Bijen en wespen • • • • • •
Galwespen Echte zaagwespen Spinselbladwespen Vliesvleugeligen Larve: bijtend: vraatschade Andrena (zandbijen) – Larve bastaardrups: zaagwespen
Echte zaagwespen • Verschil rups (vlinders en motten)- bastaardrups (wespen)
Caliroa annulipes • Lindebladwesp • Tilia, Betula, Fagus, Salix en Quercus • Larven doen aan slakjes denken, geel/groen, groen/zwarte slijmlaag
Caliroa annulipes
• Larven vreten bladmoes weg tot alleen nerven overschieten bladval groeiremming
Caliroa annulipes
Caliroa annulipes • Bestrijding: – Bij ontluiking larven – Middelen tegen rupsen hebben geen werking! – Middelen met werking tegen bastaardrupsen – Waarschuwingsbericht
Insecten • • • •
Snavelinsecten Vlinders en motten Bijen en wespen Kevers
Kevers • Verharde voorvleugels • Larven meestal drie paar poten, soms pootloos • Bijtende monddelen: vraatschade
Kevers • • • • • • •
Bladhaantjes Snuitkevers Prachtkevers Boktorren Kevers van de Scarabaeidae-familie Kniptorren Schorskevers
Snuitkevers • • • •
Adulten hebben een typische snuitvorm Larven zijn wit, pootloos en c-vormig Adulten vraten aan bovengrondse delen Larven vreten vaak aan de wortel
Otiorynchus sulcatus • • • •
Gegroefde lapsnuitkever Polyfaag: Taxus, vaste planten… Larven zijn wit, pootloos en c-vormig Vooral vrouwtjes
Otiorynchus sulcatus • Grootste schade door de larven: vraat aan de wortels en de wortelhals • Gevolg: slechte groei, verwelking, kan zelfs leiden tot afsterven • Adulten vreten aan bovengronds delen • Adulten zijn nachtactief
Otiorhynchus sulcatus
Otiorhynchus sulcatus • Bestrijding: – Larven: biologisch met aaltjes – Biologisch met de schimmel (inwerken in de grond) – Kevers: bij ontluiking – Waarnemen met vallen, dakpan – Waarschuwingsbericht
Kevers van de Scarabaeidae-familie • Bladsprietkevers • Twee grote groepen: mestkevers en meikeverachtigen • Kevers doen geen schade • Rozenkever, Meikever, Junikever en Sallandkever (Hoplia) • Larven = engerlingen, wit, c- vormig, met 3 paar poten • Engerlingen voeden zich met graswortels (alle plantenwortels) tot afsterven gazon
Hoplia philanthus • Sallandkever
Hoplia philanthus
Kevers van de Scarabaeidae-familie • Levenscyclus: Engerlingen van:
Levensduur engerlingen
Rozenkever
¾ jaar
Junikever
2 jaar
Sallantkever
2 jaar
Meikever
4 jaar
Kevers van de Scarabaeidae-familie • Bestrijding: – Natuurlijke vijanden: vogels, egels, mollen – Biologisch: • Grondbewerking tijdens larvale stadia • Aaltjes: Heterorhabditis bacteriophora (enkel engerlingen rozenkever ) toe passen in het najaar – Chemisch: • Geen middelen erkend
Schorskevers • Leven tussen schors en bast • Sommige leven in het hout
Xyleborus dispar • • • •
Ongelijke houtkever Polyfaag Kevers is cilindrisch gebouwd De kop is voorzien van geknikte voelsprieten
Xyleborus dispar • Larven wit, pootloos, c vormig. • Leven in het hout zelf
Xyleborus dispar • Boorgaten waaruit het fijne witte boormeel komt • Stammen en grote twijgen kunnen volledig worden doorzeefd met gangen • Plotse verwelking • Broedbeeld zichtbaar
Xyleborus dispar
Xyleborus dispar • Bestrijding: – Chemische bestrijding van de larven en kevers in het hout is moeilijk – Insecticiden tegen de kevers op het ogenblik van ontluiken en tijdens de vluchtperiode, en vooraleer de wijfjes zich weer in het hout boren voor de eileg. – Rode kruisvallen in combinatie met een alcoholpot ter detectie en vaststelling van de vluchtperioden van de kever een hulpmiddel – Bij het hangen van meerdere van deze vallen kunnen heel wat kevers ook worden weggevangen – Waarschuwingsbericht
Scolytus scolytus • • • •
Iepenspintkever Ulmus Kevers in juni- juli Rijpingsvraat aan bladeren • Eitjes afgelegd in verzwakte bomen in gang door vrouwtjes aangemaakt
Scolytus scolytus • Larven vereten tussen bast en hout: typisch patroon onder de schors ontstaat • Overbrengen van de schimmel: Ophiostoma ulmi (iepenziekte) • Beheersing- bestrijding: – Minder vatbare soorten – Bij aanplant aandachtspunten in acht nemen – Bij aantasting: vernietigen
Schimmels • Moeilijk te herkennen (uitz. Roesten, witziekten) • Juiste diagnose belangrijk voor juiste bestrijding
Phytophthora sp. • Waardplanten Calluna Erica Microbiota (Cupr.) Rhododendron Vaccinium Cotoneaster Lavandula Prostanthera Salvia Syringa ...
Chamaecyparis Juniperus Pieris Taxus Buxus Hebe Ligustrum Ribes sanguineum Rosa Viburnum
Phytophthora sp. • • • • • •
Meestal bodem, maar ook bovengronds Bij koel (15-23 °C) vochtig weer Wortel- en voetrot => afsterven plant Bladvlekken Op jonge en oudere planten Zwakteparasiet
Phytophthora sp.
Phytophthora sp.
Foto’s: ILVO
Phytophthora sp. • Bestrijding: – Vermijd langdurige natte stand – Goede ontwatering en vochthuishouding
Ziekten om in de gaten te houden • Olmenziekte (Ophiostoma ulmi) • Massariaziekte (Splanchonema platani) • Essensterfte (Chalara fraxinea)
Ophiostoma ulmi • • • •
Waardplant: Ulmus en Zelkova Iepenziekte of olmenziekte Verwelkingsziekte Overdracht door iepenspintkever
Ophiostoma ulmi • Levenscyclus: – Overwintering onder schors van aangetaste bomen – Ontwikkeling schimmel in schors en hout – Sporen via xyleem verspreidt – Schimmel groeit ook in gangen van iepenspintkever – Ondergrondse verspreiding door wortelcontact
Ophiostoma ulmi
Foto: J. O’Brian, USDA
Ophiostoma ulmi • Bestrijding: – Minder gevoelige cultivars – Bestrijding iepenspintkever – Aangetaste bomen zo snel mogelijk verwijderen
Splanchonema platani
Foto’s: www.boomziekten.nl
Chalara fraxinea
Foto’s: H. Solheim
Bacteriën • Bacterievuur
Erwinia amylovora • Waardplanten: – Amelanchier, Chaenomeles, Cotoneaster, Crataegus, Cydonia, Malus, Mespilus, Pyracantha, Pyrus, Sorbus, Photinia davidiana
• Beschrijving – Bacterievuur of perevuur – Quarantaineplaag!!! – Warm, vochtig en onweerachtig tijdens lente en zomer
Erwinia amylovora • Schade: – Toppen krullen op en de blaadjes blijven hangen; – Crèmekleurige slijmdruppels – Verbrand uitzicht
Erwinia amylovora • Levenscyclus: – Overwintering in winterkankers – Bij gunstige omstandigheden vorming van slijmdruppels en via sapstroom naar boven – Verspreiding door vogels, regen, wind,… – Infectie via wondjes, openingen
Erwinia amylovora • Bestrijding – Aangetaste planten onmiddellijk verwijderen en afvoeren of verbranden – Wetgeving rond bacterievuur (meer info FAVV)
Contact Proefcentrum voor Sierteelt Waarnemings- en waarschuwingssysteem Liesbet Van Remoortere Schaessestraat 18 9070 Destelbergen Tel: 09/353.94.94 Fax: 09/ 353.94.95
[email protected] http://www.pcsierteelt.be
Vragen? Suggesties?
Dank voor uw aandacht!
