Beleid voor zuinige en schone auto’s Zuinige en schone auto’s zijn belangrijk. Niet alleen voor mens, milieu en klimaat, maar juist ook voor de portemonnee. Zeker bij omvangrijke corporate vloten zijn veel brandstofkosten te besparen. Mobiliteit is een van de grootste kostenposten én CO2-bronnen van bedrijven. In Europa worden nieuwe regels vastgelegd over hoe zuinig en schoon auto’s moeten zijn. Met dit document informeert de Cleaner Car Contracts coalitie haar deelnemers over dat Europese beleidvormingsproces, en hoe zij uw belang om auto’s zuiniger te maken helpt behartigen in Brussel.
Wat doet Europa om auto’s zuiniger te maken? De Europese Unie stelt sinds 2007 normen aan autofabrikanten en die bepalen hoe zuinig nieuw verkochte voertuigen gemiddeld moeten zijn. Er is voor een gemiddelde gekozen, zodat daar binnen verschillende klassen voertuigen geproduceerd kunnen blijven worden. Autogebruikers stellen verschillende eisen, waardoor verschillende voertuigklassen zullen blijven bestaan. Grotere en zwaardere voertuigen verbruiken nou eenmaal meer brandstof dan kleine stadsauto’s. Zoals in de grafiek te zien is, hebben de normen gezorgd voor een versnellende trendbreuk in hoe snel auto’s zuiniger worden. Omdat brandstofverbruik rechtstreeks bepaalt hoeveel CO2 een auto uitstoot, zijn de Europese normen uitgedrukt in gram CO2 per kilometer. Voor 2015 staat deze norm op 130 gr CO2/km (gemiddeld voor alle nieuw verkochte auto’s in 2015). Voor 2020 staat de norm op 95 gr/km, maar pas in 2021 moeten alle nieuw verkochte auto’s daar echt aan voldoen. De stip op de horizon is een zero emissie wagenpark in 2050. Naar verwachting zullen de Europese Raad en het Europees Parlement in 2017 een besluit nemen over nieuwe normen voor 2025 en 2030. Eind 2016 publiceert de Europese Commissie daartoe een wetsvoorstel. De auto-industrie zou dan voldoende tijd moeten hebben om te kunnen voldoen aan normen.
Wat doet Europa om auto’s schoner te maken? Stikstofoxiden (NOx) en fijnstof (PM) zijn schadelijk voor de menselijke gezondheid en voor de natuur. NOx die in de natuur terecht komt, zorgt voor een teveel aan voedingsstoffen waardoor kwetsbare natuur aangetast wordt. En NOx zorgt ook voor de vorming van ozon. Hoog in de atmosfeer zou dat fijn zijn (want het herstelt de ozonlaag), maar laag bij de grond tast ozon levend weefsel aan, en zorgt daarmee voor gezondheidsschade bij mensen. Fijnstof en NOx komen vrij bij verbrandingsprocessen, ook bij auto’s. Daarom stelt de EU normen op voor de maximale uitstoot van NOx en fijnstofdeeltjes door voertuigen: de EURO normen Dit zijn absolute normen, waaraan elke auto moet voldoen (dus geen vlootgemiddelde zoals bij CO2). Elke generatie auto’s moet aan een strengere generatie normen voldoen, zodat auto’s gaandeweg steeds schoner worden. EURO normen zijn er zowel voor vrachtwagens als voor personenauto’s. Voor nieuwe auto’s geldt momenteel de EURO 6 norm, die grenswaarden voor stikstofoxiden (NOx), vluchtige koolwaterstoffen, koolmonoxide (CO) en verschillende categorieën fijnstof (PM) bevat. Diesel- en benzinevoertuigen krijgen hun eigen grenswaarden, omdat de brandstoffen en verbrandingsprocessen zo verschillend zijn. Over toekomstige normen wordt in Brussel nog gesproken. Elektrificering van voertuigen maakt deze normen uiteindelijk overbodig: zonder verbrandingsproces immers geen emissies.
Wat doen autofabrikanten om aan de normen te voldoen? Auto’s worden niet alleen steeds luxer, comfortabeler en slimmer maar –vooral dankzij Europese normenook steeds veiliger, stiller, zuiniger en schoner. Dat kan bijvoorbeeld door de auto lichter te maken, maar ook door start-stop systemen, het motormanagement goed af te stellen, te zorgen voor minder rolweerstand, efficiëntere verbranding in de motor, hybride auto’s die remenergie kunnen terugwinnen, etc. Met name bij diesels ligt een uitdaging om de auto naast zuinig ook schoon te krijgen, simpelweg omdat het verbrandingsproces van benzinemotoren al schoner is. Elke nieuwe dieselauto is inmiddels voorzien van een roetfilter die fijnstof uit de uitlaatgassen haalt. Daarnaast kun je NOx chemisch binden en omzetten in nitraat met LNT (Lean NOx Trap), schoner verbranden door urea (ook wel bekend als AdBlue) te injecteren, of door uitlaatgassen na te verbranden met Exhaust Gas Recirculation (EGR). Ook in benzinevoertuigen wordt EGR grootschalig toegepast.
Elektrische en plug-in voertuigen introduceren helpt autofabrikanten ook om hun gemiddelde CO2-doel te halen, omdat ze een nul of lage CO2-uitstoot en brandstofverbruik hebben. In sommige gevallen mogen fabrikanten deze voertuigen dubbel meetellen in de bepaling van de gemiddelde CO2 uitstoot van hun autoverkopen (de zgn. ‘supercredits’). De Supercredits zijn tijdelijk en zijn bedoeld om de introductie van elektrisch rijden te stimuleren.
Hoe wordt de norm getoetst zowel voor schoon als voor zuinig? Een auto mag pas in Europa verkocht worden als deze een typegoedkeuring heeft gekregen. Elk land heeft een eigen typegoedkeuringsautoriteit (ofwel TAA, in Nederland is dat de RDW), maar een autofabrikant hoeft natuurlijk niet in elk land een goedkeuring te krijgen. Zodra één Europese TAA een auto goedkeurt, mag deze in heel Europa verkocht worden. Voordat een TAA de typegoedkeuring afgeeft, wordt de auto getest om te kijken of deze voldoet aan alle eisen. Dat zijn bijvoorbeeld eisen over het verbruik en de uitstoot, maar ook zaken als veiligheid, gordels, verlichting, etc. Om verbruik en uitstoot te testen, wordt nu nog gebruik gemaakt van de New European Drive Cycle (NEDC), een testcyclus die voorschrijft hoe snel een auto moet kunnen optrekken, tot welke snelheid, hoe abrupt er geremd moet kunnen worden, etc. Deze test wordt op een rollerbank uitgevoerd aan een pre-productie voertuig (de ‘Golden Master’), waaraan alle emissies en brandstofverbruik gemeten worden. De NEDC is een verouderde test die niet meer aansluit bij de rijstijl en technologie van vandaag de dag. Daarom komen er binnenkort twee nieuwe tests die de NEDC zullen gaan vervangen, de WLTP (Worldwide harmonized Light vehicles Test Procedure) en de RDE (Real-World Driving Emissions).
Waar wordt nu precies aan ‘gesjoemeld’ door Volkswagen en andere autofabrikanten? Het Volkswagen schandaal (ook wel bekend als Dieselgate of Autogate) kwam aan het rollen doordat de Amerikaanse milieuautoriteit (EPA) Volkswagen betrapte op software die de EGR in diesels uitschakelt, zodra het voertuig signaleert dat het op de rollerbank staat en getest wordt. Voertuigen lijken daardoor schoon genoeg op de rollerbank, maar in het dagelijks gebruik schakelt het motormanagement over op een modus die veel vervuilender is (meer NOx uitstoot). Deze software is het ‘defeat device’ waar in de media veel over gerept wordt. Zowel in de VS als in Europa is zo’n defeat device illegaal. De Europese Commissie en typegoedkeurings-autoriteiten gaan nu uitzoeken of ook bij andere merken dan Volkswagen defeat devices zijn geïnstalleerd. En of de test voor vervuilende stoffen (NOx, PM) op de rollerbank eigenlijk wel betrouwbare resultaten geeft in de praktijk, zowel voor benzine- als dieselvoertuigen. In het geval van brandstofverbruik en CO2-uitstoot ‘optimaliseren’ autofabrikanten al jaren de omstandigheden van de Europese typegoedkeuringstest. Daarbij worden bijvoorbeeld bij het Golden Master voertuig buitenspiegels verwijderd, keihard opgepompte banden zonder profiel gebruikt, Formule1 olie ingezet en de naden van de deur afgetapet. Allemaal met als doel om de auto zo zuinig mogelijk uit de typegoedkeuringstest te laten komen. In veel lidstaten zijn immers financiële stimuleringsprogramma’s opgezet voor zuinige auto’s. Het behalen van een maximum normverbruik kan voor de fabrikant enorme financiële voordelen bieden.
Deze ‘optimalisaties’ vallen binnen de marges van de Europese wet waardoor typegoedkeuringsautoriteiten de al veel langer bekende praktijken van fabrikanten wel moeten goedkeuren, want strikt genomen worden er geen regels overtreden. Hier zijn in het verleden rechtszaken tegen fabrikanten op verloren. Uit verbruikscijfers blijkt dat het gesjoemel met het bepalen van het normverbruik is toegenomen sinds de invoering van de Europese CO2-normen en sinds de vraag naar zuinige auto’s in veel lidstaten financieel wordt gestimuleerd. Sinds 2008 is bij nieuwe auto’s de gemiddelde afwijking in brandstofverbruik tussen test en praktijk toegenomen van 8% naar gemiddeld 40% in 2015. Auto’s zijn dus in de praktijk een stuk minder zuinig dan ze op papier lijken. In de grafiek hierboven is dat duidelijk te zien: de zwarte lijn is hoe zuinig auto’s op papier zijn geworden; de stippellijn is hoe zuinig auto’s in de praktijk zouden moeten zijn als de gemiddelde afwijking tussen test en praktijk sinds 2008 constant was gebleven; de rode lijn is hoe zuinig auto’s nu werkelijk zijn. Blijkbaar hebben autofabrikanten, in plaats van met beschikbare technologieën grote stappen in CO2-reducties te zetten, er vooral voor gekozen de mazen van de wet op te zoeken.
Wat doet Cleaner Car Contracts? Automobilisten, leasemaatschappijen en fleetowners moeten kunnen vertrouwen op de verbruiks- en uitstootcijfers die autofabrikanten aanleveren. Niet alleen omdat dat een betere inschatting van brandstofkosten geeft, maar juist ook omdat veel bedrijven hun best doen om hun carbon footprint te verkleinen. Dan moet je kunnen vertrouwen op de verbruiksnormen die de fabrikant je belooft. Bovendien wil geen enkel bedrijf erachter komen dat de voertuigen waarin medewerkers rijden veel meer vervuilen dan beloofd is.
CCC is het Europese platform voor fleetowners en leasebedrijven met de ambitie om het wagenpark zuiniger te maken. Samen kopen zij heel veel auto’s en hebben zij belang bij zuiniger en schonere auto’s. CCC laat hun belang doorklinken in het debat in Brussel om de regels rond Europese normen aan te scherpen. CCC werkt samen met het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M), de Europese Commissie, the European Climate Foundation, the International Council on Clean Transport (ICCT) en the European Federation for Transport & Environment (T&E). Speerpunten zijn :
Een nieuwe typegoedkeuringscyclus die uitstoot- en verbruikscijfers oplevert die kloppen met de praktijk;
Sterke Europese regelgeving waarmee autoriteiten autofabrikanten en typegoedkeuringsinstanties goed kunnen controleren op sjoemelpraktijken en waar nodig boetes uitdeelt;
Sterke Europese regelgeving waarmee autoriteiten autofabrikanten kunnen beboeten indien hun praktijkemissies teveel afwijken van rollerbanktest en prestaties op papier;
Onverminderde ambitie om auto’s steeds schoner en zuiniger te maken. Een betere typegoedkeuringscyclus en betere handhaving op sjoemelpraktijken mogen niet leiden tot slappere normen.
Daartoe deelt Cleaner Car Contracts kennis en best practices over duurzaam wagenparkbeheer tijdens bijeenkomsten, thematische workshops, nieuwsbrieven en publicaties. Daarmee vormen we een krachtig netwerk om politici in Den Haag en Brussel de belangen van werkgevers voor schonere en zuiniger auto’s duidelijk te maken. Met en namens fleetowners discussieert Cleaner Car Contracts op hoog niveau mee met de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Nederlandse overheid over het verbeteren van milieuprestaties van auto’s. Op basis van de wagenparkdata van veel van onze deelnemende fleetowners en leasemaatschappijen publiceren we internationaal over de trend in norm en werkelijk verbruik van het Europese wagenpark. De grafieken in deze publicatie zijn mede mogelijk gemaakt door gegevens van Cleaner Car Contracts leden.
Wat kunt u doen? Het aanscherpen van regelgeving in Brussel vergt een lange adem en een krachtige stem. Dat dit werkt heeft Cleaner Car Contracts bewezen, door al sinds 2009 op te komen voor de belangen van duurzame fleetowners. Cleaner Car Contracts heeft actief geholpen om de groeiende afwijking tussen test en praktijk aan het licht te brengen. U kunt helpen door uw belang duidelijk te laten horen aan Europese beleidsmakers. In 2016 zijn hiervoor diverse mogelijkheden, als de Europese Commissie voorstellen doet voor nieuwe CO2-normen voor 2025 en 2030, en er besloten wordt over de nieuwe WLTP en RDE tests. Bijdragen kan op meerdere manieren, variërend van de nieuwsbrief ontvangen tot het onderschrijven van ambitieuze emissiereducties voor uw wagenpark. Wij gaan graag een voor u passende samenwerking aan. Neem hiervoor contact op met Koenraad Backers van Natuur & Milieu, mobiel: 06 27081413 of per e-mail:
[email protected]
