CAMPAGNE VERKIEZINGEN PROVINCIALE STATEN , WATERSCHAPPEN EN EERSTE KAMER 2015 50PLUS DUS EEN EVALUATIE
INLEIDING Op 18 maart 2015 vonden de verkiezingen voor Provinciale Staten (PS) en Waterschappen plaats en in mei de daarvan afgeleide verkiezingen voor de Eerste Kamer (EK). In de weken voor 18 maart voerde 50PLUS een verkiezingscampagne, die van start ging op 16 januari tijdens een Ouderen beurs in Veldhoven bij Eindhoven en afgesloten werd tijdens een campagnebijeenkomst, georganiseerd door de afdeling Noord Holland op 15 maart in Amsterdam. Daaraan ging een uitgebreide voorbereiding vooraf. In het HB werd een strategienota vastgesteld, waarin een aantal hoofdlijnen werden vastgesteld, er werd een campagneleider aangesteld. Vervolgens werd een campagnestaf geformeerd, bestaande uit een operationeel en een Creatief Team. Dat laatste kreeg als opdracht, naast de meer traditionele verkiezingsactiviteiten, bijeenkomsten, folderen, adverteren e.d., nieuwe activiteiten te bedenken en voor te bereiden. In de afdelingen werden regionale campagneleiders en teams geworden. Allereerst werd een nieuw verkiezingsmotto bedacht: “50PLUS DUS”. Het werd in het hele land omarmd en veelvuldig gebruikt. De slogan ligt makkelijk in de mond, is eenvoudig, doeltreffend en voor veel zaken bruikbaar. “50PLUS DUS” kan zeker nog één of meer verkiezingen mee.
1
Voorts werden tal van nieuwe verkiezingsactiviteiten gevonden in uiteenlopend gebruik van nieuwe media : campagnesite en social media als Facebook. Daarnaast werd ook via de oude media campagne gevoerd: via ORN en STER spots op regionale en landelijke radio/ TV en advertenties in landelijke en regionale bladen. Vooral in de laatste twee weken konden die, mede dankzij een extra financiële injectie ruim ingezet worden. Nadat de campagne van start was gegaan nam de betrokkenheid van het creatief team af en lag het accent vooral op de operationele teams, landelijk en provinciaal die activiteiten initieerden, coördineerden en deze veelal zelf ook uitvoerden. Gelet op de uitslagen van de PS en WS verkiezingen kan vastgesteld worden dat de campagnes redelijk succesvol zijn geweest. Waar in 2011 in 8 provincies 9 zetels werden behaald , kreeg 50PLUS in 2015 14 zetels in 11 provincies. In de 20 waterschappen, waarin 50PLUS meedeed werden 23 zetels in 18 waterschappen behaald. Alleszins bevredigende resultaten. Niettemin is een kritische evaluatie op zijn plaats. Daartoe is de regionale campagneleiders gevraagd eigen evaluaties te houden en de resultaten aan het landelijk team te sturen. Op basis hiervan is onderstaande evaluatie samengesteld met de bedoeling verbeterpunten en nieuwe ideeën voor een volgende campagne aan te dragen. Aldus moet de betekenis van deze evaluatie opgevat worden.
UITGANGSPUNTEN Bij de voorbereiding van de campagne is een aantal uitgangspunten geformuleerd voor de campagne, welke door de campagneleider aan de ALV zijn gepresenteerd. Mede aan de hand van de uitkomsten van de regionale evaluaties zullen we deze kritisch bekijken. Achtereenvolgens: 1.Gedecentraliseerde Campagne 2. Centraal Thema 3. Stad en Land in voor persoonlijke benadering 4. Centrale rol voor Sociale Media Voorts komen in deze Evaluatienota aan de orde: 5. Verkiezingen Waterschap 6. Stichting Vrienden van 50PLUS 7. Materialen 8. Financiën Enige bijlagen zijn bijgevoegd. Bijlage 1: Peilingen Bijlage 2: Provinciale uitslagen
2
1. GEDENTRALISEERDE CAMPAGNE PS en WS verkiezingen spelen zich grotendeels in de provincie af. Hoewel landelijke politici zich inspanden de verkiezingen vooral over hen te laten gaan, vooral vanwege de EK verkiezingen, die volgden, moeten kiezers in de provincies geworven worden. Daar spelen niet altijd dezelfde interesses en belangen: voor de één het gas, voor de ander windmolens en voor weer een ander de zorg, etc., etc. Er werd een landelijk verkiezingsprogramma vastgesteld ( zie 2) met als centraal thema koopkracht, ervan uitgaande dat naast regionale verschillen een onderwerp als koopkracht werfkracht zou hebben. Ook voor de waterschappen was er een verkiezingsprogramma. Daarnaast formuleerde iedere provincie de eigen regionale speerpunten. 50PLUS DUS was het motto. Voor de campagne werden regionale campagneteams gevormd met ieder een eigen campagneleider. Vanuit het landelijk campagneteam werden deze gevoed, gestimuleerd en waar nodig gecoördineerd. De meeste provinciale campagneleiders hebben te kennen gegeven deze werkwijze als prettig ervaren te hebben: een landelijke gestuurde campagne met voldoende ruimte voor regionale invulling. In de evaluaties van diverse campagneleiders leden van het campagneteam zijn tal van kritische kanttekeningen gemaakt: - Veel te weinig actieve leden beschikbaar. Veelal kwam het werk op twee á drie mensen aan. Zelfs kandidaten op de lijsten, vanaf plaats 3 tot 15 of 20, lieten het veelal afweten. - Vooral folderen en posters plakken blijkt in veel provincies een weinig populaire bezigheid. Soms moest slechts een enkeling de gehele provincie befolderen en beplakken. - Sommige kandidaten waren wel enigszins actief, maar gingen geheel op eigen gelegenheid aan de slag zonder afstemming met het campagneteam. Dat leidde tot veel verwarring. - In een enkel geval was er wel een groot campagneteam, maar dat leidde dan weer tot zoveel onderling gekrakeel, dat niets werkbaars tot stand kwam. Daar pleitte de campagneleider juist voor een klein team van een man of drie, vier. - Persoonlijke flyers bleken dikwijls negatief te werken: sommigen gingen de concurrentie aan met de eigen mensen op andere plaatsen op de lijst, andere folders leken in het geheel niet meer op die van 50PLUS. In een enkel geval werd zelfs een geheel eigen affiche gevoerd, die meer op een reclamebiljet voor André Rieu leek dan op werving voor 50PLUS. Gepleit wordt voor landelijke, uniforme folders en in ieder geval geen afwijkende affiches met foto’s die geen werfkracht hebben.. - Free publicity (artikelen in regionale of lokale media) was niet of nauwelijks mogelijk. Optredens van de landelijke politici van 50PLUS trokken weinig of geen belangstelling en al helemaal niet van regionale pers.
3
-
-
Flyeren met name in de omgeving van ouderenwoningen had aantoonbaar succes. 50plus grossiert in sterk narcistische, d.w.z. naar binnen gekeerde berichten met een te uitdrukkelijke stellingname. We zijn het nooit ergens mee oneens, maar altijd “ziedend”. Dit werkt niet. De publiciteit over verhuizing van het parlement naar Amsterdam werd slecht ontvangen en werkte negatief. Het bezoeken van bejaarden en verzorgingshuizen stuitte nogal een sop weerstand in die instellingen.
2. CENTRAAL THEMA Al in een vroeg stadium in 2014 werd bepaald, dat het centrale thema “koopkracht” zou dienen te zijn. Al voor de campagnestart werd een “Meldpunt Koopkracht” ingericht. Dit in de veronderstelling, dat die koopkracht voor alle Nederlanders maar zeker voor ouderen in 2015 dramatisch zou dalen. In de eerste maand van 2015 als het “ loonzakje” bij de mensen arriveert, zou blijken hoezeer de kabinetsmaatregelen de gewone Nederlanders, maar zeker de ouderen zou hebben getroffen. Daarmee zou “vanzelf” een voedingsbodem ontstaan voor een daarop gerichte campagne met koopkracht als wervend thema. Dat was de theorie. Het pakte niet geheel volgens plan uit. Gezaghebbende onderzoeken van CBS en Nibud gaven in oktober /november 2014 aan, dat weliswaar de laagste inkomensgroepen, veelal mensen met uitsluitend AOW, koopkracht schade zouden oplopen, maar dat het over de gehele linie genomen nogal mee zou vallen. Juist een week voor de verkiezingen kwam het CBS met het bericht dat de gemiddelde koopkracht licht gestegen was. In allerlei overzichten werd getoond dat gepensioneerden er de afgelopen jaren in koopkracht op vooruit waren gegaan. Een door het WB van 50PLUS geïnitieerd onderzoek door het onderzoeksinstituut van de universiteit van Tilburg gaf eenzelfde beeld te zien, maar toonde ook aan, dat het percentage mensen dat wel schade opliep bepaald niet verwaarloosbaar is: ongeveer 14 %. Argumenten van 50PLUS op basis van zogenaamd “cohorten” onderzoek waren weliswaar aansprekend en vonden in eigen kring veel weerklank, maar boden daarbuiten toch te weinig tegenwicht tegen de berichten over “meevallende” koopkrachtcijfers. Het meldpunt Koopkracht genereerde weinig of geen reacties, zodat we die voortijdig uit de lucht hebben moeten halen en ook de voorspelde “opstand” na ontvangst van het loonzakje bleef uit. In diverse afdelingen ontstond “als vanzelf” de noodzaak om naast koopkracht de zorg meer centraal te stellen en, zij het in mindere mate, de werkgelegenheid voor mensen boven de 50. Vooral de zorg vroeg veel aandacht. De overheveling van de financiering van de zorg naar de gemeenten zorgde voor maatschappelijke onrust en veel vragen. De combinatie van koopkracht en zorg bracht creatieve geesten tot een nieuw thema, “Koopzorg” geheten. Vooral op sociale media werd dit regelmatig gebruikt.
4
3. PERSOONLIJKE CAMPAGNE. 50PLUS heeft een grote naamsbekendheid, maar een minder imago. Minder gelukkige perikelen in het recente verleden zijn daaraan debet. Er is dus enige ruimte voor versterking van het imago. In de diverse peilingen die dit land rijk is, is de weerslag van dit imago terug te vinden. Bij de start van de campagne waren de peilingen uitermate slecht. De Hond voorspelde 50PLUS bij voortduring nul tot twee zetels, anderen waren enigszins positiever, maar erg hoopgevend was het niet. Gedurende de campagne werd dit langzaam beter, behalve bij de Hond. Hij voorspelde tot vlak voor de verkiezingen nog steeds nul tot twee zetels. Eén Vandaag daarentegen, overigens bepaald geen bevriend medium voor 50PLUS voorspelde langzamerhand een positievere uitslag. Zie bijgevoegd overzicht van peilingen Om dit tamelijk slechte beeld van 50PLUS effectief te kunnen bestrijden zocht het landelijk campagneteam naar manieren om de mensen, waar enigszins mogelijk persoonlijk te benaderen door stad en land in te gaan. Een weliswaar tijdrovende en inspannende actie, maar effectief, omdat het de mogelijkheid schept oordelen en vooroordelen in een kort gesprek te weerleggen. Gedacht werd aan het voor een maand huren van leegstaande winkelpanden in de binnensteden, per caravan of camper drukke plaatsen in dorpen en steden bezoeken, marktkramen inrichten en bemannen, met meer of minder bekende 50PLUSSERS bejaardenhuizen en wooncentra bezoeken, persoonlijk folders uitdelen, discussieavonden organiseren en wat er verder op dat gebied verzonnen zou kunnen worden. Veel van deze ideeën zijn ook daadwerkelijk uitgevoerd in de verschillende regio. Het huren van winkelpanden lukte maar in een enkel geval, meestal omdat de kosten te hoog leken en onvoldoende bemanning gevonden kon worden. Campers en caravans reden wel rond en zelfs hebben er boten gevaren. Gevoegd bij al die andere vormen waren dit overwegend geslaagde acties die tal van persoonlijke gesprekken tot stand hebben gebracht, waar veel werfkracht van uit ging. Voor herhaling en uitbreiding vatbaar, maar met een grote aanslag op mankracht en tijd, aldus rapporteerden campagneleiders. Minder succesvol bleken de speciaal door 50PLUS georganiseerde verkiezingsbijeenkomsten volgens het bekende recept: min of meer bekende sprekers uitnodigen voor een zaal met aanhang om aldus media aandacht te genereren. Tal van afdelingen hebben dit soort bijeenkomsten met veel inzet georganiseerd, maar melden ook hun problemen. Zalen vol krijgen bleek dikwijls een hele opgave, in één geval moesten er zelfs bussen ingezet worden, maar de uiteindelijke bedoeling, free publicity in lokale of regionale media, slaagde bijna nooit. Kopstukken van 50PLUS zijn nog onvoldoende gewild bij de pers. Die waarneming leidt al snel tot de conclusie dat de partij zelf de informatie in eigen hand zal moeten nemen via de media die haar ter beschikking staan. De Tweede Kamer fractie die bijvoorbeeld sinds enig tijd zelf korte filmpjes over 50PLUS op Youtube zet, geeft daarbij een heel goed voorbeeld.
5
4. SOCIALE MEDIA Tal van andere partijen investeren al lang veel tijd, geld en aandacht in het gebruik van nieuwe media. Voor 50PLUS was het een novum. De gedachte dat ouderen daarvan geen gebruik zouden maken, is achterhaald. Tal van onderzoeken wijzen uit, dat de toename van het gebruik van nieuwe media juist onder 50Plussers overweldigend is. Media als What’s app, SMS, Twitter, Instagram, Facebook, Linkedin worden juist bij ouderen steeds populairder. Alleen onder lager opgeleide 75Plussers neemt het gebruik minder snel toe. Ongeveer de helft van deze categorie gebruikt een computer. Overigens is dit de groep die geen landelijke dagbladen leest en vooral naar de commerciële TV zenders kijkt. Kortom moeilijk bereikbaar is. Overigens dringt de noodzaak zich op, dat 50PLUS intensiever nadenkt over haar prioritaire doelgroepen. Thema’s als AOW en pensioenen hebben niet voor iedereen dezelfde betekenis. De groep van 50 tot 65 jaar heeft actuelere prioriteiten, b.v. werkgelegenheid voor ouderen , dan de groep 65 plus. Voorts zijn er grote inkomensverschillen binnen de groep 50PLUS. Indexering van pensioenen is vooral een thema voor hen die een aanvullend pensioen hèbben. Wie uitsluitend AOW of een zeer gering pensioentje heeft, veelal ruim boven de 70 of zelfs 75 en dus tot de laagste inkomensgroepen behoort , zal daar anders naar kijken. Een oriëntatie op doelgroepen van 50PLUS en als gevolg daarvan een gedifferentieerde communicatie strategie voor deze verschillende groepen is aan te bevelen. Zeker bij het voeren van een campagne. Een vooralsnog kleinere partij als 50PLUS met weinig publicitaire aandacht en beperkte middelen om die zelf te organiseren, vormen de sociale media een steeds sterkere bron voor communicatie en stemmenwerving. Ook al omdat het gebruik ervan relatief goedkoop is in vergelijking met de oude media. In deze campagne heeft 50PLUS voor het eerst op bescheiden schaal gebruik gemaakt van nieuwe media: een speciale campagnesite en de inzet van Facebook. De campagnesite had slechts één motto, namelijk dáárom moet u op 50PLUS stemmen: 50PLUS DUS. Dat werkte goed. De content bestond uit diverse onderdelen: - Testimonials. Echte interviews met echte mensen. Die werkten uitstekend. Verhalen krijgen een gezicht. Klein nadeel: niet heel gemakkelijk om mensen te vinden die mee willen doen en het is bewerkelijk. - Feiten in verhaal vorm. Verzamelde feiten (aantal verpleeghuizen dat gesloten wordt, hoeveel heeft iemand ingeleverd op zijn pensioen, wat kost de zorg, etc.) werden in een verhaal gegoten. De feiten zijn echt, de personages erbij verzonnen. Voordeel hiervan is dat ze evengoed werkten als testimonials, maar gemakkelijker te maken waren. - Cijfers in verhaalvorm. Laagdrempelige manier om “ facts and figures” bij de mensen te brengen. - Filmpjes, spotjes. Deze spots zijn meer dan 80.000 keer bekeken. Gemeld moet hier worden dat een poging om humoristische filmpjes te produceren geen groot succes was. - Facebook Alle bovenstaande onderdelen werden steeds gepromoot door Facebook. Daardoor
6
hebben meer dan 400.000 mensen de verhalen gezien en zijn daardoor in contact gekomen met 50PLUS. Een buitengewoon effectieve benadering van potentiële kiezers.
Bereik Facebook:
Geconstateerd kan worden dat met een budget van € 5.000 uiteindelijk iets meer dan 475.000 personen uit een doelgroep van 1.4 mio bereikt zijn. (Cijfers ontleend aan onderzoek van Pierre van Lier, de deskundige die voor 50PLUS de operatie uitgevoerd heeft.) Achteraf gezien is het wellicht een minder goed idee geweest een afzonderlijke campagnesite in te richten. Na afloop werd deze uit de lucht gehaald, waardoor 50PLUSDUS al zijn bezoekers weer kwijt is. Beter zou zijn als deze op de website www.50pluspartij.nl gehuisvest zou kunnen worden. De reguliere content zal dan wel tijdelijk ondergeschikt gemaakt moeten worden aan de campagnecontent. Overwogen moet worden of de content van 50PLUSDUS.nl niet op de reguliere website geplaatst moet worden. 50PLUS zou permanent actief moeten zijn via social media. Testimonials, verhalen, filmpjes, etc. oefenen een sterke werfkracht uit. Nieuwtjes uit fractie en partij zijn nuttig, maar hebben geen werfkracht. Wel belangrijk – ook buiten verkiezingstijd – is het goed formuleren en duidelijk presenteren van de standpunten van de partij op landelijke thema’s (zoals die verwoord worden in de Tweede Kamer). Die standpunten kunnen telkens gebruikt worden als een thema in het nieuws komt en – indien nodig – ingegeven door de actualiteit her- of geschreven worden. Uit dit alles moet vooralsnog niet geconcludeerd worden dat uitsluitend via nieuwe media campagne gevoerd zou dienen te worden. Middelen als de Verkiezingskrant, radio, TV-spotjes, advertenties blijven voorlopig hun waarde behouden. Maar ze zijn duur, ongericht (men weet nooit wie bereikt worden) en door hun éénmaligheid slechts beperkt effectief. Niettemin zullen ze voorlopig nodig blijven, evenals de activiteiten in stad en land, maar een evenwichtiger verdeling van de budgetten ten gunste van de nieuwe media lijkt dringend nodig. 7
5. VERKIEZINGEN WATERSCHAP Voor het eerst werden dit jaar de verkiezingen voor de waterschappen tegelijkertijd met die voor de provincie gehouden. Dit had tot voordeel dat door de landelijke organisatie van waterschappen een stevige campagne gevoerd werd om de waterschappen onder de aandacht van de burgers te brengen. Geen overbodige actie, bijna geen Nederlander weet iets van of over waterschappen. 50PLUS heeft aan deze verkiezingen deelgenomen met een minimum aan middelen en mankracht. Desondanks was de uitslag alleszins bevredigend. Er is één landelijke bijeenkomst geweest voor de kandidaten voor de waterschappen, voor het overige hebben vooral de kandidaten en de provinciale campagneteams zich ingezet. Waarschijnlijk is ook, dat 50PLUS, evenals andere partijen heeft kunnen meeliften op het relatieve succes van de campagne van de waterschappen zelf. In ieder geval kan vastgesteld worden dat deelname aan die verkiezingen lonend geweest is en dat bij een mogelijk volgende gelegenheid deze verkiezingen meer inzet verdienen.
6. VRIENDEN 50PLUS In de laatste periode van de campagne heeft de Stichting Vrienden 50PLUS uit haar ter beschikking staande middelen een aantal belangrijke acties kunnen voeren ten behoeve van de campagne van 50PLUS. Er werden advertenties geplaatst in twee landelijke dagbladen en spotje uitgezonden bij de publieke omroep. Ze hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het welslagen van de campagne van 50PLUS. De activiteiten van de Stichting vielen buiten de verantwoordelijkheid van het campagneteam.
7. MATERIALEN
Materialen waren die beschikbaar waren: Posters, ansichtkaarten, ballonen, banners, boodschappentassen, buttons, magneet autoborden, notitieblocks, paraplu (nieuw), pennen, sleutelhangers (winkelwagenmuntjes), spandoeken, stickers met logo en vlaggen. In de eerste vergadering van het campagne team werd vastgesteld dat vanwege de levertijd de boodschappentassen snel besteld moesten worden. Ze zijn een gewild artikel. Besloten werd om hiervoor € 10.000 uit te trekken. Alle overige materialen zijn door de provincies bekostigd uit het provinciale campagne budget.
8
Kleding: alle campagnes teams kregen kleding verstrekt vanuit het landelijke campagnebudget. Plan was om twee distributie momenten te hebben: één voor de posters en een ander voor de overige materialen. Door de levertijd van de boodschappentassen werden het er drie. 8. FINANCIEN
Het budget voor de verkiezingen was € 75.000, later is daar op verzoek van het campagne team € 25.000 aan toegevoegd en is er € 7.500 overgeheveld van de post ledenkrant naar de post Campagnekosten. Daarmee komt het totale budget op een bedrag van € 107.500. Kosten verdeling (stand 30 juni 2015): Aftrap Campagne Materialen Provincies 50PLUSDUS Sociale Media 50PLUS Krant Extra toezeggingen (o.a. winkels) Organisatiekosten en overige kosten
€ 3.633 € 26.642 €26.278 € 1.059 € 4.837 € 19.750 € 6.511 €11.725
Totale kosten
9
€ 100.436
CONSLUSIES
1. De partij moet haar primaire doelgroep 50plussers nader differentiëren. Dit kan naar leeftijd :50 - 65, 65 - 75, 75 plus - inkomen : AOW, AOW plus aanvullend pensioen, vermogend - maatschappelijke behoefte: werk, zorg, veiligheid e.a. Voor iedere categorie zou gedefinieerd kunnen worden wat 50PLUS hen te bieden heeft, waarop vervolgens een verkiezingsstrategie gebaseerd kan worden. 2. Een brede middellange termijn strategie voor de partij is gewenst. Daarin dienen doelstellingen, doelgroepen en een daarop afgestemde communicatiestrategie bij elkaar gebracht te worden. 3. De partij moet zich in haar communicatie meer naar buiten richten. Succes bij de eigen aanhang is nuttig voor het behoud van die aanhang, maar niet wervend voor de massa die nog overtuigd moeten worden. En dat is de overgrote meerderheid. Tot hen moet de partij zich met voorrang richten. 4. De partij moet een permanente campagne blijven voeren en niet uit beeld verdwijnen na de verkiezingen. Daartoe moet o.m. de regionale infrastructuur versterkt worden, b.v. door de inrichting van regionale steunpunten, die daarbij behulpzaam kunnen zijn. Voorts is de verdere inzet van sociale media essentieel. 5. Het succes van het gebruik van sociale media moet voortgezet en uitgebouwd worden. Een tijdens de campagne opgebouwd bestand van regelmatige kijkers en lezers gaat verloren door onmiddellijk na de verkiezingen te stoppen met het gebruik. 6. De oude media, krant, radio, TV zijn nog niet volledig verouderd. Ze blijven in zekere mate belangrijk voor de communicatie van de partij, maar ze zijn duur en een “ ongericht schot hagel”. Men weet nooit welke groepen daadwerkelijk bereikt worden. Er moet meer evenwicht gevonden in de verhouding oude en nieuwe media. 7. Bij voorbereiding en uitvoering van een campagne kan in slechts beperkte mate gerekend worden op de inzit van vrijwilligers. Onderzocht moet worden op welke wijze en tegen welke kosten campagne ontwikkeling en uitvoering geprofessionaliseerd kunnen worden. 8. De Waterschapsverkiezingen verdienen bij een volgende versie meer aandacht ten inzet van de partij. Amersfoort, augustus 2015 Campagneteam Bijlagen 10
Bijlage 1: Peilingen Rond 18 maart 2015 werde diverse peilingen gehouden door Peil (Maurice de Hond), Politieke Barometer (IPSOS) en Een Vandaag. Het zijn voorspellingen voor de Tweede Kamer. Datum Partij
22-03-15 Peil
15-03-15 Peil
8-03-15 Peil
1-03-15 Peil
22-02-15 Peil
VVD
24
23
21
17
18
PvdA
14
14
15
13
11
PVV
22
24
26
28
29
SP
22
20
17
18
18
CDA
22
22
23
24
24
D66
19
21
22
24
24
CU
6
6
6
6
6
GL
9
9
8
9
9
SGP
3
4
4
4
4
PvdD
5
4
5
5
5
50PLUS
4
3
3
2
2
Pir.P
0
0
0
0
0
VNL
0
0
0
0
0
150
150
150
150
150
Totaal
Datum Partij
26-03-15 Pol. Bar.
12-03-15 Pol. Bar.
5-03-15 Pol. Bar.
26-02-15 Pol. Bar.
19-02-15 Pol. Bar.
VVD
29
25
26
25
27
PvdA
16
15
16
16
13
PVV
24
26
25
26
27
SP
18
19
18
18
18
CDA
19
18
17
16
15
D66
24
24
25
27
27
CU
5
6
5
5
5
GL
5
5
6
6
6
SGP
4
4
4
4
4
PvdD
4
5
5
5
5
50PLUS
2
3
3
2
3
Pir.P
0
0
0
0
0
VNL
0
0
0
0
0
150
150
150
150
150
Totaal
11
Datum Partij
31-03-15 1Vand.
24-02-15 1Vand.
3-02-15 1Vand.
VVD
25
23
24
PvdA
12
12
13
PVV
23
26
26
SP
24
22
22
CDA
22
19
18
D66
21
23
22
CU
6
7
8
GL
4
5
4
SGP
3
4
4
PvdD
5
4
4
50PLUS
5
5
4
Pir.P
0
0
1
VNL
0
0
0
150
150
150
Totaal
Bijlage 2: Uitslagen Provinciale Staten Provincie Groningen Fryslân Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg
Percentage 50PLUS 1,98% 2,41% 4,03% 2,91% 5,16% 2,87% 2,88% 3,19% 3,73% 2,97% 4,29% 3,74%
Zetels 50PLUS 0 1 1 1 2 1 1 1 2 1 2 1
Totaal Zetels 43 43 41 47 41 55 51 55 55 39 55 47
Waterschappen
Waterschap
50PLUS
0 0
Waterschap Noorderzijlvest Wetterskip Fryslân Waterschap Hunze en Aa's Waterschap Reest en Wieden Waterschap Groot Salland Waterschap Vallei en Veluwe
1 1
Geen deelname 50PLUS 1
12
Waterschap
50PLUS
Waterschap Rijn en IJssel Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Hoogheemraadschap van Rijnland Hoogheemraadschap van Delfland Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Waterschap Rivierenland Waterschap Hollandse Delta Waterschap Scheldestromen Waterschap Brabantse Delta Waterschap De Dommel Waterschap Aa en Maas Waterschap Peel en Maasvallei Waterschap Roer en Overmaas Vechtstromen* Waterschap Zuiderzeeland
1
Geen deelname 50PLUS 1 1 1 1 2 1 1 1 2 2 2 1 1
Geen verkiezingen 2 23
Totaal kandidaten
13
