Brochure Het Poortje, jeugdinrichtingen Het Poortje – jeugdinrichtingen met een missie Wat is Het Poortje? Specialisaties – justitiële behandeling, intensieve jeugdzorg, onderwijs & arbeidstoeleiding Het doel – verschil tussen aankomst en vertrek
Begeleiding & behandeling – hoe de toekomstmogelijkheden zo groot mogelijk worden
De kracht om te veranderen – dagelijks & planmatig Meer kansen én een toekomstperspectief door onderwijs Door samenwerking goede begeleiding van begin tot ‘op eigen benen’ Vanaf het begin werken aan de terugkeer Op weg naar een baan met Work-Wise
Werken aan kwaliteit en vooruitgang Borgen van de kwaliteit van onze zorg Ontwikkeling van de organisatie
Praktische informatie Postadres Bezoekadressen
(BINNENZIJDE FLAP / PROMINENTE PLEK BUITEN DE LOPENDE TEKST:) De missie van Het Poortje Elk kind heeft recht op opvoeding, elke ouder heeft recht op ondersteuning daarbij. Wij vergroten daarom de kansen van jongeren met ernstige gedragsstoornissen om een maatschappelijk aanvaardbaar bestaan op te kunnen bouwen. Wij zijn daarbij een toegewijd begeleider, ondersteuner en behandelaar. Wij bieden residentiële zorg en gedwongen hulpverlening. Wij zijn een goede uitvoerder van gesloten crisisinterventie, diagnostiek, opleiding en behandeling voor de aan ons toevertrouwde jongeren. Wij leveren hiermee een bijdrage aan de veiligheid van de samenleving én de individuele jongere.
1
Het Poortje – jeugdinrichtingen met een missie Een eeuwenlange historie e In de 16 eeuw raakten reformatoren en humanisten er steeds meer van overtuigd dat een goede opvoeding en adequaat onderwijs het kind een gezonder en completer mens zouden maken. De ‘ontdekking’ van het kind als specifieke doelgroep was een feit. Vanuit deze nieuwe pedagogische visie werden in Nederland weeshuizen opgericht – zo opende in 1599 het Groninger Burger- of Roode Weeshuis haar deuren. Hoewel de weeshuizen hun functie na 1945 verloren, heeft de pedagogische visie zich in de loop der eeuwen verder ontwikkeld. Hulp aan kinderen met gedragsproblemen bleef een noodzaak, zodat enkele notabelen op 2 januari 1961 Stichting Het Poortje oprichtten. Hoewel de werkwijze met haar tijd is meegegroeid, is onze grondslag – het verder helpen van deze jongeren – in al die jaren onveranderd gebleven.
Wat is Het Poortje? Het Poortje is een instelling voor intensieve gedwongen begeleiding en behandeling van jongens en meisjes tot en met 23 jaar. Deze jongeren zijn om uiteenlopende redenen door hun gedrag in de problemen geraakt. De problemen zijn dusdanig groot dat het voor de ontwikkeling van de jongere – én vaak voor de omgeving – op dat moment het beste is om hem / haar tijdelijk met dwang en drang te behandelen. Als enige instelling voor gedwongen (gesloten en besloten) behandeling in het noorden, hebben wij een regionale functie: de jongeren uit Groningen, Friesland en Drenthe krijgen voorrang bij opname. Elke jongere die door Het Poortje wordt opgenomen, is een uniek individu. Er zijn echter ook overeenkomsten: allen kampen met ernstige gedragsproblemen. Zonder intensieve hulp lukt het hen niet (meer) zelfstandig te functioneren in de maatschappij. Vaak hebben ze in eerste instantie echter niet het besef dat er sprake is van een probleem. De motivatie en kracht om zelf verandering in hun situatie aan te brengen, ontbreekt. In Het Poortje helpen wij de jongeren en hun ouders bij het maken van deze omslag. “Wij worden ingeschakeld op het moment dat de problemen teveel worden voor het kind, voor de ouders en voor de hulpverleners die op dat moment in beeld zijn. Op zo’n moment is een hele stevige en intensieve interventie nodig. Wanneer kinderen elders in de jeugdhulpketen niet geholpen kunnen worden dan is er nog een klein specialisme om dat weer om te buigen. Dat is ons specifieke vakgebied.”
2
Specialisaties – justitiële behandeling, intensieve jeugdzorg, onderwijs & arbeidstoeleiding Stichting Het Poortje biedt als organisatie gesloten en besloten jeugdzorg en beschikt op haar vakgebied over 3 specialisaties. 1. Juvaid, justitiële jeugdinrichting Doelgroep : strafrechtelijke jongeren1 van 12 tot en met 23 jaar Locatie : Veenhuizen (Drenthe) Capaciteit : 96 gesloten plaatsen Sommige jongeren komen door hun gedrag in aanraking met justitie en worden door de kinderrechter in een justitiële jeugdinrichting geplaatst. Zij krijgen een plek binnen Juvaid – het onderdeel van Het Poortje dat gespecialiseerd is in de behandeling van strafrechtelijk geplaatste jongeren. Voor alle activiteiten binnen Juvaid legt Het Poortje verantwoording af aan het Ministerie van Justitie. 2. Wilster, intensieve jeugdzorg Doelgroep : civielrechtelijke jongeren tot 18 jaar Locatie : Groningen Capaciteit : 132 gesloten en besloten plaatsen Er zijn ook jongeren die niet vanwege een strafbaar feit in Het Poortje worden geplaatst, maar omdat hun ontwikkeling ernstig verstoord dreigt te raken – door hun eigen gedrag en / of door factoren in hun omgeving. Ook dit wordt bepaald door de kinderrechter, nadat Bureau Jeugdzorg een indicatie voor gesloten jeugdzorg heeft afgegeven. Deze zogenaamde ‘civielrechtelijke’ jongeren krijgen een plek binnen Wilster – het onderdeel van Het Poortje dat de intensieve gedwongen jeugdzorg voor haar rekening neemt. Voor alle activiteiten binnen Wilster legt Het Poortje verantwoording af aan het Ministerie voor Jeugd & Gezin. 3. Portalis, onderwijs en arbeidstoeleiding Doelgroep : alle door Wilster en Juvaid opgenomen jongeren Locatie : Veenhuizen en Groningen Capaciteit : 96 + 132 / de som van de capaciteit van Wilster en Juvaid Met alle jongeren binnen Het Poortje wordt gekeken naar hun toekomstperspectief: welke opleiding kunnen en willen ze volgen? In welk vakgebied willen ze gaan werken? Hiervoor zorgt Portalis – het onderwijs- en arbeidsspecialisme van Het Poortje. Portalis doet de onderwijstrajectbegeleiding voor de jongeren die in Juvaid en Wilster verblijven. Dit omvat het geven van intern onderwijs binnen Het Poortje, het regelen van plaatsen op scholen buiten de instelling en het zorgen voor in- en externe stages en werkervaringsplaatsen. Voor alle activiteiten binnen Portalis legt Het Poortje verantwoording af aan het Ministerie voor OCSW.
Wilt u meer weten over de verschillende specialisaties? Juvaid, Wilster en Portalis hebben ieder een eigen brochure – deze kunt u aanvragen via www.hetpoortje.nu.
1
Tot 1 januari 2010 verblijven er ook nog civielrechtelijk geplaatste jongeren in Juvaid. Dit in het kader van een soepele overgang van samenplaatsing naar gescheiden plaatsing van straf- en civielrechtelijke jongeren.
3
Het doel – verschil tussen aankomst & vertrek Jongeren arriveren in Het Poortje vanwege ernstige gedragsproblemen. Problemen waardoor ze maatschappelijk onaanvaardbaar gedrag vertoonden of zich juist onvoldoende konden verweren tegen bedreigingen uit de omgeving. Het doel van het verblijf is dan ook gezamenlijk te werken aan een duurzame gedragsverandering – bij zowel strafrechtelijke als civielrechtelijke jongeren. Daarbij wordt niet alleen aandacht aan de jongere besteed: ook de ouders en de omgeving betrekken wij zoveel mogelijk bij de behandeling. Dat is immers waar de jongere uiteindelijk naar terug gaat om zijn / haar leven voort te zetten. “Kinderen hebben vaak al een lange geschiedenis van kleine en grotere problemen. Ze blijven vervolgens voor een bepaalde periode in Het Poortje en pakken daarna de draad op een meer gezonde manier weer op – na vertrek is er nog een heel leven. Met andere woorden: het effect van onze interventies is overwegend diepgaand en effectief, maar de periode bij ons is een relatief klein gedeelte van het hele leven van zo’n kind. Wij zorgen er daarom voor dat het verblijf niet op zichzelf staat maar onderdeel is van een groter geheel.”
Daarnaast heeft Het Poortje een belangrijke maatschappelijk functie. Soms zijn de problemen dusdanig groot dat de veiligheid van de jongere, het gezin of de omgeving in gevaar is waardoor tot plaatsing in Het Poortje wordt overgegaan. Dan stellen wij als doel dat bij vertrek de risico’s moeten zijn verminderd tot een niveau waarop de jongere en diens omgeving – vaak met hulp van andere hulpverleners – weer verder kunnen. “Wij leveren jongeren niet af tot ze helemaal klaar zijn. Geen mens is ooit helemaal klaar. Wij moeten stoppen op het moment dat de dwang niet meer nodig is. Dat is ons doel: het opheffen van de noodzaak tot dwang. Daarna kan de jongere verder – naar een vervolginstelling, naar huis of welke plek ook maar het meest geschikt is.”
4
Begeleiding & behandeling – hoe de toekomstmogelijkheden zo groot mogelijk worden De kracht om te veranderen – dagelijks & planmatig De jongeren die in Het Poortje arriveren, beschikken niet of onvoldoende over de motivatie en kracht om zelf of samen met hun ouders en andere hulpverleners verandering in hun situatie aan te brengen. Wij gaan er echter vanuit dat elke jongere wel die kracht in zich heeft. Het is onze professie om de jongere uiteindelijk in die kracht te laten komen. Daarvoor is het allereerst nodig de jongere en diens ouders te laten inzien dat er sprake is van een probleem. Vervolgens moeten we overeenstemming bereiken over wat het probleem precies is. Van daaruit kan gezamenlijk worden gestart met gerichte begeleiding en behandeling. Ten aanzien van deze begeleiding en behandeling werkt iedereen binnen Het Poortje volgens dezelfde basismethodiek: het Sociaal Competentiemodel gecombineerd met Equip. Met deze manier van werken willen wij bewerkstelligen dat: (1) door positief gedrag te belonen, de jongere in toenemende mate meer sociaal gewenst en minder onaangepast gedrag gaat vertonen; (2) de nadruk ligt op de beschermende factoren (dat wat een positief effect heeft op de ontwikkeling) en de positieve mogelijkheden van de jongere en diens ouders; (3) de vaardigheden en verantwoordelijkheden die de jongere nodig heeft om zich te kunnen redden in de maatschappij, stapsgewijs worden vergroot; (4) er actief wordt gewerkt aan de sociaal emotionele en morele ontwikkeling van de jongere. “Het Sociaal Competentiemodel in de praktijk houdt onder andere in dat je steeds aangeeft waarom iets mag of juist niet mag. Je wilt een proces op gang brengen met de jongeren. Je legt uit waarom een koelkast schoon moet worden gemaakt bijvoorbeeld of je wilt erachter komen waarom iemand zich terugtrekt en praat erover hoe dit anders kan. Het is belangrijk dat een jongere doorheeft dat je niet zomaar iets zegt. De tijd nemen om door te vragen en eerlijke feedback te geven – dan ervaren ze dat ze serieus worden genomen.”
Deze werkwijze wordt voortdurend toegepast in de dagelijkse routine op de leefgroep, in de klas, tijdens vrijetijdsbesteding en alle andere activiteiten. Op welke wijze dit precies gebeurt, wordt omschreven in het behandelplan van de jongere. Dit behandelplan – dat wordt opgesteld voor alle jongeren die minimaal 6 weken in Het Poortje verblijven – ligt binnen 6 weken na aankomst op tafel om vervolgens met verschillende disciplines, de jongere en diens ouders te worden besproken.
Behandeling afgestemd op de individu Voor de behandeling van specifieke gedragsproblemen zijn vele mogelijkheden beschikbaar. Binnen Het Poortje wordt onder andere training en therapie gegeven op het gebied van omgaan met agressie, verslavingsproblematiek, seksueel misbruik en traumaverwerking. Hierin werken wij nauw samen met Kinder- en Jeugdpsychiatrie Accare en Verslavingszorg Noord-Nederland. Veel jongeren volgen tevens behandelmodules of therapie bij Accare. Welke behandelmogelijkheden worden ingezet, wordt omschreven in het behandelplan van de jongere.
5
Meer kansen én een toekomstperspectief door onderwijs Elke jongere in Het Poortje volgt onderwijs. Goed onderwijs en erkende diploma’s vergroten de kansen voor de jongeren op de arbeidsmarkt, waarmee het risico dat ze terugvallen in probleemgedrag aanzienlijk vermindert. Daarom werkt Portalis binnen Het Poortje zoveel mogelijk met gecertificeerde onderwijs- en arbeidstoeleidende programma’s en trajecten. Was er al sprake van een goed lopend onderwijstraject voor de jongere bij ons binnenkwam? Dan sluiten wij daar zo goed mogelijk op aan. Vroegtijdige schoolverlaters begeleiden wij in terugkeer naar het onderwijs of het vinden van een baan. Eén kind, één plan Naast het verzorgen van onderwijs, certificering en arbeidsvoorbereiding, heeft Portalis tevens een taak in de opvoeding en behandeling van de jongeren. Enerzijds maken onderwijs en arbeid altijd deel uit van het behandelplan, anderzijds is behandeling altijd geïntegreerd in het onderwijs. De doelen die in het behandelplan van de jongere worden gesteld, zet het onderwijzend personeel dan ook om naar de situatie in de klas of in het arbeidstraject.
Door samenwerking goede begeleiding van begin tot ‘op eigen benen’ Het Poortje is een onderdeel in een korter of langer traject van hulpverlening. De hulpverlening begint dus niet pas op het moment dat een jongere bij ons binnenkomt en stopt evenmin wanneer hij / zij weer vertrekt. Wij nemen het stokje over en geven het weer door. Hierbij is goede afstemming met de plek waar de jongere vandaan komt essentieel: waarom komt een jongere bij ons, voor welke periode en wat is de achterliggende problematiek? Even essentieel is de afstemming vanuit Het Poortje met de vervolgplek: wat moet een jongere aan vaardigheden bezitten om de overstap te maken en op welke termijn lukt dit? Deze criteria worden opgenomen in het behandelplan van de jongere en omgezet in leerdoelen. Deze afstemming vindt structureel plaats tussen de personen en instanties die direct bij de jongere zijn betrokken. “Er moet altijd een sluitende aanpak georganiseerd zijn voor de jongeren, er mogen geen gaten vallen in de hulpverlening. Onze medewerkers moeten dus voortdurend een aantal stappen vooruit denken. Is bij een kind begeleid kamer wonen bijvoorbeeld een goede vervolgstap, dan vraagt de coach zich af: welke organisaties bieden dit binnen de provincie Groningen, wie kan ik daar nu voor bellen om te vragen aan welke instroomcriteria de jongere moet voldoen? Maar bovenal: zo’n kind moet zelf ook begrijpen wat hij hier komt doen en waarom hij straks naar de desbetreffende vervolgplek gaat.”
Ook ten aanzien van de behandeling van de jongeren werken wij veel samen met andere zorgaanbieders. Als instelling concentreren wij ons op ons eigen specialisme en betrekken de expertise van partners op het gebied van onder andere kinder- en jeugdpsychiatrie, verslavingsproblematiek en de behandeling van jongeren met een licht verstandelijke beperking.
6
Vanaf het begin werken aan de terugkeer Vanaf de dag van binnenkomst wordt al gewerkt aan het vertrek van de jongere. In dat traject nemen de behandel- en leerdoelen van de jongere de belangrijkste plaats in. Echter moet ook het gezin klaar zijn in het geval de jongere terugkeert naar de thuissituatie. Daarom worden ook de ouders vanaf dag één betrokken in de behandeling kind en worden zij ondersteund in het (opnieuw leren) omgaan met hun kind. Tijdens verlofmomenten bijvoorbeeld kunnen zowel jongere als gezinsleden ‘oefenen’ met de doelen die voor het verlof zijn geformuleerd. Ook besteden wij aandacht aan de school waar de jongere na vertrek onderwijs gaat volgen of aan een eventuele werkgever – zij worden zo nodig door onze netwerkcoach voorbereid. De netwerkcoach verdiept zich daarnaast in het sociale systeem van een jongere: wat is zijn / haar vrijetijdsbesteding, hoe is de vriendenkring samengesteld en hoe kan hier dusdanig op gestuurd worden dat de kans op terugval minimaal is? “Je kunt natuurlijk niet die hele vriendenkring vervangen door een andere vriendenkring maar je kunt de ouders wel adviseren om aan hun kind te zeggen: ‘het is goed dat je op vrijdagavond of op zaterdag bij die vrienden bent, maar door de week ben je gewoon thuis om je huiswerk te maken’. Dat zijn dingen waar je op allerlei niveaus in moet investeren en waar wij als Het Poortje – maar met ons ook andere hulpverleners – op moeten sturen.”
Op weg naar een baan met Work-Wise De zekerheid, veiligheid en waardering die een jongere uit een baan haalt, doet de reden om terug te vallen in negatief gedrag voor een belangrijk deel verdwijnen. Het Poortje begeleidt jongeren daarom stapsgewijs naar een plek op de arbeidsmarkt door middel van de methodiek Work-Wise. Deze methodiek bestaat uit de op elkaar aansluitende trajecten (1) arbeid & scholing, (2) zelfstandig wonen & vrijetijdsbesteding en (3) opbouw sociaal netwerk. Deze drie trajecten worden met de jongere doorlopen vanuit de gedachte dat het krijgen en behouden van een baan pas mogelijk is wanneer een jongere heeft geleerd voor zichzelf te zorgen, een vrijetijdsbesteding heeft én een sociaal netwerk. “Wil je de kansen op succes vergroten voor kinderen dan moet je niet alleen investeren in school of een baan, maar ook in de manier waarop ze hun vrije tijd invullen. Dat betekent bijvoorbeeld dat er voor de jongeren in Het Poortje een zinvolle avondbesteding moet zijn. Het is prima dat een jongere een avond voor de buis hangt, maar ze moeten ook zeker een aantal avonden per week op een zinvolle manier invullen. Naar de voetbalclub bijvoorbeeld, of naar de jeugdsoos of de mediatheek.”
7
Werken aan kwaliteit en vooruitgang Borgen van de kwaliteit van onze zorg De jongeren die binnen Het Poortje verblijven, behoren tot een kwetsbare en complexe doelgroep. Reden om de zorg – in de meest brede zin van het woord – constant op een kwalitatief hoog niveau te houden. Of wij dit niveau halen en behouden, wordt regelmatig gecontroleerd door inspectiecommissies vanuit de ministerie van Jeugd & Gezin, Justitie en OCSW (onderwijs). Daarbij wordt gecontroleerd op het voldoen aan de eisen aan onder andere de kwaliteit van opleiding aan de jongeren, de veiligheid op de verschillende locaties, de kwaliteit van de behandeling en de professionaliteit van het personeel. Het Poortje als werkplek De locaties van Het Poortje zijn – vanwege het deels gesloten karakter – te beschouwen als de ‘wereld in het klein’. Vele disciplines en vele culturen werken aan een succesvol vertrek van de jongeren. Het is daarom een dynamische en inspirerende werkomgeving. “Het zijn allemaal heel bevlogen mensen, die hun samenwerking rondom het welzijn van het kind hebben georganiseerd. Met een goede en zich steeds ontwikkelende mate van professionaliteit.”
Ontwikkeling van de organisatie Met Het Poortje als totale organisatie ontwikkelen wij ons in de 3 noordelijke provincies tot brede aanbieder van het specialisme gesloten en besloten jeugdzorg. Wij nemen verschillende initiatieven om het aanbod uit te breiden voor zowel de straf- als civielrechtelijke jongeren. Enerzijds betekent dit mogelijke capaciteitsuitbreiding, anderzijds het vinden van aansluiting en expertise bij collega’s in de hulpverleningsketen. Het streven is om de jongeren in het noorden alle faciliteiten te kunnen bieden die nodig zijn voor een goede behandeling. “Het is soms heel ernstig wat er met een kind aan de hand is, en dan is intensieve gedwongen zorg echt nodig. Daarom moet een voorziening als Het Poortje er zijn. Onder de gegeven omstandigheden is het op dat moment even de beste plek. Wij streven er echter naar het verblijf in Het Poortje zo lang als nodig maar ook zo kort al mogelijk te laten duren. In die periode bieden wij de jongere en diens ouders handvaten, inzichten en vaardigheden waar ze op dat moment zelf iets aan hebben maar waarmee ze vooral ook de toekomst weer tegemoet kunnen treden.”
8
Praktische informatie Postadres Postbus 70013 9704 AA Groningen W www.hetpoortje.nu E
[email protected] T 050 533 1666 F 050 577 2255 (algemeen) 050 533 1667 (jongerenadministratie) Bezoekadressen Wilster, locatie Groningen Portalis, locatie Groningen Hoogeweg 9 (unit 1 & 2) Hoogeweg 9a (unit 3) Groningen Juvaid, locatie Veenhuizen Portalis, locatie Veenhuizen Oude Asserstraat 20 Veenhuizen
9
