Breedband en supersnel breedband Downloaden, online tv kijken, bellen via internet, gamen, online shoppen. Allemaal activiteiten op internet waar een snelle verbinding voor nodig is. Breedband zorgt voor een snelle verbinding met internet.
Internet en economische groei Toegang tot snel internet (breedband) draagt bij aan economische groei. Via internet kunnen bedrijven bijvoorbeeld allerlei nieuwe diensten aanbieden. Ook kunnen bedrijven bijvoorbeeld besparen op telefoonkosten door te telefoneren via internet (VoIP). En consumenten kunnen via internet bijvoorbeeld snel en makkelijk informatie vinden over een product dat zij (online) willen kopen. De Rijksoverheid wil daarom dat iedereen in Nederland over een breedbandaansluiting kan beschikken.
Verschillende soorten breedband Verschillende verbindingen vallen onder de noemer breedband. De bekendste zijn: coax (de kabel); DSL (de vroegere 'telefoonlijn'); glasvezelkabel; mobiele 3G en 4G netwerken (mobiel internet); draadloze alternatieven, zoals satelliet-internet. Supersnelle verbindingen worden ook wel Next Generation Networks genoemd. Ook mobiele netwerken worden steeds sneller. Zo kan ook buiten huis gebruikt worden gemaakt van breedband.
Breedband in Nederland en Europa De verschillende breedbandverbindingen vullen elkaar aan. Dankzij mobiele netwerken en satellietdekking kan iedereen in Nederland een breedbandaansluiting krijgen. Ook waar vast breedband niet rendabel is. Dit laatste geldt voor 100.000 tot 150.000 huishoudens (ongeveer 5% van de Nederlandse huishoudens). Deze huishoudens liggen meestal in dunbevolkte buitengebieden. De Europese Unie (EU) ziet zeer snel breedband als voorwaarde voor economische groei. Daarom heeft de EU voor 2020 de volgende doelstelling: iedereen heeft toegang tot breedband met een snelheid van minimaal 30 Mb per seconde of meer. Nederland voldoet al bijna aan deze doelstelling: 98% van de huishoudens kan op dit moment zo’n aansluiting krijgen; minstens de helft van de huishoudens gebruikt een aansluiting van minimaal 100 Mb per seconde. Van de Nederlandse huishoudens heeft nu 95% deze mogelijkheid. Nederland sluit zich aan bij de Europese doelstellingen voor breedband.1 Maar het belangrijkste is dat de netwerken in 2020 aansluiten op de vraag van gebruikers en aanbieders van internetdiensten. En dat er een vrij en open internet is (netneutraliteit). (Bron: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/breedband/breedband-en-supersnel-breedband)
Vrije toegang tot internetdiensten (netneutraliteit) Aanbieders van internet mogen diensten of toepassingen van concurrenten niet zomaar blokkeren of vertragen. Dit heet netneutraliteit.
Concurrerende diensten niet blokkeren Providers van internet en telefonie mogen sinds januari 2013 internetdiensten zoals Skype, Viber en WhatsApp niet meer blokkeren of vertragen. Deze nieuwe diensten concurreren met bestaande diensten van veel providers, zoals mobiele telefonie en sms.
1
zie "Een digitale agenda voor Europa" een uitgave van de Europese Commissie
1
Geen hogere tarieven per dienst Providers mogen ook geen extra geld vragen voor het gebruik van nieuwe diensten. Wel mogen ze bijvoorbeeld abonnementen aanbieden met verschillende tarieven voor gebruik van data. Zo is er eerlijke concurrentie en blijft het voor ontwikkelaars lonen om nieuwe internetdiensten te ontwikkelen.
Uitzonderingen staan in contract Er zijn situaties waarin een internetprovider wel internetdiensten mag blokkeren of vertragen. Bijvoorbeeld als het druk is op het netwerk en er daardoor vertraging is. De provider mag dan bijvoorbeeld videodiensten blokkeren, zodat andere diensten gewoon blijven werken. Hoe een provider hiermee omgaat, is te vinden in het contract voor (mobiel) internet. Hierin staat hoe de provider verschillende soorten diensten behandelt. Alle nieuw afgesloten contracten moeten sinds 1 januari 2013 netneutraal zijn. Bestaande contracten moeten sinds 1 januari 2014 netneutraal zijn. (Bron: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/internet/vrije-toegang-tot-internetdiensten-netneutraliteit)
*************************************************************************
Een digitale agenda voor Europa Waarom we een digitale agenda nodig hebben Uitdaging voor het beleid De digitale economie groeit zevenmaal zo snel als de rest van de economie, maar door de lappendeken van het Europese beleidskader blijven tal van mogelijkheden onbenut. Europa loopt achter als het gaat om de snelle, betrouwbare en onderling gekoppelde digitale netwerken die de ruggengraat vormen van onze economie, ons werk en ons privéleven. Als ze met andere EU-landen communiceren, hebben Europeanen steeds te maken met uiteenlopende kosten, incompatibele systemen en verschillen in connectiviteit. Daar is niemand in Europa bij gebaat. De digitale agenda voor Europa, die in mei 2010 van start is gegaan, moet de Europese economie een impuls geven met de duurzame economische en sociale voordelen van een digitale eengemaakte markt. Ook al zitten er dagelijks 250 miljoen Europeanen op internet, er zijn nog steeds miljoenen Europese burgers die nog nooit gebruik hebben gemaakt van internet! Voor mensen met een handicap is het extra moeilijk te profiteren van de nieuwe elektronische inhoud en diensten. Omdat we een steeds groter deel van onze dagelijkse activiteiten online afhandelen, moet iedereen beter met computers leren omgaan om optimaal maatschappelijk actief te zijn. De digitale economie biedt vele kansen, als de burger er tenminste klaar voor is. In 2020 zullen er naar schatting 16 miljoen banen zijn bijgekomen, waarvoor ICT-vaardigheden onmisbaar zijn. Maar ook nu al zijn voor 90% van alle banen ICT-basisvaardigheden noodzakelijk. Feiten en cijfers De interneteconomie schept vijf nieuwe arbeidsplaatsen voor elke twee „offline”-banen die verloren gaan. De Europese digitale economie groeit met 12% per jaar en is nu al groter dan de economie van België. Er zijn meer abonnementen voor mobiele telefoons dan mensen in de EU. Er zijn zeven miljoen banen in de sector informatie- en communicatietechnologie in Europa. Geschat wordt dat de productiviteitsgroei voor de helft te danken is aan investeringen in informatie- en communicatietechnologie.
2
Hoe gaat de EU te werk? De doelstellingen halen Elk jaar publiceert de Europese Commissie het scorebord voor de digitale agenda. Uit cijfers voor 2014 blijkt dat EU-burgers en -bedrijven steeds vaker online zijn en daar ook meer kopen, wat goed is voor de ervaring en vertrouwdheid met informatie- en communicatietechnologie (ICT). De Commissie heeft inmiddels 72 van de 101 acties in het kader van de digitale agenda voor Europa afgerond. 23 andere acties zijn nog niet af, maar liggen op schema. Zes hebben al vertraging opgelopen of dreigen vertraging op te lopen. Uit de cijfers blijkt ook dat het internet, vooral op het platteland, nog niet snel genoeg is om de digitale honger te stillen. Een ander groot Elke huiskamer en elk bedrijf in Europa probleem is de digitale vaardigheidskloof profiteren straks van die nog steeds op de loer ligt. hogesnelheidsbreedband. EU-gemiddelde Breedband Basisbreedband voor iedereen Digitale eengemaakte markt Aandeel bevolking dat op internet koopt Grensoverschrijdende e-handel Middelgrote en kleine bedrijven die online verkopen Digitale inclusie Regelmatig internetgebruik Regelmatig internetgebruik door kansarmen Aandeel bevolking dat nooit internet heeft gebruikt Openbare diensten Burgers die via internet contact hebben met overheidsdiensten Burgers die formulieren via internet naar de overheid terugsturen tegen 2015
100%
Doelstelling (streefdatum) 100% (2013)
47% 12% 14%
50% (2015) 20% (2015) 33% (2015)
72% 57% 20%
75% (2015) 60% (2015) 15% (2015)
42% 21%
50% (2015) 25% (2015)
2014
Wat de digitale agenda voor Europa inhoudt Uitdagingen BREEDBAND: DIGITALE ZUURSTOF VOOR IEDEREEN De digitale economie groeit zevenmaal zo snel als de rest van de economie. Dit is voor een groot deel te danken aan breedbandinternet. De huidige ontwikkeling van hogesnelheidsnetwerken heeft een even grote impact als de aanleg van elektriciteits- en vervoersnetten een eeuw geleden. Door de doelstellingen van de digitale agenda te realiseren maken we de weg vrij voor innovatieve diensten zoals e-gezondheid, slimme steden en datagestuurde fabricage. De Europese Commissie wil de uitrol van snelle breedband een impuls geven met nieuwe maatregelen voor kostenverlaging, een aanbeveling inzake toegangsnetwerken van de nieuwe generatie, herziene richtsnoeren voor staatssteun voor breedband en een voorstel voor de voltooiing van de eengemaakte telecommunicatiemarkt om tot een connectief Europa te komen (#ConnectedContinent). EEN FACELIFT VOOR DE EUROPESE TELECOMSECTOR Een eengemaakte telecommunicatiemarkt levert schaalvoordelen op en verhoogt de productiviteit ook in andere economische sectoren dankzij efficiëntere grensoverschrijdende communicatie, betaalbare tarieven voor internationaal verkeer, en meer innovatie en diversificatie van producten en diensten. Daardoor kan Europa opnieuw wereldleider worden. De belangrijkste elementen van het voorstel voor een connectief Europa (#ConnectedContinent) zijn: een open internet, meer rechten voor de consument, geen extra kosten voor roaming in de EU, gecoördineerde spectrumtoewijzing en meer zekerheid voor investeerders.
EEN CONSUMENTVRIENDELIJKE DIGITALE EENGEMAAKTE MARKT In heel Europa schieten de hightech-bedrijfjes als paddenstoelen uit de grond. De „app”-sector in de EU is goed voor 17,5 miljard EUR aan inkomsten en 1,8 miljoen banen. Met het actieplan StartUpEurope verbetert de Europese Commissie het ondernemingsklimaat voor webtechnologie en
3
ICT-ondernemers. Het helpt beginnende ondernemers de benodigde middelen bijeen te brengen waarmee het tegelijk een bijdrage levert aan innovatie, groei en werkgelegenheid. De ontwikkelingen op het gebied van e-handel in de EU blijven achter. De consument vindt maar moeilijk zijn weg tot onlineshops, en het bedrijfsleven staat niet te trappelen om diensten over de grens aan te bieden. De digitale agenda voor Europa zal de EU-regels voor de digitale eengemaakte markt voor e-handel moderniseren. De Commissie wil met het „e-commerce action plan 2012” de omvang van de elektronische handel in Europa tegen 2015 verdubbelen door de postbezorging te verbeteren, het betalen met bankkaart en het elektronisch en mobiel betalen te vergemakkelijken, en het vertrouwen in onlineshoppen te vergroten. Zij heeft daartoe een strategie ontwikkeld om internet in Europa veiliger te maken en beter tegen cyberaanvallen te beschermen. Door de papieren factuur te vervangen door een elektronische kan het bedrijfsleven in de EU volgens studies over een periode van zes jaar ongeveer 240 miljard EUR uitsparen. De bedoeling is dat elektronische facturatie in Europa tegen 2020 de meest gebruikte vorm van facturatie zal zijn. De publieke sector kan tot 1 miljard EUR per jaar besparen als alle facturen elektronisch worden uitgeschreven. Volgens cijfers die de Europese Commissie in mei 2014 heeft gepubliceerd, maken weliswaar steeds meer mensen gebruik van internet, maar mist 50% van de bevolking nog steeds de digitale vaardigheden die in de huidige werkomgeving nodig zijn. En dat terwijl de behoefte aan specialisten op het gebied van informatie- en communicatietechnologie (ICT), een sector waarin veel sneller banen worden gecreëerd dan elders, nog nooit zo groot is geweest. Om hier iets tegen te doen heeft de Europese Commissie de grote coalitie voor digitale banen gevormd. De coalitiepartners hebben beloofd meer aan ICT-scholing te gaan doen en het ICT-onderwijs te helpen moderniseren en aantrekkelijker te maken voor jongeren. Ze hebben ook toegezegd om, afhankelijk van hun deskundigheid, nieuwe opleidingsprogramma’s, banen en stages aan te bieden om het programmeren te promoten onder jongeren. Nu al zijn voor veel banen basisprogrammeervaardigheden onmisbaar. En voor meer dan 90% van alle banen is een minimum aan ICT-vaardigheden vereist. In alle sectoren van de Europese economie horen ICT’ers bij de steunpilaren onder de huidige beroepsbevolking. De vraag naar ICT’ers groeit elk jaar met 3% en er studeren te weinig informatici af om de vraag bij te benen. Daardoor kan een groot aantal vacatures voor ICT’ers niet worden opgevuld, ondanks de hoge werkloosheid in Europa. Als Europa en de EU-landen hier niets tegen ondernemen, dan zal het tekort aan ICT’ers in 2020 zijn opgelopen tot 900.000. Hoe kan digitale technologie ons helpen in ons dagelijks leven? Het doel van de digitale agenda is iedereen in Europa online actief te maken. Maar daarnaast is het ook de bedoeling mensen wegwijs te maken in de digitale wereld. Computers, mobiele telefoons en andere digitale technologieën zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Ze bieden oplossingen op allerlei terreinen, van veilig verkeer tot gezond oud worden, en van betere overheidsdiensten tot een duurzaam milieu. Een slimme stad is een stad waar de traditionele netwerken en diensten voor de bewoners en het bedrijfsleven efficiënter worden gemaakt met behulp van digitale en communicatietechnologie. De EU investeert in onderzoek en innovatie. Bovendien ontwikkelt zij beleid om de levenskwaliteit van de burger te verbeteren en de stad duurzamer te maken gelet op de doelstellingen van de Europa 2020-strategie. De Commissie heeft in de begroting voor 2014-2015 van het onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020 ongeveer 200 miljoen EUR uitgetrokken voor slimme steden en gemeenschappen. Hierdoor moeten oplossingen voor slimme steden sneller en op grotere schaal worden toegepast. Daarnaast kan er ook een beroep worden gedaan op de Europese structuur- en investeringsfondsen. Mensen worden ouder dan ooit. Door nieuwe maar dure behandelingen zullen de kosten van gezondheidszorg en maatschappelijke voorzieningen in Europa oplopen tot ongeveer 9% van het bruto binnenlands product van de EU in 2050. Informatie- en communicatietechnologie kan helpen de bevolking in de EU betere en goedkopere diensten op het gebied van gezondheid, sociale zorg en gezond ouder worden te bieden. Door het gebruik van informatie- en communicatietechnologie en telegeneeskunde kan de efficiëntie van de gezondheidszorg naar schatting met 20% worden
4
verhoogd. Bovendien kunnen mensen van alle leeftijden dankzij informatie- en communicatietechnologie hun gezondheid beter in de gaten houden. De Commissie investeert in e-gezondheid omdat alleen daarmee de gezondheidszorg in onze vergrijzende samenleving betaalbaar en voor iedereen toegankelijk kan worden gehouden. Feiten en cijfers Omdat de toestand van hartpatiënten voortaan thuis kan worden gevolgd, stijgen de overlevingskansen met 15%, daalt het aantal ziekenhuisdagen met 26% en wordt 10% op verpleegkosten bespaard. Het elektronisch recept vermindert het aantal fouten bij de dosering van medicijnen met 15%. Een leidersrol op het gebied van ICT-onderzoek, -ontwikkeling en -innovatie in Europa Onderzoek en innovatie op digitaal gebied vormen de drijvende kracht achter Europa’s welvaart en levenskwaliteit in de toekomst. De ICT-sector vertegenwoordigt bijna 5% van de hele economie van de EU en zorgt voor 25% van de totale uitgaven in het bedrijfsleven. De productiviteitstoename in Europa is voor de helft te danken aan investeringen in ICT. Het huidige ICT-onderzoeksprogramma van de EU concentreert zich onder meer op de volgende onderzoeksgebieden: • robotica: zo veel mogelijk profiteren van deze groeiende markt via een publiek-privaat partnerschap tussen overheid, bedrijfsleven en universiteiten. Het concurrentievermogen van de EU-industrie zal profiteren van de ontwikkeling van robottechniek. Robots en robotdiensten kunnen ook maatschappelijke problemen in de EU helpen oplossen die bijvoorbeeld samenhangen met ouderenzorg, ethische en juridische problemen en strategische doelstellingen; • componenten en systemen: financieren van technologieën die essentieel zijn voor de producten en diensten van de toekomst. Het gaat onder meer om elektronica, cyberfysische systemen, geavanceerde computersystemen, slimme fabricage, verlichting van de toekomst en fotonica. Feiten en cijfers over robotica Wereldwijd vertegenwoordigt de roboticamarkt een waarde van 15,5 miljard EUR per jaar. Alleen al in de EU gaat het om 3 miljard EUR per jaar. De EU is goed voor 25% van de totale wereldmarkt voor industriële robotica en voor 50% van die voor professionele dienstverleningsrobots. Het aantal mensen boven de 65 in de EU zal toenemen tot meer dan 30% van de totale bevolking in 2060. Zorgrobots kunnen ouderen helpen bij dagelijkse taken, zoals tillen, koken of hulp inschakelen als de ingebouwde camera's detecteren dat iemand gevallen is. Een nieuw publiek-privaat partnerschap voor robotica krijgt 700 miljoen EUR EU-subsidie, een bedrag waar een particuliere investering van 2 miljard EUR tegenover staat. Vooruitblik De wereldeconomie verandert in razend tempo. In het digitale tijdperk dwingen de innovatiewedloop, de steeds hogere opleidingseisen en de marktkrachten alle landen vooruit te kijken en zich aan te passen om te kunnen bloeien. De Europese Raad wees in juni 2013 (EUCO Strategic Agenda) op het grote belang van de digitale agenda voor Europa en drong erop aan: • de digitale eengemaakte markt uiterlijk in 2015 af te ronden; • de investeringsachterstand in de telecommunicatie-infrastructuur in te halen; • de voor de moderne economie vereiste vaardigheden te promoten; • samen met onze partners de strijd aan te binden met internetcriminaliteit. Om die digitale eengemaakte markt te voltooien, zal de Commissie met voorstellen komen om: • de telecommunicatiesector te hervormen en het auteursrecht te moderniseren en aan te passen aan de culturele rijkdom van Europa; • de regels voor kopen via internet te moderniseren en vereenvoudigen; • het radiospectrum in de verschillende EU-lidstaten te harmoniseren; • geleidelijk in heel Europa een digitale netwerkinfrastructuur aan te leggen die als steunpilaar voor alle sectoren van de economie kan dienen, ook over de grenzen heen;
5
• activiteiten te ondersteunen die de resultaten van het ICT-onderzoek omzetten in succesvolle Europese innovaties en daarmee weer het ondernemerschap stimuleren en een raamwerk bieden voor starters en nieuwe banen; • maatregelen te nemen om het internet in Europa veiliger te maken, zodat consument en bedrijfsleven de vruchten kunnen plukken van de digitale economie. Meer informatie Twitter: @DigitalAgendaEU Facebook: DigitalAgenda YouTube: youtube.com/user/DigitalAgendaEU Pinterest: pinterest.com/eucommission/connectedcontinent Digitale agenda voor Europa: http://ec.europa.eu/digital-agenda Vragen over de Europese Unie? Europe Direct kan u helpen: 00 800 6 7 8 9 10 11 — http://europa.eu/contact/index_nl.htm ISBN 978-92-79-41916-4 doi:10.2775/4230 Uitgave van de Europese Commissie ************************************************************************* (Document samengesteld door de werkgroep Taarlo – 27/02/2015)
6
