Beweging. Roze Zaterdag Wereldhumanismedag Erkenning voor hvo Midwintermaaltijd. juni juli augustus 2009

Beweging • Roze Zaterdag • Wereldhumanismedag • Erkenning voor hvo • Midwintermaaltijd

22 juni • juli • augustus 2009

Colofon Beweging nummer 22 juni • juli • augustus 2009

Beweging is een kwartaaluitgave van de Humanistische Alliantie Haaglanden. De redactie behoudt zich het recht voor om kopij in te korten of te weigeren.

Kopij Kopij voor Beweging kunt u sturen aan: [email protected] of: Redactie Beweging Postbus 13815 2501 EV Den Haag De volgende deadline: 27 juli 2009

De makers Redactie Anne Marie Boorsma, Niek Langeweg (eindredactie), Yvonne Notenboom. Ontwerp en opmaak Elies van der Linden [email protected] Druk Drukkerij Excelsior Den Haag

Gratis abonnement Indien u Beweging gratis thuis wilt ontvangen, kunt u zich aanmelden voor een gratis abonnement. Bel 070 3303903 of mail [email protected] U kunt het abonnement op deze wijze ook opzeggen.

Foto op omslag: De overheid bekostigt het hvo-onderwijs vanaf september 2009.

Inhoudsopgave Hanne Bikker: Zwijgen is goud pagina 4

Interview: Thea Moree pagina 5

Het postulaat 8: volledigheid pagina 8

“Zelf denken” pagina 9

10 vragen aan Gerrit Vennema pagina 11

Erkenning voor hvo pagina 12

Humanisten op Roze Zaterdag pagina 13

Agenda pagina 14

Nieuws & aankondigingen pagina 16

Contactgegevens pagina 27

Beweging

juni 2009

Hanne Bikker Zwijgen is goud

Al jaren ging-ie naar de begraafplaats, met of zonder zijn vrouw. Ieder jaar versierden ze een klein kerstboompje op het graf van zijn schoonmoeder. Ieder jaar zorgde hij ervoor dat het in januari weer keurig werd afgetuigd. Dit jaar zou de laatste keer zijn en of hij de slingers en ballen die al die keren de dood een gouden randje hadden gegeven (voor de achterblijvers), maar gewoon wilde weggooien. Natuurlijk, duidelijk. Daar ging-ie weer op z’n fiets, bijna tachtig maar nog kracht genoeg. En daar kwam-ie weer. Klus geklaard. Wel zonde van die mooie nieuwe ballen, maar toch maar weggegooid. Toen zijn vrouw en schoonzussen een paar dagen later het juiste pad op de begraafplaats opdraaiden, moesten ze lachen. Daar stond het kerstboompje - de ballen en slingers er nog in. Verkeerde boompje te pakken gehad. Had meneer Alzheimer het toch nog gewonnen. Waar gebeurd en - hoewel lachwekkend waar getreurd. De meeste verhalen van de laatste jaren zijn minder grappig. Zorgen, woede, verdriet, steeds meer oude en steeds minder nieuwe herinneringen,

fysiek ongemak, vrienden die met bosjes tegelijk omvallen. Praten gaat moeilijker en dat terwijl na vijftig jaar huwelijk, een huis vol klein-, schoon- en eigen kinderen praten nog steeds cruciaal is, zo leuk kan zijn, voor hem en voor ons. Zwijgen is goud krijgt zo een zuur bijsmaakje . . . of is het de zogenaamd verlichte, onrustige geest in mij die het nog niet wil accepteren? Nog niet wil weten dat het minder wordt. Ja, ik weet dat het leven eindig is en je tegen die tijd minder te willen hebt en minder te hebben wilt. Zou dat misschien rust geven, zou ik steeds minder willen? Nog even niet. Ik wil nog honderd jaar weten wie m’n kinderen zijn! Laat me nog even dansen op de vulkaan. En ondertussen? Ondertussen houden we hem bij de les en nemen we hem zo min mogelijk kwalijk, doneren we gretig voor onderzoek naar medicijnen, letten we op zijn vrouw, zijn we blij als-ie z’n fiets uit de garage haalt en de zon en z’n strand tegemoet fietst. En ik denk aan alle harde werkers in onze huizen die iedere dag weer voor hen zorgen en de mens achter de bewoner zien. (En ik zwijg.) Hanne Bikker, voorzitter Humanistische Alliantie Haaglanden

4

Beweging

juni 2009

Interview Thea Moree: “De mens is het uitgangspunt” Door: Niek Langeweg

Na een periode van (landelijke) reorganisatie is de Humanistische Uitvaartbegeleiding voor de provincie Zuid-Holland weer helemaal terug. De belangstelling voor humanistische sprekers bij uitvaarten neemt zelfs toe. Daardoor groeit ook de behoefte aan nieuwe vrijwilligers voor dit mooie en dankbare werk, zegt Thea Moree, coördinator van de Humanistische Uitvaartbegeleiding in Zuid-Holland. Wat houdt het werk van de Humanistische Uitvaartbegeleiding in? Wij zijn een groep vrijwilligers die op verzoek van nabestaanden spreken tijdens een begrafenis of crematie. Er zijn verschillende redenen waarom de familie een beroep op ons doet. Als iemand overlijdt komt er veel op de nabestaanden af: er zijn niet alleen veel en soms heel diepe emoties, maar er moet tegelijkertijd ook zo enorm veel geregeld worden. In die hectische dagen komt de naaste familie er vaak niet toe om hun gedachten en gevoelens op papier te zetten. Anderen denken dat ze het zelf niet zo goed kunnen. Hoe gaat een vrijwillige spreker te werk? De vrijwilliger bezoekt de nabestaanden. Tijdens dat bezoek komen de herinneringen aan de overledene boven. Dat kan

heel emotioneel zijn, maar er wordt vaak ook gelachen. De humanistische uitvaartspreker verwerkt de informatie in een mooie toespraak die recht doet aan de overledene. Meestal draagt de vrijwilliger deze toespraak voor, maar het is ook mogelijk dat een familielid of vriend van de nabestaande de tekst uitspreekt. De familie kan ons ook vragen om te helpen bij de ‘vormgeving’ van de uitvaart. Bijvoorbeeld bij de muziekkeuze of bij ceremoniële handelingen.

Thea Moree

Wat is er humanistisch in deze benadering? Het humanisme gaat ervan uit dat ieder mens zelf verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen leven. Bij ons is de mens dus

Beweging

5

juni2009

Interview het uitgangspunt: het is ons streven om tijdens de uitvaart een beeld te schetsen dat recht doet aan de persoon van de overledene. Het leven van de overledene en wat hij of zij heeft betekend voor zijn of haar omgeving, staat altijd centraal in de toespraak. En wat de uitvaart zelf betreft: wij kunnen de familie wel adviseren over de vormgeving, maar ook hierin staan keuzevrijheid en eigen verantwoordelijkheid centraal. Het lijkt me nogal ingrijpend werk. Het is vooral mooi werk. De families zijn altijd dankbaar dat wij hen hebben geholpen bij de uitvaart in een periode die voor hun chaotisch en moeilijk is. Het is inderdaad ook heel intensief werk. In een paar dagen tijd kom je heel dicht bij de familie. Je hoort heel veel persoonlijke informatie en je ziet de emoties van de betrokkenen. Een vrijwilliger moet de goede balans vinden tussen betrokken zijn en afstand bewaren. Wij komen namelijk bij de famlie binnen als spreker op de uitvaart, niet als hulpverlener. Na de uitvaart neem je weer afscheid van de familie, dan ben je klaar. Als het contact goed is geweest, kan dat wel lastig zijn. Hoe begeleiden jullie vrijwilligers? Elke vrijwilliger krijgt een professionele opleiding van twee weekenden. Daarna loopt hij – of zij – ‘stage’: eerst gaat hij twee maal mee met een ervaren spreker,

6

Beweging

juni 2009

en vervolgens gaat een ervaren spreker twee maal mee met hem. Ten slotte zijn er nog verschillende terugkomdagen. Een vrijwilliger die zelfstandig werkt, is dus gedegen voorbereid. Ook houden we regelmatig intervisiebijeenkomsten, waarop de vrijwilligers over hun ervaringen kunnen spreken en op elkaar kunnen reageren.

Een vrijwillige spreker bij een uitvaart.

Jullie zoeken nieuwe vrijwilligers. Waar moeten zij aan voldoen? In principe kan iedereen vrijwillige uitvaartspreker worden, maar het zal duidelijk zijn dat je dit werk pas kunt doen als je al wat levenservaring hebt. Je kunt je beter in de situatie van nabestaanden verplaatsen, als je zelf weet wat het is om afscheid van iemand te moeten nemen. Daarnaast moeten vrijwilligers een beetje stevig in hun schoenen staan.

Interview En natuurlijk moeten ze de taal goed beheersen, een toespraak kunnen schrijven en gemakkelijk in het openbaar kunnen spreken. En niet onbelangrijk: we vragen ook flexibiliteit in verband met de beschikbaarheid: als je wordt ingezet, moet je onmiddellijk op pad. Dit werk laat zich niet goed plannen. Soms is het een tijdje rustig, en ineens word je een paar keer achter elkaar gevraagd. Is er veel belangstelling voor humanistische sprekers? Jazeker. Op dit moment hebben wij 17 sprekers die gezamenlijk per jaar tijdens 150 uitvaarten spreken. Dit aantal neemt toe. Dat heeft onder andere te maken met de Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning. Als gevolg van die wet hebben de geestelijk verzorgers geen budget meer voor dit werk. Een organisatie als Medisch Centrum Haaglanden heeft nu ook belangstelling voor ons werk getoond.

Wilt u contact met een humanistische uitvaartspreker? Dan kunt u bellen met T 010 482 48 81. Onze coördinatoren zijn zeven dagen per week bereikbaar. Wanneer zij even niet aanwezig zijn, kunt u het antwoordapparaat inspreken en dan wordt u zo spoedig mogelijk teruggebeld. Voor het inzetten van de begeleiders vragen wij maximaal € 185. Dit bedrag is nodig voor het in stand houden van de organisatie van deze dienstverlening.

Denkt u dat dit mooie werk iets voor u is en bent u minimaal 10 maal per jaar beschikbaar? Een uitvaart begeleiden kost gemiddeld ongeveer drie dagdelen. U krijgt een onkostenvergoeding van € 40 per uitvaart. Meer informatie kunt u krijgen op T 010 482 48 81.

Meer informatie over de Humanistische Uitvaartbegeleiding vindt u op www.humanistischeuitvaart.nl.

Beweging

7

juni 2009

Het Postulaat de volledigheid

8

De organisaties in de Humanistische Alliantie Haaglanden delen een humanistische visie op mens en wereld. Jaap van Praag formuleerde die humanistische visie in 10 postulaten: vijf die het humanistisch mensbeeld en vijf die het humanistisch wereldbeeld verwoorden (Grondslagen van humanisme, 1978). Deels zijn deze postulaten gebaseerd op onze (wetenschappelijke) ervaringskennis; voor zover de werkelijkheid (nog) ongekend is, houden ze een bewuste, humanistische keuze in. Welke zijn die postulaten en wat betekenen ze in de praktijk? Jos de Wit (historicus) geeft een kort commentaar op de postulaten van Van Praag. Dit maal het achtste postulaat: de volledigheid. Het achtste postulaat (en het derde postulaat over de wereld) van Van Praag is de volledigheid van de wereld. Daaronder verstaat Jaap van Praag het feit dat er geen andere werkelijkheid achter, naast of voor de wereld is die wij kennen. Humanisten erkennen dan ook geen ingrijpen of sturing van buitenaf in deze wereld. Uit het postulaat van de volledigheid volgt ook dat er in principe geen grenzen zijn aan het kunnen kennen van de werkelijkheid van deze wereld door de mens. Door de eeuwen heen heeft de mens steeds meer inzicht gekregen in hoe onze wereld werkt en in elkaar steekt en er zijn voor de humanist a priori geen heilige waarheden die niet gekend mogen of kunnen worden. De volledigheid van de wereld wil niet zeggen dat de wereld volmaakt is, dat is volgens de humanist een menselijk waardeoordeel dat losstaat van de werkelijkheid zoals die zich aandient. De volledigheid van de wereld wil ook niet zeggen dat wij alles weten en begrijpen, want de wereld gedraagt zich nog steeds onvoorspelbaar en het is hoogst

8

Beweging

juni 2009

twijfelachtig of de mens ooit in staat zal zijn zoveel te weten van deze wereld dat hij de toekomst kan voorspellen. Er is echter niet meer inzicht over de wereld aanwezig dan de mens op dit moment heeft, er is geen goddelijke of transcendente werkelijkheid die op voorhand onkenbaar is voor de mens. Het bestaan van de wereld is voor veel godsdienstige mensen niet aanvaardbaar zonder het geloof in een hemel, een hel, een hiernamaals, een god of een godenwereld, zaken die voor het menselijk verstand niet toegankelijk zijn. Het feit dat er niets buiten deze wereld is is een tamelijk recent inzicht dat een cultuurschok heeft betekent voor de mens. Zoals Nietzsche al door de mond van Zarathustra zei: God is dood en jullie hebben hem gedood. De existentiële leegte die paradoxaal genoeg de keerzijde is van de volledigheid van de wereld blijft voor de humanist een uitdaging om te accepteren en te vullen met een eigen betekenis en interpretatie die hij geeft aan deze wereld.

“Zelf denken” Door: Lies Groeneveld

In onze samenleving vinden we het belangrijk dat mensen zelfredzaam zijn, als onafhankelijke individuen hun leven vorm geven, hun waarden bepalen, hun eigen keuzes maken, enzovoort. Het recht op zelfbeschikking hoort daarbij. Als het gaat om het levenseinde is duidelijk dat iemand die de weloverwogen wens heeft op een zelfbepaald moment waardig te sterven, dat niet altijd op eigen houtje kan realiseren. Hij is dan afhankelijk van de uit solidariteit verleende hulp van bevoegde medemensen. Maar in het leven vóór die laatste fase, kan een mens die gezond en wilsbekwaam is zijn lot in eigen hand nemen, zo wordt aangenomen. ‘Zelf denken’ is dan ons motto. Maar hoe doe je dat, in een wereld die je bombardeert met informatie waar je niks van snapt? De werkelijkheid is niet alleen buitengewoon complex, maar ook nog eens veranderlijk en meerduidig. Je kunt pas zelf denken - je ondervindingen duiden - binnen een afgebakend stukje werkelijkheid en met behulp van kennis en zienswijzen die je als denkgereedschap binnen een sociaal verband hebt meegekregen. Mensen zijn sociale dieren. We zijn wat we zijn door interactie met medemensen en kunnen niet leven zonder. Er leven onder ons heel wat mensen met wellicht goede ideeën en bedoelingen die helaas, door welke oorzaak dan ook, in sociaal isolement terecht zijn gekomen en nergens

meer aansluiting kunnen vinden. Sommigen hebben geen partner en geen werkkring (meer), anderen komen uit een ander land. Hoeveel van zulke eenzamen er zijn, valt moeilijk te schatten, want ze worden niet opgemerkt. Zij moeten voortdurend zelf actie ondernemen om onder de mensen te komen en niet van de werkelijkheid vervreemd te raken. Maar wat zij ook doen: geen mens is geïnteresseerd in wie zij eigenlijk zijn en wat er in hen omgaat. Wat zij ‘zelf denken’ doet er niet toe, want er is niemand met wie hij zijn gedachten kan delen. De aandacht gaat over het algemeen uit naar mensen die collectief zielig gevonden worden, maar niet naar mensen die nergens bij horen. Dat moet beter kunnen. Ik wil daarom iedereen oproepen zich wat minder af te schermen binnen de eigen vertrouwde kringen van familie, vrienden en veronderstelde geestverwanten en wat meer aandacht te hebben voor de buitenstaander: wie is hij en wat heeft hij te bieden? Wie solidariteit ervaart, kan als mens functioneren en een bijdrage leveren die ertoe doet. Het zal duidelijk zijn dat ik vind dat de leuze van het Humanistisch Verbond: ‘Zelf denken, samen leven’ niet deugt. Beter zou zijn: ‘Samen leven, zelf denken’.

Beweging

9

juni 2009

Interview 10 vragen aan Gerrit Vennema Door: Anne Marie Boorsma

Gerrit Vennema (56) is dichter, model op kunstacademies en postmedewerker in de zakelijke dienstverlening. Hij heeft een aantal dichtbundels in eigen beheer uitgegeven en is meer dan eens als dichter te gast geweest bij het Humanistisch Verbond Haaglanden. Wat is de laatste humanistische activiteit in Haaglanden die je hebt bijgewoond en wat vond je ervan? De nieuwjaarsborrel tijdens het Humanistisch Café in Basta. Het was er erg gezellig. Wat is jouw definitie van humanisme? Gelijkwaardigheid, denk ik, ook bij de onvermijdelijke ongelijkheid tussen mensen. Hoe humanistisch ben jijzelf? Ik probeer iedereen gelijkwaardig te behandelen, maar merk dat ik toch wel eens te snel een oordeel vorm. Wat mis jij zelf bij het humanisme? Ik mis vaak een scherp randje en ook wat meer zelfspot. Wat is jouw definitie van geluk? Alleen of samen vervulling vinden, dat gaat verder dan bevrediging. Heeft het leven zin? Sinds ik weet dat reïncarnatie bestaat, heeft het leven voor mij zin. Op mijn

10

Beweging

juni 2009

negentiende voelde ik dat ik een draad oppakte uit een vorig leven: dat heeft mijn leven veranderd.

Gerrit Vennema

Ben je met een geloof opgevoed? Ja, gereformeerd. Maar sinds mijn vijftiende heb ik me van de kerk afgekeerd en mijn eigen, meer boeddhistische levensvisie ontwikkeld Is er toch meer tussen hemel en aarde? Ja, tussen hemel en aarde bevindt zich al het zichtbare én het onzichtbare. Groeien humanisten en gelovigen naar elkaar toe? Daar heb ik niet zo’n zicht op. Voor mij werken de dogma’s van de kerk alleen maar vervreemdend, zoals recente uitspraken van de paus. Wat zou je van de daken willen schreeuwen? Ik hoef niet zo nodig te schreeuwen. Ik lees liever ingetogen een gedicht voor.

Erkenning voor hvo Door: Lies Groeneveld

Vanaf september 2009 bekostigt het Rijk leraren humanistisch vormingsonderwijs op openbare basisscholen hetzelfde als andere leraren. De hvo-leraren verzorgen facultatieve lessen onder schooltijd voor kinderen wiens ouders daarom vragen. Zij ontvangen nu nog meestal een vrijwilligersvergoeding. Net als andere leraren moeten leraren hvo (en godsdienstig vormingsonderwijs) voldoen aan de bekwaamheidseisen die de wet stelt. Stichting HVO, die zich richt op de professionalisering van hvo-leraren, is zeer verheugd dat hiermee het voortbestaan van kwalitatief hoogwaardig hvo op openbare basisscholen is gewaarborgd. Dit is een erkenning waar sommigen niet meer op durfden hopen. HVO zal de ingeslagen weg kunnen blijven volgen: middels onze opleiding en bijscholingsaanbod blijven werken aan professionalisering van onze hvo-leraren. Los van dit perspectief wordt er in Den Haag gedurende het huidige schooljaar al door HVO aan de weg getimmerd. Ongeveer anderhalf jaar geleden heeft de directie van de Haagse Nutsscholen ons verzocht om op hun scholen lessen hvo te verzorgen. Er zijn zeven Haagse Nutsscholen met een gevarieerde populatie van 1600 leerlingen uit 1000 gezinnen. De vraag om hvo-lessen kwam aanvankelijk via de oudercommissie. Men wilde iets doen aan levensbeschouwelijke vorming

en dan liefst vanuit een “neutraal” uitgangspunt. Het is duidelijk dat humanisme niet neutraal is, maar in plaats van de waarheid verkondigt, “waarheden” kritisch onderzoekt. Daarin sluit het aan bij de uitgangspunten van het Nutsonderwijs. Men vindt het daar belangrijk dat kinderen leren over levensovertuigingen, meningen en culturen. Daarnaast moeten kinderen daar, zeker in deze tijd , samen over, en vanuit leren communiceren, zonder angsten/vooroordelen. Als verbindend thema werd daarom voor hoop gekozen. De leerlingen leren allerlei hvo-vaardigheden zoals dialoog voeren, gevoelens en mening uiten, je in een ander (het andere) inleven, luisteren, kiezen, verantwoordelijkheid nemen, rekenschap geven, kortom samen oefenen, onderzoeken, spelen, botsen en oplossingen bedenken. Het zijn geen lessen waarin alleen gepraat wordt, maar zoveel mogelijk variatie aan werkvormen worden gebruikt om het “leren” op veel manieren te laten ervaren. Tegelijkertijd wordt er aan verschillende producten gewerkt die de inhoud van de lessen verbeelden en die op 27 juni tijdens Kinderparkpop geëxposeerd gaan worden.

lees verder op pagina 26

Beweging

11

juni 2009

Roze Zaterdag De traditionele Roze Zaterdag vindt dit jaar plaats op zaterdag 20 juni in Den Haag. Het evenement ontvouwt zich op één van de mooiste plekken van de Haagse binnenstad: het Lange Voorhout. Voorafgaand aan de Roze Zaterdag is er onder vlag van Roze Week (13 t/m 20 juni) een kleurrijk en gevarieerd programma met extra activiteiten die voor diepgang zorgen. Roze Zaterdag sluit de Roze Week af. In het Comité van Aanbeveling zitten onder anderen de wethouders Bert van Alphen en Frits Huffnagel, Gay Krant-eigenaar Henk Krol en Haags cabaretier Sjaak Bral.

Emancipatie Roze Zaterdag komt voort uit de opstand bij het New Yorkse homocafé Stonewall Inn. Na jarenlange treiterijen en geweldplegingen door de New Yorkse politie besloot het bezoekende publiek van homoseksuele mannen, lesbische vrouwen en travestieten om eindelijk terug te vechten. Deze opstand vormde een keerpunt in de geschiedenis van de homobeweging. Dit jaar is het overigens precies 40 jaar geleden dat de New Yorkse politie het café Stonewall Inn binnenviel. Hoewel er na Stonewall Inn al veel is gebeurd op het roze front, is de homo-emancipatie nog geen ‘gewonnen race’. Roze Zaterdag en de daar aan voorafgaande Roze Week zet de thematiek nadrukkelijk op de kaart en draagt wezenlijk bij aan het continue proces van homo-emancipatie.

12

Beweging

juni 2009

Hivos Hivos is hoofdsponsor van Roze Zaterdag en is die dag aanwezig met een podium en een paviljoen. Ook biedt Hivos – in samenwerking met COC Haaglanden – tijdens de Roze Week een kleurrijk en gevarieerd programma om begrip en solidariteit te krijgen voor homo-emancipatie in ontwikkelingslanden. Zo zijn er debatten en lezingen met de emancipatie en acceptatie van de homogemeenschap als leidraad. Het doel is om zoveel mogelijk delen van de bevolking - in Den Haag, in heel Nederland en zelfs daarbuiten - te bereiken, en wel onder de vraag Sexual Diversity: A Global Celebration? Zo gaat vrijdag 19 juni de documentaire Victor en Georgina in première, een documentaire over twee trans-personen uit Uganda. De documentaire geeft een indringend beeld van de homo-emancipatie in Uganda en maakt duidelijk waarom internationale aandacht en solidariteit noodzakelijk is.

Humanistisch Verbond De afdeling Haaglanden van het Humanistisch Verbond is op dit moment in overleg met andere levensbeschouwingen over een gezamenlijke bezinningsbijeenkomst. Hou voor meer informatie hierover de websites in de gaten, of stuur een e-mail met uw vraag naar [email protected].

Meer weten? Kijk op www.rozezaterdag.com of www.hivos.nl.

Zorg en diensten op basis van identiteit – kwaliteit – humane waarden – menselijke maat

Voor wonen, welzijn en zorg in Loosduinen en Moerwijk Services • • • • • • • • • •

zorgabonnement Zeker Thuis persoonlijke zorg en verpleging huishoudelijke zorg en begeleiding alarmering seniorenrestaurant met ambachtelijke maaltijden kortdurend verblijf dagverzorging recreatieve en culturele activiteiten persoonlijk advies gratis inloopspreekuren en gratis internetcorner

Wonen met zorg • • • •

met een verblijfsindicatie particulier wonen met mogelijkheid inkopen zorgpakketten met aanvullende verpleeghuiszorg privacy staat voorop

Belangstelling? Bel het servicepunt of kom langs.

Erasmusplein 87 2532 RG Den Haag 070 330 39 03 www.coornhertcentrum.nl

De Savornin Lohmanlaan 202 2566 AW Den Haag 070 447 02 22 www.duinhage.org

Catharina van Rennesstraat 8 2551 GM Den Haag 070 447 02 22 www.wijndaelercentrum.nl

Agenda Meer informatie over de activiteiten in Nieuws & Aankondigingen Raadpleeg de agenda ook op www.human.nl Vrijdag 29 mei Beging cursus kunstgeschiedenis: Theater en beeldende kunst, 1909-2009. Zie ook www.annemarieboorsma.nl. Maliestraat 12 (€50/€45; 10.00 uur)

Zondag 7 juni CoornhertCentrum. Bezinningsbijeenkomst o.l.v. Wieger Groenewoud. Thema: Contact. Erasmusplein 87 (gratis/€2; 10.15 uur)

Zondag 7 juni Modern Beraad. Bezinningsbijeenkomst met prof. C.W. Maas. Onderwerp: De relatie tussen een open levenshouding en zinsonthulling. Laan van Meerdervoort 1a (gratis; 10.30 uur)

Zaterdag 13 juni Hivos. Start van de Roze Week. Op de bres voor homo-emancipatie in ontwikkelingslanden. Zie ook www.rozezaterdag.nl.

Zondag 14 juni HV Haaglanden. Rondleiding Gemeentemuseum. Neem eigen kortingskaart mee! Gemeentemuseum (toegangskaartje; 15.00 uur)

Zondag 14 juni HV Haaglanden. Midzomermaaltijd met muziek. De Sierkan (€ 13; 16.15 uur)

Zaterdag 20 juni Hivos en HV Haaglanden. Roze Zaterdag. Zie www.rozezaterdag.nl. Lange Voorhout e.o. (gratis)

Zondag 21 juni Wereldhumanismedag. Korte films op tv en internet. Zie ook: www.human.nl.

Dinsdag 23 juni HV Leiden & O. Eten in humanistische kring. La Bota. Vooraf aanmelden. Herensteeg 9, Leiden (op eigen rekening, 18.30 uur)

Donderdag 2 juli HV Leiden & O. Ontmoeting rondom een vraag, tijdens de Humanistische Salon. Rapenburg 103, Leiden (gratis; in de middag)

Zondag 5 juli CoornhertCentrum. Bezinningsbijeenkomst o.l.v. Wieger Groenewoud. Thema: Zomer. Erasmusplein 87 (gratis/€2; 10.15 uur)

Zondag 2 augustus CoornhertCentrum. Bezinningsbijeenkomst o.l.v. Wieger Groenewoud. Thema: Geloven. Erasmusplein 87 (gratis/€2; 10.15 uur)

Zondag 2 augustus HV Leiden & O. Kapstokgesprek over actueel onderwerp. Svp vooraf aanmelden via T 071 51 55 208. S. Vestdijklaan 18, Oegstgeest (gratis; 11.00 uur)

Donderdag 13 augustus HV Leiden & O. Open Salon voor studenten. Meer informatie bij Jos. Scheepmaker: T 071 541 50 47

September UvH. Cursus Zingeving en Macht in Organisaties. Zie ook: zingevingenprofessie.uvh.nl.

Dinsdag 1 september NVVE. Deadline essaywedstrijd.

Zie ook: www.nvve.nl.

Zondag 6 september HV Leiden & O. Kapstokgesprek over actueel onderwerp. Svp vooraf aanmelden via T 071 51 55 208. S. Vestdijklaan 18, Oegstgeest (gratis; 11.00 uur)

Zondag 13 september Modern Beraad. Bezinningsbijeenkomst Mw. Dr. S.E. van IJssel, onderwerp: Spirituele levenskunst. Laan van Meerdervoort 1a (gratis; 10.30 uur)

Dinsdag 15 september HV Haaglanden. Bezinningsbijeenkomst ter gelegenheid van Prinsjesdag. Grote Kerk (gratis; 10.30 uur)

Dinsdag 22 september HV Leiden & O. Eten in humanistische kring. Annie’s. Hoogstraat 1a, Leiden (op eigen rekening; 18.30 uur)

Donderdag 24 september HVO. Start opleiding leraar Humanistisch vormingsonderwijs en Levensbeschouwing. Zie ook: www.hvo.nl.

Zondag 27 september Modern Beraad. Bezinningsbijeenkomst met drs. Th.M.L. van Leeuwen. Laan van Meerdervoort 1a (gratis; 10.30 uur)

Zondag 4 oktober HV Leiden & O. Kapstokgesprek over actueel onderwerp. Svp vooraf aanmelden via T 071 51 55 208. S. Vestdijklaan 18, Oegstgeest (gratis; 11.00 uur)

Dinsdag 20 oktober HV Leiden & O. Eten in humanistische kring. Entrekoos. Steenstraat 51, Leiden (op eigen rekening; 18.30 uur)

Zondag 1 november HV Leiden & O. Kapstokgesprek over actueel onderwerp. Svp vooraf aanmelden via T 071 51 55 208. S. Vestdijklaan 18, Oegstgeest (gratis; 11.00 uur)

Zaterdag 14 november Humanistisch Vredesberaad bestaat 25 jaar. Zie ook: www.humanistischvredesberaad.nl

Zondag 6 december HV Leiden & O. Kapstokgesprek over actueel onderwerp. Svp vooraf aanmelden via T 071 51 55 208. S. Vestdijklaan 18, Oegstgeest (gratis; 11.00 uur)

Nieuws & aankondigingen juni • juli • augustus 2009

HUMAN Nieuwe voorzitter HUMAN Sophie in ‘t Veld is benoemd tot de nieuwe voorzitter van de Stichting Humanistische Omroep (HUMAN). Zij volgt Gijs de Vries op, die door zijn benoeming tot lid van het college van de Algemene Rekenkamer moest terugtreden als voorzitter van HUMAN. Sophie in ‘t Veld (45) is lid van het Europees Parlement namens D66.

onafhankelijk van overheid of andere machthebbers, een emancipatieproces in hun land in gang hebben gezet. Centraal staan daarbij de humanistische waarde ‘regie over eigen leven’, en het streven naar een rechtvaardige wereldsamenleving, waarin democratie en mensenrechten gelden voor iedereen! Het is de bedoeling dat de filmpjes verspreid worden over websites van lidorganisaties van de Humanistische Alliantie, partnerorganisaties van Hivos, internationale humanistische organisaties en op Wereldhumanismedag zondag 21 juni te zien zullen zijn op de Nederlandse televisie. Wilt u meer weten over Wereldhumanismedag en andere evenementen? Via

Sophie in ‘t Veld

www.human.nl en de HUMAN-nieuwsbrief blijft u op de hoogte!

Wereldhumanismedag De Humanistische Alliantie werkt samen met de humanistische omroep HUMAN, VPRO en Hivos aan een wel heel speciale Wereldhumanismedag. Op zondag 21 juni wordt Wereldhumanismedag namelijk écht iets van de gehele wereld! In een aantal korte films van Metropolis TV wordt op deze bijzondere humanistische feestdag aandacht besteed aan mensen die geheel vanuit eigen kracht,

16

Beweging

juni 2009

Alliantiedag Heeft u de Alliantiedag van 20 maart in Den Haag gemist? Of was u er wel en wilt u zichzelf en de anderen nog eens terugzien? Sander Bruggink heeft voor HUMAN een korte impressie gemaakt, die op Youtube is te zien. www.youtube.com/user/omroephuman

Sander Bruggink, stagiair van HUMAN, maakte een videoverslag van deze Alliantiedag met het thema ‘Virtuele Ontmoetingen’. Staat u er ook op? Bekijk snel de video op het Youtube kanaal van Human... U kunt de film ook ‘embedden’ op uw eigen website. Benieuwd naar andere impressies van deze dag? Het Humanistisch Verbond publiceerde een uitgebreid verslag van deze dag op haar website en op www.human.nl kunt u meer lezen over de toespraak van Lodewijk de Waal en de parallelsessie van Humanistisch Vormingsonderwijs.

• hoe kunnen betrokkenheid en inspiratie leiden tot een beter resultaat? • open communicatie en macht, gaat dat samen? Zes gerenommeerde denkers en trainers van de Universiteit voor Humanistiek zullen u in colleges en trainingen, zowel theoretisch bijscholen als praktische vaardigheden aanleren. Geïnteresseerd? Of kent u iemand die geïnteresseerd zou kunnen zijn? Kijk voor meer informatie en opgave op zingevingenprofessie.uvh.nl of mail uw vraag naar E [email protected].

UvH Het praktijkcentrum Zingeving & Professie van de Universiteit voor Humanistiek begint dit najaar met de cursus Zingeving en Macht in Organisaties. Dit inspiratieprogramma is bedoeld voor managers en professionals die verantwoordelijkheid en betrokkenheid in organisaties in een breder perspectief willen plaatsen. Vragen die centraal staan in het trainingsprogramma ‘Zingeving en Macht in Organisaties’, zijn onder andere: • hoe gaat u in een organisatie om met morele vragen? • is het goede leven in organisaties mogelijk?

Vredesberaad 25 jaar Het Humanistisch Vredesberaad bestaat 25 jaar. Dit zal op 14 november passend worden gevierd in Amsterdam. In samenwerking met het Humanistisch Archief wordt een boekje gemaakt over onze acties en gedachtegoed. Op 14 november presenteren wij dit smakelijke document en praten met mensen van het eerste uur en later. Naast de uitreiking van de prijs voor de Journalist voor de vrede 2009 verwachten wij een discussie en een genoeglijk samenzijn! Komt u ook? Zet het nu vast

Beweging

17

juni 2009

in uw agenda. Meer informatie over het volledige programma volgt later.

www.humanistischvredesberaad.nl

heeft al meer dan de helft eens alcohol gedronken en van de 14- en 15-jarigen is 22% minstens één maal per maand dronken. Steeds meer 55-plussers zoeken hulp vanwege alcoholproblemen.

HVO

NVVE

Leren mens te zijn

Essaywedstrijd

De deeltijdopleiding leraar Humanistisch vormingsonderwijs en Levensbeschouwing biedt je een unieke kans om leerlingen te begeleiden bij het ontwikkelen van hun eigen levensvisie. Heb jij een portie idealisme, betrokkenheid bij de jeugd en zin om een prachtvak te leren? Dan is deze opleiding wellicht iets voor jou! Op 24 september 2009 start een nieuwe opleiding in Utrecht en bij voldoende deelname ook in Zuid-Holland ( Delft, Rotterdam, Den Haag). Hierover vind je verdere informatie op www.hvo.nl. “Het belangrijkste wat het onderwijs inhoudt, is leren om mens te zijn.” (Fernando Savater) Lees ook het artikel Erkenning voor hvo op bladzijde 11.

De NVVE organiseert een essaywedstrijd voor mensen die beroepsmatig betrokken zijn bij psychiatrische patiënten. Wij vragen de deelnemers een essay te schrijven met als thema Hulp bij het zelfgewilde levenseinde. Verplaats u in de chronisch psychiatrische patiënt met een aanhoudende vraag om hulp bij zelfdoding. Hoe zou u willen dat u in zo’n geval behandeld werd? Het beste essay wordt beloond met een geldbedrag van € 1.250 en wordt gepubliceerd in het tijdschrift Relevant van de NVVE (oplage 115.000). De jury bestaat uit de voorzitter van de NVVE (tevens voorzitter jury), Karin Spaink (schrijfster), Johan Huisman (psychiater en bestuurslid NVVE), Heleen Dupuis (hoogleraar medische ethiek en lid Eerste Kamer) en Hans van Dam (verpleegkundige, hersendeskundige en publicist). De deadline voor inzenden is 1 september 2009.

Informatie:

NCI Alcohol De humanistische sportkoepel NCI meldt dat de gemeente Den Haag een campagne is gestart om het drinken van alcohol in sportkantines te beperken. Enkele cijfers: van alle kinderen van 11 en 12 jaar

18

Beweging

juni 2009

Inzendingen richten aan de NVVE, t.a.v. Marleen Peters, Postbus 75331, 1070 AH Amsterdam of mailen naar [email protected], o.v.v. ‘Essaywedstrijd’. Meer informatie op www.waardigsterven.nl.

Nieuws & aankondigingen juni • juli • augustus 2009

Midzomerbijeenkomst De traditionele midzomerbijeenkomst vindt dit jaar plaats op zondagmiddag 14 juni in De Sierkan, schuin tegenover het Gemeentemuseum. Zoals altijd staat de midzomerbijeenkomst in het teken van een gezellig samenzijn met een muzikale omlijsting onder het genot van een hapje en een drankje. Aansluitend serveren we een Indische rijsttafel. Voorafgaand aan de maaltijd kunt u bovendien deelnemen aan een interessante rondleiding bij de tentoonstelling XXste EEUW In het Gemeentemuseum. De twintigste eeuw kan op zijn zachtst gezegd turbulent worden genoemd: twee wereldoorlogen, de Russische revolutie en de beurskrach van 1929. Deze tentoonstelling bestaat niet alleen uit schilderijen, maar bevat ook attributen uit die periode. Op de www.gemeentemuseum.nl vindt u meer informatie. De kosten van deze rondleiding zijn voor rekening van het HV; u betaalt zelf alleen de toegang tot het museum (vergeet uw kortingskaart niet!). U kunt kiezen voor uitsluitend de rondleiding of uitsluitend de midzomermaaltijd, maar

de beste keuze is natuurlijk een combinatie van beide. Vooraf aanmelden is – zowel voor de maaltijd als voor de rondleiding – noodzakelijk. Dat kan tot uiterlijk zaterdag 6 juni via E [email protected] of T 06 455 540 00. Vermeld ook met hoeveel personen u deelneemt. Rondleiding Gemeentemuseum Datum: 14 juni Tijd: 15.00 uur Toegang: entree museum (rondleiding is daarna gratis) Plaats: Gemeentemuseum, Stadhouderslaan 41 Midzomerbijeenkomst Datum: 14 juni Aanvang: 16.15 uur Toegang: € 13,00 per persoon Plaats: De Sierkan, Anthonie Heinsiusstraat 3

Vooraankondiging Prinsjesdag Op dinsdag 15 september 2009 vindt voor de tiende keer de interlevensbeschouwelijke bezinningsbijeenkomst plaats in de Grote Kerk, Torenstraat, Den Haag. Deze inmiddels traditionele bijeenkomst is het begin van de opening van het parlementaire jaar. Het Humanistisch Verbond vertegenwoordigt de humanisten binnen de organisatie.

Beweging

19

juni 2009

Het thema voor de bezinningsbijeenkomst van 2009 is “de armoede van rijkdom”. Vertegenwoordigers van alle deelnemende geloofstradities en levensbeschouwelijke stromingen zullen bijdragen leveren binnen dit prikkelende onderwerp. Uiteraard zal ook de humanistische visie niet ontbreken. De Inhoudelijke Commissie Prinsjesdag werkt op dit moment aan de samenstelling van een boeiend en mooi programma. We hopen dat vele humanisten weer aanwezig zullen zijn op die bijeenkomst. Na de bijeenkomst is er gelegenheid om gelijkgestemden en andersgezinden te ontmoeten. Meer informatie in de volgende Beweging. Datum: 15 september 2009.Tijd: van 10.30 tot 11.15 uur. Plaats: Grote Kerk, Torenstraat, Den Haag. Toegang: gratis

Roze Zaterdag

20

Beweging

juni 2009

De afdeling Haaglanden is op dit moment in overleg over een mogelijke bezinningsbijeenkomst in samenwerking met andere levensbeschouwelijke organisaties. Zie ook het artikel over Roze Zaterdag op bladzijde 12.

Humanistisch Schaken Nu we de kans hebben om elkaar elke donderdag op het Rapenburg 103 te ontmoeten, is, in samenspraak met anderen, bij mij een nieuw idee opgeborreld: het lijkt mij leuk om me, eens per maand op een donderdag, samen met anderen, te verdiepen in het schaken. Goed voor de geest, leuk in de ontmoetingssfeer en wellicht kunnen de meer gevorderden de beginners wat verder op weg helpen om de heer Euwe te evenaren. Een ervaren schaker die ons wil helpen en inspireren, is al gevonden: Arie de Bruin. Wie dit ook leuk vindt om te doen, kan zich bij mij melden: Mimi van Es, T 070-320 82 99 zodat we dan samen kunnen bepalen of en op welke donderdagen van de maand onze hersenen zullen kraken van het schaken. Laat je horen! Schaak mee!

Nieuws & aankondigingen juni • juli • augustus 2009

De komende maanden organiseert de afdeling Leiden de volgende activiteiten.

Humanistische Salon Hoera, aan het Rapenburg in Leiden, 15 minuten wandelen van het station, gaat elke donderdag de Humanistische Salon open. U kunt dan langs komen voor een kopje koffie, voor een gesprek of voor een activiteit. Plaats: Rapenburg 103, Leiden Tijd: elke donderdag van 10.00 tot 22.00 uur.

Wandelgroep Meestal de laatste zondag van de maand, een enkele keer op een zaterdag. Vooraf spreken we een startplaats af. We verzamelen om 11.00 uur voor koffie; daarna gaan we wandelen. Informatie bij: Wenda Harders T 071 517 67 10.

Leesgroep Elke maand op de derde donderdag. Aanvang om 10.30 uur. Soms in de Salon, Rapenburg 103, en soms bij een van de deelnemers thuis. Informatie bij: Mimi van Es, T 071 521 56 40.

Kapstokgesprekken In de kapstokgesprekken behandelen we een actueel onderwerp dat leeft bij de aanwezigen. Dit onderwerp wordt dan zover mogelijk uitgediscussieerd. De gesprekken vinden plaats op elke eerste zondag van de maand en duren altijd van 11.00 uur tot rond 13.00 uur. U hoeft zich niet vooraf aan te melden. Plaats: Mimi Ruygrok, Simon Vestdijklaan 18 te Oegstgeest, T 071 51 55 208. In de maanden juni en juli zijn er in verband met de vakantie geen kapstokgesprekken. We beginnen weer op zondag 2 augustus. Overige data: 6 september, 4 oktober, 1 november en 6 december.

Filmbespreking Wil Siekman heeft het initiatief genomen om af en toe met elkaar na te praten over een film die ieder gewoon op eigen gelegenheid bezoekt. 14 mei zijn we gestart met ‘The Reader”. Dit soort korte termijn akties worden natuurlijk wel op onze webpagina www.humanistischverbond.nl/leiden.

Eten in humanistische kring Op dinsdag 23 juni eten we in restaurant La Bota, Herensteeg 9, Leiden, vlakbij de Pieterskerk.

Beweging

21

juni 2009

In juli en augustus maken we in verband met de vakantie geen eetafspraken. Op dinsdag 22 september eten we bij Annie’s, Hoogstraat 1a, Leiden. Het restaurant is gelegen tussen de Diefsteeg en de V&D. Op dinsdag 20 oktober eten we in restaurant Entrekoos, Steenstraat 51, Leiden. Het restaurant ligt naast bioscoop Lido aan de Beestenmarkt. Altijd vooraf even melden voor deelname bij Peter Engel en Maria van Bergen, T 071 521 75 87 of M [email protected]. We beginnen altijd om 18.30 uur

Zin om elkaar te ontmoeten Wil Siekmann start op 2 juli de activiteit Zin om elkaar te ontmoeten rondom een vraag. Zo’n vraag kan over van alles gaan. Bijvoorbeeld over een gedicht dat u kent en dat u meeneemt naar de bijeenkomst. Of over een situatie waarin u zich ergens mee (of met iemand) moest verzoenen. Of over het moederschap. De onderwerpen die ik hier noem, liggen dicht bij onszelf, bij onze gevoelens en onze emoties. Daarom heb ik deze bijeenkomst Zin om elkaar te ontmoeten genoemd: het gaat immers verder dan een koffiepraatje. Toch hoeft zo’n middag niet loodzwaar te zijn, en zijn we uitgepraat en is er nog tijd over dan heb ik zeker een ontspannen afsluiting achter de hand. Bent u niet zo’n makkelijke prater met vreemden, laat u dan niet afschrikken,

22

Beweging

juni 2009

kom erbij zitten om te luisteren. Hoe humanistisch moet je zijn om aan de gesprekken deel te nemen? Ik weet het niet. Voor mij zijn mensen die niet zo met het humanisme vertrouwd zijn ook welkom, voor mij is iedereen welkom die vindt dat hij zelf verantwoordelijk is voor zijn leven en die iets van zichzelf met een ander wil delen. Ik denk dat de gesprekken als basis hebben de keuzes die we maken en de zingeving in ons leven. Om die ervaringen met elkaar te delen is een zeker vertrouwen in elkaar en respect voor elkaars mening nodig. Ik hoop dat het vertrouwen in elkaar door het bijwonen van de gesprekken zich mag verdiepen. Tot slot: we starten de eerste bijeenkomst “Hebt u zin om elkaar te ontmoeten...” midden in de zomer op donderdagmiddag 2 juli, want de Humanistische Salon heeft geen zomervakantie maar wil juist open zijn voor leuke activiteiten. De ontmoetingsvraag is: neem een gedicht mee dat u mooi vindt en maak ons deelgenoot van uw verbondenheid, troost, verlangens..... Hebt u geen gedicht, maar bent u wel nieuwsgierig naar wat een ander heeft, kom luisteren. Ikzelf neem een heel schriftje mee, verzameld in de loop der jaren. Als niemand iets mee neemt heb ik dat schriftje... Ook leuk! Bent u al een beetje nieuwsgierig? Wil Siekmann is bereikbaar op T 071 57 26 003 en M [email protected].

Nieuws & aankondigingen juni • juli • augustus 2009

Open Salon voor studenten Op donderdag 13 augustus 2009 organiseert de afdeling Leiden & O in samenwerking met Jong HV een Open Salon tijdens EL CID, de introductieweek voor nieuwe studenten. Meer informatie bij Josefine Scheepmaker (secretaris HV Leiden): T 071 541 50 47 of E [email protected].

[Logo Jong HV]

Beslissen zonder verliezers? Betreur je het idee dat er bij het maken van afspraken vaak een winnaar en een verliezer is? Dat degene met de grootste mond meestal zijn zin krijgt en dat daar weinig aan te doen is? Kom je er thuis niet over uit wat de vakantiebestemming dit jaar worden? JongHV organiseert een activiteit die je wellicht kan inspireren tot een andere manier. Sociocratische besluitvorming is een alternatieve manier om met meerdere mensen of groepen beslissingen te nemen. In de sociocratie wordt ieders mening gehoord en interesse in het waarom men iets wil nog hoger

gewaardeerd dan wat men eigenlijk wil. Door je te af te vragen waarom een ander iets wil, zie je dat je - ook al lijk je tegenstander - dezelfde behoeftes hebt, ook al heb je soms heel andere strategieën. De kracht van die ontmoeting geeft je inlevingsvermogen en daarmee de motivatie de wens van die ander belangrijk te vinden, zelfs als hij anders is dan jouw wens. Door zo te gaan denken zie je de ander minder als vijand of tegenstander, hetgeen de kans vergroot op een beslissing waar iederéén achter kan staan! Het ‘consentspel’ is een kennismaking met de sociocratische besluitvorming. Door het te spelen merk je hoe deze idealistisch klinkende methode in de praktijk werkt. Je werkt in dit spel met alledaagse situaties, waarbij je al snel vergeet dat je ‘speelt’. Waarschijnlijk omdat iedereen wordt uitgenodigd zichzelf te spelen zodat al snel echte (niet-fictieve) groepsdynamica ontstaat. Emile C. van Dantzig (zie www.consentric.nl) gaat speciaal voor JongHV dit ‘consentspel’ leiden, om op speelse wijze kennis te laten maken met de Sociocratische Methode. Het wordt gespeeld op zaterdagmiddag 6 juni 2009 van 13.00-16.00 uur, in Leiden.

Beweging

23

juni 2009

Na een inleiding door Emile gaan we binnen een geschetste situatie onszelf spelen en onderzoeken hoe we als groep beslissingen nemen. Kosten: gratis voor (Jong)HV-leden, 5 euro

Zondagochtendbijeenkomsten

voor niet-leden. Aanmelden verplicht op E m.koevoet@wan-

Zondag 7 juni

adoo.nl. Je ontvangt dan de routebeschrijving.

Thema: Contact.

Meer informatie over sociocratische besluit-

Zondag 5 juli

vorming op www.sociocratie.nl.

Thema: Zomer.

Meer informatie over Van Dantzig op www.consentric.nl.

Zondag 2 augustus Thema: Geloven.

Ervaring met het consentspel, door Matthijs Koevoet: “Het spel inspireerde mij echt, zo’n andere manier van met elkaar omgaan. Niet moeilijk, wel ongebruikelijk! Ik kreeg zelfs gedachten als ‘stel nu dat het Nederlands kabinet alleen nog maar beslissingen neemt waar het hele kabinet plus oppositie ‘geen overwegend bezwaar’ tegen heeft. Dat Israëliërs en Palestijnen alleen nog maar beslissingen zouden nemen waar ze allebei achter kunnen staan? Vind je dat een onhaalbare idealistische toekomstdroom? Kom het spel meespelen, om te kijken hoe het wèl zou kunnen.”

24

Beweging

juni 2009

Plaats: CoornhertCentrum, Erasmuszaal, Erasmusplein 87. Aanvang: 10.15 uur. Toegang: gratis voor cliënten; overigen € 2 (incl. koffie), te betalen aan de receptie. Meer informatie: www.coornhertcentrum.nl.

Wijndaelercentrum heeft de komende maanden geen bezinningsbijeenkomsten.

Nieuws & aankondigingen juni • juli • augustus 2009

Overigen Bezinningsbijeenkomsten

7 juni Prof. C.W. Maas, onderwerp: De relatie tussen een open levenshouding en zinsonthulling.

13 september Mw. Dr. S.E. van IJssel, onderwerp: Spirituele levenskunst.

27 september Drs. Th.M.L. van Leeuwen Aanvang: 10.30 uur Toegang: leden Modern Beraad en HV gratis. Niet-leden kunnen ter plaatse een bijdrage geven. Plaats: Laan van Meerdervoort 1a, Den Haag. Vervoer: bus 20 en 24 (halte Alexanderplein op de Javastraat), tram 1 (halte Vredespaleis); goed en gratis parkeren.

Transhumanisme Onder de noemer ‘transhumanisme’ filosoferen mensen over de hele wereld op het internet met elkaar over de mogelijkheden van de techniek op het menselijk leven. Transhumanisme staat voor een evolutionaire transformatie van mens (human) naar postmens (posthuman). Het eeuwige leven, liefst zonder ziektes, eventueel elders in het universum: alles is mogelijk voor de transhumanist. Het woord transhumanist schijnt voor het eerst gebruikt te zijn door Aldous Huxley (1950) en later door anderen overgenomen. Het idee achter transhumanisme is voor het eerst beschreven door FM-2030 (pseudoniem van Fereidoun M. Esfandiary) die in Amerika les gaf. Met het levensbeschouwelijk humanisme lijkt het transhumanisme niet zo veel gemeen te hebben. Toch? Oordeel zelf: www.google.nl met trefwoord ‘transhumanisme’ nl.wikipedia.org met trefwoorden - FM-2030 - transhumanisme www.transcedo.org www.dse.nl/~hkl

Beweging

25

juni 2009

Cursus Theater en beeldende kunst

Erkenning voor hvo

Op vrijdag 29 mei start kunsthistorica Anne Marie Boorsma een vijfdelige cursus kunstgeschiedenis met als thema: “Theater en beeldende kunst, 1909-2009. Er zal worden gesproken over o.a. theaterarchitectuur, affiches, fotografie, portretten en decor-en kostuumontwerpen. Vooral de Haagse theatergeschiedenis staat centraal. De cursus wordt gegeven in Theater Branoul aan de Maliestraat 12 te Den Haag en kost 50 Euro. Leden van het Humanistisch Verbond betalen 45 Euro en belangstellenden met een minimum inkomen ontvangen ook korting. De lessen zijn van 10.00 tot 11.30 uur.

Vervolg van pagina 11

De ervaringen op de Nutsscholen zijn aan weerskanten positief en men zou graag verder willen na dit schooljaar. Helaas vallen Nutsscholen niet onder het openbaar onderwijs, dwz dat zij niet van de wettelijke mogelijkheid tot landelijke financiering gebruik kunnen maken. Dus zal evt voortgang afhankelijk zijn van nieuwe sponsors. Daar wordt door de directie en ouders hard aan gewerkt, spannend dus. Voor meer informatie: www.haagsenutsscholen.nl

Informatie en aanmelding:

www.hvo.nl

www.annemarieboorsma.nl [email protected] of 070 382 21 30

Belangstelling voor de hvo-opleiding? Kijk in de rubriek Nieuws & Aankondigingen.

Bij hvo leren kinderen niet w’at ze moeten denken, maar d’at ze moeten denken.

26

Beweging

juni 2009

Contactgegevens van de leden van de Humanistische Alliantie Haaglanden

Humanistische Alliantie Haaglanden

Humanistisch Verbond Haaglanden

Erasmusplein 87 2532 RG Den Haag www.human.nl

Erasmusplein 87 2532 RG Den Haag (070) 33 03 903 [email protected] www.humanistischverbond.nl

Humanistisch spreekuur: T 070 330 39 03 Voorzitter: Hanne Bikker: T 070 336 88 63

Vertegenwoordiger bij de Alliantie:

CoornhertCentrum Erasmusplein 87 2532 RG Den Haag (070) 38 89 213 [email protected] www.coornhertcentrum.nl Vertegenwoordiger bij de Alliantie:

Rob Bronsgeest

Humanistisch Verbond Leiden & O Rapenburg 103 2311 GL Leiden [email protected] www.humanistischverbond.nl

Corine Looij: T 070 38 89 213

Modern Beraad Hivos Raamweg 16 2596 HL Den Haag (070) 37 65 500 [email protected] www.hivos.nl en www.hivos.org

Wagenstraat 74 N 2512 AX Den Haag [email protected] Vertegenwoordiger bij de Alliantie: Rinus Valkenburg.

Wijndaelercentrum HSBG p/a GDO Torenstraat 172 2513 BW Den Haag (070) 361 43 65 [email protected] www.hsbg.nl

Catharina van Rennesstraat 8 2551 GM Den Haag (070) 44 70 200 [email protected] www.wijndaelercentrum.nl Vertegenwoordiger bij de Alliantie: Ruud Borghmans

Vertegenwoordiger bij de Alliantie: Richard Hollander

Beweging

27

juni 2009