Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers

Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers Myriam Dumortier

Biodiversiteit in Vlaanderen

Natuurrapport

www.nara.be

www.natuurindicatoren.be

www.inbo.be


Haalt Vlaanderen de 2010-doelstelling? Biodiversiteit

Verstoringen/bedreigingen

Duurzaam

gebruik




Duurzaam

gebruik


Toestand planten diersoorten Rode Lijstsoorten Met verdwijnen bedreigd (291) Bedreigd (351) kwetsbaar (339)

Overige soorten Achteruitgaand (94) Zeldzaam (717) Momenteel niet bedreigd (1459) Onvoldoende gekend (213)

28 % op de Rode Lijst 6 % verdwenen tijdens de voorbije 100 jaar Biodiversiteit in Vlaanderen

Europees beschermde natuur 59 soorten & 47 habitats van Europees belang Habitats

Gunstig Matig ongunstig Zeer ongunstig Onbekend

Soorten

0

20

40

60

80

100

Aandeel (%)

27 % soorten gunstig, 56 % matig tot zeer ongunstig 4 % habitats gunstig, 94 % matig tot zeer ongunstig


Europees beschermde natuur Per soortengroep Terrestrische Gunstig Matig ongunstig Zeer ongunstig Onbekend

Semi-aquatische Aquatische 0

20

40

60

80

100

Aandeel (%)

Aquatische: 10 % gunstig, 80 % matig tot zeer ongunstig Biodiversiteit in Vlaanderen

Europees beschermde natuur Per habitatgroep Zilte habitats Moerassen Water Kustduinen

Gunstig Matig ongunstig Zeer ongunstig Onbekend

Heide Graslanden Bossen 0

20

40

60

80

100

Aandeel (%)

Aquatische habitats: 100 % zeer ongunstig Biodiversiteit in Vlaanderen

Algemene broedvogels Aantalstrend sinds 1990 130 120 110 100 90 Vlaanderen Wallonië Nederland Verenigd Koninkrijk

80 70 60 Bosgebied Landbouwgebied

Andere


Vaatplanten Gemiddelde trendindex - voorbije 50 jaar 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 -0,2 -0,4

Terrestrisch Aquatisch

-0,6 -0,8 Voedselarm

Matig voedselrijk

Voedselrijk


Watervogels


Balans

Toename

Afname

Generalisten Soorten die positief reageren op veranderingen in de leefomgeving (vermesting, veranderend klimaat) Soorten die herstellen dankzij inspanningen

Specialisten Soorten die negatief reageren op veranderingen in de leefomgeving (vermesting, versnippering)

Homogenisering van de natuur, verlies van biodiversiteit Biodiversiteit in Vlaanderen

Biodiversiteit in de wereld

Global Biodiversity Outlook

1970-2000: - 40 % gemiddelde abundantie van 3000 onderzochte vertebraten 1970-2000: - 50 % populatiegrootte van vertebraten en planten Tussen 12 en 52 % van de soorten met uitsterven bedreigd • Uitsterven van soorten = 1000 keer hoger dan normaal

Van 15 van de 24 onderzochte ecosystemen gaan de diensten voor de mensheid achteruit • bv. regulatie van water, polinatie, regulatie van schadelijke organismen in landbouwsystemen


www.biodiv.org/gbo2



Versnippering Vermesting

Duurzaam

gebruik


Versnippering

in de meest versnipperde regio van Europa …

Gegevens: EEA


Versnippering Natuurgebied in Vlaanderen

Versnippering van specifieke leefgebieden Afname van ruimte voor natuur buiten natuurgebieden Biodiversiteit in Vlaanderen

Versnippering


Versnippering Vlaams Ecologisch Netwerk en natuurverwevingsgebieden

Eind 2008: 70 % van VEN afgebakend 0,7 % van natuurverwevingsgebied afgebakend Biodiversiteit in Vlaanderen

Vermesting Ecologische kwaliteit rivieren inzake fosfor

KRW: min. goede kwaliteit in alle meetplaatsen in 2015 Biodiversiteit in Vlaanderen

Vermesting Overschrijding kritische last stikstofdepositie



.Verstoringen/ Verstoringen/bedreigingen

Uitheemse soorten Klimaatverandering

Duurzaam

gebruik


Uitheemse soorten Aantal uitheemse soorten 400 350

Planten

300 250 200 80 60 40 20 0

Dieren

1900

1920

1940

1960

1980

2000

2001–2005: jaarlijks 25 nieuwe uitheemse soorten Beleid gefragmenteerd (bv. muskusrat, Amerikaanse vogelkers) Biodiversiteit in Vlaanderen

Klimaatverandering Eerste waarneming libellen 140

120

Paardenbijter Bloedrode heidelibel Zwarte heidelibel Watersnuffel

Geen vervroeging

Blauwe glazenmaker Bruinrode heidelibel Grote roodoogjuffer Platbuik

Vervroeging

100

80

60 1985

1990

1995

2000

2005

IPCC: verhoogd risico op uitsterven voor 20–30 % van de soorten Biodiversiteit in Vlaanderen

Oorzaken van achteruitgang

Global Biodiversity Outlook 2

Belangrijke oorzaken: invasieve exoten, klimaatverandering, verontreiniging en habitatverlies 2000-2005: - 6 miljoen ha/jaar primair bos Meer reactieve stikstof in ecosystemen door toedoen van de mens dan door alle natuurlijke processen samen Recent: significante verhoging van toename en risico’s door exoten Nu: verbruik van hernieuwbare grondstoffen = 120 % capaciteit van de aarde


www.biodiv.org/gbo2



Duurzaam

gebruik

Natuurbeheer Bosbeheer Lokale overheden


Duurzaam gebruik

Brongerichte maatregelen

www.milieurapport.be

Effectgerichte maatregelen


Natuurbeheer


Natuurbeheer

Oppervlakte bereikt natuurstreefbeeld (%)

Doelbereiking natuurstreefbeelden in 1.660 ha erkend natuurreservaat

natuurstreefbeeld 100 Graslanden Bossen Mozaïeklandschap Heide en vennen

90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

t0

t3

tn

Op 3 jaar: van 77 naar 88 % natuurstreefbeeld bereikt Biodiversiteit in Vlaanderen

Bosbeheer


Bosbeheer Intenties inzake natuur in beperkte bosbeheerplannen 120

Ecologische functie Geen ecologische functie

Aandeel dossiers (%)

100

80

60

40

20

0 0

1

Voor 1998

2

1998-2003

3

na 2003


4

Natuur- en bosbeheer Gesubsidieerde openstelling Natuurreservaat

100

80

60

40

20

0 2005

2006

2007

Gemiddelde gesubsidieerde openstelling (m/ha)

Opengestelde bosweg in privé-bossen (km)

Bos

80 70 60 50 40 30 20 10 0 2001

2002


2003

2004

2005

2006

2007

Lokale overheden Natuurprojecten van gemeenten


Lokale overheden

Belang van acties op gemeentelijk niveau

Samen met de bevolking werken aan zorg voor natuur Samen met de bevolking ervaren van de diensten van de natuur (regulering waterkwantiteit en -kwaliteit, bescherming tegen erosie, voorziening van brandhout, plattelandstoerisme dankzij mooi landschap) Samen met de bevolking opvolgen van de toestand van de natuur en analyseren van oorzaken van verlies van biodiversiteit

De sleutel tot succes ligt op het lokale niveau (think globally, act locally) Biodiversiteit in Vlaanderen

Haalt Vlaanderen de 2010-doelstelling?

Biodiversiteit


28 % van planten diersoorten bedreigd Homogenisering Versnippering en vermesting nog niet onder controle Impact klimaat en uitheemse soorten neemt snel toe

Duurzaam gebruik

Brongericht beleid ontoereikend Effectgericht beleid moeilijker, intensiever en duurder Lokaal niveau = sleutelniveau Biodiversiteit in Vlaanderen

Interessante websites

www.nara.be www.natuurindicatoren.be www.inbo.be www.milieurapport.be www.natuurcompendium.nl www.eea.eu.int www.biodiv.org/gbo2 www.millenniumassessment.org


Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers

Recommend Documents