Beleidsregels toepassing Wet BIBOB bij aanbestedingen en omgevingsvergunningen 2013
Beleidsregels inzake toetsing van de integriteit bij aanbestedingen als bedoeld in artikel 5 van de Wet BIBOB (Beleidsregels toepassing Wet BIBOB bij aanbestedingen) en artikel 1.20 van de Aanbestedingswet 2012. BEGRIPPENLIJST Aanbesteden van werken in de sector Bouw: de aanbesteding en opdrachtverlening op het gebied van bouwkundige, elektro- en werktuigbouwkundige en water- en wegenbouwkundige werken. Aanbesteden van diensten en leveringen in de sector Informatie- en communicatietechnologie (ICT): aanbestedingen en opdrachtverlening informatietechnologie: infrastructuur, adviezen en diensten, programmatuur. Aanbesteden van diensten en leveringen in de sectoren Milieu en/of Bouw: aanbestedingen en opdrachten op het gebied van advisering, technische en geïntegreerde technische diensten en levering materiaal. Europese richtlijn: Richtlijn 2004/18/EG van het Europese Parlement en de Raad van 31 maart 2004 betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten, PB 2004 L 134/114 (Richtlijn Overheden). Aanbestedingsreglement werken 2012 (ARW 2012): Reglement voor het aanbesteden van opdrachten voor werken en aan werken gerelateerde leveringen en diensten Aanbestedingswet 2012: Wet houdende nieuwe regels omtrent aanbesteden ten behoeve van een goede uitvoering en naleving van de uit de aanbestedingsrichtlijnen voortvloeiende voorschriften.
2
Artikel 1 1.
Bij aanbesteding van een overheidsopdracht bij werken die nationaal dan wel Europees worden aanbesteed, bij diensten en leveringen boven het Europees drempelbedrag (€ 200.000,-- en bij diensten en leveringen onder de drempelwaarde met betrekking tot veiligheidsvoorzieningen beoordelen gedeputeerde staten of sprake is van een van de omstandigheden als omschreven in de Wet BIBOB. Op diensten en leveringen onder de drempelwaarde met betrekking tot veiligheidsvoorzieningen zijn de uitsluitingsgronden als bedoeld de artikelen 2.86 en 2.87 van de Aanbestedingswet van overeenkomstige toepassing.
2.
Gedeputeerde staten passen de Wet BIBOB en de Aanbestedingswet 2012 toe bij de in het voorgaande lid genoemde aanbestedingen in de sectoren Bouw, ICT en Milieu.
3.
Een beoordeling als bedoeld in het eerste lid kan mede strekken ter toetsing van de uitsluitingsgronden als bedoeld in de Aanbestedingswet 2012, opgenomen in de begrippenlijst en het ARW 2012.
4.
Het bepaalde in dit artikel geldt eveneens indien sprake is van onderaanneming.
Artikel 2 1.
Ter uitvoering van artikel 1 verzoeken gedeputeerde staten bij het indienen van de inschrijving om een ingevulde eigen verklaring.
2.
Aan de geselecteerde ondernemers dan wel de ondernemers aan wie de provincie voornemens is een opdracht te verstrekken, wordt gevraagd om bewijsstukken te overleggen ten aanzien van de uitsluitingsgronden als bedoeld in de Aanbestedingswet en het ARW 2012. Voor de uitsluitingsgronden die betrekking hebben op onherroepelijke veroordelingen wordt verzocht de Gedragsverklaring Aanbesteden aan te leveren.
3.
De gegevens dienen op verzoek van de aanbesteder voor de gunning te worden overgelegd.
Artikel 3 Indien gedeputeerde staten op basis van het onderzoek als bedoeld in artikel 2 een aanwijzing hebben dat de gegadigde aan wie zij voornemens zijn de overheidsopdracht te gunnen of een uitnodiging tot inschrijving te sturen, zich bevindt in een omstandigheid als bedoeld in artikel 1, doch gedeputeerde staten hieromtrent over onvoldoende informatie beschikken, vragen zij het Bureau BIBOB om een advies als bedoeld in artikel 9, tweede lid, van de Wet BIBOB.
3
Artikel 4 Gedeputeerde staten kunnen ter onderbouwing van hun beslissing tot het niet-gunnen van een overheidsopdracht voor zover noodzakelijk- gebruikmaken van de in het BIBOBadvies opgenomen informatie. Artikel 5 Gedeputeerde staten delen in het bestek of anderszins in de aanbestedingsinformatie (uitnodiging tot inschrijving) mee dat op de aanbesteding de Wet BIBOB van toepassing is. Artikel 6 Deze beleidsregels treden in werking op de dag na bekendmaking van het besluit in het Provinciaal blad. Artikel 7 Deze beleidsregels worden aangehaald als: Beleidsregels toepassing Wet BIBOB bij aanbestedingen.
4
TOELICHTING OP DE BELEIDSREGELS TOEPASSING WET BIBOB BIJ AANBESTEDINGEN Wat betekent BIBOB en wat is het doel van deze wet? BIBOB staat voor Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur. De Wet BIBOB verruimt de mogelijkheden van bestuursorganen om zich te beschermen tegen het risico van het faciliteren van criminele activiteiten. Dit is nodig omdat criminelen c.q. criminele organisaties in sommige gevallen gebruikmaken van bestuurlijke beslissingen voor de continuering en/of afscherming van criminele activiteiten. Teneinde deze doelstelling te realiseren, zal het Bureau BIBOB desgevraagd gedeputeerde staten adviseren omtrent de aanwezigheid van feiten en omstandigheden die aanleiding zouden kunnen vormen een overheidsopdracht in een bepaalde sector: -
niet te gunnen;
-
een ter zake gesloten overeenkomst te ontbinden;
-
geen toestemming te verlenen dat een bepaalde onderaannemer ter zake wordt ingeschakeld.
Het Bureau BIBOB zal daarbij kunnen adviseren omtrent de mate van gevaar dat de uitvoering van een bepaalde overheidsopdracht ten behoeve van "criminele" activiteiten zal worden misbruikt. Wie kan een BIBOB-advies vragen? De term "aanbestedende dienst" is ontleend aan de thans vigerende Europese aanbestedingsrichtlijnen, maar heeft in de Wet BIBOB een beperkte reikwijdte. Slechts de instellingen die voldoen aan het in de Wet BIBOB gedefinieerde begrip "aanbestedende dienst" kunnen een BIBOB-advies bij "aanbesteding" aanvragen. In de Wet BIBOB worden ook provincies aangemerkt als aanbestedende diensten. Voor welke opdrachten kan BIBOB-advies worden gevraagd? Een BIBOB-advies kan worden gevraagd voor overheidsopdrachten als in de Wet BIBOB gedefinieerd. In de Wet BIBOB wordt onder een overheidsopdracht verstaan een opdracht die wordt verstrekt op basis van een schriftelijke overeenkomst onder bezwarende titel die is gesloten tussen enerzijds een aannemer, leverancier of dienstverlener en anderzijds een aanbestedende dienst, en die betrekking heeft op:
5
-
de uitvoering dan wel het ontwerp, alsmede de uitvoering van werken in het kader van beroepswerkzaamheden die zijn gebaseerd op de algemene systematische bedrijfsindeling dan wel op het laten uitvoeren met welke middelen dan ook van een werk dat aan de door de aanbestedende dienst vastgestelde eisen voldoet;
-
de aankoop, leasing, huur of huurkoop, met of zonder koopoptie, van producten, met dien verstande dat dit tevens de nodige werkzaamheden kan omvatten voor het aanbrengen en installeren van die producten bij de levering daarvan; of
-
de uitvoering van diensten in de meest ruime zin.
Onder overheidsopdracht valt blijkens de Wet BIBOB eveneens het geheel van afspraken dat is vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst tussen enerzijds een aanbestedende dienst en anderzijds een of meer private partijen, over de uitvoering van werken of diensten geheel of ten dele voor rekening en risico van een of meer van die private partijen. Binnen welke sectoren kan BIBOB-advies worden gevraagd ? Krachtens het bij de Wet BIBOB thans vigerende Besluit BIBOB kan binnen de Sectoren Milieu, Informatie- en communicatietechnologie (ICT) of Bouw het Bureau BIBOB een advies worden gevraagd. Naar wie kan door Bureau BIBOB een onderzoek worden ingesteld? Om zijn adviestaak verantwoord te kunnen vervullen, dient het Bureau BIBOB een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van het bedrijf of de onderneming van een betrokkene. Gedeputeerde staten zullen daartoe aan de betrokkene vragen dienen te stellen. Wie is aan te merken als "betrokkene"? Onder "betrokkene" in de zin van de Wet BIBOB wordt niet alleen degene verstaan die: -
zich heeft gemeld voor een aanbestedingsprocedure teneinde een aanbieding te doen; of
-
zich heeft ingeschreven op een aanbestedingsprocedure; dan wel
-
in onderhandeling is getreden met een aanbestedende dienst elk tevens zijnde "gegadigde" als bedoeld in de Wet BIBOB); maar ook
-
degene aan wie een overheidsopdracht is gegund; of
6
-
een derde aan wie een deel van een overheidsopdracht in "onderaanneming" is of zal worden gegeven door degene aan wie de overheidsopdracht is of zal worden gegund.
Een door het Bureau BIBOB in te stellen onderzoek zal zich niet alleen uitstrekken tot het bedrijf of de onderneming van de betrokkene, maar ook tot de structuur en de financiering van de onderneming, de zeggenschap daarover, alsmede de verhouding tot andere ondernemingen en personen die bij de besluitvorming binnen de onderneming zijn betrokken. ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING Artikel 1 Voor een aanbesteding krachtens de thans vigerende Europese aanbestedingsrichtlijnen, geïmplementeerd in de Aanbestedingswet 2012, geldt een dwingende regeling voor selectie- en gunningcriteria. Selectiecriteria zien op de kwaliteit van de leverancier, aannemer en dienstverlener als zodanig. De selectiecriteria kennen bepaalde uitsluitingsgronden, alsmede geschiktheidcriteria die onder meer kunnen zien op de beoordeling van de financiële en economische draagkracht en technische bekwaamheid. Blijkens de jurisprudentie van het Hof van Justitie vormen deze selectiecriteria een gesloten stelsel. Voor aanbestedingen is het dan ook niet mogelijk via de Wet BIBOB extra uitsluitingsgronden of geschiktheidcriteria te creëren. Aanbestedende diensten blijven in dat opzicht gebonden aan de Europese aanbestedingsrichtlijnen. Bij aanbestedingen richt het eigen onderzoek, de gedragsverklaring aanbesteden en/of het BIBOB-advies zich op de beoordeling van de uitsluitingsgronden en het geschiktheidcriterium van de financiële en economische draagkracht als opgenomen in de Europese aanbestedingsrichtlijnen. In de Wet BIBOB is er in voorzien dat de selectiecriteria ook kunnen worden toegepast ten aanzien van aanbestedingen die krachtens het nationale aanbestedingsrecht (dienen te) worden aanbesteed en ten aanzien van opdrachten die onderhands kunnen worden verstrekt. Voor aanbestedingen op het gebied van werken, leveringen en diensten is de Richtlijn 2004/18/EG en de Aanbestedingswet 2012 van toepassing op aanbestedingen van werken boven een bedrag van € 5.000.000,-- en voor leveringen en diensten boven een bedrag van 200.000,--. Hier geldt een gesloten stelsel van uitsluitingsgronden. Beneden de Europese drempelwaarde is het ARW 2012 voor de aanbesteding van werken van de provincie Drenthe van toepassing. In het ARW 2012 zijn de standaardprocedures en voorwaarden opgenomen voor de aanbesteding van Europese en nationale aanbestedingen van overheidsopdrachten inzake de uitvoering van werken. In het ARW 2012 zijn zowel voor de Europese als de nationale openbare procedure de uitsluitingsgronden opgenomen. Deze geven aan wanneer een ieder van deelneming aan een aanbesteding kan worden uitgesloten.
7
Tevens zijn in het ARW 2012 artikelen over de financiële en economische draagkracht en de technische bekwaamheid opgenomen. Wanneer een inschrijver niet aan het gestelde voldoet, kan de aanbesteder de inschrijver uitsluiten. Voor wat betreft leveringen en diensten is beneden het genoemde drempelbedrag het provinciale aanbestedingsbeleid voor diensten en leveringen van toepassing. In het aanbestedingsbeleid worden echter geen uitsluitingsgronden genoemd. Derhalve is voor diensten en leveringen hier bepaald dat inzake veiligheidsvoorzieningen de uitsluitingsgronden als bedoeld in de Aanbestedingswet 2012 van overeenkomstige toepassing zijn. Het inschakelen van het Bureau BIBOB kan invloed hebben op de gestanddoeningstermijn. Derhalve wordt contractueel vastgelegd (in het bestek of aanvullende aanbestedingsinformatie) dat bij toepassing van de Wet BIBOB de gestanddoeningstermijn als gevolg van de inschakeling van het Bureau BIBOB kan worden verlengd. -
Vierde lid
In het bestek wordt onderstaande tekst opgenomen. "Indien de aannemer bepaalde onderdelen van het werk in onderaanneming laat uitvoeren dient op verzoek van de directie UAV (Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken) door de aannemer aan de directie UAV een door deze onderaannemer ingevulde en ondertekende verklaring verstrekt te worden inzake: -
zijn inschrijving in het handelsregister;
-
zijn inschrijving bij een bedrijfsvereniging;
-
zijn vestigingsvergunning of ontheffing, indien voorgeschreven voor de desbetreffende bedrijfstak;
-
zijn omzetbelastingnummer en loonbelastingnummer; alsmede verklaringen omtrent het betalingsgedrag van de onderaannemer, afgegeven door de Inspecteur van de belastingen respectievelijk door de bedrijfsvereniging.
-
een gedragsverklaring aanbesteden
Indien nodig kan op grond van vorenstaande gegevens een advies gevraagd worden bij het Bureau BIBOB. Afhankelijk van dit advies kan de onderaannemer geaccepteerd of geweigerd worden.
8
Artikel 2 Teneinde te kunnen toetsen of een van de genoemde uitsluitingsgronden zich voordoet worden bij werken die nationaal of Europees worden aanbesteed en bij diensten en leveringen boven een bedrag van € 200.000,-- bij inschrijving verzocht om een ingevulde Eigen verklaring. De provincie kan vervolgens aan de winnende of geselecteerde inschrijvers verzoeken om bewijsmiddelen als genoemd in de Aanbestedingswet en het ARW 2012, om de verklaringen in de Eigen Verklaring te staven. De inschrijver dient, om aan te kunnen tonen dat die uitsluitingsgronden die betrekking hebben op onherroepelijke veroordelingen niet op hem van toepassing zijn, de gedragsverklaring aanbesteden aan te leveren. Artikel 3 De procedure Nadat door de inschrijver aan wie de provincie voornemens is te gunnen dan wel de geselecteerde inschrijvers de bewijsmiddelen zijn aangeleverd, bekijken gedeputeerde staten of de informatie voldoende is om zelf te kunnen beoordelen of een gegadigde moet worden uitgesloten. Wanneer uit nader onderzoek van gedeputeerde staten blijkt dat onduidelijkheden blijven bestaan over de integriteit van de aanvrager of diens zakelijke relaties, kunnen gedeputeerde staten een beroep doen op het landelijke Bureau BIBOB. Indien gedeputeerde staten een advies wensen in te winnen bij het Bureau BIBOB, wordt u hiervan op de hoogte gesteld. Bureau BIBOB zal verder onderzoek verrichten door middel van het systematisch bevragen van informatiebronnen (de Kamer van Koophandel, het Kadaster, politiële en justitiële bronnen en de Belastingdienst, etc.), waarna het bureau een gemotiveerd advies zal uitbrengen aan gedeputeerde staten. De termijnen Op het moment dat door gedeputeerde staten een advies wordt gevraagd aan Bureau BIBOB zal de termijn waarbinnen gedeputeerde staten moeten beslissen over de aanbesteding worden opgeschort. In de Wet BIBOB worden de termijnen genoemd waarbinnen Bureau BIBOB advies uitbrengt. Artikel 4 Op het moment dat met inachtneming van het hier gestelde beleid een BIBOB-advies is gevraagd kan gedeputeerde staten voor zover noodzakelijk ter onderbouwing van de afwijzing van het niet-gunnen in het besluit de gehanteerde informatie (zowel de informatie uit het eigen onderzoek en/of de informatie die door het Bureau BIBOB is verstrekt) opnemen. Informatieuitwisseling over betrokkenen is daarmee wel onderworpen aan de Wet bescherming persoonsgegevens en de Wet openbaarheid van bestuur.
9
Artikel 5 Voorwaarde voor het toepassen van de uitsluitinggronden en het criterium financiële en economische draagkracht is, dat in het bestek of anderszins in de aanbestedingsinformatie meegedeeld wordt dat op het werk de Wet BIBOB van toepassing is. Om deze reden wordt in elk bestek of aanbestedingsinformatie bij werken die nationaal of Europees en bij diensten en leveringen die Europees worden aanbesteed vermeld dat de provincie Drenthe bij de aanbestedingsprocedure gebruik wenst te maken van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (hierna: Wet BIBOB). Deze tekst is eveneens van toepassing op diensten en leveringen onder het drempelbedrag met betrekking op bijvoorbeeld veiligheidsvoorzieningen.
10
