BiblioWaas Samenwerkingsverband van Wase Bibliotheken
JAARVERSLAG 201 2014
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
INHOUD BiblioWaas jaarverslag 2014 2014 1. Situering: “BiblioWaas” 2. BiblioWaas achter de schermen: stuurgroep en werkgroepen, vorming, ervaringsuitwisseling, netwerking 2.1. Stuurgroep BiblioWaas 2.2. BiblioWaas Werkgroep Jeugd 2.3. Tijdelijke werkgroepen van BiblioWaas 2.3.1. BiblioWaas Werkgroep Buitenbeentjes Lezingenreeks 2014 2.3.2. BiblioWaas Werkgroep Voorlezen aan Senioren in WZC 2.3.3. BiblioWaas Werkgroep Publieksactiviteiten in de bib 2.3.4. BiblioWaas Werkgroep Werkprocessen Publieksactiviteiten 2.4. Vorming en ervaringsuitwisseling voor het personeel van de Wase bibliotheken 2.4.1. Bijscholing “Pimp de Facebookpagina van je Bib” 2.4.2. Workshop “Tablets in de Bib” 2.4.3. Vorming Voorlezen aan Senioren 2.4.4. MLP account op Makkelijk Lezen Plein 2.4.5. Werkbezoeken in een andere Wase bib 2.5. Verkenning mogelijkheden digitaal platform 2.6. Vorming voor de coördinator van BiblioWaas 3. BiblioWaas ondersteuning bij gemeenschappelijke publieksactiviteiten in de negen BiblioWaas bibliotheken 3.1. BiblioWaas: een Boekbaby’s regio 3.2. BiblioWaas Multimediatraject ‘mee met de tablet, smartphone en e-reading cultuur’ 3.3. BiblioWaas Buitenbeentjes Lezingenreeks 2014 4. Samenwerking & overleg, netwerking, meewerken aan of inspelen op activiteiten van andere actoren: 4.1. Interwaas 4.2. Andere actoren in de regio Waasland 4.3. Provincie Oost-Vlaanderen 4.4. Andere spelers uit de bibliotheek – en cultuursector 5. Financiën
Bijlagen bij het BiblioWaas jaarverslag 2014 2014
Verslagen van de bijeenkomsten van de BW stuurgroep en werkgroepen in 2014
2
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
1. SITUERING BIBLIOWAAS
BiblioWaas: BiblioWaas: Intergemeentelijke Samenwerking van Wase Bibliotheken. BiblioWaas is één van de negen regionale samenwerkingsverbanden van de openbare bibliotheken in de provincie Oost-Vlaanderen.
©Provincie Oost-Vlaanderen: negen regionale samenwerkingsverbanden tussen openbare bibliotheken in Oost-Vlaanderen, BiblioWaas = kleur lichtgroen.
3
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
BiblioWaas is het samenwerkingsverband tussen de openbare bibliotheken van de negen Wase gemeenten: Beveren, Kruibeke, Lokeren, Moerbeke-Waas, Sint-Gillis-Waas, Sint-Niklaas, Stekene, Temse, Waasmunster. BiblioWaas maakt deel uit van de dienstverlenende interlokale vereniging Interwaas. Interwaas is het samenwerkingsverband voor streekontwikkeling van de Wase steden en gemeenten.
werkingsgebied BiblioWaas
Met BiblioWaas ondersteunt en faciliteert Interwaas een platform waarop de Wase bibliotheken een forum hebben voor ontmoeting tussen collega’s en expertise-uitwisseling, probleemoplossing, positieversterking, publiekswerking, cultuurparticipatie, cultuureducatie en cultuurcommunicatie en dit steeds met het doel om de interne bibliotheekwerking, de uitstraling en dienstverlening van de bib naar de gebruiker toe te ondersteunen. Via BiblioWaas worden gezamenlijk aankopen, publieksactiviteiten, vorming en bijscholing voor het personeel van de Wase bibliotheken georganiseerd. BiblioWaas wordt aangestuurd door een stuurgroep van bibliothecarissen. Gezamenlijke aankopen en activiteiten worden mee uitgewerkt door tijdelijke werkgroepen en door de vaste werkgroep Jeugd. De (deeltijds) coördinator (0.5 VTE of 19/38) coördineert de werking van BiblioWaas. Interwaas is het beheersorgaan. Zowel de dagelijkse werking en de specifieke projecten van BiblioWaas worden volledig gesubsidieerd door het streekgericht bibliotheekbeleid (SBB) van de dienst Kunst en Cultuur van de provincie Oost-Vlaanderen. De structurele subsidie voor de samenwerkingsverbanden van openbare bibliotheken in Oost-Vlaanderen bestaat uit een forfaitair bedrag per inwoner in het werkingsgebied van het samenwerkingsverband. Dit bedrag wordt jaarlijks door de Bestendige Deputatie, binnen de grenzen van het begrotingskrediet bepaald en toegekend op het einde van het werkjaar. Zo werkte BiblioWaas in 2014 met de subsidie toegekend voor 2013 en berekend op het aantal inwoners in het werkingsgebied in 2013, namelijk 260.124 inwoners (gegevens bevestiging subsidie op 02/12/2013). Contact BiblioWaas: BiblioWaas: BiblioWaas, Intergemeentelijke Samenwerking van Wase Bibliotheken.
[email protected] Fysiek adres adres coördinatie: Interwaas - BiblioWaas, Lamstraat 113 9100 Sint-Niklaas. Tel: 03/780.52.16 e-mail:
[email protected] Informatie Interwaas: http://www.interwaas.be (werkdomein bibliotheken=BiblioWaas)
4
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
2. BIBLIOWAAS ACHTER DE SCHERMEN: SCHERMEN: STUURGROEP STUURGROEP EN WERKGROEPEN, ERVARINGSUITWISSELING EN VORMING 2.1. 2.1. STUURGROEP BiblioWaas In de stuurgroep van BiblioWaas zetelen de bibliothecarissen van de negen Wase openbare bibliotheken, de bibliotheekconsulent van het Streekgericht Bibliotheekbeleid van de Provincie Oost-Vlaanderen en de coördinator van BiblioWaas. Op vraag van de stuurgroep kunnen externe deskundigen deelnemen. Een bibliothecaris kan zich laten afvaardigen door een personeelslid uit de eigen bib. In 2014 bestond de BiblioWaas stuurgroep uit volgende leden:
bib Beveren: Mireille Geerinck bib Kruibeke: Els Heirbaut en/of Hilde Van de Moortel bib Lokeren: Jozé Kuijpers of Daisy Van Bockxlaer (plaatsvervangend) bib Moerbeke-Waas: Corrine Van der Noll bib Sint-Gillis-Waas: Katrijn De Smit, of Hilde Van Dooren (afgevaardigd) of Bart De Munck (plaatsvervangend) bib Sint-Niklaas: Kirsten Janssens of (afgevaardigd:) Eva Collyn of Veerle Van Aken bib Stekene: Maarten D’hamers bib Temse: Marijke Dierickx bib Waasmunster: Isabelle Peelman of Chris De Bremme Provincie Oost-Vlaanderen: bibliotheekconsulent Patrick Van Damme Interwaas / BiblioWaas: Marjan Van Doorselaer
Participeerden aan de stuurgroep als externe deskundigen: Els Michielsen en Tania Van Acker (Stichting Lezen, project Boekbaby’s) op 29.04.’14
De stuurgroep kwam 7 maal bijeen op de hieronder vermelde data en locaties: Deelnemers Stuurgroep Bib Beveren Bib Kruibeke Bib Lokeren Bib Moerbeke Bib Sint-Gillis-Waas Bib Sint-Niklaas Bib Stekene Bib Temse Bib Waasmunster Interwaas/BiblioWaas Provincie OVL
16.01.’14 A A A A V A A A V A A
28.02.’14 A A V A V A V A A A V
29.04.’14 A AA V A V A A A V A V
12.06.’14 V A V A A A V A V A A
29.08.’14 A A V A V A A A A A V
07.10.’14 A A A V A A A A A A V
20.11.’14 A V A A A V A A V A A
A= aanwezig / A= vergaderlocatie / V= verontschuldigd
De stuurgroep stuurt BiblioWaas aan en plant de overkoepelende BiblioWaas activiteiten. De BW partners streven naar samenwerking tussen de negen bibliotheken en naar onderlinge afstemming. Hierbij streven ze naar gemeenschappelijke initiatieven en innovatieve en multidisciplinaire projecten rond bibliotheekpromotie, leesbevordering, cultuureducatie, informatiebemiddeling, mediaeducatie en erfgoed. Een neerslag hiervan is terug te vinden in de verslagen van de stuurgroep, nr. 80 tot en met 86 (zie bijlagen) en in dit jaarverslag. De stuurgroep functioneert ook als een forum waar kennis en ervaring, problemen en oplossingen, eigen aan het reilen en zeilen van de bib worden uitgewisseld en de leden elkaar betreffende hun bibliotheekwerking ondersteunen en versterken. Ze bespreken vernieuwingen rond front- en backoffice organisatie en veranderingen op til in de bibliotheekwereld en de culturele sector. Voorbeelden van topics van ervaringsuitwisseling tijdens de bijeenkomst van de stuurgroep in 2014: Concrete besparingen voor de lokale bibliotheken als gevolg van de BBC, uitvoeren van werkstraffen in de bib, lay-out in de nieuwsbrief tool via Ovinob, de Wase bibliotheken en het Waas Fonds, gevolgen van het Vlaams regeerakkoord voor de culturele sector en de Vlaamse en lokale bibliotheeksector én voor de regionale bibliotheekwerking, het ‘e-boeken in de bib’ project van Bibnet, de digitale week 2014, aanslepende problemen met de Ovinob-helpdesk en met CEVI, de bibliotheeksoftware V-insight, regiobibliotheken en collectievorming, respons boekbaby’s, afvoerbeleid, samenstelling
5
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
beheersorgaan bibliotheek, educatieve werking rond provinciale tentoonstelling ‘de Dodendraad’, de fiche rond de beroepsstructuur en de implicaties voor de bibliotheekopleiding, ‘flexibel lenen’ in de bib en aangepaste dienstverleningssystemen zoals Bpost en boekendienst aan huis, kwalitatief voorlezen aan senioren, Bibweek 2014, leveranciers voor CD’s en DvD’s, Cinébib 2014, BIOS.
2.2. BIBLIOWAAS WERKGROEP JEUGD De werkgroep Jeugd komt een aantal keer per jaar samen om te overleggen, ervaring uit te wisselen en gezamenlijke aankopen en projecten, afgestemd op de jonge bibliotheekgebruiker, praktisch uit te werken. In de werkgroep Jeugd zijn verantwoordelijken van de afdeling jeugd van elke bib vertegenwoordigd alsook de coördinator van BiblioWaas. In 2014 bestond de BiblioWaas werkgroep jeugd uit deze collega’s:
Bib Beveren: Ria Van Daele Bib Kruibeke: Els Heirbaut Bib Lokeren: Annie Moenaert en/of Pieter-Jan Van den Durpel Bib Moerbeke–Waas: Caroline De Vreese of Corrine van der Noll Bib Sint-Gilils-Waas: Hilde Van Dooren en/of Ann De Saegher Bib Sint-Niklaas: Griet Geerinckx en (opvolgend) Sandra di Dio Bib Stekene: Anne-Marie Minnebo Bib Temse: Nicole D’Eer en/of Britta Maes Bib Waasmunster: Caro Verdoodt BiblioWaas/Interwaas: Marjan Van Doorselaer
In 2014 gingen drie bijeenkomsten door van de werkgroep Jeugd: Deelnemers WG Jeugd Beveren Kruibeke Lokeren Moerbeke Sint-Gillis-Waas Sint-Niklaas Stekene Temse Waasmunster Interwaas / BiblioWaas
07.02.14 V A AV A AV A A AA V A
16.09.2014 A A VV V AV V A AA V A
16.12.2014 V V A A AA A A AA V A
A= aanwezig / A= vergaderlocatie / V= verontschuldigd
De vierde voorziene bijeenkomst op 22/4/2014 werd afgelast. In plaats daarvan namen de leden van de Werkgroep Jeugd, samen met nog andere collega’s uit hun bib deel aan een workshop rond educatief en administratief gebruik van tablets/apps in de jeugdwerking (bib Lokeren, zie verder). Op 13/10/2014 had een delegatie van de werkgroep Jeugd een werkoverleg met Meneer Zee (Jan De Maeyer) ter voorbereiding van de Voorleesweek 2015. De verslagen van deze bijeenkomsten van de werkgroep Jeugd zijn te vinden in de bijlagen bij dit jaarverslag. Tijdens deze vergaderingen werden onder andere volgende BiblioWaas activiteiten mee voorbereid: - Al dan niet verderzetten van Boekbaby’s in 2015 - Voorleesweek 2015 - Bib op Kamp - Jeugdboekenweek 2015 - 150 jaar Alice in Wonderland - 100 jaar geboortedag Roald Dahl - Faciliteren van kennisuitwisseling via de Google Drive voor de Werkgroep Jeugd - Opvolging vorming MLP door Nanda Geuzebroek
Er werd informatie uitgewisseld rond: - Opdrachtjes voor het Zomers Leesprogramma 2014 - Vakgroep jeugdbibliothecarissen van de VVBAD - Expertgroep bib op school - Huiswerkklassen
6
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
- Dynamo3 project, - Mobiele Cinema via Cinebib - Tips rond begeleidende (educatieve en ludieke) activiteiten bij de reizende circustentoonstelling van Provincie OostVlaanderen - Mediawijsheid: terugkoppeling studiedag ‘vree mediawijze dag’ - Opleiding Mediacoach
2.3. TIJDELIJKE WERKGROEPEN 2.3.1. .1. BIBLIOWAAS WERKGROEP ‘BUITENBEENTJES’ LEZINGENREEKS 2014 2014 De “Buitenbeentjes lezingenreeks” werd in 2014 tijdens diverse overlegmomenten voorbereid door: Corrine Van der Noll (bibliothecaris Moerbeke), Maarten D’hamers (bibliothecaris Stekene), Mireille Geerinck (bibliothecaris Beveren), Jozé Kuijpers (bibliothecaris Lokeren), Marjan Van Doorselaer (coördinator BiblioWaas). 2.3.2. BIBLIOWAAS BIBLIOWAAS VOORLEZEN AAN SENIOREN IN WOONZORGCENTRA Deze nieuwe BiblioWaas werkgroep werd begin 2014 opgestart om het BiblioWaas project ‘kwalitatief voorlezen aan senioren in WZC’ vanuit de bib voor te bereiden. In 2014 namen medewerkers deel uit de vier bibliotheken die reeds met voorlezen aan senioren bezig waren of in 2014 aan de slag zouden gaan: Mireille Geerinck of Vera Reyns (bib Beveren), Jozé Kuijpers en/of Annie Moenaert (bib Lokeren), Tine Depypere (bib Sint-Niklaas) en Marjan Van Doorselaer (BiblioWaas). Deelnemers WG Voorlezen Beveren Lokeren Sint-Niklaas Stekene Interwaas / BiblioWaas
23.01.14 A A A A A
13.05.2014 A A A A A
23/10/2014 A A A A A
A= aanwezig / A= vergaderlocatie / V= verontschuldigd
2.3.3 2.3.3. BIBLIOWAAS WERKGROEP PUBLIEKSACTIVITEITEN IN DE BIB Deze werkgroep vergaderde op dinsdag 6 mei 2014, 09.00u.-11.15u, Interwaas. Traditiegetrouw bespraken de deelnemers het thema van de komende bibliotheekweek (Bibweek 11-19 oktober 2014, “30 jaar bibweek”/iedereen bibliothecaris), brainstormden over mogelijke thema activiteiten en deelden de reeds concrete ideeën uit de eigen bib met elkaar. Alle deelnemers presenteerden ook de publieksactiviteiten uit de eigen bib die gedurende het afgelopen jaar nieuw waren, in het oog sprongen of markante publiektrekkers waren. Deelnemers waren: Katrien Van Avermaete (bib Sint-Gillis-Waas), Guy De Rechter (bib Stekene), Peggy Van Bogaert (bib Beveren), Corrine Van der Noll (bib Moerbeke), Britta Maes (bib Temse), Pieter Malengier (Bib Sint-Niklaas), Marjan Van Doorselaer (Interwaas/BiblioWaas).
2.3.4. BIBLIOWAAS WERKGROEP WERKPROCESSEN PUBLIEKSACTIVITEITEN Op 21/06/2013 startte BW met de WG werkprocessen. Het betekende een aanzet tot het uitwisselen van ervaringen rond het documenteren van werkprocessen in de bib in het kader van publieksactiviteiten. Werkprocessen in kaart brengen en projecten, activiteiten en ervaringen documenteren, werkt als een tijdbesparend houvast en inspiratiebron, wat een efficiënte optimale interne samenwerking bevordert en ruimte biedt voor vernieuwing en creativiteit in de toekomst. Het dient als vertrekbasis voor functionele communicatie, kwaliteitscontrole en het samen opstellen van optimale werkroutines. De WG kwam in 2014 eenmaal bijeen. Elke bib verduidelijkte zijn ‘top-3’ wenslijst. Voor reeds uitwisselbare gegevens of documentatie werd een taakverdeling afgesproken. Deelnemers in 2014 waren: Peggy Van Bogaert (bib Beveren), Daisy Van Bocxlaer (bib Lokeren), Corrine Van der Noll (bib Moerbeke), Maarten D’hamers (bib Stekene), Britta Maes (bib Temse), Marjan Van Doorselaer (BiblioWaas/Interwaas). Als aandachtspunt voor alle bibliotheken samen kwam de nood aan degelijk houvast rond statistieken via Vinsight naar boven.
7
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
2.4 2.4. VORMING EN ERVARINGSUITWISSELING VOOR HET PERSONEEL VAN DE WASE BIBLIOTHEKEN BiblioWaas ondersteunt de interne werking en dienstverlening van de Wase bibliotheken door het bevorderen van de deskundigheid van de bib medewerkers bij hun algemene en specifiek doelgroepengerichte educatieve en informatieve publiekswerking. Ook in 2014 waren multimedia en mediawijsheid het aandachtspunt; alsook het voorlezen aan senioren. 2.4.1. Op 14/02/2014 volgden 15 medewerkers publieksactiviteiten uit de Wase bibliotheken de bijscholing (2 uur) ‘PIMP DE FACEBOOK PAGINA VAN JE BIB’ met Ilse Depré (deskundige publiekswerking bib Leuven / “Informatie aan Zee” 2013). Deze bijscholing vond plaats in CC ter Vesten, Beveren. Deelnemers waren: Beveren Joke Quintelier Beveren Peggy Van Bogaert Beveren Mireille Geerinck Beveren Kristine Van Mieghem Lokeren Annie Moenaert Lokeren Martine Van Brussel Moerbeke Corrine Van Der Noll Moerbeke Caroline De Vreese Sint-Gillis-Waas Ann De Saegher Sint-Gillis-Waas Kathleen Verelst Sint-Niklaas Tine De Pypere Stekene Maarten D'hamers Temse Britta Maes Temse Greet De Schepper BiblioWaas Marjan Van Doorselaer
2.4.2. Vijftien bib medewerkers volgden op 10/06/2014 in bib Lokeren de workshop (dagopleiding) ‘TABLETS TABLETS IN DE BIB’ begeleid door Sandrijn Van Waeg (educatief medewerkster van LINC vzw). Deze opleiding richtte zich vooral op het gebruik van tablets en apps bij de administratie, communicatie en educatieve en andere publieksactiviteiten gericht op doelgroep jeugd. Deelnemers waren: Bib Beveren Ria Van Daele Bib Beveren Kristin Van Mieghem Bib Kruibeke n.v.t. n.v.t. Bib Lokeren Moenaert Annie Bib Lokeren Van den Durpel Pieter-Jan Bib Moerbeke-Waas De Vreese Caroline Bib Sint-Gillis-Waas Hilde Van Dooren Bib Sint-Gillis-Waas Ann De Saegher Bib Sint-Niklaas Mangé Lie Bib Sint-Niklaas Van Stappen Rita Bib Stekene Minnebo Annemie Bib Stekene Janssens Danny Bib Temse D'EER Nicole Bib Temse MAES Britta Bib Waasmunster Verdoodt Caro BiblioWaas Van Doorselaer Marjan
2.4.3. Twaalf medewerkers en voorleesvrijwilligers van de bibliotheken volgden de WORKSHOP VOORLEZEN VOOR SENIOREN, SENIOREN, begeleid door Frank Degruyter. Deze 9 uur durende vorming was gespreid over drie voormiddagen ( 25/11, 2/12 en 9/12/2014) en ging 2 x door op de zolder van bib Lokeren en 1 x in het WZC Ter Durme Lokeren.
8
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
Deelnemers waren: Bib Beveren Bib Kruibeke Bib Kruibeke Bib Lokeren Bib Lokeren Bib Moerbeke-Waas Bib Sint-Gillis-Waas Bib Sint-Niklaas Bib Sint-Niklaas Bib Stekene Bib Temse Bib Waasmunster BiblioWaas
Vera Gerda Willy Annie Marc Denise Herbert Herman Claire Fabienne Sabine n.v.t. Marjan
Reyns Bolsens Vergauwen Moenaert Declerck Wuytack Mendonck Cole De Coster Steel Meeus n.v.t. Van Doorselaer
bibmedewerker voorleesvrijwilliger voorleesvrijwilliger bibmedewerker voorleesvrijwilliger voorleesvrijwilliger voorleesvrijwilliger voorleesvrijwilliger voorleesvrijwilliger voorleesvrijwilliger bibmedewerker n.v.t. coördinator BiblioWaas
2.4.4. ACCOUNT OP MAKKELIJK LEZEN PLEIN
Met een overzichtelijke en aantrekkelijke opstelling van interessant en aangepast leesmateriaal kan het MLP in de bib kinderen en jongeren met leesproblemen of taalachterstand over de streep trekken om te lezen en zich te blijven informeren, zodat hun risico op uitval in de info-maatschappij vermindert. De meeste Wase bibliotheken hebben al een MLP dienstverlening en/of kunnen hier rond adviseren. In 2014 werd terug het betalend lidmaatschap op de Nederlandse website ‘Makkelijk Lezen Plein’ hernieuwd. Hiermee hebben alle bibliotheekmedewerkers in het Waasland rechtstreeks toegang tot deze informatieve site in functie van de MLP collectievorming en de informatiebemiddeling hieromtrent aan de bibliotheekgebruikers. 2.4.4. 2.4.4. WERKBEZOEKEN IN EEN ANDERE WASE BIB In mei 2010 startte voor de Wase bibliotheekmedewerkers de permanente mogelijkheid om gedurende een korte periode (maximaal een week) werkbezoeken te brengen aan andere Wase bib. Deze mogelijkheid werd ook in 2014 verder gezet. Bij deze vorm van ervaringsuitwisseling via werkplekleren kan men ter plaatse ervaren hoe aspecten in de bibliotheekwerking divers worden aangepakt. Een website informeert personeel omtrent de mogelijkheden. In 2014 ging personeel uit bib Sint-Gillis-Waas de ZIZO aanpassingen bekijken in bib Stekene. In het kader van de voorbereiding van het project voorlezen aan senioren woonde de coördinator van BiblioWaas op 25/02/2014 de aanpak bij van bib Lokeren met de LINC Workshop “Wijs maar niet uitgelezen” voor hun voorleesvrijwilligers en professionelen uit de deelnemende WZC. Ook volgde ze op 17/09/2014 de aanpak op van bib Beveren met de workshop van Zorgbib voor de voorleesvrijwilligers in WZC De Notelaer Beveren. 2.5. VERKENNING MOGELIJKHEDEN VOOR EEN DIGITAAL PLATFORM VOOR BIBLIOWAAS In antwoord op een oproep voor automatiseringsopdrachten voor het vak bibliotheekbeheersystemen (studenten UIA / Instituut voor Onderwijs- en Informatiewetenschappen Vakgroep Informatie- en Bibliotheekwetenschap/docente Eva Vleugels) diende BiblioWaas een voorstel in om te onderzoeken welk technologisch model een oplossing zou kunnen bieden voor eenvoudig “personeelsdatabank/ communicatieplatform voor BiblioWaas” als alternatief of onderdeel van een gedroomde BiblioWaas website; dit voorstel werd als opdracht aanvaard. De in het eindrapport gesuggereerde pistes waren helaas niet direct uitvoerbaar maar de interessante software werd gecommuniceerd aan de ICT verantwoordelijke van Interwaas in het kader van de prospectie rond een digitaal platform voor Interwaas (en BiblioWaas).
9
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
2.6. VORMING VOOR DE COÖRDINATOR VAN BIBLIOWAAS • BiblioWaas (coördinator) volgde 28/01/2014 de Studiedag “Vree Mediawijze dag” – KVS Brussel (iMinds & Mediawijs.be) • BiblioWaas (coördinator) volgde 18/02/2014 – Studiedag “Voorlezen voor senioren” – Hogeschool Mechelen (Stichting Lezen & LINC) • BiblioWaas (coördinator) volgde op 25/03/2014 – Studiedag “Spelenderwijs Mediawijs” – De Markten Brussel (LINC)
3. BIBLIOWAAS ONDERSTEUNING BIJ GEMEENSCHAPPELIJKE PUBLIEKSACTIVITEITEN IN DE NEGEN WASE BIBLIOTHEKEN De BiblioWaas bibliotheken streven naar gemeenschappelijke initiatieven en projecten rond bibliotheekpromotie, leesbevordering, cultuureducatie, informatiebemiddeling, media-educatie en erfgoed. Deze werking richt zich naar alle inwoners uit de regio en naar specifieke doelgroepen in het bijzonder (scholenwerking, jongeren, baby’s en peuters, jonge ouders, anderstaligen, senioren...). In 2014 lag de focus op: (informatie) geletterdheid/cultuurspreiding/cultuurparticipatie & laagdrempeligheid: 3.1. BIBLIOWAAS: EEN BOEKBABY’S BOEKBABY’S REGIO
©Stichting Lezen
- Boekbaby’s: Boekbaby’s dankzij de BiblioWaas financiering waren in 2014 terug alle gemeenten in de regio Waasland ‘Boekbaby’s - gemeenten’. Boekbaby's (www.boekbabys.be) is een project van Stichting Lezen in samenwerking met de openbare bibliotheken en Kind en Gezin. Boekbaby's wil ouders en kleine kinderen laten genieten van boeken en voorlezen, wat goed is voor de (schooltaal)ontwikkeling van de kinderen, de band tussen ouder en kind en de leescultuur in het gezin. Het stimuleert de cultuurparticipatie van het gezin door bibliotheekbezoek aan te moedigen en het ondersteunt de bib medewerkers bij hun beleid voor jonge kinderen en de uitwerking ervan. Door de laagdrempelige opzet bereikt dit project alle lagen van de bevolking, wat bevestigd werd in de impactstudie waarvan de resultaten in juni 2014 officieel werden bekend gemaakt: http://boekbabys.be/new/media/samenvatting_onderzoek.pdf. Boekbaby’s gaat als volgt: jonge ouders die in een Boekbaby’s-gemeente wonen, krijgen van Stichting Lezen een pakket met babyboeken en informatie wanneer hun kind zes maanden oud is. Dat gebeurt via hun bezoek aan het consultatiebureau van Kind en Gezin. Een tweede (peuter)pakket kunnen ze ophalen in de plaatselijke bibliotheek als hun zoon of dochter 15 maanden oud wordt. Het project startte in 2005, intussen zijn er 76 Boekbaby’s-gemeenten in Vlaanderen. Van bij de pilootfase in 2005 met 10 Vlaamse gemeenten waren al 4 bibliotheken uit het Waasland betrokken bij het project (Beveren, Lokeren, Sint-Niklaas en Stekene). Enkele jaren later volgden de bibliotheken Temse en Sint-Gillis-Waas. Toen de voorwaarden om in het project in te stappen duurder werden, ondersteunde BiblioWaas het project voor de hele regio en hierdoor konden vanaf 2012 ook de bibliotheken Kruibeke, Moerbeke-Waas en Waasmunster Boekbaby’s pakketten aanbieden. In 2014 financierde BiblioWaas de kostprijs voor de 910 babypakketten van de bibliotheken die pas later (en dus betalend) instapten en de 1.390 peuterpakketten voor alle Wase bibliotheken.
3.2 3.2. MULTIMEDIA TRAJECT: MEE MET DE ‘TABLET, SMARTPHONE EN EE-READING CULTUUR’. Ook in 2014 wierp het BiblioWaas Multimedia traject dat in september 2012 opstartte, zijn vruchten af. Dit project bekwaamde het Wase bib personeel (in hun rol van intermediair en infobemiddelaar) in de nieuwe manier van omgaan met info en culturele producten via de actuele multimedia-apparatuur en in de toepassingsmogelijkheden ervan voor bestaande en nieuwe vormen van bibliotheekwerk, zowel bij intern gebruik backoffice en bij extern gebruik publiekswerking: rondleidingen, educatie, opzoeken van informatie en inlichtingenwerk. Vanaf 2013 en zo ook in 2014 organiseerden bibliotheken voor hun gebruikers regelmatig kennismakingsmomenten rond de nieuwe multimedia. Personeel van de bib geeft zelf les of assisteert externe
10
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
lesgevers en staat paraat tijdens de individuele ‘digitale vragenuurtjes’ of introductiesessies op maat van groepen. Zo profileert de bib zich als een interessante en laagdrempelige partner voor samenwerkingsprojecten. Drie door BiblioWaas aangekochte multimedia wisselpakketten kunnen verzameld worden tot één multimediaklas en werden ook in 2014 continu ingezet.
Traject wissel wisselpakket 1 wisselpakket 2 wisselpakket 3
1/02/2014 – 29/04/2014 bib Beveren bib Moerbeke bib Stekene
2/05/2014 – 30/07/2014 bib Sint-Niklaas bib Waasmunster bib Sint-Gillis-Waas
1/08/2014 - 30 /10/2014 bib Kruibeke bib Lokeren bib Temse
Dit BiblioWaas project stimuleerde onder het bib personeel een draagvlak om samen, zowel intern als met externe partners (scholen, centra voor volwassenenonderwijs, kansengroepen organisaties) de uitdagingen rond e-inclusie aan te gaan en volop in te zetten op levenslang/levensbreed leren, laagdrempeligheid en participatie. In 2014 werd deze BiblioWaas aanpak rond digitale geletterdheid, mediawijsheid en e-inclusie opgemerkt en als laureaat geselecteerd voor de E-award 2014 en als ‘goede praktijkvoorbeeld uit het werkveld’ in de kijker gezet in de brochure van de Digitale Week Vlaanderen 2014: http://www.digitaleweek.be/sites/default/files/document/eward_brochure2014.pdf
3.3 3.3. BUITENBEENTJES LEZINGENREEKS 2013 Tijdens de maanden oktober, november en december 2014 organiseerde BiblioWaas voor de 8ste keer de lezingenreeks Buitenbeentjes, die telkens eigenzinnige sprekers aan het woord laat in een reeks van 9 boeiende lezingen verspreid over het Waasland. Ditmaal rond het thema ‘leven in transitie’. Toehoorders genoten van de verhalen van de volgende sprekers:
Geert Kimpen (Maak goud van je leven), Erik Paredis (Transitie, de belofte van een betere wereld), Joz Motmans en Samuel Dali De Schepper (Transitie in/met jezelf als transgender persoon), Peter Tom Jones (Wie redt het klimaat? Op weg naar een ander klimaatbeleid), Bart Eeckhout (Gezin in transitie), Marita De Sterck (Overgangsrituelen en initiatieverhalen in verschillende culturen), Marcella Piessens (Overleven in oorlogstijd: prikkelende verhalen uit ‘de groote oorlog’),
11
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
Hadewijch Vanwynsberge (‘Geletterdheid’ in een sociale mediacultuur (‘Geletterdheid’ in een sociale mediacultuur). De lezing van Marieke Verbiest (Dementie: terug naar het verleden) werd helaas omwille van persoonlijke omstandigheden van de spreekster afgelast.
©BiblioWaas/Paul De Malsche: Buitenbeentje Bart Eeckhout in bib Sint-Gillis-Waas
Herkenbare promotie door de jaren heen: affiche (print- en internetversie) van de hand van © Fabworks
12
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
3.4 3.4. VOORBEREIDING PROJECT ‘VOORLEZEN AAN SENIOREN’ - VOORBEREIDINGSFASE In 2014 startte BiblioWaas met de voorbereiding van een project om vanuit de Wase bibliotheken kwalitatieve voorleesactiviteiten voor senioren (in WZC) in de regio Waasland te bevorderen. Naar aanleiding van 2013 (het “Jaar van het Voorlezen”) wilden enkele Wase bibliotheken die in hun dienstverlening reeds een service van wisselpakketten aan WZC voorzien, in deze WZC ook het voorlezen voor senioren ondersteunen en dit via een ruimere vrijwilligerswerking. Ze vonden inspiratie in de praktijk van experte José Franssen (Luisteren in je leunstoel, Nederland); vorming en studiedagen van organisaties als Stichting Lezen en LINC die in Vlaanderen bibliotheken en WZC aanmoedigen om een dergelijke voorleeswerking uit te bouwen en met de rijke ervaring van Jane Davies (The Reader Organisation), hier in België op gang getrokken via o.a. het Lezerscollectief. Na een voorbereidingsfase ging in maart 2014 een voorleesvrijwilligerswerking voor senioren in WZC van start vanuit bib Lokeren en in oktober 2014 vanuit de bib van Beveren. Ook in het najaar bereidde Bib Sint-Niklaas een uitbreiding van hun pilot voor en Bib Kruibeke de opstart van hun werking voor januari 2015. Het is de bedoeling dat alle negen Wase bibliotheken tegen eind 2015 een engagement rond voorlezen aan senioren in de steigers hebben zitten. In 2014 ondersteunde BiblioWaas dit proces met de begeleiding van de nieuw opgestarte werkgroep, een extra subsidie aanvraag bij Provincie Oost-Vlaanderen, het uittekenen van een vormingspakket voor de vrijwilligers en het bundelen van de expertise vanuit de opstartende bibliotheken en genoten vorming tot een draaiboek, als inspiratie voor de andere Wase bibliotheken. In het najaar 2014 ondersteunde BiblioWaas reeds 12 voorleesvrijwilligers met een training kwalitatief voorlezen, verzorgd door Frank Degruyter. BiblioWaas droeg het thema begin 2014 ook voor als Bachelorproef aan de opleiding ergotherapie van de Artevelde Hogeschool met de bedoeling om in het draaiboek ook het perspectief vanuit een WZC te kunnen meenemen; dit thema werd door een studente opgepikt (resultaat voorzien september 2015). Van bij aanvang zag BiblioWaas voor dit project interessante raakpunten met de erfgoedsector: bij het voorlezen kan men speciaal aandacht schenken aan lokaal erfgoedmateriaal en op die manier een potentieel geïnteresseerd publiek (bewoners, professionelen en vrijwilligers werkzaam in WZC) toe leiden naar het schitterende materiaal dat in Vlaamse Erfgoedbanken verzameld en ontsloten ligt maar in de zorgsector nog te weinig bekend is of gebruikt wordt. In het najaar presenteerde BiblioWaas, samen met bib Lokeren dit voorleesproject op de studiedag “Erfgoed en Zorg” georganiseerd door de Erfgoedcel Waasland, om de Wase zorgsector en (erfgoed)vrijwilligers bekend te maken met dit initiatief.
13
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
4. SAMENWERKING EN OVERLEG/ OVERLEG/ NETWERKING /MEEWERKEN AAN OF INSPELEN OP ACTIVITEITEN VAN ANDERE ACTOREN 4.1. INTERWAAS 4.1.1 4.1.1.BIBLIOWAAS EN INTERWAAS BiblioWaas maakt samen met de Erfgoedcel Waasland deel uit van het werkdomein Cultuur van Interwaas. Ook in 2014 stelde de coördinator van BiblioWaas agendapunten en nota’s op omtrent BiblioWaas voor het D.C. van Interwaas, leverde een periodieke bijdrage over BiblioWaas voor het ‘Infowaas’ tijdschrift van Interwaas en rapporteerde over de werking van BiblioWaas in het jaarverslag voor Interwaas.
14
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
4.1 4.1.2. BIBLIOWAAS EN ERFGOEDCEL WAASLAND (EGC W) Tussen beide coördinatoren was er jarenlang regelmatig informele informatie uitwisseling omtrent het reilen en zeilen in beide pijlers van het werkdomein Cultuur van Interwaas. In 2014 groeide dit uit tot een meer formeel overleg tussen coördinatoren en projectmedewerkers van de Erfgoedcel, met de intentie dit met meer regelmaat te laten plaatsvinden, in functie van projecten en activiteiten. Op 23/9/2014 focuste dit overleg zich op de plannen (en subsidie vooruitzichten) voor 2015 en op de mogelijke wederzijdse ondersteuning in het kader van het BW project Voorlezen Senioren in WZC (en dan specifiek het luik vorming rond opzoeken van lokaal erfgoedbronnen en het Erfgoedcel project rond reminiscentiekoffers). Zoals reeds vermeld participeerde BiblioWaas (coördinator + bib Lokeren: medewerker Annie Moenaert en voorleesvrijwilliger Klaartje Van Serveyt) op 08/11/2014 aan de Studiedag “Erfgoed en Zorg” – Kasteel Blauwendael Waasmunster, georganiseerd door Erfgoedcel Waasland. In de periode rond Erfgoeddag 2014 bracht elke bib, naar gewoonte, titels uit de bib samen in een informatieve stand voor de gebruiker rond het jaarlijkse Erfgoeddag thema; in 2014 was dit thema ‘Grenzeloos’. 4.2 4.2. ANDERE ACTOREN IN EN ROND HET WERKINGSGEBIED VAN INTERWAAS. INTERWAAS. BiblioWaas nam in 2014 deel aan de volgende overlegstructuren Op Waas niveau: overleg tussen Vormingplus Waas & Dender en BiblioWaas, 12/09/2014, Interwaas.
4.3 4.3. PROVINCIE OOSTOOST-VLAANDEREN 4.3.1. 4.3.1. Deelname aan overlegstructuren en expertise uitwisseling: Contactdag Regionale Samenwerking/Streekgericht Bibliotheekbeleid BiblioWaas nam deel aan de SBB Contactdag Streekgericht Bibliotheekbeleid (20/05/2014, CC De Mastbloem Kruishoutem) en presenteerde er samen met de andere Oost-Vlaamse bibliotheeksamenwerkingsverbanden haar tweejaarlijks overzicht van de projecten en activiteiten. BiblioWaas was aanwezig op de OVINOB jaarvergadering (28/11/2015, CC Stroming Berlare) waar o.a. de stand van zaken en toekomstperspectieven van de Provinciale bibliotheeksystemen werd voorgesteld. Naar aanleiding van het Vlaams Regeerakkoord en de onzekere situatie voor de bibsector en de regionale bibliotheeksamenwerking, initieerde BiblioWaas een apart overleg overlegmoment verlegmoment tussen de OostOost-Vlaamse bibliotheeksamenwerkingsverbanden (18/11/2014, bib Gent) om een gezamenlijke reactie t.a.v. Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz in gang te zetten.
4.3 4.3.2. Inspelen op activiteiten: CinéBib, Oost--Vlaanderen in samenwerking met MOOOV. CinéBib, een Cinema project aangeboden door de Provincie Oost MOOOV. Ook in 2014 maakten alle negen Wase bibliotheken gebruik van het wereldcinema project waarbij ze via een systeem van dvd-wisselcollecties aan de gebruiker gratis een collectie van ‘de andere film’-titels kunnen aanbieden. Het gaat hierbij om wereldcinema, kwalitatieve auteursfilms en documentaires. Hilde Van de Moortel (bib Kruibeke) is vanwege BiblioWaas afgevaardigd voor de stuurgroep van CinéBib. Regio vertelsessies In 2014 was het in onze regio de beurt aan Bib Lokeren en bib Moerbeke om in te gaan op het gratis aanbod van de 12de regiovertelsessies van de provincie Oost-Vlaanderen, met TcollectiefvertelT. Dit jaar stonden de vertellingen van en over indianen centraal. De vertelsessie voor kinderen vanaf 6 jaar: "UGH : verhalen van indianen" ging door in bib Lokeren op woensdag 22 oktober om 14:30u en de vertelsessie voor volwassenen "Rookpluimen: verhalen van de vlakte" ging door in bib Moerbeke op vrijdag 21 november om 20:00u. Moerbeke
15
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
©Provincie Oost-Vlaanderen: promotieaffiches voor de regiovertelsessies 2014
©Bib Moerbeke: Rookpluimen in de bib
Tento den Doodendraad (WOI) In 2014 gingen de bibliotheken Lokeren, Stekene, Kruibeke, Temse, Sint-Niklaas, Beveren dankbaar in op het gratis aanbod van tentoonstelling rond “De Doodendraad”. Deze productie die de Provincie Oost-Vlaanderen in 2013 ontwikkelde i.s.m. Comeet, in het kader van de herdenking rond de WOI, werd als reizende tentoonstelling aangeboden aan de bibliotheken van Oost-Vlaanderen en in het bijzonder aan de grensgemeenten. De Doodendraad of ‘Den draad’ was de elektrische draadversperring (van 2 m hoog en geladen met 2000 volt) aan de Oost- en Zeeuws-Vlaamse grens tijdens de Eerste Wereldoorlog om het smokkelen van mensen en goederen een halt toe roepen. Met sprekende foto’s en verhalen van vluchtelingen, verzetsstrijders, smokkelaars, spionnen, … bracht deze tento een stukje regionaal erfgoed in herinnering. De expertise met de publieksreacties in de bibliotheken Lokeren en Stekene waar de tento in onze regio eerst stond opgesteld, werd gedeeld zodat de volgende bibliotheken proactief promotie voerden en specifieke doelgroepen (zoals scholen, bewoners van WZC, verenigingen) extra tot een bezoek konden verleiden of stimuleren tot een intergenerationeel bezoek (grootouderskleinkinderen). Experten uit lokale heemkundige kringen en geïnteresseerde leerkrachten begeleidden bereidwillig bezoekmomenten. Erfgoedcel Waasland tipte ons hiervoor lokale contactpersonen.
©Provincie Oost-Vlaanderen: begeleidende publicatie bij de rondreizende tentoonstelling.
16
BIBLIOWAAS / Jaarverslag 2014
4.4 4.4. NETWERKING MET ANDERE ACTOREN UIT DE BIBLIOTHEEK BIBLIOTHEEK EN CULTURELE SECTOR OP VLAAMS NIVEAU •
BiblioWaas (coördinator) was op 13/06/2014 aanwezig bij de Presentatie van de Onderzoeksresultaten rond Boekbaby’s – Kind & Gezin Brussel (Stichting Lezen)
•
BiblioWaas (coördinator) participeerde in de VVBAD workshop ‘de openbare bib heruitvinden’ (28/11/2014, Koninklijke Bibliotheek Brussel). Het ging om een voorbereidende overlegworkshop met professionals uit de sector openbaar bibliotheekwezen rond constructieve richtlijnen vanuit de sector voor Vlaams minister van Cultuur, als voorbereiding op de gedachtenwissel tussen de Commissie voor Cultuur (Jeugd, Sport, Media) van het Vlaams Parlement met de cultuursector (15/01/2015).
•
De coördinator van BiblioWaas is ook actief op KENNISKANTOOR, een sociaal platform waar bibliotheken in Vlaanderen kennis uitwisselen.
5. FINANCIËN Structurele werkingssubsidie werkingssubsidie vanuit de Provincie OostOost-Vlaanderen Voor de dagelijkse werking gebruikt BiblioWaas de structurele subsidie ter ondersteuning van de samenwerking tussen openbare bibliotheken in het kader van het Streekgericht Bibliotheekbeleid (SBB) van de dienst Kunst en Cultuur van de Provincie Oost-Vlaanderen. Deze structurele subsidie bestaat uit een forfaitair bedrag per inwoner van het samenwerkingsverband dat jaarlijks door de Bestendige Deputatie, binnen de grenzen van het begrotingskrediet, wordt bepaald. De subsidie wordt steeds berekend op basis van de recentste in het Belgisch Staatsblad gepubliceerde gegevens betreffende het inwonersaantal van de gemeenten. In 2014 werkte BiblioWaas met de subsidie toegekend voor 2013 waarbij het forfaitair bedrag bepaald werd op 0,3054 euro per inwoner, dus: 260.124 inw. X 0,3054 EUR = €79.441,87 Financieel overzicht in een notendop: Budget BiblioWaas werkjaar 2014 2014 Overdracht werkingsmiddelen van het werkjaar 2013 naar werkjaar 2014 Werkingssubsidie POV. 2013 voor 2014 Totaal beschikbaar budget 2014
Bedrag + € 6.238,53
Totaal van de uitgaven in 2014 Saldo budget BiblioWaas werkjaar 2014 2014 overgedragen naar werkjaar 201 2015
- € 82.165,89
+ € 79.441,87 + € 85.680,40
+ € 3.514,51
Een meer gedetailleerd financieel overzicht is te vinden in bijgevoegd excel formulier.
BiblioWaas, MVD, 28 april 2015.
17