BISL – Business Information Services Library Een introductie
Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V.
Organisatie Titel Onderwerp
SYSQA B.V. BISL – Business Information Services Library Een introductie
Pagina Versie Datum
2 van 9 1.1 06-04-2011
Inhoudsopgave 1
INLEIDING .......................................................................................................................... 3 1.1 1.2
ALGEMEEN ................................................................................................................... 3 VERSIEBEHEER ............................................................................................................. 3
2
DE PLAATS VAN FUNCTIONEEL BEHEER ........................................................................ 4
3
FRAMEWORK EN STRUCTUUR VAN BISL. ....................................................................... 6
4
BISL INVOEREN (DE WAARDE VAN EEN BISL VOOR EEN ORGANISATIE)..................... 9
5
LITERATUURVERWIJZINGEN............................................................................................ 9
Almere © 2011
Proud of it
Organisatie Titel Onderwerp
SYSQA B.V. BISL – Business Information Services Library Een introductie
Pagina Versie Datum
3 van 9 1.1 06-04-2011
1 Inleiding 1.1
Algemeen
ICT is een van de belangrijkste instrumenten geworden om de organisatiestrategie te realiseren. De aansluiting van ICT op de bedrijfsprocessen, de taak van functioneel beheerders en informatiemanagers, is vaak suboptimaal. Het belang van Functioneel beheer neemt door de volgende recente ontwikkelingen toe:
Het groeiende belang van informatievoorziening: wil men bedrijfsprocessen goed kunnen managen dan moet men ook de informatievoorziening op professionele wijze managen; De toename van outsourcing en professionalisering van relaties: de relaties tussen business en ICT worden zakelijker mede als gevolg van trends als outsourcing. Dat vraagt om een zakelijker aansturing vanuit de gebruikersorganisatie; Groeiende complexiteit van (verbanden tussen) organisaties: de sturing van de informatievoorziening gebeurt op een groeiend aantal plaatsen in de organisatie. Een eenduidige aansturing ontbreekt vaak, maar is wel noodzakelijk; De relatie tussen informatiebeleid en operationeel Functioneel beheer is lange tijd onderbelicht. Informatiebeleid moet aansluiten op de bestaande praktijk in organisaties. Het moet kunnen inspelen op behoeften en tekortkomingen in de bestaande situatie
BISL, Business Information Services Library, is een standaard voor functioneel beheer die inspeelt op het toenemende belang aan integraal en gestructureerd Functioneel Beheer. BISL is een samenhangend framework met zowel aandacht voor de operationele, tactische en strategische processen en de relaties daartussen. BISL geeft, ondersteund door beschrijvingen van best practises concrete handvatten aan organisaties om op de hierboven genoemde ontwikkelingen in te spelen Deze introductie behandelt het BISL-model en de belangrijkste kenmerken van BISL. Een website die een must is voor iedereen die zich serieus met BISL gaat bezighouden is http://www.bisl.nl , de officiële Nederlandse BISL site.
1.2 Versie 0.1 0.2 0.4 0.5 0.51 0.99 1.0 1.1
Versiebeheer Status Concept Concept Concept Concept Concept Finaal conc. Gereed Gereed
Datum 14 november 2005 18 november 2005 08 maart 2006 10 maart 2006 12 april 2006 20 april 2006 26 april 2006 6 april 2011
Almere © 2011
Auteur SYSQA SYSQA SYSQA SYSQA SYSQA SYSQA SYSQA SYSQA
Opmerkingen Eerste opzet Initiële opmerking verwerkt Feedback verwerkt Feedback verwerkt Kleine correcties obv voortschrijdend inzicht verwerkt Feedback verwerkt Eerste „publieke‟ versie Aanpassen opmaak
Proud of it
Organisatie Titel Onderwerp
SYSQA B.V. BISL – Business Information Services Library Een introductie
Pagina Versie Datum
4 van 9 1.1 06-04-2011
2 De plaats van functioneel beheer Functioneel beheer heeft nauwe relaties met applicatiebeheer en technisch beheer 1.
Technisch beheer is verantwoordelijk voor de instandhouding, beheer en onderhoud van de technische infrastructuur. Het meest gebruikte framework voor technisch beheer is ITIL (Information Technology Infrastructure Library); Applicatiebeheer houdt zich bezig met de instandhouding van de toepassingsprogrammatuur en de gegevensverzamelingen. Voor het inrichten van applicatiebeheer is ASL (Application Services Library) de defacto standaard; Functioneel beheer is namens de gebruikersorganisatie en dus vanuit het gebruikersperspectief verantwoordelijk voor het aansturen en in stand houden van de informatievoorziening van een organisatie. Functioneel beheer is daarbij opdrachtgever voor technisch- en applicatiebeheer. IS: Informatiesystemen/applicaties Onderhoudsperspectief Informatisch Onderhoudsorganisatie/ systeemontwikkeling
IV: Informatievoorziening Gebruiks- organisatieperspectief Bedrijfskundig Systeemeigenaar + functioneel beheerders Applicatie beheer Functioneel beheer
Technisch beheer
ICT: Informatie- en communicatie technologie Exploitatieperspectief Technisch Reken- en communicatiecentrum
Figuur 1 De drie beheersvormen
1
Zie ook “Beheer van informatiesystemen” [ Looijen 1997]
Almere © 2011
Proud of it
Organisatie Titel Onderwerp
SYSQA B.V. BISL – Business Information Services Library Een introductie
Gebruikersorganisatie
Pagina Versie Datum
ICT Service organisatie
Applicatie beheer
Gebruikers
Management
Functioneel beheer
Vraag (Opdrachtgever)
Beheer en onderhoud applicaties
Service team
Technisch beheer
Leveranciers
5 van 9 1.1 06-04-2011
Incl. netwerk en werkplekbeheer
Aanbod (Opdrachtnemer)
Figuur 2 De plaats van functioneel beheer in de organisatie
Almere © 2011
Proud of it
Organisatie Titel Onderwerp
SYSQA B.V. BISL – Business Information Services Library Een introductie
Pagina Versie Datum
6 van 9 1.1 06-04-2011
3 Framework en structuur van BISL. Business Information Services Library (BISL) is een framework om functioneel beheer op een eenduidige manier te embedden in organisaties. Het framework is relatief jong en nog volop in ontwikkeling. Het belangrijkste verschil tussen BISL en andere best practice standaarden, zoals ITIL en ASL, is het feit dat BISL niet is gericht op ICT organisaties, maar op de gebruikersorganisatie.
Figuur 3 Het complete BISL Framework
BISL heeft drie lagen: 1. Uitvoerend niveau (operationeel): De clusters Gebruiksbeheer en Functionaliteitenbeheer en de verbindende processen (op uitvoerend niveau) worden doorgaans door functioneel beheerders en/of kerngebruikers uitgevoerd. Dit zijn de processen die zich met de dagelijkse informatievoorziening bezighouden én met het realiseren van aanpassingen van de informatievoorziening. Ze heten uitvoerend maar zijn wel sturend voor de informatievoorziening. 2. Sturend niveau (tactisch):
Almere © 2011
Proud of it
Organisatie Titel Onderwerp
SYSQA B.V. BISL – Business Information Services Library Een introductie
Pagina Versie Datum
7 van 9 1.1 06-04-2011
Systeemeigenaren, opdrachtgevers, budgethouders etc voeren doorgaans de processen uit die te maken hebben met kosten, opbrengsten, planningen, kwaliteit van de informatievoorziening en afspraken met ICT-leveranciers. Het feit dat dit de sturende laag wordt genoemd betekent niet –zie ook onderwerp - dat alleen in deze laag sturing plaatsvindt. 3. Richtinggevend niveau (strategisch): De richtinggevende clusters laten zien hoe de informatievoorziening er op langere termijn uit moet gaan zien. De clusters die zich op dit niveau manifesteren zijn Opstellen Informatiestrategie, Opstellen IV-organisatiestrategie. Informatiecoördinatie is de verbindende cluster tussen deze twee. Gebruikte functienamen op dit niveau zijn Informatiemanager, CIO etc. BISL bestaat uit 7 clusters van processen: Nr.
Cluster
1
Gebruiksbeheer
2
Functionaliteitenbeheer
Bijbehorende Omschrijving processen Gebruikersondersteuning Ondersteunen, faciliteren en bijsturen van de gebruikers bij het dagelijks gebruik van de informatievoorziening. Beheer bedrijfsinformatie Zorgt voor correcte inhoud van de informatievoorziening, de gegevens en de verwerkingen. Operationele ICTGaat over de inzet van IT-middelen ten behoeve van aansturing het gebruik door de organisatie. Specificeren Vormgeven niet geautomatiseerde informatievoorziening Toetsen en Testen
Voorbereiden transitie
3
Verbindende processen uitvoerend
Wijzigingenbeheer
Transitie
4
Sturende processen
Planning & Control
Financieel Management
Behoefte Management
Contract Management
5
Opstellen informatiestrategie Bepalen ketenontwikkelingen
Almere © 2011
Het vormgeven van de gewenste wijziging in de functionaliteit Het vormgeven en aanpassen van de nietgeautomatiseerde informatievoorziening. Het onderzoeken of een wijziging voldoet aan de gestelde eisen voordat de wijziging in productie wordt genomen. Het uitvoeren van die activiteiten die ertoe leiden dat de feitelijke transitie een kortlopend en behapbaar geheel is. Het komen tot juiste besluiten over het aanbrengen van wijzigingen of vernieuwingen in de informatievoorziening. Is gericht op de daadwerkelijke effectuering voor de eindgebruikers van de verandering die tot dan toe is voorbereid binnen de processen van Functionaliteitenbeheer. Plannen, bewaken en bijsturen van de activiteiten van de organisatie die te maken hebben met het verzorgen van de informatievoorziening. Het maken, onderhouden en bewaken van een vanuit financieel en bedrijfsmatig perspectief kosteneffectieve informatievoorziening. Uitgangspunt zijn de behoeften vanuit het bedrijfsproces aan ondersteuning door middel van informatievoorziening. Hier staan de afspraken centraal die gerelateerd zijn aan de diensten die door de ICT-leverancier worden geleverd. Het in kaart brengen van de ontwikkelingen op het terrein van informatisering over organisaties heen en het vertalen van deze ontwikkelingen naar de eigen Proud of it
Organisatie Titel Onderwerp
Nr.
SYSQA B.V. BISL – Business Information Services Library Een introductie
Cluster
Bijbehorende processen Bepalen technologie ontwikkelingen Informatie lifecycle management Informatie portfolio management Bepalen bedrijfsproces ontwikkelingen
6
Opstellen IV-organisatie strategie
Leveranciers Management Relatiemanagement gebruikersorganisatie
Ketenpartnersmanagement Strategie Inrichting IVfunctie 7
Verbindend proces op richtinggevend niveau
Informatiecoördinatie
Pagina Versie Datum
8 van 9 1.1 06-04-2011
Omschrijving organisatie. Bepalen welke technische ontwikkelingen interessant kunnen zijn voor de organisatie en informatievoorziening. Het maken van een strategie voor de informatievoorziening. Draagt zorg voor een overkoepelende afstemming en de uniformiteit over het geheel van de informatievoorziening. Het in kaart brengen van de ontwikkelingen op langere termijn binnen de organisatie en de bedrijfsprocessen. Het bepalen welke leveranciers het meest geschikt zijn om de voor de informatievoorziening benodigde kennis en middelen in te brengen. Het vormgeven en bewaken van de consistentie, samenhang en communicatie tussen de informatievoorzieningfunctie en de gebruikersorganisatie. Dit proces maakt het mogelijk dat tussen verschillende organisaties informatie-uitwisseling plaatsvindt. Het definiëren van de gewenste invulling van de IV functie. Bewaakt en begeleidt de samenhang tussen de verschillende plannen voor de informatievoorziening.
Het BISL-Framework onderscheidt vormgeving en implementatie in de organisatie: De procesclusters Functionaliteitenbeheer en Opstellen Informatiestrategie richten zich op de inhoud van de informatievoorziening; De procesclusters Gebruikersbeheer en Opstellen IV-organisatiestrategie richten zich op het gebruik en de organisatie van de informatievoorziening.
Almere © 2011
Proud of it
Organisatie Titel Onderwerp
SYSQA B.V. BISL – Business Information Services Library Een introductie
Pagina Versie Datum
9 van 9 1.1 06-04-2011
4 BISL invoeren (de waarde van een BISL voor een organisatie) BISL is een model dat aangeeft welke processen en activiteiten bij functioneel beheer en informatiemanagement plaatsvinden en hoe deze processen samenhangen. Het woord model impliceert al dat ook BISL een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid is. Daarnaast is BISL een verzameling best practises, die in allerlei organisaties hun waarde hebben bewezen en die passen in de BISL-structuur. Voor procesverbetering geldt hetzelfde als voor de meeste andere zaken in het leven: de kost gaat voor de baat. Procesinrichting en –verbetering kosten geld. Administratie kost geld en elk rapport is overhead. Het is dus belangrijk vóór de invoering te bedenken waarom BISL in de organisatie gebruikt zou moeten worden. Mogelijke redenen: Verbetering tevredenheid gebruikersorganisatie; Effectiever technisch- en applicatiebeheer; Verbeteren van informatiemanagement: strakkere aansturing functionaliteit van systemen; Inzichtelijk maken van de added value van functioneel beheer; Het is belangrijk je te realiseren dat de meeste mensen die zicht met Functioneel Beheer bezig houden goed opgeleid zijn. Een te directieve of instrumentele benadering werkt doorgaans niet. Betrek deze mensen bij de inrichting van de processen, dat zorgt voor een vergroot draagvlak van het inrichtingsproces.
5 Literatuurverwijzingen BISL: Een Framework voor Functioneel Beheer en Informatiemanagement –van der Pols, Donatz, van Outvorst– ISBN 90 77212 40 X ASL: Een Framework voor Applicatiebeheer –van der Pols- ISBN 90 440 0266X Aanvullende informatie op te vragen bij het productmanagement
Almere © 2011
Proud of it