Bostypes: deel 2 Voedselrijke types
Bosgemeenschappen
Ga naar www.inverde.be en druk op het slotje
Bosgemeenschappen
Vul hier het sleutelwoord in = ‘eenbes’ en druk op ‘toon pagina’
Bosgemeenschappen
Alle bossen
Grote Brandnetel Hondsdraf tr. Kleefkruid Speenkruid tr. Ruw beemdgras Gele dovenetel tr. Bosanemoon tr. Moerasspirea tr. Geel nagelkruid tr. Pinksterbloem tr.
k. = kensoort tr. = transgrediërend zw. = zwak differentiërend
Bochtige smele tr. Wilde lijsterbes tr. Zomereik tr. Pijpenstrootje tr. Amerikaanse vogelkers tr. Brede stekelvaren tr. Sprokenhout tr. Amerikaanse eik Smalle stekelvaren tr. Blauwe bosbes
Voedselrijke bossen
Voedselarme bossen Bosgemeenschappen
• Gerangschikt volgens indicator waarde (uit de kruidlaag) • Kensoort = - indicatorwaarde ≥ 0,5 (in een typegroep) - presentie ≥ 10 % • Transgrediërend ook kenmerkend voor lager niveau • Zwak differentiërende soorten differentiërend t.o.v een bepaalde type groep maar hogere indicatorwaarde in andere typegroep
Bosgemeenschappen
Grote Brandnetel Hondsdraf tr. Kleefkruid Speenkruid tr. Ruw beemdgras Gele dovenetel tr. Bosanemoon tr. Moerasspirea tr. Geel nagelkruid tr. Pinksterbloem tr.
Naar begin sleutel
Voedselrijke bossen
Veldhondstong k. Witte winterpostelein k. Zandzegge k. Zandmuur k. Wilde asperge k. Heggerank k. Veldereprijs k. Muurpeper k. Duindoorn k. Klein streepzaad k.
Wolfspoot Bitterzoet Moeraswalstro tr. Gele lis Reuzenbalsemien tr. Haagwinde Riet Waterpeper tr. Gewone smeerwortel Blaartrekkende boterbloem
A. Esdoorn-Abelenbos k. = kensoort tr. = transgrediërend zw. = zwak differentiërend Bosgemeenschappen
B. Wilgenvloedbos C. Elzenbroekbos
Hondsdraf tr. Speenkruid tr. Gele dovenetel tr. Bosanemoon tr. Geel nagelkruid tr. Groot heksenkruid Klimop tr. Drienerfmuur Gevlekte aronskelk Ruwe smele Andere voedselrijke bossen
Naar begin sleutel
Wilgenvloedbos Elzenbroekbos
Reuzenbalsemien k. Bittere veldkers k. Ridderzuring k. Spindotterbloem k. Gevleugeld sterrenkroos k. Waterpeper Zwart tandzaad k. Gele waterkers k. Groot moerasscherm Waterereprijs B. Wilgenvloedbos Bosgemeenschappen
Moeraswalstro k. Blauw glidkruid k. Grote kattenstaart k. Watermunt k. Elzenzegge k. Hennegras k. Mannagras k. Melkeppe k. Rietgras k. Hop k. C. Elzenbroekbos
Naar begin sleutel
Andere voedselrijke bossen
Grote brandnetel Hondsdraf tr. Kleefkruid Speenkruid Ruw beemdgras tr. Moerasspirea tr. Gewone engelwortel tr. Slanke sleutelbloem tr. Muskuskruid Gewone berenklauw
Gele dovenetel tr. Wilde hyacint tr. Bosanemoon tr. Gewone salomonszegel Wijfjesvaren tr. Bosgierstgras Witte klaverzuring tr. Klimop Bosviooltje Gewone esdoorn
D. Essen-Elzenbos E. Iepen-Essenbos
F. Esdoornen-Essenbos G. Essen-Eikenbos
Bosgemeenschappen
Naar begin sleutel
D. Essen-Elzenbos E. Iepen-Essenbos
Hondsdraf Ruw beemdgras zw. Moerasspirea Gewone engelwortel Slanke sleutelbloem k. Dagkoekoeksbloem k. Gewone hennepnetel k. Kruipende boterbloem Pinksterbloem zw. Kruipend zenegroen
Klimopereprijs k. Look-zonder-look Zevenblad k. Ruwe iep k. Aalbes Dauwbraam zw. Ruig viooltje Vingerhelmbloem Sneeuwklokje Maarts viooltje
D. Essen-Elzenbos
E. Iepen-Essenbos
Bosgemeenschappen
Naar begin sleutel
F. Esdoornen-Essenbos G. Essen-Eikenbos
Rode kamperfoelie k. Muursla k. Kruisbes Lievevrouwbedstro k. Gele kornoelje k. Boskortsteel k. Bosrank k. Noordse esdoorn k. Wilde kardinaalsmuts k. Bosroos k.
Gele dovenetel Wilde hyacint k. Bosanemoon Wijfjesvaren Witte klaverzuring Daslook k. Kleine maagdenpalm k. Grote muur k. Wilde narcis G. Essen-Eikenbos
F. Esdoornen-Essenbos
Bosgemeenschappen
Naar begin sleutel
Voedselarme bossen
Adelaarsvaren k. Lelietje-van-dalen k. Dalkruid k. Ruige veldbies Gladde witbol Wilde kamperfoelie Valse salie k. Beuk k. Pilzegge k. Bosgierstgras zw.
Bochtige smele tr. Pijpenstrootje tr. Zomereik Amerikaanse vogelkers tr. Wilde lijsterbes tr. Sprokenhout tr. Brede stekelvaren tr. Amerikaanse eik tr. Blauwe bosbes tr. Smalle stekelvaren tr.
H. Eiken-Beukenbos
I. Dennen-Eikenbos J. Berken-Elzenbos
Bosgemeenschappen
Naar begin sleutel
Dennen-Eikenbos Berken-Elzenbos
Bochtige smele k. Amerikaanse vogelkers k. Wilde lijsterbes k. Amerikaanse eik k. Sporkenhout k. Brede stekelvaren k. Blauwe bosbes k. I. Dennen-Eikenbos
Pijpenstrootje Pitrus Grote wederik zw. Moerasstruisgras k. Smalle stekelvaren k. Wilde gagel Zwarte zegge Zompzegge Snavelzegge Biezenknoppen J. Berken-Elzenbos
Bosgemeenschappen
De voedselrijke bossen • • • •
Op voedselrijkere bodem Structuurrijk (veel lagen) Soortenrijk Voorjaarsbloeiers kunnen zeer talrijk zijn
Gewone vlier en Gewone es
Bosgemeenschappen
De voedselrijke bossen
Klimop en Hondsdraf
Bosgemeenschappen
De bostypegroepen van de voedselrijke bossen •A: Esdoornen-Abelenbos (kustbossen) •B: Wilgenvloedbos •C: Elzenbroekbos •D: Essen-Elzenbos •E: Iepen-Essenbos
•F: Esdoornen-Essenbos (kalkbos) •G: Essen-Eikenbos Bosgemeenschappen
Groep A: Esdoorn-Abelenbos met Veldhondstong en Witte winterpostelein • • • •
Maar 1 type in de groep Meestal aan de kust Soorten van kalkhoudend zand Zoals: Veldhondstong, Witte winterpostelein, Duindoorn, Wilde liguster, Gewone ossentong • Maar ook: zandzegge, Muurpeper, Heggerank • Gewone esdoorn en Grauwe abeel worden de belangrijkste boomsoorten • Overgang tussen duinstruweel en Iepen-Essenbos
Bosgemeenschappen
Wilde liguster
Veldhondstong
Bosgemeenschappen
Groep B: Wilgenvloedbossen met Reuzenbalsemien en Bittere veldkers - rivierbegeleidend, vaak overstroomd - zeer dynamisch (zowel bos als struweel), pionierkarakter - voedselrijk - zachthoutooibos (wilg, populier)
Bosgemeenschappen
B: Wilgenvloedbossen - < 0,1% Vlaamse bosareaal - Schietwilg komt meest voor
Bosgemeenschappen
B: Wilgenvloedbossen
Zwarte populier (op grof zand of grind : Schietwilg meer op slijk) ondergroei = voedselrijke, natte ruigte
vele en fijne zaden + afgebroken takken natuurontwikkeling in overstromingsgebieden
Bosgemeenschappen
B: Wilgenvloedbos, ondergroei • • • • • • •
Reuzenbalsemien Bittere veldkers Grote brandnetel Bitterzoet Ridderzuring Haagwinde Waterpeper
Bosgemeenschappen
B: Wilgenvloedbos
Verdroging, bedijking
D: Essen-Elzenbos of E: Iepen-Essenbos
Bosgemeenschappen
Groep C: Elzenbroekbossen - zeer nat, alleen ‘s zomers een beetje droger - veenvorming, organische bodem - structuurrijkdom : eilandjes
Bosgemeenschappen Tervuren
Groep C: Elzenbroekbossen 1,8% Vlaamse bosareaal natuurbehoudsbelang Zwarte els gewoonlijk dominant, ook Grauwe wilg en hybriden vaak erg onstabiel, lage dominante hoogte, hakhout
Bosgemeenschappen Tervuren
Groep C: Elzenbroekbossen • Vele niet aan bos gebonden moerasplanten • Elzenzegge wel typisch • zeer hoge natuurbehoudswaarde • eindstadium successie • Verdroging Elzen-Essenbos of Berken-Elzenbos
Bosgemeenschappen
Groep C: Elzenbroekbossen
Moeraswalstro Wolfspoot Bosgemeenschappen
Groep C: Elzenbroekbossen
Bitterzoet Blauw glidkruid Bosgemeenschappen
C: Elzenbroekbossen, types 1. met Pluimzegge en Moerasvaren 2. met Melkeppe en Wateraardbei 3. met Hop en Moerasspirea
Bosgemeenschappen
C 1: Elzenbroek met Pluimzegge en Moerasvaren • Zeer nat • Ontstaat uit rietlanden of zeggemoerassen • Moerasvaren, Pluimzegge en Koninginnekruid zijn karakteristiek • Pitrus, Elzenzegge en Rietgras ontbreken Bosgemeenschappen
pluimzegge
Bosgemeenschappen
C 2: Elzenbroek met Melkeppe en Wateraardbei • • • •
Het natste bostype dat we hebben Ontstaat uit verlanding van waterpartijen Soorten van al dan niet droogvallende wateren Melkeppe, Wateraardbei, Holpijp, Grote waterweegbree, Grote egelskop, Zompzegge • Zuurder dan het type met Moerasvaren • In de struiklaag vaak wilgen Bosgemeenschappen
Bosgemeenschappen
Wateraardbei
Bosgemeenschappen
Melkeppe
Witte puntje met paarse schijn aan de achterkant
C 3: Elzenbroekbos met Hop en Moerasspirea • Het meest voorkomende type • Hop, Gewone braam, Grote brandnetel, Brede stekelvaren en Wijfjesvaren duiden op droger karakter • Maar ook veel algemene vochtminnende soorten
Bosgemeenschappen
Elzenbroek (en Berkenbroek) - Rompgemeenschap met Grote brandnetel vooral door voedselaanrijking en verdroging - Rompgemeenschap met Gewone braam vooral door verdroging en meer licht
= zitten bij de Essen-Elzenbossen
Bosgemeenschappen
Groep D: Essen-Elzenbos = het grootste deel van het Elzen-Vogelkersverbond (Alno-Padion) Elzen-Vogelkersverbond = 21,1% Vlaamse bosoppervlakte potentieel zeer soortenrijk en rijk aan structuur (Europese) Vogelkers bij ons enkel plaatselijk belangrijk
Bosgemeenschappen
Groep D: Essen-Elzenbos • rivier- en beekbegeleidend (overstromingen mogelijk) • jonge, voedselrijke gronden (minerale bodem, snel verterend strooisel) • Hoge basebezetting • vaak jonge, pas aangelegde bossen (veel populier) • Samen met Iepen-Essenbos gekenmerkt door vele nitrofiele kruiden • Maar ook vochtminnende soorten • En enkele oude bossoorten
Bosgemeenschappen
Groep D: Essen-Elzenbos, nitrofiele soorten • • • • • • •
Grote brandnetel Kleefkruid Hondsdraf Gewone vlier Gewone hennepnetel Gewone bereklauw Kruipende boterbloem
Bosgemeenschappen
Groep D: Essen-Elzenbos, vochtminnende soorten • • • • • •
Moerasspirea Slanke sleutelbloem Pinksterbloem Kruipend zennegroen Kale jonker Speenkruid
Bosgemeenschappen
Groep D: Essen-Elzenbos, oude bossoorten • • • •
Bosanemoon Gele dovenetel Gewone salomonszegel Gevlekte aronskelk
Bosgemeenschappen
D, type 1: Essen-Elzenbos: met Moerasspirea • Gedegradeerde verruigd bostype • Ontstaan uit alluviale bostypes maar ook uit elzenbroekbossen (verdroging) • Vaak sterk gewijzigd door inplanting van populier • Nitrofiele en vochtminnende soorten
Bosgemeenschappen
Bosgemeenschappen
D. types 2 en 3: Essen-Elzenbos Rompgemeenschap met Grote brandnetel gedomineerd door ruigtekruiden (geen voorjaarsbloeiers) algemeen in jonge bebossingen (>5% Vlaams bos) Rompgemeenschap met braam: door meer licht en/of verdroging
Bosgemeenschappen
D. Type 4 Essen-Elzenbos met Goudveil en Reuzenpaardenstaart Bronbos (associatie Carici remotae-Fraxinetum)
- kalkrijk bronwater - zeer typisch en soortenrijk - zeldzaam (leemstreek), kleine oppervlaktes - in Vlaanderen zeer goed ontwikkeld - vaak smalle gordel langs de beek
Bosgemeenschappen
Type 4 Essen-Elzenbos (Essenbronbos) Reuzenpaardenstaart
Bosgemeenschappen Groenendaal
Type 4 Essen-Elzenbos (Essenbronbos) Verspreidbladig en Paarbladig goudveil
Bosgemeenschappen
Type 5 Essen-Elzenbos met Bloedzuring = Associatie Vogelkers-Essenbos, Pruno-Fraxinetum Bloedzuring
Beekbegeleidend : erosie en overslibbing
Smalle lintjes en vlekjes, maar samen toch veel ha
Bosgemeenschappen Grimminge
Type 5 Essen-Elzenbos met Bloedzuring
Menging van : - stikstoflievende ruigtekruiden - voorjaarsbloeiers van oud bos - moerasplanten
Bosgemeenschappen Tervuren
Type 6: Essen-Elzenbos met Gevlekte aronskelk • Sterk gelijkend op type met Bloedzuring • Meer in oudere bossen • Meer oude bosplanten (Gele dovenetel, Gevlekte aronskelk, Bosbingelkruid) • op rijke leembodems
Bosgemeenschappen
Essen-Elzenbos: 6 types 1) met Moerasspirea 2-3) RG Brandnetel – RG Braam 4) Goudveil en Reuzenpaardenstaart (bronbos) 5) met Bloedzuring 6) met Gevlekte Aronskelk
Bosgemeenschappen
Groep E: Iepen-Essenbos • •
Soortenrijke, sterk gestructureerde bossen Droger en meer uitgerijpt dan het Essen-Elzenbos
Gladde iep
Bosgemeenschappen
Groep E: Iepen-Essenbos • • • • • •
vooral rivierbegeleidend (hardhoutooibos : es, iep ,zomereik, esdoorn) overstromingen komen voor, maar niet zeer vaak grote grondwaterschommelingen zeer vruchtbare bodem Potentieel grote oppervlaktes nu vaak cultuurpopulier
Bosgemeenschappen Kortenberg
Bornem
Groep E:Iepen-Essenbos Sneeuwklokje en Gewone vogelmelk maar ook stikstoflievende ruigtekruiden
Bosgemeenschappen
Groep E: Iepen-Essenbos Type 1: met Aalbes en Groot heksenkruid • Aalbes • Geel nagelkruid • Groot heksenkruid • Robertskruid • Dauwbraam • Grote brandnetel • Zevenblad • Hondsdraf • Negatief gedefinieerd t.o.v. type 2 Bosgemeenschappen
Type 2: met Klimopereprijs en Look-zonder-look • Sneeuwklokje • Vingerhelmbloem • Gewone vogelmelk • Speenkruid • Aronskelk (Gevlekte en Italiaanse) • Ook de soorten van het vorige type
Ribessen? Aalbes vochtige bossen (brede amplitude), Essen- Elzenbos en IepenEssenbos Zwarte bes natte bossen, Elzenbroek (cassisgeur, gele klierharen) Kruisbes drogere tot vochtige bossen (stekels), kalkbos Bosgemeenschappen
Groep E: Iepen-Essenbos Aalbes
Bosgemeenschappen
Klimopereprijs
Bosgemeenschappen
Vingerhelmbloem
Bosgemeenschappen
Groep F: Esdoornen-Essenbos met Bosrank en Kruisbes = Kalkbos • droge hellingen met kalk op geringe diepte • soortenrijk • zeldzaam in Vlaanderen (in het zuidoosten) • Lievevrouwebedstro, Bosrank, Rode kamperfoelie, Wilde kardinaalsmuts, Heelkruid • Staken van hakhoutbeheer dominantie van Klimop • Dominantie Klimop verdwijnen van orchideeën Bosgemeenschappen
Rode kamperfoelie
Lievevrouwbedstro
Bosgemeenschappen
Groep G: Essen-Eikenbos • = Eiken-Haagbeukenbos, Haagbeukenverbond (Carpinion betuli) • In Vlaanderen regelmatig zonder Haagbeuk (wel toenemend) • Gemengde loofbossen met aspectbepaling van Zomereik, Gewone es, Beuk of Gewone esdoorn
Bosgemeenschappen
Groep G: Essen-Eikenbos waar de Beuk niet kan domineren door : (natuurlijk areaal/klimaat) tijdelijk stagnerend water op een dichte ondergrond (stuwwater, pseudogley, zware gronden, vaak greppels) hakhout/middelhout → doorgaans geen climaxvegetatie
Bosgemeenschappen
Groep G: Essen-Eikenbos is rijk aan : soorten (voorjaarsbloeiers) structuur (struiklaag) 7,8% Vlaamse bosoppervlakte Hazelaar en Gewone esdoorn zijn er nu talrijker dan Haagbeuk
Bosgemeenschappen Groenendaal
Essen-Eikenbos Gele dovenetel en Boszegge
Bosgemeenschappen
Groep G: Essen-Eikenbos oude bosstandplaatsen, oud bos-soorten minder stikstoflievende soorten / storingsindicatoren
Donkersporig bosviooltje
Bosgemeenschappen
Groep G: Essen-Eikenbos: 4 types 1. Type met Daslook 2. Type met Wilde hyacint 3. Type met Gewone salomonszegel en Wilde kamperfoelie 4. Type met Bosgierstgras en Witte klaverzuring
Bosgemeenschappen
Type 1 Essen-Eikenbos met Daslook – Baserijk – Zeldzaam – Daslook vaak dominant aan de voet van hellingen – Andere soorten: Bosbingelkruid, Kleine maagdenpalm en soms Ruig Klokje
Bosgemeenschappen
Type 2 Essen-Eikenbos met Wilde hyacint ten westen van Leuven, veel in de Vlaamse Ardennen Ook tapijten van Bosanemoon, waar Boshyacint niet dominant is
Bosgemeenschappen
Type 3 Essen-Eikenbos met Gewone salomonszegel en Wilde kamperfoelie • •
•
Bosgemeenschappen
Zuurder type Voedsel- en soortenarmer, maar blijft relatief soortenrijk Tapijten van Bosanemoon komen voor
Type 4 Essen-Eikenbos met Bosgierstgras en Witte klaverzuring • Overgang naar Eiken-Beukenbos • Soorten van het Essen-Eikenbos: Speenkruid, Grote muur, Groot Heksenkruid • Soorten van het Eiken-Beukenbos: Bosgierstgras, Witte klaverzuring, Ruige veldbies, Valse salie
Bosgemeenschappen
bosgierstgras
De bostypegroepen van de voedselrijke bossen •A: Esdoornen-Abelenbos (kustbossen) •B: Wilgenvloedbos •C: Elzenbroekbos (3 types: Pluimzegge, Melkeppe, Hop) •D: Essen-Elzenbos (6 types: Moeraspirea, Grote brandnetel, braam, Goudveil, Bloedzuring, Gevlekte Aronskelk) •E: Iepen-Essenbos (2 types: Aalbes, Klimopererpijs) •F: Esdoornen-Essenbos (kalkbos) •G: Essen-Eikenbos (4 types: Daslook, Wilde hyacint, Gewone salomonszegel, Bosgierstgras) Bosgemeenschappen
