Bodem en bodemverzorging Compost en composteren Basisbemesting
Basiscursus dl2. TT Boxtel – Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014
Vanavond
• Je eigen grond • Soort, structuur, zorg
• Compost en composteren • De natuurlijke kringloop in je tuin nabootsen
• Basisbemesting
“De bodem is de maag van de plant” Tjeerd Elzinga compostspecialist
Bodemonderzoek?
Potje? Profieltje?
Zandgrond Voor….
Tegen….
• Gemakkelijk te bewerken • Droogt snel • Warmt snel op in voorjaar
• • • •
Klapzand= korrelstructuur Droogt uit Houdt voeding slecht vast Soms te zuur
Hoe komt dat?
Grote deeltjes Veel grote poriën Korrelstructuur
Actie? Organisch materiaal toevoegen Verbetering structuur
Voeding bodemleven
Humus
3-4 % op zand grond
Nieuwe tuin aanleg
• Spitten: 1x 2 steek diep omzetten • Eventueel: compacte laag doorbreken • Inwerken compost
Verbeteren bestaande tuin
Spitten 1 steek diep, compost onder in spitvoor
Voorbeeld: Het bos Natuurlijke kringloop
Kringloop in je tuin • Organisch materiaal ( afval van groenten en fruit, andere plantenresten, mest,resten van kleine dieren)
• Omzetting door (micro)organismen • Compost • Toepassing compost in de tuin
Wat doet compost? • • • • • • •
Verhoogt humusgehalte Stimuleert het bodemleven Verbetert bodemstructuur Voorkomt dichtslaan Houdt water en voedingsstoffen vast Voedt de plant Beschermt tegen ziekten
Bak,hoop, systeem?
Opbouw vat
Bodemplaat (indien aanwezig
Iets verhoogde ondergrond liefst ook gemengd met snippers
10 cm grof materiaal Schors, houtsnippers In de bak
Tegels 5-10 cm van elkaar
Plaatsing bakken • kies een (half)beschaduwde plek met een droge ondergrond • combineer bakken van ± 1 m³ • zet de bakken direct op de grond • als je ze zelf maakt: pallets, hout, met luchtspleten van 1-2 cm , geef iedere bak een verwijderbare voorkant • dek bakken af, zeker de halfrijpe compost • voorzie voldoende werkruimte vóór de bakken
Composteren: wat? Wel: • • • •
Plantenresten Grasmaaisel Niet gekookt keukenafval Mest van koe, paard,konijn, kippen
• • •
Takjes, droge stengels Droog blad Zaagsel (weinig) Houtafval,onbewerkt Houtas (weinig, van onbewerkt hout) Eventueel bruin papier
• •
Niet: • • • • • • • •
Zieke plantenresten Wortels van wortelonkruiden Onkruid met zaad Oud brood Gekookt keuken afval Vleesresten Poep van hond, kat Glossy papier
Composteren De hete route
Verzamel genoeg materiaal om je bak helemaal te vullen, bruin en groen Maak alles goed klein en vermeng gelijke delen groen en bruin materiaal Bij te droog materiaal wat water geven Na enkele dagen wordt de hoop heet. Als de temperatuur daalt, de hoop omzetten Steeds weer omzetten als de temperatuur zakt totdat de temperatuur de omgevingstemperatuur nadert. Laat de hoop daarna enkele maanden met rust.
Composteren
De koude route
Verzamel evenveel groen als bruin materiaal. Vul de bak min. 30 cm, liefst meer losjes met het gemengde materiaal. Vul steeds aan, als je materiaal hebt. Werk eens per week de zaak door elkaar. Na drie maanden onderin: mooi compost! Oogsten! Of .. Alles uit de bak, compost gebruiken en opnieuw beginnen met het onverteerde deel uit de bak.
Composteren Eenvoudig, beetje van alle twee!
Vul de bak meteen helemaal Meng of zet de inhoud om wanneer er gelegenheid en tijd is.
Composteren Tips en trucs
Hoe meer moeite, hoe sneller Hoe kleiner, hoe fijner Let op vocht. Druppeltest! Gebeurt er niks? Te droog of te weinig groen materiaal! Je composthoop is vegetariër Ammoniakgeur? Zwavelgeur? Werk netjes, tegels rond de hoop of bak
Compost in de moestuin Bodemverbeteraar bij aanleg: 10 kg /m²
Compost in de moestuin Basisbemesting in het voorjaar: 5 kg /m²
Compost in de moestuin Mulchmateriaal, tussen jonge planten in de winter als bodembescherming half verteerde compost
Mest: werkzame stoffen N: P: K:
groei wortelstelsel, bloei, vruchtzetting stevigheid, waterhuishouding
Mg: bladgroen Ca: opname voedingsstoffen Sporenelementen: “vitaminen”
Bodemverzorging Kunstmest
• mineraal van oorsprong • voedt de plant rechtstreeks • spoelt snel uit
Organische bemesting • organisch van oorsprong • voedt de plant via de bodem • bouwt humus op • voedt het bodemleven
Organische meststoffen Dierlijke mest: puur en verteerd
• Brengt organisch materiaal in bodem • Structuurverbetring • Voeding bodemleven • Langzaam werkend,meer jaren • Bouwt humus op
Droog Uit pak/zak • Minder invloed op bodemstructuur, en bodemleven. • Bouwt geen humus op • Snel(ler)werkend
Stalmest: rund • goede algemene meststof (koud) • eerst verteren: luchtig stapelen • licht inwerken in voorjaar • verwerken in compost • overjarig: verlies voeding kan gebruikt als bodemverbetering
Paardenmest
zonder krullen of zaagsel
• Warme mest,droog • Halfvers op zware grond! • Prima te composteren, apart of in gemengde hoop • Broei o.a. meloenen
Kippen, konijnen Konijnenmest: koude mest goed te composteren
Kippenmest: hoogste gehalte NPK niet vers gebruiken verwerken in de composthoop
Samengestelde organische meststoffen Algemeen gebruik
• Diverse merken: o.a. Culterra, koemestkorrels, • Dosering aanpassen • NPK Culterra: 10-4-6, koemest 2-2,5- 4 dus om bij te sturen!
Specifiek
• Diverse merken o.a. DCM, Ecostyle, ASEF, eigen merk tuincentrum • Voor planten en plantengroepen • NPK gehalte + andere stoffen aangepast
Verrijkte meststoffen : Bacteriën en mycorrhiza-schimmels toegevoegd
Organische stikstof Bloedmeel
Hoornmeel
• 13% N • snelwerkend • bijmesten
• 13% N • langzaam werkend > 1 jaar! • duur
• gevaar BSE? • nitraat • als konijnenschrik!
Minerale kalium • Stevigheid
van de plant •Waterhuishouding van plantencel •Gezond wortelgestel •Vorming bollen en knollen •Kleur en smaak vruchtgroenten
Calcium/kalk pH van de bodem bijsturen
• Korrel of poeder, vaak met extra Mg
• Noodzakelijk voor sommige teelten, o.a koolsoorten • Betere opname voedingsstoffen •Gazon: mosbestrijding •Pas op met Maërl of zeewierkalk!
