Bassevelde
Fietstocht van 24 km Wandeltocht van 10 km en 14 km ...met zoektocht
V.U. Philippe De Coninck | Dorp 69-71 | 9968 Bassevelde
2011
Welkom in Bassevelde, een “woeste vlakte” in zandig Vlaanderen op de grens van de Scheldepolders. Vanuit het Dorp vertrekken we voor een fiets- en/of wandeltocht door het Houtland en een stukje polder, via kerkwegels en rustige landbouwwegen. Ik ben zeker dat het een mooie tocht wordt door dit unieke stukje landbouwgebied. Geniet!. Annie Cuelenaere, schepen van Toerisme. De tocht De in deze brochure beschreven tocht is ongeveer 25 km lang. Deze kan opgedeeld worden in 2 delen: eerst 10 km en een tweede deel van 15 km. Ideaal voor een paar fikse wandelingen. De wegbeschrijving en het routeplannetje helpen u bij het afleggen van het traject. Het is geen bewegwijzerde route. Neem rustig de tijd om deze tocht af te werken. Geniet daarbij vooral van het landschap. Aansluitend hebben we wat historische en landschappelijke informatie ingelast. Lees na elk stukje wegbeschrijving meteen ook die informatie door. In deze brochure geven we geen uitleg over de kerken die u onderweg kunt bezoeken. Die informatie komt aan bod in elke kerk. Zeker een bezoek waard. Wedstrijd Voor de deelnemers aan de zoektocht 2011: alle antwoorden zijn te vinden tijdens de inleidende dorpsverkenning en op de plaatsen waar een stop voorzien is. Onderweg hoeft u enkel aandacht te hebben voor de fotovraag. Bij elke vraag is er ruimte voorzien om het antwoord te noteren. Vergeet niet het antwoordformulier in te vullen. Elk juist antwoord is goed voor 1 punt; De deelnemers worden gerangschikt volgens het aantal punten op de 15 hoofdvragen. Daarna wordt gerangschikt op basis van de eerste en eventueel de tweede schiftingsvraag. Het antwoordformulier kan u in de brievenbus stoppen van de Gemeentelijke Openbare Bibliotheek (zie verder) of in de bus van het Bezoekerscentrum, Boekhoutedorp 3 te Boekhoute. Vergeet niet uw naam, adres, telefoonnummer en eventueel e-mail in te vullen! De zoektocht loopt van 15 juni tot 30 september 2011. Er zijn een 6-tal streekmanden te winnen. De prijsuitreiking vindt plaats op vrijdag 14 oktober 2011, om 17.00 uur in het oud gemeentehuis van Bassevelde. 2
Alvast een veilige en prettige tocht door het landelijke Bassevelde! Wees voorzichtig en let op het andere verkeer.
Maak eerst kennis met de omgeving van het dorpsplein. Wandel daarom even naar de kiosk, het oorlogsmonument en de dorpspomp om enkele vragen op te lossen. Meteen doen we ook al opgave van de fotovraag. VRAAG 1 We namen 7 foto’s. Rangschik deze foto’s chronologisch. De letter van de eerste foto die u ziet, geeft u nummer 1. De laatst gevonden foto krijgt nummer 7.
A
B
D
C
E
F
Vergeet niet uw antwoorden in te vullen op het antwoordblad
G
3
VRAAG 2 Geef de naam (namen) van de politieke gevangene(n) uit de oorlog 1940-’45. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. VRAAG 3 Uit welke eeuw dateert de drinkwaterput? ................................................................................................................................. Met zijn bomenrijen biedt Bassevelde een fraaie indruk. In de late middeleeuwen moet dit een belangrijk dorp geweest zijn, gelegen in het ambacht Boekhoute. Ook de monumentale pomp op het dorpsplein wijst op een rijk verleden. Deze 11 ton zware arduinen pomp vervangt sinds 1876 de oude pomp die de inwoners eeuwen lang van drinkwater voorzag. Kort na de eerste wereldoorlog werd de pomp een tiental meter verplaatst naar deze plek. Vandaar dat de waterput zich op een afstand bevindt. Bij de dorpskernvernieuwing in 2004 werd de pompput blootgelegd. VRAAG 4 In welk jaar werd de harmonie St.-Cecilia gesticht? ................................................................................................................................. Wandel ook even naar het kerkhof. Neem de ingang in het midden en zoek in de tweede rij het antwoord op... VRAAG 5 Om welke reden werd Jerome Dobbelaere in 1917 gefusilleerd? ................................................................................................................................. En nu op weg. Neem met de rug naar de kiosk de linker ingang van het kerkhof. U komt voorbij de hoofdingang van de kerk, en neem rechtdoor de Kerkwegel (geen straatnaambord). Bij de eerste straat naar rechts, de Rozemarijnstraat in, tot aan het witte gebouw links. VRAAG 6 Wat was de voormalige functie van dit gebouw? .................................................................................................................................
4
Wees voorzichtig en let op het andere verkeer.
Even naar rechts ziet u bij de “Openbare Bibliotheek” een brievenbus waarin het antwoordformulier kan gestopt worden. Lees aan huis nummer 67 de gedenkplaat van Jerome Dobbelaere en onderstaande informatie. Dit is het geboortehuis van Jerome Dobbelaere. Toen de eerste wereldoorlog uitbrak was hij te jong om soldaat te worden. Hij besloot te werken voor de British Military Intelligence Commission. Zijn taak was inlichtingen te verzamelen over troepenbewegingen van de Duitsers, over het treinverkeer in het station Gent Sint-Pieters, alsook brieven te smokkelen naar het neutrale Nederland. Op 5 april 1917 werd hij echter thuis opgepakt en na 160 dagen gevangenis ter dood veroordeeld. Een vonnis dat op 12 september uitgevoerd werd op de Gemeentelijke Schietbaan te Gent. Volgens zijn laatste wens werd hij op 10 februari 1919 begraven op het kerkhof van Bassevelde. Hij werd postuum tot ridder in de Leopoldsorde geslagen door koning Albert I. Aan de hoeve op nummer 127 kunt u raden aan wie de kapel op het einde van het Dorp is toegewijd. VRAAG 7 Aan welke heilige is de kapel toegewijd? ................................................................................................................................. Stop aan de kapel, mooi rechts van de weg, want hier komen de schiftingsvragen. Schiftingsvraag 1: Begin oktober zal de samensteller van deze tocht de afstand van hier tot “Schare” (ongeveer 2 km) rustig afleggen per fiets. Hoe lang zal hij onderweg zijn? …….. uur, ……. minuten, ……..seconden. Schiftingsvraag 2. Dezelfde dag zal een ambtenaar van toerisme hetzelfde parcours al joggend afleggen. Hoeveel tijd zal zij er voor nodig hebben? …….. uur, ……. minuten, …….seconden.
Vergeet niet uw antwoorden in te vullen op het antwoordblad
5
Weer op weg, rechts de Oude Boekhoutestraat in en even verder links, netjes achter elkaar, de Oosthoekwegel in. Op het einde naar rechts in de Hooghofstraat de “Rode Geul route” blijven volgen. Zo komt u aan het einde van de Dijksewegel aan Schare (geen straatnaambord). We verlaten de “Rode Geul route” en gaan linksaf. We bevinden ons nu bovenop de Graafjansdijk. Dit is de meest zuidelijke dijk t.o.v. de Westerschelde en vormt de natuurlijke grens tussen het zanderige Houtland in het zuiden en de polders. Dit is duidelijk merkbaar: rechts van de dijk de uitgestrekte polders met hun typische teelten als suikerbieten, ajuin, vlas en aardappelen; links van ons het Houtland met zijn kleine percelen met veel voedergewassen en weiden We blijven rechts volgen, de Landsdijk, tot aan de kerk van het gelijknamige gehucht. VRAAG 8 Aan wie is de kerk van de Landsdijk toegewijd? ................................................................................................................................. VRAAG 9 Wanneer kan men hier op schooldagen van maandag - vrijdag de bus naar Eeklo nemen? .................. ................ ................ ................ . ............... ................. .................. ................ ................ ................ . ............... ................. Het noorden van Bassevelde was in de 13e eeuw een meersachtig gebied, dat door een smalle zandrug van Bentille tot het dorp van Boekhoute liep. Deze “heerst” hield het zeewater tegen tijdens de herhaaldelijke overstromingen. Na de stormvloed van 1375 werd een heuse dijk aangelegd, die zowel Bassevelde, Boekhoute, Kaprijke als Lembeke beschutte. Later ging die dijk deel uitmaken van wat men noemde “ 's Graven Jan lantdijck”. Onder impuls van Jan zonder Vrees werden vanaf 1402 bestaande stukken dijk vanaf Grevelingen (nabij Duinkerken in Frankrijk), langs de Noordzee en de Schelde tot Antwerpen met elkaar verbonden. In 1904 werd de parochie ’s Gravenjansdijk gesticht. De oprichting van deze zelfstandige parochie hield in dat andere parochies (vooral Bassevelde, maar ook Watervliet en Boekhoute) een stuk van hun gebied kwijtraakten. Daardoor verloren ze ook invloed en inkomsten. Bovendien moesten ze een bijdrage leveren voor het bouwen van een kerk en pastorie en de erediensten betalen. Nadat gedurende een zestal jaar de diensten werden opgedragen in een houten kerkje, werd deze neogotische kerk in 1910 in gebruik genomen. Het sluiten van het klooster en de bijhorende school van de zusters Bernardinnen, de stopzetting van alle winkels en cafés maakten van de “Landsdijk” een slaapwijk. 6
Wees voorzichtig en let op het andere verkeer.
Verder nu. Aan “Carrosserie Hoens” slaat u rechts in. Dit is nog een klein stukje Landsdijk. Even verder neemt u naar links de Wannestraat. Steek de weg BasseveldeWatervliet over en blijf de Wannestraat volgen. Aan het einde van die Wannestraat een beetje naar links en dan rechts de Knokstraat in, tot u de eerste weg links neemt, de Meersstraat. Aan de Blokmeersstraat naar rechts meedraaien tot aan de Hogevorst. Daar naar links, tot aan de hoeve met nummer 34-36. VRAAG 10 Geef de naam van dit museum. ................................................................................................................................. Voort maar weer, de Hogevorst volgend tot u net voorbij nummer 24A rechts de Hogevorstwegel in slaat. VRAAG 11 Geef de naam van het heemkundig genootschap van Assenede. ................................................................................................................................. Aan het einde van die wegel gaat het rechtdoor in de Eendrachtstraat. Wie even wil pauzeren, kan met de kerk in zicht naar links via de Kerkstraat terug naar het Dorp. Voor het tweede deel van de tocht komt u naar deze plek terug. U kan er niet naast kijken: echte ezels, ezels op vlaggen en ramen. Bassevelde is “het dorp van de ezels”. De inwoners van Bassevelde zijn “Ezels”. Als spotnaam kan dat tellen, maar lang niet zo erg als de naam “Moordenaars” die rond 1850 gegeven werd nadat op korte tijd een aantal moorden gebeurden. Gelukkig hield die bijnaam niet lang stand en werd het op het einde van de 19e eeuw “Ezels”. Over het ontstaan doen verschillende versies de ronde. De meest aannemelijke is wellicht dat de Basseveldse molenaars (toen een vijftal) hun meel per ezel naar de Gentse bakkers brachten. De lapnaam was lange tijd in onbruik. Tot in 1978, “Het jaar van het dorp” de eerste Ezelsfeesten werden ingericht. Na een paar jaar raakten die feesten echter in de vergeethoek. In 2005 bij de opening van de vernieuwde dorpskern nam men de draad weer op, met het verstandig besluit slechts om de 4 jaar de ezel uit te hangen.
Vergeet niet uw antwoorden in te vullen op het antwoordblad
7
8
Wees voorzichtig en let op het andere verkeer.
Vergeet niet uw antwoorden in te vullen op het antwoordblad
9
U volgt de Eendrachtstraat tot aan het kruispunt met de Beekstraat. Steek voorzichtig over naar de Kraaigemstraat. We rijden (gaan) nu langs het traject van de vroegere tram van Gent tot Bassevelde. Eigenlijk was het de bedoeling het spoor door te trekken tot aan de Nederlandse grens, maar die plannen werden nooit uitgevoerd. Op 26 juli 1910 werd de lijn plechtig ingehuldigd, maar op 2 juni 1956 afgeschaft. Vooral tijdens de tweede wereldoorlog was het “trammeke van Bassevelde” in trek bij smokkelaars van eetwaren (naar Gent). Op 9 oktober 1943 gebeurde er een paar kilometer verder, op het grondgebied van Oosteeklo, een tragisch ongeval. Een Canadese piloot moest een noodlanding maken, maar wilde voor de veiligheid eerst zijn bommen droppen. Door de bomen had hij de groene tram niet gezien, die door een van de bommen getroffen werd. Tragisch gevolg: 30 doden, waarvan 22 ter plaatse. U vordert een heel eind, tot u de tweede straat links in kan, de Bekputstraat. Rijd (of ga) de Vent voorbij en los bij het huis met nummer 3 volgende vraag op: VRAAG 12 Wat was de oorspronkelijke bestemming van de brievenbus? ……………………………………………………………………………………………… Blijf de Bekputstraat volgen, de Berkstraat voorbij. Ga tweemaal naar rechts en dan de Vent in, tot aan de Krekelmijt. Hier naar links en aan het einde nogmaals links in de Hazelarenhoek. Na een tijdje kiest u naar links voor de Hasselstraat. Het zal geen verwondering wekken dat de typische plattelandsgemeente Bassevelde verscheidene grote boerderijen rijk is. De hoeve op nummer 20 in de Hasselstraat heeft nog altijd een duiventoren, vandaar de naam “Heerlijkheid Ter Hasselt”. De oorspronkelijke woning dateert van voor 1700. Nog meer straten zijn naar – al dan niet nog bestaande – hoeves genoemd: de Knokstraat naar “Hof ter Knocken”, de Kraaigemstraat naar “Hof ter Craeygem", alsook de “Hooghof”straat.
10
Wees voorzichtig en let op het andere verkeer.
Op het kruispunt van de Hasselstraat - Lunterstraat even stoppen en uitkijken naar een gedenksteen die herinnert aan de eerste wijkkermis alhier. VRAAG 13 Welk jaartal staat er op de gedenksteen? ................................................................................................................................. Blijf de Hasselstraat volgen en rijd/ga de Meulewegel voorbij. De kerkwegels. Bassevelde bezit van oudsher een aantal kerkwegels. Die binnen- of voetwegels vormen de verbinding tussen wijken onderling, maar vooral met het dorpscentrum. Waren er vroeger wel een vijftig in groot-Assenede, dan zijn er momenteel nog een vijftiental over. Op initiatief van het heemkundig genootschap “De Twee Ambachten” kregen de nog bestaande wegels hun eigen naam terug, en werden ze voorzien van een naamplaatje. Zo ontstond een heuse kerkwegelroute die op 25 mei 2002 officieel werd “ingefietst”. Laat ook de Kiezelstraat links liggen en kom zo aan het Haantjen. Steek deze brede weg voorzichtig over naar het Heulken en houd een 100-tal meter verder halt bij het hek van de hoeve aan de linkerkant. VRAAG 14 Hoe heet deze hoeve? ................................................................................................................................. Blijf het Heulken volgen en sla niet de Nieuwe-, maar wat later de Oude Boekhoutestraat in. Blijf die volgen tot de vroegere spoorwegbedding die u aan huis nummer 29 naar links op kunt. Rond 1865 begon men te spreken over de aanleg van een “ijzeren weg” van Antwerpen over Zelzate naar Eeklo. Na heel wat getouwtrek tussen de betrokken gemeenten, werd uiteindelijk besloten dat de spoorweg langs Bassevelde zou lopen. De plannen om de lijn door te trekken naar Antwerpen bleven in de kast liggen. Uiteindelijk werd het traject tussen Eeklo en Zelzate afgewerkt en in 1871 plechtig in gebruik genomen. In augustus 1950 werd besloten de lijn af te schaffen. Tientallen jaren later kan men via die bedding van Bassevelde tot Zelzate fietsen.
Vergeet niet uw antwoorden in te vullen op het antwoordblad
11
Net voorbij het eerste huis kan u links over een brugje naar de Kloosterlandstraat. Neem de tweede rechts, de St.-Sebastiaanstraat, en via de Verbindingssstraat terug naar de Kloosterlandstraat. Hier naar rechts en dan weer rechts in de Korenmolenstraat en links langs de Stekelaarstraat naar de Nieuwe Boekhoutestraat. Neem hier de richting naar het Dorp. Stop nog even om de laatste vraag op te lossen: VRAAG 15 Geef de naam van de residentie die u passeert. ................................................................................................................................. Nog even en u bent terug in het Dorp. Honderd jaar geleden schreven De Potter en Broeckaert: ”Bassevelde behoort tot de schoonste en boeiendste gemeenten der zo weelderige noorderstreek van onze provincie. Zo ver de blik hier staart op het vruchtbare, welbebouwde, schilderachtige land, heeft de arbeid en de kennis onzer noeste voorgeslachten het wonder der herschepping verricht.” En inderdaad: in een gaaf landschap, midden een zee van groen en vruchten, kunnen we hier rust en verpozing vinden en de schoonheid van de kerk, het plein, de kapelletjes en hoeven bewonderen en waarderen. Hopelijk beviel deze tocht u en kon u via het informatieve gedeelte heel wat opsteken over het heden en verleden van Bassevelde. Heel wat van de informatie werd ons ter beschikking gesteld door het heemkundig genootschap “De Twee Ambachten”. Speciale dank aan dhr. Loran Van Wijnsberge. Hartelijk dank voor de tekstbijlagen en de foto’s.
Ontwerp en samenstelling: G. Van Hooreweghe, A. De Saer. Routeplan: www.meetburo.be
12
Wees voorzichtig en let op het andere verkeer.
FIETSZOEKTOCHT BASSEVELDE ANTWOORDBLAD Vraag 1:
1
2
3
4
5
6
7
Vraag 2: ......................................................................................................................... Vraag 3: ......................................................................................................................... Vraag 4: ......................................................................................................................... Vraag 5: ......................................................................................................................... Vraag 6: ......................................................................................................................... Vraag 7: ......................................................................................................................... Vraag 8: ......................................................................................................................... Vraag 9: .................. ................ . ............... ................ ................ ................. .................. ................ . ............... ................ ................ .................
Vergeet niet uw antwoorden in te vullen op het antwoordblad
13
Vraag 10: ......................................................................................................................... Vraag 11: ......................................................................................................................... Vraag 12: ......................................................................................................................... Vraag 13: ......................................................................................................................... Vraag 14: ......................................................................................................................... Vraag 15: ......................................................................................................................... Schiftingsvraag 1: .….... uur, .….... minuten, .….... seconden. Schiftingsvraag 2: .….... uur, .….... minuten, .….... seconden. Naam:
Adres:
Telefoonnummer:
E-mailadres:
14
Wees voorzichtig en let op het andere verkeer.
Vergeet niet uw antwoorden in te vullen op het antwoordblad
15
De adresgegevens en openingsuren van onze toeristische infrastructuur zijn: Infokantoor Markt 4, 9960 Assenede 09 218 78 96 open van 15 juni - 15 september dinsdag 09.00-12.00 uur zaterdag 09.00-12.00 uur Bezoekerscentrum Boekhoutedorp 3, 9961 Boekhoute 09 373 60 08 woe 9.00 tot 12.00 uur - 13.30 tot 16.30 uur, don 9.00 tot 12.00 uur - 13.30 tot 16.30 uur, vrijdag van 9.00 tot 12.00 uur - 13.30 tot 15.30 uur *vanaf 15 tot en met 30 juni en in augustus ook open op zondag van 9.00 tot 12.00 uur - 13.30 tot 16.30 uur, *in juli en vanaf 1 tot en met 15 september ook open op zaterdag van 9.00 tot 12.00 uur - 13.30 tot 16.30 uur
[email protected]
w w w. a s s e n e d e . b e