BIËNNALE KIJKDUIN 2011 Kunstenaars/designers uit 8 landen met 20 kunstwerken op boulevard en duinen Glas is het medium van het licht. Glas is transparant, heeft een natuurlijke glans en straalt zuiverheid uit. Maar glas is ook een industrieel product, met innovatieve toepassingen onmisbaar in o.a. de chemie, telecommunicatie (glasvezel), architectuur, tuinbouw, auto- en vliegtuigindustrie. Biënnale Kijkduin beoogt een eigentijds podium van glas- en lichtkunst te zijn. Kunstuitingen waarmee kunstenaars nieuwe mogelijkheden exploreren om via het medium van het licht tot de beschouwer door te dringen. De verbinding met Nederlands cultureel erfgoed, zoals de glascollectie van het Gemeentemuseum Den Haag en de excursies naar Glasmuseum en Glasblazerij Leerdam, biedt de bezoeker nieuwe ontdekkingen en ervaringen met glas. Het materiaal dat het licht even gemakkelijk breekt als bundelt, dat in al zijn kwetsbaarheid tot reflectie stemt. Glas is van betekenis in ons cultureel erfgoed en in de industrie, maar ook in toenemende mate in de eigentijdse kunst. Dat maakt de presentatie van internationale, monumentale glaskunst in de openbare ruimte tot een actueel gebeuren. De toelating tot het IYC2011 Programma verschaft de Biënnale toegang tot gerenommeerde kunstenaars en designers uit binnen- en buitenland. In totaal telt de buitententoonstelling 20 monumentale werken. Het merendeel van de kunstenaars maakt een site specific installatie, exclusief ontworpen voor de duinen of boulevard van Kijkduin.
KUNSTENAARS BIËNNALE KIJKDUIN 2011 ANN VERONICA JANSSENS
B 1947
KOEN VANMECHELEN
B 1965
WOUTER BOLANGIER
B 1964
SUNNY VAN ZIJST
B 1973
DANA ZAMECNIKOVA
CZ 1945
TRÓNDUR PATURSSON
DK 1944
JAUME PLENSA
ES 1955
LUCY EN JORGE ORTA
F/ARG ’66,’57
UDO ZEMBOK
F 1951
ANTONY GORMLEY
UK 1950
LUKE JERRAM
UK 1974
WOKMEDIA, kunstenaarsduo
UK ‘78/’74
PIEKE BERGMANS
NL 1978
MARIËLLE VAN DEN BERGH
NL 1959
TITIA EX
NL 1959
KNOL, kunstenaarstrio
NL ‘86,’86,’85
CAROLINE PRISSE
NL 1969
SASKIA VAN DER STEEN
NL 1982
ARNOUT VISSER
NL 1962
schets volgt
schets volgt
‘KIJKLAB‘ op het duin Glas als wetenschappelijk gereedschap werd al eeuwen door de alchemisten gebruikt en tot op heden maken biologen en scheikundigen er nog altijd dankbaar gebruik van. De handgeblazen flessen, kolven, filters, pipetten, bekers, buizen, trechters en cilinders doen dienst als transparante bewijsvoering in de besloten ruimten van het chemisch laboratorium. Het wordt tijd dat de functie en de schoonheid van laboratoriumglas naar buiten worden gebracht. Ja, zelfs op straat wordt gezet. Kunstenaar Arnout Visser ontwikkelt exclusief voor de Biënnale een interactieve laboratoriuminstallatie. De acht glazen vormen zijn uitvergrotingen van oude retorten en andere archaïsche vormen uit de laboratoriumwereld en worden in Tsjechië geblazen. Liefhebbers worden uitgenodigd te participeren in het ‘KijkLab’. Met een kneep in een rubberen handpomp worden lucht en vloeistof in de installatie rondgepompt. De borrelende lucht zorgt voor een soort kettingreactie in de vloeistofraakvlakken en levert een spectaculair bruisend beeld op. ’s Avonds wordt alles van onderaf aangelicht, waardoor de vloeistoffen extra mysterieus en 'verhit‘ lijken.
KijkLab‘ - kunstenaarsimpressie
KNOL
Sylvie Meuffels - Celine de Waal Malefijt - Jorien Kemerink (NL, ‘86,’86,’85)
‘TechnoFood’
installatie in tuinbouwkas op boulevard
Technologie manifesteert zich steeds meer in onze leefomgeving. Het is een ontwikkeling die wij nog niet metee in vertrouwen nemen. Als technologie steeds belangrijker wordt, kan het namelijk onze gewoontes en dagelijkse rituelen gaan beïnvloeden. Zo ook de eetcultuur. ‘TechnoFood’ toont fantasierijke voedselmutanten die ontstaan als authentiek voedsel wordt blootgelegd aan de technologische revolutie. In de eerste oogopslag doet de opstelling denken aan een 17de-eeuws stilleven, het wordt echter snel duidelijk dat het geëvolueerd voedsel betreft. Knol is een jong ontwerperstrio dat zich laat inspireren door zowel ontwikkelingen binnen de nieuwste technologieën, als ook door tradities en rituelen die geworteld zijn in onze cultuur. De samenkomst tussen deze twee disciplines leidt tot verfrissende interacties, met veel aandacht voor een esthetische integratie van vorm en inhoud.
LUKE JERRAM (UK, 1974)
BIENNALE KIJKDUIN 2011 ‘VIRUSES’
presentatie in paviljoen
10 Glass sculptures of deadly viruses and bacteria Jerram has rendered some of the most deadly diseases - including Smallpox, HIV, E-Coli, SARS, and H1N1 (Swine Flu) - into translucent glass works that interrogate our perceptions of their manifestation. In consultation with leading virologist Dr Andrew Davidson from the University of Bristol, he has been exploring the edges of scientific understanding and visualisation, combining different scientific photographs, diagrams and models to create sculptural representations of viruses and bacteria. These glass sculptures were created to contemplate the global impact of each disease and to consider how the artificial colouring of scientific imagery affects our understanding of phenomena.
Ovoid sculpture of Swine Flu Virus ‘Jerram is an inventor, a researcher, an amateur scientist that likes interrogating knowledge. His personal take on the viruses reflects a totally different image than what we have in our collective representation. Jerram is exploring in this way the tension between the artworks' beauty and what they represent, their impact on humanity. His viruses stand white and transparent, distant and challenging, fragile but strong, cold but not scary, mysterious and imposing and at the same time more human then ever‘.
WOKMEDIA - Julie Mathias and Wolfgang Kaeppner
‘FLOODLIGHT’
(UK, 1978/1974)
tafelinstallatie in muziekpaviljoen, op Deltaplein
Light bulbs and cables immersed in glass, vessels of water reproduces our fear of electricity and water mixed. A light that explores our nervousness around electricity, addressing it with a childish naivety using the archetype of a light bulb in water and apparently shoddy wiring to produce an icon of a ‘bad idea’ that works despite itself. Wokmedia ’s work is primarily concerned with the emotional dimension, an archetypal memory or a physical sensation. Often they survey a state of in between where chaos is showing structure and confusion is beginning to make sense. Where out of devastation and destruction emerges a new world. New Alchemists Wolfgang Kaeppner and Julie Mathias – like modern alchemists – follow madness to find a content of value. And they accept the consequences. Their works are not about the market or aesthetic design, but fed by their curiosity and unlimited imagination, to discover new shapes to express old dreams.
TRÓNDUR PATURSSON (1944, Kirkjubøur, Faroe Islands)
‘COSMIC ROOM’
installatie op Deltaplein
The glass mirror installations by Patursson are ‘Cosmic Rooms’ ( 4 x 7 mtrs) into which the viewer can step and stay for a while. The externally illuminated walls of the installation are glass paintings, while the installation’s floor and ceiling are mirrors. The floor mirrors the room and the viewer(s) in an endless series of repetitions which fade away in the depth of a bottomless ‘tunnel’. The side walls’ glass paintings remind us about the universe which unfolds itself in a microscopy, about the ocean’s tissue of aquatic flora and plankton, and about the sky’s luminescent nebulae. He animates his ‘rooms’ with his distinctly cosmic sensibility about nature. He has nurtured this sensibility Biënnale Paviljoen through participating in a number of extraordinary expeditions across the globe’s vast oceans. The artistic In het Glazen Paviljoen zijn gastvrouwen aanwezig voor informatie en een persoonlijke ontvangst. Bezoekers profit from these sea travels manifests itself as a strengthening of the ‘ocean feeling’, of that cosmic sensibility ontmoeten elkaar en kunnen zich aanmelden voor rondleidingen, buitenlezingen, wedstrijden en special events. about nature that constitutes the true basis of his artistic work. Kunstenaar Luke Jerram (UK) exposeert er zijn minutieus uitgewerkte ‘Viruses‘.
WOKMEDIA - Julia Mathias and Wolfgang Kaeppner
‘NIGHT WATCH’
(UK, 1978/1974)
installatie voor vuurtoren Kijkduin
A lighting installation that uses the ancient Chinese art of “inside painting, a traditional form of Chinese art in which an image is reverse-painted through a small opening onto the interior wall of a vessel. The hollow crystal balls are illuminated by LED lights, to mimic the mesmerizing glow similar to animal eyes hit by a beam of light at night. Eyes which are as much watching us, as being looked at. A secret life unfolds when multiple pairs of animal eyes are placed among bushes and trees in a special covered outdoor exhibition space; they are watching us, as much as we are watching them.
WOUTER BOLANGIER (B,1964)
‘CELLEN’
vloerinstallatie op boulevard 12 glasgeblazen ‘Zaadcellen’ (H 1,8 meter)
Het leven en de dood In de glassculpturen van Bolangier ‘fusen’ de zaadcel, eicel en urnen letterlijk samen, zoals ook de zaadcel en eicel samensmelten in het chemische bevruchtingsproces van de mens. De vorm van de glazen beelden verwijzen naar het mysterie van het menselijk bestaan; vanaf het begin van leven, het leven zelf, tot en met de dood. De langgerekte glazen zaadcel of ‘spermatozoön’ visualiseert hier de vitale levenskracht en de bolgeblazen urn symboliseert de uiteindelijke dood. Wouter Bolangier ziet zijn objecten als ‘figuren’ of ‘individuen’. De breekbaarheid en transparantie van glas lenen zich bij uitstek om zijn geliefde thema's als relatie, leven en vergankelijkheid tot uitdrukking te brengen. De chemie van het leven Scheikunde of chemie is een natuurwetenschap die zich richt op de studie van de bouw en samenstelling en van stoffen, de chemische veranderingen die plaatsvinden onder bepaalde omstandigheden.Chemie is sterk verwant aan natuurkunde of fysica, waaruit vervolgens de fysische chemie is ontstaan. Aan het grensvlak hiervan ontwikkelde zich de wetenschap van de biochemie en geochemie. Met de toenemende aandacht voor de ‘chemie van het leven’ en daarmee de genetische code, is de biochemie een belangrijke, nieuwe wetenschap geworden. Zo zeer zelfs dat de biochemie inmiddels min of meer een zelfstandige wetenschap is met een eigen opleiding.
WOUTER BOLANGIER (B,1964)
installatie op boulevard
‘BIOSPERE FOR A FRAGILE WORLD’ In een serre dragen twee gegalvaniseerde schragen een glazen blad. Op het blad staat een dertigtal glazen bloempotten met daarin glazen plantjes. In mijn werk keert de figuur van de plant, de kiem, de vrucht... (start van een leven) voortdurend terug. Wouter Bolangier, 2010
MARIËLLE VAN DEN BERGH (NL,1956)
installatie op duin
‘GEDROOMDE HERINNERING’ Mariëlle van den Bergh verwerkt in haar sculpturen en installaties diverse materialen. Voor de buitenbeelden gebruikt zij veelal messing, in combinatie met brons of glas. Glas belichaamt voor haar transparantie, het kwetsbare en etherische in het leven. De grote inspiratiebron is de natuur die zij op poëtische wijze interpreteert: de kracht van de natuurlijke fenomenen, de eeuwigheid, maar ook de vergankelijkheid.
SASKIA VAN DER STEEN (NL, 1986)
‘WATER LENS ’
3 objecten op boulevard
Saskia van der Steen has performed extensive experiments with water in order to fathom its properties. Observing the refraction of light in the water, the mirroring effect, the surface tension and the shape it takes on when it is set in motion, she has succeeded in capturing these qualities in Water Lens, a water filled glass seating object. Five glass blowers in the Czech Republic have created this enormous glass drop shape that will mirror, enlarge, distort, and flow: a mysterious object that engages with its environment.
UDO ZEMBOK ( FR, 1962)
‘COEUR‘
Plaatsing op boulevard
Two fused glass walls with pigments and mineral inclusions - each wall W 4,20m x L 2,15m He explores the possibility of achieving transparency of colour through a variety of techniques in fused glass and pigments and consider how colour can work in an architectural context. His walls, made up of several layers of glass fused together, appear like spaces half way between matter and void. They give off light that opens up an inner space.
ORTA, Lucy en Jorge Orta (UK, 1966 /Argentinië, 1957)
Mobile Invention Unit
plaatsing op boulevard
‘ORTAWATER’ is geïnspireerd op het feit dat onze planeet dorst heeft. Water is de bron van het leven. Water staat voor puurheid en zuiverheid. Water is overal: om ons heen, maar ook in ons. Het omvat alles: overleven en welzijn. En toch zijn er wereldwijd miljarden mensen die geen toegang hebben tot schoon water. Bij dit project vragen de kunstenaars aandacht voor water en de schaarste van water. Lucy en Jorge Orta richten zich op de issues waar het wereldwijd om draait: Klimaat en Energie, Voedselvoorziening, Welzijn en Gezondheid. Het doel van hun artistieke proces is om op een toegankelijke manier bij te dragen tot een beter begrip van deze wereldomvattende problematiek en het ontwikkelen van duurzame oplossingen hiervoor.
PIEKE BERGMANS
‘MASSIVE INFECTION’
(NL, 1978)
tafelinstallatie – plaatsing op boulevard
‘Infectie’ betekent voor kunstenares Pieke Bergmans het moment dat heet en vloeibaar glas op een meubelstuk wordt afgedrukt. In een uitbarsting van vuur en rook smelten glas en hout samen en blijft de geschroeide vlek achter als een zwarte brandwond. Na de zoveelste confrontatie met vlammend vuur is de tafel uitgegroeid tot de drager van besmettingen en glasobjecten. Als ‘virussen’ kruipen de glazen vazen over het aangetaste tafelblad. Maar echt afschrikwekkend zijn ze niet, want dankzij hun transparante, elegante vormen laten zij zich aanschouwen als vriendelijke wezens. De glasobjecten worden vervaardigd in nauwe samenwerking met meesterglasblazer Gert Bullee.
SUNNY VAN ZIJST (B,1973)
‘SPLENDOR SOLIS’
plaatsing op duin
Installatie van zilveren glasmozaïek, in combinatie met LED verlichte glazen stenen ‘Splendor Solis‘ is een installatie uit de serie Opus Magnum. Het is een reeks die ingaat op de verschillende stadia in de alchemie en begint bij de installatie November – het zwartmaken – en eindigt bij Splendor Solis – zonneglans – in goud. Opus Magnum is de zoektocht naar de steen der wijzen, het levenselixer. De geschiedenis van de alchemie is de geschiedenis van de wetenschap waar de natuur wordt onderzocht binnen de filosofische en spirituele disciplines die elementen van chemie, metallurgie, fysica, geneeskunde, astrologie, mystiek, spiritualisme en kunst verbindt als één grote kracht. Het is een begin in de ordening van de chaos.
KOEN VANMECHELEN (B,1965)
‘CARRIED BY GENERATIONS’
plaatsing op duin
Koen Vanmechelen makes iconoclastic sculpture, glasswork and installations. His daring expeditions into contemporary science, philosophy and ethics have resulted into several internationally acclaimed projects. Most known is the Cosmopolitan Chicken Project, a vast attempt to create and manipulate scores of chicken breeds from whole over the world into a new species, a universal chicken or Superbastard. He actively links bio art and biomedical sciences. Proof of this is ‘The Walking Egg’, a project he already showed at the Biennale Kijkduin 2007. Exclusively for the Biennale Kijkduin 2011 he designed the Egg and Brood installation ‘Carried by Generations’. According to Koen Vanmechelen: ‘The chicken is a metaphor for human existence and the egg is a metaphor for the world and the laboratory of the future’. In May 2010 the University of Hasselt (B) conferred to Vanmechelen the title of Doctor Honoris Causa. That year the theme of the honorary doctorates was `Art meets Science'.
ANN VERONICA JANSSENS (UK, 1956)
‘LIGHTPLENSA BEAM’- (werktitel) JAUME (ES,1955)
installatie op duin, langs boulevard
Balk uraniumglas van 16 x 16 x 200 cm, en betonnen industrieel element van dezelfde maat Fluoriserend sculptuur: De brokken uraniumglas worden vanuit Tsjechië getransporteerd naar een atelier in België, waar de tot frit gemaakte brokken in speciale bakvormen worden overgebracht. Het geheel wordt in de oven opgewarmd tot 900 graden en versmolten tot een staaf. Gedurende een maand koelt de staaf af tot kamertemperatuur. De kanten worden rond afgeslepen. Ann Veronica Janssens is beeldhouwer van het licht, het geluid en de ruimte. In haar interventies probeert zij voortdurend fenomenen te vangen die moeilijk te vatten zijn. Dat haar werk wel eens met de minimalistische stroming in verband wordt gebracht komt door de heldere vormgeving en de materiaalkeuze: transparant, glanzend of juist verdicht en schijnbaar ontoegankelijk. Dikwijls weerkaatst het licht en ook de omgeving wat voor een verrassend optisch effect zorgt. Ook met klank kan ze haar accent op de ruimte laten doorwegen en die bezetten. Haar werk heeft altijd betrekking op ruimte: open of gesloten, vol of leeg, klein of uitgestrekt.
JAUME PLENSA (Spanje, 1956)
‘TATTOO’
plaatsing op duin
Cast in a translucent polyester resin and lit internally, the sculpture emits changing light. This, combined with its sacred pose, lends a divine or celestial quality to the work. The sculptural surface is tattooed with words. Jaume Plensa: ‘I have always been working with words. My main theory is that they are constantly around us. We use words as an extension of our bodies, to expand our thoughts and ideas to the external world. So the body is a very noisy organism. The sculpture has lists inscribed on it – the craters of Venus, parts of the body, and so on. These are metaphors for the concept that life is permanently tattooing our bodies. Every second, every moment, our experiences are tattooed on our skin. But the ink is transparent. And then, suddenly you may encounter somebody who can read it and will give you feedback.’
TITIA EX (NL, 1959)
‘FLOWER FROM THE UNIVERSE’
plaatsing op Deltaplein
An interactive installation, diameter 4 m, height 1.60 m. LED light in polycarbonate tubes and cast in transparent polyurethane, stainless steel frame, polyester heart and electronics. The principle behind ‘Flower from the Universe’ is physical space. Space as palette, as biotope: a living organism. Color and movement intertwine in the artwork. The context changes continually, viewer and light sculpture intermingle and connect and are together incorporated into a unity of time; there is no beginning or end. The intelligence of the natural order prevails. By walking around the ‘Flower from the Universe’, the visitor sets off a wave of moving colours. The flower records the colours surrounding it and transfers these to the ‘petals’ into which the garland is divided. On the edges of the petals the reflected colours gradually run into one another. A dynamic interplay is created with both the viewer and the surroundings influencing the light flower. The stems have searchlights so that colours can also be read at night.
‘FLOWER FROM THE UNIVERSE’
plaatsing op Deltaplein
ANTONY GORMLEY
(UK,1950)
Tijdens de zoektocht naar glas- en licht kunstwerken en installaties kwamen de curatoren in contact met een aantal beelden van kunstenaar Antony Gormley. Gormley heeft op de thema’s ‘moleculen’ en ‘human chemistry‘ reeds vele werken gerealiseerd. Altijd in metaal of ijzer, maar nooit met het materiaal glas. Omdat het gedachtegoed van Gormley zozeer aansluit bij het Biënnale - thema ‘CHEMISTRY - Creating new Worlds‘, maken de curatoren een uitzondering en nodigen het publiek uit om juist ook dit beeld ‘Standing Matter‘ in Kijkduin te komen bezichtigen. Gormley heeft specifiek dit beeld uitgekozen en zal het speciaal voor de Biënnale laten vervaardigen.
plaatsing op voorduin
‘STANDING MATTER‘ gegoten ijzer, hoogte 2 meter Geest en materie, materie en geest. De grens ertussen blijft een eeuwige zoektocht. Geestkracht verborgen in moleculen, maar ook afhankelijk van moleculen? Wat vormt de gedaante?
