Belbin in Holland Workshops Key Note Speaker 1 – Meredith Belbin Evolution and diversity in Mind (lezing met beelden) 10:00 – 11:00 Na een druk jaar, waarin Meredith lezingen heeft gegeven over de hele wereld, recentelijk nog in China, Rusland en Polen, vertelt hij hoe zijn laatste observaties en ervaringen hebben geleid tot een aantal nieuwe inzichten over de evolutie en veelzijdigheid van de menselijke geest. Verschillen in het gedrag van tweelingen, die kunnen worden waargenomen vanaf het allereerste begin, kunnen worden gekoppeld aan de genen, die op hun beurt vorm geven aan memen, die een bepalende rol spelen bij het scheppen van conformiteit tijdens de ontwikkeling van het kind. Later, in de volwassenheid, komen deze verschillen, net als de teamrollen, weer terug, nemen zij gaandeweg met leeftijd toe, en geven zij vorm aan onze persoonlijke (eigen)aardigheden. Door de continue evolutie van homo sapiens in een zo compleet mogelijke context te plaatsen, kan men begrijpen waarom er zulke grote verschillen in levensopvattingen zijn in de verschillende delen van de wereld. Een goed begrip van de dynamische krachten die door de geschiedenis heen inwerken op de menselijke geest, kan ons vandaag helpen om ideeën te genereren hoe nieuwe sociale processen in gang kunnen worden gezet. Meredith Belbin is de belangrijkste auteur van het Teamrol Model, maar zijn creatieve geest staat niet stil. Ondanks, of dankzij, zijn 80 jarige leeftijd is hij nog steeds een originele denker en spreker, en zullen zijn onderhoudende en gedachten-provocerende vertellingen de toon zetten voor de dag.
Key Note Speaker 2 – Saskia Tjepkema & Heike Wabbels Verbinden vanuit teamsuccessen én persoonlijke kracht 14:15 – 15:15 Vanuit het competentiedenken vinden HR en management het meestal belangrijk dat medewerkers zich ontwikkelen in dingen waarin ze (nog) niet zo sterk zijn. Maar vraag je mensen hun huidige talenten nog verder te ontwikkelen, dan krijgen zij energie en kunnen zij echt uitblinken. Vaak verbeteren zij gaandeweg ook hun ‘zwakke’ punten, als zij die nodig hebben voor de ontwikkeling van hun sterke kanten. Saskia Tjepkema en Heike Wabbels (Kessels & Smit, The Learning Company) vertellen over een waarderende benadering van de persoonlijke ontwikkeling, ook wel “de sterke punten revolutie” genoemd, gebaseerd op de modellen van b.v. Buckingham, Clifton en Cooperrider. Het optimaliseren van de samenwerking binnen een team begint vaak met het onderzoeken waarom het niet lukt. Om een oplossing te vinden helpt het echter om eens níet naar het probleem, maar naar de (soms kleine) successen te kijken die het team heeft geboekt. Samen met de deelnemers willen zij de waarderende benadering op twee manieren toepassen: - door terug te kijken wanneer de samenwerking in het team lukte, en - op basis van ieders kracht de verbinding in het team te maken.
Workshop 1 11:30 – 13:00
De Teamrol Dramaclass
“Teamroldrama” is door CMB en Het Consulaat gezamenlijk ontwikkeld. Het is een verdiepingsworkshop die er op gericht is je vaardigheden in het ‘spelen’ van de teamrollen – het inleven, uitbeelden, afstemmen en parodiëren ervan – te oefenen en te vergroten. Met hulp van diverse spelvormen kunnen de deelnemers oefenen in het schakelen tussen de eigen rollen in verschillende situaties. Of in het experimenteren met rollen die ze juist níet hebben om zo hun inlevingsvermogen, en waardering voor het anderszijn van anderen, te vergroten. Trainingsacteurs van Het Consulaat hebben een bijzondere vaardigheid ontwikkeld in het illustreren van de dynamiek tussen verschillende en overeenkomstige teamrollen en betrekken de deelnemers in het creëren én doorbreken van ‘teamrolresonantie’. En zij wijzen spelenderwijs de weg bij het vinden van nieuwe en creatieve manieren om effectief om te gaan met complementaire karakters.
Workshop 2 11:30 – 13:00
Het Teamrolspel
Allard Gerritsen (Faculteit der Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit) en zijn collega’s hebben een teamrolspel ontwikkeld, dat op een eenvoudige, onderhoudende manier de deelnemers vertrouwd maakt met de inhoud en de toepassingsmogelijkheden van het teamrolmodel. Het spel kan zowel gebruikt worden als eerste kennismaking, als opfrisbeurt en als verdieping voor gevorderden. Inmiddels is er met het spel veel ervaring opgedaan op hogescholen en opleidingsinstituten. Het spel wordt in de loop van het jaar, met handleiding, uitgegeven door het fonds van Elsevier Gezondheidszorg.
Workshop 3 11:30 – 12:15
Teamrollen en Verandermanagement
Verandering is dé constante factor. Altijd en overal. Bedrijven in beweging willen helder zicht op eindresultaat, kosten en planning. Erik van Wattingen en Chris Boogert (Van Aetsveld) merken dat er rondom het professionaliseren van project- en verandermanagement echter nog steeds weinig aandacht wordt besteed aan de effectiviteit van teams. Diversiteit lijkt een sleutelbegrip te zijn om het vastraken in collectieve denkbeelden te voorkomen en om op een vernieuwende manier aan de slag te kunnen gaan. Hoe kun je als project- of verandermanager de gegeven diversiteit in een team optimaal de ruimte geven en benutten? En hoe zijn de effecten van dergelijke inzichten te borgen?
Workshop 4 11:30 – 12:15
Effectieve authenticiteit
“Authenticiteit” is een belangrijk basisbegrip in het Teamrolmodel, de notie dat het belangrijk is voor mensen te ontdekken en te ervaren wat hun natuurlijke rollen en bijdragen aan de samenwerking zijn. “Effectieve authenticiteit” is de naam die Johan de Kleuver (Innova Consultancy) gaf aan een aanpak die mensen wil helpen om hun eigen recept te regisseren. Een aanpak die in teamtrainingen, bij teamcoaching, maar vooral bij individuele coaching zijn vruchten lijkt af te werpen. Hoe kunnen mensen geholpen worden de dynamiek tussen hun eigen sterkste rollen te begrijpen en te ‘managen’ en op de juiste momenten de juiste rollen productief te maken?
Workshop 5 12:15 – 13:00
Als stress u de baas is: Belbin en authenticiteit
Steeds meer mensen krijgen te maken met stress-gerelateerde problemen.Welke oorzaken daaraan ook ten grondslag liggen, het is een pijnlijk en doorgaans gecompliceerd probleem, dat er bijna altijd toe leidt dat mensen gedurende langere tijd “tegen zichzelf in werken”, wat veel energie kost, het zelfvertrouwen en het zelfbeeld doet dalen en burnout en vergelijkbare situaties doet ontstaan. Els van der Linden en Diny Kosten (Stressbalance) helpen werkgever en werknemers dergelijke problemen op te lossen en waar mogelijk te voorkomen. Hiervoor hebben zij een unieke en revolutionaire methode ontwikkeld die de problemen op lichamelijk, psychisch en organisatorisch gebied direct aanpakt. Kern daarvan is mensen (opnieuw) bewust te maken van hun natuurlijke talenten en hen te leren deze mentaal en fysiek optimaal te gebruiken. De teamroltheorie is daarbij een belangrijke en zinvolle leidraad. Workshop 6 12:15 – 13:00
De Nederlandse (e-) Interplace
Teamvorm bv houdt zich vanaf 1999 bezig met het uitgeven en verder ontwikkelen van Interplace, het door Belbin Associates ontwikkelde 360˚ feedback instrument, voor het Nederlandse taalgebied. Door het opzetten van (eigen) grondig en creatief onderzoek naar de validiteit van de vragenlijsten en gesterkt door wetenschappelijke analyses van enkele universiteiten, zijn diverse verbeteringen aangebracht in de input en de output van het instrument. Er daar wordt continu aan verder gewerkt. André Meester (Teamvorm) vertelt over de achtergronden van deze verbeteringen en hoe ons eigen leerproces zich voltrok en nog steeds voltrekt. Vertellingen dus, over permanente twijfels en opgewekte zekerheden, over wensen en plannen voor de toekomst, en over de nieuwe online-versie die binnenkort het licht zal zien.
Workshop 7 15:15 – 16:45
Understanding one’s genetic history
Deelnemers zullen worden verdeeld in teams met een speciale opdracht om één van de teamleden te interviewen. Het doel van deze exercitie is om alle kenmerken van deze vrijwilliger te onthullen en in kaart te brengen ten einde de betreffende in een evolutionair en historisch perspectief te plaatsen: “Create an ancestor”. De vrijwilligers lichten toe wat de oefening hen heeft gebracht – er zullen prijzen worden uitgereikt voor de beste presentatie. Meredith Belbin geeft een briefing voor de oefening, die overigens zo goed als geheel in het Nederlands kan worden uitgevoerd.
Workshop 8 15:15 – 16:00
Rol in Balans
Linda van der Broek (Introspection) richt zich op het begeleiden en coachen van individuen die méér innerlijke rust, energie en balans willen realiseren. Die behoefte hebben aan bezinning op de manier waarop ze hun tijd en energie verdelen tussen de meerdere taken in hun leven, tussen werk en privé. Daartoe combineerde zij op unieke wijze haar kennis van de Teamrollen en de Kernkwadranten, in combinatie met Kernreflectie. In deze workshop neemt zij deelnemers in vogelvlucht mee op zo’n traject en laat zij zien hoe zij door inspanning en ontspanning mensen helpt inzicht te verwerven in hun eigen (en alternatieve) gedragsstrategieën.
Workshop 9 15:15 – 16:00
Belbin op de Hogeschool
Samenwerking is ‘hot’. Ook in het onderwijs wordt het belang van samenwerking meer en meer onderkend. Studenten moeten gedurende hun beroepsvorming in verschillende samenstellingen met elkaar samenwerken en binnen die samenwerking moeten ze ook presteren. Dat betekent dat er, binnen de context van competentie-gericht onderwijs, ook competenties op het gebied van samenwerking ontwikkeld moeten worden. Teamrol Management voorziet in een aantal instrumenten die behulpzaam kunnen zijn bij het – in een didactische omgeving – planmatig werken aan betere samenwerking, tussen studenten onderling en tussen leraar en student. Met het begrip Leercoaching hebben Jette van der Hoeven (Onderwijsontwikkeling) en Richard Troost (R.C. Troost Consultancy) een krachtig concept ontwikkeld om effectieve leerprocessen te ontwikkelen en het leren (dus ook het leren samenwerken) een vaste plek te geven in het dagelijkse leven en de (toekomstige) beroepspraktijk. Zij vertellen over de zin en onzin van Belbin op de Hogeschool.
Workshop 10 15:15 – 16:00
Sportschool trainen (Navigated Development)
Naar het voorbeeld van de fitness sportschool, waar sommigen aan hun conditie, anderen aan spieropbouw en weer anderen aan vetverbranding werken, is de ‘sportschool’ manier van trainen ontwikkeld. Binnen een groepscontext doorlopen individuele deelnemers een geheel eigen maatwerk leertraject, om te werken aan de ontwikkeling van hun eigen competenties. De aangeboden werkvormen zijn divers, een uitgebreide verzameling van diverse vormen en stijlen, maar altijd passend bij de doelstelling en individuele leerstijl van de deelnemer. Klaas Toes (Gooiconsult) vertelt hoe de trainers zorg dragen voor een optimaal leerklimaat en hoe de deelnemers, hoewel ze een individuele leerroute doorlopen, gaandeweg hun samenwerkingsgerichtheid ontwikkelen.
Workshop 11 16:00 – 16:45
Teamrollen en Competentiemanagement: een Lagerhuisdiscussie
Competentiemanagement komt voort uit de sterke behoefte aan het creëren van een samenhangend systeem van personeelsinstrumenten (beoordeling, opleiding, mobiliteit etc) en de verbinding met strategische doelen. Op analytisch niveau blijkt het daardoor wel goed aan te geven op welke competenties iemand ondermaats presteert en wat het verschil is tussen het huidige en het gewenste functioneren, maar de resultaten blijven nogal eens beperkt tot het opstellen van POPs die zich vooral richten op het werken aan de ‘te verbeteren punten’. Hoe verhoudt zich dat tot het ‘werken aan je sterke punten’ zoals dat in de ‘waarderende benadering’ en het authenticiteitbeginsel van b.v. teamrol management naar voren komt? Is competentiemanagement niet te veel gericht op individuen, ipv op teams, waardoor je alleen maar mensen met dezelfde competenties krijgt en de diversiteit in organisaties juist afneemt? Vullen deze modellen elkaar aan of zijn ze, als het er op aankomt, in flagrante tegenspraak en wat pleit in het voordeel van welk uitgangspunt? Sander van der Werf (Denion) zal deelnemers aan deze workshop uitnodigen hun denkbeelden hierover tegenover of naast elkaar te leggen.
Workshop 12 16:00 – 16:45
Team(ver)vorming en de Gemeentelijk Overheid
Bij de gemeentelijke overheid ontbreekt het, vanwege het politieke karakter van het bestuur, vaak aan een eenduidige visie, koers en leiderschap. Er is daardoor veel ruimte voor groepsdynamische processen waarin medewerkers als het ware worden uitgenodigd met elkaar tot een werkwijze te komen die de minste weerstand ontmoet. Samenwerking is niet functioneel gericht. Maar wordt veel meer bepaald door het streven naar behoud – of juist verandering – van de groepsdynamische status quo binnen de organisatie. Naman van uitvoerende groepen of teams klinken leuk (“projectgroep”, “Gideonsbende” of “afstemmingsoverleg“) klinken leuk, maar zijn verhullend. Principes als ‘soort zoekt soort’ en ‘not in my backyard’ zijn dikwijls leidend voor samenstelling en functioneren van teams. Maar: nieuwe concepten over teamvorming dienen zich aan. Hans Lanser en Vincent Aalbers zullen aan de hand van de gemeentelijke praktijk op luchtige manier deze concepten onderzoeken, uitmondend in een aantal vermetele tips om het ideaal van teams iets dichterbij te brengen.
