Bijlage Preventie- en Gedragsregels

Bijlage Preventie- en Gedragsregels

INHOUD

1.

Basis veiligheids- en gedragsregels Basisgedragsregels Voorzorgsmaatregelen voor lokaal verblijf Voorzorgsmaatregelen op straat Voorzorgsmaatregelen in hotels Telefoongebruik Bij brand (Tóch) slachtoffer

2.

Lokaal reizen Reizen in (mogelijke) risicogebieden Als je (tóch) toestemming krijgt om zélf te rijden/varen Als je een (verkeers)ongeval veroorzaakt Road Blocks

4 4 4 4 5

3.

3.1. 3.2.

Gijzeling Mogelijk doelwit? (Tóch) gegijzeld

5 5 6

4.

Mijnen, niet geëxplodeerde munitie en boobytraps

7

5.

Ongewenst gedrag

7

6.

Veiligheidsincident melden bij directie

7

1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5 1.6. 1.7. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.

V 1.1, 03-09-2012

pagina 2 2 2 2 2 3 3 3

Hoofdstuk 1 Basis veiligheids- en gedragsregels 1.1. Basisgedragsregels  Gebruik je gezond verstand!  Als je onder druk werkt, moet je jezelf in goede conditie houden. Neem dus regelmatig rust en tijd voor ontspanning.  Vermijd verdacht gedrag: dus camera’s, verrekijkers en cassetterecorders verstandig gebruiken en zonodig vooraf om toestemming vragen.  Lijkt een overvaller voornamelijk uit op spullen, waag geen levens! Geef direct je spullen af.  Loop geen risico, onderdruk je nieuwsgierigheid, blijf op de achtergrond en loop weg als je jezelf daarmee in veiligheid kunt brengen.  Vermijd opstootjes, demonstraties, rellen, ongelukken etc. met veel mensen in de buurt; maak je z.s.m. uit de voeten, zoek bij onrust onderdak in een winkel of een openbaar gebouw.  Blijf in de auto tot je veilig weg kunt rijden; blijf zo lang mogelijk doorrijden, meestal gaat men dan opzij.  Word je aangehouden, laat je papieren zien en stel de lokale organisatie onmiddellijk in kennis van je aanhouding.  Geef je persoonlijke documenten alleen af als het niet anders kan. Draag bij voorkeur (alleen) kopieën bij je van officiële documenten.  Gedraag je onvoorspelbaar: varieer reisroutes en standaardtijden. Vertrouw niemand (zo maar).  Blijf alert. 1.2. Voorzorgsmaatregelen voor lokaal verblijf  Kies je verblijf bij voorkeur in buurten die als veilig worden bestempeld door de lokale organisatie.  Neem alleen sleutels mee die je nodig hebt.  Houd ‘s nachts en bij afwezigheid de ramen dicht en de deuren op slot.  Bewaar geld en andere waardevolle eigendommen op een veilige plaats.  Ingeval van een incident: ren niet naar het raam, maar loop er zo voorzichtig mogelijk naar toe om te kijken wat zich buiten afspeelt.  Neem de vluchtwegen in je op. 1.3. Voorzorgsmaatregelen op straat  Houd hoofdstraten aan en loop bij voorkeur niet alleen, zeker niet in het donker.  Let op je bagage, ook als je die moet neerzetten om iets te pakken; draag je bagage zo dat niemand erbij kan.  Draag niet teveel geld bij je en verdeel het over verschillende plaatsen.  Draag makkelijke schoenen.  Als je denkt dat je wordt gevolgd, steek dan over en bekijk de situatie.  Als een automobilist afremt om met je te praten, houd dan afstand van de auto.  Laat je niet insluiten, overvallers werken vaak in groepjes.  Ga nooit met een vreemde de auto in.  Schreeuw en trek de aandacht als je wordt lastiggevallen. 1.4. Voorzorgsmaatregelen in hotels  Rapporteer alles wat ongewoon lijkt aan de manager van hotel of guesthouse.  Gebruik de safe van het hotel.  Neem de vluchtwegen in je op.  Sluit de deur, gebruik veiligheidskettingen.  Wees alert op de mogelijkheid dat je gevolgd bent.  Check de telefoon en houd de gordijnen dicht als het donker is.

Versie 1.1, 12-04-2012

2

     

Doe de deur niet open voor bezoekers, tenzij ze zich geïdentificeerd hebben. Laat geen buit achter in je kamer. Informeer je omgeving over hotel en kamernummer. Niet alle kraanwater is drinkbaar! Let op wat je eet; bestel je drankjes zonder ijs! Eet geen ongekookt voedsel (vlees, groenten) en/of ongewassen fruit.

1.5. Telefoongebruik  Verstrek geen vertrouwelijke informatie per telefoon, met name niet over vertrek- en aankomsttijden of over geldzaken.  Draag zoveel mogelijk je GSM bij je, tenzij je dat onveilig lijkt (diefstal).  Weet welke nummers je moet bellen in welke situatie en programmeer ze in.  Neem je thuisfrontformulier mee! 1.6. Bij brand  Bij rookontwikkeling: blijf zo laag mogelijk bij de vloer.  Ben je in een ruimte met een brand die je niet kunt blussen: verlaat de ruimte en sluit de deur.  Woedt de brand niet in de ruimte waarin je je bevindt en wil je vluchten via een ruimte waar mogelijk wél brand is, voel dan – zo hoog mogelijk – aan de deur: - Is de deur warm, ga dan niet naar binnen. - Is de deur niet warm, zet er dan je schouder ertegen en open de deur voorzichtig. - Komt er rook en/of hitte naar buiten, sluit dan de deur onmiddellijk. - Is de deur heet en kun je niet naar buiten, stop dan alle kieren dicht met natte handdoeken. - Zet ventilatoren af en doe de airco uit.  Ga in een brandend gebouw niet naar een hogere etage, tenzij alle ontsnappingsroutes zijn geblokkeerd en het vuur je ertoe dwingt.  Ingeval van kortsluiting: direct stroom uitschakelen. Geen water of schuim gebruiken om het vuur te blussen.  Ingeval van een gaslek: direct het gas afsluiten en de ramen openen. 1.7. (Tóch) slachtoffer  Probeer rustig te blijven en raak niet in paniek.  Gebruik je gezond verstand.  Je eigen veiligheid en die van teamleden komen op de eerste plaats.  Hang een wit laken goed zichtbaar op voor de ramen van je verblijfplaats, ten teken van neutraliteit.  Blijf binnen en bij elkaar.  Blijf uit de buurt van ramen en deuren, in geval van explosies/geweervuur in de nabijheid van je verblijfplaats.  Ga plat op de grond liggen en bedek je hoofd als je verblijfplaats wordt beschoten.  Als je verblijfplaats wordt overvallen door gewapende personen, laat ze meenemen wat ze willen.  Geef eerlijke en duidelijke antwoorden als je wordt ondervraagd door gewapende personen.  In geval teamleden van elkaar worden gescheiden, spreek een onderlinge ontmoetingsplaats af.  Blijf contact onderhouden met de lokale organisatie, de relatiebeheerder van Agriterra, ambassade en/of andere daartoe geëigende personen/organisatie(s).  Wees zuinig met water en vul dit aan waar mogelijk.

Versie 1.1, 12-04-2012

3

Hoofdstuk 2 Lokaal reizen 2.1. Reizen in (mogelijke) risicogebieden  Er zijn geen absolute regels. In bepaalde situaties kan iets voor de hand liggen wat in andere situaties juist af te raden is, zoals: - Het wel of niet reizen in de bak van een pick-up. - Per auto reizen of per openbaar vervoer. - Lifters meenemen. - In principe nooit gewapende of geüniformeerde passagiers meenemen. - In colonne rijden. - Mensenmassa’s vermijden. Check dus vooraf waar je verstandig aan doet.  Het is dienstreizigers verboden om zonder toestemming vooraf van de directie, zélf een auto, boot of ander gemotoriseerd vervoermiddel te besturen.  Laat je vervoeren door een ervaren bestuurder.  Reis bij voorkeur niet door afgelegen gebieden of gebieden waar spanningen kunnen heersen en/of het risico groot is dat je overvallen wordt.  Reis zoveel mogelijk overdag; alleen bij uitzondering ‘s nachts.  Reis bij voorkeur niet alleen.  Houd kleingeld bij de hand.  Ben je met de auto: draag veiligheidsgordels.  Rij nooit met een chauffeur die alcohol genuttigd heeft! Niet instappen. 2.2. Als je meerijdt met chauffeur of (tóch) toestemming krijgt om zélf te rijden  Analyseer goed of je in de auto wilt rijden:  (Auto) check de aanwezigheid van autopapieren, voldoende brandstof, krik, reservedelen, gereedschap, zaklantaarn, reserve-batterijen en EHBO-doos.  (Boot) zorg voor de aanwezigheid van roeispanen, zwemvesten, extra motor, extra brandstof, lichtkogels/vuurpijlen, gereedschap en EHBO-doos.  Vervoer geen commerciële waar.  Check de staat van onderhoud van het vervoermiddel.  Respecteer snelheidsbeperkingen. 2.3. Als je bij een (verkeers)ongeval betrokken raakt of zélf veroorzaakt  Algemene regel: handel niet anders dan je in Nederland zou doen!  Blijf kalm en rij niet direct door.  Maak een snelle analyse van de situatie, stel vast of het veilig is eerste hulp te verlenen en verleen die vervolgens zo snel mogelijk.  Is dat niet mogelijk en is er geen andere hulp te verwachten, laad eventuele slachtoffers dan zo snel mogelijk in het vervoermiddel en spoed je naar de dichtstbijzijnde politiepost/roadblock, meld het ongeval daar en bepaal de volgende stappen - waaronder vervoer van gewonden naar het hospitaal - in overleg met de autoriteiten. Verzamel zoveel mogelijk gegevens over de tegenpartij, zoals naam, adres, telefoonnummer, nummer van het rijbewijs, gegevens over het vervoermiddel, etc.  Als de situatie niet veilig is - bijvoorbeeld bij agressie van omstanders – ga dan onmiddellijk naar de dichtstbijzijnde politiepost/roadblock,  Stel de lokale organisatie direct telefonisch op de hoogte en geef exact door waar je je bevindt, zodat er assistentie kan worden verleend.  Onderteken geen enkele verklaring en beken geen schuld.

Versie 1.1, 12-04-2012

4

2.4. Road Blocks  Goed omgaan met de situatie bij roadblocks vraagt om speciale vaardigheden van de dienstreiziger. Soldaten of paramilitairen die de roadblocks bemannen zijn dikwijls gespannen vanwege de oorlogssituatie, zijn vaak hongerig en heel vaak dronken of onder invloed van drugs, m.n. aan het eind van de middag. Ze zijn ver van huis, opereren vaak autonoom en hebben het gevoel dat ze in de positie te zijn om te eisen wat ze willen.  Inventariseer vooraf de bestaande roadblocks en de mogelijke risico’s.  Algemeen advies: blijf geduldig en beleefd, verleen medewerking maar straal zelfvertrouwen uit.  Wees voorbereid op vragen.  Zorg dat je de positie van Agriterra kunt toelichten: het gaat om humanitaire hulpverlening, Agriterra is in alle opzichten neutraal en onafhankelijk.  Zorg dat je je kunt identificeren aan de hand van paspoort, werkopdracht van Agriterra of locale werkgever, etc.  Bereid je voor op onverwachte ontwikkelingen: - schat de situatie in; - bedenk wat je te doen staat als men je papieren niet in orde zou bevinden, als men de auto wil doorzoeken, als er gedreigd wordt met wapens, etc.  Algemene houding: - Stop voor ieder roadblock - Nader een road block met gepaste snelheid, dat straalt vertrouwen uit. - Passeer een roadblock bij voorkeur bij daglicht. Is dat niet mogelijk, gebruik dan je dimlicht en doe de binnenverlichting aan. - Zorg dat men altijd je handen kan zien. - Probeer te voorkomen dat men de auto wil doorzoeken. Is dat onvermijdelijk, dring er dan op aan dat de inspectie plaatsvindt door één soldaat, in aanwezigheid van jezelf of een teamlid.  Zijn er problemen: - Word niet boos, raak niet in paniek, vloek niet. - Protesteer niet en ga niet in discussie als dat agressie kan uitlokken. - Maak geen onverwachte bewegingen. - Bied medische hulp aan indien nodig en mogelijk. - Probeer in contact te komen met de hoogste in rang. - Ga eventueel terug via dezelfde route en probeer een andere weg. Hoofdstuk 3 Gijzeling 3.1. Mogelijk doelwit?  De politieke winst van een kidnapping ofwel het risico dat je als dienstreiziger loopt op kidnapping, hangt af van een aantal factoren, zoals de NGO waarvoor je werkt, het land waar je vandaan komt, etc.  Ben je een interessant doelwit, dan geldt als grondregel: hoe meer voorspelbaar je gedrag is, hoe groter je kwetsbaarheid. Breng dus zoveel mogelijk variatie in je dagelijkse leef- en werkpatronen: de routes naar en van je werk, vaste shoptijden, sporttijden, contacten met je buren, het uitlaten van je hond, etc.  Zorg voor een goede beveiliging, houd ramen en deuren zoveel mogelijk op slot.

Versie 1.1, 12-04-2012

5

3.2. (Tóch) gegijzeld  Iemand die gekidnapt wordt, heeft maar één doel: overleven. De kans daarop is vaak groter door te gehoorzamen aan instructies dan door het ondernemen van vluchtpogingen.  Het bevrijden van een gijzelaar is de verantwoordelijkheid van de buitenwereld en niet van de gijzelaar zelf.  Wat te doen? - Blijf kalm. Als er geen ontkomen aan is, berust er dan in. - Gijzeling heeft ingrijpende gevolgen. Wees daarop voorbereid en accepteer de situatie mentaal. - Informeer degenen die je gijzelen over eventuele medische aandoeningen waarvoor je onder behandeling bent of bent geweest, over eventuele gebreken of ziekte(s) waaraan je leidt. - Accepteer en eet het voedsel dat je wordt aangeboden. - Relativeer in je contacten met de gijzelnemers het belang van jezelf en de organisatie waar je voor werkt en wees bescheiden, maar niet onderdanig. - Bereid je er geestelijk op voor dat het lang kan duren voor je weer vrij bent, misschien wel maanden. - Neem de informatie die je van je gijzelnemers krijgt (heimelijk) niet zonder meer voor waar aan. - Blijf geestelijk fit, denk positief en constructief en houd zoveel mogelijk een vaste dagindeling aan. - Probeer dagelijks lichaamsoefeningen te doen, ook al zit je opgesloten in een kleine ruimte. - Probeer op de hoogte te blijven van de juiste tijd, ook al zit je zonder horloge. - Maak gebruik van alle comfort en privileges die de gijzelnemers je aanbieden, zoals boeken, kranten, radio, etc en vraag er desnoods om. - Neem de omgeving en (het gedrag van) de gijzelnemers goed in je op, zodat die informatie later eventueel bruikbaar is. - Houd jezelf zo schoon mogelijk, zelfs in een smerige omgeving: vraag om water en sanitair. - Werk aan een goede verstandhouding met je gijzelnemers en probeer hun respect te winnen. Gevoel voor humor kán helpen. Realiseer je dat de gijzelnemers tot op zekere hoogte begrip hebben voor jouw situatie. Voorkom wél dat je je teveel met hun zaak identificeert. 

Wat moet je vooral niet doen? - Je gijzelnemers onnodig irriteren. Realiseer je dat jij in hún macht bent. - Verzeild raken in discussies over controversiële onderwerpen als politiek en godsdienst. - Informatie loslaten die op enigerlei manier interessant zou kunnen zijn voor de gijzelnemers, bijvoorbeeld over collega’s, gezinsleden, familie of veiligheidsaangelegenheden. - Té pessimistisch of té optimistisch zijn. Nooit wanhopig worden! - Fysiek of verbaal geweld gebruiken. - Proberen te ontsnappen zonder redelijke kans van slagen. - Alles aannemen wat je wordt verteld. - Geloven dat Agriterra, familie, collega’s etc. zich niet meer om je bekommeren. - Verwachten dat je snel vrijgelaten zult worden. - Je laten hersenspoelen door de gijzelnemers.

Versie 1.1, 12-04-2012

6



NB Na afloop van een gijzeling zal de relatiebeheerder, indien nodig ter plaatse, zorg dragen voor professionele nazorg voor álle betrokkenen (aanvragen via AIG +44 20 8762 8500).

Hoofdstuk 4 Mijnen, niet geëxplodeerde munitie en boobytraps Vertrouw er niet op dat je iets ziet van landmijnen en niet geëxplodeerde ammunitie (UXO= Unexploded Ordnance).  Let op waarschuwingssignalen zoals borden, gekleurde linten en ander lokaal gebruikte waarschuwingen  Let op stukjes metaal die uit de grond steken en op draden die over de grond gespannen zijn (trip wire).  Probeer dagelijks informatie te krijgen over de veiligheid van wegen in de omgeving.  Maak zoveel mogelijk gebruik van bekende routes.  Let op verdachte obstakels/sporen van graafwerk.  Áls je zelf rijdt: probeer zoveel mogelijk te rijden in verse autosporen.  Verlaat nooit de weg, ook niet voor een sanitaire stop: mijnen worden vaak in de berm geplaatst. Pas dus ook op met keren.  Pak geen “souvenirs” op.  Verleen geen eerste hulp aan slachtoffers van mijnen op de plaats van het ongeval, zonder de aanwezigheid van een mijnexpert; er kunnen meer mijnen geplaatst zijn.  Wees attent op boobytraps in ruïnes, onder lijken.  Ook voetpaden kunnen ondermijnd zijn met anti-personal mijnen.  Neem altijd een eerste-hulp kit mee en zorg er voor – als dit maar enigszins mogelijk is - dat er altijd iemand in de buurt is met een eerste hulp diploma. Hoofdstuk 5 Ongewenst gedrag   

 

Zowel voor vrouwen als mannen is het van belang om op de hoogte te zijn van de lokale cultuur en omgangsvormen, inclusief kleedgewoontes en openbaar gedrag (roken, drinken, lichamelijk contact). Als je alleen reist, geef dan aan buitenstaanders de indruk dat dat niet zo is. Verzin desnoods een lokaal contact of een partner die op je reisdoel op je wacht. Het is handig om een paar woorden in de locale taal te kennen, zoals “schande”, “politie” etc. Ook het kunnen uitwisselen van beleefden in de lokale taal helpt je om te worden gezien als een ervaren reiziger in plaats van een toevallige toerist. Reageer op straat niet op grapjes, gebaren of insinuerende opmerkingen. Zelfverdediging is meer een zaak van “voorbereid zijn” dan van fysieke kwaliteiten. Anticipeer zoveel als mogelijk is op situaties die zich kunnen voordoen. Word je aangevallen, schreeuw dan, maak herrie, trek zoveel mogelijk aandacht!

Hoofdstuk 6 Veiligheidsincident melden bij directie 

De relatiebeheerder moet te allen tijde het veiligheidsincident melden bij de directie.

Versie 1.1, 12-04-2012

7