Brussel Na dip t.g.v. uittocht ‘ 75‐’95 weer groei 1. 1,1 milj Inw
Kijken wij planologen architecten en bestuurders met kennis vooruit en schatten we in voldoende mate de noden van zowel landschap + stad, als de behoeften van mensen in ?
Ca35‐ 5=30km2 ca 5km2 Ca 5km2
161km hfst gewest‐ 35 km 2e kroon> 126km2
Er bestaat wel overeenstemming omtrent de demografische druk op Brussel (+ steden v/d kenniseconomie). Naast die druk zal ook een dalende woningbezetting en groeiende woninggrootte bepalend worden. Dwingt dat tot hoogbouw indien we landschap willen behouden?
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
“American dream”
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
economische, sociale en culturele veranderingen maken dat de stad, als motor van die veranderingen, het aantrekkelijk en duurzamer alternatief vormt voor het massaal gegroeide suburbane ‘landschap’ ‘Actieradius’ 1909:10000m 1950: 1600m 1979: 800m 2005: 270m
Omwille van aarde, welvaart, welzijn en ruimtelijke rijkdom is het intensiveren van de kwaliteit van onze steden wenselijk.
.
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Groei met 2 tendensen: Brussel groeit weer en snel Er is veel kantoor- en weinig woon-accomodatie, zowel in terrein als vloer Dat is ecologisch,economisch sociaal en cultureel niet gezond. Duurzaam is immers PPPP!
Kans rijk
Kans arm
kansarm
kansrijk
Gentrification 1 burgers
kantoren
Meer Hoog opgeleide vrouwen - Te veel kantoorvloer in verhouding tot woonoppervlak levert in vergelijking met vitale steden te weinig urbane interactie en intensiteit. a. Van een verhouding van 1 : 5 kantoor/wo m2 nu 10m2/inw! naar 1: 6 (8a9m2/inw) en b. van nu 27,5% grond voor wonen naar 35% toekomst , zou gezonder zijn. Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Gentrification 2 Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Toename gezinnen
-Ondanks virtuele verbindingen + flow van informatie nestelt de ontwikkeling van kennis en creativiteit zich vooral in fysieke interactie tussen mensen en daarop gebaseerde drive. (Zie offices Apple of Google) Dat geeft voorsprong aan economie en aantrekkingskracht van cultureel geladen steden en leidt tot meer inwijking van kansrijken, naast die van gelukszoekers. -Essentieel: een ruim aanwezige middenklasse in de stad. Kansen voor gezinnen (incl de aanwas van hoger opgeleide vrouwen die carrière, kinderen en evt man willen combineren, vraagt om de daarop voorbereidde stad. Bij een gebrekkig antwoord daarop in kwaliteit en prijs, kiezen zij noodgedwongen voor de suburbs.
-Maak Brussel klaar voor de21e eeuwse stedeling. Die vormt een snel groeiend aandeel van de bevolking dat de stad liefheeft en daar werken natuur en cultuur wil beleven: Fietsen joggen in het park of langs het kanaal en dan naar bib. Bios, concert of theater + werk.
-Zowel voor het geluk van deze mensen, voor de vitaliteit van de stad als voor het landschap is een massale keuze van ’n “second best” funest.
De inrichting van de woonomgeving, inclusief voorzieningen + de kwaliteit van het woningbestand dienen de waarden te bedienen waarop de levensstijl van deze nieuwe stedelingen berust. Scholen, publieke speel- en ontmoetingsruimten, sport/fitness, comfortabele en veilige fietsverbindingen, woningen met ruimte binnen en buiten waardoor de stedelijke dichtheid ontspant. Steden die daarin voorzien en hoog op de ladder van aantrekkelijke steden staan hebben de toekomst!
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Groei 3e tendens:
Als je hen voor de keus zou stellen wat kan er buiten de stad ? Dan niet die activiteiten maar eventueel wel het werk. Woonwerkafstand, ofschoon ‘n dagelijkse tijdsopslurper legt het af tegen de behoefte van deze citytrippers aan nabijheid bij stedelijke dynamiek en impulsen. Maar.. mark my words: de echte vitale stad biedt hen beiden: Het tempo van virtueel surfen maar nu in de reële wereld met interactie op vele vlakken. -En de stad profiteert van deze kennis en cultuurwerkers. De grotere steden die deze mensen trekken blijken economisch actiever. (2x zo grote stad > 115% economische activiteit/inw)
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Uw opgave is het die mensen die als stadsliefhebber bij voorkeur in de stad willen wonen niet weg te laten trekken als gevolg van een niet voldoend kwantitatief en kwalitatief aanbod, waardoor zij de brschikbarde prijs/kwaliteit verhouding uiteindelijk negatief beoordelen. Uw opgave is het daarom het kwantitatief en kwalitatief aanbod te vergroten. > Onderbouw uw plannen met een Verdichtingsstrategie!
Functioneel: Culturele dichtheid Interactiedichtheid Diversiteit/rijkdom Kennis en cultuur Stedelijke vitaliteit en dynamiek
De behoefte aan groeiend woonoppervlak wordt onderschat.
Bevolkingssamenstelling+ typologie
In 2040 is 150m2 woning voor 1,8 inw. gewoon. Ca 85m2 per persoon in plaats van 40m2
Fysiek: Differentiatie Netwerkdichtheid Woninggrootte
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
cer Quality of Living Survey ‐ Worldwide Rankings, 2011 634581410 City Country Vienna Austria Zurich Switzerland Auckland New Zealand Munich Germany Düsseldorf Germany Vancouver Canada Frankfurt Germany Geneva Switzerland Bern Switzerland Copenhagen Denmark Sydney Australia Amsterdam Netherlands Wellington New Zealand Ottawa Canada Toronto Canada Hamburg Germany Berlin Germany Melbourne Australia Luxembourg Luxembourg Stockholm Sweden Perth Australia
Brussels
Rank 1 2 2 2 5 6 6 8 9 9 11 11 11 11 11 16 17 17 17 17 17 17
Belgium
Montreal Canada Nurnberg Germany Singapore Singapore Canberra Australia Dublin Ireland Stuttgart Germany Honolulu, HI United States Adelaide Australia Paris France San Francisco, CA United States Calgary Canada Oslo Norway Helsinki Finland Boston, MA United States Brisbane Australia London United Kingdom Lyon France Barcelona Spain Lisbon Portugal Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit Milan Italy
Monitor
Personal Safety Ranking, 2011* City Country Luxembourg Luxembourg Bern Switzerland Helsinki Finland Zurich Switzerland Vienna Austria Geneva Switzerland Stockholm Sweden Singapore Singapore Auckland New Zealand Wellington New Zealand Copenhagen Denmark Düsseldorf Germany Frankfurt Germany Munich Germany Nurnberg Germany Dublin Ireland Amsterdam Netherlands Calgary Canada Montreal Canada Ottawa Canada Toronto Canada Vancouver Canada
23
Abu Dhabi
United Arab Emirates
24 25 25 25 25 29 30 31 31 31 31 31 36 36 36 39
Oslo Canberra Melbourne Perth Sydney Muscat Ljubljana Kobe Nagoya Osaka Tokyo Yokohama Berlin Hamburg Hong Kong Dubai
Norway Australia Australia Australia Australia Oman Slovenia Japan Japan Japan Japan Japan Germany Germany Hong Kong United Arab Emirates
40
Brussels
Belgium
2
Monitor 1 Brussel 1. 1,1 milj Inw 2. Ruim1,1% groei/ jaar 3. Verdichting of sprawl?
Ca35‐ 5=30km2 ca 5km2 Ca 5km2
161km hfst gewest‐ 35 km 2e kroon> 126km2
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Nicosia Rome Stockholm Praag Brussel Wenen Luxemburg Madrid Londen Sofia Helsinki 2 Kopenhagen 2 Ljubljana 2 Amsterdam Bratislava Parijs 2 Berlijn Warschau
2,10 1,36 1,33 1,20 1,11 1,09 1,07 0,77 0,77 0,62 0,49 0,43 0,34 0,28 0,28 0,25 0,25 0,24
Scenario’s Brussel 1. Inw 2. Ruim1,1% groei/ jaar 3. Verdichting of sprawl? Brussel vloeroppervlak Vijfhoek > 14 miljm2 1e kroon> 25miljm2 2e kroon> 26 milj m2 Totaal = 60 milj m2
Brussel 1. Inw 2. Ruim1,1% groei/ jaar 3. Verdichting of sprawl?
Brussel distributie van vloeroppervlak:
Ca35‐ 5=30km2 ca 5km2 Fsi ca Fsi ca 0,8 2,5
Vijfhoek > 14 miljm2 1e kroon> 25 miljm2 e 2 kroon> 26 milj m2 400 m
Totaal =
60
ca 5km2 Fsi ca 2,5
milj m2
(waarvan 10 milj m2 kantoren)
Ca35‐ 5=30km2 Fsi ca 0,8
Fsi ca 0,2
Fsi ca 0,25
161km hfst gewest‐ 35 km 2e kroon> 126km2
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
400 m
oppervlak
V/T
vloer
Vijfhoek
5km
2,8
14 milj m2
1e kroon
30km
0,8
25 milj m2
2e kroon
126km
0,2
26 milj m2
Totaal
162km
0,37
60 milj m2
161km hfst gewest‐ 35 km 2e kroon> 126km2
Verdichting vraagt bijv. 33% extra wo m2: 50milj m2 > 66 miljm2 wo + 10milj m2 kantoor kwantitatief oplosbaar> Of: Fsi Brussel 0,37> 0,47 Of Grand Project ring van 10km2 van 0,8 naar 2,5
5km van 0,25 naar 2 promoveren is 4 keer zo effectief als vijfhoek 5km van 2,5 naar 2,9! immers 8,5milj m2 ipv 2miljm2
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
op 435x435> Fsi =2,7
Rue la Fayette 21m
Vgl 22 wo van 115 m2 >2300m2 /verdieping Bij 8verd x 4blokken >32x> 74.000m2 BVO Op 145x145= 21.000m2 x 9= 666.000m2
517.240 m² op 600x800> Fsi =1,1 Burj Khalifa
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Fsi = 3,5
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Ruimte voor Typologische Variatie
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Dichtheids variabelen Gsi Fsi weefsel Bij Gsi 50% en Fsi van circa 1 tot 1,5 is er maximum variatie mogelijk
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Historie dichtheden: centrum, stad en voorstad
opbrengsten
Kosten/risico’s
status
є
Fsi > 1,5
downtown Urban fabric
suburb Dichtheid Gsi
Fsi
Verdichting door hoogbouw vraagt een zeer grote inspanning om aan uw verwachtingen /ambities van kwaliteit te voldoen. (a. bruto netto verhouding b.de bruto bouwkosten zelf en c. de risico’s liggen hoger) Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit Intuïtief schema
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Bruto stedelijke dichtheden: centrum, stad en voorstad Centrum: Stad : Voorstad :
1 op 0,5 1 op 1,2 1 op 10
Brussel 1. Inw 2. Ruim1,1% groei/ jaar 3. Verdichting of sprawl? Brussel vloeroppervlak Vijfhoek > 7 miljm2 1e kroon> 12,6miljm2 2e kroon> 7 milj m2 Totaal = 30 milj m2 Verdichting vraagt bijvoorbeeld 33% extra woning m2 : 20milj m2 > 27 miljm2 kwantitatief oplosbaar> Fsi 0,19> 0,23 Dat is ca 50% van de 1e kroon
m2 V/m2 T m2 V/m2 T m2V/m2 T
ca 5km2 Fsi ca 2,5
Ca35‐ 5=30km2 Fsi ca 0,8
Fsi ca 0,2
Fsi > 2
Toename
gezinnen Fsi 0,5-2
161km hfst gewest‐ 35 km 2e kroon> 126km2
Fsi 0,1-0,5
Strategieën Kwalitatief: Verbeter: 1. % kantooropp / woonopp! 2. % gezinnen<> % kleine huishoudens! 3. Diversiteit van typologieën ! 4. Grotere woningen 5. OV en fiets 6. Openbare ruimte
In de vijfhoek 2 tot 2,5m vloer op 1 meter terrein in het Brussels gewest 0,37 m op 1 m terrein oftewel voor iedere meter vloer is 3 respectievelijk 0,5 meter terrein/stadsoppervlak nodig Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
400 m
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
3 strategieën: 1. Binnenstedelijke organische groei stimuleren om vitaliteit van de stad te tonen eerder dan groots kwantitatief resultaat *. 2. Urbane projecten in de 1e kroon van Parijse allure. Zowel bouwblokken 6verd. als “villa’s” (vgl ook mews Londen) met grondontsloten woningen + park en watertorens 3. Verdichtingsprojecten
oppervlak
V/T
vloer
Vijfhoek
5km
2,8 > 2,9
14milj m2 > 14,5
1e kroon
30km
0,8 > 1
25 milj m2 > 29,5
2e kroon
126km
0,2 > 0,26
26 milj m2 > 32,
Totaal
162km
0,37 > 0,47
60 milj m2 > 77
3% 17% 32% 23%
NB.* Verdichting van het centrum , anders dan organisch, van Fsi 2,8 naar 3,… is technisch sociaal juridisch en financieel een moeilijke opgave met een betrekkelijk kwantitatief rendement . Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Amsterdam Olympisch kwartier
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Urban transformation Amsterdam 1990- 2000 Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
27 september 2002
BONGERD
PER WOONGEBIED 8-VS
8-SH
StV-vs
StV-sh
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
PT
diversen
0
0
80
60
0
3
4
0%
29%
14%
0%
27%
27%
0
0
0
0
0
2
0%
0%
0%
0%
0%
13%
8
40
23
0
2
3
25%
0%
18%
20%
15%
6%
0
0
25
0
0
0
0%
0%
6%
0%
0%
0%
16
72
79
0
3
2
50%
26%
19%
0%
27%
13%
0
32
71
21
1
1
0%
12%
17%
100%
9%
7%
8
48
159
0
2
3
woningen
403
BEWONERSPARKEREN GESPECIFICEERD (Norm: >1,4pp/wo)
grondbeslag
43355
grond
erf
drive-in carport
44103
249
59
30
133
straat
PG-7+
PG
STRAAT
24
0
48
79
0
97
40
18
0
0
20
-15
0
0
3
56
29
14
0
36
45
0
37
22
316
TOTAAL
597
27%
0
30
4812
5233
0
218
27837
28198
0
25
1500
1500
0
426
42769
44092
0
180
14395
14680
0
336
28550
28299
3%
17%
0
0
0
0
0
0
0
41
3
43
235
62
28
0
24
111
0
128
43
630
66
21
6
0
12
21
0
125
18
269
119
33
10
0
36
31
0
258
34
PG-7
PT
straat
PG-7+
PG
STRAAT
1%
27%
9%
18%
38%
0%
18%
20%
8-SH
StV-vs
StV-sh
TUIN
PT
610
570
60
50
225
360
4
34
417
21
11
15
32
272
417
21
2440
19380
25020
1050
0
272
0
21
467
28,86%
32
0
417
0
1106
68,36%
1135
Parkeergarages
Erf
831
0,51
pp/wo
Ensembles
Drive-in
222
0,14
pp/wo
P-7 voor 7-kap
0
0,00
pp/wo
Carport
82
0,05
pp/wo
P-7 voor anderen
0
0,00
pp/wo
521
17%
diversen
woningen
grondbeslag
grond
163218
166105
1618 woningen 5400
1,5pp/wo
PT
25%
2475
be zo e k
PG-7
8-VS
Prive-parkeren
75 woningen per hectare
TUIN
erf
drive-in carport
831
222
82
0
176
272
0
687
162
0,51
0,14
0,05
0,00
0,11
0,17
0,00
0,42
0,10
pp/wo
Fsiweefsel= 1 Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
687 0,42
2432 1,50 pp/wo
7546
687
TOTAAL
pp/wo
De Bongerd, Amsterdam
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
De Bongerd, Amsterdam Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Op ‘n toch kleine footprint om haalbaar eigen huis te realiseren
VOLUME MANTEL UITZICHT ENTREE ADEMEN LICHT GELUID
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Herwin de openbaarheid van de stadsruimte; het publieke domein. Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit Urgentie/monitor _Paradigma/waarden_ Techniek/kwantitatief_Excursie_Ruimte‐Kunst _ Politiek /perspectief /pilots
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Seattle
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Seattle
Richt groei van dichtheid op kwaliteit! Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Seattle
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Hoog bouwen laag bouwen, mijn oefening laat zien dat je eigenlijk zou moeten beginnen met wat voor straten je wil. Daarmee roep je een publieke ruimte op. Die inderdaad haar eigen publiek creëert. Veilige straten voor kinderen smal voor langzaam verkeer en ogen op de straat + met verwijdingen voor speelterreintjes. Of… Hoogbouw duur ruim en lux gemaakt voor de happy few, en zuinig maar ook duur voor de have nots. 1.Dichtheid is niet synoniem aan hoogbouw. Kwantitatief is dichtheid het product (vgl. moment= kracht x arm) van footprint en stapelen. Voor kosmopolieten mag een appartement of zelfs een hotelkamer met uitzicht op een stedelijk panorama en relatief anonieme straten/pleinen passend zijn. Voor gezinnen is de microstedelijke inbedding essentieel. Woning tuin en of dakterras, de stoep, het pleintje op de hoek vragen een zekere kleinschalige geborgenheid en betrokkenheid die gepaard gaat aan grootstedelijkheid en distinctie. De potentie van laagbouw in hoge dichtheid wordt bestuurlijk en vakmatig nauwelijks onderkend. 1.Kwantitatieve dichtheid, lijkt economisch maar kan psychologisch claustrofobisch en sociaal bedreigend werken. Kwalitatieve dichtheid impliceert nabijheid en daarmee vrijheid tot contact en wisselwerking met gebeurtenissen en activiteiten. Dat werkt juist ontspannend: “In de stad gebeurt het” en je kan er bij zijn: Nabijheid vormt de essentie van de stad. 2.Kwalitatieve dichtheid betekent een dichtheid aan verschillende kwaliteiten oftewel diversiteit! Diversiteit biedt het individu keuze en vrijheid. Voor de stad betekent het vitaliteit en synergie. Soortgelijk als biodiverse gemeenschappen vitaler en minder kwetsbaar blijken door symbiose. Diversiteit veronderstelt functiemenging en verscheidenheid van uitgesproken identiteit, van bestemmingen en cultuur. Met functiemenging ontstaan er ook mogelijkheden van dubbelgebruik en vermijding van maatgevende piekbelastingen. Tegelijkertijd is voor identiteit een zekere kritische massa gewenst. 3.Kwalitatieve dichtheid veronderstelt hoogwaardige privédomeinen in combinatie met hoogwaardige en diverse openbare ruimten. En bovendien de veelzijdige en directe interactie tussen private en openbare arealen. In die interactie ontstaan beide fenomenen. Het is de basis voor de stad. Op de grens van privaat en publiek ontwikkelt zich immers de typisch stedelijke vitaliteit van beiden. Immers anders raakt het private geïsoleerd in haar stapeling en het openbare verstoken van een publiek. •Kwalitatieve dichtheid in architectonische zin beheerst de nadelen van dichtheid en lost kwesties als licht, uitzicht, oriëntatie en verschillende aspecten van privacy op en genereert als compensatie: variatie en allure. Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit
Uw opgave is het die mensen die als stadsliefhebber bij voorkeur in de stad willen wonen niet weg te laten trekken als gevolg van een niet voldoend kwantitatief en kwalitatief aanbod. En wanneer zij daarom de prijs/kwaliteit verhouding van het aanbod uiteindelijk negatief beoordelen. Uw opgave is het daarom het kwantitatief en kwalitatief aanbod te vergroten. Dat dat tot hoogbouw dwingt is een misverstand! De volgende oefening toont u dat kwantitatief verschil tussen hoog en laagbouw overschat wordt. Het kwalitatieve verschil is dat hoogbouw grond als tussenruimte vrijlaat> “maaiveld”. Laagbouw intensiveert de relaties/wisselwerking tussen bi en bu tussen private en publieke arealen. Maak goede voorbeelden en ze zullen de stad aantrekkingskracht en populariteit bezorgen. En dat is goed voor de 4 P’s! 1. Verdichting door hoogbouw vraagt een zeer grote inspanning om aan uw verwachtingen /ambities van kwaliteit te voldoen. (a. bruto netto verhouding b.de bruto bouwkosten zelf en c. de risico’s liggen hoger) 2. Verdichting van het centrum , anders dan organisch, van Fs1 2 naar 2,5 is technisch sociaal juridisch en financieel een moeilijke opgave met een betrekkelijk kwantitatief rendement . 3. Immers in de ring (2e kroon) is kwantitatief meer te bereiken met een promotie van Fsi 0,7 naar 2,5 oftewel 1,8 ipv 0,5 in een 3 keer zo groot gebied> factor 9 4. Alternatief voor zo’n bewust projectgewijs beleid is een gestimuleerde organische groei van ca 0,3 over 100% van de stad
Booming cities Urgentie‐Paradigma‐Techniek‐kwaliteit