tot aan de felrode loper gebracht. Terwijl men zijn plekje op de tribune zoekt, is het meteen weer terug naar de nuchtere werkelijkheid: het is koud in Delfzijl! Maar
Braderie
Bedrijfsleven
De kop is eraf. De eerste operavoorstelling
Ook het bedrijfsleven draagt bij aan het
is geweest. Dat betekent niet dat de Car-
Carmenfestival. Het aantal sponsoren is
menkoorts nu ineens wegzakt. De Wending
flink opgelopen. Men raakt er van over-
in Delfzijl Noord mag zich voor een dag de
tuigd dat cultuur veel betekent voor deze
Ramblas van Delfzijl noemen. Op 18 juni is
regio en dat het ook voor de toekomst van
er een grote braderie, rodeostierrijden, een
belang is. De samenwerkingsprojecten die
optreden van dansschool Gerritsen, een
het IVAK initieert op het gebied van
levende standbeeldenwedstrijd, enzovoort.
amateurkunst kunnen immers bijdragen
Burgemeester Groot opent het feest. Hoog-
aan een versterking van de regionale
tepunt vormt The Batlle of the Northern
identiteit.
Drums. Drie brassbands strijden om de titel Beste Brassband van Noord Nederland.
Cultuur en economie
Ieder heeft zijn eigen stijl: Antilliaans, Suri-
Op maandag 21 juni vindt een business-
naams en Nederlands. Geinspireerd op
to-business evenement rondom de opera
Carmen brengen de bands verrassende
plaats, opgezet door de organisatie van
composities ten gehore.
Carmen in Delfzijl, de KvK en de Industrie und Handelskammer. Er is onder andere
Korenfestival
een forumdiscussie onder leiding van Olaf
Het muzikale epicentrum van Nederland
Bade (gespecialiseerd in proces- en pro-
bevindt zich thans in Noord Groningen.
jectmanagement in de Duits-Nederlandse
Op 18 juni geeft het Tsjechische topkoor
samenwerking) Het thema luidt Cultuur &
Gybon een optreden in Leermens. Op het
Economie en sponsoring van culturele
repertoire staan Tsjechische volkliederen,
organisaties en evenementen in het bij-
gospels en natuurlijk aria’s uit Carmen.
zonder. De forumleden zijn Kees van Twist
Twee dagen later meldt het gezelschap
(directeur Groninger museum), Thomas
zich in Delfzijl om deel te nemen aan het
Muller (directeur van de Berenberg Bank in
Internationale Carmen Korenfestival. Naast
Bremen) en Eric Dam (directeur van de di-
Gybon treden het Musicalensemble Vals
visie Bouw en Beheer van de Gasunie). De
Alarm en C.S.G. Gica, beiden uit Gronin-
aanwezigheid van Muller duidt er al op dat
gen, op. Ieder koor treedt 20 minuten op
ook het Duitse bedrijfsleven goed vertegen-
en brengt een programma naar keuze.
woordigd is op deze dag. Tijdens het diner
David Levi, Marcel van Dieren en Nanny
is er volop gelegenheid om te netwerken.
ter Wiel vormen een deskundige jury die
Daarna is het op naar de operavoorstelling!
uiteindelijk Vals Alarm uitroept tot het beste koor van die dag. Zij keren huiswaarts met een prachtig handgemaakt kunstwerk van Bart de Vogel.
Dankzij Carmen hebben de kleinere culturele instellingen zich kunnen presenteren/profileren naar het grote publiek. Dit bevordert de samenlevingszin. Inter Culturele Groep
De uitzendingen van TV Noord in vier de-
Het Carmen festival heeft een breed draag-
Carmen was meer dan opera alleen. Het was
len over de voorbereidingen van de opera
vlak. Zij heeft in haar publieksbereik voldoen-
voor ons als zorginstelling een mooi gebeuren.
hebben gezorgd voor bekendheid en
de diversiteit gecreëerd. De activiteiten sloten
De bewoners hebben in het begin ontzettend
enthousiasme in de gehele provincie! Dit
bij de verschillende doelgroepen aan, zoals
genoten van ‘Carmen op klompen’ en ook de
alles heeft bij de betrokken mensen geleidt
Rock The North en Hip Hoor College zich op
aanwezigheid van de schooljeugd en hiermee
tot een enthousiast gezoem en rondvertel-
jongeren hebben gericht.
de gemeenschappelijkheid als zeer positief
len. Er was ook een gevoel van trots: kijk,
Het evenement heeft landelijke bekendheid
ervaren.
dit gebeurt er bij ons in Delfzijl!
opgeleverd, zelfs in de Randstad wisten ze
Ik denk dat het evenement voor Delfzijl met
Van een opera genieten moet je ook leren,
van Carmen in Delfzijl. Dit is het resultaat van
zijn wijken maar ook voor de regio zeker, Delf-
evenals het appreciëren van klassieke
een groots uitgevoerde landelijke publiciteits-
zijl weer op de kaart gezet!
muziek. Dit was daartoe ook een mooie
campagne. Mede dankzij deze campagne
We willen zeker een volgende keer meedoen
gelegenheid, bijvoorbeeld door als ouders
heeft Rock The North op haar beurt met haar
in samenwerking met de scholen, want hier-
De opera heeft veel mensen op de been
de kinderen mee te nemen naar de diverse
programmering optredende artiesten uit heel
mee hebben wij als zorginstelling zeer goed
gebracht, letterlijk en figuurlijk. Ik ken veel
activiteiten. Wat heeft dit evenement opge-
Nederland zover weten te krijgen om naar
kunnen samenwerken.
mensen die nu voor het eerst een opera be-
leverd voor de regio? Een positief imago
Delfzijl te komen. Dit zorgde weer voor uitwis-
Over de opera: een geweldige happening, wat
zocht hebben. Maar ook de aanloop ernaartoe
voor in eerste instantie Delfzijl. Reden om
seling tussen jongeren uit verschillende delen
zich het beste laat beschrijven als een com-
is zeer geslaagd geweest: een diversiteit aan
hier een traditie van te maken. Waarom
van Nederland. Het was een waar spektakel
binatie van professionele acteurs en vrijwil-
optredens, voorstellingen, etc.
niet elke twee jaar een openluchtspekta-
en biedt weer mogelijkheden voor de toe-
ligers, perfect in balans, zuidelijke sferen in het
Voor mijn dansschool heeft Carmen een stuk
kel op deze plek/ Het IVAK kan hierin een
komst. Al met al heeft dit bijgedragen tot een
Noord Groningse!
naamsbekendheid en een podium opgele-
regionaal (DEAL) verband instrument zijn
stuk ‘empowerment’ voor de inwoners van
Bouko Sanders – Van Julsinghatehuis
verd. Wij gaan nog in het najaar naar twee
en tevens zorgen voor een mix van ama-
Delfzijl en sterke city marketing.
bejaardentehuizen met een avondvullend
teurs en professionals. Kan z’n evenement
Het evenement was stimulerend voor meer
programma. Een volgende keer zijn we graag
bijdragen aan het bestrijden van krimp in
initiatieven voor en door de inwoners van de
weer dansend van de partij! Maar dan wel met
de regio? Door zulke evenementen aan te
regio. We willen een volgende keer graag
een uitdagende randprogrammering zoals nu
bieden draag je bij aan het aantrekkelijk
weer meedoen. We zouden meer willen mee-
het geval was. Dit heeft er toch voor gezorgd
houden/maken van de regio om hier als
denken in de programmering voor jongeren,
dat veel mensen hun creativiteit kwijt konden.
senior te blijven wonen en zeker ook om
het meer multidisciplinair maken
Nu spreek ik voor mijzelf.
als senior van elders in deze regio een
MDC (Move de Crowd)
Dansschool Gerritsen
deel van de zomer door te brengen.
Molen Adam
Carmen heeft veel positieve aandacht opgeleverd voor Delfzijl en omgeving. Door Carmen hebben wij de samenwerking met de winkeliers, woonzorg-
Carmen is zeker geslaagd! Voor de wijk heeft dit opgeleverd dat de bewoners zich betrokken voelden bij het evenement. Als ik kijk naar de grote persaandacht en reactie van be-
centrum Betinge Staete en het Wijkplatform Noord kunnen verstevigen.
woners, dan heeft het evenement een positieve invloed gehad op het imago van Delfzijl, en dus indirect misschien ook wel op de krimp.
Petra Brockmüller, gebiedsregisseur gemeente Delfzijl
Delfzijl Noord
in de pers
Met dank aan...
Mieke Bender, Annemarie Bersee, Mark
Merchandise/publieksbegeleiding:
De organisatie van Carmen in Delfzijl wil
Antonides, Hans Hoffman, Bas Beets, Jelmer
Diana Olthof, Silla Jansen, Gerry Wezeman-
iedereen die heeft bijgedragen aan het
Dijstra, Schildersgroep De Stalmeesters
Bodde, Gerda Gorter, Lejo Knevelbaard,
succes van de opera van harte bedanken.
Rekwisieten: Yotka Kroeze, Tim van
Maria Reus, Sandy ten Hove
Speciale dank gaat uit naar:
Broekhuizen
Muziek: Georges Bizet
Licht assistenten: Lars Unger, Jeroen
Catering assistenten: Tjaard Buurman,
Libretto: Henri Meilhac & Ludovic Halevy
Balkema
Sylvia Detmers, Cock Swart, Danitio Cocks,
Producent: Jacqueline Clements
Volgspotters: Johannes Schouwstra, Jie Hu,
Antonella Quaranta, Angelica Staal, Petra
Financieel adviseur: Annelies Meuleman
Johan Martens, Tom Fopma
Slotegraaf, Petra Nijwening, Renee de Haan,
Uitvoerend producent: Greetje Sluijs,
Kostuumassistenten/kleedsters: Elvera
Jie Hu
Corina van Eijk
van Bentum, Miriam Wolfgang, Gabi Schrö-
Orkest: Spanga Festival Orkest
der, Mira Veenman, Bert van Rixtel, Henk Jan
Spanga Festival Orkest
Koor en Kinderkoor: IVAK Vocaal Jeugd
Borst, Angelica Staal, Jeanet Edelkoort
Viool Laura Oomens (Concertmeester),
Ensemble en IVAK Kinderkoor
Make up assistenten: Sylvia Schumer,
Igor Vasiljevic, Kees Hilhorst, Merel Jonker,
Decorontwerp: Jolanda Lanslots
Anneke Westers, Stijnie van der Ploeg, Elsje
Christina Knoll, Iris van der Laar, Bas Treub
Lichtontwerp: Henk Post
Vermunt, Lucia Schuitema, Amanda Baar,
Altviool Carine Blanken, Bas Egberts,
Kostuumontwerp: Pieter van Rooij
Ivonne van Leest, Janny Kremer, Manon
Tom Moonen
Geluidsontwerp: Patricia Boogaard
Dijkstra, Anneke Dijkstra
Cello Matthias Naegele, Els van Oldenborgh,
Make-up: Saskia Ellemeet, Maya Schiffers
Figuranten instudering: Thérèse Bekink
Gadze Heeres
Catering: Zahra Belkaid, Annemieke Delis
credits
Contrabas Jaap Cohen, Ying Lai Green
Fotografie: Dinand van der Wal, Community management: Anja Reenders
Fluit Welmoed Tilstra* , Jantine Postma*
Business management: Jacqueline Cle-
Hobo Douwe Jan van der Meulen
Zang pedagoog koren: Nanny ter Wiel
ments, Frony Babois, Romke Hoogstra
Klarinet Femke Loeve* , Kevin Visser*
Assistent dirigent orkest: Thijs Oud
Marketing en pr: Jacqueline Clements,
Fagot Akkelyn Bouma*
Assistent dirigent koor: Oscar Mario
Cathelijne Baron, Bas Kleijn, Marije Kruis
Hoorn Aukje Spijksma*, Tjeerd Vrieswijk*
Maarten van de Velde
Echeverry Bernal
Trompet Hiltje Drijfhout*
Repetitoren: Nathalie Doucet,
Office management: Mieke Bender, Nico
Trombone Tanja Zoetendal*
Gabrielka Clout, Caterina Galiotto,
Koster, Reinder Jager, Asiah Djohari
Harp Marije Vijselaar
Ties Molenhuis, Lydia van Schaik
Kaartverkoop: Bas Kleijn
Slagwerk Stephan Gerritse, Anne Symen
Locatie producent: Folkert Swart
Abma, Anna de Wit
Regie assistent: Anita Janssen
Algemeen Technisch assistent:
Voorstellingsleider: Annet Boomsma
Gijs ‘t Hoen
*
Assistent voorstellingsleider: Gonda
Geluidsproductie: Arno Lips, Ray Elderman
onder leiding van Thijs Oud
Veenhuis
Productie medewerkers: Bastiaan Roeters, Joris Witvliet, Stefan Wildeman,
Decor assistenten: Tim van Broekhuizen,
Menno Hoekstra, Marina ter Wiel, Kees
Bertus Fleer, Cock Swart, Tjarda Zuidersma,
Swart, Jil Kolthof
Maken deel uit van het Frysk Jeugd Harmonie Orkest
Catering: Zahra Belkaid, Annemieke Delis
CARMENKOOR
Subsidiënten/fondsen
Catering assistenten: Tjaard Buurman, Syl-
Sopraan
Tenor
Kinderkoor
Figuratie
Provincie Groningen, Gemeente Delfzijl, VSB Fonds, BNG Cultuurfonds, Gasunie, Leader
via Detmers, Cock Swart, Danitio Cocks,
Laura Smid*
Sybren Bouwer *
Anne van Vliet*
Rosanne Eschweiler
Hoogeland, Fonds voor Cultuur-participatie, J.B. Scholtenfonds, J.M. Fonds, Eemshaven
Antonella Quaranta, Angelica Staal, Petra
Iné Zijlstra
Yu Shao
Jessica Mos
Sjors Edens
Properties, Rabobank NO Groningen, RWE, Prins Bernhard Cultuurfonds, SNS Reaal Fonds,
Slotegraaf, Petra Nijwening, Renee de
Marije Sennema*
Petr Nekoranec
Nina Warink*
Mark Hoving
Stichting Doen, Maurits Foundation, SNS Fonds - Eemsmond, Gas Terra, Gemeente Appinge-
Haan, Jie Hu
Marloes Dingshoff
Michael Skalický
Lisanne Hager
Ro Mulder
dam, Gemeente Slochteren, Gemeente Eemsmond.
*
*
Silvia ten Hove
Suzanne Heijmans
Bas/Bariton
Esmee Afman
Saskia Lafeber
Businessfriends
Jorn Zijlstra*
Kirsten Kock
Regina Lafeber
Groningen Seaports, AG Ems, TD Constructies, Kamer van Koophandel Noord Nederland,
Spanga Festival Orkest
Viool Laura Oomens (Concertmeester),
Mezzo/alt
Igor Vasiljevic, Kees Hilhorst, Merel Jonker,
Klara Smit
Christina Knoll, Iris van der Laar, Bas Treub
Esther Marks*
Altviool Carine Blanken, Bas Egberts, Tom Moonen Cello Matthias Naegele, Els van Olden-
Charlotte Hidding
borgh, Gadze Heeres
Durkje van der Vlugt
Contrabas Jaap Cohen, Ying Lai Green
Ina Ernsten
Fluit Welmoed Tilstra* , Jantine Postma*
*
*
Rosanna Smit
*
Jendrik van Dijk
Nynke Krottje
Veerle Smit
Industrie -und Handelskammer Ostfriesland / Papenburg, Gemeente Delfzijl, NOM, Business-
Sebastiaan Hidding*
Jorden Zuidhof
Benjamin Jansema
club Ventus, Holland Casino, Business Club Delfzijl, Projectbureau Buizenzone Eemsdelta,
Marieke Hoving
Tim van Broekhuizen
Sigeamely Abrahamsz
Marloes Dingshoff
Match Uitzendbureau, Ontwikkelings Maatschappij Delfzijl, WM Veenstra, Ontwikkelingsmaat-
Lydia van Schaik*
Hans de Wolf
Geanny Sambo
*
*
*
*
Guus Lobach
schappij Delfzijl, Berenberg Bank
Marileen Stubbe
Chauffeur
Anne Mercuur
Elzoderk Hidding
Met speciale dank aan
Tirsa van der Zee
Nederlands Fonds voor de Podiumkunsten +, Provincie Friesland, Gemeente Weststelling-
Jelien Piepers
werf, Eska Graphic Board, Peak Audio, Dallinga Autorent, RTV Noord, Henk Slagter Old Cars,
Informatie
Hobo Douwe Jan van der Meulen
Rieke Piepers
Ellis Hendriksen en Arie’s Bike Shop, Groothof Transport, Schildersgroep De Stalmeesters,
IVAK
Klarinet Femke Loeve* , Kevin Visser*
Tirza Mercuur
Koenencom, www.beppebaukje.nl, Menny Huisman, Herman Wessels, Herman Nunnink, Erik
Abel Tasmanplein 4
Fagot Akkelyn Bouma
Nickiya Forbes
Maken deel uit van het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble
Wagenborg, Fecco Sebens, Ben Wessels, Gemeente Appingedam en Ab van Middelkoop,
9934 GD Delfzijl
Hoorn Aukje Spijksma*, Tjeerd Vrieswijk*
Familie Hoving, Familie Smid, Familie Marks, Familie Zijlstra, Familie Ter Wiel, Familie Lalkens,
0596-614244
Trompet Hiltje Drijfhout
*
Peter van Campenhout, Cor Hamstra Scooters, De Bolder, Hay’s Pub, Het Lokaal, Theater de
www.ivak.net
Trombone Tanja Zoetendal*
Molenberg, Café Centrum, Gallerie Hop, Eenmshaven.info, Garage Bron te Spanga en alle
www.carmenindelfzijl.nl
Harp Marije Vijselaar
Vrienden van Opera Spanga.
*
Slagwerk Stephan Gerritse, Anne Symen
OPERA SPANGA
Abma, Anna de Wit
de Kempenaerstraat 11b 1051 CJ Amsterdam
Maken deel uit van het Frysk Jeugd Harmonie
Bestuur Carmen in Delfzijl
Raad van Advies
020-4751135
Orkest onder leiding van Thijs Oud
Harm Post
Tonnis Musschenga
www.operaspanga.nl
Jan Knepers
Peter van Campenhout
[email protected]
Feike van Kammen
Heino Vast
Cor Zijderveld
Peter Mönnichmann
Colofon
Dorothea van der Meulen
Dorine Sibbens
Redactie: Statement communicatie
Henriette Herbschleb
Herman Nunnink
adviesbureau. Jacqueline Clements
Michael Klok
Marijke Sluiman
Fotografie: ??
Berlinda Aukema
Daniël Wever
Ontwerp: Rocket Industries
*
Bernhard Brons
Druk: Het Grafisch Huis
