Berichten. Voor de Nederlandse agribusiness jaargang 34, nummer 5, mei 2008

Berichten

Buitenland Voor de Nederlandse agribusiness | jaargang 34, nummer 5, mei 2008

• Brazilië: Over liefdadigheid en goed zaken doen • Duitsland: Voorloper op het gebied van biobased technologie • NABSO: Hoe Nederland in China en Rusland op de kaart wordt gezet

Een foto zegt soms meer

Foto van de maand

dan duizend woorden. En dan vooral foto’s die vooruitstrevende staaltjes agri-techniek laten zien. Stuur uw beste foto op en omschrijf kort waarom deze de titel ‘foto van de maand’ verdient.

De bio-ethanolproductie in de VS vindt voornamelijk plaats in de ‘Corn-Belt’ waarvan de staten Iowa, Nebraska, Zuid-Dakota, Illinois en Minnesota het leeuwendeel voor hun rekening nemen. Er zijn op dit moment 139 productiebedrijven actief terwijl er nog 68 in aanbouw zijn, of werken aan capaciteitsvergroting. Op de foto een bio-ethanolfabriek in Iowa. Ze schieten daar als paddestoelen uit de grond. Volgende maand in Berichten Buitenland een uitgebreide bijdrage over de bio-boom in de VS.

Foto: via LNV-afdeling Washington.

E-mail: [email protected]

Deze maand in

Berichten Buitenland MVO in Brazilië

2

Best practices van Nederlandse bedrijven

Bio-based economy in

6 8

Duitsland Succes door support overheid



5 De rondgang...



5 Column



11 Kort Graag…



12 Korte berichten uit het buitenland



16 Nieuws



17 Exportise



19 Externe marktrapporten op internet



20 LNV-afdelingen in het buitenland

Waardevolle export­ onder­steuning in China en Rusland?

Omslagfoto Veilige werkomstandigheden voor de werknemers van Terra Viva. Zie het hoofdartikel op pagina 2.

Maak kennis met... de NABSO’s

Foto: Bart Vrolijk

Colofon Berichten Buitenland is bestemd voor het Nederlandse agrarische bedrijfsleven en is een uitgave van de directie Industrie en Handel van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het doel is informatieverstrekking over relevante ontwikkelingen op agrarisch handelsgebied, buitenlandse markten, handelsbemiddeling enzovoort. De LNV-afdelingen in het buitenland dragen in sterke mate bij aan de berichtgeving in dit blad. Er wordt gedrukt op een chloorarme papiersoort, in een inktbesparend FM-raster. Er wordt verzonden in recyclebare sealbags. Uitgever Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Directie Industrie en Handel www.minlnv.nl/agribusiness Redactieadres Redactie Berichten Buitenland T.a.v. Sabine Hoff Postbus 20401 2500 EK Den Haag Tel. +31 (0)70 378 52 59 E-mail [email protected]

Informatie en abonnementen Voor informatie over artikelen of een (gratis) abonnement kunt u contact opnemen met Jacques Verbeek Tel. +31 (0)70 378 40 64 Fax +31 (0)70 378 61 23 E-mail: [email protected] Realisatie JB&A Exxion Communicatie Aan dit nummer werkten mee: Bart Vrolijk, Jacqueline Rogers, Jaap Holwerda, Pieter van Gent, Frits Thissen.

Het primaire doel van de directie I&H is het bevorderen van ­duurzame en vitale agroketens, alsmede het bijdragen aan een duurzame internationale concurrentiepositie van het Nederlandse agrobedrijfsleven. Dit zijn tevens de vier kernbegrippen van het werkterrein van de directie I&H. Onder duurzame wordt verstaan:

Druk Den Haag Offset

maatschappelijk ­verantwoord conform de drie

ISSN 0920 – 0975

P-gedachte (Profit, People en Planet). Vitale

De informatie, meningen en opinies in dit blad worden naar voren gebracht buiten verantwoordelijkheid van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

van de internationale concurrentiekracht. Uit

Het overnemen of vermenigvuldigen van artikelen uit dit blad is alleen toegestaan onder vermelding als volgt: Berichten Buitenland, [maand/jaar], [pagina’s].

houdt in dat wordt gestreefd naar ­versterking agro blijkt dat de focus ligt op de landbouw- en ­voedingssector. Ketens verwijst naar een perspectief dat de gehele agrofood-kolom omvat, te weten van ­primaire sector tot aan de consument.

De ‘best practices’ van een Nederlands familiebedrijf en een bekende bank.

Maatschappelijk Verantwoord Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is een belangrijk

Onder sociaal verstaat men in Brazilië niet alleen de genoemde sociale aspecten

thema in Brazilië en draagt vooral bij aan een sterkere positie van

van bedrijfsvoering, maar ook de ­bijdragen

laagbetaalden. Daardoor kent MVO een sterk sociaal karakter binnen

aan de gemeenschap waar het bedrijf ­gevestigd is. In Nederland zouden we dat

de bedrijfsvoering. Aandacht voor milieu is echter vaak ver te zoeken.

lokale snel als liefdadigheid bestempelen.

Nederlandse bedrijven die willen investeren in Brazilië dienen met

Of als het verrichten van taken die de overheid had moeten uitvoeren. Denk aan de

deze verschillen rekening te houden. Het Nederlandse MVO-model

bouw van een schooltje of subsidie aan een

is niet kant-en-klaar toepasbaar, maar verdient aanpassing aan

weeshuis. In grote delen van Brazilië heeft de (lokale) overheid vaak het geld niet om

de lokale omstandigheden, inclusief de liefdadigheid binnen een

die taken uit te voeren en zijn deze aanvul-

dorpsgemeenschap.

lingen van bedrijven daarom meer dan welkom.

MVO is een onderwerp dat veel aandacht

veel aandacht voor de sociale aspecten

In 1998 is op initiatief van een aantal

krijgt van Braziliaanse instituten (bedrijfs-

­binnen de bedrijfsvoering zoals bijvoorbeeld

­Braziliaanse ondernemers de organisatie

leven, vakbonden, NGO’s), zeker ook in

arbeidsverhoudingen, gelijke behandeling

ETHOS opgericht. ETHOS wil bedrijven

vergelijking met andere Latijns-Amerikaanse

en inkomensverhoudingen. Aandacht voor

­mobiliseren, bewustmaken en helpen

landen. Door de grote inkomensverschillen in

bijvoorbeeld milieu, in Nederland integraal

om MVO binnen hun ondernemingen in

Brazilië is er al decennia lang een ‘natuurlijke’

onderdeel van MVO, laat men vaak buiten

te voeren. Daartoe is een groot aantal

rol weggelegd voor bedrijven om aandacht

beschouwing. Veel bedrijven hebben uiter-

MVO-indicatoren opgesteld, gebaseerd op

te geven aan sociale verhoudingen. Daardoor

aard een intern milieumanagementsysteem

internationale verdragen. Inmiddels zijn er

zijn er in Brazilië andere MVO-­prioriteiten

en zijn naar behoren gecertificeerd, maar

ruim 200 indicatoren geformuleerd op het

dan in Nederland. In het algemeen is er

MVO is voor hen toch vooral een sociaal iets.

gebied van uitvoering en toezicht op het MVO-beleid, waaronder personeelsbeleid

‘Voor milieuklachten en -suggesties kunt u ons bellen’ staat er op dit bord. De Maggi Group is de

(kinderarbeid, dwangarbeid, gelijke kansen

afzender en eveneens de grootste soja producent van Brazilië.

voor vrouwelijke en zwarte medewerkers). ETHOS is de laatste tien jaar stormachtig gegroeid en heeft inmiddels een ledenbestand van meer dan 1300 bedrijven. In 2005 heeft de effectenbeurs van São Paulo (BOVESPA) een ­duurzaamheidsindex ­gelanceerd waarin veertig bedrijven zijn opgenomen die een duurzame en ­maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering hebben. Elk jaar wordt de lijst met bedrijven aangepast, afhankelijk van de prestaties. Twee inspirerende voorbeelden van het MVO-beleid van het Nederlandse bedrijfsFoto’s: Bart Vrolijk

leven in Brazilië zijn de verhalen van Terra

pagina 

Viva, een tuinbouwbedrijf. En het verhaal van de Rabobank. Met dertien kantoren in Brazilië is de bank een grote verstrekker van financieringen in rurale gebieden.

Ondernemen in Brazilië

Relevante websites: www.rabobank.com www.evd.nl www.ethos.org.br www.terraviva.agr.br

Gezichtsbescherming, gehoorbescherming, beschermende kleding zijn ook onderdeel van de maatschappelijk verantwoorde bedrijfsfilosofie van Terra Viva.

Tuinbouwbedrijf Terra Viva is in handen

areaal en het aantal medewerkers steeg snel

vraagstukken. Dit resulteerde in het oprich-

van de familie Schoenmaker die eind jaren

waardoor de persoonlijke band tussen werk-

ten van een Human Resource-afdeling en

vijftig naar Brazilië emigreerde en is inmid-

gever en werknemer dreigde te verdwijnen.

het creëren van betere secundaire arbeids-

dels uitgegroeid tot een bedrijf met ruim

Ook beseften ze dat alleen economische

voorwaarden zoals scholing, melk voor de

1500 medewerkers. Terra Viva heeft diverse

groei niet zaligmakend was en dat aandacht

kinderen, goedkope huisvesting, crèches en

­productielocaties in Brazilië. Hun bloemen

moest worden gegeven aan de sociale

medische ondersteuning.

en planten zijn overal in Brazilië te koop.

Pionier

De belangrijkste speerpunten van Terra Viva:

In 1959 emigreerden Klaas en Gemma

• Economische winst maken voor de ontwikkeling van het bedrijf, verbetering

Schoenmaker met hun elf kinderen uit Wer-

van de levensstandaard van de medewerkers en een adequate beloning van

vershoof naar Holambra, Brazilië. Als pionier

het geïnvesteerde kapitaal

in de bloementeelt wist Klaas Schoenmaker de basis te leggen voor een bedrijf dat is

• Pedagogisch leiderschap moet worden gestimuleerd, evenals de ontwikkeling van de medewerkers

uitgegroeid tot een onderneming met 1.500

• Eerlijkheid in de activiteiten en relaties en coherent zijn in woorden en daad

medewerkers. Terra Viva legt zich toe op de

• Zorgdragen voor de veiligheid en gezondheid van de medewerkers

productie van stekken, bloemen, planten,

• Zorgdragen voor het milieu en het behouden van natuurlijke hulpbronnen

aardappelen, sinaasappelen, bollen en soja.

• Actief bijdragen aan de sociale problemen in de gemeenschappen waar we werken • Dé referentie zijn in het vakgebied en bekend staan als een goede plaats om

Vooral in de jaren zeventig ging het eco-

te werken.

nomisch erg goed. Het bedrijf groeide in Berichten Buitenland | nummer 5, 2008 | pagina 

Brazilië wordt MVO vooral ‘ Ingeassocieerd met sociale aspecten.

’

Milieu-aspecten blijven onderbelicht

Om te zorgen dat de ‘spirit’ van de familie Schoenmaker in het bedrijf bleef, werd de volgende missie geformuleerd: ‘We zijn een agrarisch, participatief familiebedrijf dat winst wil maken op economisch en sociaal gebied, gebaseerd op een gezonde balans tussen kapitaal en arbeid’. Uit de missie en filosofie van het bedrijf komt een grote betrokkenheid met de medewerkers én de omgeving naar voren. Ieder jaar wordt twee procent van de winst gereserveerd voor sociale projecten in de gemeenschappen zoals scouting, woningbouw en recreatie. Verder is er een onderling ­solidariteitsfonds voor de medewerkers, waar zij een maandelijkse bijdrage aan leveren. Terra Viva vult dit bedrag aan met de verkoop van recyclebaar afval. Op het gebied van het milieu ondersteunt Terra Viva een milieu-NGO, hergebruikt irrigatiewater, geeft milieuvoorlichting aan scholieren en laat twintig procent van het

Terra Viva medewerkers doen 3 maal daags 10-minuten fitness. Goed voor het personeel en dus ook

areaal als natuurgebied zoals wettelijk voor-

goed voor het bedrijf: win-win.

geschreven. Sinds 2003 is het beleid van Terra Viva

Rabobank International Brazil

Omdat met name in die laatste categorie

De Rabobank is als Banco Rabobank Inter-

het risico bestaat dat de bank bedrijven financiert van bedenkelijke allooi -denk aan

geschoeid op vier pijlers: ­economische,

national Brazil ruim twintig jaar geleden

­sociale, ecologische en humane

begonnen op de Braziliaanse markt. De

ontbossing-, heeft de bank een MVO-instru-

­duurzaamheid. Bij humane duurzaam-

bank startte met aanvankelijk drie medewer-

ment ontwikkeld aan de hand waaraan de

heid kijkt Terra Viva voornamelijk naar

kers, nu heeft de bank ongeveer 250 mensen

potentiële klant wordt getoetst.

de balans tussen werken en gezin

in dienst die werkzaam zijn op het kantoor

In samenspraak met diverse NGO’s is een

voor de medewerkers en hun verdere

in São Paulo of op één van de dertien filialen

handboek opgesteld van ruim honderd

ontwikke­ling. Dit gaat van ­alfabetisering

in het land. Kredietverstrekking vindt plaats

­pagina’s met allerlei eisen op sociaal- en

tot het (gedeeltelijk) ­financieren van een

aan grote bedrijven (corporate) en aan grote

milieugebied waaraan voldaan dient te

MBA.

en middelgrote landbouwbedrijven (rural).

worden. Regelmatig zit de bank met de ondernemer om de tafel om eventuele verbeterpunten in de bedrijfsvoering aan te

Wat MVO is, daarin verschilt de westerse visie nog wel

geven. Bij het niet nakomen van de regels

eens van de niet-westerse.

kan de ondernemer een (overheids)boete

Directeur van een suiker/bio-ethanolcoöperatie in Noordwest-Brazilië:

krijgen of wordt de financiering door de

“We hebben MVO hoog in het vaandel staan. Zo hebben we de kinderen van onze 700

bank ingetrokken. De bank probeert zo een

vaste medewerkers een schooltas gegeven en betalen we de lunches op school.” Maar

bijdrage te leveren aan bewustwording van

naast deze vaste medewerkers heeft de coöperatie óók 3.500 seizoensarbeiders. Deze

maatschappelijk verantwoord ondernemen.

arbeiders, overwegend afkomstig uit het arme Noordoosten van Brazilië, staan de hele dag in de verzengende hitte met een kapmes suikerriet om te hakken. De oogst gebeurt

Bart Vrolijk, LNV-Raad Brazilië

hier namelijk nog met de hand. En voor deze groep doet de coöperatie niets extra’s.

Met dank aan Paco van der Louw, productiemanager sierteelt, Terra Viva, Holambra

pagina 

Een maandelijkse rondgang langs de Nederlandse agri-vloer

De rondgang… Provalor’s Piet Nell: “Je wilt iets goeds doen voor de samenleving. Daar krijg je nu eenmaal last van als je ouder wordt”, lacht Piet Nell oprichter en managing director van Provalor. En Nell is een tevreden man want zijn bedrijf doet goede zaken. Letterlijk en figuurlijk. Provalor produceert groentesap en doet dat op een andere manier dan hun collega’s. Nell: “Jaren

Column Siem Korver Een jaarlijks Landbouw Holland House?

­geleden was ik werkzaam als directeur van drie groen-

In januari heb ik de Grüne Woche in Berlijn bezocht en in februari de Salon

teverwerkende bedrijven. Toen al zag ik met lede ogen

International de l’Agriculture in Parijs. Beide Food-beurzen zijn al vele jaren

aan hoe ruim twintig procent om esthetische redenen

een begrip in Europa. Het bijzondere van deze beurzen, die midden in

weggegooid werd. En vanuit die gedachte is Provalor ont-

de stad worden gehouden, is dat het zogenaamde consumentenbeurzen

staan. We gebruiken groenteresten om sap te produceren.

zijn voor respectievelijk Berlijners en Parijzenaars. Maar in werkelijkheid

Groente die alleen vanuit esthetisch oogpunt geen plek in

bieden ze veel meer dan consumentenproducten. Naast de productiedieren

de supermarkt verkrijgt. Te dik, gebroken, gespleten. Niet

-waaronder koeien, varkens en schapen in allerlei variëteiten en rassen-

cosmetisch verantwoord, maar zonde om weg te gooien.”

zijn ook de producten van deze dieren aanwezig. Met andere woorden: de consument ziet direct de relatie tussen het consumentenproduct en

Maatschappelijk verantwoord ondernemen staat hoog

de dierlijke productie. Hele gezinnen wandelen over deze beurzen om te

in het vaandel bij Provalor. Maar niet zonder dat het iets

genieten van de landbouw en haar producten.

­oplevert. Nell: “We zijn zeker duurzaam bezig. Daar is het ons primair om te doen maar er moet ook verdiend

De vraag komt dan bij je op: zou de discussie over de dierlijke productie

worden. Als je business niet profitable is, kun je iets heel

in Nederland op dezelfde wijze plaatsvinden als we jaarlijks een beurs,

moeilijk duurzaam krijgen en houdt het op de langere

bijvoorbeeld het Landbouw Holland House, in Den Haag of Amsterdam

termijn geen stand.”

zouden organiseren? Een lokale en nationale trekpleister voor families en scholieren. Een plaats voor de consument, de burger en de producent

Inmiddels verwerkt Provalor jaarlijks zo’n vijf tot zeven

van ons voedsel om elkaar te ontmoeten en wederzijds te informeren. Een

­miljoen kilo verschillende groenten tot groentesappen.

internationaal podium voor politiek en agro-food bedrijfsleven. Een podium

Maar Provalorsapjes zul je niet in het schap van de super-

waarop we op basis van wederzijds respect en interesse mét en niet tégen

markt zien staan. En dat blijkt een bewuste keuze. “Onze

elkaar praten.

kracht zit in de sourcing; de herkomstkant. We willen partner zijn van de bottelaar en niet met hem concurreren. En

In Nederland hebben we de afgelopen jaren afscheid genomen van allerlei

al die liters sap worden geëxporteerd; de consumptie van

tentoonstellingen met dieren. De belangrijkste reden om te stoppen met dit

groentesap in Nederland is vooralsnog klein. Je kunt gerust

type beurzen was het risico van het verspreiden van dierziekten. Begrijpelijk

stellen dat 100 procent van ons product de grens overgaat.

en verstandig maar met het gevolg dat de afstand tot het publiek is vergroot.

Naar Duitsland, Engeland, Frankrijk en Spanje”. Gezien de maatschappelijke beeldvorming rond de landbouw – en in het Provalor scoort ook duurzaamheidspunten met voor­komen

bijzonder van de dierlijke productie – lijkt het me het overwegen waard

van onnodige transportkilometers. Het sap wordt namelijk

om een jaarlijkse ‘Landbouw Holland House’ te organiseren in Den Haag

direct on site bij de groenteverwerkende ­bedrijven gepro-

of Amsterdam. We hebben als Nederlandse agro-foodsector per slot van

duceerd met behulp van een – in samenwerking met TNO

rekening een goed verhaal te vertellen!

en machinebouwer Lensen- speciaal ontwikkelde mobiele sapinstallatie. Nell: “We opereren milieuvriendelijk, grond-

Siem Korver is bijzonder hoogleraar Food, Farming and Agribusiness aan

stoffen worden niet langer onnodig verspild en het levert

de ­Universiteit van Tilburg. Verder is hij directeur Public Affairs Food van de

wat op. De markt voor groentesap groeit snel. En daar

VION Food Group. Deze column schrijft hij op persoonlijke titel.

haakt Provalor duurzaam op in.” Wilt u reageren? Mail de redactie op [email protected] Volgende maand: Lenssen Vul- & Sluittechniek uit Sevenum vanwege hun innovatieve manier van machinebouwen.

Berichten Buitenland | nummer 5, 2008 | pagina 

Overheid stimuleert de bio-based economy met langlopende programma’s.

Bio-based economy in Duitsland Duitsland staat bekend om zijn efficiëntie, doelgerichtheid en knowhow. Dat blijkt maar weer eens uit de manier waarop wordt omgegaan met de bio-based economy. De overheid is een belangrijke aanjager in dit proces. Dankzij jarenlange steun van wel vier ministeries, loopt Duitsland inmiddels voorop als het om industriële

overheid twee belangrijke maatregelen genomen om de productie van bio-energie te ­stimuleren. Ten eerste het ‘Marktanreizprogramm’ (MAP), waarmee de bouw van duurzame energieproductie-installaties wordt gesubsidieerd. Ten tweede het ‘Erneuer­bareEnergien-Gesetz’ (EEG); deze wet verplicht energieleveranciers groene stroom met

biotechnologie gaat.

voorrang af te nemen tegen vaste minimum­ prijzen, die vastliggen voor een periode van biobrandstoffen en bio-energie. Daarnaast

Met zijn grote land- en bosbouwareaal heeft

twintig jaar.

Duitsland vanuit natuurlijk oogpunt een

neemt de aandacht voor het stoffelijk gebruik

goede uitgangspositie om te profiteren van

(chemie en materialen) toe; zo worden deze

Dankzij deze maatregelen heeft met name

de bio-based economy. In 2007 werd voor

toepassingen samen met bioraffinage (het

de productie van biogas een grote vlucht

het eerst meer dan twee miljoen hectare

opsplitsen van biomassa in bouwstenen voor

genomen. Eind 2007 lag het geschatte aantal

(bijna 17 procent) van de totaal beschikbare

meerdere producten), één van de aantrekke-

biogasinstallaties in Duitsland op circa 3.900.

twaalf ­miljoen hectare akkerland in Duitsland

lijkste ontwikkelingsgebieden genoemd.

Voor kleinere installaties is het programma

gebruikt voor de aanbouw van groene grond-

eveneens succesvol; sinds 2001 is het aantal

stoffen (non-food). Daarbovenop hebben de

Beleidsmakers en uitvoerings­

verwarmingsinstallaties op basis van hout-

bossen, die met 11,8 miljoen hectare circa

organisaties

pellets van 8.000 gestegen naar bijna 70.000

een derde van het totale oppervlakte van

Het grote belang dat Duitsland aan de

in 2006

het land uitmaken, een duurzaam ­potentieel

bio-based economy hecht, wordt mede

van jaarlijks 78 miljoen kubieke meter.

onderstreept door het feit dat niet minder

Biobrandstof

Hiervan wordt nu circa 64 miljoen kubieke

dan vier ministeries actief betrokken zijn bij

De accijnsvrijstelling van 2004 tot 2007 op

meter gebruikt met name voor de papier- en

dit thema: Landbouw, Milieu, Economische

biobrandstoffen heeft gezorgd voor een

houtverwerkende industrie, de reststoffen

Zaken en Onderwijs. Het Bondsministerie

grote groei in de productie en het gebruik

van deze processen zijn grondstof voor bio-

voor Voeding, Landbouw en Consumenten-

van biodiesel, waardoor Duitsland met een

­energie, biobrandstof of biomaterialen.

bescherming (BMELV) richt zich binnen het

capaciteit van 3,5 miljoen ton wereldwijd de

bio-based thema voornamelijk op het verster-

grootste producent van biodiesel is. Door het

Mede dankzij meerjarige steun van de over-

ken van de land- en bosbouw. De uitvoering

vervangen van de accijnsvrijstelling met een

heid is er in Duitsland veel gebruik gemaakt

van de programma’s van het BMELV voor

bijmengingsplicht (4,4% voor biodiesel en

van deze bronnen voor het opwekken van

groene grondstoffen (50 tot 55 miljoen euro)

1,2% voor bio-ethanol, oplopend tot 6,75% in

is grotendeels uitbesteed aan de Fachagen-

2010 en 8% in 2015 voor biodiesel en ethanol

tur Nachwachsende Rohstoffe (FNR). Daar-

gezamenlijk) is het gebruik van volledig op

naast is het FNR ook verantwoordelijk voor

biomassa gebaseerde biobrandstof drastisch

Geotextielen voor oeverbescherming.

de informatievoorziening omtrent groene

afgenomen. Daardoor stagneert de groei

grondstoffen.

en de eerste biodiesel-installaties zijn zelfs

Bio-energie

citeit groter is dan benodigd om te voldoen

(Bio)energie staat hoog op de agenda in

aan de quota.

­gedemonteerd omdat de beschikbare capa-

Foto: Hariëtte Bos

Duitsland. In het vijfde Energieonderzoeks-

pagina 

programma “Innovation und neue Energie-

De productie van biodiesel, veelal op basis

technologien” stellen de betrokken ministe-

van koolzaad, staat echter ter discussie

ries voor de periode 2005-2008 gezamenlijk

wegens concurrentie met de voedselketen

1,7 miljard euro beschikbaar voor onderzoek

en onduidelijkheid over de milieuvoor­delen.

en ontwikkeling van energietechnologie,

Daarom worden in Duitsland meerdere

met zwaartepunten op energie-efficiëntie

onderzoeken uitgevoerd naar de tweede

en duurzame energie. Daarnaast heeft de

generatie biodiesel op basis van reststoffen

Relevante websites: Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe,

‘

www.fnr.de

Duitsland dankt haar sterke bio-based positie onder andere aan een oplettende overheid

’

De oogst van suikerriet in Brazilië. Bestemd voor ethanolproductie.

Bundesministerium für Ernährung, Landwirtschaft und Verbraucherschutz, www.bmelv.de Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit, www.bmu.de

zoals stro en resthout (biomass-to-liquid,

vezels (en composieten hiervan). Ze worden

breedte gevoerd. Belangrijke terugkerende

ofwel BtL). Hiervoor is bijvoorbeeld door het

voornamelijk verwerkt in de auto(mobiel)-

thema’s zijn efficiëntere planten – te verkrijgen door veredeling, het gebruik van alterna-

bedrijf Choren, in samenwerking met Shell,

industrie (inclusief hout en katoen werden

Volkswagen en Daimler, een proeffabriek

in 2005 circa 91.000 ton natuurvezels direct

tieve grondstoffen – zoals bijvoorbeeld zee-

gebouwd in Freiberg. Dit soort brandstoffen

of als onderdeel van composieten in auto’s

wier en algen, en het  gebruik van reststoffen

op basis van lignocellulose wordt een groot

verwerkt). Het gebruik van natuurvezels in

als stro, resthout of afvalstoffen.

toekomstpotentieel toegeschreven. Zo groot

de autosector groeit al jaren door de hogere

Bijzondere aandacht op dit gebied is er voor

zelfs, dat de verwachting is dat de huidige

olieprijs en vanwege de mogelijkheden om

bioraffinage. Door middel van bioraffinage

reststoffen in Duitsland niet aan de vraag

lichtgewichtmaterialen te maken die minder

kan biomassa worden gesplitst in diverse

­zullen voldoen voor de productie van BtL, en

splinteren bij ongelukken. De afnemers van

bouwstenen. Zij vormen de basis voor een

dat het verbouwen van lignocelluloseplanten

natuurvezelproducten zijn dan ook voor­

groot aantal producten, waaronder vee-

in belang toe zal nemen.

namelijk grote bedrijven in de autosector,

voeder, biobrandstoffen en biomaterialen.

­terwijl in onderzoek en productie voor­

Hierdoor kunnen de belangrijkste bouw­

Duitsland als koploper

namelijk kleinere maar vaak zeer innovatieve

stenen uit biomassa worden ingezet voor

Industriële biotechnologie is een sterke

bedrijven actief zijn.

hoogwaardigere producten, zoals voedsel

­sector in Duitsland. Het stoffelijk gebruik van

en high performance-materialen. Maar ook

groene grondstoffen is jaarlijks circa 2,7 mil-

Grens bereikt

de ­reststoffen voor laagwaardigere proces-

joen ton, waarvan 2,1 miljoen ton recht-

Met de snelle groei van de vraag naar agra-

sen met meer alternatieven als energie­

streeks naar de chemische industrie gaat.

rische grondstoffen, mede veroorzaakt door

opwekking.

Dit is ongeveer tien procent van de totale

de bio-boom en de groeiende vraag naar

hoeveelheid grondstoffen in de chemische

voedsel in de wereld, ontstaat ook in Duits-

Omdat Duitsland zeer sterk gepositioneerd

industrie. Hiermee is Duitsland wereldwijd

land het besef dat haar agrarische areaal niet

is in de bio-based economy sector, is de druk

koploper.

oneindig is. Hierdoor is een discussie ont-

op de landbouwsector groot. Door de ver-

staan over welke gewassen voorrang moeten

hoogde druk op de land- en bosbouwsector

De belangrijkste biomaterialen in Duitsland

krijgen, en hoe efficiënter geproduceerd kan

wordt langzaamaan duidelijk dat ook Duits-

zijn gemaakt van biopolymeren en natuur-

worden. Deze discussie wordt in de volle

land te klein is om zelf zonder problemen aan de vraag naar deze grondstoffen te kunnen voldoen. Dit heeft geleid tot discussies

Komend najaar organiseert de LNV-

over efficiënter gebruik van de beschikbare

afdeling in Berlijn in samenwerking

­middelen, bijvoorbeeld door bioraffinage-

met de Economische en de Technisch-

processen en het gebruik van reststoffen.

Wetenschappelijk afdeling van de

Momenteel gebeurt er veel aan onderzoek

Nederlandse Ambassade een matchmaking

en ontwikkeling op dit gebied. Daardoor

rondom het thema bio-based. Voor meer

maakt Duitsland een goede kans om ook

informatie kunt u contact opnemen met

voor de volgende generaties bio-based

Sandra Scheffer, LNV-afdeling Berlijn,

­producten een belangrijke rol te spelen.

telelefoon. +49 30 20956 480 of e-mail: [email protected]

Pieter van Gent, TWA afdeling in Berlijn in samenwerking met de LNV-afdeling Berlijn

Berichten Buitenland | nummer 5, 2008 | pagina 

Grote rol bedrijfsleven bij invulling agenda.

Nederlandse Steunpunten voor Naast de LNV-afdelingen in het buitenland heeft Nederland drie Agricultural Business Support Offices (NABSO’s). Deze steunpunten, gevestigd in China en Rusland, zijn opgericht in opdracht van het ministerie van LNV. Zij initiëren zelf activiteiten in veelbelovende groeimarkten en ondersteunen het agrarisch bedrijfsleven bij het betreden van de betreffende markten. Twee van deze steunpunten zijn gevestigd in China en één in Rusland.

andere Japan. Het investeringsbeleid van de Chinese overheid is er met de Go-West policy op gericht de economische positie van het Westen te versterken en de achterstand ten opzichte van de rijke kustprovincies te verkleinen. Er wordt daarom veel geïnvesteerd in infrastructuur, waaronder goede wegverbindingen naar Hanoi en Bangkok, en er zijn belastingvoordelen voor investeerders in hoogwaardige technologie. Deze ontwikkelingen maken Yunnan ook voor het Nederlandse agro-bedrijfsleven interes-

Nee, de Chinese provincie Yunnan is nog

van grote glascomplexen onmogelijk en de

sant. Renée Snijders: “Nederlandse bedrijven

lang niet het Aalsmeer van het Oosten, stelt

teelt van bloemen, planten en ook groenten

tonen steeds meer belangstelling voor de

Renée Snijders, vertegenwoordiger van

vindt vooral plaats in foliekassen en tunnels.

sierteelt in Yunnan en er hebben zich hier

het Agro-steunpunt in Kunming. Wel heeft

inmiddels zo’n 25 Nederlandse bedrijven

­Yunnan, in het Zuidwesten van China, zich

Go-West policy

gevestigd. Deze bedrijven zijn voornamelijk

de laatste decennia ontwikkeld tot grootste

Yunnan, met hoofdstad Kunming, behoort

gericht op productie. Denk bijvoorbeeld aan

bloemenproducent van het land. Want met

tot de armste gebieden van China en heeft

anthurium, rozen en leliebollen. Daarnaast is

de groei van de Chinese economie groeit de

een sterk agrarisch karakter. De agrarische

er een samenwerkingsverband tussen onder-

welvaart en groeit de aandacht voor luxe

activiteiten zijn van oudsher sterk gericht

wijsinstellingen in Kunming, Wageningen

en ook voor sierteeltproducten. Het milde

op groenteteelt, maar er zijn meer en meer

UR en Hogeschool Larenstein. Deze verschil-

klimaat en hoge ligging maakt Yunnan tot

telers die zich toeleggen op de groeiende

lende Nederlandse activiteiten hebben weer

een gunstige regio voor sierteelt. Maar het

markt voor sierteeltproducten. Naast de

aantrekkingskracht op andere Nederlandse

landschap geeft ook nadrukkelijk de grenzen

belangrijke binnenlandse markt is de

bedrijven. Het is nu aan ons om Nederland

aan: het bergachtige gebied maakt de bouw

­productie bestemd voor export naar onder

en de Nederlandse agri-business hier als sierteeltexpert op de kaart te zetten en het

De NABSO’s zetten Nederland op de internationale kaart.

Nederlandse bedrijfsleven te ondersteunen. We doen dat door ­informatie te verstrekken, voor onze stakeholders bezoeken te organiseren aan potentiële counterparts en door Nederland en de Nederlandse sierteelt te promoten op een aantal belangrijke bloemenbeurzen.” Dit laatste illustreert volgens Snijders de actuele ontwikkeling in Nederlandse bedrijvigheid in Yunnan: “Enkele jaren geleden was er vooral behoefte aan oriëntatie en was er bij Nederlandse ondernemingen behoefte aan handels­missies. Nu verschuift het belang naar beurzen en de bijbehorende evenementen en activiteiten, zoals productdemonstraties, excursies en bedrijfsbezoeken en netwerkbijeenkomsten.” Het accent van Nederlandse bedrijvigheid in Yunnan ligt zoals gezegd nu nog sterk op productie, maar Snijders ziet in de toekomst vooral ook kansen voor ­overige partners in de sierteeltketen. Zo zijn de

pagina 

Agro-business

de landbouw sterk gericht op grootschalige melkveehouderij; naast kleine boeren zijn veebedrijven met 10.000 dieren hier niet ongebruikelijk.

Productieverhoging noodzakelijk Vier jaar geleden maakte marktonderzoek onder auspiciën van de Wereldbank zichtbaar dat vijftig procent van de totale melkproductie van China afkomstig is uit

Landbouw in Dongbei is sterk gericht op grootschalige melkveehouderij.

het Noordoostelijk veehouderijgebied. De logistiek en het post-harvesttraject nog wei-

ners en zelf goede afspraken te maken en we

Wereldbank heeft inmiddels een lening

nig ontwikkeld. Een ander aandachtspunt

zullen hen daar graag bij helpen.”

opengesteld voor Heilongjiang. Deze lening

– tevens knelpunt voor kwekers en leveran-

heeft als doel de inkomenspositie van de

ciers van uitgangsmateriaal – is de manier

Melkveehouderij in Dongbei

boeren te verbeteren en de productie te

waarop omgegaan wordt met het kwekers-

Het contrast kan nauwelijks groter: Van het

verhogen. De gemiddelde productie ligt nu

recht. Snijders: “China heeft de slechte repu-

milde bergachtige Westen naar de Noord-

ongeveer op 3.500 kilogram melk per jaar

tatie van kopieerder van buitenlandse vindin-

oostelijke hoogvlaktes van China. Niet alleen

per dier. Productieverhoging is niet alleen

gen. In de sierteelt vinden we dat terug en is

het landschap verschilt enorm, ook het

nodig om het rendement te verbeteren,

bescherming van het kwekersrecht een issue.

­klimaat en de cultuur zijn niet te vergelijken.

maar ook om de Chinese bevolking van

Vermeerdering voor eigen gebruik is hier

Zo toont Harbin, de miljoenenhoofdstad van

voldoende zuivelproducten te voorzien dat

niet ongewoon. Het is zaak goed duidelijk te

de provincie Heilongjiang, sterke Russische

momenteel op slechts twaalf kilogram per

maken dat de productie van exportkwaliteit

invloeden. Heilongjiang telt circa 39 miljoen

capita wordt ingeschat. Assistentie door

vraagt om goed uitgangsmateriaal, inclusief

inwoners en is in oppervlak elf maal zo

Nederland en Nederlandse bedrijven bij deze

alles wat daar bij hoort, zoals handhaving,

groot als Nederland. De drie noordoostelijke

opgave is zeer gewenst. Eén van de project-

controle en afdracht van royalty’s. Het is voor

­provincies vormen tezamen de regio Dong-

bureau’s van de wereldbank is gevestigd

Nederlandse bedrijven daarom belangrijk

bei (Chinees voor Noordoosten). Het klimaat

in Harbin en Nederland zit, met het Agro-

zorgvuldig te zijn bij het zoeken naar part-

wordt getypeerd door lange winters, korte

steunpunt in dezelfde stad, dicht bij het vuur.

zomers en extreme ­temperatuurverschillen.

Erik Baudoin, de vertegenwoordiger van

Naast berggebieden en bossen kent de

het Nederlandse Agro-steunpunt in Harbin:

regio grote min of meer vlakke delen en is

“Dankzij deze positie kunnen we Nederland

Erik Baudoin:

van de markt ‘ Benadering vraagt grote zorgvuldigheid. ’ Berichten Buitenland | nummer 5, 2008 | pagina 

Netherlands Agricultural Business Support Offices Bij het betreden van de Chinese markt staat het NABSO-team voor u klaar.

Om Nederlandse bedrijven extra ondersteuning te kunnen geven zijn in

en het Nederlandse bedrijfsleven steeds

meer met artikelen in magazines, we onder-

Rusland (Moskou), Noordoost-China

goed en snel informeren over de tenders van

steunen Nederlandse deelname aan beurzen

(Harbin) en West-China (Kunming) in

de Wereldbank en over de ontwikkelingen

en we organiseren kennistransfers. We

opdracht van het ministerie van LNV

hier. Vragen uit het bedrijfsleven kunnen

maken daarbij gebruik van ons uitstekende

Agro-steunpunten opgezet. De steun-

we één-op-één beantwoorden. Landbouw

netwerk in de Russische sierteeltbranche.

punten kunnen tijdelijk zijn en zijn

en agribusiness zijn hier een belangrijk

Ook als er belangrijke diplomatieke ontmoe-

opgericht op basis van sectorale werk-

aandachtsgebied van de overheid, maar

tingen zijn – zoals bijvoorbeeld het bezoek

plannen vanuit het bedrijfsleven. Hierin

de benadering van de markt en van lokale

van premier Balkenende in december vorig

zijn doel, werkprogramma, activiteiten

bedrijven door buitenlandse bedrijven

jaar – zorgen we ervoor dat de Nederlandse

en afspraken met het ministerie helder

vraagt grote zorgvuldigheid. Het leggen van

sierteelt goed onder de aandacht komt.

omschreven. De steunpunten hebben

contacten vraagt een goede voorbereiding.

Ook fysiek, door royale aankleding van het

dan ook in de eerste plaats een sterk

Bedrijven kunnen ons daar voor benaderen.”

geheel met Nederlandse ­sierteeltproducten.

sectorgebonden activiteitenplan. De

We werken overigens niet op politiek

Chinese kantoren zijn bovendien sterk

Tulpen uit Moskou

niveau, maar uitsluitend voor de sierteelt­

gericht op activiteiten die zich con-

Het in 2004 opgezette en daarmee eerste

sector, en dan in algemene zin. Voor indivi-

centreren in een bepaalde – overigens

Agro-steunpunt in Moskou wijkt in aanpak af

duele vragen uit het bedrijfsleven verwijzen

zeer grote – regio. De adressen van de

van de Chinese kantoren; het Russische over-

we door naar Bloemen Bureau Holland en

­NABSO’s staan op pagina 21.

heidsbeleid heeft landbouw als speerpunt

naar Anthos, de Koninklijke Handelsbond

van beleid gemaakt, maar richt zich daarbij

voor Boomkwekerij- en Bolproducten.” De

logischerwijs vooral op voedselproductie en

Nederlandse inbreng op de gestaag groei-

weerstand tegen luchtverontreiniging, maar

niet sierteelt. Chief Representative van het

ende Russische markt voor sierteeltproduc-

anderzijds vormt een goede beplanting juist

Agro-steunpunt in Moskou Olga Smirnova

ten bestaat uit plantgoed, uitgangsmateriaal

een mogelijkheid om deze verontreiniging

hierover: “Het stimuleren van landbouw en

en bollen voor het trekken van snijbloemen.

deels op te nemen en bij te dragen aan de

zuivel in brede zin is overheidsbeleid. De

Kansen liggen in de specifieke eisen die de

luchtkwaliteit in de steden.

ontwikkeling van de sierteelt zal het bedrijfs-

markt hier stelt aan het plantmateriaal. Zo

Naast plantgoed vormen ook andere

leven zelf moeten oppakken. Vandaar dat

zal plantgoed bestand moeten zijn tegen de

onderdelen in de productieketen zoals

er in Nederland behoefte was aan onder-

Russische klimatologische omstandigheden.

­kassenbouw, technologie en logistiek

steuning op dit vlak en dit is de aanleiding

Waar het gaat om plantmateriaal in stede-

een groeiende markt voor Nederlandse

geweest om ons steunpunt in Moskou op te

lijke gebieden vraagt dit enerzijds om goede

­bedrijven.

zetten. We zijn met onze vestiging in Moskou volledig gericht op promotie van de Nederlandse sierteelt en we zijn feitelijk een PR-bureau, van waaruit we de Russische markt informeren over mogelijkheden, trends, nieuwe soorten en variëteiten. We doen dat onder

Olga Smirnova:

zijn vooral ‘ Wij PR-bureau voor de Nederlandse sierteelt. ’ pagina 10

China heeft behoefte aan productieverhoging van de zuivelindustrie.

Kort graag... Het Ministerie van Landbouw heeft ruim 50 LNV-afdelingen in evenzoveel landen. Elke maand maken we kennis met een van onze verre medewerkers. 11 vragen aan Caroline Berenschot-Feitel, technisch

V.l.n.r.: AM Sunny Lammers, Caroline Feitel en LNV-Raad Frits Thissen.

assistent op de LNV-afdeling in Washington, D.C.. Wat zou u doen als u dit werk

Wanneer denkt u “dit is een

Noord-Amerika een uitdaging voor

over de invoer-eisen van een land

niet deed?

mooie dag”?

de Nederlandse agribusiness. Maar

kunnen problemen aan de grens

In ieder geval iets internationaals!

Veterinaire en fytosanitaire handels­

een feit is wel dat Amerikanen

mogelijk voorkomen worden.

bereid zijn om veel geld te betalen

Ik ben opgegroeid in Wapenveld,

barrières spelen in de relatie met

een klein dorp gelegen tussen

de VS en Canada nog steeds een

voor producten en diensten van

Welk lokaal gerecht is uw

Heerde en Hattem in de provincie

uiterst belangrijke rol. Een mooie

hoge kwaliteit, onafhankelijk van

absolute favoriet?

Gelderland. Hoewel ik daar een

dag voor mij is wanneer een vete-

de sector: denk bijvoorbeeld aan

Vrijwel iedereen denkt bij de

heerlijke ‘groene’ jeugd heb gehad,

rinair of fytosanitair dossier, soms

sierteelt, boomkwekerij, toeleve-

­Amerikaanse keuken aan hambur-

trok het buitenland mij al van jongs

na eindeloze onderhandelingen

ring, zuivel en vlees, delicatessen.

gers en friet, maar in de ­afgelopen

af aan. Als ik niet voor de LNV-afde-

die zich over vele (soms tiental-

Maar ook aan onderzoek, kennis en

twintig jaar is deze keuken steeds

ling in Washington zou werken,

len) jaren uitstrekken, kan worden

innovatie.

inter­nationaler geworden. Een paar voorbeelden van mijn ­ favoriete

dan had ik nu waarschijnlijk voor

afgerond. Dan gaat er echt een

een internationale organisatie, een

champagne­fles open. Jammer dat

Hoe staat het met duurzaam

gerechten: Chicken Tikka met een

multinational of een public affairs

het zo ­weinig voorkomt!

ondernemen in Noord-Amerika?

Mango Lassie (mango ­ yoghurt

Grote multinationals in de VS heb-

drankje). Pad Thai met een Thais

kantoor gewerkt. Wat is uw grootste ergernis?

ben zich gerealiseerd dat ‘to be

biertje en steak fajita’s met een

Wat moet iedereen weten over

Het Amerikaanse avondjournaal

a great company, you also have

margarita. Uiteraard blijft een

het land waar u werkt?

dat zich over het algemeen alleen

to be a good company’. Steeds

‘steak with baked potato topped

Pas op met het gebruik van het

richt op lokaal en regionaal nieuws.

meer bedrijven zien de promotie

with sour cream, cheese, bacon bits

woord ‘panties’ in de VS! Een

De rest van de wereld wordt

van duurzaamheid tevens als een

and butter’ ook de moeite waard.

onschuldige

g­enegeerd.

­interessant marketingproduct, rich-

opmerking

als:

‘women in The Netherlands rarely wear panties in the summer’, leidt

Voor wie heeft u bewondering?

ting de eigen medewerkers, Wall

Met wie zou u een avond op stap

Street en de consument. Voorop

willen?

tot geschrokken blikken (pan-

Voor mijn echtgenoot die dage-

lopen ondere andere Whole Foods

Met Hillary en Obama, om nou

ties betekent onderbroek in het

lijks als Officier van Justitie in

Market, Starbucks, Google, McDo-

eens echt te horen hoe ze de toe-

Engels.) Grote delen van de VS zijn

Washington D.C. probeert om

nalds maar ook Wal-Mart. Nu de

komst van de VS zien, zeker gezien

nog steeds zeer puriteins. Neder-

moordzaken voor het gerecht te

Democraten mogelijk in 2009 het

de ­ weinig populaire beslissingen

landers op bezoek in de VS herken

brengen. Vrijwel een onmogelijk

presidentschap zullen overnemen,

die de toekomstige president zal

je nog steeds onmiddellijk door

opgave in een stad als Washing-

begint ook de Bush-regering wak-

moeten nemen. Denk aan het

de groene of blauwe sokken en

ton D.C. waar jaarlijks helaas nog

ker te worden. Maar tot dusver is

sociale zekerheidsysteem, de

gewone schoenen onder een korte

steeds meer dan 180 moorden

duurzaam ondernemen nog weinig

gezondheidszorg, het Amerikaanse

broek. Amerikanen vertonen zich

plaatsvinden.

politiek gestuurd.

energie­gebruik en de economische

alleen in witte gymschoenen met

Welke sector laat hier absoluut

Wat kan er op uw werkterrein

witte sokken. De eerste automobi-

kansen liggen?

beslist beter?

Uw sleutelwoord voor de

list die voor een stopbord stilstaat

Vanwege de lastige veterinaire en

Vaak komt ons bureau pas in con-

toekomst?

(en echt stopt) mag ook als eerste

fytosanitaire markttoegang, gekop-

tact met een Nederlandse exporteur

Go, Democrats, Go! Hoewel het

weer doorrijden, de regel ‘rechts

peld aan de voedselveiligheids­

wanneer een partij wordt aange-

voor de handel beter is om een

heeft voorrang’ kent men hier niet.

eisen, de lage koers van de dollar

houden aan de grens. Door voor-

Republikein aan de macht te

Dus let op!

en de omvang van de markt blijft

afgaand informatie in te winnen

­hebben.

­recessie.

in combinatie met een korte broek

Berichten Buitenland | nummer 5, 2008 | pagina 11

Korte berichten uit het buitenland

Tunesië

Afrika

Biologisch product verovert Europa Steeds vaker verschijnen biologische producten uit Tunesië op de Europese markten. De belangrijkste biologische exportproducten van het land zijn olijfolie,

Kenia

bij import in de EU afnemen, en

dadels, medicinale en aromatische

LNV-afdeling Nairobi

kunnen de gereduceerde import-

­planten, oliën, jojoba en amande-

inspecties in stand blijven. De PD

len. In totaal bedroeg de productie

Fytosanitair project

ondersteunt zijn Keniaanse zuster­

De Plantenziektenkundige Dienst

organisatie KEPHIS in het verbe-

in de tuinbouw. Jaarlijks wordt er

seizoen 2006-2007 circa 9000 ton.

(PD) is betrokken bij het project

teren van de prestaties. Daartoe

3 miljoen ton fruit en 5 miljoen ton

In het seizoen 2003-2004 was dit

aan biologische producten in het

Capacity Building in HORTiculture

verzorgt men trainingen in Kenia

groente geproduceerd. De jaarlijkse

nog slechts ruim 3000 ton. Tune-

(CABHORT). Dit heeft als doel het

en Nederland op het gebied van

exportwaarde ligt rond 800 miljoen

sië behoort tot de landen die het

fytosanitaire systeem in Kenia te

inspecties, diagnostiek en onder-

euro. De Marokkaanse overheid

beste voldoen aan Europese stan-

verbeteren. Daardoor zal naar ver-

zoeken. Daarnaast zou geassisteerd

wil investeringen aantrekken om

daarden, wat het aantrekkelijk

wachting in de toekomst het aan-

kunnen worden bij het invoeren van

de sector verder te professionali-

maakt voor Europese investerin-

tal intercepties van quarantaine-

informatiesystemen zoals CLIENT.

seren. Er is onder meer behoefte

gen. Met ingang van 2009 zullen

aan landbouwmachines, zaden en

ingrijpend gewijzigde accredita-

kunstmest. De marktverkenning

tie- en certificeringsdocumenten

gaat in op de ontwikkelingen in de

de huidige importvergunningen

tuinbouw, investeringsmogelijkhe-

voor exporteurs naar de EU vervan-

organismen op bloemen en fruit

Marokko LNV-afdeling Madrid

Marktverkenning

den, markttoegang en marktbena-

gen. Ondanks de strengere regels

groente en fruit

dering. Ook worden diverse onder-

zal Tunesië naar verwachting

De tuinbouw is een van de belang-

steuningsprogramma’s behandeld,

een belangrijke handelspartner

rijkste

in

alsmede relevante handelsakkoor-

van de EU worden op het gebied

Marokko. Ongeveer 28% van de

den. Market Survey Morocco - Fruit

van biologisch voedsel. Het land

totale landbouwproductie is afkom-

and Vegetables is uitgevoerd door

voert namelijk een uitgebreide

stig van de tuinbouw; 22% van de

Fellah Conseil, in opdracht van de

promotiecampagne voor dit soort

werknemers in de landbouw werkt

EVD.

­producten.

landbouwsectoren

Korte berichten uit het buitenland

supermarkten besloten te gaan

El Salvador

Amerika Brazilië LNV-afdeling Brasília

samenwerken. De alliantie Supermercados de Centroamérica y Panamá (SUCAP), gevestigd in El

in Rio Claro, in de deelstaat São Paulo. Het start naar verwachting in het tweede kwartaal met de

Pluimvee-investering

productie van broedmachines en

Het Nederlandse Pas Reform

aanverwante apparatuur. In 2007

­Hatchery investeert in Brazilië.

werd in Brazilië 10,7 miljoen ton

Het bedrijf uit Zeddam is gespe-

pluimveevlees geproduceerd.

cialiseerd in broedmachines

Ongeveer eenderde daarvan is

voor de pluimvee-industrie. Pas

bestemd voor de export.

Reform do Brasil wordt gevestigd pagina 12

Alliantie supermarkten

Salvador, zal in eerste instantie

Om aan de groeiende macht van

voornamelijk informatie en best

de Amerikaanse supermarktketen

practices uitwisselen. In een later

Wal-Mart weerstand te bieden,

stadium gaat men over tot geza-

heeft een groep van 16 regionale

melijke inkoop.

Korte berichten uit het buitenland

Azië India

trole bij, aldus de Indiase overheid.

LNV-afdeling New Delhi

De regering wil er op deze manier voor zorgen dat ook kleinere pro-

Uitbreiding laboratoria

ducenten van voedingsmiddelen

voedselcontrole

toegang krijgen tot kwaliteitscon-

De voedselindustrie in India groeit

Indiase Kamers van Koophandel

De komende drie jaar komen er

trole van hun producten. Op dit

jaarlijks met 10% en is momenteel

voorspellen dat dit 2014-2015 circa

350 laboratoria voor voedselcon-

moment is er nauwelijks controle.

bijna 64 miljard euro waard. De

210 miljard zal zijn.

Korte berichten uit het buitenland

enigingen van retailers, die deze standaard introduceerden in 2002.

Europese Unie

De Duitse supermarktketen Metro Cash&Carry heeft Bulgaarse leveranciers bericht dat zij eind 2008 moeten voldoen aan IFS als zij nog langer zaken willen doen met het bedrijf.

Duitsland Bulgarije

met als gevolg snellere toegang

LNV-afdeling Boekarest

van producten tot de Europese

LNV-afdeling Berlijn

markten. De Nederlandse certi-

Duurzame visserijproducten

Kwaliteitscertificaat Tandem

ficatie-organisatie ISACert reikte

De Marine Stewardship Council

Tandem is gecertificeerd volgens de

het certificaat uit. IFS is eigen-

(MSC) opent dit jaar een kantoor

International Food Standard (IFS),

dom van de Duitse en Franse ver-

in Berlijn. De organisatie onderstreept hiermee het belang van de Duitse markt voor MSC-producten. Duitsland is wat volume betreft de grootste afzetmarkt van MSC-pro-

rol bij de verzorging van de Duitse

ducten (eenderde van het totale

markt; 85% van de navraag wordt

volume). De Duitse markt voor

namelijk door middel van importen

MSC is hiermee even groot als de

voldaan. Belangrijkste leveranciers

Amerikaanse en Britse samen.

zijn Noorwegen, China, Denemar-

De grootste Duitse vishandelaar,

ken en Nederland.

Deutsche See, is erg actief op duurzaamheid. Binnen Duitsland

Polen

voert dit bedrijf het grootste MSC-

LNV-afdeling Warschau

assortiment en het biologische

Tekort zonnebloempitten

assortiment is zelfs wereldwijd het

Vanwege toenemende export naar Turkije dreigt er een tekort

grootst (meer dan 100 producten).

In 2007 zijn er 23 nieuwe hyper-

aan zonnebloempitten voor de verwerkende industrie in Bulga-

Ook grote supermarktketens als

markten en 368 supermarkten

rije. De prijs van een ton zonnebloempitten steeg met 40% naar

Metro en Edeka hebben hun visaf-

bijgekomen. Uit een onlangs

485 euro. Grote droogte was de oorzaak van de verminderde

delingen (gedeeltelijk) MSC laten

gehouden onderzoek blijkt dat de

oogst van 600.000 ton in 2007. Dit zou precies de even zo grote

certificeren. De visserijsector blijft

concurrentie zwaarder is geworden

binnenlandse vraag dekken als er geen export plaatsvond.

bij deze ontwikkeling achter. De

voor de kleinere en de middelgrote

eigen productie speelt een kleine

winkeliers. In 2007 is het aantal

Uitbreiding retailketens

Berichten Buitenland | nummer 5, 2008 | pagina 13

kleinere detailzaken gedaald van

Plan for Rural Development goed-

70.700 naar 66.800 winkels. Het

gekeurd. In dit programma is een

aantal middelgrote levensmidde-

belangrijk component gereserveerd

lenzaken daalde van 32.100 naar

voor rechtstreekse ondersteuning

31.900. De Duitse keten Aldi wil in

van bedrijven in de agrarische en

2008 circa 1000 vestigingen ope-

voedselverwerkende industrie. De

nen. Ook Carrefour, dat al de 200

deelprogramma’s investeringen in

Poolse Ahold-winkels overnam,

agrarische bedrijven en voedsel-

wil in 2008 investeren in 36 nieuwe

verwerking zijn in maart van start

vestigingen. Een andere delicates-

gegaan. Projectvoorstellen kunnen

senketen, Bomi, neemt 80% van de

worden ingediend bij de Paying

aandelen in de FMCG-groothande-

Agency for Rural Development and

laar Rabat Pomorze over. Dit bedrijf

Fisheries. Meer informatie: www.

Uitvoer groenten en fruit

boekte in 2007 een netto winst van

aperp.ro en www.madr.ro.

De waarde van de Spaanse uitvoer van verse groenten en fruit

ruim 168 miljoen euro. Bomi wil

steeg in 2007 met 4% tot 7,7 miljard euro. De ­uitgevoerde hoeveel-

verder de delicatessenketen Rast

Spanje

heid daalde licht. Hier volgen de belangrijkste producten. Groente:

overnemen. Biedronka, marktlei-

LNV-afdeling Madrid

tomaat (862 miljoen), paprika (494 miljoen) en sla (459 miljoen). Fruit: citrusvruchten (2,5 miljard), aardbeien (327 miljoen) en necta-

der en onderdeel van de Portugese groep Jeronimo Martins, nam eind

Stijgende prijzen

vorig jaar de Plus-keten over van de

De prijzen van veel levensmiddelen

Duitse Tengelmann Gruppe. Hier-

zijn in de afgelopen twaalf maan-

Invoer groenten en fruit

door heeft zij haar positie versterkt

den flink gestegen:

De Spaanse invoer van verse groenten steeg in 2007 met 24% naar

met 210 vestigingen.

rines (258 miljoen).

• Zonnebloemolie

34%

een waarde van 1,5 miljard euro. De belangrijkste ingevoerde

• Melk

25%

­producten waren aardappels (742.000 ton), citrusvruchten (243.000

Milieuvriendelijk tasje

• Meel

22%

ton) en appels (231.000 ton).

De Poolse retailer Biedronka ver-

• Citroenen

19%

vangt de plastic zakjes aan de kassa

• Kip

16%

door milieuvriendelijke tasjes. De

• Spaghetti

16%

gekocht. Daarnaast is al meer dan

landse exporteurs van biologische

bedoeling is dat dit eind 2008 rond

• Uien

15%

1 miljoen ton Noord-Amerikaanse

voedingsmiddelen kansen bieden.

is. Andere hypermarktketens als

• Bananen

13%

sorghum ingevoerd.

Naar verwachting zal de omzet de

Tesco, Carrefour en Piotr i Pawel

• Eieren

11%

Noord-Amerikaanse maïs en

nomen.

komende vier jaar oplopen naar

Tsjechië

hebben soortgelijke acties onder-

LNV-bureau Praag

sorghum

121 miljoen euro. Het aantal biologische voedselverwerkers in 2007 bedroeg 223; het aantal biologische

Roemenië

Spanje blijft doorgaan met het

Verkoop biologisch stijgt

boerderijen 1249; het areaal biolo-

LNV-afdeling Boekarest

importeren van Noord-Ameri-

De verkoop van biologische voe-

gische landbouwgrond bedroeg

kaanse maïs, ook al bestaat het

dingsmiddelen in Tsjechië steeg

306.995 hectare; het aandeel in het

Programma

risico dat zich daarin stoffen van

in 2006 met 50% naar 30 miljoen

totale landbouwareaal was 7,2%.

landbouwontwikkeling

verboden genetisch gemodifi-

euro. Dit is vooral te danken aan de

Meer informatie: PRO-BIO, Associ-

Begin 2008 heeft de Europese Com-

ceerde organismen bevinden.

toegenomen vraag van de consu-

ation of Ecological Farmers, www.

missie het Roemeense National

In januari 2008 werd 63.500 ton

ment. Deze tendens kan ook Neder-

pro-bio.cz/english/english.htm.

Korte berichten uit het buitenland

Egypte LNV-bureau Kairo

Midden-Oosten

Nieuwe suikerfabriek De Savola Group uit Saoedi-Arabië heeft geïnvesteerd in een verwerkingsfabriek voor suiker met een productiecapaciteit van 750.000 ton per jaar. Deze faciliteit is straks de vierde of vijfde grootste in het Midden-Oosten. Deze fabriek zal de groeiende markten in Egypte en andere nabij gelegen landen voorzien.

pagina 14

Verenigde Arabische Emiraten

ste stad ter wereld: Masdar. De

LNV-afdeling Abu Dhabi

stad wordt ontworpen door de

Gulfood 2008

Groenvoorziening

weefsel­techniek, zaden en stek-

Abu Dhabi ontwikkelt de groen-

ken, en bestrijdingsmiddelen.

Britse architect Norman Foster

Er werd goed zaken gedaan op

Dubai’s handel

en biedt potentieel voor leveran-

de Gulfood 2008. De Braziliaanse

voedingsmiddelen stijgt

ciers van groenvoorziening maar

groep Nutriza noteerde orders voor

De handel in voedingsmiddelen in

ook van gewassen. Ondertussen

meer dan 300 ton van hun ­ Friato

Dubai is met 23% gestegen tot een

gaf Dubai in 2007 bijna 29 mil-

merkkip. De Nederlandse produ-

totale marktwaarde van ongeveer

joen euro uit aan landschapsont-

cent van vries- en koelsystemen

5 miljard euro. Hiervan werd bijna

wikkeling langs de wegen van de

KOMA sloot contracten ter waarde

70% geïmporteerd en 15,8% geëx-

stad. De komende vijf jaar is de

van 1,3 miljoen euro. Het grootste

porteerd. De stijging wordt onder

markt voor tuin- en landschaps-

deel daarvan nam dochteronder-

meer veroorzaakt door de groei van

architectuur en groenvoorzie-

neming Baking Technologies voor

de bevolking, de economische groei

ning naar schatting 10,5 miljard

zijn rekening, dat complete turnkey

en de stijgende investeringen in het

euro groot. Er zijn kansen voor

oplossingen voor kleine bakkerijen

toerisme. Voor deze sector zijn de

producenten en dienstverleners

en fabrieken levert. Het Thaise

belangrijkste handelspartners van

op het vlak van bloemen- en

Sanden Intercool, producent van

Dubai onder meer India, Iran, Bra-

plantentechno­logie, apparatuur

gekoelde vitrines en vriezers, was

zilië, Irak en Nederland.

en gereedschap, genetische en

eveneens succesvol.

Korte berichten uit het buitenland

Overig Europa Georgië

diverse regio’s in Georgië stelt de

LNV-afdeling Kiev

overheid in totaal honderd ­stukken land voor dit project beschikbaar,

Project verkoop

die volgens een aantrekkelijke

landbouwgrond

regeling verkocht worden. De

De Georgische overheid heeft het

investeerder betaalt bij aanvang

project 100 new Enterprises of

slechts 20% van het aankoop-

rige 80%. De belangrijkste selec-

land per 1 januari 2007 is de export

Agriculture gelanceerd. Doel is het

bedrag. Indien de onderneming

tiecriteria zijn de grootte van de

van Zwitserse kazen met 5,8%

stimuleren van de agrosector, het

­b innen een jaar daadwerkelijk

beoogde investering, de verwachte

gegroeid naar een totaal van bijna

creëren van werkgelegenheid en

operationeel is, wordt vrijstelling

werkgelegenheid en de realise-

60.000 ton. Over de gehele libera-

het bevorderen van de export. In

verleend van betaling van de ove-

ringstermijn. De overheid geeft

liseringperiode (2002-2007) is de

prioriteit aan projecten die vóór

export met 12,7% en de import met

het eind van 2008 geïmplemen-

19,7% gegroeid.

teerd kunnen zijn. Dit project biedt

Er worden vooral meer harde

kansen voor ­Nederlandse bedrijven

natuurkazen geëxporteerd. De

in de agrosector. Meer informatie:

export van verwerkte kazen, zoals

www.agro100.ge.

kaasfondue, daalde licht. Het meest succesvol zijn de Emmenta-

Zwitserland

ler, de Tilsiter en de Tête de Moines. Belangrijkste afzetmarkten zijn Italië en Duitsland. 40% van de Zwit-

Groeiende export kaas

serse melk wordt tot kaas verwerkt,

Sinds de volledige opening van de

daarvan gaat een derde naar het

kaasmarkt tussen de EU en Zwitser-

buitenland.

Berichten Buitenland | nummer 5, 2008 | pagina 15

Nieuws Nederland:

grootste cacaoboterproducent teerde cacaobonen worden grotendeels

Door te exporteren creëert de Nederlandse

verwerkt tot chocola en halffabrikaten

cacao-industrie en ­handel toegevoegde

zoals cacao­boter en cacaopoeder.

waarde. In 2006 voerde Nederland voor

Daarnaast werd in 2006 voor 800 miljoen

2 miljard euro aan cacaoproducten uit.

euro aan halffabrikaat en chocolade ons

De uitvoerwaarde van cacaoboter en

land ingevoerd. Nederland is veruit de

­chocolade was het hoogst; beide rond 700

belangrijkste producent van cacaoboter

miljoen euro. Ongeveer een kwart hiervan

in de EU. In 2006 kwam de productie van

ging naar Duitsland. In 2006 besteedden

cacaoboter in ons land uit op circa 200

­consumenten in eigen land bijna 600 mil-

miljoen kilogram. Dit vertegenwoordigde

joen euro aan ­chocoladeproducten. Gemid-

een waarde van ruim 650 miljoen euro.

deld at elke Nederlander 4,75 kilogram

Frankrijk volgt op afstand met 320 miljoen

chocola in 2006, ruim een ons meer dan in

euro. Cacaoboter wordt vooral gebruikt als

2005.

grondstof voor chocoladeproducten, maar In 2006 importeerde Nederland bijna 450

ook voor de vervaardiging van cosmetische

Bron: StatLine, Handel naar landen- en

producten.

goederengroepen, CBS.nl

miljoen kilogram cacao­bonen. Daarmee was een bedrag gemoeid van ruim 550 miljoen euro. Met deze bonen produceerde

Verbruik duurzame energie blijft gelijk

­Nederland onder andere voor 650 miljoen euro aan cacaoboter in 2006. Dat is veel

Het verbruik van duurzame energie in Nederland is in 2007 niet verder gegroeid. Net

meer dan in andere EU-landen. Een groot

als in 2006 was 2,8 procent van de Nederlandse energievoorziening afkomstig van

deel van onze cacaoproducten is bestemd

duurzame bronnen. Tussen 2003 en 2006 groeide het duurzame energieverbruik nog

voor export. In 2006 bedroeg de import-

sterk. De overheid streeft naar vijf procent verbruik van duurzame energie in 2010,

waarde van cacaobonen ongeveer 550

oplopend naar twintig procent in 2020.

miljoen euro. Ivoorkust, Ghana en Nigeria

Bron: CBS

zijn onze grootste leveranciers. De geïmpor­

Poolse veevoeder – en vleesproducenten verliezen hun marktpositie door het verbod op GMO Poolse producenten zullen hun marktpositie verliezen binnen Europa

zuivelproducten zullen stijgen. De Poolse producenten waarschuwen

indien ook het verbod op GMO’s in veevoeder wettelijk wordt

dat deze nieuwe wet niet overeenstemt met de Europese wetgeving.

­geïmplementeerd op 12 augustus 2008. Varkenshouders krijgen door

Dit zou Polen dagelijks vier miljoen euro boete kunnen kosten. Niet

deze nieuwe wetswijziging te maken met hoge kosten. GMO-vrije

alleen met diervoeders dreigt Polen in conflict te komen met Brussel.

diervoeders zijn duur en moeilijk te krijgen. Het houden van varkens

Ook de zaadwet is in strijd met EU-regelgeving. Volgens de huidige

wordt hierdoor niet meer rendabel. Een negatieve impact op de

Poolse wet mag in Polen geen GMO-zaad aangeplant worden. Dus

productiekosten van varkens- en kippevlees is het gevolg waardoor

ook niet de door de EU goedgekeurde soorten. Polen zal ook deze

voedselprijzen met veertig procent kunnen stijgen. Ook rundvlees- en

wet op last van de Commissie moeten aanpassen.

pagina 16

Tuinbouwtentoonstelling Expo Agroalimentaria Guanajuato 12 – 15 november Irapuato, Mexico De enige vaktentoonstelling in Mexico gericht op de ‘hogere tuin-

­Nederland zal daarmee als enig land prominent aanwezig zijn. Er

bouwtechnologie’ mag zich verheugen op een toenemend aantal

is nog een zeer beperkt aantal stands van 12m2 beschikbaar. Naast

bezoekers. Het aantal kassen dat in Mexico gebouwd wordt neemt

de deelname zullen door de LNV-afdeling omlijstende activitei-

jaarlijks toe. De deelname van het ministerie van LNV de afgelopen

ten worden georganiseerd die een meerwaarde geven aan uw

twee jaar heeft onder meer gezorgd dat de naamsbekendheid van

­deelname. Meer informatie omtrent kosten en deelname via de heer

het ‘Nederlandse product’ goed aangeslagen is. Genoeg reden om

J. Porte, directie Industrie en Handel. Telefoon: 070 – 378 4428 of via

dit jaar met een onderscheidend Hollandpaviljoen deel te nemen.

LNV-afdeling Mexico (zie pag. 20-21 voor contactgegevens).

Internationale pioniers uit de agribusiness aan het woord

Exportise

De Exportise van: Dr. Gert-Jan Mulder

Gert-Jan Mulder -van huis uit bedrijfs­

waar de familie van mijn vaderskant van-

Locatie : Uruguay

econoom- noemt zich zelf geen export-

daan komt. Vanochtend nog maakte ik een

Bedrijf : Estancia Wekerom

pionier. Maar wel een man met een

rekensommetje dat wij, als onze boerderij

Sector : Vleesvee

uitgesproken mening, kennis van de Zuid-

zich op Europese grond bevond, 600 duizend

Sinds : eind jaren 80

Amerikaanse regio én met een dosis goede

dollar aan subsidie zouden ontvangen. Ja,

(bedrijf sinds 2001)

raad te vergeven. Hij begon zijn carrière in

ik kan me druk maken over dat soort zaken.

dienst van de Rabobank. Eind jaren 80 zette

De Europese regelgeving ten aanzien van

Mulder als area manager en later general

subsidies is zeer nadelig voor boeren in

manager diverse Rabo filialen op in de regio.

­ontwikkelingslanden. Door die handels­

Wat betreft de kansen in de ­Latijns-

Eind 2001 kocht hij in Uruguay een boerderij

belemmeringen staan de prijzen die boeren

­Amerikaanse

van 430 hectare op ongeveer 80 kilometer

hier voor hun product krijgen niet in verhou-

hier kom, ligt het aandeel van Nederlandse

buiten de hoofdstad Montevideo. Voor hem

ding tot wat men er in Europa voor krijgt.

export naar Zuid-Amerika rond de één

ging een jongensdroom in vervulling. Samen

regio: in de bijna 25 jaar dat ik

procent. Ik heb helaas weinig Nederlandse

met 700 koeien, zijn vrouw en twee jonge

Same story met de ontwikkelingen in de

bedrijven meegemaakt die het goed aan-

kinderen geniet hij van het leven en van het

biodieselsector. De vraag naar oliehoudende

pakten. Bij zakendoen in een ander land zijn

uitzicht op de bergen van Minas.

zaden wordt gecreëerd en als dan de voedsel­

alle clichés waar. Het is zo verschrikke­lijk

prijzen gaan stijgen, wordt er ook weer

anders. Mijn belangrijkste raad aan bedrij-

ingegrepen. Terwijl wat hier nu in deze regio

ven of mensen met exportplannen is dan

gebeurt fantastisch is. Toen ik de boerderij

ook: als je denkt dat je snel kunt slagen,

kocht in 2002 was het vlees 50 dollarcent

kun je het vergeten. Er bestaat niet zoiets

waard. Nu is het 1 dollar 40 waard. Dat stelt

als een snelle manier om je product af te

ons in staat om meer en beter te produceren

zetten. No quick fixes. Je moet je goed

én volgens de eisen die het Westen stelt.

voorbereiden, je ­inlezen, de juiste mensen

Dankzij de stijgende prijzen hebben landen

leren kennen. En kom met tijd. Niet met je

als Brazilië en Argentintië opeens een over-

agenda.

schot op hun handelsbalans. Opeens kunnen ze het IMF afbetalen. En realiseer je vooral

Ik verwijs altijd naar een uitspraak van

dat het in deze regio allemaal uit de land-

de beroemde Amerikaanse antropoloog

bouwsector komt. Niet door de verkoop van

Edward T. Hall. Op de vraag over welke vaar-

brommers en televisies. Ik ben dus helemaal

digheden expatriates moeten beschikken

“Ik heb de boerderij Estancia (Spaans

niet gelukkig met de oproep van Minister

om te slagen in het buitenland zei hij: ‘They

voor boerderij, red.) Wekerom genoemd.

Koenders dat Nederlanders minder biefstuk

have to have the capacity to make friends’.

Wekerom is een plaatsje in de gemeente Ede

zouden moeten eten.

Zo simpel is het.” Berichten Buitenland | nummer 5, 2008 | pagina 17

Nieuws Export Braziliaanse bloemen stijgt

Verlaagde importtarieven Egypte

De Braziliaanse export van bloemen is in 2007 met 9,18 procent toegenomen

In april zijn in Egypte een aantal importdouanetarieven

ten opzichte van 2006. De totale exportwaarde bedroeg 22,4 miljoen euro. Ruim

voor landbouw en industriële goederen verlaagd. Voor

de helft van alle export gaat naar Nederland. In 2007 werd bovendien voor ruim

landbouwproducten gaat het met name om verschil-

6,6 miljoen euro geïmporteerd, voornamelijk bloembollen uit Nederland.

lende verpakkingen boter, kaas, rijst, plantaardige oliën, ­zuigelingenvoeding en karnemelk. Voor de meeste van

Van 11 t/m 13 juni 2008 vindt in Holambra de jaarlijkse tuinbouwbeurs HORTITEC

deze producten is het douanetarief gereduceerd tot nul.

plaats, de grootste tuinbouwvakbeurs van Latijns-Amerika.

Bron: LNV-afdeling Kairo

Statistiek

HS-code

Export levende dieren in mln US $, 2006 Levende dieren

Paarden en

Totaal

paardachtigen

Runderen

Varkens

Schapen en

Pluimvee

geiten

Overig niet veehouderij

01

0101

0102

0103

0104

0105

0106

Country France

2.207

125

1702

122

52

150

56

Canada

1.772

49

1048

595

0

33

47

Netherlands

1.433

119

133

801

28

273

79

Germany

855

132

344

125

6

228

20

USA

755

503

27

25

10

121

69

United Kingdom

672

490

5

26

1

133

17

Australia

666

89

338

0

227

2

10

Mexico

659

3

655

0

0

0

1

Denmark

431

7

17

356

0

33

18

Ireland

431

253

102

62

14

0

0

Poland

426

42

258

91

7

22

6

Belgium

368

37

157

94

1

48

31

Spain

366

7

68

225

38

20

8

China

333

0

37

225

4

32

35

Syria

268

1

0

0

266

0

1

Colombia

201

0

198

0

0

1

2

Hungary

198

8

71

26

56

28

9

Romania

192

8

94

0

89

0

1

Czech Rep.

165

1

88

21

1

41

13

Austria

129

3

103

10

2

9

2

New Zealand

123

85

33

0

1

2

2

Malaysia

117

4

1

0

0

107

5

Namibia

96

0

69

0

27

0

0

Slovakia

94

1

37

18

2

21

15

Brazil

89

5

73

0

0

10

1

657

73

204

85

128

50

93

13.702

2045

5862

2906

960

1364

541

Other countries Total Source: UN/Comtrade

pagina 18

We publiceren hieronder weer een overzicht van de afgelopen maand op internet

Externe marktrapporten

­aangetroffen landen-, regio- en themarapporten over levensmiddelen- en andere

op internet

en andere bronnen ánders dan onze eigen LNV-afdelingen op de Nederlandse ambassades

­(agrarische) sectoren, afkomstig van overheden, overkoepelende organisaties, databases

in den vreemde. De rapporten zijn gratis, digitaal en uitsluitend per e-mail opvraagbaar bij het ministerie LNV, Directie Industrie en Handel, de heer J.J.M. ­Verbeek, e-mail [email protected] en worden u ook alleen per e-mail toegestuurd.

Land

Titel

Land

Titel

Afghanistan

Economy strategy note for Afghanistan (106 pag)

Indonesië

Oliezadensector (14 pag)

Afghanistan

The raisin market (32 pag); the wheat seed

Indonesië

Horticultural producers & supermarket developments

market (34 pag)

(183 pag)

Management of the nitrogen cycle in agriculture

Israël

International tax and business guide 2008 (21 pag)

(32 pag)

Israël

Samenvatting Israëlische warenwet (86 pag)

Algemeen

The world of 2008 in figures (9 pag)

Israël

Appels en perensector (4 pag)

Algemeen

Global potato economy (2 pag)

Italië

Organic farming in Italy (14 pag)

Algemeen

Long-term agricultural projections 2008-2017 (110 pag)

Japan

The lastest Japanese food trends (4 pag)

Algemeen

Managing the challenge of product proliferation

Kenia

De zuivelsector (4 pag)

(20 pag)

Korea

Food processing in Korea (22 pag)

Algemeen

Reducing salt intake in populations (65 pag)

Kosovo

Strategy note for Kosovo (27 pag)

Algemeen

Economic vitality in a transition to sustainability

Latijns-Amerika

Potato production in Latin America (5 pag)

Algemeen

(26 pag)

Malediven

Country assistance strategy (91 pag)

Algerije

Country analysis (12 pag)

Malta

Tax and business guide 2008 (3 pag)

Australië

Wijnsector (6 pag)

Marokko

Marktvoorzichten Marokko 2008 (6 pag)

Azië

Potato production in Asia (6 pag)

Mexico

Doing business in Mexico 2008 (76 pag)

Bahrain

Ontwerpwetgeving melkvetten (11 pag)

Mozambique

Emerging market overview (8 pag)

Baltische Staten

Baltic country report (13 pag)

Nederland

Biologisch afbreekbare verpakkingen & perceptie

België

Beleidsbrief Landbouw Visserij Plattelandsbeleid

klant (39 pag)

(53 pag)

Nederland

Concurrentiemonitor fruit (81 pag)

Brazilië

De vissector (12 pag)

Nederland

Biologisch uitgangsmateriaal zadensector (44 pag)

Bulgarije

De zuivelsector (8 pag)

Nederland

Homeopathie bij rundvee (66 pag)

Bulgarije

Country report Bulgaria (8 pag)

Nederland

Duurzaamheidstudie viskweek (11 pag)

Canada

Levensmiddelensector (48 pag)

Nederland

Alternatieven zoutzuur in pekelbaden bij biologische

Canada & Ver.Staten

Potato production Canada/United States (2 pag)

Chile

Country partnership strategy (116 pag)

Nederland

Bijproducten biobrandstoffen in Nederland (43 pag)

China

Plant variety protection regulations (14 pag)

Nederland

Measuring food quality (33 pag)

China

Contemporary Chinese views of Europe (81 pag)

Nederland

Het Nederlandse agrocomplex 2007 (48 pag)

China

Forecasting dairy herd developments (25 pag)

Nederland

Status report biorefinery (110 pag)

China

Oliezaden- en oliezadenproductensector (43 pag)

Nederland

In gesprek over voedselkwaliteit (80 pag)

Colombia

Doing business in Colombia 2008 (72 pag)

Nederland

Vleeskalveren en herziening premiebeleid (67 pag)

Costa Rica

Country report Costa Rica (5 pag)

Nederland

Nanovoedselveiligheid (87 pag)

Cyprus

International tax and business guide 2008 (6 pag)

Nederland

Bio-based economy: stand van zaken (66 pag)

Denemarken

Economic survey 2008 (200 pag)

Nederland

Megabedrijven intensieve veehouderij (32 pag)

Ecuador

Biotechnologie en wetgeving (7 pag)

Nederland

Biomassa voor energie uit de Ned. natuur (63 pag)

Egypte

International tax and business guide (2 pag)

Nederland

Dieridentificatie in relatie tot vervoer (45 pag)

EU/Europa

Data & trends in the European food/drink industry

Nieuw-Zeeland

Bio-fuels overview (7 pag)

(24 pag)

Nigeria

Emerging market overview (9 pag)

EU/Europa

Organic farming in 25 EU countries (8 pag)

Oekraïne

Tax and business guide 2008 (4 pag)

EU/Europa

Potato production in Europe (7 pag)

Oekraïne

De zuivelsector (15 pag)

EU/Europa

Blik op opkomend Europa (4 pag)

Paraguay

Bio-fuels overview (8 pag)

EU/Europa

The Acrylamide Toolbox (39 pag)

Paraguay

Biotechnologie en wetgeving (12 pag)

EU/Europa

Foreign direct investment yearbook 2007 (152 pag)

Peru

Soja, vismeel en oliezadensector (15 pag)

EU/Europa

Consumers in Europe (194 pag)

Puerto Rico

Doing business in Puerto Rico (81 pag)

EU/Europa

Duurzame energie groeit langzaam (2 pag)

Ruanda

EU/Europa

Verordening gedistilleerde dranken 110/2008 (39 pag)

EU/Europa

EU innovation scoreboard 2007 (52 pag)

EU/Europa

Facts & figures European business 2007 (448 pag)

EU/Europa

Main agricultural crop areas 2007 (4 pag)

Rusland

Fast food restaurants in Russia (5 pag)

EU/Europa

Code of conduct responsible nanotechnology

Saudi-Arabië

Graan- en veevoedersector (12 pag)

research (11 pag)

Slovenië

Agriculture & Food processing industry (36 pag)

EU/Europa

Innovation as a factor in business success (8 pag)

Tunesië

Handleiding export en wetgeving (13 pag)

Griekenland

De levensmiddelensector (23 pag)

Ver. Staten

Edible oil crop outlook (12 pag)

India

Graan- en veevoedersector (25 pag)

Ver. Staten

Vegetables and melons outlook (41 pag)

India

India 2020: rise of the elephant (33 pag)

Ver. Staten

2008 Outlook Agricultural trade (20 pag)

India

Economy in the State of Delhi (24 pag) & Punjab

kaas (13 pag)

Promoting agricultural growth: challenges & opportunities (134 pag)

Rusland

Agricultural land market and large corporate farms (10 pag)

(33 pag)

Berichten Buitenland | nummer 5, 2008 | pagina 19

LNV-afdelingen in het buitenland Afrika ADDIS ABEBA Werkgebied: Ethiopië Drs. Ir. G. Westenbrink, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Old Airport Zone, Addis Abeba P.O. Box 1241, Addis Abeba Tel.: (00-251) 113.711.100 ext. 332 (BZ) E-mail: [email protected] www.netherlandsembassyethiopia.org Algiers (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Parijs) Dhr. Khaled Benchaalal, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden 27 Chemin Cheikh Bachir El-Ibrahimi El-Biar Postadres: Boite Postale 72, 16030 Algiers - Algerije Tel.: (00-213) 21.92.28.28 E-mail: [email protected] www.ambassadepaysbasalger.org NAIROBI Werkgebied: Kenia, Eritrea,Oeganda, Tanzania, tevens voor UNEP Dhr. D.J. Bruinsma, LNV-Raad Ambassade der Nederlanden, Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Riverside Lane, Off Riverside Drive, Nairobi, Kenia Postadres: P.O. Box 41537, 00100, Nairobi, Kenia Tel.: (00-254) 20.4450.137 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.or.ke PRETORIA Werkgebied: Zuid-Afrika, Zambia Prof. drs. N.W. Visser, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 210 Queen Wilhelmina Street New Muckleneuk, Pretoria 0083, Zuid-Afrika Postadres: P.O.Box 117, Pretoria 0001, Zuid-Afrika Tel.: (00-27) 12.425.4570/2/3 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.dutchembassy.co.za

Amerika BRASÍLIA Werkgebied: Brazilië Ir. B. Vrolijk, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Ses Avenida das Nações, QD. 801, Lote 05 CEP 70405-900 Brasília – DF, Brazilië Postadres: Caixa Postal 07/0098, CEP 70359-970 Brasília - DF, Brazilië Tel.: (00-55) 61.3961.3200 (BZ) Tel.: (00-55) 61.3961.3208 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.embaixada-holanda.org.br São Paulo (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Brasília) Mw. F.E. Heering, Agricultural assistant Consulaat-Generaal der Nederlanden Bezoekadres: Avenida Brigadeiro Faria Lima 1779, 3 -andar CEP 01451-001-Sao Paulo-SP, Brazilie Postadres: Caixa Postal 11302, CEP 05422-970-São Paulo-SP, Brazilië Tel.: (00-55) 11.3811.3300 (BZ) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.embaixada-holanda.org.br

BUENOS AIRES Werkgebied: Argentinië, Chili, Uruguay Ir. F.L.M. Vossenaar, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Edificio Porteño II, Olga Cossenttini 831, Pisos 3 y 4, C1107 BVA Buenos Aires, Argentinië Postadres: Ambassade der Nederlanden, Olga Cossenttini 831, C1107 BVA Buenos Aires, Argentinie Tel.: (00-54) 11.4338.0090 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.embajadaholanda.int.ar MEXICO Werkgebied: Mexico, Cuba Ir. P.A.L. de Rijk, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Av. Vasco de Quiroga 3000, Piso 7, Colonia Santa Fe, 01210 Mexico D.F., Mexico Postadres: Apartado Postal 10-656, 11000 Mexico D.F., Mexico Tel.: (00-52) 55.5258.9921 tst. 205,209 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.paisesbajos.com.mx WASHINGTON Werkgebied: Verenigde Staten van Amerika (incl. Puerto Rico), Canada, tevens Wereldbank Drs. G.G.J. Thissen, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 4200 Linnean Avenue, N.W. Washington, D.C 20008-3896, Verenigde Staten van Amerika Tel.: (00-1) 202.274.2716/2718 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.org/

Azië BANGKOK Werkgebied: Thailand en Vietnam Ir. R.J. Konijn, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 15 Soi Tonson Ploenchit Road, Lumpini, Pratumwan Postadres: P.O. Box 404, Bangkok 10330, Thailand Tel.: (00-66) 2.309.5290 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.mfa.nl/ban Hanoi (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Bangkok) Mw. Truong Thi Dung, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden Daeha Office Tower, 6 th floor 360 Kim Ma Street, Ba Dinh District, Hanoi Tel.: (00-84) 4.831.5650 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.org.vn JAKARTA Werkgebied: Indonesië, tevens voor Association of South-East Asean Nations (ASEAN) Mr. J.M.P.H. van der Zijden, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Jalan H.R. Rasuna Said, Kavel S-3, Kuningan, Jakarta 12950, Indonesië Tel.: (00-62) 21.524.1032/48 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlandsembassy.or.id/

KUALA LUMPUR Werkgebied: Maleisië, Filippijnen, Singapore Drs. A.M. de Roo, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden 7th Floor, South Block. The Amp Walk 218, Jalan Ampang 50480 Kuala Lumpur Postadres: Postbus 10543 50716 Kuala Lumpur Maleisië Tel.: (00-60) 3.216.86.206 (LNV) E-mail: [email protected] www.netherlands.org.my Manilla (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Kuala Lumpur) Dhr. J.I.C. Laquian, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 26/F Equitable PCI Bank Tower 8751 Paseo de Roxas Makati City 1226, The Philippines Postadres: P.O. Box 2448 MCPO, 1264 Makati, Metro Manilla, Filippijnen Tel.: (00-63) 2.786.6607 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlandsembassy.ph Singapore (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Kuala Lumpur) Dhr. K.C. Chong, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 541 Orchard Road, 13-01 Liat Towers, Singapore 238881 Postadres: Tanglin P.O. Box 447, Singapore 912415 Tel.: (00-65) 6739.1121 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.nethemb.org.sg/ NEW DELHI Werkgebied: India, Sri-Lanka, Nepal Mr. W.J. Wolff, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 6/50F Shantipath, Chanakyapuri, New Delhi 110021, India Tel.: (00-91) 11.24.197.604/5/77 E-mail: [email protected] www.hollandinindia.org PEKING Werkgebied: Volksrepubliek China, (incl. Hong Kong) en Mongolië Ir. H.J.W. van Duijn, LNV-Raad Mw. ir. G.J.G.M. Nuytens-Vaarkamp, LNV-Attachée Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 4, Liangmahe Nanlu Rd. Beijing 100600, Volksrepubliek China Tel.: (00-86) 10.8532.0260 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.hollandinchina.org/nl/ peking/intro.htm Web (LNV): www.nlpekagr.com Hong Kong SAR (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Peking) Mw. M.P.C. Ng, Agricultural assistant Post/Bezoekadres: Consulaat-Generaal der Nederlanden, Room 5702, 57/F Cheung Kong Center, 2 Queen’s Road Central, Hong Kong, Volksrepubliek China Tel.: (00-852) 2524.8187/88 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-cg.org.hk Web (LNV): www.nlpekagr.com Shanghai (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Peking) Dhr. N. Hong, Agricultural assistant

pagina 20

Post/Bezoekadres: Consulaat-Generaal der Nederlanden, Sun Plaza, East Tower, 4th Floor, 88 Xian Xia Road, Shanghai 200336, Volksrepubliek China Tel.: (00-86) 21.6209.9076 (BZ) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.hollandinchina.org/nl/cg/sh-intro.htm Web (LNV): www.nlpekagr.com SEOUL Werkgebied: Republiek Korea en Taiwan Ir. J.F. Rummenie, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Kyobo Building, 14th floor, 1, Jongno 1-ka Jongno-gu, Seoel 110-714, Republiek Korea Postadres: K.P.O. Box 509, Seoel 110-605, Republiek Korea Tel.: (00-82) 2.723.4180 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.nlembassy.or.kr Taipei (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Seoul) Mw. C.S. Hsiung, Agricultural assistant Post/Bezoekadres: Netherlands Trade and Investment Office, Agricultural and Food Department, Rm. B, 5/F Artist Construction Building, 133 Min Sheng E. Road, Section 3, Taipei 105, Taiwan Tel.: (00-886) 2.2713.5760 E-mail: [email protected] www.ntio.org.tw/agricultural/index-e.htm TOKYO Werkgebied: Japan Mw. Drs. C Boonstra, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Shiba-koen, 3-6-3, Minato-ku, 105-0011 Tokyo, Japan Tel.: (00-81) 3.5776.5490 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.oranda.or.jp

Europese Unie Athene (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Boekarest) Mw. M. Plessas-Schallenberg, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Leoforos Vassileos Konstantinou 5-7, Athene 106-74, Griekenland Tel.: (00-30) 2.107.254.960 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.mfa.nl/ath BERLIJN Werkgebied: Duitsland, Zwitserland Dr. T.C. de Groot, LNV-Raad Mw. Mr. S.M.C. Deepen, LNV-Attachée Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Klosterstrasse 50, 10179 Berlin, Duitsland Tel.: (00-49) 30.2095.6480 (LNV) E-Mail: [email protected] www.dutchembassy.de BOEDAPEST Werkgebied: Hongarije, Slovenië, Oostenrijk Ir. J.A. Landstra, LNV-Raad Drs. A.E. Braam, Raad voor Veterinaire aangelegenheden Veterinair Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Kroatië, Macedonië, Turkije, Roemenië, Servië, Montenegro, Slovenië, Slowakije en Tsjechië Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Fuge utca 5-7, (2e district), 1022 Boedapest, Hongarije Postadres: P.O. Box 56,

De directie Industrie en Handel van het Ministerie van Landbouw, Natuur en

heer Hugo Schipper, de Nederlandse Landbouwraad te Kopenhagen.

Voedselkwaliteit organiseert in samenwerking met de LNV-Raad in Kopen-

Telefoon: +45 33 707218, e-mail: [email protected] of

hagen van 8 tot en met 11 juni 2008 een handelsreis naar Zweden. Market

[email protected]

Link zal de voorbereiding, matchmaking en begeleiding verzorgen.

Voor meer informatie over de reis kunt u Market Link benaderen op

Voor nadere specifieke marktinformatie kunt u terecht bij de

telefoonnummer +46 40 6891908 en via e-mail [email protected].

1388 Boedapest, Hongarije Tel.: (00-36) 1.3366.380 (LNV) E-mail: [email protected] www.netherlandsembassy.hu

KAIRO Werkgebied: Egypte, Jordanië, Libanon, Syrië Ir. H.L.M. van Wissen, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 18, Hassan Sabri Street, 11211 Zamalek, Kairo, Egypte Tel.: (00-202) 2 736 38 63 / 2 739 55 71/2/3 E-mail: [email protected] www.mfa.nl/cai

BOEKAREST Werkgebied: Roemenië, Bulgarije, Griekenland Ir. Ing. M.Y. Brouwer, LNV-Attaché Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Aleea Alexandru 20, Sector 1, 011823 Boekarest, Roemenië Tel.: (00-40) 21.231.5657 ( LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.olanda.ro/ Sofia (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Boekarest) Mw. D.H. Milenkova, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Oborishte 15, 1504 Sofia, Bulgarije Postadres: P.O. Box 91, 1000 Sofia, Bulgarije Tel.: (00-359) 2.8160.380 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlandsembassy.bg/ BRUSSEL Werkgebied: België, Luxemburg Ing. A. Wegen, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Tel.: (00-32) 2.679.1550 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.nederlandseambassade.be KOPENHAGEN Werkgebied: Denemarken, Estland, Finland, Noorwegen, IJsland, Zweden Dhr. H.H. Schipper, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Toldbodgade 33, DK 1253 Kopenhagen K, Denemarken Tel.: (00-45) 33.707.218 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.nlembassy.dk LONDEN Werkgebied: Verenigd Koninkrijk, Ierland Drs. E. Wermuth, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 38, Hyde Park Gate, Londen SW7 5DP, Verenigd Koninkrijk Tel.: (00-44) 20.7590.3279/76/77/80 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.org.uk/ MADRID Werkgebied: Spanje, Marokko, Portugal Mr. C.J. Heringa, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Avenida del Comandante Franco 32, 28016 Madrid, Spanje Tel.: (00-34) 91.353.7521/20 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.embajadapaisesbajos.es Lissabon (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Madrid) Mw. A.P. Paiva Geadas, Agricultural assistant Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Avenida Infante Santo 43-5o, 1399-011 Lissabon, Portugal Tel.: (00-351) 21.391.4919 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.emb-paisesbaixos.pt PARIJS Werkgebied: Frankrijk, Algerije Mw. drs. M.A.J. Vaes, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 7-9 Rue Eblé,

75007 Parijs, Frankrijk Tel.: (00-33) 1.4062.3353 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.amb-pays-bas.fr PRAAG Werkgebied: Tsjechië, Slowakije Mw. drs. E. van de Vrugt, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Gotthardska 6/27, 160 00 Praag 6, Bubeneç, Tsjechië Tel.: (00-420) 233.015.218 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlandsembassy.cz ROME Werkgebied: Italië Mw. drs. C.W. Zwitser, LNV-Attachée Mw. M. Sipman, Agricultural assistant Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Via Michele Mercati 8, 00197 Rome, Italië Tel.: (00-39) 06.3228.6224 (LNV) Tel.: (00-39) 06.3228.6001 (BZ) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.olanda.it/ WARSCHAU Werkgebied: Polen, Letland, Litouwen Drs. ing. A.W. Verhey, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Ul. Kawalerrii 10, 00 468 Warschau, Polen Tel.: (00-48) 22.559.1269 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.nlembassy.pl

Midden-Oosten ABU DHABI Werkgebied: Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië, Iran Ir. G.T.A. de Vent, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Apt. 602 Al Masaood Tower Building, Shelkh Hamdan Street, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten. Postadres: P.O.Box 46560, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten. Tel.: (00-971) 2.632.0712 (LNV) E-mail: [email protected] Dubai (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Abu Dhabi) Mw. S. Kadri, Agricultural Assistant Bezoekadres: Consulaat-Generaal Dubai ABN-Amro Building Khalid Bin Waleed Road, Bur Dubai, U.A.E. Postadres: P.O. Box 7726, Dubai, U.A.E. Tel.: (00-971) 4.3528700/3511313 (ext. 112) (BZ) E-mail: [email protected] Riyadh (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Abu Dhabi) Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Diplomatic Quarter, Riyadh, Saoedi-Arabië Dhr. M.M. el Bahaie, Agricultural assistant Postadres: P.O.Box 94307, Riyadh 11693, Saoedi-Arabië Tel.: (00-966) 1 488 1093/2501 (LNV) E-mail: [email protected] www.holland.org.sa Teheran (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Abu Dhabi) Dhr. M. Shafeghati, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Darrous Shahrzad Boulevard, Kamasaie Street, 1st East Lane 33, 19498 Teheran, Iran Postadres: P.O. Box 11365-138, Teheran, Iran Tel.: (00-98) 21.2255.5094 (LNV) E-mail: [email protected] www.mfa.nl/teh

Overig Europa ANKARA Werkgebied: Turkije, Israël, Palestijnse Gebieden Mw. drs. C.J.M. Konsten, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Turan Günes Bivari. Hollanda Caddesi no. 5, 06550 Yildiz Ankara, Turkije Tel.: (00-90) 312.409.1860 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.dutchembassy.org.tr Web (LNV): www.nlankagr.com KIEV Werkgebied: Oekraïne, Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië Ir. A.A. Verhagen, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Kontraktova Ploscha 7, 01901 Kiev, Oekraïne Tel.: 0900-1523 (alleen vanuit Nederland) of (00-380) 44 490 82 23 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.com.ua MOSKOU Werkgebied: Rusland, Kazachstan, Oezbekistan, Wit-Rusland Ir. M. Overheul, LNV-Raad Mw. L.K. Birkman, MA, LNV-Attachée Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Tijdelijk adres tot november/december Smolenskaya Plochad, building 3, offices 709, 710, 711 Postadres: Kalashny Pereulok 6, 13100 Moskou, Rusland Tel.: (00-7) 495.797.2946 E-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.ru ZAGREB Werkgebied: Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Servië-Montenegro Mr. O.B.M. Meuffels, LNV-raad Mw. D. Bacic, Agricultural assistant Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Medvescak 56, 10000 Zagreb, Kroatië Tel.: (00-385) 1.464.2220 (LNV) E-mail: [email protected] 2e E.mail: [email protected] www.netherlandsembassy.hr Belgrado (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Zagreb) Mw. M. Lazovic, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Simina 29, 11000 Belgrado, Servië Tel.: (00-381) 11.202.39.80 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] (tijdelijk) www.nlembassy.org.yu

Permanente Vertegenwoordigingen LNV bij internationale organisaties BRUSSEL PV-EU Mr. G.P.G. Kunst, LNV-Raad Drs. A.M. Akkerman, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Drs J.J.M. Paardkoper, LNV-Attaché Post/Bezoekadres: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Tel.: (00-32) 2.679.1545/1546 (LNV)

E-mail: [email protected] www.nederlandseambassade.be Tevens belast met procurement-aangelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de EU. GENÈVE PV-WTO Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO (Wereldhandelsorganisatie) en andere internationale organisaties te Genève (UNCTAD, UNEP, WHO, WIPO/UPOV) Mr. M.P.C. Huige, LNV Raad Postadres: C.P. 196, 1211 Genève 20 CIC, Zwitserland Tel.: (00-41) 22.748.1822/08 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] PARIJS PV-OESO Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) Mw. drs. P.C.M. van Bentum, LNV-Raad Post/Bezoekadres: 12-14 Rue Octave Feuillet, 75116 Parijs, Frankrijk Tel.: (00-33) 1.4524.9971 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] ROME - PV ROME Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw Mw. A.M.A. van Ardenne-van der Hoeven, Buitengewoon en Gevolmachtigd Ambassadeur, Permanent Vertegenwoordiger Dr. T.R.G. van Banning, Ambassaderaad, Plv. Permanent Vertegenwoordiger Mw. Drs. M. Geusebroek, Tweede Secretaris Post/Bezoekadres: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw, Via delle Terme Deciane 6, 00153 Rome, Italië Tel.: (00-39) 06.574.0306/ 2326 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected]

Netherlands AgriBusiness Support Office Kunming Mw. R.E.N. Snijders, Chief Representative, Mw. Yang Yang, Deputy Representative Room 1604, Hongta Mansion 155 Beijing Road Kunming 650011, P.R.China Tel: (0086) (0) 871 3578 322 E-mail: [email protected] www.hollandinchina.org Moskou Mw. O. Smirnova, Chief Representative Smolenskaya pl. bld. 3 Regus-Smolensky Passage, Business Centre Russia, Office 625 121099 Moskou, Rusland Tel: (007) (0) 495 937 8495 E-mail: [email protected] www.nabso.ru Harbin Dhr. Erik Baudoin, Chief Representative Room E, 14/FL Dikang-Caifu Building Zhongshan Road 162-1 Xiangfang District Harbin 150040 Heilongjiang P.R.China Tel: (0086) (0) 451 555 00240 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.hollandinchina.org

Berichten Buitenland | nummer 5, 2008 | pagina 21

Activiteitenkalender 2008 Programma Bilaterale Economische Samenwerking van de directie Industrie & Handel Onderstaande activiteiten zijn op alfabetische volgorde gerangschikt per regio en per land. Regio/land Periode 2008 Activiteit Amerika





Inlichtingen uitvoering

Inlichtingen markt



Argentinië 30 juni - 4 juli

Spreekdagen (werkgebied Argentinië, Chili, Uruguay) i.c.m. Brazilië en Mexico

EVD 070 7788245

Jochem Porte 070 3784428

Brazilië 30 juni - 4 juli

Spreekdagen (werkgebied Brazilië) i.c.m. Argentinië en Mexico

EVD 070 7788245

Jochem Porte 070 3784428

11-13 juni

Hortitec te Holambra, tuinbouwbeurs (informatiestand)

LNV-afdeling 00 55 11 38113300

Jochem Porte 070 3784428

Mexico 3-5 juni

Alimentaria te Mexico-stad, voedingsmiddelenvakbeurs (vitrine-inzending)

LNV-afdeling Jochem Porte 00 52 55 52589921 tst. 205 070 3784428

30 juni - 4 juli

Spreekdagen (werkgebied Mexico, Cuba) i.c.m. Argentinië en Brazilië

EVD 070 7788245

Jochem Porte 070 3784428

Azië/Oceanië







China 11-14 september

Kunming Flower Exhibition te Kunming, sierteeltbeurs (Holland Paviljoen)

LNV-afdeling 00 86 10 85320260

Richard van den Bergh 070 3784246

1-9 september

Dairy Expo te Harbin, melkveehouderijbeurs (Holland Paviljoen)

LNV-afdeling 00 86 10 85320260

Richard van den Bergh 070 3784246

september

Dairy Industry Exhibition te Hohhot, zuiveltechnologiebeurs LNV-afdeling (Holland Paviljoen) 00 86 10 85320260

Richard van den Bergh 070 3784246

Filippijnen 3-6 september

AsiaFood Expo te Manilla, voedingsmiddelevakbeurs (infostand)

LNV-afdeling 00 63 2 7866607

Wil Huisman 070 3784166

India 23-27 juni

Spreekdagen (werkgebied India, Sri Lanka, Nepal) i.c.m. Thailand

EVD 070 7788245

Arno Rohde 070 3784485

Indonesië 8-12 september

Spreekdagen (werkgebied Indonesië, ASEAN) i.c.m. Maleisië

EVD 070 7788245

Wil Huisman 070 3784166

Japan 16-18 juli

Agro-Innovation te Tokio, vakbeurs voor de akker- en tuinbouw (Holland Paviljoen)

Jan Schenk 070 3784169

Richard van den Bergh 070 3784246

Maleisië 11-23 augustus

MAHA te Kuala Lumpur, land- en tuinbouwbeurs (infostand)

LNV-afdeling 00 60 3 21686206

Wil Huisman 070 3784166

8-12 september

Spreekdagen (werkgebied Maleisie, Filippijnen, Singapore) i.c.m. Indonesië

EVD 070 7788245

Wil Huisman 070 3784166

Thailand 21-25 mei

Thaifex-World of food te Bangkok, voedingsmiddelenvakbeurs (Holland Paviljoen)

Jan Schenk 070 3784169

Wil Huisman 070 3784166

23-27 juni

Spreekdagen (werkgebied Thailand, Vietnam) i.c.m. India

EVD 070 7788245

Wil Huisman 070 3784166

Taiwan 18-21 juni

Food Taipei, voedingsmiddelenvakbeurs (informatiestand)

LNV-afdeling 00 886 2 27135760

Arno Rohde 070 3784486

Vietnam 12-14 juni

Vietfish te Ho chi minh City, vakbeurs voor de visserijsector (business lounge)

LNV-steunpunt 00 84 4 8315650

Wil Huisman 070 3784166

LNV-afdeling 00 44 20 75903279

LNV-afdeling 00 44 20 75903279

EU







Duitsland september

Handelsmissie + matchmaking 'biobased economy' te Leipzig

Duitsland 23-26 september

Handelsmissie met individuele matchmaking voor Exportimpulse voedingsmiddelen (convenience, biologisch en functional 070 3601268 foods) te München e.o.

Martijn Homan 070 3785553

Hongarije 19-21 september

Hortus Hongaricus te Szigetszentmiklós, tuinbouwvakbeurs PEM (Holland Paviljoen) 0321 387933

Arie Veldhuizen 070 3784717

Polen 19-23 mei Spreekdagen (werkgebied Polen, Letland, Litouwen)

EVD 070 7788245

Arie Veldhuizen 070 3784717

Roemenië 20-24 mei

LNV-afdeling 00 40 21 2315657

Alison Middleton 070 3785466

Tsjechië 29 sept. - 3 okt. Spreekdagen (werkgebied Tsjechië, Slowakije)

EVD 070 7788245

Arie Veldhuizen 070 3784717

Zweden 8-11 juni

Market Link 00 46 40 6891908

LNV-afdeling 00 45 33 707218

Overig Europa



AGRARIA te Cluj, landbouwbeurs (Holland businesslounge + seminar dierlijke sectoren)

Handelsreis + individuele matchmaking voor de sectoren landbouw, tuinbouw en voedingsmiddelen



Oekraïne 2-6 juni

Spreekdagen (werkgebied Oekraïne, Armenië, Azerbeidzjan, EVD Georgië, Moldavië) + seminar op 5 juni 070 7788245

Evert Jan Krajenbrink 070 3785140

Rusland 27-29 mei

VIV Europe te Moskou, vakbeurs intensieve veehouderij (Holland Paviljoen)

Jan Schenk 070 3784169

Evert Jan Krajenbrink 070 3785140

10-14 oktober

Golden Autumn te Moskou, landbouwvakbeurs (Holland Paviljoen + seminars)

PEM 0321 387933

Evert Jan Krajenbrink 070 3785140

10-17 mei

Novi Sad Fair te Novi Sad, landbouwbeurs (Holland Paviljoen)

LNV-afdeling 00 381 11 2023980

Alison Middleton 070 3785466

Turkije 2-6 juni

Spreekdagen (werkgebied Turkije, Israël, Palestijnse Gebieden)

EVD 070 7788245

Jordy van Honk 070 3784446