BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

1

1.

NAAM VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie 2.

KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING

Elke flacon van 0,8 ml bevat een enkele dosis van 40 mg adalimumab. Adalimumab is een recombinant humaan monoklonaal antilichaam wat tot expressie is gebracht in Chinese Hamster Ovariumcellen. Voor hulpstoffen, zie 6.1. 3.

FARMACEUTISCHE VORM

Oplossing voor injectie 4.

KLINISCHE GEGEVENS

4.1

Therapeutische indicaties

Humira is geïndiceerd voor de behandeling van volwassen patiënten met matige tot ernstige, actieve reumatoïde artritis wanneer de respons op antireumatische geneesmiddelen, waaronder methotrexaat, ontoereikend is gebleken. Om een maximale werkzaamheid te verzekeren, wordt Humira in combinatie met methotrexaat voorgeschreven. Humira kan als monotherapie worden gegeven in het geval van intolerantie voor methotrexaat of wanneer continue behandeling met methotrexaat niet geschikt is. 4.2

Dosering en wijze van toediening

De Humira-behandeling dient te worden geïnitieerd en plaats te vinden onder toezicht van medische specialisten met ervaring in het diagnosticeren en behandelen van reumatoïde artritis. Patiënten die behandeld worden met Humira dient een speciale Humira patiëntenkaart gegeven te worden. Na de injectietechniek goed te hebben geoefend, kunnen patiënten zelf Humira injecteren als hun arts beslist dat dit passend is, en met medische follow-up voor zover dit nodig is. Volwassenen De aanbevolen dosis Humira voor volwassen patiënten met reumatoïde artritis is 40 mg adalimumab éénmaal per twee weken toegediend als een enkele dosis via subcutane injectie. Methotrexaat wordt voortgezet tijdens de behandeling met Humira. Glucocorticoïden, salicylaten, niet-steroïde anti-inflammatoire middelen of analgetica kunnen gedurende de behandeling met Humira worden gecontinueerd. Aangaande de combinatie met andere antireumatische geneesmiddelen anders dan methotrexaat zie 4.4 en 5.1. Bij gebruik als monotherapie, kunnen patiënten die een afname in hun respons hebben baat hebben bij een verhoging van de dosering adalimumab tot 40 mg per week. Beschikbare data geven aan dat de klinische respons normaal binnen 12 weken van therapie bereikt wordt. Het vervolgen van de therapie in patiënten die in deze periode nog niet reageren op het geneesmiddel, dient zorgvuldig overwogen te worden. 2

Oudere patiënten Aanpassing van de dosis is niet vereist. Kinderen en adolescenten Humira is niet bestudeerd in deze patiëntenpopulatie. Het gebruik van Humira kan daarom niet worden aanbevolen bij patiënten jonger dan 18 jaar tot verdere gegevens ter beschikking komen. Verminderde nier- en/of leverfunctie Humira is niet onderzocht in deze patiëntenpopulatie. Er kan geen aanbeveling voor dosering worden gegeven. 4.3

Contra-indicaties

Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor een van de hulpstoffen. Actieve tuberculose of andere ernstige infecties zoals sepsis en andere opportunistische infecties (zie 4.4). Matig tot ernstig hartfalen (NYHA klasse III/IV) (zie 4.4). 4.4

Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik

Infecties Patiënten moeten zorgvuldig worden gecontroleerd op infecties, waaronder tuberculose, voor, tijdens en na de behandeling met Humira. Omdat de eliminatie van adalimumab 5 maanden kan duren, dienen de controles gedurende deze periode door te gaan. De behandeling met Humira mag niet worden geïnitieerd bij patiënten met actieve infecties, waaronder chronische of gelokaliseerde infecties, tot deze infecties onder controle zijn gebracht. Patiënten bij wie een nieuwe infectie optreedt tijdens de behandeling met Humira dienen zorgvuldig te worden gecontroleerd. Toediening van Humira dient te worden stopgezet als er bij een patiënt een nieuwe ernstige infectie optreedt, tot de infecties onder controle zijn gebracht. Artsen dienen de nodige voorzichtigheid in acht te nemen wanneer zij het gebruik van Humira overwegen bij patiënten met een geschiedenis van recidiverende infectie of met onderliggende aandoeningen die tot een predispositie voor infecties kunnen leiden. Bij het gebruik van Humira zijn ernstige infecties, sepsis en opportunistische infecties, waaronder enkele met fatale afloop, gemeld. Tuberculose is vastgesteld bij patiënten behandeld met Humira. Alle patiënten herstelden na standaard antimicrobiële therapie. Tuberculosegevallen met fatale afloop kwamen tijdens de klinische onderzoeken niet voor. Vóór initiatie van de behandeling met Humira moeten alle patiënten worden geëvalueerd op zowel actieve als inactieve (latente) tuberculose-infectie. Deze evaluatie dient een gedetailleerde medische voorgeschiedenis te omvatten met een persoonlijke tuberculosegeschiedenis of mogelijke eerdere blootstelling aan patiënten met actieve tuberculose en vroegere en/of huidige behandeling met immunosuppressiva. Er moeten gepaste screeningtests (d.w.z. tuberculine huidtest en röntgenopname van de borst) worden uitgevoerd bij alle patiënten (plaatselijke richtlijnen kunnen van toepassing zijn). Het is aanbevolen dat de wijze waarop deze testen uitgevoerd zijn, wordt aangegeven in de Humira patiëntenkaart van de patiënt. De voorschrijvers worden herinnerd aan de risico’s van vals negatieve uitkomsten van tuberculine huidtesten, vooral in ernstig zieke en immunoincompetente patiënten. 3

Als actieve tuberculose wordt gediagnosticeerd, mag de Humira-behandeling niet worden geïnitieerd (zie 4.3). Als latente tuberculose wordt gediagnosticeerd, moet vóór het begin van de behandeling met Humira gepaste antituberculeuze profylaxe worden geïnitieerd volgens de plaatselijke richtlijnen. In deze situatie moeten de voordelen en risico’s van behandeling met Humira zorgvuldig tegen elkaar worden afgewogen. Patiënten dienen het advies te krijgen een arts te raadplegen als tijdens of na de behandeling met Humira tekenen/symptomen optreden (bijvoorbeeld aanhoudend hoesten, emaciatie/gewichtsverlies, lichte koorts) die wijzen op een tuberculose-infectie. Neurologische complicaties TNF-antagonisten, waaronder Humira, zijn in zeldzame gevallen in verband gebracht met de verergering van klinische symptomen en/of röntgenografische aanwijzingen voor demyeliniserende aandoeningen. Voorschrijvers dienen voorzichtigheid in acht te nemen wanneer het gebruik van Humira wordt overwogen bij patiënten met reeds bestaande of recent opgetreden demyeliniserende aandoeningen van het centrale zenuwstelsel. Allergische reacties Er zijn tijdens klinische onderzoeken geen ernstige allergische bijwerkingen gemeld bij subcutane toediening van Humira. Niet-ernstige allergische reacties van Humira traden tijdens klinische onderzoeken zelden op. Als er een anafylactische reactie of andere ernstige bijwerking optreedt, dient de toediening van Humira onmiddellijk te worden gestaakt en dient de gepaste behandeling te worden geïnitieerd. Immunosuppressie Bij een onderzoek met 64 patiënten met reumatoïde artritis die werden behandeld met Humira waren er geen aanwijzingen voor onderdrukking van vertraagde hypersensitiviteit, verlaagde immunoglobulinewaarden of gewijzigde tellingen voor effector-T- en B-cellen en NK-cellen, monocyten/macrofagen en neutrofielen. Het is niet bekend of blootstelling aan adalimumab het risico van het optreden van maligniteiten en lymfoproliferatieve aandoeningen kan verhogen. Vaccinaties Eenenzestig patiënten met reumatoïde artritis kregen pneumokokkenvaccinaties tegen een achtergrond van behandeling met Humira en methotrexaat. De meeste patiënten die Humira kregen, vertoonden afdoende B-cel-immuunresponsen op polysacharidevaccin tegen pneumokokken. Aangezien er geen gegevens beschikbaar zijn, wordt gelijktijdige toediening van levende vaccins en Humira niet aanbevolen. Congestieve hartinsufficiëntie In een klinisch onderzoek met een andere TNF-antagonist zijn verslechtering van congestieve hartinsufficiëntie en verhoogde mortaliteit als gevolg van congestieve hartinsufficiëntie waargenomen. Bij het gebruik van Humira bij patiënten met milde hartinsufficiëntie (NYHA klasse I/II) is voorzichtigheid geboden. Humira is gecontra-indiceerd bij matige tot ernstige hartinsufficiëntie (zie 4.3). De behandeling met Humira moet worden gestaakt bij patiënten bij wie nieuwe of verergerende symptomen van congestieve hartinsufficiëntie optreden. Auto-immuunprocessen De behandeling met Humira kan leiden tot de vorming van auto-immuunantilichamen. De invloed van langdurige behandeling met Humira op de ontwikkeling van auto-immuun aandoeningen is onbekend 4

Gelijktijdige toediening van TNF-alfa remmers en anakinra Gelijktijdige toediening van etanercept (een ander middel dat TNFa remt) en anakinra (een recombinant, niet geglycosyleerde vorm van de humane interleukine-1 receptor antagonist) is geassocieerd met een verhoogd risico op ernstige infecties, een verhoogd risico op neutropenie en geeft geen extra voordeel vergeleken met deze geneesmiddelen alleen. De veiligheid en werkzaamheid van anakinra in combinatie met adalimumab is niet vastgesteld. Daarom wordt de combinatie van adalimumab en anakinra niet aanbevolen. 4.5

Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie

Humira is zowel onderzocht bij patiënten met reumatoïde artritis die Humira als monotherapie gebruikten als bij patiënten die gelijktijdig methotrexaat gebruikten. De aanmaak van antilichamen was laag (<1%) wanneer Humira samen met methotrexaat werd gegeven in vergelijking met de monotherapie. Toediening van Humira in de afwezigheid van methotrexaat resulteerde in een verhoogde aanmaak van antilichamen en een verhoogde klaring van adalimumab (zie 5.1). Er is geen ervaring met de werkzaamheid en veiligheid bij patiënten die eerder behandeld zijn met andere TNF-antagonisten. 4.6

Zwangerschap en borstvoeding

Er is geen ervaring met adalimumab bij zwangere vrouwen. Bij een onderzoek naar de ontwikkelingstoxiciteit bij apen waren er geen aanwijzingen voor toxiciteit voor de moeder, embryotoxiciteit of teratogeniciteit. Er zijn geen preklinische gegevens beschikbaar over de postnatale toxiciteit en invloed op de vruchtbaarheid van adalimumab (zie 5.3). Doordat adalimumab remmend werkt op TNFa, kan toediening van het middel tijdens de zwangerschap invloed hebben op de normale immuunresponsen bij de pasgeborene. Toediening van adalimumab tijdens de zwangerschap wordt niet aanbevolen. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd wordt sterk aanbevolen een betrouwbare anticonceptiemethode te gebruiken om zwangerschap te voorkomen en het gebruik daarvan gedurende ten minste vijf maanden na de laatste Humira-behandeling voort te zetten. Gebruik tijdens borstvoeding Het is niet bekend of adalimumab na inname in de moedermelk wordt afgescheiden of systemisch wordt geresorbeerd. Echter, omdat humane immunoglobulinen worden uitgescheiden in de melk, mogen vrouwen gedurende ten minste vijf maanden na de laatste Humira-behandeling geen borstvoeding geven. 4.7

Beïnvloeding van de rijvaardigheid en van het vermogen om machines te bedienen

Er is geen onderzoek verricht met betrekking tot de effecten op de rijvaardigheid en op het vermogen om machines te bedienen. 4.8

Bijwerkingen

Humira is onderzocht bij 2334 patiënten in placebo-gecontroleerde onderzoeken en in langetermijnfollow-up-onderzoeken, waaronder 2073 patiënten met blootstelling gedurende zes maanden en 1497 patiënten met blootstelling gedurende langer dan één jaar. De gegevens in de tabel zijn gebaseerd op de adequate en goedgecontroleerde onderzoeken I, II, III en IV (zie 5.1), bij 1380 patiënten die tijdens de placebo-gecontroleerde periode adalimumab kregen via gerandomiseerde behandeling. De populatie had een gemiddelde leeftijd van 54,5 jaar, 77% bestond uit vrouwen, 91% behoorden tot het 5

blanke ras en hadden matige tot ernstige actieve reumatoïde artritis. De meeste patiënten kregen éénmaal per twee weken 40 mg Humira. Het deel van de patiënten dat de behandeling staakte omwille van bijwerkingen tijdens het dubbelblinde, placebo-gecontroleerde deel van de onderzoeken I, II, III en IV bedroeg 6,6% voor de patiënten die Humira gebruikten en 4,2% voor met placebo behandelde patiënten. Bijwerkingen die ten minste mogelijk een causaal verband vertonen met adalimumab, zowel klinisch als in het laboratorium, worden vermeld per orgaanklasse en frequentie (zeer veel voorkomend > 1/10; veel voorkomend > 1/100 £ 1/10; zeldzaam > 1/1000 £ 1/100) in Tabel 1 hieronder. Tabel 1 Bijwerkingen in klinische onderzoeken Orgaansysteem Neoplasia

Frequentie Zeldzaam

Bijwerking Goedaardig neoplasma van de huid

Bloed- en lymfevaten

Veel voorkomend

Verlaagde hemoglobine

Zeldzaam

Granulocytopenie, toegenomen stollingstijd, aanwezigheid van antinucleaire antistof, leukopenie, lymfadenopathie, lymfocytose, verlaagde trombocytentelling, purpurea Hyperlipidemie

Stofwisselings- en voedingsstoornissen

Veel voorkomend Zeldzaam

Hypercholesterolemie, verhoogde alkalinefosfatase, verhoogde BUN, hyperurikemie, perifeer oedeem, gewichtstoename, verhoogde creatininefosfokinase, abnormale genezing, hypokaliëmie, verhoogde melkzuurdehydrogenase Depressie, slaperigheid, slapeloosheid, opgewondenheid

Psychiatrische stoornissen

Zeldzaam

Zenuwstelsel

Veel voorkomend

Hoofdpijn, duizeligheid

Zeldzaam

Paresthesie, vertigo, hypesthesie, neuralgie, tremor

Speciale zintuigen

Zeldzaam

Hart en bloedvaten

Zeldzaam

Conjunctivitis, oogaandoening*, middenoorontsteking, smaakstoornis, gezichtsafwijking, wazig zicht, droge ogen, ooraandoening*, oogpijn Hypertensie, vasodilatatie, borstpijn, migraine

Bloedingen

Zeldzaam

Ecchymose

Ademhalingsstelsel

Veel voorkomend

Infectie van de bovenste luchtwegen, rhinitis, sinusitis, bronchitis, toename hoesten, longontsteking

Spijsverteringsstelsel

Zeldzaam Veel voorkomend

Faryngitis, dyspneu, longaandoening*, astma Misselijkheid, diarree, keelpijn

Zeldzaam

Abnormale resultaten leverfunctieonderzoek, SGPT verhoogd, SGOT verhoogd, mondzweren, oesofagitis, overgeven, dyspepsie, verstopping, 6

Huid en bijbehorende structuren


Spieren en skelet

Zeldzaam

Urogenitaal stelsel

Veel voorkomend

Lichaam als geheel

Reactie op de injectieplaats

Overgevoeligheid, algemeen

gastro-intestinale pijn, tandaandoening*, maagontsteking, gastro-enteritis, tongaandoening*, orale moniliasis, afteuze stomatitis, dysfagie, stomatitis, stomatitis ulcerosa Uitslag, pruritus, herpes simplex Huidaandoening*, herpes zoster, maculopapulaire uitslag, nagelaandoening*, droge huid, toegenomen transpiratie, alopecie, mycotische dermatitis, urticaria, huidknobbels, huidzweer, eczeem, subcutaan hematoom Artralgie, spierkrampen, myalgie, gewrichtsaandoening*, synovitis, peesaandoening* Urineweginfectie

Zeldzaam

Vaginale moniliasis, hematurie, cystitis, menorragie, proteïnurie, vaker urineren

Veel voorkomend

Abnormale resultaten laboratoriumonderzoek, asthenie, ‘clinical flare reaction’, griepsyndroom, buikpijn, infectie

Zeldzaam

Koorts, slijmvliesaandoening*, pijn in extremiteit, gezichtsoedeem, rugpijn, cellulitis, koude rillingen, sepsis, operatie Pijn op de injectieplaats

Zeer veel voorkomend Veel voorkomend

Reactie op de injectieplaats, bloeding op de injectieplaats, eruptie op de injectieplaats

Zeldzaam

Allergische reactie

* (niet nader gespecificeerd) Reacties op de injectieplaats In placebo-gecontroleerde onderzoeken traden bij 20% van de met Humira behandelde patiënten reacties op de injectieplaats op (erytheem en/of jeuk, bloeding, pijn of zwelling), vergeleken met 14% van de patiënten die placebo kregen. Reacties op de injectieplaats noodzaakten doorgaans niet tot staken van het geneesmiddel. Infecties In placebo-gecontroleerde onderzoeken bedroeg het incidentiecijfer voor infectie 1 per patiëntjaar bij de met Humira behandelde patiënten en 0,9 per patiëntjaar bij de met placebo behandelde patiënten. De incidentie van ernstige infecties bedroeg 0,04 per patiëntjaar bij met Humira behandelde patiënten en 0,02 per patiëntjaar bij met placebo behandelde patiënten. De infecties bestonden voornamelijk uit infecties van de bovenste luchtwegen, bronchitis en infecties van de urinewegen. De meeste patiënten bleven op Humira na het verdwijnen van de infectie. Maligniteiten Er werden vierentwintig (24) niet-melanoom-huidkankers en 30 andere maligniteiten van diverse aard vastgesteld bij 2334 patiënten met reumatoïde artritis die in klinische onderzoeken gedurende

7

maximaal 53 maanden werden behandeld met Humira. De waargenomen percentages en incidenties kwamen overeen met de voor de onderzochte populatie verwachte waarden. Autoantilichamen Op verschillende tijdstippen werden serummonsters van de patiënten getest op autoantilichamen. In de adequate en goedgecontroleerde onderzoeken werden voor 12,6% van de met Humira behandelde patiënten en 7,3% van de met placebo behandelde patiënten die aan het begin van het onderzoek negatieve antinucleaire-antilichaamtiters hadden, positieve titers gemeld in week 24. Eén van de 2334 met Humira behandelde patiënten gaf klinische symptomen te zien die wezen op recent opgetreden lupusachtig syndroom. De patiënt vertoonde verbetering na het staken van de behandeling. Er waren geen patiënten bij wie lupus nefritis of symptomen van het centrale zenuwstelsel optraden. 4.9

Overdosering

Er werd geen dosisbeperkende toxiciteit waargenomen tijdens klinische onderzoeken van patiënten met reumatoïde artritis. De hoogste geëvalueerde dosering bestond uit verschillende intraveneuze doses van 10 mg/kg. 5.

FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN

5.1

Farmacodynamische eigenschappen

Farmacotherapeutische categorie: Selectieve immunosuppressiva. ATC-code: L04AA17 Werkingsmechanisme Adalimumab bindt specifiek aan TNF en neutraliseert de biologische werking van TNF door de interactie van TNF met de p55- en p75-TNF-receptoren op het oppervlak van cellen te blokkeren. Adalimumab moduleert ook de biologische respons die wordt geïnduceerd of gereguleerd door TNF, waaronder wijzigingen in de concentraties van adhesiemoleculen die verantwoordelijk zijn voor leukocytenmigratie (ELAM-1, VCAM-1 en ICAM-1 met een IC50 van 1-2 X 10-10 M). Farmacodynamische effecten Na behandeling met Humira werd er een snelle daling ten opzichte van baseline vastgesteld van de concentraties van de bij ontsteking optredende acutefase-eiwitten (C-reactief proteïne (CRP)) en de sedimentatiesnelheid van de erytrocyten (ESR: erythrocyte sedimentation rate) en serumcytokinen (IL6) bij patiënten met reumatoïde artritis. De serumwaarden van matrixmetalloproteïnases (MMP-1 en MMP-3), die voor de remodellering van het weefsel wat leidt tot kraakbeendestructie, waren eveneens verlaagd na toediening van Humira. Met Humira behandelde patiënten vertonen gewoonlijk een verbetering van de hematologische tekenen van chronische ontsteking. Klinische onderzoeken Humira is geëvalueerd bij meer dan 2330 patiënten in alle klinische onderzoeken. Sommige patiënten werden gedurende meer dan 36 maanden behandeld. De werkzaamheid en veiligheid van Humira werden beoordeeld in vier gerandomiseerde, dubbelblinde en goedgecontroleerde onderzoeken. In onderzoek I werden 271 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die ³ 18 jaar oud waren, bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagd was en bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 g indien intolerant voor methotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie de methotrexaatdosering constant bleef op wekelijks 10 tot 25 mg. Er werd gedurende 24 weken éénmaal per twee weken een dosis van 20, 40 of 80 mg Humira of placebo gegeven. 8

In onderzoek II werden 544 patiënten geëvalueerd met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis die ³ 18 jaar oud waren en bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagd was. Doses van 20 of 40 mg Humira werden gedurende 26 weken wekelijks, of éénmaal per twee weken, met de andere weken placebo, toegediend door subcutane injectie; placebo werd gedurende dezelfde periode wekelijks gegeven. Er waren geen andere antireumatische middelen toegelaten. In onderzoek III werden 619 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die ³ 18 jaar oud waren, bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 mg indien intolerant voor methotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie de methotrexaatdosering constant bleef op wekelijks 12,5 tot 25 mg. In dit onderzoek waren er drie groepen. De eerste kreeg gedurende 52 weken wekelijks placebo-injecties. De tweede kreeg gedurende 52 weken wekelijks 20 mg Humira. De derde groep kreeg éénmaal per twee weken 40 mg Humira en de andere weken placebo-injecties. In onderzoek IV werd in de eerste plaats de veiligheid geëvalueerd bij 636 patiënten van ³ 18 jaar met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis. De patiënten konden ofwel nog geen antireumatische middelen gebruikt hebben, ofwel op hun bestaande rheumaticum blijven op voorwaarde dat de behandeling gedurende minimaal 28 dagen stabiel bleef. Deze behandelingen omvatten methotrexaat, leflonumide, hydroxychloroquine, sulfasalazine en/of goudzouten. De patiënten werden gerandomiseerd tussen éénmaal per twee weken 40 mg Humira of placebo gedurende een periode van 24 weken. Het primaire eindpunt in de onderzoeken I, II en III en het secundaire eindpunt in onderzoek IV was het percentage patiënten dat in week 24 of 26 een ACR 20-respons vertoonde. Onderzoek III had als verdere primaire eindpunten op 52 weken vertraging van de progressie van de aandoening (als bepaald d.m.v. de resultaten van röntgenonderzoek) en wijzigingen in de kwaliteit van leven. ACR-respons Het percentage met Humira behandelde patiënten met een ACR-respons 20, 50 en 70 was in de onderzoeken I, II en III onderling consistent. Tabel 2 vermeldt de resultaten voor de dosering van éénmaal per twee weken 40 mg .

Respons

Tabel 2: ACR-responsen bij placebo-gecontroleerde onderzoeken (Percentage patiënten) Onderzoek Ia* Onderzoek IIa* Onderzoek IIIa* Placebo/ MTXc Humirab/ MTXc n=60 n=63

Placebo n=110

Humirab n=113

Placebo/ MTXc Humirab/ MTXc n=200 n=207

ACR 20 6 maanden 13,3% 65,1% 19,1% 46,0% 29,5% 12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 24,0% ACR 50 6 maanden 6,7% 52,4% 8,2% 22,1% 9,5% 12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 9,5% ACR 70 6 maanden 3,3% 23,8% 1,8% 12,4% 2,5% 12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 4,5% a Onderzoek I op 24 weken, onderzoek II op 26 weken en onderzoek III op 24 en 52 weken b 40 mg Humira, éénmaal per twee weken toegediend c MTX = methotrexaat *p<0,01, Humira vergeleken met placebo

63,3% 58,9% 39,1% 41,5% 20,8% 23,2%

In de onderzoeken I-IV vertoonden alle afzonderlijke componenten van de ACR-responscriteria (aantal pijnlijke en gezwollen gewrichten, beoordeling door arts en patiënt van de ziekteactiviteit en pijn, 'disability index' (HAQ)-scores en CRP (mg/dl)-waarden) een verbetering in week 24 of 26 in

9

vergelijking met placebo. In onderzoek III bleven deze verbeteringen gedurende 52 weken gehandhaafd. In onderzoek IV was de ACR 20-respons van patiënten behandeld met Humira plus standaardbehandeling statistisch significant beter dan die van patiënten behandeld met placebo plus standaardbehandeling (p<0,001). In alle vier de onderzoeken behaalden met Humira behandelde patiënten reeds een tot twee weken na het begin van de behandeling statistisch significante ACR 20- en 50-responsen in vergelijking met placebo. Kwaliteit van leven en fysisch functioneren De kwaliteit van leven met betrekking tot de gezondheid en fysisch functioneren werden beoordeeld met behulp van de ‘disability index’ op het Health Assessment Questionnaire (HAQ) in alle vier adequate en goedgecontroleerde onderzoeken en deze vormde een vooraf vastgelegd primair eindpunt op week 52 in onderzoek III. Alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoeken vertoonden statistisch significant grotere verbeteringen in de HAQ-‘disability index’ van baseline tot Maand 6 vergeleken met placebo en in onderzoek III werd hetzelfde vastgesteld op Week 52. De resultaten van de Short Form Health Survey (SF 36) voor alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoeken ondersteunen deze bevindingen, met statistisch significante ‘physical component summary’ (PCS)scores, evenals statistisch significante ‘pain and vitality domain’-scores voor de dosering van éénmaal per twee weken 40 mg. Er werd een statistisch significante afname vastgesteld van vermoeidheid als gemeten door middel van de ‘functional assessment of chronic illness therapy’ (FACIT)-scores in alle drie onderzoeken waarin de vermoeidheid werd beoordeeld (onderzoeken I, III, IV). Immunogeniciteit De patiënten in onderzoek I, II en III werden gedurende de periode van 6 tot 12 maanden herhaaldelijk getest op antilichamen tegen adalimumab. In de kernstudies werden anti-adalimumab antilichamen gevonden bij 58/1053 (5,5%) van de met adalimumab behandelde patiënten, vergeleken met 2/370 (0,5%) bij placebo-patiënten. Bij patiënten die niet gelijktijdig methotrexaat kregen, bedroeg de incidentie 12,4%, vergeleken met 0,6% wanneer adalimumab werd gebruikt als toevoeging aan methotrexaat. Omdat immunogeniciteitsanalyses productspecifiek zijn, is een vergelijking van de antilichaampercentages met die van andere producten niet toepasselijk. 5.2

Farmacokinetische gegevens

Na subcutane toediening van een enkele dosis van 40 mg verliep de resorptie en distributie van adalimumab langzaam, en werden piekconcentraties in serum ongeveer 5 dagen na toediening bereikt. De gemiddelde geschatte absolute biologische beschikbaarheid van adalimumab na een enkele subcutane dosis van 40 mg in deze drie onderzoeken bedroeg 64%. Na een enkele intraveneuze dosis van 0,25 tot 10 mg/kg waren de concentraties dosisafhankelijk. Na doseringen van 0.5 mg/kg (~40 mg), varieerde de klaring van 11 tot 15 ml/uur, het verdelingsvolume (Vss) varieerde van 5 tot 6 liter en de gemiddelde terminale halfwaardetijd bedroeg circa twee weken. De adalimumabconcentraties in het synoviavocht van verschillende patiënten met reumatoïde artritis varieerden van 31 tot 96% van die in serum. Na subcutane toediening van 40 mg Humira éénmaal per twee weken waren de gemiddelde steadystate dalconcentraties respectievelijk circa 5 mg/ml (zonder gelijktijdig methotrexaat) en 8 tot 9 mg/ml (met gelijktijdig methotrexaat). De dalwaarden voor adalimumab in serum in een steady-state-toestand namen na subcutane dosering van 20, 40 en 80 mg éénmaal per twee weken en wekelijks bij benadering evenredig met de dosering toe.

10

Populatie-farmacokinetische analyses met gegevens van meer dan 1300 patiënten gaven een trend te zien in de richting van verhoogde schijnbare klaring van adalimumab bij toenemend lichaamsgewicht. Na correctie voor gewichtsverschillen, leken geslacht en leeftijd een minimaal effect te hebben op de adalimimab-klaring. Er zijn lagere serumconcentraties vrij adalimumab (niet gebonden aan antiadalimumab antilichamen, AAA) waargenomen bij patiënten met meetbare AAA’s. Humira is niet onderzocht bij kinderen of bij patiënten met lever- of nierinsufficiëntie. 5.3

Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek

De preklinische gegevens tonen geen speciale risico's aan voor mensen, uitgaande van onderzoek van de toxiciteit bij enkele dosering, de toxiciteit bij herhaalde dosering en de genotoxiciteit. Er is een onderzoek uitgevoerd naar de toxiciteit voor de embryofoetale ontwikkeling/perinatale ontwikkeling bij Cynomologus-apen met 0, 30 en 100 mg/kg (9-17 apen/groep), waarbij geen aanwijzing werd gevonden voor schade aan de foetussen als gevolg van adalimumab. Er werden geen carcinogeniciteitsonderzoeken of standaardbeoordeling van de vruchtbaarheid en de postnatale toxiciteit uitgevoerd met adalimumab, omwille van het ontbreken van gepaste modellen voor een antilichaam met beperkte kruisreactiviteit met muriene TNF en de vorming van neutraliserende antilichamen bij muizen. 6.

FARMACEUTISCHE GEGEVENS

6.1

Lijst van hulpstoffen

Mannitol Citroenzuurmonohydraat Natriumcitraat Natriumdiwaterstoffosfaatdihydraat Dinatriumfosfaatdihydraat Natriumchloride Polysorbaat 80 Natriumhydroxide Water voor injectie. 6.2

Gevallen van onverenigbaarheid

Gezien er geen verenigbaarheidsonderzoeken zijn uitgevoerd, mag dit geneesmiddel niet worden gemengd met andere geneesmiddelen. 6.3

Houdbaarheid

18 maanden 6.4

Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaring

Bewaren bij 2°C – 8°C (in de koelkast). Bewaar in de originele verpakking. Niet invriezen. 6.5

Aard en inhoud van de verpakking

Humira 40 mg oplossing voor injectie in flacon voor eenmalig gebruik (type I glas), afgesloten door een rubberen dop, aluminium krimpfolie en een aluminium flip-off-sluiting. Verpakking van: 1 flacon (0.8 ml steriele oplossing), 1 lege steriele injectiespuit in zakje en 2 doekjes met alcohol, allemaal in een blister. 11

6.6

Instructies voor gebruik, verwerking en vernietiging

Alle ongebruikte producten en afvalstoffen dienen te worden vernietigd overeenkomstig de plaatselijke voorschriften. 7.

HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories Ltd. Queenborough Kent ME11 5EL Verenigd Koninkrijk 8.

NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

9.

DATUM VAN EERSTE VERGUNNING/HERNIEUWING VAN DE VERGUNNING

10.

DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST

12

1.


Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit 2.


Elke voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat een enkele dosis van 40 mg adalimumab. Adalimumab is een recombinant humaan monoklonaal antilichaam wat tot expressie wordt gebracht in Chinese Hamster Ovariumcellen. Voor hulpstoffen, zie 6.1. 3.

FARMACEUTISCHE VORM

Oplossing voor injectie in voorgevulde spuit. 4.

KLINISCHE GEGEVENS

4.1






Contra-indicaties




Als actieve tuberculose wordt gediagnosticeerd, mag de Humira-behandeling niet worden geïnitieerd (zie 4.3). Als latente tuberculose wordt gediagnosticeerd, moet vóór het begin van de behandeling met Humira gepaste antituberculeuze profylaxe worden geïnitieerd volgens de plaatselijke richtlijnen. In deze situatie moeten de voordelen en risico’s van behandeling met Humira zorgvuldig tegen elkaar worden afgewogen. Patiënten dienen het advies te krijgen een arts te raadplegen als tijdens of na de behandeling met Humira tekenen/symptomen optreden (bijvoorbeeld aanhoudend hoesten, emaciatie/gewichtsverlies, lichte koorts) die wijzen op een tuberculose-infectie. Neurologische complicaties TNF-antagonisten, waaronder Humira, zijn in zeldzame gevallen in verband gebracht met de verergering van klinische symptomen en/of röntgenografische aanwijzingen voor demyeliniserende aandoeningen. Voorschrijvers dienen voorzichtigheid in acht te nemen wanneer het gebruik van Humira wordt overwogen bij patiënten met reeds bestaande of recent opgetreden demyeliniserende aandoeningen van het centrale zenuwstelsel. Allergische reacties Er zijn tijdens klinische onderzoeken geen ernstige allergische bijwerkingen gemeld bij subcutane toediening van Humira. Niet-ernstige allergische reacties van Humira traden tijdens klinische onderzoeken zelden op. Als er een anafylactische reactie of andere ernstige bijwerking optreedt, dient de toediening van Humira onmiddellijk te worden gestaakt en dient de gepaste behandeling te worden geïnitieerd. Immunosuppressie Bij een onderzoek met 64 patiënten met reumatoïde artritis die werden behandeld met Humira waren er geen aanwijzingen voor onderdrukking van vertraagde hypersensitiviteit, verlaagde immunoglobulinewaarden of gewijzigde tellingen voor effector-T- en B-cellen en NK-cellen, monocyten/macrofagen en neutrofielen. Het is niet bekend of blootstelling aan adalimumab het risico van het optreden van maligniteiten en lymfoproliferatieve aandoeningen kan verhogen. Vaccinaties Eenenzestig patiënten met reumatoïde artritis kregen pneumokokkenvaccinaties tegen een achtergrond van behandeling met Humira en methotrexaat. De meeste patiënten die Humira kregen, vertoonden afdoende B-cel-immuunresponsen op polysacharidevaccin tegen pneumokokken. Aangezien er geen gegevens beschikbaar zijn, wordt gelijktijdige toediening van levende vaccins en Humira niet aanbevolen. Congestieve hartinsufficiëntie In een klinisch onderzoek met een andere TNF-antagonist zijn verslechtering van congestieve hartinsufficiëntie en verhoogde mortaliteit als gevolg van congestieve hartinsufficiëntie waargenomen. Bij het gebruik van Humira bij patiënten met milde hartinsufficiëntie (NYHA klasse I/II) is voorzichtigheid geboden. Humira is gecontra-indiceerd bij matige tot ernstige hartinsufficiëntie (zie 4.3). De behandeling met Humira moet worden gestaakt bij patiënten bij wie nieuwe of verergerende symptomen van congestieve hartinsufficiëntie optreden. Auto-immuunprocessen

15

De behandeling met Humira kan leiden tot de vorming van auto-immuunantilichamen. De invloed van langdurige behandeling met Humira op de ontwikkeling van auto-immuun aandoeningen is onbekend Gelijktijdige toediening van TNF-alfa remmers en anakinra Gelijktijdige toediening van etanercept (een ander middel dat TNFa remt) en anakinra (een recombinant, niet geglycosyleerde vorm van de humane interleukine-1 receptor antagonist) is geassocieerd met een verhoogd risico op ernstige infecties, een verhoogd risico op neutropenie en geeft geen extra voordeel vergeleken met deze geneesmiddelen alleen. De veiligheid en werkzaamheid van anakinra in combinatie met adalimumab is niet vastgesteld. Daarom wordt de combinatie van adalimumab en anakinra niet aanbevolen. 4.5







Bijwerkingen

Humira is onderzocht bij 2334 patiënten in placebo-gecontroleerde onderzoeken en in langetermijnfollow-up-onderzoeken, waaronder 2073 patiënten met blootstelling gedurende zes maanden en 1497 patiënten met blootstelling gedurende langer dan één jaar. De gegevens in de tabel zijn gebaseerd op de adequate en goedgecontroleerde onderzoeken I, II, III en IV (zie 5.1), bij 1380 patiënten die tijdens 16

de placebo-gecontroleerde periode adalimumab kregen via gerandomiseerde behandeling. De populatie had een gemiddelde leeftijd van 54,5 jaar, 77% bestond uit vrouwen, 91% behoorden tot het blanke ras en hadden matige tot ernstige actieve reumatoïde artritis. De meeste patiënten kregen éénmaal per twee weken 40 mg Humira. Het deel van de patiënten dat de behandeling staakte omwille van bijwerkingen tijdens het dubbelblinde, placebo-gecontroleerde deel van de onderzoeken I, II, III en IV bedroeg 6,6% voor de patiënten die Humira gebruikten en 4,2% voor met placebo behandelde patiënten. Bijwerkingen die ten minste mogelijk een causaal verband vertonen met adalimumab, zowel klinisch als in het laboratorium, worden vermeld per orgaanklasse en frequentie (zeer veel voorkomend > 1/10; veel voorkomend > 1/100 £ 1/10; zeldzaam > 1/1000 £ 1/100) in Tabel 1 hieronder. Tabel 1 Bijwerkingen in klinische onderzoeken Orgaansysteem Neoplasia

Frequentie Zeldzaam



Veel voorkomend


Zeldzaam






Zeldzaam

Zenuwstelsel

Veel voorkomend


Zeldzaam


Speciale zintuigen

Zeldzaam

Hart en bloedvaten

Zeldzaam


Bloedingen

Zeldzaam

Ecchymose

Ademhalingsstelsel

Veel voorkomend





Zeldzaam

Abnormale resultaten leverfunctieonderzoek, 17



Spieren en skelet

Zeldzaam

Urogenitaal stelsel

Veel voorkomend

Lichaam als geheel



SGPT verhoogd, SGOT verhoogd, mondzweren, oesofagitis, overgeven, dyspepsie, verstopping, gastro-intestinale pijn, tandaandoening*, maagontsteking, gastro-enteritis, tongaandoening*, orale moniliasis, afteuze stomatitis, dysfagie, stomatitis, stomatitis ulcerosa Uitslag, pruritus, herpes simplex Huidaandoening*, herpes zoster, maculopapulaire uitslag, nagelaandoening*, droge huid, toegenomen transpiratie, alopecie, mycotische dermatitis, urticaria, huidknobbels, huidzweer, eczeem, subcutaan hematoom Artralgie, spierkrampen, myalgie, gewrichtsaandoening*, synovitis, peesaandoening* Urineweginfectie

Zeldzaam


Veel voorkomend


Zeldzaam




Zeldzaam

Allergische reactie

* (niet nader gespecificeerd) Reacties op de injectieplaats In placebo-gecontroleerde onderzoeken traden bij 20% van de met Humira behandelde patiënten reacties op de injectieplaats op (erytheem en/of jeuk, bloeding, pijn of zwelling), vergeleken met 14% van de patiënten die placebo kregen. Reacties op de injectieplaats noodzaakten doorgaans niet tot staken van het geneesmiddel. Infecties In placebo-gecontroleerde onderzoeken bedroeg het incidentiecijfer voor infectie 1 per patiëntjaar bij de met Humira behandelde patiënten en 0,9 per patiëntjaar bij de met placebo behandelde patiënten. De incidentie van ernstige infecties bedroeg 0,04 per patiëntjaar bij met Humira behandelde patiënten en 0,02 per patiëntjaar bij met placebo behandelde patiënten. De infecties bestonden voornamelijk uit infecties van de bovenste luchtwegen, bronchitis en infecties van de urinewegen. De meeste patiënten bleven op Humira na het verdwijnen van de infectie. Maligniteiten

18

Er werden vierentwintig (24) niet-melanoom-huidkankers en 30 andere maligniteiten van diverse aard vastgesteld bij 2334 patiënten met reumatoïde artritis die in klinische onderzoeken gedurende maximaal 53 maanden werden behandeld met Humira. De waargenomen percentages en incidenties kwamen overeen met de voor de onderzochte populatie verwachte waarden. Autoantilichamen Op verschillende tijdstippen werden serummonsters van de patiënten getest op autoantilichamen. In de adequate en goedgecontroleerde onderzoeken werden voor 12,6% van de met Humira behandelde patiënten en 7,3% van de met placebo behandelde patiënten die aan het begin van het onderzoek negatieve antinucleaire-antilichaamtiters hadden, positieve titers gemeld in week 24. Eén van de 2334 met Humira behandelde patiënten gaf klinische symptomen te zien die wezen op recent opgetreden lupusachtig syndroom. De patiënt vertoonde verbetering na het staken van de behandeling. Er waren geen patiënten bij wie lupus nefritis of symptomen van het centrale zenuwstelsel optraden. 4.9

Overdosering



5.1


Farmacotherapeutische categorie: Selectieve immunosuppressiva. ATC-code: L04AA17 Werkingsmechanisme Adalimumab bindt specifiek aan TNF en neutraliseert de biologische werking van TNF door de interactie van TNF met de p55- en p75-TNF-receptoren op het oppervlak van cellen te blokkeren. Adalimumab moduleert ook de biologische respons die wordt geïnduceerd of gereguleerd door TNF, waaronder wijzigingen in de concentraties van adhesiemoleculen die verantwoordelijk zijn voor leukocytenmigratie (ELAM-1, VCAM-1 en ICAM-1 met een IC50 van 1-2 X 10-10 M). Farmacodynamische effecten Na behandeling met Humira werd er een snelle daling ten opzichte van baseline vastgesteld van de concentraties van de bij ontsteking optredende acutefase-eiwitten (C-reactief proteïne (CRP)) en de sedimentatiesnelheid van de erytrocyten (ESR: erythrocyte sedimentation rate) en serumcytokinen (IL6) bij patiënten met reumatoïde artritis. De serumwaarden van matrixmetalloproteïnases (MMP-1 en MMP-3), die voor de remodellering van het weefsel wat leidt tot kraakbeendestructie, waren eveneens verlaagd na toediening van Humira. Met Humira behandelde patiënten vertonen gewoonlijk een verbetering van de hematologische tekenen van chronische ontsteking. Klinische onderzoeken Humira is geëvalueerd bij meer dan 2330 patiënten in alle klinische onderzoeken. Sommige patiënten werden gedurende meer dan 36 maanden behandeld. De werkzaamheid en veiligheid van Humira werden beoordeeld in vier gerandomiseerde, dubbelblinde en goedgecontroleerde onderzoeken. In onderzoek I werden 271 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die ³ 18 jaar oud waren, bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagd was en bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 g indien intolerant voor methotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie de methotrexaatdosering constant 19

bleef op wekelijks 10 tot 25 mg. Er werd gedurende 24 weken éénmaal per twee weken een dosis van 20, 40 of 80 mg Humira of placebo gegeven. In onderzoek II werden 544 patiënten geëvalueerd met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis die ³ 18 jaar oud waren en bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagd was. Doses van 20 of 40 mg Humira werden gedurende 26 weken wekelijks, of éénmaal per twee weken, met de andere weken placebo, toegediend door subcutane injectie; placebo werd gedurende dezelfde periode wekelijks gegeven. Er waren geen andere antireumatische middelen toegelaten. In onderzoek III werden 619 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die ³ 18 jaar oud waren, bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 mg indien intolerant voor methotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie de methotrexaatdosering constant bleef op wekelijks 12,5 tot 25 mg. In dit onderzoek waren er drie groepen. De eerste kreeg gedurende 52 weken wekelijks placebo-injecties. De tweede kreeg gedurende 52 weken wekelijks 20 mg Humira. De derde groep kreeg éénmaal per twee weken 40 mg Humira en de andere weken placebo-injecties. In onderzoek IV werd in de eerste plaats de veiligheid geëvalueerd bij 636 patiënten van ³ 18 jaar met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis. De patiënten konden ofwel nog geen antireumatische middelen gebruikt hebben, ofwel op hun bestaande rheumaticum blijven op voorwaarde dat de behandeling gedurende minimaal 28 dagen stabiel bleef. Deze behandelingen omvatten methotrexaat, leflonumide, hydroxychloroquine, sulfasalazine en/of goudzouten. De patiënten werden gerandomiseerd tussen éénmaal per twee weken 40 mg Humira of placebo gedurende een periode van 24 weken. Het primaire eindpunt in de onderzoeken I, II en III en het secundaire eindpunt in onderzoek IV was het percentage patiënten dat in week 24 of 26 een ACR 20-respons vertoonde. Onderzoek III had als verdere primaire eindpunten op 52 weken vertraging van de progressie van de aandoening (als bepaald d.m.v. de resultaten van röntgenonderzoek) en wijzigingen in de kwaliteit van leven. ACR-respons Het percentage met Humira behandelde patiënten met een ACR-respons 20, 50 en 70 was in de onderzoeken I, II en III onderling consistent. Tabel 2 vermeldt de resultaten voor de dosering van éénmaal per twee weken 40 mg .

Respons

Tabel 2: ACR-responsen bij placebo-gecontroleerde onderzoeken (Percentage patiënten) Onderzoek IIa* Onderzoek IIIa* Onderzoek Ia* Placebo/ MTXc Humirab/ MTXc n=60 n=63

Placebo n=110

Humirab n=113



63,3% 58,9% 39,1% 41,5% 20,8% 23,2%

In de onderzoeken I-IV vertoonden alle afzonderlijke componenten van de ACR-responscriteria (aantal pijnlijke en gezwollen gewrichten, beoordeling door arts en patiënt van de ziekteactiviteit en 20

pijn, 'disability index' (HAQ)-scores en CRP (mg/dl)-waarden) een verbetering in week 24 of 26 in vergelijking met placebo. In onderzoek III bleven deze verbeteringen gedurende 52 weken gehandhaafd. In onderzoek IV was de ACR 20-respons van patiënten behandeld met Humira plus standaardbehandeling statistisch significant beter dan die van patiënten behandeld met placebo plus standaardbehandeling (p<0,001). In alle vier de onderzoeken behaalden met Humira behandelde patiënten reeds een tot twee weken na het begin van de behandeling statistisch significante ACR 20- en 50-responsen in vergelijking met placebo. Kwaliteit van leven en fysisch functioneren De kwaliteit van leven met betrekking tot de gezondheid en fysisch functioneren werden beoordeeld met behulp van de ‘disability index’ op het Health Assessment Questionnaire (HAQ) in alle vier adequate en goedgecontroleerde onderzoeken en deze vormde een vooraf vastgelegd primair eindpunt op week 52 in onderzoek III. Alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoeken vertoonden statistisch significant grotere verbeteringen in de HAQ-‘disability index’ van baseline tot Maand 6 vergeleken met placebo en in onderzoek III werd hetzelfde vastgesteld op Week 52. De resultaten van de Short Form Health Survey (SF 36) voor alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoeken ondersteunen deze bevindingen, met statistisch significante ‘physical component summary’ (PCS)scores, evenals statistisch significante ‘pain and vitality domain’-scores voor de dosering van éénmaal per twee weken 40 mg. Er werd een statistisch significante afname vastgesteld van vermoeidheid als gemeten door middel van de ‘functional assessment of chronic illness therapy’ (FACIT)-scores in alle drie onderzoeken waarin de vermoeidheid werd beoordeeld (onderzoeken I, III, IV). Immunogeniciteit De patiënten in onderzoek I, II en III werden gedurende de periode van 6 tot 12 maanden herhaaldelijk getest op antilichamen tegen adalimumab. In de kernstudies werden anti-adalimumab antilichamen gevonden bij 58/1053 (5,5%) van de met adalimumab behandelde patiënten, vergeleken met 2/370 (0,5%) bij placebo-patiënten. Bij patiënten die niet gelijktijdig methotrexaat kregen, bedroeg de incidentie 12,4%, vergeleken met 0,6% wanneer adalimumab werd gebruikt als toevoeging aan methotrexaat. Omdat immunogeniciteitsanalyses productspecifiek zijn, is een vergelijking van de antilichaampercentages met die van andere producten niet toepasselijk. 5.2


Na subcutane toediening van een enkele dosis van 40 mg verliep de resorptie en distributie van adalimumab langzaam, en werden piekconcentraties in serum ongeveer 5 dagen na toediening bereikt. De gemiddelde geschatte absolute biologische beschikbaarheid van adalimumab na een enkele subcutane dosis van 40 mg in deze drie onderzoeken bedroeg 64%. Na een enkele intraveneuze dosis van 0,25 tot 10 mg/kg waren de concentraties dosisafhankelijk. Na doseringen van 0.5 mg/kg (~40 mg), varieerde de klaring van 11 tot 15 ml/uur, het verdelingsvolume (Vss) varieerde van 5 tot 6 liter en de gemiddelde terminale halfwaardetijd bedroeg circa twee weken. De adalimumabconcentraties in het synoviavocht van verschillende patiënten met reumatoïde artritis varieerden van 31 tot 96% van die in serum. Na subcutane toediening van 40 mg Humira éénmaal per twee weken waren de gemiddelde steadystate dalconcentraties respectievelijk circa 5 mg/ml (zonder gelijktijdig methotrexaat) en 8 tot 9 mg/ml (met gelijktijdig methotrexaat). De dalwaarden voor adalimumab in serum in een steady-state-toestand namen na subcutane dosering van 20, 40 en 80 mg éénmaal per twee weken en wekelijks bij benadering evenredig met de dosering toe. 21





6.1


Mannitol Citroenzuurmonohydraat Natriumcitraat Natriumdiwaterstoffosfaatdihydraat Dinatriumfosfaatdihydraat Natriumchloride Polysorbaat 80 Natriumhydroxide Water voor injecties 6.2



Houdbaarheid

18 maanden 6.4


Bewaren bij 2°C – 8°C (in de koelkast). Bewaar in de originele verpakking. Niet invriezen. 6.5


Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit (type I glas) voor eenmalig gebruik voor gebruik door de patiënt: Verpakkingen van: · 1 voorgevulde spuit (0.8 ml steriele oplossing) en 1 doekje met alcohol in een blister.

22

· · ·

2 voorgevulde spuiten (0.8 ml steriele oplossing ) ieder met 1 doekje met alcohol in een blister. 4 voorgevulde spuiten (0.8 ml steriele oplossing ) ieder met 1 doekje met alcohol in een blister. 6 voorgevulde spuiten (0.8 ml steriele oplossing) ieder met 1 doekje met alcohol in een blister.

Het is mogelijk dat niet alle typen verpakkingen in de handel verkrijgbaar zijn. 6.6

Instructies voor gebruik, verwerking en vernietiging





9.


10.


23

1.


Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit met naaldhuls. 2.


Elke voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat een enkele dosis van 40 mg adalimumab. Adalimumab is een recombinant humaan monoklonaal antilichaam wat tot expressie wordt gebracht in Chinese Hamster Ovariumcellen. Voor hulpstoffen, zie 6.1. 3.

FARMACEUTISCHE VORM

Oplossing voor injectie in voorgevulde spuit met naaldhuls 4.

KLINISCHE GEGEVENS

4.1






Contra-indicaties




Als actieve tuberculose wordt gediagnosticeerd, mag de Humira-behandeling niet worden geïnitieerd (zie 4.3). Als latente tuberculose wordt gediagnosticeerd, moet vóór het begin van de behandeling met Humira gepaste antituberculeuze profylaxe worden geïnitieerd volgens de plaatselijke richtlijnen. In deze situatie moeten de voordelen en risico’s van behandeling met Humira zorgvuldig tegen elkaar worden afgewogen. Patiënten dienen het advies te krijgen een arts te raadplegen als tijdens of na de behandeling met Humira tekenen/symptomen optreden (bijvoorbeeld aanhoudend hoesten, emaciatie/gewichtsverlies, lichte koorts) die wijzen op een tuberculose-infectie. Neurologische complicaties TNF-antagonisten, waaronder Humira, zijn in zeldzame gevallen in verband gebracht met de verergering van klinische symptomen en/of röntgenografische aanwijzingen voor demyeliniserende aandoeningen. Voorschrijvers dienen voorzichtigheid in acht te nemen wanneer het gebruik van Humira wordt overwogen bij patiënten met reeds bestaande of recent opgetreden demyeliniserende aandoeningen van het centrale zenuwstelsel. Allergische reacties Er zijn tijdens klinische onderzoeken geen ernstige allergische bijwerkingen gemeld bij subcutane toediening van Humira. Niet-ernstige allergische reacties van Humira traden tijdens klinische onderzoeken zelden op. Als er een anafylactische reactie of andere ernstige bijwerking optreedt, dient de toediening van Humira onmiddellijk te worden gestaakt en dient de gepaste behandeling te worden geïnitieerd. Immunosuppressie Bij een onderzoek met 64 patiënten met reumatoïde artritis die werden behandeld met Humira waren er geen aanwijzingen voor onderdrukking van vertraagde hypersensitiviteit, verlaagde immunoglobulinewaarden of gewijzigde tellingen voor effector-T- en B-cellen en NK-cellen, monocyten/macrofagen en neutrofielen. Het is niet bekend of blootstelling aan adalimumab het risico van het optreden van maligniteiten en lymfoproliferatieve aandoeningen kan verhogen. Vaccinaties Eenenzestig patiënten met reumatoïde artritis kregen pneumokokkenvaccinaties tegen een achtergrond van behandeling met Humira en methotrexaat. De meeste patiënten die Humira kregen, vertoonden afdoende B-cel-immuunresponsen op polysacharidevaccin tegen pneumokokken. Aangezien er geen gegevens beschikbaar zijn, wordt gelijktijdige toediening van levende vaccins en Humira niet aanbevolen. Congestieve hartinsufficiëntie In een klinisch onderzoek met een andere TNF-antagonist zijn verslechtering van congestieve hartinsufficiëntie en verhoogde mortaliteit als gevolg van congestieve hartinsufficiëntie waargenomen. Bij het gebruik van Humira bij patiënten met milde hartinsufficiëntie (NYHA klasse I/II) is voorzichtigheid geboden. Humira is gecontra-indiceerd bij matige tot ernstige hartinsufficiëntie (zie 4.3). De behandeling met Humira moet worden gestaakt bij patiënten bij wie nieuwe of verergerende symptomen van congestieve hartinsufficiëntie optreden. Auto-immuunprocessen

26

De behandeling met Humira kan leiden tot de vorming van auto-immuunantilichamen. De invloed van langdurige behandeling met Humira op de ontwikkeling van auto-immuun aandoeningen is onbekend Gelijktijdige toediening van TNF-alfa remmers en anakinra Gelijktijdige toediening van etanercept (een ander middel dat TNFa remt) en anakinra (een recombinant, niet geglycosyleerde vorm van de humane interleukine-1 receptor antagonist) is geassocieerd met een verhoogd risico op ernstige infecties, een verhoogd risico op neutropenie en geeft geen extra voordeel vergeleken met deze geneesmiddelen alleen. De veiligheid en werkzaamheid van anakinra in combinatie met adalimumab is niet vastgesteld. Daarom wordt de combinatie van adalimumab en anakinra niet aanbevolen. 4.5







Bijwerkingen

Humira is onderzocht bij 2334 patiënten in placebo-gecontroleerde onderzoeken en in langetermijnfollow-up-onderzoeken, waaronder 2073 patiënten met blootstelling gedurende zes maanden en 1497 patiënten met blootstelling gedurende langer dan één jaar. De gegevens in de tabel zijn gebaseerd op de adequate en goedgecontroleerde onderzoeken I, II, III en IV (zie 5.1), bij 1380 patiënten die tijdens 27

de placebo-gecontroleerde periode adalimumab kregen via gerandomiseerde behandeling. De populatie had een gemiddelde leeftijd van 54,5 jaar, 77% bestond uit vrouwen, 91% behoorden tot het blanke ras en hadden matige tot ernstige actieve reumatoïde artritis. De meeste patiënten kregen éénmaal per twee weken 40 mg Humira. Het deel van de patiënten dat de behandeling staakte omwille van bijwerkingen tijdens het dubbelblinde, placebo-gecontroleerde deel van de onderzoeken I, II, III en IV bedroeg 6,6% voor de patiënten die Humira gebruikten en 4,2% voor met placebo behandelde patiënten. Bijwerkingen die ten minste mogelijk een causaal verband vertonen met adalimumab, zowel klinisch als in het laboratorium, worden vermeld per orgaanklasse en frequentie (zeer veel voorkomend > 1/10; veel voorkomend > 1/100 £ 1/10; zeldzaam > 1/1000 £ 1/100) in Tabel 1 hieronder. Tabel 1 Bijwerkingen in klinische onderzoeken Orgaansysteem Neoplasia

Frequentie Zeldzaam



Veel voorkomend


Zeldzaam






Zeldzaam

Zenuwstelsel

Veel voorkomend


Zeldzaam


Speciale zintuigen

Zeldzaam

Hart en bloedvaten

Zeldzaam


Bloedingen

Zeldzaam

Ecchymose

Ademhalingsstelsel

Veel voorkomend





Zeldzaam

Abnormale resultaten leverfunctieonderzoek, 28



Spieren en skelet

Zeldzaam

Urogenitaal stelsel

Veel voorkomend

Lichaam als geheel



SGPT verhoogd, SGOT verhoogd, mondzweren, oesofagitis, overgeven, dyspepsie, verstopping, gastro-intestinale pijn, tandaandoening*, maagontsteking, gastro-enteritis, tongaandoening*, orale moniliasis, afteuze stomatitis, dysfagie, stomatitis, stomatitis ulcerosa Uitslag, pruritus, herpes simplex Huidaandoening*, herpes zoster, maculopapulaire uitslag, nagelaandoening*, droge huid, toegenomen transpiratie, alopecie, mycotische dermatitis, urticaria, huidknobbels, huidzweer, eczeem, subcutaan hematoom Artralgie, spierkrampen, myalgie, gewrichtsaandoening*, synovitis, peesaandoening* Urineweginfectie

Zeldzaam


Veel voorkomend


Zeldzaam




Zeldzaam

Allergische reactie

* (niet nader gespecificeerd) Reacties op de injectieplaats In placebo-gecontroleerde onderzoeken traden bij 20% van de met Humira behandelde patiënten reacties op de injectieplaats op (erytheem en/of jeuk, bloeding, pijn of zwelling), vergeleken met 14% van de patiënten die placebo kregen. Reacties op de injectieplaats noodzaakten doorgaans niet tot staken van het geneesmiddel. Infecties In placebo-gecontroleerde onderzoeken bedroeg het incidentiecijfer voor infectie 1 per patiëntjaar bij de met Humira behandelde patiënten en 0,9 per patiëntjaar bij de met placebo behandelde patiënten. De incidentie van ernstige infecties bedroeg 0,04 per patiëntjaar bij met Humira behandelde patiënten en 0,02 per patiëntjaar bij met placebo behandelde patiënten. De infecties bestonden voornamelijk uit infecties van de bovenste luchtwegen, bronchitis en infecties van de urinewegen. De meeste patiënten bleven op Humira na het verdwijnen van de infectie. Maligniteiten

29

Er werden vierentwintig (24) niet-melanoom-huidkankers en 30 andere maligniteiten van diverse aard vastgesteld bij 2334 patiënten met reumatoïde artritis die in klinische onderzoeken gedurende maximaal 53 maanden werden behandeld met Humira. De waargenomen percentages en incidenties kwamen overeen met de voor de onderzochte populatie verwachte waarden. Autoantilichamen Op verschillende tijdstippen werden serummonsters van de patiënten getest op autoantilichamen. In de adequate en goedgecontroleerde onderzoeken werden voor 12,6% van de met Humira behandelde patiënten en 7,3% van de met placebo behandelde patiënten die aan het begin van het onderzoek negatieve antinucleaire-antilichaamtiters hadden, positieve titers gemeld in week 24. Eén van de 2334 met Humira behandelde patiënten gaf klinische symptomen te zien die wezen op recent opgetreden lupusachtig syndroom. De patiënt vertoonde verbetering na het staken van de behandeling. Er waren geen patiënten bij wie lupus nefritis of symptomen van het centrale zenuwstelsel optraden. 4.9

Overdosering



5.1


Farmacotherapeutische categorie: Selectieve immunosuppressiva. ATC-code: L04AA17 Werkingsmechanisme Adalimumab bindt specifiek aan TNF en neutraliseert de biologische werking van TNF door de interactie van TNF met de p55- en p75-TNF-receptoren op het oppervlak van cellen te blokkeren. Adalimumab moduleert ook de biologische respons die wordt geïnduceerd of gereguleerd door TNF, waaronder wijzigingen in de concentraties van adhesiemoleculen die verantwoordelijk zijn voor leukocytenmigratie (ELAM-1, VCAM-1 en ICAM-1 met een IC50 van 1-2 X 10-10 M). Farmacodynamische effecten Na behandeling met Humira werd er een snelle daling ten opzichte van baseline vastgesteld van de concentraties van de bij ontsteking optredende acutefase-eiwitten (C-reactief proteïne (CRP)) en de sedimentatiesnelheid van de erytrocyten (ESR: erythrocyte sedimentation rate) en serumcytokinen (IL6) bij patiënten met reumatoïde artritis. De serumwaarden van matrixmetalloproteïnases (MMP-1 en MMP-3), die voor de remodellering van het weefsel wat leidt tot kraakbeendestructie, waren eveneens verlaagd na toediening van Humira. Met Humira behandelde patiënten vertonen gewoonlijk een verbetering van de hematologische tekenen van chronische ontsteking. Klinische onderzoeken Humira is geëvalueerd bij meer dan 2330 patiënten in alle klinische onderzoeken. Sommige patiënten werden gedurende meer dan 36 maanden behandeld. De werkzaamheid en veiligheid van Humira werden beoordeeld in vier gerandomiseerde, dubbelblinde en goedgecontroleerde onderzoeken. In onderzoek I werden 271 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die ³ 18 jaar oud waren, bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagd was en bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 g indien intolerant voor methotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie de methotrexaatdosering constant 30

bleef op wekelijks 10 tot 25 mg. Er werd gedurende 24 weken éénmaal per twee weken een dosis van 20, 40 of 80 mg Humira of placebo gegeven. In onderzoek II werden 544 patiënten geëvalueerd met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis die ³ 18 jaar oud waren en bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagd was. Doses van 20 of 40 mg Humira werden gedurende 26 weken wekelijks, of éénmaal per twee weken, met de andere weken placebo, toegediend door subcutane injectie; placebo werd gedurende dezelfde periode wekelijks gegeven. Er waren geen andere antireumatische middelen toegelaten. In onderzoek III werden 619 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die ³ 18 jaar oud waren, bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 mg indien intolerant voor methotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie de methotrexaatdosering constant bleef op wekelijks 12,5 tot 25 mg. In dit onderzoek waren er drie groepen. De eerste kreeg gedurende 52 weken wekelijks placebo-injecties. De tweede kreeg gedurende 52 weken wekelijks 20 mg Humira. De derde groep kreeg éénmaal per twee weken 40 mg Humira en de andere weken placebo-injecties. In onderzoek IV werd in de eerste plaats de veiligheid geëvalueerd bij 636 patiënten van ³ 18 jaar met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis. De patiënten konden ofwel nog geen antireumatische middelen gebruikt hebben, ofwel op hun bestaande rheumaticum blijven op voorwaarde dat de behandeling gedurende minimaal 28 dagen stabiel bleef. Deze behandelingen omvatten methotrexaat, leflonumide, hydroxychloroquine, sulfasalazine en/of goudzouten. De patiënten werden gerandomiseerd tussen éénmaal per twee weken 40 mg Humira of placebo gedurende een periode van 24 weken. Het primaire eindpunt in de onderzoeken I, II en III en het secundaire eindpunt in onderzoek IV was het percentage patiënten dat in week 24 of 26 een ACR 20-respons vertoonde. Onderzoek III had als verdere primaire eindpunten op 52 weken vertraging van de progressie van de aandoening (als bepaald d.m.v. de resultaten van röntgenonderzoek) en wijzigingen in de kwaliteit van leven. ACR-respons Het percentage met Humira behandelde patiënten met een ACR-respons 20, 50 en 70 was in de onderzoeken I, II en III onderling consistent. Tabel 2 vermeldt de resultaten voor de dosering van éénmaal per twee weken 40 mg .

Respons

Tabel 2: ACR-responsen bij placebo-gecontroleerde onderzoeken (Percentage patiënten) Onderzoek IIa* Onderzoek IIIa* Onderzoek Ia* Placebo/ MTXc Humirab/ MTXc n=60 n=63

Placebo n=110

Humirab n=113



63,3% 58,9% 39,1% 41,5% 20,8% 23,2%

In de onderzoeken I-IV vertoonden alle afzonderlijke componenten van de ACR-responscriteria (aantal pijnlijke en gezwollen gewrichten, beoordeling door arts en patiënt van de ziekteactiviteit en 31

pijn, 'disability index' (HAQ)-scores en CRP (mg/dl)-waarden) een verbetering in week 24 of 26 in vergelijking met placebo. In onderzoek III bleven deze verbeteringen gedurende 52 weken gehandhaafd. In onderzoek IV was de ACR 20-respons van patiënten behandeld met Humira plus standaardbehandeling statistisch significant beter dan die van patiënten behandeld met placebo plus standaardbehandeling (p<0,001). In alle vier de onderzoeken behaalden met Humira behandelde patiënten reeds een tot twee weken na het begin van de behandeling statistisch significante ACR 20- en 50-responsen in vergelijking met placebo. Kwaliteit van leven en fysisch functioneren De kwaliteit van leven met betrekking tot de gezondheid en fysisch functioneren werden beoordeeld met behulp van de ‘disability index’ op het Health Assessment Questionnaire (HAQ) in alle vier adequate en goedgecontroleerde onderzoeken en deze vormde een vooraf vastgelegd primair eindpunt op week 52 in onderzoek III. Alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoeken vertoonden statistisch significant grotere verbeteringen in de HAQ-‘disability index’ van baseline tot Maand 6 vergeleken met placebo en in onderzoek III werd hetzelfde vastgesteld op Week 52. De resultaten van de Short Form Health Survey (SF 36) voor alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoeken ondersteunen deze bevindingen, met statistisch significante ‘physical component summary’ (PCS)scores, evenals statistisch significante ‘pain and vitality domain’-scores voor de dosering van éénmaal per twee weken 40 mg. Er werd een statistisch significante afname vastgesteld van vermoeidheid als gemeten door middel van de ‘functional assessment of chronic illness therapy’ (FACIT)-scores in alle drie onderzoeken waarin de vermoeidheid werd beoordeeld (onderzoeken I, III, IV). Immunogeniciteit De patiënten in onderzoek I, II en III werden gedurende de periode van 6 tot 12 maanden herhaaldelijk getest op antilichamen tegen adalimumab. In de kernstudies werden anti-adalimumab antilichamen gevonden bij 58/1053 (5,5%) van de met adalimumab behandelde patiënten, vergeleken met 2/370 (0,5%) bij placebo-patiënten. Bij patiënten die niet gelijktijdig methotrexaat kregen, bedroeg de incidentie 12,4%, vergeleken met 0,6% wanneer adalimumab werd gebruikt als toevoeging aan methotrexaat. Omdat immunogeniciteitsanalyses productspecifiek zijn, is een vergelijking van de antilichaampercentages met die van andere producten niet toepasselijk. 5.2


Na subcutane toediening van een enkele dosis van 40 mg verliep de resorptie en distributie van adalimumab langzaam, en werden piekconcentraties in serum ongeveer 5 dagen na toediening bereikt. De gemiddelde geschatte absolute biologische beschikbaarheid van adalimumab na een enkele subcutane dosis van 40 mg in deze drie onderzoeken bedroeg 64%. Na een enkele intraveneuze dosis van 0,25 tot 10 mg/kg waren de concentraties dosisafhankelijk. Na doseringen van 0.5 mg/kg (~40 mg), varieerde de klaring van 11 tot 15 ml/uur, het verdelingsvolume (Vss) varieerde van 5 tot 6 liter en de gemiddelde terminale halfwaardetijd bedroeg circa twee weken. De adalimumabconcentraties in het synoviavocht van verschillende patiënten met reumatoïde artritis varieerden van 31 tot 96% van die in serum. Na subcutane toediening van 40 mg Humira éénmaal per twee weken waren de gemiddelde steadystate dalconcentraties respectievelijk circa 5 mg/ml (zonder gelijktijdig methotrexaat) en 8 tot 9 mg/ml (met gelijktijdig methotrexaat). De dalwaarden voor adalimumab in serum in een steady-state-toestand namen na subcutane dosering van 20, 40 en 80 mg éénmaal per twee weken en wekelijks bij benadering evenredig met de dosering toe. 32





6.1


Mannitol Citroenzuurmonohydraat Natriumcitraat Natriumdiwaterstoffosfaatdihydraat Dinatriumfosfaatdihydraat Natriumchloride Polysorbaat 80 Natriumhydroxide Water voor injectie. 6.2



Houdbaarheid

18 maanden 6.4


Bewaren bij 2°C – 8°C (in de koelkast). Bewaar in de originele verpakking . Niet invriezen. 6.5


Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit (type I glas) met naaldhuls voor eenmalig gebruik voor gebruik door ziekenhuis of zorgverlener: Verpakking van: 1 voorgevulde spuit met naaldhuls (0,8 ml steriele oplossing) in een blister en 1 alcoholdoekje.6.6 Instructies voor gebruik, verwerking en vernietiging 33





9.


10.


34

BIJLAGE II A.

FABRIKANT VAN HET BIOLOGISCH WERKZAME BESTANDDEEL EN HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR DE VERVAARDIGING VERANTWOORDELIJK VOOR VRIJGIFTE

B.

VOORWAARDEN VERBONDEN AAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

35

A.

FABRIKANT VAN HET BIOLOGISCH WERKZAME BESTANDDEEL EN HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR DE VERVAARDIGING VERANTWOORDELIJK VOOR VRIJGIFTE

Naam en adres van de fabrikant van het biologisch werkzame bestanddeel Abbott Bioresearch Center 100 Research Drive Worcester MA 01605 Verenigde Staten Naam en adres van de fabrikant verantwoordelijk voor vrijgifte Abbott GmbH & Co. KG Max-Planck-Ring 2 D-65205 Wiesbaden Duitsland B. ·

VOORWAARDEN VERBONDEN AAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN AAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN GESTELDE VOORWAARDEN OF BEPERKINGEN TEN AANZIEN VAN DE LEVERING EN HET GEBRUIK

Aan beperkt medisch recept onderworpen geneesmiddel (Zie bijlage I: samenvatting van de productkenmerken, 4.2). ·

ANDERE VOORWAARDEN

De houder van deze vergunning voor het in de handel brengen moet de Europese Commissie op de hoogte brengen van zijn marketingplannen voor het bij dit besluit goedgekeurde geneesmiddel.

36

BIJLAGE III ETIKETTERING EN BIJSLUITER

37

A. ETIKETTERING

38

GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING OF, INDIEN DEZE ONTBREEKT, OP DE PRIMAIRE VERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD: Buitenverpakking

1.

BENAMING VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie Adalimumab

2.

GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)

Eén injectieflacon van 0,8 ml bevat 40 mg adalimumab

3.

LIJST VAN HULPSTOFFEN

Hulpstoffen: mannitol, citroenzuur-monohydraat, natriumcitraat, natriumdiwaterstoffosfaat-dihydraat, di-natriumfosfaat-dihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80, natriumhydroxide en water voor injectie.

4.

FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD

1 injectieflacon à 40 mg adalimumab 1 steriele injectiespuit met vaste naald 2 alcohol doekjes

5.

WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)

Subcutaan gebruik Lees voor gebruik de bijsluiter

6.

EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HET BEREIK EN ZICHT VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN

Houd het geneesmiddel buiten het bereik en zicht van kinderen.

7.

ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG

8.

UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Niet te gebruiken na: (MM/YYYY)

9.

BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING

39

Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezer bewaren.

10.

ZO NODIG, BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HET VERWIJDEREN VAN NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVAN AFGELEIDE AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11.

NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories Ltd Queenborough Kent ME11 5EL United Kingdom

12.

NUMMER(S) IN HET COMMUNAUTAIRE GENEESMIDDELENREGISTER

EU/0/00/000/000

13.

PARTIJNUMMER VAN DE FABRIKANT

Charge nr.:

14.

ALGEMENE INDELING VOOR DE LEVERING

Geneesmiddel op medisch voorschrift

15.

INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK

40

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETEN WORDEN VERMELD Tekst op de achterkant van het plateau

1.


Humira 40 mg oplossing voor injectie Adalimumab Bewaren bij 2°C -8°C.

2.

NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories Ltd.

3.


Exp.: (MM/YYYY)

4.

PARTIJNUMMER

Ch. nr.:

41

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP KLEINE PRIMAIRE VERPAKKINGEN MOETEN WORDEN VERMELD Flacon label

1.

NAAM VAN HET GENEESMIDDEL EN TOEDIENINGSWEG(EN)

Humira 40 mg injectievloeistof Subcutaan gebruik

2.

WIJZE VAN GEBRUIK

3.


Exp.: (MM/YYYY)

4.

PARTIJNUMMER

Ch. nr.:

5.

INHOUD UITGEDRUKT IN GEWICHT, VOLUME OF EENHEDEN

40 mg/0,8 ml

42


1.


Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit Adalimumab

2.


Eén voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat 40 mg adalimumab

3.



4.


1 voorgevulde spuit à 40 mg adalimumab 1 alcohol doekje

5.



6.



7.


8.



9.


43


10.


11.



12.


EU/0/00/000/000

13.


Charge nr.:

14.



15.


44


1.



2.



3.



4.


2 voorgevulde spuiten à 40 mg adalimumab 2 alcohol doekjes

5.

WIJZE VAN GEBRUIK EN, INDIEN NODIG TOEDIENINGSWEG(EN)


6.



7.


8.



9.


45

Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezer bewaren. 10.


11.



12.


EU/0/00/000/000

13.


Charge nr.:

14.



15.


46


1.



2.



3.



4.



5.



6.



7.


8.



9.


47


10.


11.



12.


EU/0/00/000/000

13.


Charge nr.:

14.



15.


48


1.



2.



3.



4.



5.



6.



7.


8.



9.


49


10.


11.



12.


EU/0/00/000/000

13.


Charge nr.:

14.



15.


50

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETEN WORDEN VERMELD Tekst op de achterkant van het plateau

1.


Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit Adalimumab Bewaren bij 2°C -8°C .

2. NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN Abbott Laboratories Ltd

3.



4.

PARTIJNUMMER

Charge nr.:

51

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP KLEINE PRIMAIRE VERPAKKINGEN MOETEN WORDEN VERMELD Injectiespuit etiket

1.



2.

WIJZE VAN GEBRUIK

3.


Exp.: (MM/YYYY)

4.

PARTIJNUMMER

Ch.nr.:

5.


40 mg/0,8 ml

52


1.


Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit met naaldhuls Adalimumab

2.


Eén voorgevulde spuit van 0,8 ml met naaldhuls bevat 40 mg adalimumab

3.



4.



5.



6.



7.


8.



9.


53

Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezer bewaren. 10.


11.



12.


EU/0/00/000/000

13.


Charge nr.:

14.



15.


54

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETEN WORDEN VERMELD Tekst op achterkant van het plateau

1.


Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit met naaldhuls Adalimumab Bewaren bij 2°C -8°C.

2. NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN Abbott Laboratories Ltd.

3.



4.

PARTIJNUMMER

Charge nr.:

55

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP KLEINE PRIMAIRE VERPAKKINGEN MOETEN WORDEN VERMELD Injectiespuit etiket

1.



2.

WIJZE VAN GEBRUIK

3.


Exp.: (MM/YYYY)

4.

PARTIJNUMMER

Ch. nr.:

5.


40 mg/0,8 ml

56

TEKST VAN DE HERRINNERINGSSTICKERS (bijgeleverd in de verpakking)

Humira Markeer uw agenda met de bijgeleverde stickers om u aan uw volgende dosis te herinneren.

57

PATIENTENKAART (niet bijgeleverd in verpakking of als onderdeel van de bijsluiter)

Hartfalen

Humira patiëntenkaart

Deze kaart bevat belangrijke veiligheids- Voorafgaand aan de Humira therapie: informatie waarvan u op de hoogte moet zijn · U mag niet behandeld worden met Humira als u lijdt aan matig tot ernstig hartfalen. voordat u Humira voorgeschreven krijgt en tijdens uw behandeling met Humira. Tijdens de Humira therapie: · Als er symptomen van hartfalen ontstaan · Laat deze kaart zien aan elke arts die (kortademigheid of gezwollen voeten) neem betrokken is bij uw behandeling. dan onmiddellijk contact op met uw arts. Infecties Data van Humira therapie: 1 ste injectie: _______________________ Humira verhoogt het risico op het oplopen van Volgende injecties: infecties. Infecties kunnen sneller verlopen en _______________________ ernstiger zijn. Dit geldt ook voor tuberculose. _______________________ _______________________ Voorafgaand aan de Humira therapie: · U mag niet behandeld worden met Humira als _______________________ u een ernstige infectie heeft. · U moet getest worden op tuberculose. Het is · Zie de Humira bijsluiter voor meer heel belangrijk dat u uw arts vertelt of u ooit informatie. tuberculose heeft gehad, of wanneer u in het verleden in contact bent geweest met iemand · Zorg er alstublieft voor dat u bij iedere visite aan een medisch specialist een lijst heeft van die tuberculose had. Schrijf alstublieft de data alle andere geneesmiddelen die u gebruikt. waarop u voor het laatst getest bent op tuberculose, hieronder op: Naam patiënt: _____________________ Naam arts: _____________________ Tuberculine test: ___________________ Telefoonnummer arts: _______________ Röntgenfoto van uw borst: ____________ Tijdens de Humira therapie: · Als u symptomen van een infectie ontwikkeld, zoals koorts, aanhoudend hoesten, gewichtsverlies of lusteloosheid, neem dan direct contact op met uw arts.

·

58

Houd deze kaart tot ten minste 5 maanden na de laatste Humira behandeling bij u, want de bijwerkingen kunnen nog tot een lange tijd na de laatste behandeling optreden.

B. BIJSLUITER

59

BIJSLUITER Lees de hele bijsluiter aandachtig door alvorens dit geneesmiddel te gebruiken Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem nog een keer nodig. Uw arts zal u ook een Humira patiëntenkaart geven, deze bevat belangrijke veiligheidsinformatie waar u zich bewust van moet zijn voordat u Humira krijgt en tijdens de therapie met Humira. Bewaar deze patiëntenkaart bij uw bijsluiter. Raadpleeg uw arts of apotheker, als u aanvullende vragen heeft. Dit geneesmiddel is alleen aan u voorgeschreven. Geef het dus niet door aan iemand anders. Het kan schadelijk voor hen zijn, zelfs als ze dezelfde verschijnselen hebben als u. In deze bijsluiter: 1. Wat is Humira en waarvoor wordt het gebruikt 2. Wat u moet weten voordat u Humira gebruikt 3. Hoe wordt Humira gebruikt 4. Mogelijke bijwerkingen 5. Hoe bewaart u Humira 6. Aanvullende informatie Humira 40 mg oplossing voor injectie Adalimumab -

De werkzame stof is adalimumab. Elke flacon bevat 40 mg adalimumab. De andere bestanddelen zijn mannitol, citroenzuur monohydraat, natriumcitraat, natriumdiwaterstoffosfaatdihydraat, dinatriumfosfaatdihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80, natriumhydroxide en water voor injectie.

Houder van de vergunning voor het in de handel brengen: Abbott Laboratories Ltd Queenborough Kent ME11 5EL Groot-Brittannië Fabrikant: Abbott GmbH & Co. KG Max-Planck-Ring 2 D-65205 Wiesbaden Duitsland 1.

WAT IS HUMIRA EN WAARVOOR WORDT HET GEBRUIKT

Humira 40 mg oplossing voor injectie wordt geleverd als een steriele oplossing van 40 mg adalimumab opgelost in 0,8 ml vloeistof. Elke verpakking bevat 1 flacon met een lege steriele injectiespuit en 2 alcohol gaasjes.

60

Humira is bedoeld voor het behandelen van reumatoïde artritis. Het is een geneesmiddel dat het ontstekingsproces afremt om zo de ziekte te beheersen. Het werkzame bestanddeel, adalimumab, is een humaan monoklonaal antilichaam wat geproduceerd wordt door gecultiveerde cellen. Monoklonale antilichamen zijn eiwitten die andere unieke eiwitten herkennen en zich hieraan binden. Adalimumab bindt zich aan een specifiek eiwit (tumor necrose factor of TNFa), welke zich ophoopt in uw gewrichten en waarvan gedacht wordt dat deze uw reumatoïde artritis verergerd. Reumatoïde artritis is een ontstekingsziekte van de gewrichten. Wanneer u matig tot ernstige reumatoïde artritis heeft, zult u waarschijnlijk eerst andere medicatie hebben ontvangen, zoals bijvoorbeeld methotrexaat. Wanneer u onvoldoende heeft gereageerd op deze medicatie, heeft u Humira gekregen om uw reumatoïde artritis te behandelen. Methotrexaat wordt gecontinueerd wanneer u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaat niet passend is, kan Humira alleen voorgeschreven worden. 2.

WAT U MOET WETEN VOORDAT U HUMIRA GEBRUIKT

Gebruik Humira niet: ·

als u overgevoelig (allergisch) bent voor adalimumab of voor één van de andere bestanddelen van Humira.

·

als u een ernstige infectie heeft, zoals actieve tuberculose (zie ook “pas goed op met Humira”). Het is belangrijk dat u uw arts symptomen van een infectie vertelt, zoals koorts, wondjes, moeheid, gebitsproblemen.

·

als u lijdt aan matig tot ernstig hartfalen. Het is belangrijk dat u uw arts op de hoogte brengt als u een ernstige hartaandoening heeft of heeft gehad (zie ook “pas goed op met Humira”).

Pas goed op met Humira: ·

als u allergische reacties als benauwdheid, kortademigheid, duizeligheid, zwelling of uitslag krijgt, injecteer dan geen Humira meer, maar neem direct contact op met uw arts.

·

als u een infectie heeft, zoals een langdurige of lokale infectie (bijvoorbeeld een open been), neem dan altijd contact op met uw arts voor u start met het gebruik van Humira. Neem bij twijfel contact op met uw arts.

·

door het gebruik van Humira kunt u makkelijker infecties oplopen. Het is daarom belangrijk om uw arts symptomen als koorts, wondjes, moeheid en gebitsproblemen door te geven.

·

aangezien er gevallen van tuberculose zijn gemeld bij behandeling met Humira, zal uw arts u onderzoeken op symptomen van tuberculose voordat u wordt behandeld met Humira. Uw medische geschiedenis zal grondig worden doorgenomen, een röntgenforto van uw thorax (borst) zal worden gemaakt en een tuberculine test zal worden uitgevoerd. De wijze waarop deze tests zijn uitgevoerd moeten op uw Humira patiëntenkaart worden aangegeven. Het is heel belangrijk dat u uw arts vertelt of u ooit tuberculose heeft gehad, of wanneer u in het verleden in contact bent geweest met iemand die tuberculose had. Wanneer u tijdens of na deze therapie symptomen ontwikkelt van tuberculose (aanhoudend hoesten, gewichtsverlies, lusteloosheid, lichte koorts), of een andere infectie zich openbaart, waarschuw dan meteen uw arts.

·

informeer uw arts of u vroeger terugkerende infecties heeft gehad, of andere aandoeningen welke het risico op infecties zouden kunnen verhogen.

·

als u multiple sclerose heeft zal uw arts beslissen of u Humira kunt gebruiken. 61

·

sommige vaccinaties mogen niet gegeven worden tijdens de Humira therapie. Vraag uw arts om advies, voordat u enig vaccin ontvangt.

·

als u lijdt aan licht hartfalen en u wordt behandeld met Humira dan moet het verloop van uw hartfalen goed gecontroleerd worden door uw arts. Het is belangrijk dat u uw arts op de hoogte brengt als u een ernstige hartaandoening heeft of heeft gehad. Als er nieuwe symptomen van hartfalen ontstaan of als bestaande symptomen verergeren (zoals kortademigheid of gezwollen voeten) moet u onmiddellijk contact opnemen met uw arts.

Zwangerschap De effecten van adalimumab bij zwangere vrouwen zijn niet bekend, daarom wordt het gebruik van Humira bij zwangere vrouwen afgeraden. Wanneer u Humira gebruikt, zal u worden geadviseerd zwangerschap te voorkomen. U moet een goed voorbehoedsmiddel gebruiken tot minimaal 5 maanden na de laatste Humira behandeling. Borstvoeding Het is onbekend of Humira in de moedermelk terechtkomt. Wanneer u borstvoeding geeft, zal u de borstvoeding moeten staken tot minstens 5 maanden na de laatste behandeling met Humira. Gebruik van Humira samen met andere geneesmiddelen: Licht uw arts of apotheker in als u andere geneesmiddelen gebruikt of onlangs heeft gebruikt, ook als het geneesmiddelen betreft, waarvoor geen voorschrift noodzakelijk is. Humira kan in combinatie met methotrexaat of bepaalde antireumatische middelen (zoals sulfasalazine, hydroxychloroquine, leflunomide en injecteerbare goudpreparaten) gebruikt worden. Of in combinatie met steroïden of pijnstillers, inclusief niet-steroïdale ontstekingsremmers. 3.

HOE WORDT HUMIRA GEBRUIKT

Volg bij gebruik van Humira nauwgezet de instructies van uw arts. Raadpleeg bij twijfel uw arts of uw apotheker. Humira wordt onder de huid geïnjecteerd (subcutaan gebruik). De gebruikelijke dosering voor volwassenen met reumatoïde artritis is één injectie van 40 mg adalimumab één keer in de twee weken. U zult moeten doorgaan met de Humira injecties zolang het is aangegeven door uw arts. Methotrexaat wordt voortgezet terwijl u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaat ongepast is, kan Humira alleen worden voorgeschreven. Als u geen methotrexaat ontvangt tijdens uw Humira therapie, kan uw arts beslissen wekelijks 40 mg adalimumab voor te schrijven. Instructies voor het voorbereiden en het geven van een Humira-injectie: De volgende instructies geven aan hoe een Humira injectie gegeven moet worden. Lees de instructies nauwkeurig door en volg ze stap voor stap op. U zult door uw arts of zijn/haar assistent geïnstrueerd worden over de techniek van het zelf injecteren. Probeer niet zelf te injecteren voordat u zeker bent dat u begrijpt hoe u de injectie moet voorbereiden en geven. Na een goede training in de injectietechniek, kunt u deze injectie zelf toedienen of kan deze door een ander persoon worden gegeven, bijvoorbeeld door een familielid of een vriend 62

Deze injectie mag niet met een ander geneesmiddel gemengd worden in dezelfde injectiespuit of injectieflacon. 1)

Voorbereiding

· ·

Was uw handen grondig Zet de volgende artikelen klaar op een schoon oppervlak o o o

Eén flacon met Humira voor injectie Eén injectie spuit met een vaste naald Twee alcoholgaasjes

·

Kijk naar de vervaldatum op de flacon. Gebruik het product niet na de vermelde maand en jaar.

2)

Het kiezen en voorbereiden van een injectieplaats

Kies een plaats op uw dij of buik

·

Elke nieuwe injectie moet tenminste 3 cm van de laatste injectieplaats gegeven worden. o o o

3)

Injecteer niet in een gebied waar de huid rood gekleurd is, blauwe plekken vertoont of hard is. Dit kan betekenen dat er een infectie is. Maak de injectieplaats met een draaiende beweging schoon met het bijgeleverde alcoholgaasje. Raak dit gebied niet meer aan voor de injectie.

Humira injecteren

Voorbereiden van de dosis Humira voor injectie · De flacon NIET schudden. 63

· · ·

· ·

·

Verwijder de plastic dop van de Humira flacon. Laat de grijze rubberen dop en de aluminium ring om de bovenkant van de flacon zitten. Verwijder de dop van de naald van de injectiespuit, zorg dat u de naald niet aanraakt of het enig oppervlak laat raken. Zorg ervoor dat de zuiger volledig in de injectiespuit is opgenomen. Houd de flacon rechtop op een vlak oppervlak, zoals een tafel, en duw de naald recht door de middelste ring van de grijze rubberen dop. Als de naald goed recht door de dop gaat voelt u een lichte weerstand en vervolgens een “plop”. Controleer of de naald goed door de dop is gegaan, de punt van de naald moet zichtbaar zijn. Als de naald niet goed door het midden of scheef door de dop gestoken wordt, voelt u constante weerstand en geen “plop”. De naald kan dan in een hoek door de dop gaan en buigen, breken of voorkomen dat de inhoud van de flacon helemaal opgezogen wordt. Als dit gebeurt moet u de injectiespuit of de flacon niet gebruiken. Draai de flacon, met de naald daarin gestoken, ondersteboven en houd deze op ooghoogte. Controleer of de naald onder het vloeistof oppervlak is. Trek langzaam aan de zuiger om de vloeistof in de injectiespuit te zuigen. Controleer de injectiespuit, met de naald nog in de flacon gestoken, op luchtbellen. Tik voorzichtig tegen de injectiespuit om eventuele luchtbellen op te laten stijgen naar de top van injectiespuit bij de naald. Druk de zuiger langzaam in om de luchtbellen uit de injectiespuit in de flacon te drukken. Als u hierbij per ongeluk wat vloeistof terug in de flacon drukt, trek de zuiger dan voorzichtig terug om de gehele inhoud in de injectiespuit te zuigen. Trek de naald helemaal uit de flacon. Zorg daarbij weer dat u de naald niet aanraakt of het enig oppervlak laat raken.

Humira injecteren · Pak met één hand de schone huid voor de injectieplaats omhoog en houd stevig vast.

· · · · · ·

Houd met de andere hand de injectiespuit in een hoek van 45 graden vast, met de bedrukte kant naar boven. Breng met een snelle, korte beweging de naald helemaal in de huid. Laat de huid los met de eerste hand. Druk de spuit in om de oplossing te injecteren – het kan 2 tot 5 seconden duren om de injectiespuit te legen. Als de injectiespuit leeg is, verwijder dan de naald uit de huid, in dezelfde hoek van 45 graden. Druk uw duim of een stukje gaas gedurende 10 seconden zachtjes op de injectieplaats totdat het eventuele bloeden is gestopt. Wrijf niet over de injectieplaats, maar gebruik een pleister als u dat wilt.

4)

Het weggooien van de benodigdheden

·

De Humira injectiespuit mag NOOIT worden hergebruikt. Doe NOOIT een dop weer op een naald. Gooi na het injecteren van Humira onmiddellijk de gebruikte injectiespuit in een afgesloten prikveilig bakje, zoals uw arts, zuster of apotheker u heeft geïnstrueerd. Bewaar dit prikveilig bakje buiten het bereik van kinderen.

· ·

64

Wat u moet doen als u meer van Humira heeft gebruikt dan u zou mogen: Wanneer u Humira per ongeluk vaker heeft geïnjecteerd dan uw arts u heeft verteld, neem dan meteen contact op met uw arts. Houdt altijd het verpakkingsdoosje van het geneesmiddel bij de hand, ook al is deze leeg. Wat u moet doen als u Humira vergeet te gebruiken: Wanneer u uzelf bent vergeten te injecteren, zult u eerst volgende injectie Humira moeten nemen zodra u het zich weer herinnert. De volgende injectie zult u moeten nemen op de dag dat u volgens uw originele schema ook uw volgende injectie had moeten nemen. 4.

MOGELIJKE BIJWERKINGEN

Zoals alle geneesmiddelen kan Humira bijwerkingen hebben. De meeste bijwerkingen zijn mild tot gematigd. Sommige bijwerkingen kunnen echter ernstig zijn en behandeling vereisen. Bijwerkingen kunnen optreden tot ten minste 5 maanden na de laatste behandeling. Waarschuw meteen uw arts wanneer u last heeft van het volgende: · Ernstige uitslag, netelroos of andere tekenen van een allergische reactie. · Opgezwollen gezicht, handen of voeten · Ademhalingsproblemen en problemen bij het slikken · Kortademigheid bij krachtige inspanning of bij het liggen, of het opzwellen van de voeten. Informeer uw arts zo snel mogelijk wanneer u één van de volgende verschijnselen vertoont: · Tekenen van infectie zoals koorts, malaise, wondjes, gebitsproblemen of brandend gevoel bij urineren · Verzwakt of moe voelen · Hoesten · Tintelingen · Gevoelloosheid · Dubbel zien · Verzwakte armen of benen De hierboven beschreven symptomen kunnen aanwijzingen zijn voor de hieronder aangegeven bijwerkingen die geobserveerd zijn na behandeling met Humira: Zeer veel voorkomend (. 1/10 patiënten): reacties op de injectieplaats (ontsteking op de injectieplaats) Veel voorkomend (> 1/100 en < 1/10 patiënten): Infecties, bijv. urineweginfectie, infecties van de luchtwegen (verkoudheid, neusverkoudheid, bijholte ontsteking, bronchitis, longontsteking), hoofdpijn, uitslag, duizeligheid, misselijkheid, diarree, keelpijn, jeuk, blaren, buikpijn en bloedarmoede. Zeldzaam (> 1/1000 en < 1/100 patiënten): Tuberculose, andere ernstige infecties (bijv. sepsis), allergische reacties, zenuwaandoeningen (bijv. multiple sclerose), laag bloedcel gehalte waaronder bloedarmoede, opgezwollen voeten, gewichtstoename, depressie, moeite met slapen, opwinding, oogafwijkingen, oorafwijkingen, smaakverstoringen, gezichtsverstoringen, hoge bloeddruk, astma, leverfunctieafwijkingen, problemen in de onderbuik (overgeven, spijsverteringsstoornissen, verstopping), mondproblemen, huidafwijkingen (bijv. eczeem), haaruitval, urine afwijkingen (bijv. bloed of eiwitten in de urine, vaker urineren). Uw arts kan ook testen doen om uw lever functie en/of bloedwaarden te bepalen.

65

Wanneer u zich zorgen maakt om een bepaalde bijwerking, wanneer u last heeft van ongewone effecten of wanneer u bijwerkingen constateert die niet in deze bijsluiter worden vermeld, licht dan uw arts of apotheker in. 5.

HOE BEWAART U HUMIRA

Houd buiten het bereik en het zicht van kinderen. Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezer bewaren. Niet gebruiken na de uiterste op etiket/doos vermelde gebruiksdatum. 6.

AANVULLENDE INFORMATIE

Neem voor alle informatie met betrekking tot dit geneesmiddel contact op met de lokale vertegenwoordiger van de houder van de vergunning voor het in de handel brengen. België/Belgique/Belgien Abbott SA Parc Scientifique Rue du Bosquet, 2 B-1348 Ottignies/Louvain-la-Neuve Tél/Tel: + 32 10 475311

Luxembourg/Luxemburg Abbott SA Parc Scientifique Rue du Bosquet, 2 B-1348 Ottignies/Louvain-la-Neuve Belgique/België Tél: + 32 10 475311

Danmark Abbott Laboratories A/S Smakkedalen 6 DK-2820 Gentofte Tlf: + 45 39 77-00-00

Nederland Abbott BV Siriusdreef 51 NL-2132 WT Hoofddorp Tel: + 31 (0) 23 5544400

Deutschland Abbott GmbH & Co. KG Max-Planck-Ring 2 Delkenheim D-65205 Wiesbaden Tel: + 49 (0) 6122 58-0

Norge Abbott Norge AS PO Box 123 Neysøyveien 4 N-1376 Billingstad Tlf: +47 81 55 99 20

Ελλάδα Abbott Laboratories (ΕΛΛΑΣ)Α.Β.Ε.Ε. Λεωφόρος Βουλιαγµένης 512 GR 174 56 Άλιµος, Αθήνα Τηλ: +30 21 0 9985-222

Österreich Abbott Ges.m.b.H. Perfektastrasse 86 A-1230 Wien Tel: + 43 1 891-22

66

España Abbott Laboratories, S.A. c/Josefa Valcárcel, 48 E-28027 Madrid Tel: + 34 9 1 337-5200

Portugal Abbott Laboratórios, Lda. Rua Cidade de Córdova, 1-A Alfragide P-2610-038 Amadora Tel: + 351 (0) 21 472 7100

France Abbott France 10, rue d’Arcueil Silic 233 F-94528 Rungis Cedex Tél: + 33 (0) 1 45 60 25 00

Suomi/Finland Abbott OY Pihatörmä 1A/Gårdsbrinken 1A FIN-02240 Espoo/Esbo Puh/Tel: + 358 (0) 9 7518 4120

Ireland Abbott Laboratories, Ireland, Ltd 4051 Kingswood Drive Citywest Business Campus IRL – Dublin 24, Tel: + 353 (0) 1 469-1500

Sverige Abbott Scandinavia AB Box 509/Gårdsvägen 8 S-169 29 Solna/S-169 70 Solna Tel: + 46 (0) 8 5465 67 00

Ísland PharmaNor hf. Hörgatún 2 IS-210 Garðabær Tel: +354 535 7000

United Kingdom Abbott Laboratories Ltd Abbott House Norden Road Maidenhead Berkshire SL6 4XE Tel: + 44 (0) 1628 773355

Italia Abbott SpA I-04010 Campoverde di Aprilia (Latina) Tel: + 39 06 928921 Deze bijsluiter is voor de laatste keer goedgekeurd op {datum}

67

BIJSLUITER Lees de hele bijsluiter aandachtig door alvorens dit geneesmiddel te gebruiken Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem nog een keer nodig. Uw arts zal u ook een Humira patiëntenkaart geven, deze bevat belangrijke veiligheidsinformatie waar u zich bewust van moet zijn voordat u Humira krijgt en tijdens de therapie met Humira. Bewaar deze patiëntenkaart bij uw bijsluiter.Raadpleeg uw arts of apotheker, als u aanvullende vragen heeft. Dit geneesmiddel is alleen aan u voorgeschreven. Geef het dus niet door aan iemand anders. Het kan schadelijk voor hen zijn, zelfs als ze dezelfde verschijnselen hebben als u. In deze bijsluiter: 1. Wat is Humira en waarvoor wordt het gebruikt 2. Wat u moet weten voordat u Humira gebruikt 3. Hoe wordt Humira gebruikt 4. Mogelijke bijwerkingen 5. Hoe bewaart u Humira 6. Aanvullende informatie Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde injectiespuiten Adalimumab -

De werkzame stof is adalimumab. Elke voorgevulde injectiespuit bevat 40 mg adalimumab. De andere bestanddelen zijn mannitol, citroenzuur monohydraat, natriumcitraat, natriumdiwaterstoffosfaatdihydraat, dinatriumfosfaatdihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80, natriumhydroxide en water voor injectie.



Humira 40 mg oplossing voor injectie wordt geleverd als een steriele oplossing van 40 mg adalimumab opgelost in 0,8 ml vloeistof in de volgende verpakkingen: Elke verpakking bevat 1, 2, 4 of 6 voorgevulde spuiten voor patiëntengebruik met respectievelijk 1, 2, 4 of 6 alcoholgaasjes.

68

Niet alle verpakkingsgroottes hoeven op de markt verkrijgbaar te zijn. Humira is bedoeld voor het behandelen van reumatoïde artritis. Het is een geneesmiddel dat het ontstekingsproces afremt om zo de ziekte te beheersen. Het werkzame bestanddeel, adalimumab, is een humaan monoklonaal antilichaam geproduceerd door gecultiveerde cellen. Monoklonale antilichamen zijn eiwitten die andere unieke eiwitten herkennen en zich hieraan binden. Adalimumab bindt zich aan een specifiek eiwit (tumor necrose factor of TNFa), welke zich ophoopt in uw gewrichten en waarvan gedacht wordt dat deze uw reumatoïde artritis verergerd. Reumatoïde artritis is een ontstekingsziekte van de gewrichten. Wanneer u matig tot ernstige reumatoïde artritis heeft, zult u waarschijnlijk eerst andere medicatie hebben ontvangen, zoals bijvoorbeeld methotrexaat. Wanneer u onvoldoende heeft gereageerd op deze medicatie, heeft u Humira gekregen om uw reumatoïde artritis te behandelen. Methotrexaat wordt gecontinueerd wanneer u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaat niet gepast is, kan Humira alleen voorgeschreven worden. 2.




·


·




·


·


·


69

·


·

als u multiple sclerose heeft zal uw arts beslissen of u Humira kunt gebruiken.

·


·

als u lijdt aan licht hartfalen en u wordt behandeld met Humira dan moet het verloop van uw hartfalen goed gecontroleerd worden door uw arts. Het is belangrijk dat u uw arts op de hoogte brengt als u een ernstige hartaandoening heeft of heeft gehad. Als er nieuwe symptomen van hartfalen ontstaan of als bestaande symptomen verergeren (zoals kortademigheid of gezwollen voeten) moet u onmiddellijk contact opnemen met uw arts.

Zwangerschap De effecten van Humira bij zwangere vrouwen zijn niet bekend, daarom wordt het gebruik van Humira bij zwangere vrouwen afgeraden. Wanneer u Humira gebruikt, zal u worden geadviseerd zwangerschap te voorkomen. U moet een goed voorbehoedsmiddel gebruiken tot minimaal 5 maanden na de laatste Humira behandeling. Borstvoeding Het is onbekend of adalimumab in de moedermelk terechtkomt. Wanneer u borstvoeding geeft, zal u de borstvoeding moeten staken tot minstens 5 maanden na de laatste behandeling met Humira. Gebruik van Humira samen met andere geneesmiddelen: Licht uw arts of apotheker in als u andere geneesmiddelen gebruikt of onlangs heeft gebruikt, ook als het geneesmiddelen betreft, waarvoor geen voorschrift noodzakelijk is. Humira kan in combinatie met methotrexaat of bepaalde antireumatische middelen (zoals sulfasalazine, hydroxychloroquine, leflunomide en injecteerbare goudpreparaten) gebruikt worden. Of in combinatie met steroïden of pijnstillers, inclusief niet-steroïdale ontstekingsremmers. 3.


Volg bij gebruik van Humira nauwgezet de instructies van uw arts. Raadpleeg bij twijfel uw arts of uw apotheker. Humira wordt onder de huid geïnjecteerd (subcutaan gebruik). De gebruikelijke dosering voor volwassenen met reumatoïde artritis is één injectie van 40 mg adalimumab één keer in de twee weken. U zult moeten doorgaan met de Humira injecties zolang het is aangegeven door uw arts. Methotrexaat wordt voortgezet terwijl u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaat ongepast is, kan Humira alleen worden voorgeschreven. Als u geen methotrexaat ontvangt tijdens uw Humira therapie, kan uw arts beslissen wekelijks 40 mg adalimumab voor te schrijven. Instructies voor het voorbereiden en het geven van een Humira-injectie:

70

De volgende instructies geven aan hoe een Humira injectie gegeven moet worden. Lees de instructies nauwkeurig door en volg ze stap voor stap op. U zult door uw arts of zijn/haar assistent geïnstrueerd worden over de techniek van het zelf injecteren. Probeer niet zelf te injecteren voordat u zeker bent dat u begrijpt hoe u de injectie moet voorbereiden en geven. Na een goede training in de injectietechniek kunt u deze injectie zelf toedienen of kan deze door een ander persoon worden gegeven, bijvoorbeeld door een familielid of een vriend. Deze injectie mag niet met een ander geneesmiddel gemengd worden in dezelfde injectiespuit of injectieflacon. 1)

Voorbereiding

· ·

Was uw handen grondig Zet de volgende artikelen klaar op een schoon oppervlak o o

Eén voorgevulde injectiespuit Humira Eén alcoholgaasje

·

Kijk naar de vervaldatum op de injectiespuit. Gebruik het product niet na de vermelde maand en jaar.

2)


·


·

Elke nieuwe injectie moet tenminste 3 cm van de laatste injectieplaats gegeven worden. o Injecteer niet in een gebied waar de huid rood gekleurd is, blauwe plekken vertoont of hard is. Dit kan betekenen dat er een infectie is. o Maak de injectieplaats met een draaiende beweging schoon met het bijgeleverde alcoholgaasje. o Raak dit gebied niet meer aan voor de injectie. 71

3)

Humira injecteren

·

Verwijder voorzichtig de dop van de naald van de injectiespuit, zorg dat u de naald niet aanraakt of het enig oppervlak laat raken. Pak met één hand de schone huid voor de injectieplaats omhoog en houd stevig vast.

·

· · · · · ·


4)


·


· ·

Wat u moet doen als u meer van Humira heeft gebruikt dan u zou mogen: Wanneer u Humira per ongeluk vaker heeft geïnjecteerd dan uw arts u heeft verteld, neem dan meteen contact op met uw arts. Houdt altijd het verpakkingsdoosje van het geneesmiddel bij de hand, ook al is deze leeg. Wat u moet doen als u Humira vergeet te gebruiken: Wanneer u uzelf bent vergeten te injecteren, zult u de eerst volgende injectie Humira moeten nemen zodra u het zich weer herinnert. De volgende injectie zult u moeten nemen op de dag dat u volgens uw originele schema ook uw volgende injectie had moeten nemen. 4.


Zoals alle geneesmiddelen kan Humira bijwerkingen hebben. De meeste bijwerkingen zijn mild tot gematigd. Sommige bijwerkingen kunnen echter ernstig zijn en behandeling vereisen. Bijwerkingen kunnen optreden tot ten minste 5 maanden na de laatste behandeling. 72

Waarschuw meteen uw arts wanneer u last heeft van het volgende: · Ernstige uitslag, netelroos of andere tekenen van een allergische reactie. · Opgezwollen gezicht, handen of voeten · Ademhalingsproblemen en problemen bij het slikken · Kortademigheid bij krachtige inspanning of bij het liggen, of het opzwellen van de voeten. Informeer uw arts zo snel mogelijk wanneer u één van de volgende verschijnselen vertoont: · Tekenen van infectie zoals koorts, malaise, wondjes, gebitsproblemen of brandend gevoel bij urineren · Verzwakt of moe voelen · Hoesten · Tintelingen · Gevoelloosheid · Dubbel zien · Verzwakte armen of benen De hierboven beschreven symptomen kunnen aanwijzingen zijn voor de hieronder aangegeven bijwerkingen die geobserveerd zijn na behandeling met Humira: Zeer veel voorkomend (. 1/10 patiënten): reacties op de injectieplaats (ontsteking op de injectieplaats) Veel voorkomend (> 1/100 en < 1/10 patiënten): Infecties, bijv. urineweginfectie, infecties van de luchtwegen (verkoudheid, neusverkoudheid, bijholte ontsteking, bronchitis, longontsteking), hoofdpijn, uitslag, duizeligheid, misselijkheid, diarree, keelpijn, jeuk, blaren, buikpijn en bloedarmoede. Zeldzaam (> 1/1000 en < 1/100 patiënten): Tuberculose, andere ernstige infecties (bijv. sepsis), allergische reacties, zenuwaandoeningen (bijv. multiple sclerose), laag bloedcel gehalte waaronder bloedarmoede, opgezwollen voeten, gewichtstoename, depressie, moeite met slapen, opwinding, oogafwijkingen, oorafwijkingen, smaakverstoringen, gezichtsverstoringen, hoge bloeddruk, astma, leverfunctieafwijkingen, problemen in de onderbuik (overgeven, spijsverteringsstoornissen, verstopping), mondproblemen, huidafwijkingen (bijv. eczeem), haaruitval, urine afwijkingen (bijv. bloed of eiwitten in de urine, vaker urineren). Uw arts kan ook testen doen om uw lever functie en/of bloedwaarden te bepalen. Wanneer u zich zorgen maakt om een bepaalde bijwerking, wanneer u last heeft van ongewone effecten of wanneer u bijwerkingen constateert die niet in deze bijsluiter worden vermeld, licht dan uw arts of apotheker in. 5.


Houd buiten het bereik en het zicht van kinderen. Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezer bewaren. Niet gebruiken na de uiterste op etiket/doos vermelde gebruiksdatum. 6.


Neem voor alle informatie met betrekking tot dit geneesmiddel contact op met de lokale vertegenwoordiger van de houder van de vergunning voor het in de handel brengen. 73

België/Belgique/Belgien Abbott SA Parc Scientifique Rue du Bosquet, 2 B-1348 Ottignies/Louvain-la-Neuve Tél/Tel: + 32 10 475311













Sverige Abbott Scandinavia AB Box 509/Gårdsvägen 8 S-169 29 Solna/ S-169 70 Solna Tel: + 46 (0) 8 5465 67 00

74




75

BIJSLUITER Lees de hele bijsluiter aandachtig door alvorens dit geneesmiddel te gebruiken Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem nog een keer nodig. Uw arts zal u ook een Humira patiëntenkaart geven, deze bevat belangrijke veiligheidsinformatie waar u zich bewust van moet zijn voordat u Humira krijgt en tijdens de therapie met Humira. Bewaar deze patiëntenkaart bij uw bijsluiter. Raadpleeg uw arts of apotheker, als u aanvullende vragen heeft. Dit geneesmiddel is alleen aan u voorgeschreven. Geef het dus niet door aan iemand anders. Het kan schadelijk voor hen zijn, zelfs als ze dezelfde verschijnselen hebben als u. In deze bijsluiter: 1. Wat is Humira en waarvoor wordt het gebruikt 2. Wat u moet weten voordat u Humira gebruikt 3. Hoe wordt Humira gebruikt 4. Mogelijke bijwerkingen 5. Hoe bewaart u Humira 6. Aanvullende informatie Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde injectiespuiten met naaldhuls Adalimumab -

De werkzame stof is adalimumab. Elke voorgevulde injectiespuit bevat 40 mg adalimumab. De andere bestanddelen zijn mannitol, citroenzuur monohydraat, natriumcitraat, natriumdiwaterstoffosfaatdihydraat, dinatriumfosfaatdihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80, natriumhydroxide en water voor injectie.



Humira 40 mg oplossing voor injectie wordt geleverd als een steriele oplossing van 40 mg adalimumab opgelost in 0,8 ml vloeistof. Elke verpakking bevat 1 voorgevulde injectiespuit met naaldhuls voor ziekenhuistoepassing of toepassing door een medisch verzorger met 1 alcoholgaasje.

76

Humira is bedoeld voor het behandelen van reumatoïde artritis. Het is een geneesmiddel dat het ontstekingsproces afremt om zo de ziekte te beheersen. Het werkzame bestanddeel, adalimumab, is een humaan monoklonaal antilichaam geproduceerd door gecultiveerde cellen. Monoklonale antilichamen zijn eiwitten die andere unieke eiwitten herkennen en zich hieraan binden. Adalimumab bindt zich aan een specifiek eiwit (tumor necrose factor of TNFa), welke zich ophoopt in uw gewrichten en waarvan gedacht wordt dat deze uw reumatoïde artritis verergerd. Reumatoïde artritis is een ontstekingsziekte van de gewrichten. Wanneer u matig tot ernstige reumatoïde artritis heeft, zult u waarschijnlijk eerst andere medicatie hebben ontvangen, zoals bijvoorbeeld methotrexaat. Wanneer u onvoldoende heeft gereageerd op deze medicatie, heeft u Humira gekregen om uw reumatoïde artritis te behandelen. Methotrexaat wordt voortgezet terwijl u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaat niet gepast is, kan Humira alleen worden voorgeschreven. 2.




·


·




·


·


·


·


·

als u multiple sclerose heeft zal uw arts beslissen of u Humira kunt gebruiken. 77

·


·

als u lijdt aan licht hartfalen en u wordt behandeld met Humira dan moet het verloop van uw hartfalen goed gecontroleerd worden door uw arts. Het is belangrijk dat u uw arts op de hoogte brengt als u een ernstige hartaandoening heeft of heeft gehad. Als er nieuwe symptomen van hartfalen ontstaan of als bestaande symptomen verergeren (zoals kortademigheid of gezwollen voeten) moet u onmiddellijk contact opnemen met uw arts. Uw arts zal beslissen of u Humira kunt gebruiken.

Zwangerschap De effecten van Humira bij zwangere vrouwen zijn niet bekend, daarom wordt het gebruik van Humira bij zwangere vrouwen afgeraden. Wanneer u Humira gebruikt, zal u worden geadviseerd zwangerschap te voorkomen. U moet een goed voorbehoedsmiddel gebruiken tot minimaal 5 maanden na de laatste Humira behandeling. Borstvoeding Het is onbekend of adalimumab in de moedermelk terechtkomt. Wanneer u borstvoeding geeft, zal u de borstvoeding moeten staken tot minstens 5 maanden na de laatste behandeling met Humira. Gebruik van Humira samen met andere geneesmiddelen: Licht uw arts of apotheker in als u andere geneesmiddelen gebruikt of onlangs heeft gebruikt, ook als het geneesmiddelen betreft, waarvoor geen voorschrift noodzakelijk is. Humira kan in combinatie met methotrexaat of bepaalde antireumatische middelen (zoals sulfasalazine, hydroxychloroquine, leflunomide en injecteerbare goudpreparaten) gebruikt worden. Of in combinatie met steroïden of pijnstillers, inclusief niet-steroïdale ontstekingsremmers. 3.


Volg bij gebruik van Humira nauwgezet de instructies van uw arts. Raadpleeg bij twijfel uw arts of uw apotheker. Humira wordt onder de huid geïnjecteerd (subcutaan gebruik). De gebruikelijke dosering voor volwassenen met reumatoïde artritis is één injectie van 40 mg adalimumab één keer in de twee weken. U zult moeten doorgaan met de Humira injecties zolang dat is aangegeven door uw arts. Methotrexaat wordt voortgezet terwijl u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaat ongepast is, kan Humira alleen worden voorgeschreven. Als u geen methotrexaat ontvangt tijdens uw Humira therapie, kan uw arts beslissen wekelijks 40 mg adalimumab voor te schrijven. Instructies voor het voorbereiden en het geven van een Humira-injectie: De volgende instructies geven aan hoe een Humira injectie gegeven moet worden. Lees de instructies nauwkeurig door en volg ze stap voor stap op. U zult door uw arts of zijn/haar assistent geïnstrueerd worden over de techniek van het zelf injecteren. Probeer niet zelf te injecteren voordat u zeker bent dat u begrijpt hoe u de injectie moet voorbereiden en geven. Na een goede training in de injectietechniek 78

kunt u deze injectie zelf toedienen of kan deze door een ander persoon worden gegeven, bijvoorbeeld door een familielid of een vriend. Deze injectie mag niet met een ander geneesmiddel gemengd worden in dezelfde injectiespuit of injectieflacon. 1)

Voorbereiding

· ·

Was uw handen grondig Zet de volgende artikelen klaar op een schoon oppervlak o o

Eén voorgevulde injectiespuit Humira Eén alcoholgaasje

·

Kijk naar de vervaldatum op de injectiespuit. Gebruik het product niet na de vermelde maand en jaar.

2)


·


·

Elke nieuwe injectie moet tenminste 3 cm van de laatste injectieplaats gegeven worden. o Injecteer niet in een gebied waar de huid rood gekleurd is, blauwe plekken vertoont of hard is. Dit kan betekenen dat er een infectie is. o Maak de injectieplaats met een draaiende beweging schoon met het bijgeleverde alcoholgaasje. o Raak dit gebied niet meer aan voor de injectie.

3)

Humira injecteren

·

Verwijder voorzichtig de dop van de naald van de injectiespuit, zorg dat u de naald niet aanraakt of het enig oppervlak laat raken. 79

·

Pak met één hand de schone huid voor de injectieplaats omhoog en houd stevig vast.

·


· · · · ·

4)


·


· ·

Wat u moet doen als u meer van Humira heeft gebruikt dan u zou mogen: Wanneer u Humira per ongeluk vaker heeft geïnjecteerd dan uw arts u heeft verteld, neem dan meteen contact op met uw arts. Houdt altijd het verpakkingsdoosje van het geneesmiddel bij de hand, ook al is deze leeg. Wat u moet doen als u Humira vergeet te gebruiken: Wanneer u uzelf bent vergeten te injecteren, zult u eerst volgende injectie Humira moeten nemen zodra u het zich weer herinnert. De volgende injectie zult u moeten nemen op de dag dat u volgens uw originele schema ook uw volgende injectie had moeten nemen. 4.


Zoals alle geneesmiddelen kan Humira bijwerkingen hebben. De meeste bijwerkingen zijn mild tot gematigd. Sommige bijwerkingen kunnen echter ernstig zijn en behandeling vereisen. Bijwerkingen kunnen optreden tot ten minste 5 maanden na de laatste behandeling. Waarschuw meteen uw arts wanneer u last heeft van het volgende: · Ernstige uitslag, netelroos of andere tekenen van een allergische reactie. · Opgezwollen gezicht, handen of voeten · Ademhalingsproblemen en problemen bij het slikken · Kortademigheid bij krachtige inspanning of bij het liggen, of het opzwellen van de voeten. 80

Informeer uw arts zo snel mogelijk wanneer u één van de volgende verschijnselen vertoont: · Tekenen van infectie zoals koorts, malaise, wondjes, gebitsproblemen of brandend gevoel bij urineren · Verzwakt of moe voelen · Hoesten · Tintelingen · Gevoelloosheid · Dubbel zien · Verzwakte armen of benen De hierboven beschreven symptomen kunnen aanwijzingen zijn voor de hieronder aangegeven bijwerkingen die geobserveerd zijn na behandeling met Humira: Zeer veel voorkomend (. 1/10 patiënten): reacties op de injectieplaats (ontsteking op de injectieplaats) Veel voorkomend (> 1/100 en < 1/10 patiënten): Infecties, bijv. urineweginfectie, infecties van de luchtwegen (verkoudheid, neusverkoudheid, bijholte ontsteking, bronchitis, longontsteking), hoofdpijn, uitslag, duizeligheid, misselijkheid, diarree, keelpijn, jeuk, blaren, buikpijn en bloedarmoede. Zeldzaam (> 1/1000 en < 1/100 patiënten): Tuberculose, andere ernstige infecties (bijv. sepsis), allergische reacties, zenuwaandoeningen (bijv. multiple sclerose), laag bloedcel gehalte waaronder bloedarmoede, opgezwollen voeten, gewichtstoename, depressie, moeite met slapen, opwinding, oogafwijkingen, oorafwijkingen, smaakverstoringen, gezichtsverstoringen, hoge bloeddruk, astma, leverfunctieafwijkingen, problemen in de onderbuik (overgeven, spijsverteringsstoornissen, verstopping), mondproblemen, huidafwijkingen (bijv. eczeem), haaruitval, urine afwijkingen (bijv. bloed of eiwitten in de urine, vaker urineren). Uw arts kan ook testen doen om uw lever functie en/of bloedwaarden te bepalen. Wanneer u zich zorgen maakt om een bepaalde bijwerking, wanneer u last heeft van ongewone effecten of wanneer u bijwerkingen constateert die niet in deze bijsluiter worden vermeld, licht dan uw arts of apotheker in. 5.


Houd buiten het bereik en het zicht van kinderen. Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezer bewaren. Niet gebruiken na de uiterste op etiket/doos vermelde gebruiksdatum.

81

6.


Neem voor alle informatie met betrekking tot dit geneesmiddel contact op met de lokale vertegenwoordiger van de houder van de vergunning voor het in de handel brengen. België/Belgique/Belgien Abbott SA Parc Scientifique Rue du Bosquet, 2 B-1348 Ottignies/Louvain-la-Neuve Tél/Tel: + 32 10 475311













Sverige Abbott Scandinavia AB Box 509/Gårdsvägen 8 S-169 29 Solna/S-169 70 Solna Tel: + 46 (0) 8 5465 67 00

82




83

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

Recommend Documents