Huidveroudering
De huid … een levend orgaan • Buitenste bekleding van ons lichaam – Gemiddelde dikte: 1,5 mm – Rond de ogen: 0,5 mm – Op de voeten tot: 6 mm
• Grootste orgaan – Qua gewicht – Bij volwassenen: 2 m2
De huid … een levend orgaan • Gespecialiseerde cellen met eigen functie – Bescherming (fysisch, zon, …) – Temperatuurregeling – Pijnsensoren – Vocht- en vetregeling –…
De huid … een levend orgaan • Geeft informatie over onze gezondheid – “U ziet er goed uit” – “Ik voel me goed in mijn vel” –…
• Zijn huidziekten alleen maar ziekten van de huid?
Onze huid kan meer dan 100 jaar oud worden … Kraaienpootjes Wallen en donkere kringen Rimpels Vale teint Pigmentvlekken Verslapping
… maar blijft niet eeuwig jong!
De huid Corneocyten
EPIDERMIS
Keratinocyten
DERMIS
Fibroblasten
HYPODERMIS
Adipocyten
Keratinocyten • De basale laag van de opperhuid (kiemlaag) wordt gevormd door keratinocyten en melanocyten (10:1), (ongeveer 50.000 keratinocyten per mm2 huid). • De dochtercellen migreren naar hoger gelegen huidlagen. Tijdens de migratie sterven de keratinocyten af en verhoornen ze = corneocyten • Zo ontstaat het stratum corneum, de hoornlaag. – het verlies van water tegen te gaan – het lichaam te beschermen tegen stoffen van buiten.
• Melanocyten geven pigment af mee. • Om de 4 tot 6 weken wordt de opperhuid vernieuwd.
Fibroblasten • Belangrijkste cel van het bindweefsel (dermis). – verantwoordelijk voor de synthese van alle elementen van de extracellulaire matrix • het collageen (niet elastische vezel die zorgt voor de stevigheid van de huid), • elastische vezels (elastine elastine) • glycosaminoglycanen (GAG’s): basis voor collageenrijk weefsel en voor vochthuishouding
Adipocyten • Onderhuids (hypodermis) vetweefsel bevat adipocyten adipocyten. – Nodig voor energiebalans – Ondersteunen huidweefsel – “Oorzaak” van cellulitis
De huid
O ja, en ook nog … • • • • • • •
Tastzin Druklichaampjes Poriën Talgklieren Haren Bloedvaten …
Wat kunnen we zelf doen? • • • • • •
Evenwichtige voeding Antioxydanten Voldoende drinken (hydratatie) Lichaamsbeweging en sporten Beschermen tegen de zonnestralen Minder of niet roken (versnelt de veroudering)
Hoe kunnen we de huid jeugdig houden? • Goed reinigen • Altijd beschermen tegen UVA en UVB, nu ook vaker in ‘gewone’ dagcrème • Preventieve verzorging, te beginnen met de oogcontour • Antioxydanten: oraal en lokaal • De beste garantie voor een jeugdige huid: hydratatie
Waarom is reiniging zo belangrijk? Onzuiverheden verwijderen = huidproblemen vermijden: – – – –
te sterke ontwikkeling van de bacteriële flora samenklitten van dode cellen aan huidoppervlak opeenhoping van huidsecretieproducten afzetting van vuil
VERONTREINIGING TOXINEN HOORNLAAG OPPERHUID TOXINEN OPPERHUID
En daarna hydrateren! Voldoende aanvoer van vocht (endogeen en exogeen) Aanwezigheid van NMF’s (ureum, hyaluronzuur hyaluronzuur, lipiden, …) Aanwezigheid van lipiden in de celmembranen en de intercellulaire ruimten Aanwezigheid van een hydrolipidenfilm van goede kwaliteit (W/O)
De 3 stadia van de hydratatie: • De dermis (= “waterreservoir”) brengt water naar de diepe lagen van de epidermis via de epidermale basalemembraanzone • Dit water migreert vanuit de diepe epidermislagen naar de oppervlakkige lagen dank zij transportsystemen (aquaporines aquaporines) • Het water wordt in de hoornlaag vastgehouden dank zij specifieke bestanddelen (NMF NMF)
De hydrolipidenfilm • Natuurlijke emulsie • Waterig deel • afkomstig van huidperspiratie zoals de zweetsecretie
• Lipidendeel • vetoplosbare fractie afkomstig van het sebum en de lipiden die de epidermis aanmaakt.
• Onontbeerlijk voor de soepelheid van de huid – vocht aan het huidoppervlak vasthouden – dehydratatie tegengaan – beschermen tegen bacteriën
Dehydratatie van de huid Symptomen – Fijne, horizontale lijntjes (eerst) in de meest tere zones – De huid voelt onregelmatig aan en verliest haar soepelheid – Ze lijkt kwetsbaarder en gevoeliger – Wanneer men lacht of geeuwt, gaat de huid trekken, alsof ze heel dun en “te klein” is geworden
Huidveroudering: een natuurlijk, progressief proces!
Types huidveroudering Hormonale veroudering
60 25
Fotoveroudering Myoveroudering
35 50
Chronoveroudering 40
Jonge huid Dun stratum corneum
Optimale celvernieuwing
gladde en stralende huid
Rijpere huid Dik en onregelmatig stratum corneum
Vertraging van de celvernieuwing
Verminderde activiteit van de fibroblasten
rimpels
Huidveroudering Intrinsiek of chronobiologisch
– Genetische factoren
– Hormonaal / Menopauze – Variërende leeftijd van optreden veranderingen
Extrinsiek
– Externe factoren • Zon • Vervuiling • Klimaat (zeelucht, wind, regen)
• Stress • Roken • Voeding
Chronobiologisch: epidermis Belangrijkste histologische kenmerk: verdunning van de dermo-epidermale laag: – Een vermindering van het uitwisselingsoppervlak tussen dermis en epidermis (minder voeding). – Een vertraging van de celvernieuwing – Een afname van de aanmaak van lipiden door het stratum corneum • Vetzuur- en cholesterolgehalte vermindert met 20% per 10 jaar
– Gemakkelijker loslaten van de epidermis
Intrinsiek
Chronobiologisch: epidermis Andere kenmerken: – Verminderde aanmaak van cytokinen + vermindering van de cellen van Langerhans = verminderde immuniteit – Vermindering van het aantal melanocyten (20% / 20 jaar) – Verminderd DNA-herstel (toename van de huidkankers) – Verminderde aanmaak van vitamine D (-75% in de loop van het leven) Intrinsiek
Chronobiologisch: dermis • Vermindering: – – – – –
20% dikteverlies Collageen type I wordt omgezet naar oplosbaar type III Verandering in elastische vezels Zeldzamer worden en verdunnen van de bloedvaten Verminderde afscheiding van transpiratie en talg
• De dermis wordt bijgevolg: – relatief acellulair en hypogevasculariseerd, weinig elastisch en samendrukbaar. Intrinsiek
Myo--veroudering: 4 types rimpels : Myo
Kraaiepootjes Rimpels tussen de wenkbrauwen Rimpels van de neusvleugels naar de kin Rimpels op het voorhoofd In de leeftijdsgroep van 30 tot 34 jaar: 59% van de vrouwen. In de leeftijdsgroep van 35 tot 39 jaar: 82% van de vrouwen.
De jonge huid: de fibroblast ontspant zich snel na elke contractie
decontractie
contractie
Ontspannen fibroblasten
decontractie
Contractie van fibroblasten
De zone rondom de ogen. Zone die het meeste last heeft van de gezichtsspieren Zone die uitzonderlijk teer is : de huid is zeer fijn en voert traag de alvalstoffen af. Zone met een groot aantal zenuwvezels
Chrono--huidveroudering Chrono • diepere rimpelvorming • rimpels over het hele gelaat • verlies aan stevigheid
Hormonaal: menopauze De oestrogenen beïnvloeden: De huidpigmentatie Het behoud van het bot- en dermisch collageen De synthese van het steunweefsel van de huid Op de fibroblasten, de vaatwand en talgklieren bevinden zich oestrogeenreceptoren. Bij rooksters begint de menopauze 1 tot 2 jaar vroeger.
Intrinsiek
De menopauze Structurele veranderingen – – – –
Vergroting van de oogkassen Regressie van de kaken Vergroting van de neustop Ingrijpende veranderingen van de verhoudingen tussen de belangrijke structuren van het gelaat
Huidveranderingen – – – –
Droge huid Atrofie van de epidermis Dunner worden van dermis Verminderde adhesie tussen beide lagen
Menopauze: invloed op de 3 parameters 1. Atrofie – –
Voornamelijk ter hoogte van de dermis Daling van de oestrogenen: • Te kleine productie van collageen ( 30% de eerste 5 jaar, vervolgens -2,1%/jaar) • Verhoogde collageenafbraak • Vermindering van de elastische eigenschappen = verzakking van de huid – De dermatologische verandering gaat samen met de botverandering (osteoporose) Intrinsiek
Menopauze: invloed op de 3 parameters 2. Droogte – –
Daling van de hyaluronzuurconcentratie Verminderde afscheiding van de talg- en zweetklieren
3. Bleekheid van de huid – –
Vasculaire verandering resulteert in een vale teint Verminderde aanmaak van melanine •
De melanocyten worden gestimuleerd door de oestrogenen
Intrinsiek
Ook de hypodermis Oppervlakkige huidveroudering + Diepe veroudering van de hechtingsstructuren • HYPODERMIS = adipocyten • Verantwoordelijk voor de “zachte” structuren van het gelaat • (wenkbrauwboog, neusbasis, kin, …)
Degradatie van de lipostructuur • Aantal vetkussens vermindert • Volume vetkussens vermindert • Het huidmateriaal wordt minder ondersteund • De volumes nemen af
Pigmentvlekken • Overproductie aan melanosomen • Hyperactiviteit van het tyrosinase: overproductie van melanine • Verdeling van gegroepeerde melanosomen in de keratinocyten
En … een dunnere epidermis
de dikte van de totale epidermis vermindert tot 50%: basale cellaag ligt dichter bij het huidoppervlak (zichtbare melanocyten) vertraagde celvernieuwing: de migratietijd melanosoom – keratinocyt verhoogt de verminderde vascularisatie maakt de huid bleker : verhoogd contrast de wijziging en vervlakking van het micro-reliëf maakt de huid transparanter
Naarmate men (nog) ouder wordt… Verliest de huid haar elastische eigenschappen Gaan epidermis en dermis geleidelijk atrofiëren Wordt de dermis een slappere, vloeibaarder gel “perkamentachtig” uitzicht Raakt de verbindingslaag tussen dermis en epidermis afgeplat
Vanaf 60 jaar • Neemt de celregeneratie af met 50% • Verzwakt de weerstand • Huidatonie • Doffe teint • Droge huid • Verslapte huid
Extrinsieke veroudering • Fotoveroudering of heliodermie. – Klinisch: • Verdikken en verkleuren van de huid – Geelachtige vlekken + hyper- of hypopigmentvlekken
• Diepe of fijne rimpels (« oud leer ») • Telangiectasie, mee-eters, purpura en actinische keratosen • Benigne, premaligne en maligne tumoren
Extrinsiek
Effect van roken Tabak – Versterkt: • De fotogeïnduceerde veroudering • De hormonale huidveroudering • De carcinogene rol van UV – Grote rokers = 5 maal meer rimpels dan niet-rokers – Bleke teint, geelgrijze pigmentatie – Elastoïd uitzicht met vele cysten en mee-eters
Extrinsiek
Effect van vervuiling • Vervuilde atmosfeer oorzaak van: – Een verhoogde incidentie van huidkanker (verdunning van de ozonlaag, carcinogeen effect van koolwaterstof) – Verhoogde agressie van de UV – Verlaging van de huid pH – Verandering van de hydrolipidenfilm – Verzwakking van de huidbarrière met onmerkbaar vochtverlies Extrinsiek
En de mannen mannen?
De mannenhuid • Testosteron bepaalt de specifieke eigenheid van de mannenhuid • De huid is tot 20 % dikker en sterker gevasculeerd • Ze veroudert anders en later • 2 x meer sebum
Voedingssupplementen Sterk groeiende markt – veroudering van de bevolking – de cultus van het “jong blijven” – voorkeur voor natuurlijke behandelingen – van algemeen naar specifieke functies (huid, haar, …)
