BREEK DE MACHT KORTE OMSCHRIJVING SPEL Breek de Macht is een spel waarin leerlingen ervaren wat het betekent als er geen rechtsstaat is. Breek de Macht speel je met een hele klas. Aan het begin van elke spelronde laat de dictator van zich horen (in een filmpje). Deze dictator stuurt willekeurig leerlingen naar de gevangenis. De klas is verdeeld in 6 teams. Elk team krijgt 8 verzetskaarten en 4 dictatuurkaarten. Door kaarten te spelen kunnen de teams voorkomen dat hun teamleden in de gevangenis belanden én ze kunnen de 5 kenmerken van een rechtsstaat* verzamelen. Als er een groot genoeg verzetsfront is, winnen teams een kenmerk. Door samen te werken en alle kenmerken te verzamelen, kunnen de teams de macht van de dictator breken. Het spel Breek de Macht kan op 3 manieren eindigen: 1. 2. 3.
Er is een team dat de vijf kenmerken van een rechtsstaat heeft verzameld Hoera, de macht is gebroken! Als alle leden van een team in de gevangenis zitten, mag het team niet meer meedoen. Einde van het spel. De dictator blijft zitten. De tijd is om, we kijken wie de meeste kenmerken heeft verzameld, en we constateren dat de dictator er nog steeds zit.
* De vijf kenmerken van een rechtsstaat zijn: 1. Rechters zijn onafhankelijk 2. De regering moet zich aan de wet houden 3. De regering mag niet discrimineren 4. Grondrechten 5. Scheiding der machten
SPELDOELEN
De teams voorkomen dat alle teamleden in de gevangenis terechtkomen. De teams verzamelen de 5 kenmerken van een rechtsstaat.
LEERDOELEN
Leerlingen ervaren wat het betekent als er geen rechtsstaat is. Leerlingen maken kennis met de kenmerken van een rechtsstaat. Leerlingen ervaren dat je door gezamenlijke actie toch iets kunt bereiken in een dictatuur, maar ook dat verzet in een dictatuur veel meer risico’s met zich meebrengt dan protesteren in een rechtsstaat.
AANTAL DEELNEMERS 24 tot 30 leerlingen. Je speelt dit spel altijd met zes teams. De zes teams moeten even groot zijn en minimaal 4 spelers hebben. Maak 6 teams en vul aan met ‘extra spelers’ tot de teams allemaal uit 4, 5 of 6 spelers bestaan.
1
VOORBEREIDINGSTIJD 45 minuten (doornemen instructie + printen benodigdheden)
DUUR ± 10 minuten voor introductie Maximaal 25 minuten speeltijd ± 5 minuten voor afronding
BENODIGDHEDEN U vindt de benodigdheden op www.prodemos.nl/breekdemacht -
Het filmpje met speluitleg De filmpjes met de dictator Grote dobbelsteen Spelkaarten
o o
-
per groepje 8 verzetskaarten in een eigen kleur
per groepje 4 dictatuurkaarten in een eigen kleur 5 kenmerken rechtsstaat (in zesvoud) Bordjes die de leerling om de nek hangt als hij/zij naar de gevangenis gaat. 20 extra spelers (poppetjes)
INTRODUCTIE (10 MINUTEN) INTRODUCTIE DOOR DOCENT -
U vertelt aan de klas dat Nederland een rechtsstaat is. Een land is pas een rechtsstaat, als een land voldoet aan 5 belangrijke kenmerken. Dit is best een ingewikkeld verhaal. Daarom volgt er nu geen ingewikkeld/saai verhaal, maar gaat de klas door middel van een spel ervaren hoe het is om te leven in een land dat geen rechtsstaat is. Maak 6 teams, zorg dat ze (bijna) even groot zijn. Vul de teams waar nodig aan met extra spelers, zodat de teams even groot zijn. Start het filmpje met speluitleg. (Deel de kaarten en attributen nog niet uit!)
FILMPJE MET SPELUITLEG De klas krijgt een kort instructiefilmpje te zien over hoe het spel gespeeld gaat worden. De belangrijkste regels komen in dit filmpje aan bod. Tekst: -
-
Jullie leven in een dictatuur. Er is een dictator aan de macht die willekeurig mensen naar de gevangenis kan sturen. Deze gevangenisstraf is altijd levenslang, je komt er dus niet meer uit. Het spel wordt in rondes gespeeld. Aan het begin van elke ronde horen jullie aan wie de dictator een straf uitdeelt, bijvoorbeeld aan de oudste of de jongste leden van een team. Deze straf gaat gelden voor een bepaald team. Het lot (de dobbelsteen) beslist vervolgens van welk team één of meer leerlingen naar de gevangenis gaan. Als alle leerlingen van jouw team in de gevangenis zitten heb je verloren en is het spel afgelopen. Is het spel dan ook te winnen? Ja: als jullie de macht van de dictator weten te breken. Hoe je dat doet vertellen we nu.
2
-
-
-
Als de dictator een straf uitspreekt tegen één team, kunnen de andere 5 teams in verzet gaan. Dat doe je door een verzetskaart te spelen. Zo kunnen ze samen voorkomen dat de leerling(en) van het andere team in de gevangenis komen en kunnen ze het eerste stapje zetten om de macht van de dictator te breken, want als er drie of meer teams een verzetskaart spelen krijgen die teams een kaart met een kenmerk van de rechtsstaat. En het groepje dat door de dobbelsteen was aangewezen hoeft niemand naar de gevangenis te sturen! Heb je als team alle 5 kenmerken van de rechtsstaat verzameld, dan heb je het spel gewonnen en de macht van de dictator gebroken. Maar …. In verzet komen is gevaarlijk. Als minder dan 3 teams in verzet komen en een verzetskaart spelen, rolt de geheime dienst dit verzet op. De straf van de dictator geldt dan ook voor die teams. Dus… je kunt ook besluiten de veilige weg te kiezen, dan speel je als team een dictatorkaart. Je blijft trouw aan de dictator en loopt geen gevaar. Je speelt de verzetskaarten en de dictatorkaarten altijd dicht, zodat de andere teams nog niet kunnen zien wat jullie spelen. Aan het eind van elke ronde komt de geheime dienst, die alle kaarten omdraait. Dan wordt duidelijk wie er naar de gevangenis moeten (bij 2 of minder verzetskaarten) of welke teams een kenmerk van de rechtsstaat krijgen (bij 3 of meer verzetskaarten). Het spel gaat beginnen. Succes en wees voorzichtig!
FILMPJES VAN DE DICTATOR DIE SPREEKT 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
De leerling met de jongste broer krijgt levenslang. De leerling met de oudste zus krijgt levenslang. De leerling wiens voornaam het eerst in het alfabet komt krijgt levenslang. De leerling wiens achternaam het laatst in het alfabet komt krijgt levenslang. De kleinste leerling krijgt levenslang . De leerling die het dichtst bij de school woont krijgt levenslang. De twee grootste leerlingen krijgen levenslang. De twee jongste leerlingen krijgen levenslang. De leerling met de grootste oorbellen krijgt levenslang. Alle leerlingen met een bril krijgen levenslang. Alle leerlingen met veterschoenen krijgen levenslang. Alle leerlingen met blond haar krijgen levenslang.
FILMPJES EINDE SPEL Er zijn twee korte filmpjes waarmee het spel kan eindigen: van een dictator die afdruipt en van een dictator die triomfeert.
INDELING TEAMS EN UITDELEN BENODIGDHEDEN -
Elk team krijgt een nummer (1 t/m 6). Elk team krijgt:
o
-
Een set van 12 spelkaarten (8 verzetskaarten en 4 dictatuurkaarten) in de eigen kleur en met het eigen nummer.
o Elk team dat te klein is krijgt extra spelers, totdat het aantal spelers (van alle teams) 4 of 5 of 6 is. U heeft 5 stapeltjes met daarop de kenmerken van de rechtsstaat.
Leg de leerlingen uit dat ze aan de extra spelers naar keus kenmerken toe mogen kennen. Met andere woorden: die kun je altijd als eerste opofferen.
3
SPEELTIJD (± 30 MINUTEN) SPELVERLOOP Het spel bestaat uit opeenvolgende spelrondes. Een spelronde heeft een vast ritme. 1.
De dictator spreekt U start het filmpje van de dictator. In dit filmpje vertelt de dictator wie er naar de gevangenis moet. Het gaat altijd om 1 of meerdere leerlingen uit een team.
2.
Het lot bepaalt welk team wordt getroffen (om willekeur te simuleren) Nu is het de vraag welk team de straf van de dictator krijgt. U gooit de dobbelsteen. Het aantal ogen op de dobbelsteen bepaalt welk team wordt getroffen.
3.
Het getroffen team bepaalt wie het slachtoffer is of zijn van de maatregel, verder doet dit team niets. Je kunt alleen maar afwachten …
4.
De andere teams moeten een spelkaart spelen Alle andere teams zijn nu verplicht om een spelkaart te spelen. Ze kunnen kiezen uit een verzetskaart of een dictatuurkaart. Ze spelen de kaart dicht (op de kop). Andere teams mogen dus nog niet zien of ze meedoen met het verzet of trouw blijven aan de dictator! Als ze een verzetskaart kiezen, dan ondersteunen ze het getroffen team. Ze lopen echter wel het risico dat ze als team ook getroffen worden door de straf van de dictator. Kiezen ze een dictatuurkaart, dan kan het team niets gebeuren. Het lukt dan echter ook niet om de macht van de dictator te breken.
5.
De geheime dienst valt binnen: de docent laat de kaarten zien die door de andere teams gespeeld zijn en er volgt een conclusie U inventariseert alle kaarten en telt op. Er zijn nu twee opties: a.
Bij 3 of meer verzetskaarten is het verzetsfront groot genoeg om een stukje van de macht te breken. Er zijn twee gevolgen: Alle teams met een gespeelde verzetskaart én het ‘slachtofferteam’ ontlopen hun straf. Alle teams met een gespeelde verzetskaart ontvangen een kenmerk van de rechtsstaat.
b.
6.
7.
Bij 2 of minder verzetskaarten is het verzetsfront te klein om een stukje van de macht te breken. Gevolg: Alle teams die wel een verzetskaart gespeeld hebben én het slachtofferteam krijgen de straf van de dictator. Actie docent: a. Geef de leerlingen die naar de gevangenis moeten een gevangenenbordje, die hangen ze om hun nek. Ze mogen wel gewoon bij hun team blijven zitten en meedenken met het team. Een teamlid kan maar één keer in de gevangenis terechtkomen. Eenmaal in de gevangenis, kom je er niet meer uit. b. Geef de groepjes die een kenmerk van de rechtsstaat krijgen een kenmerk (zorg dat je steeds een ander kenmerk uitdeelt). c. Verzamel de gespeelde spelkaarten uit deze ronde. Terug naar stap 1: Er begint een nieuwe spelronde. 4
AFRONDING (± 5 MINUTEN) Nadat de klas het spel gespeeld heeft, komt u terug op het begrip ‘rechtsstaat’: Hebben de leerlingen nu een idee wanneer een land een rechtsstaat is?
EXTRA INFORMATIE DE GEVANGENIS Teamleden die naar de gevangenis moeten, krijgen een bordje om. Ze mogen wel gewoon bij hun team blijven zitten en meedenken met het team. Een teamlid kan maar één keer in de gevangenis terechtkomen. Eenmaal in de gevangenis, kom je er niet meer uit. Einde van het spel Het spel Breek de Macht kan op 3 manieren eindigen: 1. 2. 3.
Er is een team dat de vijf kenmerken van een rechtsstaat heeft verzameld Hoera, de macht is gebroken! Als een team helemaal in de gevangenis zit, mag het niet meer meedoen. Einde van het spel. De dictator blijft zitten. De tijd is om, we kijken wie de meeste kenmerken heeft verzameld, en we constateren dat de dictator er nog steeds zit.
Regels voor de spelkaarten Verzetskaarten: -
Een kaart die wordt gespeeld, moet altijd worden ingeleverd (ongeacht het resultaat).
Dictatuurkaarten: -
Een kaart die wordt gespeeld, moet altijd worden ingeleverd (ongeacht het resultaat). Speelt een team een dictatuurkaart? Dan speelt een team op safe. Er kunnen geen teamleden naar de gevangenis worden gestuurd. Het team komt namelijk niet in opstand tegen de dictator.
Kenmerken: -
Elk team moet vijf verschillende kenmerken verzamelen. Die kenmerken worden door de docent uitgedeeld.
5
