Sanctiebeschikking Kenmerk: 25165/2011010056 Betreft: Actie met Mini- en Maxi Locoboekjes Sanctiebeschikking van het Commissariaat voor de Media betreffende overtreding van artikel 2 en artikel 4, eerste lid, van de Wet op de vaste boekenprijs (hierna: Wvbp) juncto artikel 1, eerste lid, van de Regeling vaste boekenprijs (hierna: Rvbp) en artikel 6, eerste lid, eerste volzin, van de Wvbp door Noordhoff Uitgevers B.V. (hierna: Noordhoff). _________________________________________________________________________
a. Verloop van de procedure 1.
Bij brieven van 7 september 2010 (kenmerk: 23409/2010013695), 13 oktober 2010 (kenmerk: 23409/2010015502), 2 november 2010 (kenmerk: 23409/2010016276) en 7 januari 2011 (kenmerk: 23409/2011000065) heeft het Commissariaat Noordhoff verzocht informatie te verstrekken over een kortingsactie met Mini- en Maxi Locoboekjes. Op 20 januari 2011 heeft het Commissariaat, op verzoek van Noordhoff per e-mail van 19 januari 2011, telefonisch contact opgenomen met Noordhoff.
2.
Bij brieven van 28 september 2010 (kenmerk: KD/HvB/KH/100928), 4 november 2010 en 4 februari 2011 (kenmerk: 11-019/110204/YF) heeft Noordhoff de gevraagde informatie aan het Commissariaat verstrekt.
3.
Per e-mail van 19 januari 2011 heeft Noordhoff het Commissariaat verzocht telefonisch contact op te nemen, waarop het Commissariaat op 20 januari 2011 telefonisch contact heeft opgenomen met Noordhoff.
4.
Bij brief van 31 mei 2011 (kenmerk: 25165/2011004434) heeft het Commissariaat Noordhoff op de hoogte gesteld van het voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete van € 2,- wegens overtreding van artikel 2 en artikel 4, eerste lid, van de Wvbp juncto artikel 1, eerste lid, van de Rvbp en artikel 6, eerste lid, eerste volzin, van de Wvbp.
b. Feiten 5.
Noordhoff is uitgever van de Loco Leerspellen, bestaande uit de spellen Bambino Loco (2-6 jaar), Mini Loco (4-8 jaar), Maxi Loco (7-12 jaar), Pocket Loco (vanaf 4 jaar), het Loco Taal- en Rekenspel (vanaf 8 jaar), de Loco Quiz! (vanaf 4 jaar) en Mini Loco Serie (4-8 jaar). De spellen bestaan uit een basisdoos met blokjes en verschillende los aan te schaffen boekjes met opdrachten (de zogenaamde Locoboekjes). De Locoboekjes en basisdoos moeten in combinatie gebruikt worden.
6.
Door Noordhoff zijn geen vaste prijzen voor de Locoboekjes vastgesteld en gemeld bij het Commissariaat.
7.
Van 15 augustus 2010 tot 1 november 2010 heeft Noordhoff een veertiental titels van haar Mini- en Maxi Locoboekjes aangeboden met korting. De korting gold alleen bij bestellingen via de eigen webshop van Noordhoff. De Mini Locoboekjes Avonturen van Heksje Heks, Meer avonturen van Heksje Heks, Lekker Fit Groep 1-2, Lekker Fit Groep 3, Lekker Fit Groep 4 en Mijn eigen boek werden aangeboden voor een prijs van € 6,50. Hierbij werd het volgende vermeld: “Nu voor € 6,50 van € 8,95”. Daarnaast werden de Maxi Locoboekjes Rekenen met geld groep 4, Rekenen met geld groep 5, Rekenen met geld groep 6-7, Topografie Nederland, Topografie Europa en Topografie Wereld aangeboden voor een prijs van € 7,50. Hierbij werd vermeld: “Nu voor € 7,50 van € 9,95”. Het Mini Loco Rekenen en Taal pakket (bestaande uit de Mini Locoboekjes Ik leer tellen en Mijn eerste letters à € 8,95 per stuk en de Mini Loco basisdoos van € 14,95) werd aangeboden van € 32,85 voor een bedrag van € 25,-.
8.
De actie betrof nieuw verschenen titels in het Locofonds, waarbij de kortingen alleen golden bij bestellingen via de webshop van Noordhoff.
9.
Gedurende de actieperiode van 15 augustus tot 1 november 2010 is door Noordhoff op haar website publiciteit gegeven aan de actie. Aan de korting op de Mini Locoboekjes Avonturen van Heksje Heks en Meer avonturen van Heksje Heks, de bovengenoemde titels van Maxi Locoboekjes en het Mini Loco Rekenen en Taal pakket werd bovendien aandacht gegeven in de brochure van Noordhoff. De brochure is in augustus 2010 verspreid, in een nader aangeduide oplage.
10. In de periode van 22 augustus tot 1 november 2010 is een nader aangeduid aantal Mini Locoboekjes, Maxi Locoboekjes en Mini Loco Rekenen en Taal pakketten verkocht met korting.
c. Informatie Noordhoff 11. De Locoboekjes vallen niet onder de Wvbp omdat deze onlosmakelijk zijn verbonden met de Loco leerspellen, omdat de Locoboekjes niet zonder de bijbehorende basisdoos kunnen worden gebruikt en vice versa. In communicatie en marketing wordt door Noordhoff altijd gesproken van ‘spellen’. Categorisering in de retail gebeurt op overeenkomstige wijze. Noordhoff wordt bovendien gesteund in haar opvatting door de Belastingdienst, die de Locoboekjes als spel - met bijbehorend btw-tarief van 19% - en niet als boek heeft geregistreerd.
d. Overwegingen Commissariaat Boek in de zin van de Wvbp 12. Artikel 1, onderdeel b, Wvbp definieert een boek als een werk dat tekst bevat die vrijwel uitsluitend is gesteld in de Nederlandse en Friese taal. Uit de Memorie van Toelichting blijkt dat de wetgever een ruime definitie van het begrip boek voor ogen had.
-2-
13. De Memorie van Toelichting geeft aan dat onder de bedoelde definitie van boek mede zijn begrepen “werkschriften, werkblocs, woordenboeken, encyclopedieën, taalboeken en leerboeken, stripboeken, muziekliteratuur en meer algemeen alle uitgaven waarin naast illustraties en dergelijke ook tekst is opgenomen, mits die tekst in het Nederlands of het 1 Fries is gesteld.” 14. Ingevolge de artikelsgewijze toelichting op artikel 1, onderdeel b, Wvbp en de Memorie 2 van Toelichting zijn bepaalde uitgaven die in beginsel aan de definitie voldoen, vanwege hun specifieke karakter of verschijningsvorm uitgezonderd. Dit betreft tijdschriften, maand-, week- en dagbladen, almanakken en agenda’s en dergelijke met een periodiek karakter alsmede catalogi van registrerende of opsommende aard. Deze opsomming geeft naar de mening van het Commissariaat geen aanleiding om aan te nemen dat de Locoboekjes zijn uitgezonderd van de Wvbp. 15. Daarnaast worden in de Memorie van Toelichting boeken die slechts ter ondersteuning 3 dienen van audiovisuele media of multimedia uitgezonderd van de Wvbp. De Locoboekjes vervullen echter naar het oordeel van het Commissariaat een grotere rol dan slechts een ondersteunende en afhankelijke rol. Sterker nog, de Locoboekjes vormen de kern van het spel, waarbij de basisdoos de mogelijkheid biedt om opdrachten uit de Locoboekjes te kunnen uitvoeren. Voor het merendeel van de boekjes geldt dat zij uitsluitend los kunnen worden aangeschaft. 16. Hoewel de Locoboekjes slechts voor een beperkt gedeelte uit tekst bestaan en de Locoboekjes onlosmakelijk zijn verbonden aan een spel, kwalificeert het Commissariaat de Locoboekjes – gelet op de Wvbp en de toelichting daarop – als boek in de zin van de Wvbp. De door de Belastingdienst aan de Locoboekjes gegeven kwalificatie doet hier niet aan af. Vaststellen en melden vaste prijs 17. Op grond van artikel 2 Wvbp dient Noordhoff voor boeken een vaste boekenprijs vast te stellen. Op grond van artikel 4, eerste lid, Wvbp juncto artikel 1, eerste lid, van de Rvbp is Noordhoff verplicht ten minste een week voor de ingangsdatum deze vaste boekenprijs te melden bij het Commissariaat. Door Noordhoff zijn echter geen vaste prijzen vastgesteld en gemeld bij het Commissariaat. Door geen prijzen vast te stellen en bij het Commissariaat te melden heeft Noordhoff artikel 2 Wvbp en artikel 4, eerste lid, Wvbp juncto artikel 1, eerste lid, van de Rvbp overtreden. Korting 18. Het Commissariaat stelt zich op het standpunt dat de prijs die door Noordhoff als adviesprijs wordt bestempeld voor de toepassing van artikel 6 Wvbp moet worden aangemerkt als vaste prijs. Het Commissariaat gaat dan ook uit van die prijs om te beoordelen of sprake is van korting.
1
Kamerstukken II, 2003-2004, 28 652, nr. 9, p. 27. Kamerstukken II, 2003-2004, 28 652, nr. 9, p. 28. 3 Kamerstukken II, 2003-2004, 28 652, nr. 9, p. 28. 2
-3-
19. Het Commissariaat stelt vast dat Noordhoff van 15 augustus tot 1 november 2010 als verkoper een nader genoemd aantal exemplaren van de Mini Locoboekjes (Avonturen van Heksje Heks, Meer avonturen van Heksje Heks, Lekker Fit Groep 1-2, Lekker Fit Groep 3, Lekker Fit Groep 4 en Mijn eigen boek) en een nader genoemd aantal exemplaren van de Maxi Locoboekjes (Rekenen met geld groep 4, Rekenen met geld groep 5, Rekenen met geld groep 6-7, Topografie Nederland, Topografie Europa en Topografie Wereld) heeft aangeboden en verkocht met korting. De Mini Loco titels werden voor € 6,50 in plaats van voor € 8,95 verkocht en de Maxi Loco titels voor € 7,50 in plaats van voor € 9,95. 20. Het Mini Loco Rekenen en Taal pakket is voor een lagere prijs verkocht, namelijk voor een bedrag van € 32,85 in plaats van € 25,-. 21. De Wvbp en het Besluit vaste boekenprijs (hierna: Bvbp) bieden niet de mogelijkheid om in de voorliggende situatie bij verkoop van boeken korting toe te passen. 22. Nu de Locoboekjes als boeken in de zin van de Wvbp moeten worden beschouwd en Noordhoff deze boeken met korting heeft verkocht, zonder dat hiervoor een mogelijkheid bestond op grond van de Wvbp en het Bvbp, is sprake van overtreding van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp.
e. Bestuurlijke boete 23. Op grond van artikel 17, eerste lid, Wvbp kan het Commissariaat in geval van overtreding van het bepaalde in artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp een bestuurlijke boete opleggen. Bij de vaststelling van de hoogte van de boete, neemt het Commissariaat de volgende omstandigheden in overweging. Vaststellen en melden vaste prijs 24. Noordhoff is ervan uitgegaan dat Locoboekjes niet moeten worden aangemerkt als boek in de zin van de Wvbp. Het Commissariaat heeft zich hierover niet eerder uitgelaten. Gezien het bijzondere karakter van deze uitgaven en het feit dat deze uitgaven slechts zeer weinig tekst bevatten, te weten slechts een beperkt aantal woorden ter omschrijving van de opdracht, is het Commissariaat van oordeel dat Noordhoff in redelijkheid heeft kunnen veronderstellen dat deze uitgaven niet konden worden aangemerkt als boek in de zin van de Wvbp. Naar het oordeel van het Commissariaat is dan ook sprake van zeer beperkte verwijtbaarheid. 25. Het Commissariaat volstaat dan ook met een boete van € 1,- voor overtreding van artikel 2 en artikel 4, eerste lid, van de Wvbp juncto artikel 1, eerste lid, van de Rvbp door voor de Locoboekjes geen vaste prijzen vast te stellen en te melden.
-4-
Korting 26. Noordhoff is ervan uitgegaan dat Locoboekjes niet moeten worden aangemerkt als boek in de zin van de Wvbp. Het Commissariaat heeft zich hierover niet eerder uitgelaten. Gezien het bijzondere karakter van deze uitgaven en het feit dat deze uitgaven slechts zeer weinig tekst bevatten, te weten slechts een beperkt aantal woorden ter omschrijving van de opdracht, is het Commissariaat van oordeel dat Noordhoff in redelijkheid heeft kunnen veronderstellen dat deze uitgaven niet konden worden aangemerkt als boek in de zin van de Wvbp. Naar het oordeel van het Commissariaat is dan ook sprake van zeer beperkte verwijtbaarheid. 27. Het Commissariaat volstaat dan ook met een boete van € 1,- voor overtreding van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp door bij de verkoop van Locoboekjes een korting toe te passen.
f.
Besluit
28. Voor het Commissariaat staat vast dat Noordhoff artikel 2 en artikel 4, eerste lid, van de Wvbp juncto artikel 1, eerste lid, van de Rvbp en artikel 6, eerste lid, eerste volzin, van de Wvbp heeft overtreden door enerzijds voor Locoboekjes geen vaste prijzen vast te stellen en bij het Commissariaat te melden en anderzijds bij de verkoop van Locoboekjes een niet-toegestane korting toe te passen. Het Commissariaat legt Noordhoff om die reden een totale bestuurlijke boete op van € 2,-. 29. Op grond van artikel 4:87 van de Algemene wet bestuursrecht dient de betaling van deze bestuurlijke boete te geschieden binnen zes weken na de dag waarop dit besluit is verzonden.
Hilversum, 12 juli 2011
COMMISSARIAAT VOOR DE MEDIA,
prof. dr. Tineke Bahlmann voorzitter
prof. mr. dr. Madeleine de Cock Buning commissaris
Op grond van de Algemene wet bestuursrecht kan de natuurlijke persoon of rechtspersoon wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, daartegen binnen zes weken na de dag waarop dit besluit is verzonden, een bezwaarschrift indienen bij het Commissariaat voor de Media.
-5-
Bijlage Juridisch kader Artikel 1, onderdeel b, eerste alinea, Wvbp definieert een boek als een werk dat tekst bevat die vrijwel uitsluitend is gesteld in de Nederlandse of Friese taal, voorzien is van een titel, bestaat uit papieren bladzijden, al dan niet vergezeld van ondersteunende informatiedragers, en wordt uitgegeven in een oplage van meerdere exemplaren die voor de verkoop aan eindafnemers zijn bestemd. Artikel 2 Wvbp bepaalt dat de uitgever voor boeken die hij voor het eerst in een bepaalde uitvoering in Nederland uitgeeft een vaste prijs vaststelt. Ingevolge artikel 4, eerste lid, Wvbp doet de uitgever van de vaste prijs mededeling aan het Commissariaat. Het Commissariaat draagt zorg voor de landelijke bekendmaking van de vaste prijs. Artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp bepaalt dat de verkoper gehouden is bij verkoop van boeken in de Nederlandse of Friese taal de prijs toe te passen die de uitgever voor deze boeken heeft vastgesteld. Artikel 13 Wvbp bepaalt dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur regels kunnen worden gesteld omtrent het toepassen door een verkoper van kortingen op de vaste prijs. In hoofdstuk 1 van het Bvbp wordt vervolgens nadere invulling gegeven aan het begrip kortingen in de zin van artikel 13 Wvbp. Artikel 14 Wvbp bepaalt dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur regels kunnen worden gesteld omtrent het vaststellen van bijzondere, van de vaste prijs afwijkende prijzen. In hoofdstuk 2 van het Bvbp wordt vervolgens nadere invulling gegeven aan het begrip bijzondere prijzen in de zin van artikel 14 Wvbp. Op grond van artikel 17, eerste lid, Wvbp kan het Commissariaat in geval van overtreding van het bepaalde bij of krachtens de artikelen 2 tot en met 14 Wvbp een bestuurlijke boete opleggen. Artikel 1, eerste lid, van de Rvbp bepaalt dat de uitgever en de importeur van de vaste prijs, alsmede van de aanpassing of opheffing daarvan ten minste een week vóór de ingangsdatum mededeling doen aan het Commissariaat. De Beleidslijn sanctiemaatregelen vaste boekenprijs 2009 is van toepassing.
-6-
