Bijlage A Stand van Zaken Equal- en BOA-projecten In deze bijlage wordt de stand van zaken BOA projecten (inclusief Equal) weergegeven. Vier projecten die door het Europese fonds Equal gefinancierd worden, zullen nader worden toegelicht. Het betreft de projecten Medina, Peoplemanagement voor ICT, Operatie Pelios en Zijspan. Vervolgens zal worden ingegaan op de stand van zaken betreffende de overige BOA-projecten, Renov en Groen Servicepunt Drenthe en Groningen.
Equalprojecten: In de zomer van 2001 zijn er door de provincie Groningen vier projecten1 in het kader van Equal bij het Agentschap SZW van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ingediend. Het projectmanagement van deze projecten werd tot 31 december 2003 uitgevoerd door het Bureau Ontwikkeling Arbeidsmarktprojecten (BOA). Na de opheffing van dit bureau zijn de projectmanagerswerkzaamheden van 3 van de 4 projecten bij externe partijen ondergebracht. Voor het project Medina is het projectmanagerschap bij de provincie gebleven 2. Voor de projecten Zijspan en Operatie Pelios zijn deze werkzaamheden uitbesteed aan het HPB Advice & Finance en voor het project Peoplemanagement voor het ICT aan Ordina. De provincie blijft als aanvrager verantwoordelijk voor de projecten en staat in nauw contact met de verschillende (externe)projectmanagers en met het Agentschap SZW van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De vier Equal-projecten zijn gestart in november 2001 en hebben in principe een looptijd van drie jaar. Hieronder volgt nu een stand van zaken m.b.t. de 4 projecten:
1) Medina Algemeen Medina heeft tot doel de arbeidsparticipatie van vrouwen te bevorderen. Daarnaast wil het project vrouwen als zelfstandig ondernemer te laten starten. Na een intensieve werving (1) door het Centrum voor Mobiliteit en Consultancy worden de vrouwen geselecteerd (2) d.m.v. een 3-dagen durende intake door de latere startersbegeleider SEON. Na deze intake volgen de vrouwen een intensieve cursus ondernemersvaardigheden (3) op het Alfa College. Na deze cursus van bijna twee maanden gaan de vrouwen in een individueel begeleidingstraject (4) bij een startersbegeleider (SEON) die samen met de vrouwen een businessplan maakt. Gedurende het traject kunnen vrouwen in samenwerking met het Alfa College specifieke opleidingen of cursussen (5) volgen die van belang binnen de ondernemingen die de vrouwen opzetten. Het opleidingstraject dat is ontwikkeld is helemaal op allochtone vrouwen gericht. De lesroosters zijn zoveel mogelijk met "de opleider" het Alfa College afgestemd op de wensen (opvang kinderen, gezinsleven) van de deelnemers.
Doelgroep Medina is een van de eerste projecten in de provincie Groningen waarin allochtone vrouwen (met name ook zonder uitkering) actief worden geworven. Via het project Medina kr ijgen deze vrouwen uit de provincie Groningen de kans te participeren in een op maat gesneden opleidings- en begeleidingstraject richting zelfstandig ondernemerschap. De deelname aan dit project vergroot de kansen op de realisatie van succesvolle reïntegratie op de arbeidsmarkt door middel van een eigen bedrijf. 1 Het "vijfde" project Back to Work is in het kader van Equal aangevraagd door het COA. Het projectmanagement lag in de periode voorafgaand aan 2004 bij BOA, inmiddels ligt de uitvoering van het projectmanagement bij het COA (uitgevoerd door SCHOONE*PLANNEN). Dit project wordt om deze reden hier verder niet besproken. 2 Deel van de werkzaamheden is inmiddels van af medio juli 2004 uitbesteedt aan Buyways.
Realisatie Het was de bedoeling om in het najaar van 2002 te starten met de werving en selectie van de eerste groep Medina deelnemers. Al vrij snel nadat de werving een aanvang had genomen bleek dat er toch meer tijd nodig was om de doelgroep te kunnen bereiken. Medina was een nieuw project en moest duidelijk nog bij allerlei partijen bekend raken. De benadering van de deelnemers door middel van het leggen van contacten met allochtonenorganisaties (hiertoe was het Centrum voor Mobiliteit en Consultancy ingehuurd) had weliswaar resultaat, maar om voldoende deelnemers in het project te krijgen was een nog omvangrijkere publiciteitscampagne nodig (radio, regionale televisie en kranten). Door een enigszin s langere wervingsperiode is de eerste groep bij het Alfa College kort na de jaarwisseling (2003) begonnen. De bekendheid die Medina begon te krijgen gedurende 2003 zorgde ervoor dat de tweede groep die is begonnen in mei 2003 makkelijker geworven kon worden. Overigens waren ook voor deze groep toch nog diverse publiciteitscampagnes nodig. De derde groep die is gestart in november 2003 kwam moeizamer van de grond. Het lijkt erop dat met de aantallen die in het project zijn ingestroomd het maximum is bereid. In de drie groepen zijn, na een zeer strenge en uitgebreide selectie 3, ongeveer 30 deelnemers ingestroomd. Verscheidene deelnemers zijn inmiddels al met hun zelfstandige onderneming gestart (hierbij moet gedacht worden aan kapsalon, Thais restaurant, piercing-shop, pedicure, Armeense delicatessenwinkel, au pair-bureau, webdesign-bureau) of zitten nog in het traject daar naartoe (12). Met betrekking tot echt zichtbare effecten met name op beleidsmatig terrein kan opgemerkt worden dat zelfstandig ondernemen op de "Agenda" is komen te staan bij o.a. gemeenten. Door de komst van het project Medina is ook met name op uitvoerend niveau (consulenten van de Sociale Diensten, scholingsinstellingen) zelfstandig ondernemerschap meer een item geworden. Men wist uiteraard wel van de mogelijkheid om cliënten het pad van zelfstandig ondernemerschapop te laten gaan maar met Medina was er ineens een project met een duidelijk verhaal en een begin en een eind waar men geïnteresseerde kandidaten naar kon verwijzen. Door veel publiciteit zijn ook een groot aantal nietuitkeringsgerechtigden (Nuggers) geattendeerd op dit project. Vrouwen die anders niet zo snel met een dergelijk traject in aanraking zouden zijn gekomen, en waarvan kan worden geconstateerd dat zij niet tot de meest kansloze groep behoren.In het totaal zijn drie groepen gestart zoals gepland, alleen het aantal deelnemers per groep is enigszins lager uitgevallen. De meeste vrouwen komen uit de stad Groningen. Uiteindelijk zullen er als wij naar de geprognosticeerde en de gerealiseerde aantallen deelnemerskijken ongeveer 30 (van de 50) aan het project deelnemen. Naar verwachting zal 30 a 40% van die deelnemers uiteindelijk als zelfstandig ondernemer de poorten openen.Diverse partijen (gemeenten, stichtingen) uit de noordelijke provincies hebben inmiddels contact opgenomen en zijn geïnteresseerd om ervaringen en methoden gebruikt in het project Medina over te nemen. Ook het Alfa College is zich verder gaan richten op zelfstandig ondernemers en biedt inmiddels een cursus ondernemersschap aan. Verlenging Geen verlenging noodzakelijk. De einddatum van het project is en blijft 15 november 2004. Vooruitblik Het project Medina zal binnen de begroting op 15 november 2004 eindigen met als resultaat dat naar verwachting de provincie Groningen ruim 12 zelfstandig ondernemers rijker is en dat een schat aan ervaring is opgedaan met deze doelgroep waar ook andere instanties van kunnen profiteren. Website van het project www.medinagroningen.nl
3 Ruim boven de 100 potentiële deelnemers zijn aan het traject begonnen. Ongeveer 55 vrouwen hebben een driedaagse selectie/intake hebben gehad en uiteindelijk zijn er van deze 55 30 vrouwen aan het intensieve traject begonnen.
2) Peoplemanagement voor ICT Algemeen De achterliggende gedachte bij Peoplemanagement voor ICT is dat binnen de ICT-sector de inzet van de menselijke factor van groot belang is voor een goede bedrijfsvoering. Het heersende adagium is hierbij dat Human Resource Management ‘in de lijn’ moet en niet ‘in de staf’. ‘Peoplemanagement’ is hiermee tot één van de belangrijkste taken van het middenkader gaan behoren. Steeds meer lijnmanagers vinden HRM in hun takenpakket terug en moeten zelf beslissingen over personeel en organisatie nemen. (Bij-) scholing kan hen daarbij ondersteunen. Een ‘upgrading’ van het HRM-beleid kan bijdragen aan een beter strategisch beleid van een bedrijf. Door continue investering in werknemers, via scholing of training, wordt de weerbaarheid en inzetbaarheid vergroot. Uiteindelijk bevordert dit de stabilisering en versterking van de ICT-sector in het algemeen en van de eigen onderneming in het bijzonder. Ook kan de verworven kennis aanzet geven voor een meer gedifferentieerde benadering van de arbeidsmarktreserve. De belangrijkste resultaten die het project beoogd zijn: 1) Het invullen van 315 cursusplaatsen op een zodanige manier dat de deelnemers hier optimaal profijt van hebben. De kennis van werkenden met HRM-taken in de noordelijke ICT-sector zal vergroot moeten worden. Dit zou moeten leiden tot een verbeterd beleidskader en een attitudeverandering. Door deze attitudeverandering worden de volgende veranderingen in gang gezet: -Afnemende discriminatie bij werving & selectie en loopbaanbegeleiding. -De sector gaat beter om met haar Human Capital. 2) De samenwerking en netwerkvorming binnen de sector moet worden vergroot om op die manier tot een structurele bijdrage te komen tot arbeidsmarktgerelateerde problemen. 3) Door middel van promotionele acties moet de sector gewezen worden op de sociale verantwoordelijkheid van het ondernemerschap. Realisatie Circa dertig procent van het onderwijs-budget inmiddels gerealiseerd. Naar verwachting moet dit resultaat ondanks het slechte economische klimaat in 2004 nog enigszins kunnen verbeteren. Nog te initiëren acties Momenteel wordt nog intensief geworven onder bedrijven en instellingen om het restant van de cursusplaatsen op te vullen. Nieuwe cursussen zullen echter niet meer geïnitieerd worden. Men name door de slechte economische situatie blijft de realisatie achter bij de verwachtingen van het begin van het project. Verlenging Eind 2003 heeft het Agentschap de mogelijkheid geboden om een verlenging voor de projecten aan te vragen. Hier is gebruik van gemaakt omdat het project enigszins later is gestart. De einddatum van het project is daarmee van 15 november 2004 gegaan naar 15 februari 2005. Vooruitblik Het project Peoplemanagement voor het ICT zal naar verwachting binnen de begroting op 15 februari 2005 afgesloten worden. Alle zeilen zijn in de afgelopen periode bijgezet om de deelname aan het project vanuit de HRM geledingen van bedrijfsleven en overheid te vergroten maar door de geringe
belangstelling is de instroom achtergebleven bij de verwachtingen die aan het begin van het project bestonden. Website van het project www.peoplemanagementvoorict.nl
3) Operatie Pelios Algemeen Operatie Pelios is er op gericht de werkgevers en arbeidsgehandicapten dichter bij elkaar te brengen. Met de ontwikkelde methodiek en de toegepaste financiële strategieën (Zelfzoek, Prohef en Rea+ 4) zullen minder arbeidsgehandicapten uitgesloten worden van betaalde arbeid. Uitval van eigen personeel wordt beter en met meer begrip begeleid en is meer effectief gericht op terugkeer in werk en minder op instroom in de WAO. De verwachting is dat met het experiment aanbevelingen kunnen worden geformuleerd die uiteindelijk bij invoering in het beleid meer behoud van werk voor (nieuwe) arbeidsgehandicapten betekent en de participatie van arbeidsgehandicapten in het arbeidsproces zal bevorderen. De volgende resultaten worden verwacht: -Bestaande barrières worden weggenomen tussen werkgevers en arbeidsgehandicapten. -Werkgevers worden minder terughoudend in het in dienst nemen en houden van arbeidsgehandicapten. -Er wordt meer gebruik gemaakt van het verschil tussen arbeidsgehandicapte en valide werknemers (diversity management). -Uitval op de werkplek wordt beperkt. -Minder instroom van personeel in de WAO. -Minder arbeidsgehandicapten worden uitgesloten van werk.
Doelgroepen Doelgroepen waar het project zich op richt zijn: 100 arbeidsgehandicapten en 100 mentoren vanuit het onderwijs en het bedrijfsleven. Aan Operatie Pelios nemen arbeidsgehandicapten uit de volgende groepen deel: - mensen met een autisme spectrum stoornis (normaal begaafd); - mensen met (zware) lichamelijke handicaps; - mensen met psychosociale beperkingen; - mensen met psychische beperkingen; - mensen met een chronische ziekte. 4 Het Zelfzoekmodel: Per deelnemer wordt een geldbedrag vastgesteld. Er wordt gekeken naar wat men werkelijk kan presteren op de werkplek i.v.m. de arbeidshandicap. In overleg met de consulent arbeidstoeleiding kan de arbeidsgehandicapte zelf beslissen hoe dit geld ingezet wordt. Ude arbeidsgehandicapte zoekt op eigen kracht, bijvoorbeeld met behulp van iemand in de omgeving en die in staat is te helpen, naar een geschikte baan. De Prohef-systematiek: Dit is een systeem waarbij de sociale lasten (zoals loonbelasting e.d.) losgekoppeld worden van de personeelslasten. In plaats daarvan zijn de sociale lasten afhankelijk van het bedrijfsresultaat, dus hoeveel winst of verlies een bedrijf maakt. Wet REA: Voor iedere arbeidsgehandicapte die een werkgever in dienst neemt, krijgt de werkgever onder meer een korting op de loonkosten.
Realisatie Om onderdelen van het project beter uit te werken, zijn er een aantal werkgroepen in het leven geroepen. In de werkgroepen zitten altijd een of meerdere OP leden, eventueel aangevuld met belanghebbenden. Het project kent de volgende werkgroepen: Werkgroep scholing (OP leden Toeleiding naar Arbeid, Noorderpoortcollege + ROC Alfa College, AOC Terra, ROC Menso Altingcollege, Hanzehogeschool en RUG) Werkgroep acquisitie (Stichting Prohef, Regionaal Arbeidsmarktplatform, Gemeente Groningen, dienst Sozawe, Toeleiding naar Arbeid) Werkgroep communicatie (Toeleiding naar Arbeid, Provincie Groningen) Arbeidsgehandicapten De werving van arbeidsgehandicapte deelnemers en werkenden is door de verlate start van het project ook later ingezet. Er konden vooraf geen verwachtingen gewekt worden bij mensen over een mogelijk te volgen traject in een project, waar nog geen definitief akkoord voor is afgegeven. Zeker niet waar het een kwetsbare groep van arbeidsgehandicapten betreft. Ook werkgevers en mentoren uit het onderwijs kunnen pas geïnteresseerd worden als de activ iteiten concreet zijn. De ideeën voor de werving van deelnemers waren wel ontwikkeld maar de gerichte activiteiten konden pas in februari 2003 worden gestart. Organisaties zoals de UWV en gemeentes die de arbeidsgehandicapten aan zouden melden voor het project, werden door de veranderingen in de wetgeving in het kader van de wet SUWI, beperkt in hun mogelijkheden voor toelevering. Er kon uiteindelijk alleen instroom plaatsvinden in het kader van een aanbesteding. Dit gold voor de gemeente Groningen en de UWV. Bij de kleinere gemeentes (Leek en Hoogezand-Sappemeer) en DSW Stadspark was het nog wel mogelijk op individuele basis deelnemers aan te melden. Voor de werving zijn uiteindelijk voorlichtingen gehouden waarin de selectiecriteria voor de aan te melden doelgroep van arbeidsgehandicapten zijn aangegeven en de wijze van aanmelding is doorgesproken met de gemeentes, UWV, DSW Stadspark. Dit is zowel op managementniveau als op case managersniveau gedaan om tot een juiste aanmelding te komen. Tot aan het voorjaar van 2004 zijn 88 arbeidsgehandicapte deelnemers ingestroomd. De herkomst van de arbeidsgehandicapte deelnemers is: UWV: 40 deelnemers, waarvan 5 (vroegtijdig) schoolverlaters vanuit het onderwijs; Gemeenten: 48 deelnemers, waarvan 20 vanuit de WSW (Sociale Werkvoorziening). Werkgevers Voor de werving van werkgevers is gebruik gemaakt van databestanden aangeleverd door de diverse OP partners als het RAP, de Provincie, Toeleiding naar Arbeid, Gemeentes etc.. Er zijn uitnodigingen voor voorlichtingsbije enkomsten verstuurd. De drie voorlichtingsbijeenkomsten in april mei en juni, zijn gehouden in locaties in de gemeente Leek, gemeente Hoogezand-Sappemeer en in het provinciehuis in Groningen. Tijdens de voorlichtingen is het project uitvoerig toegelicht en is de nadruk gelegd op de voor werkgevers belangwekkende voordelen om een arbeidsgehandicapte in dienst te nemen. Zo zijn de twee innovatieve financiële strategieën Prohef en Zelfzoek uitvoerig besproken, naast de voordelen voor de werkgever voortvloeiend uit de wet REA. Mentoren Voor de werving en selectie van mentoren uit het Onderwijs is eveneens gebruik gemaakt van de in het project opgezette Werkgroep Onderwijs, waarin zowel de ROC’s, als HBO, RUG en VSO en praktijk onderwijs zitting hebben. Deelnemende mentoren uit het onderwijs zijn gemeld via de deelnemende onderwijsinstellingen in de werkgroep. Uiteindelijk zijn er 12 deelnemers in 2003 begonnen met de training voor mentoren uit het onderwijs. Een belangrijk resultaat is dat één van de deelnemende ROC’s, het trainingsprogramma van Operatie Pelios voor mentoren, standaard heeft opgenomen in het cursusaanbod voor docenten en mentoren.
Verlenging Eind 2003 heeft het Agentschap de mogelijkheid geboden om een verlenging voor de projecten aan te vragen. Hier is gebruik van gemaakt omdat het project later is gestart. De einddatum van het project is daarmee van 15 november 2004 gegaan naar 15 mei 2005. Vooruitblik Het project Operatie Pelios zal naar verwachting binnen de begroting op 15 mei 2005 worden afgesloten. De instroom van arbeidsgehandicapten in de opleiding verloopt volgens plan. De activiteiten gericht op uitplaatsing richting stage en uitein delijk een betaalde baan zijn in volle gang. In de periode tot 15 mei 2005 zal geoogst moeten worden wat in de afgelopen twee jaar gezaaid is. Hoeveel arbeidsgehandicapten uiteindelijk betaald werk zullen krijgen zal ook afhangen van de ontwikkelingen op het economische vlak. Tegen het einde van de looptijd van het project zal een evaluatie worden geschreven over o.a. de werking van de drie financiële strategieën waarmee arbeidsgehandicapten weer aan het werk kunnen worden geholpen.
Website van het project www.operatiepelios.nl
4) Zijspan Algemeen De doelstelling van het project Zijspan is om de doelgroep (her) intredende vrouwen te scholen en te begeleiden naar een duo of deeltijdbaan in een combinatie -ICT functie. Dit zijn functies die bestaan uit een combinatie van ICT met een management, logistieke, administratieve, commerciële of juridische component. Er bestaat met name in het MKB een toenemende vraag naar werknemers die deze combinatiefunctie kunnen uitvoeren. In het totaal was het de bedoeling om 4 verschillende groepen op te leiden met in het totaal 60 deelnemers. Doelgroep Herintredende vrouwen (met soms een bijstandsuitkering, een WW uitkering of zelfs geen uitkering (zgn. niet-uitkeringsgerechtigde) Realisatie a. Werving In 2002 is gestart met de werving van de eerste groep. De wervingsrondes van de deelnemers voor het tweede, derde en vierde deelproject van Zijspan hebben in 2003 plaatsgevonden. Er werden advertenties in regionale dagbladen geplaatst en consulenten van gemeenten, centra voor werk en inkomen en reïntegratiebedrijven werden zowel mondeling als schriftelijk op de hoogte gesteld. Verder verschenen er persberichten om de werving van deelnemers voor Zijspan aan te kondigen. Nadat via arbeidsmarktonderzoek een keuze was gemaakt voor functieprofielen werd op basis van vereiste kennis en vaardigheden de inhoud van de opleiding(en) vastgesteld. Voor zover mogelijk werden bestaande modules/deelkwalificaties opgenomen in de opleiding en aangesloten bij landelijk erkende examens. Na vaststelling van de opleidingsinhoud is er voor iedere opleiding een leaflet samengesteld om potentiële deelnemers en inkopers zo duidelijk mogelijk te informeren over het aanbod. De voorlichtingen aan de potentiële deelnemers hebben zoveel mogelijk plaatsgevonden op de opleidingslocatie of bij de Provincie. Er zijn 221 belangstellenden naar de voorlichtingen van de 4 deeltrajecten gekomen. 107 hiervan hebben een intakegesprek gehad. Na het gesprek kregen de potentiële deelnemers bericht of ze wel of niet geschikt waren voor de opleiding. Hierna zocht de projectmanager contact met de vrouwen om de mogelijkheden tot financiering en het te volgen pad door te nemen.Alle deelneemsters moesten ingeschreven staan bij het CWI en een kwalificerende intake (KWINT) hebben gehad. Vooral de vrouwen zonder uitkering,
wonend buiten de Gemeente Groningen hebben vaak strijd met hun gemeenten moeten leveren om deel te kunnen nemen. In de periode voor de start van de opleidingen vielen er veel vrouwen af omdat financiering geweigerd werd. Een aantal gemeenten was bereid een deel van het traject voor deze vrouwen te financieren maar verwachtten dat de vrouwen de rest zelf zouden betalen. Voor de meeste vrouwen was dit ook een onoverkomelijk bezwaar. Desalniettemin was er voldoende belangstelling voor de aangeboden opleidingen. b. Opleiding In 2003 zijn er vier opleidingsdeeltrajecten (met de geprognosticeerde 60 deelnemers) gestart. Voor al deze trajecten geldt dat er arbeidsmarktonderzoek (welke opleiding sluit goed aan bij de vraag uit het bedrijfsleven), werving en intake heeft plaatsgevonden. De uitvoering van de scholing is een gedeelde verantwoordelijkheid van EnterIQ die de ICT en Loopbaan/Communicatietraining verzorgd en het Alfacollege (ROC) die de vakspecifieke onderdelen verzorgt. De duur van de opleidingen bedroeg 25 tot 30 weken. De volgende opleidingen zijn in 2003 gestart: Juridisch administratief medewerker All round secretaresse Boekhoudkundig medewerkster Logistiek medewerker Junior secretaresse Telefoniste/receptioniste Commercieel medewerkster Buitendienst Managementassistente in het MKB Medewerkster Debiteurenbeheer c. Stages en banen In 2003 heeft groep 1 de opleiding afgerond en heeft er op 12 december een diploma uitreiking plaatsgevonden in het Stadhuis van Groningen. In het voorjaar van 2004 hadden van groep 1 zestien deelnemers stage gelopen of waren op stage. In deze periode hebben 3 deelnemers een baan gevonden en hebben andere deelnemers goede vooruitzichten op een baan. De groepen 2 en 3 en 4 hebben de opleidingen pas recent afgerond. Op de resultaten m.b.t. stages en banen van deze groepen wordt in een volgende rapportage teruggekomen. Verlenging Eind 2003 heeft het Agentschap de mogelijkheid geboden om een verlenging voor de projecten aan te vragen. Hier is gebruik van gemaakt omdat het project enigszins later is gestart. De einddatum van het project is daarmee van 15 november 2004 gegaan naar 15 februari 2005. Vooruitblik Het project Zijspan zal naar verwachting binnen de begroting op 15 februari 2005 worden afgesloten. De instroom van deelnemers verliep volgens plan, alleen kan nu al wel gesteld worden dat de huidige economische situatie geen gunstige invloed heeft op uitplaatsing van de kandidaten naar een baan. Er zal veel tijd en inspanning geïnvesteerd moeten worden, van zowel de uitplaatsers als de deelneemsters, om het beoogde doel te bereiken. Website van het project www.zijspan.nl
1. De provincie Groningen participeert als lid van het Ontwikkelingspartnerschap in het Equalproject Back to Work. De aanvrager van dit project is het COA. In Back to Work worden leerwerktrajecten voor asielzoekers uitgevoerd gericht op praktijkscholing op het gebied van horeca, autotechniek en ICT. Dit project verloopt volgens schema en zal volgens de planning op 15 november 2004 afgerond worden.
1
