BEELDEN VAN BUITEN
De collectie van het UMCG
jan altink (1885-1971), chez teddy r., 1947, tekening
De collectie van het UMCG Uit de collectie - Landschap De verschillende bronnen van herkomst maken de collectie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) zeer divers. De werken stammen uit verschillende periodes en onderscheiden zich in techniek, materiaal, kleurgebruik, kwaliteit en waarde. Voor de vierde expositie in de reeks Beelden van Buiten is gekozen voor werken uit de eigen collectie rond het thema Landschap. Zo is er het sneeuwlandschap van Gerard Koster en een zomerlandschap van Francine Schrikkema. GertJan Scholte Albers toont de herfst met het schilderij Dennen. Geheel los van tijd of seizoen staat Seestuck van Armando – een uitzonderlijk element in de collectie. De andere geëxposeerde werken uit de collectie zijn van Jan van Loon, Rutger Hiemstra, Jan Costerus, Marten Klompien, Jan Altink, G. Heesen, Coen Vunderink en Xandra Donders. Van de dichter Rutger Kopland is ‘Voorjaarsgedicht’ te lezen. Hij neemt een bijzondere plek in op deze tentoonstelling. Kopland (pseudoniem van Rutger Hendrik – Rudi – van den Hoofdakker) is vanaf 1959 aan de Rijksuniversiteit Groningen verbonden geweest, waarvan van 1981 tot 1995 als hoogleraar biologische psychiatrie.
g. heesen, drentse boerderijen, 1975, tekening
marten klompien (1917-1996), boerderij met boom en stookhut, 1968, gouache
Het ontstaan van de collectie De eerste werken uit de kunstcollectie dateren uit de periode (1893-1903) van de bouw van het toenmalige Algemeen Provinciaal Stads- en Academisch Ziekenhuis. Het ziekenhuis kocht in die tijd voor de woonkamer van het Zusterhuis twee schilderijen aan van Hendrik Willem Mesdag en zijn vrouw Sientje Mesdag-van Houten. In de jaren daarna werden werken aangekocht van het in 1918 opgerichte kunstenaarscollectief De Ploeg. Vandaag de dag zijn in de collectie nog veel werken van de Ploeg terug te vinden. In de huidige expositie zien we schilderijen en tekeningen van Jan Altink, Marten Klompien en Jan Costerus. In de periode van de Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR) werd werk geleend van Nederlandse kunstenaars. Ten tijde van de BKR (1956-1987) kregen kunstenaars in ruil voor kunstwerken een vast inkomen. De overheid gaf deze kunstwerken in bruikleen aan overheidsinstellingen, waaronder het toenmalige Academisch Ziekenhuis Groningen (AZG). Toen de BKR werd beëindigd, kocht het AZG een aantal werken aan. Bijvoorbeeld de tekening Drentse Boerderijen van G. Heesen.
gertjan scholte-albers (1971), dennen, 2008, olieverf op doek
armando (1929), seestuck, 2005, olieverf op doek
Tijdens de nieuwbouwperiode van het UMCG (1980-1997) bood de Percentageregeling voor beeldende kunst bij rijksgebouwen ook mogelijkheden voor de aankoop van kunst. De kunstcommissie onder bezielende leiding van toenmalige voorzitter van de Raad van Bestuur drs. Jan Hamel zorgde ervoor dat kunst een meer geïntegreerd onderdeel van het ziekenhuiscomplex werd. Dat is bijvoorbeeld te zien aan de bijzondere verlichting van Rob Jansen Lichtvormgevers in de centrale hal en de fontein van kunstenaar Joop Beljon. Voor de nieuwe gangen en ruimtes in het Centraal Medisch Complex werden schilderijen, grafiek, tekeningen en enkele aquarellen aangekocht. De percentageregeling is inmiddels enigszins gewijzigd, maar kunst wordt nog steeds ingezet als onderdeel van het gebouw. Voor het recent opgeleverde European Research Institute for the Biology of Ageing (Eriba) zijn onder andere twee werken uit de serie Gezichten van dementie aangekocht van Herman van Hoogdalen.
Water bij dag en bij nacht
Voorjaarsgedicht
Bij dag is het water iets lichter
Deze lente gaat het toch weer
groen dan de bossen, iets lichter
over jou hoewel ik er langzaamaan
blauw dan de hemel, iets lichter
wel moe van ben
dan je wilt zeggen, dat is water.
moe van regen, wind, flarden bedrieglijk blauw in de lucht,
De maan rijst, het water is zwarter
vage beloften van het einde
dan de bossen die grijs zijn, zwarter
van de kou.
dan de hemel die grijs is. De maan daalt in het water, zilveren
Ik weet wel dat ik toch weer
gulden in spaarpot van dichter.
van je hou, maar moeizaam soms, met dat doelloze
Wolken schuiven voor de maan en alles is weg.
van vogels die er van lijken te houden in regen en wind te blijven rondhangen boven het land.
water bij nacht en bij dag / voorjaarsgedicht, rutger kopland (1934-2012)
gerard koster (1932), sneeuw, 1995, olieverf op doek
Inventarisatie en beheer De eerste officiële inventarisatie én registratie van de kunstcollectie vond plaats in de periode tussen 1990 en 1997. Vanaf dat moment wordt de collectie ook actief beheerd. De collectie bestaat uit ongeveer 1.600 werken. De meeste werken zijn te zien op de afdelingen en openbare ruimtes van het UMCG en deels in niet-publieke ruimtes of opgeslagen in depot.
Healing environment Kunst in een ziekenhuis draagt bij aan een healing environment. Het UMCG maakt al sinds het begin van de jaren negentig bewust gebruik van kunst, kleur en vormgeving om de omgeving van het ziekenhuis vertrouwd en aangenaam te maken voor bezoekers, patiënten en medewerkers. De afdeling Kunstzaken van het UMCG zorgt ervoor dat de collectie zoveel mogelijk getoond wordt aan het publiek.
coen vunderink (1979), zonder titel, 2008, acryl op papier
Samenwerking Het UMCG heeft altijd nauwe samenwerkingsverbanden onderhouden met Academie Minerva, Rijksuniversiteit Groningen, Hanzehogeschool, het Groninger Museum en het Drents Museum. De samenwerking met Academie Minerva is de meest zichtbare in het gebouw. Sinds 1997 werken studenten van de academie aan de inrichting van de liften in het complex. Onlangs nog zijn in het kader van Healthy Ageing in het gebouw De Brug trappenhuizen en liften ingericht met dynamische kleuren en afbeeldingen. In de kunstcollectie is in de loop van de jaren veel werk van docenten en alumni van Academie Minerva opgenomen. In deze expositie is een selectie daarvan te zien. In 2012 is formeel een samenwerkingsverband opgericht tussen Academie Minerva Hanzehogeschool Groningen, het Groninger Museum, het Drents Museum, Kunstruimte Wagemans en het UMCG in de vorm van het kunstgenootschap Thomassen à Thuessink. Het genootschap organiseert tentoonstellingen, educatieve projecten en andere
francine schrikkema (1963), zonder titel, 2006, acryl op doek
publieksactiviteiten waarin kunst, gezondheidszorg, wetenschap en de actualiteit elkaar raken. Een van de activiteiten is Beelden van Buiten. Elk kwartaal wordt in het UMCG een selectie van kunstwerken geëxposeerd van een van de samenwerkingspartners of uit de collectie van het UMCG. Vaak is het een sateliettentoonstelling die aansluit bij een actueel thema of lopende tentoonstelling in een van de musea.
colofon
tentoonstelling ‘uit de collectie van het umcg’ 14 februari tot 10 mei 2013
tentoonstelling
coördinatie, pr en communicatie umcg kunstzaken umc-staf communicatie
samenstelling umcg kunstzaken i.s.m. frits hesseling
brochure
tekst umcg kunstzaken
fotografie beeldmateriaal rutger hiemstra chris russell john stoel
gedichten rutger kopland rutger kopland verzamelde gedichten © uitgeverij g.a. van oorschot
omslag rutger hiemstra, luchten boven groningen, 2012, olieverf op paneel
ontwerp designdays, nynke visser
productie chris russell
een uitgave van kunstgenootschap thomassen à thuessink, universitair medisch centrum groningen
Hanzeplein 1 Postbus 30 001, 9700 rb Groningen www.umcg.nl
Universitair Medisch Centrum Groningen
