BUKU WE YOGA DHI (ayo pada diudi, yen digugu dadi Yoga kang Adhi)

======= www.alangalangkumitir.wordpress.com ======= AAK culture library I

Effort to Preserve National Culture

BUKU WE YOGA DHI (ayo pada diudi, yen digugu dadi Yoga kang Adhi)

LAKULAKU-LAKUNE WONOSOBO DIENG

“Saurunge raga badan) jiarah menyang Dieng, akune Jiarah, ana 17 dalandalan-dalane amrih kaleksanan” wonosobo tumeka Dieng kawedar, akarya pralambange Panca Sila, ya Pancadriya” Panca tegese lima ya Sedulur kalmia pancer. Laku-lakune menyang Dieng iku dadi prasemone kawruh kasampurnan. 1. Liwat kali semangung, tegese kesengsem barang kang agung. 2. Lumebu kota Wonosobo, tegese kita kabeh bakal sesobo kaya liwat alas (wana). 3. Liwat desa Kajiwan , tegese mula kudu golek kawruh “kejiwaan” (kebatinan). 4. Liwat gumuk Logandeng, tegese aja ndandeng-ndandeng kasuwan kaselak kacingkrangan. 5. Liwat desa Kalianget, tegese kudu kang semanget utawa sregep. 6. Liwat distrik Garung ana kali Alursemaya, tegese kudu di garu aja semaya. 7. Yen manengen desa Kalikalang, tegese aja kalang-kalangan kekarepane. 8. Yen mangiwa liwat Tlaga Menjer, tegese ayen tentrem lega menjermenjer. 9. Liwat Rejosari, tegese karaharjan jupuken sarine. 10. Distrik Kejajar, tegese sejajar wis sak pada-pada titah (padajayanya). 11. Yeng mengiwa desa Sitiyeng, yen manengen desa Surengeda dadi pengayoman. 12. Desa Silobang, tegese munggah ngrekasa tapi bisa lobang (bombang). 13. Desa Parikesit, tegese dinurus sandang lan pangane dadi makmur. 14. Desa Patakbanteng, tegese aja éla- élu kudu teguh kukuh kaya Banteng. www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

1



15. Desa Siterus, tegese aja mandeg temulih kudu diterusake. 16. Pancuran Bimalukar, tegese nglukari bronjong-bronjong kamurkan, dadi rahayu. 17. Dieng, tegese yen arep édi tur a aéng supaya tumindaka kaya isine Buku We Yoga Dhi ana 17 sarat-sarate, yen Islam ana 17 rakaat, yen arep agung kaya Garuda ya kudu duwe wulu 17 sarat-sarate kaya dene Jiarah Wonosobo tumeka ing Dieng ya ana 17 rukun utawa dalan-dalane, yen arep Rahayu Adi tur Aéng. Mara jajal lakonana, yen ora cocok buku iki wajib di enggo buntel trasi. TRI MURTI “Kenegaraan, Kelahiran, Ketuhanan”, tegese, sak kabehing kahanan kang kasat mata iki ora pisah klawan “Tri Murti”. Tri tegese “telu” dene Murti tegese “buntel” kealusan, dadi wijange “teluteluning atunggal”. Samono uga kita ya ora pisah klawan “SAN = 3 TRI = 3 ya TRI MURTI”. Kulit – daging – woh : golekano wohe, kang sejati. Tutup – rasa – angenangen-angen : jumbuhe sesebutan Wayang. Jagat – Dewa Batara : jumbuhe karo raganira. Raga – budi hawa – angenangen-angen : jumbuhe karo wadahira. Brahma – Guru – Wisnu : jumbuhe karo rupanira. Sipat – jeneng – polah tingkah : kang amerak ati. Katji – Haji – Caji : mesti dilakoni. Solat – Sembiyang – Sembah Hyang : pada lakonana ing batine. Lair – urip – mati : mesti dilakoni klakon. Esuk – awan – bengi : ngimpi sakehing banda, bojo ayu, tunangan sakala ilang ditinggal mati, gambare wong stip (turu). Mengertiya sakabehing karameyan kang umyung iku dadi kitab, tu-lesa, iku bisa dadi pitutur, tuturen ditiru turuten kautamane : 1. aja mung diwaca salamba, 2. aja mung di rungu salamba, 3. aja mung ditonton, yen ora disaring-saring, iku tanpa guna urip ngaku Satriya, Cantrik, Satriya, Kawula, Ngawula. “Wonosobo tumekaning Dieng”, dadi pralambanging Panca Sila, “Panca Sila” dadi pralambang Elmu Ketuhanan, Elmu Ketuhanan pralambang Jedah Mekah Medinah, Jedah Mekah Medinah pralambang Prambanan www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

2



Borobudur Dieng Edi Tur Aéng. Edi Tur Aéng, isine buku We Yoga Dhi. Dhi We Yoga Dhi ayo pada diudi, yen digugu dadi Yoga kang Adhi. KESENGSEM BARANG KANG AGUNG (SEMAGUNG) “Dieng awit Wonosobo ciptane Wali akarya pralambang kawruh batin, lan Jaman kang arep kelakon iki”. Wono tegese alas ya Buwana ya donya, kang dialami iki, Sobo tegese wong kudu sesobo ngalor ngidul ngetan bali mangulon, kurang banter mlaku ? Nunggang sepeda, isih kurang banter ? Nunggang montor lan sapanunggalane. Sapiturute kabeh iku bekakas kanggo rebutan pangan, apus ingapus, ora ana putus-putuse, wis sugih isih kurang sugih, tansah pecah belah, bapa lali anak, anmak lali ing sadulur. Jalaran mung golek makmur, tapi pungkasane ajur mumur, yen saré awaké kaya ajur, meksa ora duwé wedak beras kencur. Ya iku dek jaman penjajah, kita iki tansah dipecah belah, kanggo dagangan Gusti Allah, jare wong Jawa aja kakeyan polah, jebulé sakehing Kebudayaan sasat ora kena disekolah. Nanging kabudayan manca kang tansah wutah, kita bangsa kongsi ora bisa polah, tingak-tinguk géla-gélo, nglokro dadi bodo, ing manca wis bisa gawe radio, balik kita kang di rembug suwarga, ing mbesuk, ora ngerti yen mung diapusi, supaya aja ngrembug landeping ati, nanging bangsaku tetep ora ngerti, malah ajak gawé pepati, apa iku dawuhe Gusti tegesé apa iku bagus ati ? Mula iku yén lali dén élingaké, dawuhing Kur’an Watanga wanu bil birri wa takwa wala tangawanu bil ismi wal ngudwa tegesé : sira kabéh pada gawéya kebagusan, gotong royong tulung tinulung, lan uga kudu éling marang kang paring gesang. Tegesé urip ora mung siji ana 20 sipaté mungguh kelahirané Ranté Panca Sila ana 20 cacahé, iku kita kudu sugih pangapura sambung ményambaung dadi siji ala-ala becika sing ala supaya becik, yen dadi siji rawe-rawe rantas malang-malang putung, iku ranté “sabda rukun” ayo pada kang rukun lan aja ndandeng-ndandeng, hayo bangsa pada ngudi elmu kejiwaan kang adi aéng.

www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

3



Semono uga ing awakira ana kadang (sipaté) 20 mau jajal rasakna, yén sira mangan iku karepé napsu luamah, yén sira nesu iku karepé napsu amarah, sapituruté iku kelahirané wis nang aksara Jawa ana 20 cacahé sapa kang bisa ngerti, dunungé lan uga bisa ngerti asalé ing témbe bisa sampurna uripé, lan ing batiné, lan diéman dening sipat-sipaté, rineksa ing donyane, kalis sakehing bebaya, jajal mara wacanen awakira dewe. NGUDI ELMU KEJIWAAN KALIANGET TEGESE PERJUANGAN MILI SEMANGET NGUDI ELMU KEJIWAAN Bangsa-bangsa kita pada semanget, ngudi kamulyan lan kemerdekaan. Kurban banda tumrap kelahiran, mbela tanah wutah getihe. Dene kebatinan, tansah semanget ngudi marang Ketuhanan, nanging aja kongsi kesliru gawe runtike marang liyan bangsa kang ora pada sembiyang, marga wis pada duwe sembah Hyang dewe-dewe cara Jawa ya kena, marga gusti ya saget cara apa wae, manga elinga yen para Wali para Panembahan para Empu keris, iku sembahyange cara Jawa, diarani samadi, eneng-ening awas tur eling, ya kongsi saiki iku kepara isih akeh kang tumindak, tegese kang emoh kulak saka seje negara, marga prasasat turah-turah, malah-malah yen biyen pada dikulak marang seje Negara, duk jaman kuna. Duk jaman kuna kaya dene Adipati ing Tuban iku asal saka negara Cina kang aran Cik “Oej Lauw Tik”, bareng diwejang elmu kamuksan kanuragan, wis tutug, banjur andeku kojem Bantala, emoh kondur ing Negarane, pati lan uripe dipasrahake, banjur jinunjung dening Sang Prabu Browijayo, dadi Adipati ana ing Tuban jejuluk Adipati “Wilotikto”, apeputra Jaka “Sa It” tegese sa = 3 dene Iku tegese 1, Jawane “telu ing atunggal” kang pada meguru Kejawan pada dadi Wali, dene patilasane, wayang purwa, keris-keris lan patilasan warna-warna, mula aja pada kesusu nacad marang pahame dewe kang asli kuna-kuna lan aja ngawur yen pidato, mundak dadi medotake sedulur, ya ibarate rante kang wis manunggal, mangertiya sakabehe tembung iku tembang nganggo disurasa ana warna 3, aja mung diwaca salugu. Kayata Salat, Sembiyang, Sembah Hyang : tegese Salat iku www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

4



umume mung anut grubyuk rubuh-rubuh gedang. Kang kanggo iku Sembah Hyang, tegese tansah ngabekti marang Bapa lan Ibune, Embah lan Eyang-eyange munggah tekan Gusti, mula bener banget, yen wong ora Sembah Hyang iku Murtad, Kapir, ya pancen ngono, dadi wong kang ora bagus ati, ora kebangsaan tepa slira, ngumbar kamurkan iku murtad tegese goroh, emoh bagus ati, tansah arep gawe pepati, apa iku bagus ati ?. Hayo, sapa saiki kang murtad, lan kapir, ayo golekana dewe. Aja ngawur yen kekandan. Kaya dene “Katji, Haji, Chaji” chajat iku uga ana maksude dewe, aja dianggep pada wae. Kaji tegese “Tekat suwiji” sedakep seluku tunggal anutupi babahan nawa 9 angesti “saka siji”, ngaji kadang 9 diaji-aji. Haji tegese pengaji sapa wae kang bisa nutupi babahan 9. mata 2, kuping 2 irung, cangkem, puser tengah-tengah dalam entut, iku ora kongsi batal, ngentut, tegese nyuwara kang agawe serike liyan, iku kelebu batal, merga yen arep nesu iku diemat-emat, nanging kepeksa ora tahan, keprucut sida kontal marakake mubal, jilid I, iku tegese sesuci maneh. Yaiku kang diarani Kawula Ngawula marang kang Maha Suci, yen pancen semanget dadi kawula, aja mung awur-awuran dumeh bisa kekandan, dene banyu 8 batin, iku lagi tekan seprapat suci, iku wis kelebu apik tur di Haji-haji dening liyan. Mula yen dilakonimung resik njabane iku kena diarani MUNGKAR tegese mengo (ngapusi) dawuhe Gusti, ora gelam nindakake adil welas asih, tepa slira, gotong royong, guyub rukun, tansah mbedak-mbedakake marang sak pada-pada tidah, kang alap ingalapan faedah, apa maneh para babah iku aja dianggep Kapir. Penget , sucining ati kinasih ing Gusti dene sucining lahir iku kanggo plesir, golek kang lencir. Chaji iku kakekate sabenere, tegese MATI. Dene dalane ana 7 nang jilid I, tegese wong kudu mati, iku kudu ngambah dalan 7. dene sakabehing bangsa titah ya bakal mati, ya pada duwe dalan dewe-dewe, duwe cara dewe-dewe, sembahan dewe-dewe, duwe kitab wacan, buku, panutan dewe-dewe, aja pada rebutan, wis pada duwe panganggep bener dewe. Saben bangsa wis kaparingan kitab


5



dewe-dewe, yaiku Injil, Touret, Jabur, Kur’an, Wedho, iku pitutur kang utama, mula aja pada cecongkrahan ngumbar kamurkan. Dawuhe Kur’an : “Lakum dinukum Waliyadhin”. Dawuhe Wedho : “Gaweya tentreming liyan”. Arab iku tegese Robbin, tegese Pangeran. Jawa tegese Jawata, tegese ya Pangeran, mula pada goleka pengalaman kanggo tambahe iman, kanggo urip bebrayan. AYU AYOM AYEM TENTREM DESA SURENGEDE “AYU AYOM AYEM TENTREM” TENTREM EraEra-ero wong Jawa keri kang pro (kang jodo).

Garung ateges digaru, buangen alanira, kang ngajak dadi perkara. Tegese sing sapa kang ngerti yen ana ing alam padang iki tansah rubes, ewa, cuwa, gela, tansah ora ana marem-mareme, paribasan rejeki yen dioyak malah ngedohi, semono uga suwarga, yen diarep-arep malah ora ana, tegese sing sapa wedi, iku malah diweden-wedeni, tuwasan wis nggulung-nggulung niba-niba babak bundas, jebule dudu memedi, mula kudu dititi jroning percaya ing Gusti, mula iku supaya kang tata titi tatas tistis tetes buntas dununge pangudi, ditimbang-timbang kang bener, kang ala dibuang, disaring-saring, mula kudu di GARU, dipateni ing kaluputane dewe, kang tansah semaya amarakake ngalur-alur bingung, duduk suwe kesamber Ulung, yen bisa nganggo ing kabagusane, iku bisa ayu ayom ayem tentrem, jembar segarane kaya dene Tlaga Mejer ya tlaga pangapura, ya tlaga keslametan. Adat pituwase ora gampang kena ombyaking suwara, iku yen ana “Reja” tegese rame-rame umyung kang dijupuk mung “sarine” utawa wose, karepe buwahe ya sejatine, aja mung diwaca salamba, di gagas-gagas di rasa-rasa desa “Rejasari” yen ana pengajabe Mripat Kuping, Irung, Lesan, kudu dijupuk sarine, kang tumuju marang kabagusan, iku ing tembe bisa sejajar “Kejajar” tegese bisa munggah sejajar, kasebute “ Samiaji” ya, PADA JAYA NYA, ya kawula lan gusti, ya Rasulullah.


6



Sak uwise dilakoni banjur ana pertelon kang ngiwa “tumuju ing kanugrahaning Dewa ya iku Sakti tur Aeng desa Saktiyeng”, sing sapa wonge bisa nglakoni dawuhe batin tegese ora “Murtad lan mosrik” iku bisa kinasih ing Gustine, kashe buwahe bisa Sakti tur Aeng, japa lan mantrane bisa mandi Kocap kudanan, ora pasah tapak sisasning gurenda, nanahis aja kanggo umuk-umukan. Aja mandek, iki wis ngancik gara-gara wis karep ana wahyu ngger terusana lelakonira, ing tembe bakal ana maneh pratelon kang manengen, ya iku uga kanugrahan, sing sapa kadek ana ing prasemon suren Gede (wringin agung) iku dadi pangayoman ing sapada-pada lan kula warga, semono uga “warga negara” yen ngaup ana ing ringin agung iki supaya pada dijaga, dilemoni supaya lemu godonge supaya ngrembuyung, supaya rakyat kang ngaup pada ayom ayem tentrem sapa kang seneng ? Tumrap ing lahir. Dene kebatine kita ngawula ing Gusti iku tekan seprapat agung tegese wis bisa murakabi agawe ayu, ayom, ayem, ing sakabehing titah, dipurih ayema yen wis ayem, saya sumengka pengawak Braja, banjur desa Silobang (bolong) lega legawa rila ing donya, rila ing pati jalaran win antuk lobang padang jaba padang ing jerone marga wis oleh wahyu pengayoman Ringin agung, nanging isih sumengka pengawak braja dilakoni klawan antul bisa tumeka ing tumeka ing gapura kang aran PARIKESIT. Pasemon pari kang isi 9 elas ngemu yen ISLAM 5 wektu, yen Jawa kalima pancer, yen Cina ya pada bae. OMAN LOMAN AMAN DESA PARIKESIT “OMAN LOMAN AMAN” Tegese sing sapa wis bisa antuk kanugrahan, kamulyan, nanging aja ninggal oman, lan kasregepan, kanggo nyukupi sarat-sarat tumrap marang kadonyan, kanggo nyukupi kabutuhan hariyan supaya bisa


7



cukup, nanging kanggo keadilan netepi dawuhing Gusti tumrap bebrayan kamanungsan, iku tumrap ing kelahiran. Dene tumrape kebatinan, yen lali den elingake, yen kita ora mung siji, kudu eling marang Kang paring Gesang, marga urip iku ana kang nguripi. Prasemon pari iku ana 9 las, kiwa lan tengene, kena diarani Jawane sak njabane wangen lan sak jroning wangen, kang momongi kita iki. Dene lakune junjungan kita Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. Sakabate 4 : Abu Bakar, Umar, Usman, Ali, kalima Kanjeng Nabi. Malaekate 4 : Jibril, Mikail, Isrofil, Idjroil, kalima Kanjeng Nabi. Iki yen cara Jawane kang diarani, eling marang kang momongi, iku bakal diemong keslametane, yen Jawane : Kadang 4 : Luamah, Amarah, Sofiyah, Mutmainah kalima pancere. Kadang sinarawedi 4 : Mar Marti, Kakang Kawah, Adi Ari-ari, getih Puser kalima pancere. Yen cara Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. iku ing saben arep kersa apa bae tansah pamit marang Kadang Jibril sak piturute. Semono uga kita kudu anut-anut, dene carane kaya ngisor iku : Mar Marti, kakang Kawah, adi Ari-ari, getih Puser kadangku 4 kalima pancer, aku golek sandang pangan, hayo rewang-rewangana, marga gampang iku yen arep kajat apa bae kudu disambat, dene yen kita turu, jaganen lan reksanen, yen ana sengkala rubeda sira gugaha, lan tangekna ing jam 5 esuk, nanging yen ngililir tumuli gregah tangiya, yen sira mangan iku pintanen, kira-kira seprapat sendok, lagi wiwit mangan 3 sendok aja dilawuhi (sega tok bae) awak mangan aku ora. AJA PIYAYANGPIYAYANG-PEYIYING KAYA CACING DESA PATAK BANTENG “Aja PiyayangPiyayang-psyiying Kaya Cacing” Pralambang bangsa Indonesia, kang wis dilarah-larahake dening pejajah, warna lapisan kaya kang kasebut ing duwur iki perjuangan kita awit kunamakuna, kayata wiwit perjuangan She Siti Jenar dilebur, lah Raden www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

8



Unrung dilebur, lair maneh Sarekat Islam dilebur, lair Sarekat Rakyat dilebur, lair maneh Budi Utama dilebur lair maneh P.N.I Banteng dilebur, lair maneh Parindra dilebur, dadi sepi nyeyet, data nana sabawane walang kumrisik, marga kaoncatan Jimat kalimasada, lan Kaki Sabdopalon, tan kocapa kaya rawuhira Kaki Sabdopalon lan Jimat Kalimasada, kaya dene suwarane gunung njeblug “Gleger”. Bangsa Indonesia pada milih dadi Patak Banteng, Embah Patak Banteng, Eyang dadi Patak banteng, anak dadi Patak banteng ! Sega jagung dadi Banteng, tela mentah dadi banteng wong Tani dadi Banteng ! Kyai dadi Banteng ! Santri dadi Banteng ! Pandita dadi Banteng ! Cantrik dadi Banteng ! Sak Indonesia Pemuda watak “Banteng”. Gatuk karo ngendikane Ir. Soekarno rikala arep mangkat dikunjara dening Abu Lahab (penjahat) ana ing guwa Bawana. Ir. Soekarno cancut tali wanda, njejak Bantala sesumbar bakal ngetokake aji Panca Sona Bala Sayuta, mangkene pangandikane : “Yen Soekarno mati siji, lair 10 Soekarno, 10 mati, lair 100 Soekarno, 100 mati, lair 1000 Soekarno, 1000 mati, lair 10.000 Soekarno”. Sak Indonesia dadi Soekarno kabeh, iku bisa klakon. Bupati dadi Soekarno, Polisi dadi Soekarno, P.I.D dadi Soekarno, Saradadu dadi Soekarno, Sudagar dadi Soekarno, musuh lebur dadi Soekarno, wong Tani dadi Soekarno, pengarang We Yoga Dhi kongsi saiki dadi Soekarno. Hayo ! Sapa kang lali den elingake ! Aja dolan adohadoh, baliya ! baliya ! dadi Soekarno. Hayo Jimate pada diasta, Kalima Sabda ya Pancasila Pancasila. ila Sing sapa ora gelem dadi Ir. Soekarno sayekti bakal kasiku ing tanah wutah getihe kang dipanggoni, iki kena diarani Kapir, tegese kabronjong ing kapialan, pungkasan kewirangan ora gelem ngrungkebi tanah wutah getihe, satah (sutik) ngaku Jawa kang aran Jawata. Iku tumrap kanggo kelahiran. Dene bab kebatinan , sapa wong kang bisa : 1. Nggaru ala lan becik, 2. Yen ana rejane jupuken sarine, 3. Iku ing tembe bisa sejajar tegese manunggal kawula lan Gusti, iku ya Rasulullah ya rasa tepa Slira, www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

9



4. Iku bisa Sakti tur Aeng (aneh), 5. Iku bisa Suren Gede = ringin agung, ya mesti dadi pengayoman ing putra wayah, 6. Iku bisa kongsi Lobang tegese lobang katurutan sak sedyane, 7. Iku dimurahi ing pari rejeki apa kang tinandur bisa makmur, marga eling ing “Sahabat Kalima”. Kesit (sregep) lima cacahe iku bisa arum awangi angambar-ambar kaya dene kembang, sakabehe para Dewa pada wedi tur asih, aja maneh para titah. Yen cara Sarengat iku lagi tekan seperempat ADIL. S. iku yen sinawang kaya dene Banteng, njenggereng, nanging ora medeni, sapa kang weruh sajak wedi, yaiku watake manungsa, kang bisa oman, iman, loman kautaman, bisa oman ing jaman aman, ayo pada titen-titenan, totohane awet-awetan. Mula iku kang kongsi TERUS, anggone tumindak kabagusan, watake wong kang iman iku supaya teguh kaya dene Banteng, emoh goroh emoh ngapusi, emoh ngrebut kursi adol aksi, watake wong iman iku mung Gusti kang kaesti, senadyan tumeka pati. Mula iku yen pancen temen-temen pada ngaku kawulane Gusti, aya pada sesuci ana ing pancuran kang aran Bima Lukar, tegese : Lukar = wuda, Bimo tegese buntel. Lukarana samudayane tumrap kamurkan kadonyan, yen Arabe Tachalul tegese cukur tumrap kadonyan, kanggo keadilan tepa-slira, ora kena ngarep-arep pawehing liyan, iku yen bisa nglakoni Bagus ati, iku sayekti dadi Sirah Hayu, tegese wis pangawak Puji keslametan, sakehing kali-kali pada awot teluk dadi Sirayu, semono uga sira bakal dadi “Sirah Hayu” (slamet). ngGer putuku rungokna tegese “Bina Lukar” iku kebatinan. Bima tegese bungkus. Mangertiya yen sira iku tansah peteng iku, sejatine mung kabronjong (kabuntel) ing warna-warna lapisan bunten, yaiku : Bumi, Geni Banyu, Angin Srengenge lintang, rembulan, kang kinodrat nguripi ing badanira, mangkene wijang-wijangane : 1. Kuwatir ora sugih, apus-ingapusan dadi pecah belah Rante Panca Sila pating prentil, sadulur ora pada mampir. 2. Kuwatir ora makmur, tumindak ora jujur. Wusanane kayu ringin agung, godonging aking, dadi kuru gering. 3. Kuwatir ora oman kadonyan, tumindak gawe kapitunan ing liyan. Wusana dadi ora aman, pari lan Kesite dipangan ama. www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

10



4. Kuwatir ora singgih, tumindak silih ungkih, nggunggung diri kelangan pribadi, wusana ilang watak Kasatriya. Bnateng babak bundas kari batang, kapercayane ilang. Papat bungkus prabawa kuwatir iku yen kersa ilangana (lukarana) nganggoa kabagusane, yaiku kang diarani ngracut kadang 4, yen cara Arabe Simbul Burak, yen Jawane Simbul Pacul tegese kebagusan 4 aja ucul, yen Jaman iki asimbul LINTANG BIMASAKTI, byar padang ora ana reribed apa-apa ora ana pepeteng apa-apa. Yaiku laire Ratu Adil, wis ana dadnira, mula sira kabeh tindakena keadilan nanging aja keliru ngarani Ratu Adil sarira di Wisma tegese iku wis ana ing badanira iku, nanging isih pada kabronjong patang kuwatir nafsu 4. yen pancen kersa hayo pada lakonana. LAKU UTAMA KINASIH ING DEWA Ana papat sarat-sarate yen kita arep bisa padang lan jembar tebane kang wajib dilakoni yen pancen kersa nindakake kebagusan, supaya metu nure (cahyane) yaiku kang diarani Nur Muhammad yen pancen kita ngaku umat Muhammad. Ayo pada ditiru ing tembe dilakoni bakal kinasih ing Gusti, marga wis dadi pengawak kang ngresepake ing liyan. Lan uga kita yen gelem ngaku Rakyat Indonesia panutan Ir. Soekarno, kang sayekti bisa tumindak ing pralambang 4 mau iku rak ya kinasih ing mungsuh, kinasih wong sajagad. Gede cilik, lanang lan wadon, tuwa lan anom, sakabehe polah tingkah kang bisa ngresepake ing sapada-pada yen pancen kersa nglakoni penggawe becik ing ngisor iki sarate. 1. Niyat ingsun sumediya anglakoni ngrukunake sipat 20 kang dumunung

ana badaningsun dewe, kang asal pating prentil, kang amrabawani pating prentiling atiningsun. Duh sipat-ingsun, 20 cacahe ayo pada kumpul dadi siji pada rekasa rumeksa, dadiya rahayu ing kene, ya rahayu ing kana polahira, ya polah ingsun, rupanira ya rupaningsun kang ngliputi dening kodrat-ingsun, manuta sakersaningsun Hyang mangarcana masbawa Sang Hyang rukun, rukun dening polah tingkah kang sugih pangapura, ala-ala becika, guyub rukun marang tangga, lan bangsa, ditepungwww.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

11



teoungake dadiya sadulur, sambung menyambung dadi siji, kasiyati teguh kukuh bakuh, rawe-rawe rantas, malang-malang putung, iku tumrap ing awakira, sa-uga Negara kita, iku yen dilakoni bakal kinasih, kaya dene Ir. Soekarna. 2. Niyat ingsun sumedya anglakoni ngurip-urip kayu urip kang kuru, kang

dumunung ana ing badaningsun, kang amrabawani kuruning awakingsun. Duh kayuningsun, kang papat cawang 12, kembang 36, godong 144. hayo uripa, sira ngrembuyung, dadiya Rahayuningsun, Rahayu ing kene, Rahayu ing kana, dadiya ngrembuyung kaya dene Ringin Agung, agunge pamengkunira agung pamengkuningsun, Byar subur Ringiningsun, dening Kodratingsun manuta sak karsaningsun, Hong mangarcana masbawa Sang Hyang Ayu, ayu ayom ayem tentrem, tentrem ayem awakingsun tentrem wong se-Indonesia, tentrem dening tindak kang tansah ngayomi ing liyan. Lakune kudu bisa ngendekake angkara supaya ayom. Dene tapane salawase kudu gawe adem ayome ing sapada-pada kang panas ati dadi ademadema, supaya ayom. 3. Niyat ingsun sumediya nglakoni nangekake pari (rejeki) kang tansah

dipangan ama, kang amrabawani dadi rusang-rusang kekurangan, kang ama ing badan ingsun, kang ingsun ninggal Ibu Pertiwi lan Dewi Sri, ingsun sumediya rumeksa Dewi Sri cara kuna-kuna nenangi dalan 8 (wolu) 9 tumeka, lan Sahabat kalima, bisoa harum angambar-ambar wangi kongsi lima cacahe kang wis ana ing badan ingsun, manuta sekarsaningsun. Hong mangarcana maswaba Sang Hyang Arum, arum angambar awangi, wangi dening asmaningsun kang tansah eling lan eman marang kang momongi badaningsun . Tapane selawase kudu dedana (weweh) yen oman kudu loman adil ing sapada-pada tumitah. Lakune nutupi bolongan Nawa 9 angesti sawiji, lan trisna marang sahabat kalima pancer, supaya arum mawangi, lan kudu gesit tangi, gesit aja kongsi kerina, kawanen, yen bisa tangi ing wayah byar esuk, anggarap pagawean kang matuk.


12



4. Niyatingsun semediya nglakoni jujur lan suci, kang uga wis ana

sajroning awakingsun, kang wis ilang piyandele, ilang daya kekuatane, kang amrabawani nggayuh-nggayuh rutuh nyandak-nyandak tuna, tansah ringkih kaya dene kewan cacing tanpa aji, gumeregah kaya digugah binukak jroning ati. Hya saiki sira tangiya, kajujuraningsun, sira rumeksoa badaningsun,dadiya jujur, subur, makmur jujuringsun manuta sakersaningsun, dening kodratingsun, Hong mangarcana maswaba Sang Hyang Jujur, jujur subur teguh kukuh bakuh, teguha omanku, kukuha imanku, bakuha amanku, aman amana bangsaku aman dening polah tingkah kang jujur. Lakune salawase kudu tumindak jujur, tapane betah ora turu, lan betah ora mangan, sinaune nyuda sare lan nyuda dahar, ya nyuda kanepson, sregep nyambut gawe. Penget : Ngelmu iku kelakone lan panemu, pasahe lan tapa, iku awit kuna-kuna kang diagem embah lan eyang-eyang kita, bayo pada ngabekti marang leluhur embah buyut kita, kang patilasane tansah kuncara. Pangandikane embah ngger putuku aja pada longkang wewaraha sira, marang tangga lan kanca-kancanira, bisoa nulis Jawa, latin, Arab, kanggo nyateti pitutur iku, jenengna Pengajian paguyuban “Sabda Rukun” yen pitutur “We Yoga Dhi” iki dianggep ADHI, wis disediyani nang “Toko Sinar Hadi” dene yen dilakoni kanti jujur, mengko tentu makmur. DIENG KEKE-INDAHAN EDI TUR AENG MINANGKA LINTANG PANCAPANCA-SILA

Sauwise dilakoni lelakon-lelakon 4 perkara iku kang diarani kawula bisa mangawula ing Gusti, tegese saguh lan agesti sawiji bisa lukar saka bronjong 4 iku tumuli bisa metu nure (cahyane) kaya dene lintang bima sekti, iku kena diarani luhur termashur ing kebagusane, ing kono banjur kasebut manungsa kang asmane luhur, kasebut pinunjul, dasare jujur lan suci disebut Edi tur Aeng sapa weruh mesti wedi tur asih, marga wis kinasih. Ing tanah Jawa kang nglakoni bisa dadi pepadanging bangsa nganggo dedasar Kalima sabda, sahabat lima, kalima pancer, dadi lambang www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

13



“Panca-Sila” asimbul lintang ana ing dada garuda manungsa kang pinunjul iku cipta pandita ratu, bisa bukti lan nyata Prabu Ajijayabaya nilari buku jangka Jayabaya saiki nyata. Patih Gajahmada termashur ing kadikdayane bela negara, Kanjeng Pangeran Dipanegara tetep kuncara bela negara lan bangsa. R. Untung tetep kuncara bela negara lan bangsa. Dr. Sutomo uga kuncara pembela negara, wiwit kuna makuna perjuangan melawan penjajah tansah ganti berganti. Jalma manjalma, kongsi dialami dening perjuangan. Ir. Soekarno kaleksanan nyipta manjalmane Jamus Kalima sabda, dadi Kalimah sahadat, manjalma dadi Panca-Sila. Ing tanah Jawa patilasan-patilasan para kuna, kang kuncara iku persasat saben desa ana, sapa kang ora percaya ? Mara jajal yen wani sembrana, sida ketula-tula. Saiki dibanding-banding keliling monca Proja sedonya, endi ana petilasan kang kaya ing tanah Jawa, persasat saben desa ana. Mula iku bangsabangsa-bangsaku yen kersa ayo pada didandani, supaya eling marang dawuhdawuh-dawuh leluhur kunakuna-kuna semono uga ibarate omah kang dipanggoni

supaya dilakoni lan dirumat, supaya sabrayat pada harkat, aja mung nganggoni omahe wong liya iku kurang utama, duweke dewe di sepirakake nggunggung duweke tanggane, iku saya suwe saya entek harkate drajate, sandang lan pangane, ya ekonomine, ya kesugihane. SAYEKTI BAKAL ANGEANGE-JAWA JUDAH, MEKAH, MADINAH, JIARAH ING TANAH ARAB, ING TEMBE WONG MANCA PRAJA SAYEKTI BAKAL JIARAH ANGEJAWA PRAMBANAN, BOROBUDUR, DIENG

Rukune kejayaan ana 7 yaiku tumindake para Wali lan Satriya, dene sarat-sarate sesuci banyu 8, wolung prakara, ing teku laku. Laku-lakune kaya dene prasemone lakune saka Wonosoba menyang Dieng : 1. aja nDandeng-ndandeng, 2. ayo pada ngudi Ilmu Kejiwaan, 3. kudu Semanget, 4. aja Ngalur-ngalur semaya, 5. Garung (garu) buangen www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

14



alane, kasile bisa lega menjer-menjer (tlaga mejer-mejer), 6. yen Karejan jupuken sarine, 7. supaya bisa sejajar ing sepada-pada iku bisa Sakti tur Aeng. Iku aja “Kesusu Leren” dupeh wis dadi pangayoman Ringin agung, Lurunen supaya “kongsi lobang” kudu Oman (pari) kudu Kesit (sregep) kang teguh kukuh kaya dene Patak (sirah) Banteng, kudu di “Terusna”. Lukarana bungkus-bungkus ira (Bima Lukar iku lagi bisa Adi tur Aeng. Taraf teges mider-mider plesir mirsani candi-candi watu ireng ana 7 cacahe kasebute ancer-ancer (manara) Medinah ya ana 7, Mekah 5. Sangi tumekane Sofa lan Marwah teges wong urip kudu lumaku marang wates, jepoting Roh, yen Dieng ing Pertapan gumenggeng padukuhane kaki Semar tegese kasengsem barang kang Samar ing tengen tlaga Pengilon, tegese yen sira nolih mengiwa “warna-warna kang digagas” mula iku Ngiloa, yen wruh rupane dewe, banjur rumangsa yen mung titah (kawula). Mulane kudu tachalul tegese cukur, dene kang dicukur rambute iku mung kanggo prasemon, dene hakekate sak bener. Nglukari bungkus-bungkus bronjong-bronjong kapiyalan, kang kuwatir diarani ora sugih lan singgih, iki ajak adol pamrih (pamer). Wukuf ana ing ara-ara Ngarfah, Wukuf tegese ngenebatake utawa ngeningake budi Hawa, Ngarfah iku artine weruh ninging sanubari Jawane eneng ening saeneng. 1. Candi Darmakesuma, ngemu maksud raga sipat Darma, kratone ana ing Candi Kembang Gedang genepe nakula lan Sadewa, iku ana ing ati loro. 2. Candi Arjuna, ngemu maksud raga duwe kekarepan kang nikmat kratone ana ing Candi Planangan mula garwane Sirkandi, Sembodro, tegese Sir = karep, kandi wewadah, Sembodro, Sem = kasesem, Bodro = teguh. Kasebut ana ing Jana Loka (Baitul Mukadas) menara telu, kasebut omah pasucen, yaiku isi aer Jun = pringsilan 2, senjata konta siji, mula manungsa iku kudu ngerti marang asali, useli, nuli ana banyu Kastuli.


15



3. Candi Semar, ngemu maksud manungsa duwe palungguhan bunder Samar ora lanang ora wadon, kratone ana ing Candi Peru iku tansah njaga keslametane badan “Candi Kresna” manungsa duwe jaksa agung, kratone ana ing Candi Sirah, Baitul Makmur (guruloka). 4. Candi Werkudara, manungsa duwe kekarepan jujur kratone ana ing Maras Wahanane ngajak marang kateguhan. 5. Candi gatutkaca, manungsa kudu duwe watak kang gawe pepadang kratone ana ing kaca wirango. Pasemon kang diwujudi ing Dieng iku buktine lan nyatane, emperempere, kayata Kawah Candradimuka ya panas tenan yaiku candraning Rai kita. Dadi hakekate samangsane kita bisa Jiarah Mekah Madinah (Borobudur, Dieng) iku aja mung dipriksa saklamba, iku ibarate kita meguru kang wus diwejang-wejangake, kabeh-kabeh iku didunung ana ing ilmu kabatinan saupama wong memangan aja mung kulite (buntele) kang dipangan. Ing Dieng pralambange Sendang Banyu Janjam, dadi ngemu rasa sekabehing manungsa yen bisa kudu sarwa sarwi digawe lega, adem ayem tentrem, kaya den banyu Janjam, kang ana ing tengah-tengahing Tlaga warna lan Tlaga Pengilon, simbule garuda ya nulih manengen. Ngemu rasa supaya kita tumindak kang jujur. Mula yen pancen niyat kersa dadi Satriya, santriya, rahadi manungsa, kawula, mengawula Gusti, sarate kudu bisa bagus ati, yaiku ngirib-irib mbalang utawa mbengkas napsu 3 (telu), yaiku : 1. Laumah kang ajak mangan ora narima, 2. Amarah kan tansah dipuji-puji, diajeni di aji-aji, 3. Supiyah kang tansah kepingin unggul nggugu diri, senajan ing batine tatu arang kaya kranjang, sugih utang, nanging aksine kudu garang njenggarang, ing Dieng dipralambangi : 1. Guwa Upas, iku pralambage cangkem (lesan) manungsa, iku uga mbebayani, bisa metu upase (wisane) utawa bisa ngentek-entekake kapercayan. 2. Kawah Kawah Sekidang, panase nguntar-untar iku pralambange panase kuping tumeka ing jerobe nguntar-untar, yen dituruti panas aten (kemeren, kabegjaning liyan).


16



3. Kawah Candradimuka, tegese candraning Rai utawa rupane manungsa, ora lanang ora wadon, rumangsane emoh kalah ayu utawa bagus, mula ditambah iki - ditambak iku, ora ketang kaya kongsi kaya dibanda-banda, bot-bote karepe dipuji-puji bagus utawa ayu, pancen abot sesanggane, yen ora kadurusan, ing batin kadiya Kawah Candramuka kinebur, sumube munggah ing Rai, dadi comong (geseng). Gunung Prahu, Prahu tegese ragane manungsa iku kaya dene prahu, iku kari sakersane sipemegang kemudi apa arep diiseni barang ala apa becik, iku yen kersa isenana kabecikan, dene kang kapialan kurebna. Gunung Kendil, Kendil tegese gunung pertapan, sapa wonge kang bisa ngilangi sega, tegese pasa, ngeposake rasa, tapa nata papa cintraka, iku kasiyate bisa keturunan Kitab Suci dadine pitutur becik 5 ayat, kang dipecahpecah dadi pyrang-prang ayat. Mula Gunung Kendil iku ceritane ana Kitab Sucine saka tilarane Kanjeng Nabi Sulaeman, tegese nganggoa solah tingkah kang iman. Nabi tegese pinunjul iku mesti pinujii, senadiyan tumeka ing janji, tapak lan tilase diaji-aji, iku kudu ditiru, marga ing sajroning manungsa jumeneng Kitab Tu-Lesan Suci, nanging isih katutupan Kendil marga durung solah Iman. Tlaga Suwiwi, Suwiwi tegese yen kita iki wis jembar pengalamane lan uga bisa nglakoni pituturing guru kang Suci, iku sayekti bakal jembar tebane, bakal diasihi ing Gustine bakal akeh pasadulurane. Dene prasemone manuk burak, tegese burak yaiku tatit, yen Tanah Jawa Kanjeng Sultan Agung lan Kaki Cinde Omah, kang menyang Mekah amung 15 menit wis tekan, kesit kaya tatit, rikat kaya kilat, liya-liyane uga akeh. Mula jaman kuna tanah Jawa ora bisa dijajah. Bisane marga Ratu diadu Ratu, yen saiki bangsa diadu karo bangsa, tetangga dadi pecah belah, iku aja diarah. Mulane iku aja sok ngala-ala wong kuna budha balik kita iki turunan wong apa ? Kita iki dudu bangsa Londa anggepe ke-Mlonda Londa persis kaya Londa, ya isih disebut Inlander Jaman Jepang keJepang-Jepangen, ya isih Jawa sentut tai dikuconi resik dadi kumakkumik. Apa maneh dadi Arab yen pengarang saya angel, ngarani Wahid www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

17



jare Ngahad, ngarani Isnein jare Senen sapiturute akeh salahe. Mula ana tembang Cik dudu Londa dudu Jawa kebatinane dudu. Ooo, Bongbai jangko-jangko gela-gelo emoh diarani bodo. Telaga Bale Kambang, Kambang tegese manungsa duwe kekarepan tansah kemambang kemelem kaya karet mulur mengkeret. Sumur Jalatunda, Jalatunda tegese manungsa yen arep keparingan kanugrahan, tansah ditunda (dianti) nganggo dicoba, dijajal, digoda bisa kuwat apa ora, yen ora kuwat wahyune sida merat mlesat, malah nyangking wernawerna gerabah binanting pecah. Kawah Sileri, Sileri tegese sakabehe manungsa iku duwe kotoran kapialan, kejahatan, kuwatir, was-was iku kudu dibuang. Gasiran Asu-Wotama, sakabehe manungsa tansah kemalingan kalebon rasa ala, kasebut panggodaning setan, iblis, laknat, tegese ajak gonjang-ganjing, kocarkacir kawusanane. Kacarita R. Asuwatama ngemban dawuhe kang Rama Pandita Durna, supaya mateni R. Parikesit, marga supaya aja lestari dadi Ratu adil ing nuswa Jawa, ing tembe R. Asuwatama jumeneng Ratu nanging jabang bayi R. Parikesit kinasih ing Dewa, ngerti ana Duratmaka (maling) nangis makantar-kantar gejol-gejol mancal pusaka kang gimletak ana ing sikil kepancal kontal malesat, ngenani Duratmaka Asuwatama kecandak dadane pecah, wasana R. Asuwatama ora sida dadi Ratu ing Tanah Jawa. Pasemon Asuwatama iku uga saemper ing tanah air kita lagi bae lahir Merdika uga kalebon Duratmaka kang anggangsir tansah malih pasang aji sirep nanging jabang bayi R. Mardika ginugah ing Hyang Widi sakehing Duratmaka (maling) malihan Sirna ngemasi. “Telaga Merdika” tegese tanah air kita iki tansah arep diperkosa (bregada) arep dirobah dening Ratu Sabrang, semono sira ya arep diperkosa dening angkara murka, supaya tumindak jahat, kejem, musrik, murtat, mungkar, iku aja dituruti, marga cadangane ing jurang kasangsaran.


18



SA’KABEHING WUJUD IKU AJA MUNG DIWACA SA’LAMBA

Mekah tegese panggonan. Sakabehing titah kepengin panggonan Edi tur Aeng. Musarofah tegese kawruh. Edi aeng yen di-embat-embat dadi kawruh pitutur. Tawaf tegese mider-mider. Nutur-nutur mideringrat tuturen kautamane. Masjid tegese temen. Sapa kang temen bakal tinemu. Wukuf tegese anteng. Bisane anteng iku eneng lan sa’eneng. Chajaros tegese Watu ireng. Kayu lan watu aja dianggep Allah. Mesjidil Kharom tegese temen-temen. Kharom tegese larangan mula wong semedi iku kesengsem barang kang Adi utawa niyat nindakake kebagusan, iku tansah warna-warna reridune, Iblis Laknat, tansah ajak kocar-kacir gonjang-ganjing. Kacarita : Yen ing Dieng kasebut Sikrumpyang tetesing banyu Wi, Adi winadahan bokor Kencana, mancur dadi 4 (papat) : 1. Kang mancur Ngidul-ngulon, dadi Sirayu (Sirah Hayu). 2. Kang mancur Ngalor dadi kali Calawada. 3. Kang mancur Ngetan dadi kali Wana Raja. 4. Kang mancur Mangulon dadi kali Badra. Ing Sikrimpuyang, yekti dadi larangan, sapa-sapa kang wani-wani nyedak sendyana temen-temen dikaya temen, sayekti ilang ora bisa bali. Iku beda karo Masjidil Kharom ing Arab. Yen ing Dieng diwujudi tuk mili papat kalimo karo kang asli. Mula ngger putuku kang sun-eman-eman yen lali den eling-eling, yen sira uga kepanggonan kadang 4 kalima awakira, iku kudu dirukti dieman, disambat sebut, yen Arabe Sachabat kalima, yen Padalangan kalima Sabda, iku sayektine slamet. Penget : Pamacane dibolan-baleni, yen pancen becik kudu diudi, para kanca warahana nulis Jawa, Arab, Latin kanggo nyateti We Yoga Dhi, ing tembe kanca-kanca dadi kanca kang Adi Aeng. www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

19



WONG MANCA PRAJA SAYEKTI BAKAL ANGEANGE-JAWA JUDAH, MEKAH, MADINAH, JIARAH ING TANAH ARAB, ING TEMBE WONG MANCA PRAJA SAYEKTI BAKAL JIARAH ANGEJAWA PRAMBANAN, BOROBUDUR, DIENG

Rukune kejayaan ana 7 yaiku tumindake para Wali lan Satriya, dene sarat-sarate sesuci banyu 8, wolung prakara, ing teku laku. Laku-lakune kaya dene prasemone lakune saka Wonosoba menyang Dieng : 1. aja nDandeng-ndandeng, 2. ayo pada ngudi Ilmu Kejiwaan, 3. kudu Semanget, 4. aja Ngalur-ngalur semaya, 5. Garung (garu) buangen alane, kasile bisa lega menjer-menjer (tlaga mejer-mejer), 6. yen Karejan jupuken sarine, 7. supaya bisa sejajar ing sepada-pada iku bisa Sakti tur Aeng. Iku aja “Kesusu Leren” dupeh wis dadi pangayoman Ringin agung, Lurunen supaya “kongsi lobang” kudu Oman (pari) kudu Kesit (sregep) kang teguh kukuh kaya dene Patak (sirah) Banteng, kudu di “Terusna”. Lukarana bungkus-bungkus ira (Bima Lukar iku lagi bisa Adi tur Aeng. Taraf teges mider-mider plesir mirsani candi-candi watu ireng ana 7 cacahe kasebute ancer-ancer (manara) Medinah ya ana 7, Mekah 5. Sangi tumekane Sofa lan Marwah teges wong urip kudu lumaku marang wates, jepoting Roh, yen Dieng ing Pertapan gumenggeng padukuhane kaki Semar tegese kasengsem barang kang Samar ing tengen tlaga Pengilon, tegese yen sira nolih mengiwa “warna-warna kang digagas” mula iku Ngiloa, yen wruh rupane dewe, banjur rumangsa yen mung titah (kawula). Mulane kudu tachalul tegese cukur, dene kang dicukur rambute iku mung kanggo prasemon, dene hakekate sak bener. Nglukari bungkus-bungkus bronjong-bronjong kapiyalan, kang kuwatir diarani ora sugih lan singgih, iki ajak adol pamrih (pamer).


20



Wukuf ana ing ara-ara Ngarfah, Wukuf tegese ngenebatake utawa ngeningake budi Hawa, Ngarfah iku artine weruh ninging sanubari Jawane eneng ening saeneng. 1. Candi Darmakesuma, ngemu maksud raga sipat Darma, kratone ana ing Candi Kembang Gedang genepe nakula lan Sadewa, iku ana ing ati loro. 2. Candi Arjuna, ngemu maksud raga duwe kekarepan kang nikmat kratone ana ing Candi Planangan mula garwane Sirkandi, Sembodro, tegese Sir = karep, kandi wewadah, Sembodro, Sem = kasesem, Bodro = teguh. Kasebut ana ing Jana Loka (Baitul Mukadas) menara telu, kasebut omah pasucen, yaiku isi aer Jun = pringsilan 2, senjata konta siji, mula manungsa iku kudu ngerti marang asali, useli, nuli ana banyu Kastuli. 3. Candi Semar, ngemu maksud manungsa duwe palungguhan bunder Samar ora lanang ora wadon, kratone ana ing Candi Peru iku tansah njaga keslametane badan “Candi Kresna” manungsa duwe jaksa agung, kratone ana ing Candi Sirah, Baitul Makmur (guruloka). 4. Candi Werkudara, manungsa duwe kekarepan jujur kratone ana ing Maras Wahanane ngajak marang kateguhan. 5. Candi gatutkaca, manungsa kudu duwe watak kang gawe pepadang kratone ana ing kaca wirango. Pasemon kang diwujudi ing Dieng iku buktine lan nyatane, emperempere, kayata Kawah Candradimuka ya panas tenan yaiku candraning Rai kita. Dadi hakekate samangsane kita bisa Jiarah Mekah Madinah (Borobudur, Dieng) iku aja mung dipriksa saklamba, iku ibarate kita meguru kang wus diwejang-wejangake, kabeh-kabeh iku didunung ana ing ilmu kabatinan saupama wong memangan aja mung kulite (buntele) kang dipangan. Ing Dieng pralambange Sendang Banyu Janjam, dadi ngemu rasa sekabehing manungsa yen bisa kudu sarwa sarwi digawe lega, adem ayem tentrem, kaya den banyu Janjam, kang ana ing tengah-tengahing Tlaga warna lan Tlaga Pengilon, simbule garuda ya nulih manengen. Ngemu rasa supaya kita tumindak kang jujur. Mula yen pancen niyat kersa dadi Satriya, santriya, rahadi manungsa, kawula, mengawula Gusti, www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

21



sarate kudu bisa bagus ati, yaiku ngirib-irib mbalang utawa mbengkas napsu 3 (telu), yaiku : 1. Laumah kang ajak mangan ora narima, 2. Amarah kan tansah dipuji-puji, diajeni di aji-aji, 3. Supiyah kang tansah kepingin unggul nggugu diri, senajan ing batine tatu arang kaya kranjang, sugih utang, nanging aksine kudu garang njenggarang, ing Dieng dipralambangi : 1. Guwa Upas, iku pralambage cangkem (lesan) manungsa, iku uga mbebayani, bisa metu upase (wisane) utawa bisa ngentek-entekake kapercayan. 2. Kawah Sekidang, panase nguntar-untar iku pralambange panase kuping tumeka ing jerobe nguntar-untar, yen dituruti panas aten (kemeren, kabegjaning liyan). 3. Kawah Candradimuka, tegese candraning Rai utawa rupane manungsa, ora lanang ora wadon, rumangsane emoh kalah ayu utawa bagus, mula ditambah iki - ditambak iku, ora ketang kaya kongsi kaya dibanda-banda, bot-bote karepe dipuji-puji bagus utawa ayu, pancen abot sesanggane, yen ora kadurusan, ing batin kadiya Kawah Candramuka kinebur, sumube munggah ing Rai, dadi comong (geseng). Gunung Prahu, Prahu tegese ragane manungsa iku kaya dene prahu, iku kari sakersane sipemegang kemudi apa arep diiseni barang ala apa becik, iku yen kersa isenana kabecikan, dene kang kapialan kurebna. Gunung Kendil, Kendil tegese gunung pertapan, sapa wonge kang bisa ngilangi sega, tegese pasa, ngeposake rasa, tapa nata papa cintraka, iku kasiyate bisa keturunan Kitab Suci dadine pitutur becik 5 ayat, kang dipecahpecah dadi pyrang-prang ayat. Mula Gunung Kendil iku ceritane ana Kitab Sucine saka tilarane Kanjeng Nabi Sulaeman, tegese nganggoa solah tingkah kang iman. Nabi tegese pinunjul iku mesti pinujii, senadiyan tumeka ing janji, tapak lan tilase diaji-aji, iku kudu ditiru, marga ing sajroning manungsa jumeneng Kitab Tu-Lesan Suci, nanging isih katutupan Kendil marga durung solah Iman. Tlaga Suwiwi, Suwiwi tegese yen kita iki wis jembar pengalamane lan uga bisa nglakoni pituturing guru kang Suci, iku sayekti bakal jembar tebane, bakal www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

22



diasihi ing Gustine bakal akeh pasadulurane. Dene prasemone manuk burak, tegese burak yaiku tatit, yen Tanah Jawa Kanjeng Sultan Agung lan Kaki Cinde Omah, kang menyang Mekah amung 15 menit wis tekan, kesit kaya tatit, rikat kaya kilat, liya-liyane uga akeh. Mula jaman kuna tanah Jawa ora bisa dijajah. Bisane marga Ratu diadu Ratu, yen saiki bangsa diadu karo bangsa, tetangga dadi pecah belah, iku aja diarah. Mulane iku aja sok ngala-ala wong kuna budha balik kita iki turunan wong apa ? Kita iki dudu bangsa Londa anggepe ke-Mlonda Londa persis kaya Londa, ya isih disebut Inlander Jaman Jepang keJepang-Jepangen, ya isih Jawa sentut tai dikuconi resik dadi kumakkumik. Apa maneh dadi Arab yen pengarang saya angel, ngarani Wahid jare Ngahad, ngarani Isnein jare Senen sapiturute akeh salahe. Mula ana tembang Cik dudu Londa dudu Jawa kebatinane dudu. Ooo, Bongbai jangko-jangko gela-gelo emoh diarani bodo. Telaga Bale Kambang, Kambang tegese manungsa duwe kekarepan tansah kemambang kemelem kaya karet mulur mengkeret. Sumur Jalatunda, Jalatunda tegese manungsa yen arep keparingan kanugrahan, tansah ditunda (dianti) nganggo dicoba, dijajal, digoda bisa kuwat apa ora, yen ora kuwat wahyune sida merat mlesat, malah nyangking wernawerna gerabah binanting pecah. Kawah Sileri, Sileri tegese sakabehe manungsa iku duwe kotoran kapialan, kejahatan, kuwatir, was-was iku kudu dibuang. Gasiran Asu-Wotama, sakabehe manungsa tansah kemalingan kalebon rasa ala, kasebut panggodaning setan, iblis, laknat, tegese ajak gonjang-ganjing, kocarkacir kawusanane. Kacarita R. Asuwatama ngemban dawuhe kang Rama Pandita Durna, supaya mateni R. Parikesit, marga supaya aja lestari dadi Ratu adil ing nuswa Jawa, ing tembe R. Asuwatama jumeneng Ratu nanging jabang bayi R. Parikesit kinasih ing Dewa, ngerti ana Duratmaka (maling) nangis makantar-kantar gejol-gejol mancal pusaka kang gimletak ana ing sikil kepancal kontal malesat, ngenani Duratmaka Asuwatama kecandak dadane pecah, wasana R. Asuwatama ora sida dadi Ratu ing Tanah Jawa. www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

23



Pasemon Asuwatama iku uga saemper ing tanah air kita lagi bae lahir Merdika uga kalebon Duratmaka kang anggangsir tansah malih pasang aji sirep nanging jabang bayi R. Mardika ginugah ing Hyang Widi sakehing Duratmaka (maling) malihan Sirna ngemasi. “Telaga Merdika” tegese tanah air kita iki tansah arep diperkosa (bregada) arep dirobah dening Ratu Sabrang, semono sira ya arep diperkosa dening angkara murka, supaya tumindak jahat, kejem, musrik, murtat, mungkar, iku aja dituruti, marga cadangane ing jurang kasangsaran. SA’KABEHING WUJUD WUJUD IKU AJA MUNG DIWACA SA’LAMBA

Mekah tegese panggonan. Sakabehing titah kepengin panggonan Edi tur Aeng. Musarofah tegese kawruh. Edi aeng yen di-embat-embat dadi kawruh pitutur. Tawaf tegese mider-mider. Nutur-nutur mideringrat tuturen kautamane. Masjid tegese temen. Sapa kang temen bakal tinemu. Wukuf tegese anteng. Bisane anteng iku eneng lan sa’eneng. Chajaros tegese Watu ireng. Kayu lan watu aja dianggep Allah. Mesjidil Kharom tegese temen-temen. Kharom tegese larangan mula wong semedi iku kesengsem barang kang Adi utawa niyat nindakake kebagusan, iku tansah warna-warna reridune, Iblis Laknat, tansah ajak kocar-kacir gonjang-ganjing. Kacarita : Yen ing Dieng kasebut Sikrumpyang tetesing banyu Wi, Adi winadahan bokor Kencana, mancur dadi 4 (papat) : 1. Kang mancur Ngidul-ngulon, dadi Sirayu (Sirah Hayu). 2. Kang mancur Ngalor dadi kali Calawada. 3. Kang mancur Ngetan dadi kali Wana Raja. 4. Kang mancur Mangulon dadi kali Badra. Ing Sikrimpuyang, yekti dadi larangan, sapa-sapa kang wani-wani nyedak sendyana temen-temen dikaya temen, sayekti ilang ora bisa bali.


24



Iku beda karo Masjidil Kharom ing Arab. Yen ing Dieng diwujudi tuk mili papat kalimo karo kang asli. Mula ngger putuku kang sun-eman-eman yen lali den eling-eling, yen sira uga kepanggonan kadang 4 kalima awakira, iku kudu dirukti dieman, disambat sebut, yen Arabe Sachabat kalima, yen Padalangan kalima Sabda, iku sayektine slamet. Penget : Pamacane dibolan-baleni, yen pancen becik kudu diudi, para kanca warahana nulis Jawa, Arab, Latin kanggo nyateti We Yoga Dhi, ing tembe kanca-kanca dadi kanca kang Adi Aeng. SAKABEHING TULISAN IKU NGEMU MAKSUD HaHa-na, na Hananingsun, ingsun iku hana. CaCa-rara-ka, ka wujudingsun, ingsun wujud Caraka (reroncen). DaDa-tata-sasa-wawa-la, la polah tingkahingsun, ingsun polah lan tingkah datan suwala. PaPa-dada-jaja-yaya-nya, nya karepingsun, ingsun karep padajayane. MaMa-gaga-baba-tata-nga, nga pati urip wadangingsun, ingsun atutup (buntel) wadag, sumangga batange, tegese Laillahi tangala. Yen digugu pitutur We Yoga Dhi, yaiku pasinaone “kawula” ngawula Gusti, yaiku bagusa atinira. Nanging kudu kang teguh kukuh bakuh kaya dene Banteng aja kongsi lemeran ya “umat” (umat-umatan) yaiku kang disebut kawul, tegese kompal-kampul katiyup ombyaking suwara, dadi ngalor-ngidul rejekine emoh kumpul. Sakabehing barang-barang iku urip, nanging emoh nderek wong kang kasebut kawul, margo sedela wae wis diedol, aliyas diijolake beras, apa iku jenenge slamet waras ???


25



Mangkene tembange : Dandhanggula Klara-lara laraning ati, Ora kaya wong tininggal arta, Kang wus ilang piyandele, Lipure yen mung turu, Lamun tangi sungkawa malih, Urip tanpa tujuan, Amung kompal-kampul, Pinda kawul ing lautan, Ngalor-ngidul tinggal Hyang Widi, Tinitah tan paedah. Sapa wongw bisa anglakoni, lan anawoa, patang puluh dina suwene, lan tangi waktu subuh, lan sabar suburing ati, insya Allah tinekan, sakarsanipun tumrap anak rayatira saking ngudine elmu We Yoga Dhi iki, rahayu aneng sira. PRASEMON KAWRUH KASAMPURNAN ELMU PANGOTAK ATIK SUPAYA GATUK MATUK DADI ORA KUMETAK TUTUK TUTUK TINUTUR Ular-ular setiti saka nonton wayang. Dene bab wayang iku saka yasane Kanjeng Sunan Kalijaga, minangka prasemon-prasemon kawruh kasampurnan, kang dikibar-kibarake kongsi tumeka saiki kang dadi kembang lambe para setriya kang ulah kebatinan. Mungguh saka penemune penganggit, wayang iku digambar miring iku ngemu prasemon, tegese ana utawa ora, dene wayang iku dadi contoconto piwulang kawruh lahir lan kebatinan, dene kang dadi Dalang, biyene ya Kanjeng Sunan Kalijaga dewe dek isih wayang beber, ginambar ana ing mori, yen ngudal piwulang kanti ditudingi nganggo


26



tuding, saya suwe saya diapikake, digawe nganggo kulite kayu, banjur sakpiturute. Dene Dalang iku tegese ngudal piwulang kang arep ilang, utawa ngudal piwulang supaya ora ilang. Bab wayang iku minangka prasemone (pralambang) Jagad Gede, lan uga prasemone Ngelmu kajaten, saiki tak jupuk prasemone Ngelmu.

1. Kang duwe gawe iku kang minangka ibarate kang Kuwasa, ibarate arep nganakake Jagad, dene dalang kang minangka dadi utusane, kang Kuwasa nyekel komando, lan uga mobah lan musiking wayang pinurba wasesa dening Ki Dalang, semono uga Ki Dalang ora kena nggugu sak karsane dewe, ya kudu manut lakone si wayang. Ya wayang iku diarani ora bisa obah, lan ora bisa musik, ora duwe daya lan ora duwe kekuwatan, yen ora dikersakake Dalang, cara Arabe : La khaola wala kuwata illa bilahil alaiyul adhim, adhim ya iku ibarate raga wadag, ya awakawakaning manungsa, kang diwayang-wayangake dening pikiran (angenangen). Dadi Dalang tegese : angen-angen pikiraning manungsa. Wayang tegese raga wadag awak-awakaning manungsa.

2. “Wayang” yen wis entek (tutug) lelakone, iku banjur dilebokake kotak, arep dibuang utawa dicemplungake kali ya kena, dene dirukti dibuntel mori, digawekake luangan digawa menyang kuburan, iku amrih kautaman, iku kaprahe Jaman, iku sejatine mung kurungan, dene isine Roh (manuke) wis njepot, sak paran-paran nanging sira aja kapusan, goleka guru kang temenan kang tumuju ing kasampurnan aja seneng yen mung ngumbar kamurkan, iku ing tembe bisa salah ing kedadiyan, mulane sakabehing bangsa pada duwe tuntunan amrih bisa kautaman.

3. “Dalang” tegese angen-angen (pikiran) kang ngobahake awak-awakan kita, yen wis rampung anggone mayangake. Dalang tan kena diganduli wis mesti kudu mulih menyang asale ya panggonane dewe. Kang nonton nuli ngucap; asal saka ora ana, ya bali ora ana; cara Arabe Innalillahi waina illaihi rojiun, asal sepi banjur rame-rame surak bareng Rohe (manuke) njepot banjur sepi nyenyet tanpa aji, sebab keteg kunge wis www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

27



ilang wis ora bisa kumlungkung umuk-umukan ngaku wong agung, pari basan : ciri wanci sayekti ginawa mati, goleka sucining ati. Dene Dalang yen nglakokake wayang digawe kasar (nasar) iku bakal dinukan, marang kang Kuwasa, kanggo saksine ongkose disemayani, tegese diadohi ing sandang lan pangane. Semono uga angen-angen (pikiran) ngawa awakawakan raga wadag digawa nang Penasaran saru (nasar) nang kapialan, wekasane si awak enggal rusak banjur dilebokake kotak, mula wong jaman saiki umure cendak, jalaran tansah rungsang-rungsang ora kepenak, mula yen mayang-mayangake awak kang tata titi tatas lan ngati-ati, dadi wayange (raga) ora enggal rusak (bodol), dene Ki Dalang mayangake wayange, tapi dalange sok ora dikaton-katonake, iku kena diarani ngilang-ilangake jasane Ki Dalang. Mula tontonan wayang iku yen di grayang dadi piwulang, kanggone wanita lan priya.

4. “Kelir” minangka warana (wates) aling-alingane Dalan lan kang Kuwasa, mula ora bisa ketemu, yen anggone mayang durung rampung. Ya iku kang diarani cepak datanpa senggolan yen adoh datanpa wangenan. Dene kang ana sakjerone kelir iku kang minangka badan alus, tegese badan becik, iku bisa weruh kang ana ing sak njabaning kelir, iku gambare kita yen lagi susah kadang-kadang ngimpi ditemoni leluhur kita. Dene yen tindak kurang sesrawungan utawa jahat teka lakune nyebal saka penggawe becik, iku kang mesti ora bisa oleh ulem-ulem, semono uga ing besukyen tuwa. Mula ambagusnaho ing atinira, kulawarga tetulunga, ing sanak lan tangga, kang lagi nandang sangsara, lan kepetengan nalar, ganjarane (batene) ing tembe bisa kaparingan ulemulem ora kaget lan bingung ora wedi sak mangsa tumeka ing janji, mula kudu Nga-Ji tegese anutupi babahan nawa sanga, angesti sawiji, sedakep sluku tunggal. (Nga-Ji barang 9 diaji-aji).

5. “Blencong” ateges pepadang (srengenge) ya pepadange dalang kang minongka pkiran kang tumus saka ati, iku tujokna marang pepadange ing sapada-pada tumitah disik, amrih bisa metu soroting cahya, yaiku kang dijenengake metu nure, utawa kang tansah ngresepake (merak ati), yen atine peteng rubes ngenes, iku ora duwe cahya marcahya, kembukkembuk, pucet iku martandani kaoncatan ing pepadang (blencong) yaiku nyandak-nyandak tuna nggayu-nggayuh runtuh, iku banjur kepetengan www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

28



karep iku ingkang diibaratake jahanam iku adate ewa cuwa gela, marga wis ilang piyandele, iku marga keilangan pepadang, dadi anggonira mayangake awak-awakan kesasar sasar nasar, pungkasane kecemplung ing jurang kasangsaran, tansah kalebon setan kang ajak ora aman, tumrap marang sesrawungan, mula kang “pada tukar pengalaman”. Mula iku yen lali den eling-elingake, ungalna blencong pepadang banjur bisa nimbang ala lan becike ing awake dewe sing saya suwe saya padang, ing tembe bakal metu cahyane utawa nure, yaiku kang diarani Nur Muhammad tegese kang pinuji yen Jawane diarani Maha Yana, tegese Maha iku luwih puji, Yana iku angen-angening manungsa, kang wis bisa tumindak ing kebagusan, yen Brahmana tegese Pana Raga Brahma tegese Raga, Na tegese Pana tegese Pan Pepadang. Mula aja sok nacad kae ala aku becik tur suci. Yen durung ngerti pait lan getire, lan durung meguru kang kanti tatas buntas. Dene manungsa kang bagus atine iku bisa metu Nure (cahyane) dadi sing sapa ndulu gede cilik lanang lan wadon teka welas teka asih, asih saking polah tingkah kang ngalah plalah, iku lagi katekan begja, banjur katekan pinter, nuli cukup.

“Y O G A” Gamela tinabuh “YOGA” tegese anak, tegese kadang, tegese isenisening manungsa iku ana 17 Yoga, dene lambang Indonesia Garuda ana 17 ler wulu, dicundukake ing Islam ana 17 rakaat iku ana sak jabane wangon, kang ana sak jrone wangon, kang nabuh ana kuwasane dewedewe iku kang agawe suwara lan mobah polah, mula aja ngaku-aku pinter. Dene kotakan (ndondangan) kang ganep 30 kotak pelog slendro, lahir batin genepe tulisan Arab ana 30, yen aksara Jawa ana 30 kara aksara murda, ya tulisane wis ana ing awake dewe, alip tegese Ha, tegese Irung (dalan urip). Mula watake satriya tanah Jawa yen kapengkok ing panca baya mbanjur dipépét utawa ditaling-tarung kamurkane, tegese tapa, tegese madang long-longan turu long-longan, cegah dahar lawan sare, tegese Pos-so, tgese ngeposake roso.


29



Dene wilahane gamelan kang genep ana 144 wilahan. Yaga kang dadi kumandone ana 4 wujud, iku kang tansah njaga lan ngreksa, kang dadi keslametane Ki Dalang, supaya aja kongsi sasar-susur kesasar-sasar. Mula iku para manungsa kabeh, lali-lali den elingake, elinga marang kang paring gesang, ye reroncen kang ana ing awake dewe, ya ibarate uba rampe Dalng, supaya katrima marang kang ana ing sajroning kelir. Yen Jawane kang diarani wijange sipat 20 direksa ing malaekat 144, tegese isen-isening jenjem dina lan pasaran 144 ana kuwasane dewe-dewe. GOLEKO PANGALAMAN GOLEKO PANGALAMAN KANGGO TAMBAHING IMAN SUPAYA AMAN BISA SUGIH SESRAWUNGAN Sang Betet kang trisna Putra lan Bangsa Engger, putraku kang sun dama-dama dadiya Satriya kang mulya lan uga utama, sira iku wis meguru, ya pancen bener marga Jaman maju, nanging aja kongsi keplayu-playu, iku dadi kurang rahayu, magra panjangkahe ke pliwat maju, dadi ninggal warisan-warisan IBU PERTIWI kang sira panggoni iki, mangka sira ngaku SATRIYA nanging ninggal PURWA (kawitan sala). Yen golek kawruh saka manca praja iku luwih utama nanging DUWEKE DEWE supaya dipapakena, ya di SURASA yen wis disurasa mangka tanpa daya wis wajibe kulak saka seje praja. Jangkah kang kapisan apa wis di-udi ? (diaji). Artine Dalang Wayang Yoga apa wis mengerti ?. Caritane Empu-empu apa wis mengerti ? Caritane Sayid Rachmat apa wis mengerti ? Kawitane agama Islam ange-Jawa apa wis mangerti ? Mula iku supaya disinau sakehing pitutur tuturen dikumpul-kumpulake KAWUL” supaya ora kompal-kampul ngalor-ngidul, kaya “KAWUL KAWUL ngelus-elus dengkul mamprul rejekine ora bisa kumpul, marga katiyup ombaking suwara kang saka manca Negara, wusana ilang asmaning “KAWULA KAWULA” KAWULA oleh jenang Kawul. www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library

30



Sarat-sarate ngawula Gusti supaya bagus ati, yaiku kang di asmani Rahaden, ya Rahadi, Ya Darah Adi, ya Rochadi, mula supaya duweya Iman kang “Maha Adi”. Adi”. Langkah siji Kabudayan lan Kesenian kang Di-udi. Langkah loro golek pengalaman kanggo ngoyak Jaman.

Sumber : Buku We Yoga Dhi (ayo pada diudi, yen digugu dadi Yoga kang Adhi).


31

BUKU WE YOGA DHI (ayo pada diudi, yen digugu dadi Yoga kang Adhi)

Recommend Documents