Bron : www.Logistiek.nl Open Source rukt op Auteur: Fred Teunissen Geplaatst: 1 nov 2004
Open Source-applicaties zijn een revolutie in softwareland. Niet softwareleveranciers maar de gebruikers zelf ontwikkelen de software, en wisselen die via internet met elkaar uit. ERP, WMS of een totale suite? Alles is gratis en voor niks te krijgen. Artikel oorspronkelijk gepubliceerd in IT Logistiek op 1 november 2004. Sourceforge.net is een befaamd platform, waarop ontwikkelaars over de hele wereld samenwerken aan Open Source-projecten. Deze portal biedt op dit moment onderdak aan meer dan 89.000 projecten en kent 930.000 geregistreerde gebruikers. Je kunt het zo gek niet verzinnen of je vindt het hier. Gratis en voor niks. ERP- en CRM-pakketten, applicaties voor voorraadbeheer, financiële administraties, allerlei middleware, ontwikkeltools, webportals, Content Management Systemen, noem maar op. Waarde Gratis software is mooi, maar op zichzelf kan een onderneming daar maar weinig mee. Pas door implementatie, onderhoud en service komt software in een bedrijfsomgeving tot bloei. In de praktijk ontwikkelt zich de werkelijke waarde. En daar wrong tot voor kort de schoen. Alleen hobbyisten met uitgebreide kennis van Unix of Linux konden waardevolle dingen doen met al die prachtige software van Sourceforge.net. En natuurlijk geldt dat ook voor bedrijven die zulke enthousiastelingen binnen hun IT-afdelingen aan het werk hadden. Maar al met al was dat nog tamelijk marginaal. Het bezorgde Linux en Open Source bovendien een tijd lang een nogal nerdy imago. Maar inmiddels is daar verandering in gekomen. Er zijn in ons land nu enkele tientallen kleinere ICTdienstverleners, die niet alleen over specialistische kennis van zakelijke Open Source-software beschikken, maar ook implementatie-ervaring hebben. En ook de grotere ICT-dienstverleners bouwen nu snel kennis op, veelal binnen Linux- en Open Source business units. Deze dienstverleners helpen bedrijven om de waarde van Open Source-software praktisch te ontsluiten. Nog niet op grote schaal, maar het begin is er. Bij pakketselecties zal daarom voortaan een nieuwe afweging gaan meespelen: Wordt het open, closed of een combinatie van beiden? Open maatpak GEP Benelux in Numansdorp, leverancier van systemen voor het ecologisch gebruik van regenwater in de bouw en in de industrie, hakte vorig jaar zomer de knoop door en besloot over te stappen op Compiere Open Source ERP-software. Eerder werkte de onderneming met Exact voor de financiële administratie, en met MS Office-applicaties, zoals Excel en Access, voor de logistiek. Gevolg: gegevens bevonden zich op meerdere plekken. ‘Alles liep door elkaar heen,’ blikt mede-eigenaar
Sander van Langeveld terug. ‘We gingen op zoek naar een alles-in-één oplossing en tijdens de inventarisatie stuitten we op Compiere. Je kunt dat gewoon downloaden. We zijn daar toen een beetje mee gaan spelen en het leek ons wel wat.’ GEP ging niet over één nacht ijs. In het kader van een Open Source stimuleringsregeling voor het MKB werd een quick scan uitgevoerd door ICT-dienstverlener Actfact in Enschede. Daaruit bleek dat de overstap rendabel zou zijn. Vervolgens werd Compiere voor GEP op maat gesneden. ‘Als je het downloadt is alles in het Engels en zit de aansluiting met je eigen bedrijfssituatie er nog niet in,’ licht van Langeveld toe. ‘Voor die aansluiting heeft Actfact gezorgd. En dat is ook het enige waarvoor we betaald hebben. Voor hun uren. Niet voor de software zelf. Als gevolg daarvan hebben we nu een maatpak, maar wel eentje met een open hart. Dat zou met andere software stukken duurder geweest zijn.’ GEP haalde eerst de financiële administratie over naar Compiere en liet die het laatste kwartaal van 2003 nog parallel lopen met Exact. Vanaf januari dit jaar draait heel het bedrijf op het nieuwe ERPsysteem, inclusief de administratie van projectgegevens en de eigen webshop www.regenwater.nl. Controle Wie denkt dat Compiere vooral interessant is voor MKB-bedrijven als GEP heeft het mis. Ook wereldwijd opererende ondernemingen hebben hun oog op deze software laten vallen. Bijvoorbeeld het Deense Pharma Nord, distributeur en producent van voedingssupplementen en natuurlijke medicijnen. Pharma Nord heeft eigen vestigingen in twintig landen, waaronder Nederland, met in totaal vierhonderd man personeel en daarnaast vertegenwoordigingen in nog eens 54 landen. ‘Eind 2002 hadden wij eigenlijk al besloten om Navision te implementeren bij onze kleinere vestigingen,’ vertelt Jacob Petersen, manager van de drie webstores en marketing & sales coördinator van Pharma Nord. ‘Dit voornemen werd doorkruist door de plotselinge overname van Navision door Microsoft. Dat gaf ons het definitieve zetje om helemaal op Linux en Open Source oplossingen over te stappen. Wij willen niet met huid en haar aan Microsoft of aan andere leveranciers van off the shelf-software overgeleverd zijn. Wij willen zelf de controle hebben over de broncode van onze applicaties en ook zelf kunnen bepalen wie we als partners kiezen voor de service van onze systemen. In januari 2003 zijn we daarom begonnen met de implementaties van Compiere. Het eerst bij de kleinere Europese vestigingen. Zo doen we ervaring op. Als laatste zal ook ons hoofdkantoor overgaan.’ Gemeenschap Pharma Nord maakt niet alleen dankbaar gebruik van Compiere, maar ontwikkelt deze software ook verder en stelt die vervolgens - de grondgedachte van de Open Source beweging - weer netjes beschikbaar ‘aan de gemeenschap’, in dit geval aan Sourceforge.net. Met anderhalve FTE programmeursinzet, aangevuld met freelance ondersteuning, wordt permanent mee-ontwikkeld. Zo is er een module toegevoegd voor internetbetalingen met creditcards. En momenteel levert Pharma Nord belangrijke bijdragen aan een web-CMS, dat volledig geïntegreerd is met Compiere. Dit CMS is nog zo nieuw, dat er zelfs nog geen naam voor is bedacht, vertelt Petersen. Goedkoop zijn deze inspanningen allerminst. ‘Daar doen we het ook niet om. Wie Open Sourcesoftware inzet om geld te besparen, moet eerst nog maar eens goed nadenken. Het gaat er om de zaken in eigen hand te kunnen nemen en daar zijn natuurlijk evengoed kosten en inspanningen mee gemoeid.’
Snuffelen Ook de Rabobank onderzoekt en benut de mogelijkheden van Open Source-software. De bank was er vroeg bij, want al zo’n drieënhalf jaar geleden startten de eerste pilots, vertelt Henk Kuipers, innovatiemedewerker bij Rabofacet, de ICT-dienstverleningsorganisatie binnen de Rabobank Groep. ‘Onze proefnemingen vonden niet plaats in het luchtledige, maar midden op de werkvloer, samen met de bankmedewerkers. We wilden dat zij aan de nieuwe mogelijkheden konden snuffelen en er een beetje mee konden spelen.’ Op grond van deze proeven veranderde de Rabo zijn beleid. Werden Linux en Open Source voorheen niet ondersteund door de IT-afdelingen, inmiddels is dat wel zo. ‘Het bewijs van het nut van Open Source is nu wel geleverd,’ vat Kuipers samen. De onderzoekingen bij de Rabobank leverden een helder overzicht op van de voor- en nadelen van Open Source-software. Zie hiervoor het kader ‘Plussen en minder’ op de vorige pagina. Ook ontwikkelde de Rabobank een checklist, met enkele hoofdzaken waar op gelet moet worden bij de selectie en ingebruikname van Open Source-software. Kletsverhaal Een deel van de opmars van zakelijke Open Source-software speelt zich buiten de openbaarheid af, namelijk bij pakketselecties. Open source-alternatieven dringen de laatste tijd regelmatig door tot de shortlists, zo veel is wel duidelijk. Vaak halen ze het dan nog niet, maar het feit dat ze bij de finale afwegingen een rol spelen is wel een nieuw fenomeen. Egbert Hendriks, algemeen directeur van Hinttech, een ‘open’ ICT dienstverlener in Delft, bevestigt deze trend. Hij heeft met Compiere nu al een paar ervaringen op rij, waarbij de keuze van de klant er uiteindelijk net niet op viel. Dat is hem niet in de koude kleren gaan zitten. Hendriks: ‘Laatst gebeurde dat nog bij een hele grote klant. Dat betrof een tendertraject waar EZ bij betrokken was. We kwamen heel ver. Eerst werd er een pilotproject gedaan met subsidie van de overheid. De resultaten daarvan waren prima. Maar toen puntje bij paaltje kwam heeft een monopolistische leverancier zich met een kletsverhaal ingekocht. De klant zit nu met de gebakken peren, want die heeft al teveel geld en tijd geïnvesteerd en kan niet meer terug.’ Zuur voor Hendriks, maar dat neemt niet weg dat het glas half vol is. Want net niet is bijna wel. En dat tekent de verandering in het softwarelandschap, die zich momenteel voltrekt. Open source software gaat meedoen. Voor vol. • Open Licenties Grote diversiteit aan licentiemodellen Er zijn meer dan vijftig Open Source licentiemodellen. Veruit het meest voorkomende model is GPL (General Public License). Onder de GPL is de gebruiker van de software verplicht om verbeteringen en vernieuwingen door te geven aan de internationale gemeenschap van ontwikkelaars, zodra deze buiten de eigen rechtspersoon ingezet wordt. Strikt genomen kan een organisatie deze verbeterde software dus helemaal ‘voor zichzelf’ houden als het gebruik de grenzen van de eigen organisatie maar niet overschrijdt. Gebeurt dat wel, dan moet alles vrijgegeven worden. BSD (Berkeley Software Distribution) is een nog veel vrijer licentiemodel, dat ook voor commerciële doeleinden gebruikt mag worden. Hier is het niet verplicht om verbeteringen en aanpassingen wereldwijd vrij te geven (maar het mag natuurlijk wel). De enige voorwaarde voor het gebruik onder een BSD-licentie is dat de auteursgegevens duidelijk vermeld moeten blijven. Open software kan onder een BSD-licentie closed worden en voortaan als commercieel product worden verkocht, maar dat hoeft niet. Goede informatie over de vele licentievormen biedt de Licentiewijzer 2.0 op de site van het overheidsprogramma OSOSS (Open Standaarden en Open Source Software): www.ososs.nl
Plussen en minnen van open-source-software Voordelen Functionaliteit is makkelijk toegankelijk en snel beschikbaar Meer vrijheid in keuze van support (zelf, partner, leverancier) Vrijheid tot bepalen van de product life cycle (geen upgrade ‘verplichting’) Geen licentiekosten Hoge kwaliteit van het product door de toegepaste ontwikkelmethode Uiteindelijk beveiligingsniveau kan zeer hoog zijn Aantrekkingskracht op potentiële medewerkers
Nadelen Geen softwaredoosje met licentie en garantie Geen roadmap van ontwikkeling Kans op uiteenlopende ontwikkeling Risico: self-support en zelfbouw kan leiden tot extra inspanningen aan de kant van de beheerorganisatie Specifieke kennis nodig voor beoordeling producten vooraf
(Overgenomen uit de lezing van Henk Kuipers op het congres Open Source ervaringen op 20 januari 2004 in Rotterdam)
Waarop letten? De innovatieafdeling van Rabofacet ontwikkelde een checklist met veertien vragen om open kaf van open koren te kunnen scheiden en om problemen bij de ingebruikname van Open Source-software te voorkomen: 1. Hoeveel gebruikers kent het product? 2. In welke mate neemt het aantal gebruikers van het product toe? 3. Hoe groot is de gemeenschap van ontwikkelaars? 4. Wat is het releaseschema? 5. Wat is de releasesnelheid? 6. Hoe verlopen het distributieproces en de versiecontrole? 7. Hoe werkt het coördinatiemechanisme van functionaliteitsreleases? 8. Hoe is de productarchitectuur? 9. Welke gebruikersfora, nieuwsgroepen, mailingslists zijn er? 10. Is er ondersteuning voor het product, en welke partijen leveren die? 11. Welke vorm heeft de licentie? 12. Wat is de kwaliteit van de documentatie, is er een stijlgids voor codering? 13. Is er basiskennis van het open source-softwareproduct in huis? 14. Is er kennis van de gebruikte programmeertaal in huis?
Spelen met gratis software: De schatkamer van open source Sourceforge.net is een schatkamer, gevuld met tienduizenden Open Source-softwareproducten. Een handvol prominente applicaties: Suites
•
•
Ofbiz (Open For Business) Integraal pakket met onder meer modules Open Source ERP, Open Source CRM, Open Source E-Business, Open Source SCM, Open Source MRP en Open Source CMMS/EAM. www.ofbiz.org Open Source Enterprise Compleet zakelijke platform met onder meer ERP, CRM, CMS en Office-applicaties. http://sourceforge.net/projects/opensourcekit/ SCM
•
Compière-MFG & SCM In ontwikkeling. Uitbreiding van Compiere ERP/CRM naar manufacturing en SCM. http://compiere-mfgscm.sourceforge.net
ERP
•
•
•
•
Compière ERP/CRM Toonaangevend Open Source ERP-pakket met geïntegreerde CRM-module en e-business infrastructuur, koppelingen met Interpay, enz. Ook zijn er vervolgprojecten, waarin aan uitbreidingen wordt gewerkt, zoals voor Supply Chain Management (zie SCM hieronder). www.compiere.org Project/Open ERP voor projectgeoriënteerde, dienstverlenende organisaties. http://www.project-open .org Open CRM Gecombineerde CRM/ERP-applicatie. http://opencrm.oezdiller.com/ The web ERP Machine Meerdere valuta, voorraadbeheer over meerdere locaties, administratie, bank, etc. http://web-erp.sourceforge.net/ WMS
•
•
•
Mindelo Multi-platform Warehouse Management Systeem. http://mindelo.sourceforge.net Virtual Mag Magazijnbeheer, marketingmodules, rapportage. http://virtualmag.sourceforge.net Warehouse Manager Eenvoudig pakket voor magazijnbeheer. http://whm.sourceforge.net Hulptroepen Enkele gespecialiseerde dienstverleners op het gebied van Open Source business applicaties Actfact Ematic i2rs Enschede Tel.: (053) 430 30 52 Den Bosch Breugel www.actfact.nl Tel.: (073) 623 34 93 Tel.: (0499) 47 76 88 www.ematic.nl www.i2rs.nl Buyways Groningen Tel.: (050) 311 81 23 Finalist IT Group Openedge www.buyways.nl Amsterdam en Rotterdam Deventer Tel.: (010) 217 08 00 Tel.: (0570) 66 26 66 ConfigureIT www.finalist.com www.openedge.nl Houten Tel.: (030) 636 92 54 GE Access OpenSesame ICT www.configureit.nl Amstelveen Nieuwegein Tel.: (030) 603 56 40 Tel.: (020) 347 92 00 www.osict.nl Dataman www.geaccess.nl Utrecht Open Source Solutions Tel.: (030) 247 06 60 Hinttech De Bilt www.dataman.nl Delft Tel.: (06) 51 54 83 87 Tel.: (015) 268 25 73 www.opensourcesolutions.nl www.hinttech.com
Snow Waardenburg Tel.: (0418) 65 33 33 www.snow.nl Stone-IT Groenekan Tel.: (030) 228 79 95 www.stone-it.nl Topicus Deventer Tel.: (0570) 66 26 62 www.topicus.nl X/OS Amsterdam Tel.: (020) 693 83 64 www.xos.nl
Grote IT-bedrijven, die Linux en Open Source ondersteunen Een uitgebreide lijst met Open Source-dienstverleners, die zijn onder meer SUN, IBM, Novell, HP, Computer Associates, zaken doen met de overheid, vindt u op www.ososs.nl Dell, Capgemini en Logica CMG http://www.logistiek.nl/dossierartikelen/id11865-Open_Source_rukt_op.html
