business Sylvester Eijffinger: Een crisis werkt louterend

business

Sylvester Eijffinger:

‘Een crisis werkt louterend’

Profiel

Sylvester Eijffinger pleit voor ingrijpende maatregelen

Don’t waste a good crisis TEKST MART RIENSTRA FOTOGRAFIE HANS KOKX

‘Werken is geen straf, maar een voorrecht.’

Het is lunchtijd. Sylvester Eijffinger laat ook deze dag zijn broodmaaltijd brengen; tijd voor een middagpauze heeft de 55-jarige professor tegenwoordig niet meer. ‘Maar klagen doe ik niet. Ik houd van mijn werk en ontmoet de meest bijzondere mensen.’ Zoals onlangs tijdens de jaarlijkse uitreiking van de Erasmusprijs, waar hij de hand schudde van de Amerikaan Benjamin Ferencz. Deze bijna 90-jarige jurist trad in 1947 op als chief prosecutor in het Neurenbergse strafproces tegen tientallen Nazi’s. Nu werd hij voor deze en andere inspanningen voor het universeel recht onderscheiden. ‘Ferencz was 27 toen hij het strafproces

II

b u siness nationaa l

leidde; een bijzonder dappere daad,’ klinkt het bewonderend. ‘Dat lef en deze moed mis ik tegenwoordig in onze samenleving. Daarbij valt mij vooral de mentaliteit van de jonge generatie tegen. Als ik naar mijn eigen studenten kijk dan vindt het gros een zes, zeven voor een paper prima, terwijl ze een acht of misschien wel een negen kunnen halen. Buitenlandse studenten daarentegen werken zich uit de naad en halen dat cijfer wel!’ De vraag die Eijffinger zich dan stelt, is of deze generatie Nederlanders wellicht te veel verwend is. ‘En daar ben ik als ouder mede schuldig aan. Tegelijkertijd is dit ook een groep mensen die

weinig tot geen tegenslag heeft gekend, in ieder geval geen materiële. Ze hebben nog nooit een crisis ervaren, laat staan overwonnen. Dus ze kennen ook de louterende werking ervan niet.’

Naïviteit Eijffinger glimlacht, alsof hij de huidige economische situatie als een zegen voor de mensheid ervaart. ‘In zekere zin is dat ook zo. Want mijn kritiek beperkt zich vanzelfsprekend niet tot jonge mensen met iPods en vakantiebestemmingen als Vietnam, Mexico en Nieuw-Zeeland. De tegenwoordige mens is sowieso weinig zelfkritisch. Het credo luidt: als je

Er was een tijd dat hij uitsluitend college gaf aan studenten economie. Nu lijkt zijn baan aan de Universiteit van Tilburg voor de leek een bijzaak, want Sylvester Eijffinger is hot. Niet alleen de media hebben zijn bevlogenheid en opvattingen ontdekt, ook de politiek luistert steeds vaker naar de uitgesproken visie van deze hoogleraar Financiële Economie. ‘Nu moeten we ingrijpende maatregelen nemen.’

succesvol bent, heb je dat zelf gecreëerd. Gaat het fout dan is steevast een ander verantwoordelijk, bij voorkeur de overheid. Kijk naar Icesave. De Nederlanders die bij deze bank een spaarrekening hadden, kozen destijds bewust voor een hogere rente. Als zo’n financiële instelling dan opeens over de kop gaat, moet je niet de Nederlandse overheid de schuld geven dat er onvoldoende toezicht was. Al was het maar omdat IJsland niet tot de Europese Unie behoort. Je moet vooral naar jezelf kijken; jij wilde een hoger rendement, jij wilde meer risico.’ De geringe bereidheid om verantwoordelijkheid te dragen voor de eigen daden, in combinatie met een hoge naïviteit, stoort de professor in toenemende mate. ‘Het heeft mij verbaasd dat zoveel mensen er zo eenvoudig ingestonken zijn. Zoals ook bij de DSB-leningen. Mensen denken voortdurend dat ze slimmer zijn dan de markt. Ze zoeken naar een combinatie van hogere rendementen zonder risico’s. Die bestaat niet en leidt steevast naar een crisis.’

Vlaktax Inmiddels is het crisis, hoewel het derde kwartaal van 2009 weer enige economische groei te zien gaf. Maar aan dat soort cijfers moeten we volgens de hoogleraar niet teveel waarde hechten. ‘Er heeft een enorme kapitaalvernietiging plaatsgevonden. Dat zet je niet zomaar even recht.’ Herstel hangt af van de keuze van maatregelen. Eijffinger haalt ter illustratie de groeiaanpak van twee landen aan. ‘Zweden en Finland hadden begin jaren negentig te maken met een forse bankencrisis. Die heeft in Finland nog zeker zo’n tien jaar geduurd, terwijl Zweden binnen drie jaar weer op hetzelfde economische groei

zat als voor deze crisis, en korte tijd later zelfs nog beter presteerde. Onder het motto Don’t waste a good crisis hebben ze daar diverse structurele hervormingen doorgevoerd: in de arbeidsmarkt, in de sociale zekerheid, door te investeren in de toekomst, et cetera. Wil Nederland straks een vergelijkbaar groeipad realiseren dan moeten ook wij nu ingrijpende maatregelen nemen.’ De vaste volgers van Eijffinger kennen inmiddels zijn rijtje: flexibilisering van de arbeidsmarkt, ophoging van de AOW, verhoging van de arbeidsparticipatie en invoering van de vlaktax. ‘Ons huidige belastingsstelsel is – in tegenstelling tot wat velen denken – allesbehalve een progressief systeem. Door alle heffingskortingen aan de onderkant en aftrekposten aan de bovenkant komt de belastingdruk te liggen bij de grote groep middeninkomens. Als je nu eens alle belastingversmallers afschaft en de vlaktax invoert (een systeem met voor iedereen hetzelfde belastingtarief, bijvoorbeeld 35%), ontstaat een overzichtelijke en goedkopere manier van belasting betalen. Voor de overheid en zeker ook voor het bedrijfsleven. Bovendien stimuleert het mensen om op zoek te gaan naar verbeterkansen.’

Kwaliteitsinjectie Bij dit laatste aspect telt nog een criterium waaraan volgens Eijffinger te vaak voorbijgegaan wordt. ‘Werken is geen straf, maar een voorrecht. In Nederland kijken mensen smachtend uit naar het moment waarop ze met pensioen kunnen. Waarom? Omdat ze dagelijks met tegenzin naar hun werk gaan. Ze hebben geen plezier in wat ze doen omdat ze niet worden uitgedaagd, geen prikkelende belo-

ning ontvangen en nauwelijks eigen inbreng hebben. Deze mensen leveren geen toegevoegde waarde voor hun bedrijf.’ Om de crisis achter ons te laten, moet plezier centraal staan. ‘Dat is in het belang van de werknemer, van de werkgever, maar ook van de overheid. Die moet vooral faciliteren; bijscholen daar waar het nodig is.’ Het samenspel tussen deze drie partijen moet volgens Eijffinger intensiever en sneller. ’Zodat werkloosheid een tijdelijke tussenstop of een periode van herbezinning is, niets meer.’ Daarbij pleit hij tevens voor een meer strategische rol van de 50-plussers. ‘Mensen boven die leeftijd zijn in onze maatschappij zo ongeveer uitgerangeerd; in hen wordt nauwelijks meer geïnvesteerd. Een grote misvatting, want juist deze groep vertegenwoordigt het menselijk kapitaal. Hun ervaring, expertise en andere vaardigheden zijn van onschatbare waarde. Door hen te prikkelen en hun specifieke kwaliteiten beter te benutten, creëer je de voorwaarden voor een stevige kwaliteitsinjectie.’

Somber Zo heeft de freelance essayist van onder meer het Financieele Dagblad tientallen ideeën en opvattingen om de vaderlandse economie terug te brengen op hetzelfde niveau – of nog hoger – als voor 2008. Aan een voorspelling of dit snel gebeurt, waagt hij zich niet. ‘Veel hangt af van de bereidheid tot investeren in bijvoorbeeld kennis. Maar juist op dit gebied ben ik somber. Zweden investeert jaarlijks 4% van haar BBP in R&D; in Nederland ligt dat percentage rond de 1,5. Als dit niet snel verandert, vrees ik dat we het zwaar krijgen de komende jaren.’ � b u siness nationaa l

III

BEDRIJFSPROFIEL

Bergland Uitzendorganisatie komt sterker uit de strijd

‘Dichtbij je klant blijven’ De recessie treft sommige branches harder dan andere, maar de uitzendwereld heeft er in elk geval flink last van. Soms brengt een moeilijke periode ook het beste in bedrijven naar boven. Er wordt nog eens kritisch naar kosten gekeken, onrendabele vestigingen gaan dicht en de marketinginspanningen worden verhoogd. En dan is de schade niet alleen te beperken, je komt als bedrijf in feite sterker uit de strijd. Zoals Bergland Uitzendorganisatie. Roelof Beijer is er algemeen directeur. Roelof Beijer reikt de prijs uit aan John Langeveld, eigenaar van winnaar LGD Dak (foto: Leo Preusting). De tweede prijs ging naar L & K Installaties uit Weurt, Blom’s Automobielbedrijf (Katwijk aan Zee) legde beslag op de derde plaats

Bergland Uitzendorganisatie is een onafhankelijk uitzendbureau met meerdere vestigingen, dat regionaal en landelijk werkt voor bouw, industriële en technische sectoren. ‘Die specialisatie voor vaktechnische krachten is een bewuste keuze. Zo hebben we expertise ontwikkeld, die het ons mogelijk maakt vraag en aanbod uitstekend te matchen. Dat blijkt ook dit jaar weer uit ons klanttevredenheidsonderzoek.’

Marketing Bergland Uitzendorganisatie biedt diensten op maat. ‘Daarbij gaat het om hechte samenwerking en directe betrokkenheid bij de dagelijkse ondernemerspraktijk. Daarvoor bieden we een uitgebreid dienstenpakket met uitzenden, detacheren, pay-roll services en werving en selectie. We hebben ook ruime ervaring met het detacheren van buitenlands personeel. Wij regelen niet alleen werk voor deze vakmensen, maar ook opvang, huisvesting in de buurt en fiscale en juridische afdrachten. Dat dienstenpakket klopt dus, maar toen kwam de kredietcrisis en de recessie. Dat het gevolgen zou hebben was ons meteen duidelijk. We hebben ogenblikkelijk maatregelen genomen, niet alleen in kostenreductie, maar vooral in inspanningen in marketing. Het gaat om de directe contacten met je klanten, je wilt als organisatie dichtbij je klant blijven. De klantcontacten hebben we geïntensiveerd.’

IV


Thermo-spel Bergland ontwikkelde begin dit jaar een Thermo-spel. ‘Heel eenvoudig. Klanten konden een schatting opgeven van de gemiddelde temperatuur gemeten over de 13 zaterdagen in juni, juli en augustus. De ranglijst wisselde elke week en dus hadden we elke week contact met de ongeveer 100 deelnemers. Bovendien hebben we een speciale nieuwsbrief op onze site geopend. De winnaars konden rekenen op respectievelijk een maand lang 15, 10 en 5% korting op het uurtarief van onze uitzendkrachten. Dat stimuleerde om deel te nemen! In oktober hebben we een prijsuitreiking georganiseerd voorafgaand aan een wedstrijd van NEC in het Goffertstadion. Dat leverde de winnaar een creditering van € 7.500,op en ik kan melden dat hij daar zeer tevreden over was. Inmiddels hebben we het Thermo-spel geëvalueerd en er komt in 2010 zeker een vervolg, dit keer rond het WK Voetbal. Moraal van het verhaal: Zorg dat je dienstverlening klopt want dat is de basis, ben actief, blijf in contact met je klanten, dan kom je beter uit de strijd,’ aldus Roelof Beijer.�

Voor meer informatie: www.bergland.eu

De ideale accommodatie

REGIONALE ONTWIKKELINGSMAATSCHAPPIJ

‘n Sterk groeiend aantal bedrijven/ kantoren kiest voor West-Brabant als vestigingsplaats. Dat gebeurt op basis van sterke argumenten zoals bereikbaarheid - 50 kilometer van Rotterdam en Antwerpen-, een ruime keuze uit nieuwe en bestaande bedrijfsobjecten en lage grond- en huurprijzen. Multinational of éénmansbedrijf, wij zetten die argumenten graag voor u op ‘n rijtje.

Tenten- en hallenverhuur Voor een geslaagd feest of evenement is een geschikte accommodatie essentieel. Of het nu gaat om een intiem bruiloftsfeest, een swingend muziekevenement of een zakelijke bedrijfspresentatie: De Weerd Tentenverhuur zorgt voor de perfecte entourage.

Bel 0575 - 501 223

BEL GRATIS: 0800 - 022 33 44

of surf naar: www.deweerdtenten.nl

WWW.REWIN.NL

Mobiele Surveillance

Unieke oplossingen Als ’s avonds de laatste werknemer vertrokken is, is uw pand het kwetsbaarst. Waardevolle informatie en kostbare apparatuur blijven in een leeg gebouw achter. Met de surveillancediensten van Securitas bent u zeker van deskundig toezicht op uw kapitaal. Dag en nacht, zeven dagen in de week.

Veiligheid bieden: een vak apart Met de mobiele surveillancedienst van Securitas beschikt u over medewerkers die thuis zijn op uw terrein. Zij kennen de omgeving, uw bedrijf en signaleren daardoor onregelmatigheden snel. Gaat uw alarm onverhoopt af? Dan is een surveillant altijd snel ter plaatse. Meer informatie: www.securitas.nl

Securitas is kennisleider op het gebied van beveiliging. Door het leveren van segmentspecifieke beveiligingsoplossingen realiseert Securitas groei en winstgevendheid in meer dan 37 landen in Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Europa en Azië. In alle segmenten maken onze 240.000 medewerkers het verschil. Van logistiek, retail en openbaar vervoer tot banken, ziekenhuizen, industriële complexen en woonwijken.

www.securitas.nl

TrENDS

Beleggingsarchitect Sem van Berkel

‘Ik had alles al meegemaakt...’ TEKST JASON VAN DE VElTMAETE FOTOGRAFIE HANS KOKX

SEM, met hoofdletters geschreven, is het bedrijf (Secured Effecten Management), maar de kapitalen worden natuurlijk beheerd door Sem van Berkel. Bij velen staat hij bekend als beursgoeroe. Dat is niet verwonderlijk, want als een ware pionier stond Van Berkel op de vloer van de eerste optiebeurs; vervolgens maakte hij naam als beursscheidsrechter, optiehandelaar en marketmaker. ‘Toen ben ik mijzelf gaan verhuren aan beroepspartijen. Ik bedacht constructies waarbij het woord aandelenassuradeur geboren werd. Voor institutionele beleggers en pensioenfondsen vertaalde ik geld in een positie die kon rijpen op de plank. Mijn bedrijf, waarmee ik die activiteit ontplooide, verkocht ik op een gegeven moment aan MeesPierson; daarna ben ik nog enige tijd als algemeen directeur van Wesselius Effectenbank aan de slag gegaan.’

Zwaar weer Utrechter Van Berkel is een telg uit een echte handelsfamilie. Geboren in 1949, emigreerde hij samen met zijn ouders in 1966 naar Zwitserland. En zoals de beurs geassocieerd wordt met Amsterdam, wordt Zwitserland onwillekeurig in verband gebracht met dure hotelscholen. In dit geval terecht, want daar vervolgde Sem zijn opleiding: de Ecole Hôtelière Lausanne. In 1970 riep het vaderland hem terug voor de dienstplicht. Van Berkel kreeg verkering, trouwde en bleef in Nederland. Daar ging in 1978 de optiebeurs open. Het is een bekend gegeven dat veel studenten van de hoge hotelscholen uiteindelijk niet voor de hotellerie kiezen. Ook voor Van Berkel was een koersverandering geen probleem. ‘We

VI

buSINESS NATIONAAl

waren van huis uit beleggers,’ vertelt hij. ‘Toen mijn vader stopte met de handel in brandstoffen, is hij in Zwitserland als beroeps-belegger doorgegaan. Maar met opties hadden we natuurlijk geen ervaring; dat was in 1978 volstrekt nieuw.’ Tegenwoordig is de handel in zogenaamde afgeleide financiële producten de grootste industrie ter wereld; daarvan getuigt de kredietcrisis. En niemand weet hoeveel geld erin omgaat... Op de woelige baren van de financiële markten moet het door SEM.nl aangeboden product (‘verzekerde aandelenmandjes’) zeewaardigheid bieden. Van Berkel legt een verzekering onder de aandelen door middel van puts op het aankoopniveau, verhoogt het rendement van de aandelen door middel van hoge uitoefenprijzen in calls en financiert de puts onder andere uit het dividendrendement. ‘Dat mandje heeft een beperkt risico; het is dichtgetimmerd.’ Op 3 april 2008 opende SEM.nl de deuren; de AEX stond op 457. Dat de indices, koersen en dus de beleggers vervolgens in zwaar weer terecht kwamen, is een understatement. Van Berkel heeft een vrolijk gemoed en dito uiterlijk, maar bij de herinnering aan de storm die inmiddels grotendeels geluwd is, schudt hij – glimlachend – zijn hoofd. ‘Dit had ik nog nooit meegemaakt,’ bekent hij. ‘Het is ons behoud geweest dat ik geen enkele onverzekerde portefeuille in mijn beheer had. Wij hadden natuurlijk een verlies op papier in de aandelen, maar een gerealiseerde winst in de put-call, waardoor we konden blijven bijkopen; dat heeft geweldig gewerkt in 2009. Met dezelfde investering hadden we plotseling veel grotere posities.’

bijzondere mensensoort De constatering dat de aandelenanalisten van gerenommeerde huizen gedurende de hele crisis aan het zwabberen waren en elkaar op verbijsterende wijze gigantisch tegenspraken, verleidt Van Berkel tot een ferme stellingname: ‘Ik heb veel analisten in dienst gehad en vond het vaak onrustbarend hoe zij aan hun koersdoelen kwamen. Ik noem het een bijzondere mensensoort... Ik heb respect voor de grondige wijze waarop zij de materie en de cijfers bestuderen, maar ik vaar niet op hun mening. Het zijn whizzkids die driedimensionaal kunnen denken in econometrie, maar uitgaan van de pure theorie. Zelf beperk ik mij sowieso tot de AEX en AMX, en de paar fondsen waarmee ik iets doe, ken ik door en door; al vele jaren. Daardoor heb ik een gevoel ontwikkeld bij die aandelen. Bovendien ben ik niet speculatief bezig. SEM.nl is een rentmeester die streeft naar een rendement van zeven tot twaalf procent per jaar.’ Met Nederlandse aandelen dus, en over het Nederlandse bedrijfsleven hoeven we ons geen grote zorgen te maken, meent Van Berkel. ‘De mensen zijn bang gemaakt door de media, de politiek en de toezichthouders; bovendien ontbreekt het in de top aan krachtige ideeën. Maar alles reilt en zeilt zoals voorheen: zij die zonder vet op de botten door de crisis getroffen werden, hadden gewoon pech; de bedrijven die een stootje konden hebben, onderscheiden zich nu. Na een sanering komen zij sterker uit de crisis tevoorschijn. Het ongelooflijke respect voor bankiers en zogenaamde topondernemers is echter weg – gelukkig maar. Voor goed

Iedereen die geïnteresseerd is in de Oude Geschiedenis kent het verhaal van de driehonderd Spartanen die heroïsch sneuvelden bij Thermopylae. De film ‘300’ heeft hun zelfopoffering onlangs in onze collectieve herinnering teruggeroepen. Voor beleggers en beursanalisten heeft het getal 300 een geheel andere betekenis: rond die AEX-stand speelde zich kort geleden een ander soort ‘heldhaftige’ slag af. (Vorig jaar de 200.) Standhoudend – als vanouds midden in het strijdgewoel – stond aandelenassuradeur en callkenner Sem van berkel. Hoe heeft hij de crisis overleefd?

‘We verbazen ons allen.’

beleggen was meer dan ooit een grote mate van ter zake kundigheid nodig, omdat diverse roergangers van grote ondernemingen – vooral de banken – hun heil zochten in jokken en de ogen sluiten. Schandalig, maar het gebeurde.’

Ongrijpbare zaken Waar kunnen ‘we’ nu heen met ons geld? Volgens Van Berkel biedt onroerend goed op uitgelezen locaties – met goede huurders – nog steeds gunstige vooruitzichten. (Niet via een beursgenoteerd fonds.) Een venture in bedrijven die het nu moeilijk hebben, is – voor de kapitaalkrachtigen –

ook een optie. Zulke bedrijven zijn momenteel immers goedkoop. Wel zorgen voor een belangrijke stem in de beslissingen. Boven de grondstoffen zit ook nog veel lucht (koerspotentieel dus). Van Berkel: ‘Ik heb evenwel geen gevoel meer bij grondstoffen, noch bij valuta. Dat zijn ongrijpbare zaken geworden.’ En de AEX? Soms keldert de Amsterdamse index tweemaal zo hard na Amerikaanse cijfers als Amerika zelf... ‘Wij verbazen ons allen,’ erkent Van Berkel lachend. ‘Maar met de waan van de dag hebben mijn aandelenmandjes gelukkig niets te maken; oneffenheden kunnen we

negeren. In Amerika heb je een “cijferindustrie”; vrijwel elke dag produceren ze cijfers en doen ze voorspellingen. Dus beweging is goed voor de omzet. Redelijk veilige aankopen? Royal Dutch en oliegerelateerde aandelen; Boskalis, want niemand baggert zo goed als zij; Imtech, BAM, Akzo Nobel... Je moet gewoon kijken naar wat er toch moet gebeuren; crisis of niet.’�

buSINESS NATIONAAl

VII

ZAKENAUTO BMW X1 EEN ANDERE AANPAK

Met de X5 en wat later de X3 wist BMW een grote klantengroep aan zich te binden. Maar nu de hoogtijdagen van de SUV’s voorbij zijn, slaat het merk met de X1 een wat andere weg in. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, staat de X1 op het onderstel van de 3-serie. De auto is iets korter dan de Touring maar biedt wel dezelfde mogelijkheden voor de bagage. Door de hogere carrosserie zitten passagiers wat meer rechtop. Daarmee kan de interieurruimte efficiënter worden gebruikt. Rijgedrag Afhankelijk van de gekozen motor is achter- of vierwielaandrijving mogelijk. In ons land zal de nadruk liggen op de zuinige viercilinders, terwijl ook een zescilinder benzine en een diesel met twee turbo’s op de prijslijst voorkomen. Het rijgedrag is behoorlijk vergelijkbaar met een 3-serie; daarbij is er nauwelijks merkbare invloed van de hogere stand op de wielen. Het aardige is dat BMW de X1 beslist niet als SUV wil neerzetten, maar dat de reacties van het publiek wel in die richting gaan. Voordeel daarbij: de auto wordt behoorlijk duur ingeschat. Dan valt de vanafprijs van net geen 35.000 euro helemaal mee.

PEUGEOT 5008 Heel lang heeft Peugeot de kat uit de boom gekeken. En net op het moment dat de belangstelling voor ruimtewagens afneemt, komt de 5008 op de markt. Onderhuids en qua structuur heeft het model veel gemeen met de Citroën C4 Grand Picasso, maar de vormgeving en vooral de interieurinrichting heeft meer van de Peugeot 3008. De nadruk ligt op 1,6 liter motoren in zowel benzine als diesel. De auto is verkrijgbaar met maximaal zeven zitplaatsen en is als zodanig ook enigszins een opvolger van de huidige 807. De vanafprijs van 24.550 euro is beslist concurrerend.

AUDI A5 SPORTBACK Het lijkt een beetje een vreemde keuze om de vijfdeurs hatchback op basis van de A4 ineens A5 Sportback te noemen. Maar tegelijk geeft Audi daarmee de plaats van deze nieuweling in het programma aan. De auto moet als een sportieve toevoeging worden gezien; vandaar dat de naam aansluiting zoekt bij de A5 coupé en cabriolet. Wat betreft het rijden en de interieurinrichting is de sensatie niet anders dan bij een A4. Prijstechnisch ligt de A5 Sportback wel een stukje hoger (vanaf 40.800 euro). Daarvoor krijgt de koper extra functionaliteit.

TEKST TONY VOS

VIII


PINC tALK About the seCret LIfe of mAChINes Tim Hunkin / PINC. 11

PINC.11/www.PINC.Nl/18 meI 2010 16 KEYNOTE SPEAKERS 7 ONVERWACHTE INTERMEZZO’S 500 UNIEKE BEZOEKERS DÉ JAARLIJKSE CONFERENCE The PINC.11 Conference is enthusiastically supported by these golden sponsors: Pinc 11 ADV Utrecht Business.indd 1

06-10-2009 14:23:21

THEMA

investeringen noodzakelijk voor krachtig herstel mkb

‘Cash essentieel om te kunnen blijven ondernemen’ TEKST PAul DE GRAM FOTOGRAFIE MKb NEDERlAND

MKB-voorzitter Loek Hermans bepleit de vorming van een financieringsfonds ter ondersteuning van de economie

X

buSINESS NATIONAAl

De kredietcrisis zorgt in het midden- en kleinbedrijf ondanks tekenen van broos herstel nog altijd voor sombere vooruitzichten. In een recessie is het volgens MKb-Nederland van doorslaggevend belang dat ondernemers blijven innoveren en investeren. ‘Die investeringen moeten juist nu maximaal gestimuleerd worden. Stroef opererende kredietinstellingen helpen daar niet bij,’ weet voorzitter loek Hermans van de werkgeversorganisatie.

‘Het is van cruciaal belang dat banken kredieten blijven verstrekken. Aan gezonde bedrijven met toekomst die niet meer genoeg geld in kas hebben, omdat plotseling hun orders wegvielen. Omdat hun debiteuren niet meer betaalden, of te laat, zoals de overheid. Of omdat hun rekening courant krediet door de bank opeens werd opgeheven,’ aldus Loek Hermans. Volgens MKB-Nederland zijn de belangrijkste crisismaatregelen: het behoud van cash in gezonde bedrijven, het stimuleren van economische bedrijvigheid, het beheersen van de loonkosten en het behoud van vakkrachten. ‘Essentieel’, betoogt Hermans, ‘zijn de voornemens van het kabinet om de liquiditeitspositie van bedrijven te verbeteren. Want alleen met contanten kunnen ondernemers in deze moeilijke tijden blijven ondernemen.’

Maatregelen De combinatie van willekeurige afschrijving en verruiming van de verliesverrekening die het kabinet in het belastingplan 2010 heeft aangekondigd, levert bedrijven de komende twee jaar ruim 2,4 miljard euro aan liquiditeit op. Beide tijdelijke crisismaatregelen treden per 1 januari 2010 in werking. De mogelijkheid tot achterwaartse verliesverrekening (carry back) voor bv’s/nv’s wordt optioneel verruimd van een tot drie jaar. Dat betekent dat verliezen tot en met 2006 kunnen worden teruggewenteld. Als gebruik wordt gemaakt van de verruimde carry back wordt de voorwaartse verrekening beperkt van negen tot zes jaar. De twee jaar extra carry back wordt gemaximeerd op 10 miljoen euro per jaar.

Voorbeeld Een BV heeft in 2006 een ton winst gemaakt, net als in de twee jaren erna. In 2009 heeft het bedrijf het echter moeilijk omdat zijn markt tijdelijk is ingestort. De ondernemer mag de belasting die hij heeft betaald over 2006 tot en met 2008 terugvragen. Dat levert de ondernemer tienduizenden euro’s extra liquiditeit op in 2010. De regeling voor willekeurige afschrijving wordt verlengd met één jaar. Investeringen gedaan in 2010 kunnen in twee jaar worden afgeschreven: 50 procent in 2010, de andere helft in 2011.

plaats van het lage tarief. Opbrengst: een lastenverlichting voor het bedrijfsleven van circa 300 miljoen euro per jaar.

bbMKb De BBMKB-regeling (Besluit Borgstellingskrediet MKB) is een staatsgarantieregeling voor banken die krediet verschaffen aan het midden- en kleinbedrijf. Mocht een bedrijf niet aan zijn aflossingsverplichtingen kunnen voldoen, dan wordt 90 procent van het borgstellingskrediet door de overheid uitgekeerd aan de bank.

Voorbeeld Een ondernemer moet een nieuwe machine kopen voor pakweg 150.000 euro. Hij mag die anderhalve ton in twee jaar afschrijven terwijl hij dat normaal in 5 of 10 jaar moet doen. Zijn fiscale winst over 2010 en 2011 vermindert dan met 75 mille per jaar. Dat kan hem die twee jaar tienduizenden euro’s liquiditeit opleveren. Met ingang van volgend jaar vallen alle zaken die onder de WBSO-grondslag (Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk) horen in de innovatiebox. Tevens wordt het tarief van deze box verlaagd van 10 naar 5 procent. Verliezen op innovatieve activiteiten worden aftrekbaar tegen het normale tarief van 25,5 procent in

buSINESS NATIONAAl

XI

THEMA

Voor startende en innovatieve bedrijven staat de overheid voor 100 procent borg. Het maximum kredietbedrag waarvoor de overheid garant staat, is begin dit jaar opgetrokken van 1 miljoen tot 1,5 miljoen euro. De maatregel blijft ook in 2010 van kracht. Met de Groeifaciliteit kunnen bedrijven nieuw eigen vermogen aantrekken waarbij de overheid het risico voor de helft afdekt. Het maximale bedrag waarvoor financiers (banken, participatiemaatschappijen en private-equitypartijen) dekking bij de overheid kunnen vragen, gaat omhoog van 5 miljoen naar 25 miljoen euro. Met de Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) stelt de overheid zich voor de helft garant voor nieuwe kredieten aan bedrijven. De limiet van 50 miljoen euro per aanvraag wordt volgend jaar verhoogd tot 150 miljoen.

Broos herstel Het IMF en de OESO spreken inmiddels van voorzichtig, broos economisch herstel. ‘Voor groei’, aldus MKB-voorman Hermans, ‘is echter in de eerste plaats nodig dat we nieuwe activiteiten kunnen financieren. Als gezonde bedrijven kansen zien, hun markt trekt aan of ze brengen vernieuwende producten, dan moet dat gefinancierd kunnen worden. Laten we dat nu eindelijk eens oplossen. Laten we de kracht van het ondernemen vol

benutten. Bedrijven weten voor kleine zakelijke kredieten niet altijd precies hoe ze overtuigend moeten zijn voor de bank. En banken kunnen niet altijd overzien of iets werkelijk een goed plan is. Maar vooral: kleine kredieten kosten de bank relatief veel tijd voor dat kleine bedrag. Dan wijst een bank zo’n krediet vaak al snel af of de rente en de andere kosten zijn extreem hoog. Nederland is als financiële dienstverlener groot in de wereld. Het is niet vreemd dat banken extra voorzichtig zijn. Maar we moeten ondernemend de crisis uit. En dat kan niet zonder financiering.’

Kredieter Hermans bepleit in dat kader professionele ondersteuning voor mkb-ers bij het opstellen en indienen van hun kredietaanvraag. Een soort hypotheker voor bedrijfskredieten. Iemand waar de banken op vertrouwen en die naast de ondernemer staat. Die hem helpt om aan te tonen dat hij dat krediet volledig waard is, maar die ook de bank uit zijn twijfel kan helpen. ‘Ik denk aan een persoon met een certificaat, dat is erkend door de banken en de ministeries van EZ en Financiën. Iemand, die de ondernemer adviseert en kan beoordelen of het een reële aanvraag is met een aanvaardbaar risico. Die kredieter gaat met de aanvraag naar de bank.

‘Voor groei moeten we nieuwe activiteiten kunnen financieren’

XII


Voor de bank staat daarmee vast dat het een betrouwbaar, gezond bedrijf is met een reële, haalbare aanvraag. Dan heeft de bank geen zorgen en kan de ondernemer ondernemen.’

Financieringsfonds Hermans is daarnaast voorstander van de vorming van een financieringfonds ter ondersteuning van de economie. ‘Onze pensioenfondsen beheren honderden miljarden. Driekwart daarvan gaat naar beleggingen elders in de wereld. Wat de pensioenfondsen in Nederland beleggen is peanuts. Banken en pensioenfondsen moeten samen een financieringsfonds in het leven roepen ter grootte van 1,5 tot 2 miljard. Dat zou een geweldige steun in de rug zijn.’ Ook andere instanties zouden volgens de MKB-voorman aan het fonds moeten bijdragen. ‘Waarom moeten de Kamers van Koophandel, die in een ver verleden door Napoleon zijn opgericht, tientallen miljoenen vermogen hebben? Of de bedrijfschappen en de waterschappen? En waarom zouden de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen hier ook niet aan meedoen? Ik denk dat we het alles bij elkaar over een paar honderd miljoen euro hebben. Ik zeg daarom: doe mee aan het fonds en versterk de kracht van het ondernemen.’ �

Leeuwarden

Landelijk bereik via 25 regionale BUSINESS-edities

Groningen

Assen

Zwolle Almere

Haarlem Amsterdam

Enschede

Leiden

Utrecht Ede Tiel

De totale oplage van BUSINESS

Rotterdam

Dordrecht

Arnhem

Winterswijk

Nijmegen

's Hertogenbosch

Nationaal, het landelijk katern

Breda Middelburg

Tilburg Venlo

van de 25 Business-uitgaven, bedraagt 100.000 exemplaren.

dan 300.000 zakelijke beslissers. Adverteren in BUSINESS Nationaal is werken aan zakelijk succes!

business

Business Nationaal: 25x direct bereik in het hart van de regio

van BUSINESS Nationaal meer

Arnhem Business Arnhem Duiven Oosterbeek e.o.

Regio Business Midden-Brabant Tilburg Waalwijk Oisterwijk e.o.

Drechtsteden Business Dordrecht Sliedrecht Gorinchem e.o. Drenthe Business Assen Hoogeveen Meppel e.o. Driesteden Business Apeldoorn Deventer Zutphen e.o.

Door een meeleesfactor van ruim drie personen bereikt elke editie

Oost-Gelderland Business Doetinchem Winterswijk Zevenaar e.o.

Apeldoorn

Amersfoort 's Gravenhage

Amsterdam Business Amsterdam Amstelveen Schiphol Diemen e.o.

Flevoland Business Almere Lelystad Zeewolde Noordoostpolder e.o. Friesland Business Leeuwarden Heerenveen Drachten Sneek e.o. Gooi en Eemland Business Hilversum Bussum Amersfoort Nijkerk e.o. Groningen Business Groningen Delfzijl Winschoten e.o. Haaglanden Business Den Haag Zoetermeer Leidschendam Wassenaar e.o. Kennemer Business Haarlem Beverwijk IJmond e.o. Nijmegen Business Nijmegen Malden Boxmeer e.o. Noord-Limburg Business Gennep Venlo Roermond e.o.

Regio Business Noordoost-Brabant ‘s-Hertogenbosch Oss Veghel e.o. Rijnmond Business Rotterdam Spijkenisse Schiedam Vlaardingen e.o. Rijnstreek Business Leiden Alphen aan den Rijn Bodegraven Lisse e.o. Rivierenland Business Tiel Zaltbommel Leerdam e.o. Twente Business Enschede Hengelo Almelo Oldenzaal e.o. Utrecht Business Utrecht Nieuwegein Houten Zeist e.o. Vallei Business Ede Wageningen Veenendaal e.o. West-Brabant Business Breda Roosendaal Etten-Leur Oosterhout Bergen op Zoom e.o. Zeeland Business Vlissingen Goes Terneuzen Zierikzee e.o. Zwolle Business Zwolle Kampen Hardenberg Steenwijk e.o.

Sylvester Eijffinger:

‘Een crisis werkt louterend’ Business nationaal dec2009.indd 1

23-11-2009 10:50:23

www.business-nationaal.nl voor uw zakelijk succes!

BUSINESS FLITSEN HET NIEUWE PINNEN: SLOOPREGELING COMPENSEERT ONDERNEMERS

DE MAATSCHAPPIJ ONDERSTEUNT STARTERS

De Gezamenlijke Nederlandse banken en Gezamenlijke Toonbankinstellingen introduceren de Sloopregeling Betaalautomaten voor ondernemers. Deze regeling geldt voor acceptanten die hun betaalautomaten vervroegd moeten vervangen als gevolg van het nieuwe pinnen. Hierbij gaat het om de omschakeling naar EMV, de Europese standaard in elektronisch betalen via een chip in plaats van de magneetstrip op de betaalpas. EMV helpt bij het terugdringen van skimfraude met magneetstrippassen, waarmee vorig jaar een bedrag van maar liefst € 31 miljoen was gemoeid. Banken en toonbankinstellingen zetten in op omschakeling van alle 240.000 betaalautomaten vóór 30 juni 2011. Dan moeten Nederlandse betaalpassen en -automaten geschikt zijn voor het nieuwe pinnen. Alle betaalautomaten moeten aangepast of vervangen worden. De sloopregeling (tussen 50 en 500 euro per automaat, afhankelijk van aankoopdatum en type) is van toepassing op acceptanten met ongeschikte betaalautomaten waarvan het veiligheidscertificaat doorloopt na de omschakeldatum in 2011. Onder leiding van dagvoorzitter Frans Weisglas vond op 24 november in Madurodam de aftrap plaats van een voorlichtingscampagne over het nieuwe pinnen. Die krijgt branchegewijs gestalte. ‘Ondernemers hebben er veel belang bij om op tijd klaar te zijn voor het nieuwe pinnen dat veiliger is en aansluit op het Europese betalingsverkeer,’ aldus Henk van den Broek, voorzitter Stichting Bevorderen Efficiënt Betalen (SBEB) tijdens de kick off. ‘Nu al hebben de meeste Nederlanders een EMV-geschikte betaalpas, eind 2010 is dat nagenoeg 100%. Dit vraagt om een tweeledige actie: wij roepen ondernemers op om hun betaalautomaat zo snel mogelijk aan te passen en hun bankcontract te actualiseren.’ Wie in aanmerking wil komen voor de sloopregeling moet niet te lang wachten. ‘Leveranciers geven in 2010 “vroege vogelkortingen”. Verder is de sloopregeling gelimiteerd en eindigt op 30 juni 2011. Wie het eerst komt, het eerst maalt.’ Voor meer informatie: www.hetnieuwepinnen.nl.

Dick Berlijn, voorzitter van De Maatschappij, stelde op 11 november een nieuw digitaal platform van dit netwerk in bedrijf: www.ondernemenbegint.nu. Het gaat hierbij om een initiatief van De Maatschappij, gericht op de grote groep mensen die droomt van een eigen onderneming. Zij kunnen hun ambities nu laagdrempelig via internet toetsen aan de kennis en ervaring van leden van De Maatschappij, een netwerk van 4.500 ondernemers, wetenschappers en bestuurders. Berlijn noemt het initiatief een logische stap voor de vereniging waarvan hij sinds een jaar voorzitter is. ‘De Maatschappij is altijd al een draaischijf van contacten en ideeën geweest. Die brengen wij bij elkaar bij bijeenkomsten in het land. Maar tegenwoordig

Van links naar rechts Henk van den Broek (voorzitter SBEB), Frans Weisglas en Gert Silva, namens de banken betrokken bij de overgang naar het nieuwe pinnen

Dick Berlijn: ‘Digitale communicatiefora zeer effectief.’

zijn digitale communicatiefora ook zeer effectief. Dergelijke contacten gaan vaak sneller en bereiken en betrekken meer mensen.’ De site ondernemenbegint.nu fungeert als medium om de kennis en ervaring van leden van De Maatschappij beschikbaar te stellen aan mensen met een ondernemersdroom. Op de website hebben leden een eigen profiel. Potentiële ondernemers kunnen iemand selecteren om een vraag aan te stellen. Leden kunnen vragen zelf beantwoorden maar deze ook doorspelen aan hun netwerk.

WEER SCHEUREN IN 2010 Sinds kort ligt de derde editie van De Ondernemerskalender in de boekwinkel. Deze speciaal voor ondernemers gemaakte kalender staat garant voor een dagelijkse portie informatie en inspiratie (en regelmatig een glimlach). Elke dag begint met een inspirerende of prikkelende uitspraak van een bekende of minder bekende ondernemer. De achterkanten bieden portretten van familiebedrijven, anekdotes, fiscale tips, adviezen, informatie over boeken en evenementen en allerlei andere ondernemerszaken, waaronder dit jaar veel verkoop- en marketingtips. Tevens delen de auteurs – Karen Romme en Jacqueline Vaessen – regelmatig hun ondernemersoverpeinzingen met de lezer. De Ondernemerskalender 2010 (ISBN 978-90-7982-611-7) kost € 14,95 en is te bestellen via de boekhandel en via internet.

XIV


KILOMETERHEFFING HEEFT NU AL EFFECT De discussie over de impact van de voorgenomen kilometerheffing is in volle hevigheid losgebarsten. Volgens het rapport ‘Trends in Mobiliteit’ zijn de positieve gevolgen van de kilometerprijs op mobiliteit al ruim voor de invoering zichtbaar. Een groot aantal bedrijven anticipeert nu al op de introductie van de kilometerprijs, vooralsnog gepland in 2012. Dat doen zij onder meer door het leasewagenpark te vergroenen en medewerkers mogelijkheden te bieden om plaats- en tijdonafhankelijk te werken. Deze maatregelen moeten de financiële gevolgen van de kilometerbeprijzing ondervangen. Trends in Mobiliteit is opgesteld door Capgemini in samenwerking met Transumo. Waar in eerdere rapporten specifiek ingegaan werd op de vervoercapaciteit en de groeiende congestie is dit jaar aandacht voor de samenhang tussen de fysieke en digitale infrastructuur. Onder druk van de crisis ondervindt het kostenbewuste bedrijfsleven dat mobiliteit een economische factor van betekenis is. Daarom is het onderwerp niet langer alleen een verantwoordelijkheid van de lease- of facilitaire afdeling, maar mag mobiliteit steeds vaker rekenen op aandacht vanuit de boardroom. Daar komt bij dat het in toenemende mate gezien wordt als katalysator van nieuwe bedrijfsvoeringconcepten zoals telewerken. Omdat de impact van deze concepten veel verder gaat dan kostenbesparing biedt de recessie volgens het rapport kansen om vanuit een veel breder perspectief naar mobiliteit te kijken.

not because our solution

“is better than nothing”

but because

“it’s better then everything else”

bpMedia+Design 013-5901529 / [email protected] www.bpmedia.nl

l i T E r AT U U r SPRINGEN OVER DE GRENS Door Christi van Essen en Joris Meijaard Internationaal zakendoen is meer en meer een voorwaarde voor groei van bedrijven. Niet alleen vanwege de nieuwe markten in het buitenland, maar ook omdat het bewegen in een internationaal netwerk leidt tot nieuwe kansen en inzichten die het bedrijf sterker maken. Uit onderzoek onder snelle groeiers en ervaringen van vijftien succesvolle ondernemers komt naar voren dat ‘internationaal gaan’ het ondernemen uitdagender en leuker maakt. Bedrijven die succesvol zijn op de nationale markt hebben goede kansen deze successen ook in andere landen te herhalen. In Springen over de grens van de hand van EIMmedewerkers Christi van Essen en Joris Meijaard geven ondernemers een open en eerlijke blik in hun ‘keuken’ en goede raad voor internationale groei. Het boek is geschreven in opdracht van de Stichting Management Studies. 201 pagina’s. Van Gorcum, ISBN 978-90-2324-522-3. € 31,95.

WISSElING VAN DE MACHT

HOE JE EEN GEbOREN lEIDER WORDT

Door Mildred Hofkes

Door Frank Schaper

Veel leiders zijn van hun voetstuk gevallen. Samen met de veranderende economische en maatschappelijke omstandigheden maakt dit de vraag aan welk soort leiderschap behoefte is bijzonder actueel. Mildred Hofkes deed een anoniem reputatieonderzoek onder veertig Nederlandse topbestuurders. Doel was om uit te vinden hoe zij het klimaat aan de top ervaren en hoe zij de toekomstige ontwikkelingen beoordelen. Hofkes gebruikte een casestudie over de gebrekkige doorstroming van vrouwen naar de top om de houding van bestuurders ten opzichte van verandering in kaart te brengen. Op basis van dit onderzoek formuleert zij een vernieuwende strategie voor het leiden van organisaties. Het gaat in toenemende mate om democratische bedrijfsvoering en het afleggen van rekenschap aan de buitenwereld. Volgens Hofkes moet het shareholdermodel vervangen worden door een reputatiemodel en is een meer feminiene leiderschapsstijl nodig.

Frank Schaper, die bij KLM leidinggevende functies vervulde, ging op zoek naar de ontwikkeling van zijn eigen leiderschap. Daarbij speelde Schaper’s vader een belangrijke rol, net als striphelden uit zijn jeugd zoals Kuifje, Prins Valiant, Spider-Man en Don Bosco. Hoe je een geboren leider wordt maakt duidelijk dat mensen vooral tijdens de eerste twee decennia van hun leven open staan voor levende en fictieve rolmodellen. Volgens Schaper leeft de geboren leider aan de hand van een onbewust script, opgesteld door deze voorbeelden. Hij toetst zijn hypothese aan mensen als Mandela, Sarkozy en Saddam Hoessein. Schaper constateert dat stijlen van leiderschap zich voortplanten als onbewuste griepvirussen, in steeds nieuwe gastheren. Voor de vorming van een geboren leider zijn vijf opeenvolgende ‘geboortes’ nodig, onder invloed van de omgeving. Schaper licht dit proces toe aan de hand van de opkomst van Obama.

150 pagina’s. Nieuw Amsterdam, ISBN 978-90-4680-626-5. € 18,95.

223 pagina’s. Scriptum, ISBN 978-90-5594-647-1. € 29,50.

DE SCHOONMAKER

Door Todd Hopkins en Ray Hilberts De schoonmaker is een parabel over leven, werk en stress. Het boek bevat een fictief verhaal over de relatie tussen Roger Kimbrough en de conciërge van diens kantoor, Bob Tidwell. Eerstgenoemde is CEO bij een groot bedrijf en de zakelijke problemen groeien hem boven het hoofd. Nog harder werken biedt geen soelaas. Sterker nog: het zorgt voor nieuwe problemen, want de topman vervreemdt van zijn gezin. Dan dient zich een redder aan in de vorm van concierge Tidwell. Deze oud-ondernemer voorziet Kimbrough van waardevolle adviezen, zes in totaal. Hierdoor krijgt de hoofdpersoon weer grip op zijn leven en zijn werk. De schoonmaker is geïnspireerd op de persoonlijke ervaringen van Todd Hopkins, oprichter van een miljoenenbedrijf. Samen met veelgevraagd spreker Ray Hilbert verwoordt hij in het boek zes principes die volgens de auteurs de sleutel vormen voor een succesvolle combinatie van zakelijk succes en persoonlijk geluk. 160 pagina’s. Spectrum, ISBN 978-90-4910-236-4. € 19,95.

XVI

buSINESS NATIONAAl

business Sylvester Eijffinger: Een crisis werkt louterend

Recommend Documents