ONTDEK ARNHEM
Welkom in Arnhem,
de groene en creatieve hoodstad van Gelderland! Een stad kun je niet beter ontdekken dan te voet. De drie wandelroutes vormen een aaneenschakeling van bijzondere Arnhemse locaties want Arnhem is rijk aan mooie plekken. Sommige heel bekend, andere verborgen. De ene route dompelt je onder de geschiedenis van de stad, een andere laat je kennismaken met Arnhems overweldigende parken en buitenplaatsen De speciale moderoute laat je kennismaken met het beste wat de stad op dit gebied te bieden heeft. En voor de winkelliefhebber: overtuig jezelf ervan dat Arnhem niet voor niets is verkozen tot Beste Binnenstad van Nederland. Maar ook rasechte Arnhemmers zullen op plekken komen, die ze nog niet eerder hebben gezien. Dus laat je verrassen.
Veel wandelplezier gewenst!
Inhoud
Arnhem: Mode bewust 3-8 km De verborgen stad 7,5 km Parkenwandeling 5 of 10 km
Arnhem: Mode bewust Arnhem is niet alleen een top winkelstad en uitgaansstad, maar wordt daarnaast steeds belangrijker als modestad. Al in het begin van de vorige eeuw telde de binnenstad honderden modewinkels, waarvan de meeste zich richtten op de welgestelden die in de villawijken rond het centrum woonden. Veel van deze winkels zijn inmiddels verdwenen, maar het gevoel voor kwaliteit en stijl is altijd blijven hangen. Overal in de binnenstad hebben zich gerenommeerde ontwerpers gevestigd, die vaak hun opleiding hebben genoten op de Arnhemse modeacademie. Veelal zijn ze gevestigd in bijzondere panden. Een reden te meer om je op de volgende pagina’s kennis te laten maken met Arnhem als Modestad.
MUST SEE!
Humanoid Arnhems label in een sfeervolle 19e-eeuwse kerk. Vanilia Vanilia kun je vinden in monumentale panden met ieder een achtergrond en een eigen verhaal op verschillende plekken in Nederland, zo kun je ze ook in Arnhem vinden. ‘Station’ Klarendal Het hart van Modekwartier Klarendal. Stond ooit bij het centraal station. Werd in stukken gezaagd en hier weer opgebouwd.
Loop vanaf het Land van de Markt door de Roggestraat naar het Johnny van Doornplein. Steek het Velperplein over, langs Musis Sacrum, sla linksaf en loop 50m vervolgens rechtsaf de Van Muylwijkstraat in. Eerste weg links inslaan (Hommelsestraat). Onder de spoorbrug doorlopen en rechtsafslaan, de Sonsbeeksingel inlopen en doorlopen tot de hoek Klarendalseweg. Modekwartier Klarendal Arnhem is een bruisende mode- en designstad en het Modekwartier speelt daar een cruciale rol in. In deze typische volkswijk heeft Volkshuisvesting Arnhem allerlei creatieve winkels, maar je vind er ook leuke eet tentjes, showrooms, galerieën en studio’s. Langs de Sonsbeeksingel en de Klarendalseweg is een hecht cluster aan winkels, werkruimtes en ateliers ontstaan en het blijft zich ontwikkelen. Een paar leuke winkels in het Modekwartier zijn: De Hoedenmaker ontwerpt en maakt herenpetten en herenen dameshoeden. Zijn passie voor ambacht heeft hem de ‘drive’ gegeven om op maat gemaakte hoeden te maken. (Klarendalseweg 32) Bij Rosanne Bergsma vind je handgemaakte schoenen met een uniek ontwerp. Je kunt zelf kiezen uit leersoorten een leestmodellen. (Klarendalseweg 397)
KLARENDAL
Bij ontwerper Nikki Giling vind je stijlvolle tassen en accessoires van pure materialen en verassende details. In haar ontwerpen laat ze
vorm en functie samen komen, ook zie je vaak hout, leer, touw en canvas terug komen in haar ontwerpen. (Klarendalseweg 393)
Mirte Engelhard maakt zich uniek door nonchalant vallende kleding met een prettig draagcomfort, geometrische vormen en geraffineerde combinatie s van stoffen en patronen. (Klarendalseweg 134a) Bij Heleen van der Meer vind je unieke tassen die gekenmerkt zijn door kleuren en functionaliteit. De tassen zijn uitgesproken en je herkent ze zo! Elke dag maakt ze tassen en iedere tas is dan ook Made in Arnhem. (Klarendalseweg 462) Bartinki richt zich op dameskleding en accessoires die
LEKKER!
in geheel ecologisch verantwoord zijn. Het merk biedt betaalbare en duurzame mode en dit vanuit haar winkel op de Klarendalseweg 150. Atelier de 12Hoven heeft een zeer eigen collectie sieraden met als specialiteit kleurstenen, parels en trouwringen. Elk sieraad heeft een eigen verhaal. (Klarendalseweg 527a) In het atelier van Hiernamaals wordt gebruikte kleding verwerkt tot nieuwe kleding items. Uiteindelijk ontstaat er een uniek en kwaliteits goed kledingstuk. (Sonsbeeksingel 96)
In het Mode Kwartier kun je naast lekker winkelen ook lekker en uniek eten zo kun je zelf bij Bakbar (Klarendalseweg 434) zelf overheerlijke zoetigheden bakken. Sugar Hill (Klarendalseweg 192) is een unieke horecagelegenheid waar de gezelschapspellen en boeken rond slingeren. Je kunt hier heerlijk eten en wanneer je in de avond een bezoek brengt zal je altijd verrast worden met de dagelijks wisselende avondkaart! Wil je goed mediterraan eten? Zuijders Delicateses bied je alle delicatessen zoals wijnen, kazen en vleeswaren aan. (Klarendalseweg 122)
‘Station’ Klarendal Op een hoek van de Sonsbeeksingel en de Klarendalseweg (nr 536) staat het multifunctionele odecentrum 9. Klarendal, het kloppend hart van modekwartier Klarendal. Het gebouw (een voormalig postdistributiecentrum) stond tot voor een paar jaar terug bij het centraal station, waar het in de weg kwam te staan toen het stationskwartier op de schop ging. Het is vervolgens in meer dan 125 stukken gezaagd en uiteindelijk in Klarendal weer in elkaar gezet. Naam: Station Klarendal. Het gebouw vormt het scharnierpunt van de modewijk. In het pand ontwikkelt zich ook een atelier met specifieke mode expertise. Hier werken ontwerpers samen met modemakers in opleiding aan hun collecties.
Terug naar het Land van de Markt en wandel via de monumentale ingang het Musiskwartier in.
Musiskwartier In 2006 werd na 14 jaar van ontwikkeling en restauratie het totaal gepimpte 10. Musiskwartier opgeleverd. Het totale winkelgebied omvat 32.000 m2, verdeeld over drie verdiepingen. Prestigieuze architecten als Robert Stern namen de nieuwbouw voor hun rekening, terwijl gerenommeerde architectenbureaus als Rappange & Partners zich ontfermden over de monumenten. Vooral het Gruyter-huis, de ingang aan het Land van de Markt, is een juweel. In het Musiskwartier zijn verschillende eigenzinnige modezaken gevestigd. Wandel terug naar het Land van de Markt en steek de Koningstraat, deze uitlopen. Aan het eind (voor de Eusebiuskerk langs) rechtsaf de Broerenstraat inlopen en direct weer rechtsaf de Kerkstraat inlopen, richting Het Eiland. Trix en Rees is een begrip in binnen en buitenland. Het beeld dat ze met hun kleding willen uitdragen is dat van natuurlijkheid en vrijheid. De afgezwakte frisse kleuren van de collectie onderstrepen dat gevoel. In 2006 nam Trix & Rees haar intrek in het monumentale Presikhaeffs. Aan labels vind je er onder meer Just in Case, Stella Nova,Velvet Tees, Binkbreiwerk, Ellen Verbeeken Mads Norgaard. (Kerkstraat 19) De naam Coming Soon houdt een belofte in en dat is volgens een van de personeelsleden exact de bedoeling. Hier presenteert zich voortdurend nieuw talent, naast gevestigde namen. De winkel annex ontmoetingsplaats is een initiatief van de Arnhemse kunstacademie ArtEZ. Doel: een assortiment van topkwaliteit voeren en mode- en productontwerpers begeleiden bij hun loopbaan. Coming Soon verkoopt uitsluitend kleding van Nederlandse ontwerpers, onder wie Alexander van Slobbe (Orson + Bodil), Viktor & Rolf en Fransisco van Benthum (Wolf). Ook de herencollectie van Lanvin, ontworpen door Lucas Ossendrijver, is er te zien. (Kerkstraat 23)
Vooral niet alledaagse merken, zoals Annemie Verbeke, Comme des Garçons en People of the Labyrinth, zijn te vinden bij Jones Clothing, kortweg Jones. Eigenaresse Judith ter Haar streek in 1993 neer in deze voormalige drukkerij. In het midden van de winkel staat een forse vogelkooi. Altijd iets te beleven dus, ook voor kinderen. Bij Van Mij vind je veel unieke items die van overal op de wereld komen. Van Mij heeft geen vaste collecties waardoor er ook veel exclusieve items te scoren zijn! Kerkstraat 1 Vanaf Het Eiland de Wielakkerstraat inlopen, aan het eind links de Ketelstraat inlopen en vervolgens links de Bakkerstraat in.
Tijd nemen voor jezelf en je omgeving, genieten van alledaagse dingen zijn twee motto’s waar Dille & Kamille volledig achterstaan. Bij Dille & Kamille vind je servies, keukengereedschap dat goed in de hand ligt maar je vind er ook thee en heerlijke zachte zeep. (Bakkerstraat 60) Ook op de Bakkerstraat vind je Vanilia, die zich richt op het mooier maken van de vrouw. Elk jaar komen hier 14 collecties tot stand waar altijd gebruikt wordt gemaakt van hoogwaardige stoffen.
Aan het eind van de Bakkerstraat rechtsaf de Broerenstraat in en vervolgens na 200 m rechtsaf de Weverstraat inlopen. Op kruising met Hema en McDonald’s links afslaan de Rijnstraat in.
Het Arnhemse modelabel Humanoid bestaat sinds 1981. Het geldt als een van de meest verfijnde labels van Nederland. Wereldwijd wordt het label op ruim 400 verkooppunten verkocht. Het betreft met verfijnde materialen geproduceerde kleding, met vaak onverwachte en verborgen details. Ook vindt je er kleding van vermaarde ontwerpers als Isabel Marant, Monique van Heist, Mansharey en Vanessa Bruno. Humanoid is gevestigd in een sfeervolle 19e-eeuwse kerk. Schuin ertegenover bevindt zich Humanoidsister, een outlet. Je kunt de winkel vinden in de Weverstraat op nummer 14 en 24. Ook in de Weverstraat vind je de winkel SOUL waar je twee etages mode en accessoires vindt in een prachtig 18e eeuws pand. Bij Soul kun je makkelijk een complete outfit vinden! Op kruising met Hema en McDonald’s links afslaan de Rijnstraat in.
House of BagZ, een gezellige lederwaren speciaalzaak. De winkel heeft een breed en variërend assortiment, zo vind je er reisbagage en modieuze damestassen. (Rijnstraat 79) Een prachtige heren zaak vind je ook in de Rijnstraat, Town & Country. De winkel ademt historie en vakmanschap. De winkelmedewerkers zijn altijd bereid om je veder te helpen en de ruime paskamers maken het winkelen nog comfortabeler. (Rijnstraat 57)
De verborgen stad De wandeling begint aan de achterzijde van het centraal station (Sonsbeekzijde), bereikbaar via de perrons en de voetbrug. Vanaf het station de weg bij de oversteekplaats oversteken en linksaf slaan. De eerste weg rechtsaf, Bouriciusstraat. Deze aan de linkerkant vervolgen. Na 250 m linksaf en schuin rechtdoor de dalende Bouriciusstraat uitlopen, richting Park Sonsbeek. De Zijpendaalseweg oversteken naar het park, bezoekerscentrum ‘Sonsbeek’, de Witte Watermolen en het Nederlands Watermuseum. Ter hoogte van het bezoekerscentrum het park inlopen, links aanhouden en om de Begijnenmolen en het Nederlands Watermuseum, rechtsaf bruggetje over en direct rechts, voor Lorentz-monument scherp linksaf. Na 200 m (vlak voor het Sonsbeek Paviljoen) rechtsaf en direct weer rechtsaf de Steile Tuin inlopen. Aan de andere kant (langs de gedichten van Rutger Kopland) de tuin verlaten. Asfalt pad volgen en 200 m na Villa Sonsbeek park verlaten. Rechtsaf slaan en om park heen blijven lopen. Na 400 m linksaf de De la Reijstraat inlopen. Stelle tuin De plek in Park Sonsbeek waar in 1999 de Steile tuin werd aangelegd, was ooit de ommuurde moestuin van de adellijke familie Van Heeckeren, die in de witte villa in het park woonde. In 1899 kocht de gemeente het landgoed aan. De Steile Tuin is een eigentijdse variatie op de kenmerkende Engelse landschapsstijl van het park. Vanaf het late voorjaar ziet de tuin er vanwege de verschillende bloemsoorten er vrijwel elke week anders uit. De tuin dankt zijn naam aan de grote hoogteverschillen en doet in de verte denken aan Indische rijstvelden. Er slingert een beekje doorheen, onderbroken door watervalletjes. Op verschillende plaatsen steken spreekbuizen uit de grond. Ze zijn twee aan twee met elkaar verbonden, zodat je elkaar via de buizen kunt verstaan.
De la Reijstraat Deze straat vormt de noord-zuidas van de Transvaalbuurt die gedurende de periode 1905-1915 werd aangelegd en bebouwd met riante woonhuizen, vele naar ontwerp van de architect Willem Diehl. De geboren Hagenaar Diehl ging als 14-jarige werken in België, waar hij in aanraking kwam met de bouwstijl jugendstil. In 1902 vestigde hij zich in Arnhem, waar hij vervolgens tal van fraaie panden in de Transvaalbuurt op zijn naam schreef, die gelukkig vrijwel allemaal ongeschonden uit de oorlog zijn gekomen. De St.Jansbeek, waarlangs Arnhem is ontstaan, gaat in de De la Reijstraat ondergronds en stroomt in een boog onder de straten door, richting de Rijn. Na 100 m linksaf De Steijnstraat inlopen. Aan het eind de Apeldoornseweg oversteken en de wijk Sint Marten inwandelen. Ter hoogte van nr 40 rechtsaf de steeg in en vervolgens rechtsaf de Schrassertstraat in. Na 100 m linksaf, de Van Spaenstraat inlopen. Aan het eind rechtsaf de Hommelseweg op, waar zich aan de linkerkant het Luthers Hofje bevindt. Onder spoorbrug de Hommelse Poort doorlopen en na 100 m links de Oude Klarendalseweg insteken. De tweede straat linksaf (Spoorwegstraat) en aan het eind (net voor de onderdoorgang) rechtsaf de Tuinstraat in en langs de Spoortuin. De Tuinstraat doorlopen, de Van Muijlwijkstraat oversteken, en de Tuinstraat vervolgen. Aan het eind linksaf de Steenstraat inlopen. Luthers Hofje Het uit 1860 stammende Luthers Hofje is een mooi voorbeeld van bejaardenhuisvesting uit de 19e eeuw. Degenen die er kwamen wonen waren er blij mee, want veel ouden van dagen werden aan hun lot overgelaten, en AOW was er toen nog niet. Het hofje telde oorspronkelijk 22 woningen en werd opgetrokken in opdracht van de Evangelische Lutherse Gemeente in Arnhem, naar een ontwerp van de gemeenteleden Traanboer en Beijer, respectievelijk smid en timmerman. Aanvankelijk was het Luthers Hofje een vrijstaand complex, maar in de loop van de 19e eeuw is het helemaal ingebouwd.
Spoortuin Omdat de stenige en intensief bewoonde Spoorhoek nauwelijks groen kent, heeft een groep wijkbewoners samen met de gemeente Arnhem een buurttuin aangelegd, die in 1998 feestelijk werd geopend. Gekozen is voor een bloementuin met vaste planten en struiken in de kleuren wit, geel, blauw, roze en violet. Er staan ook twee kleine fruitbomen: een wilde kers en een wilde appel. De twee zwerfkeien komen uit Noorwegen. Het is een klein rustpunt ineen druk stadsdeel. In de Steenstraat tweede straat rechts (Driekoningenstraat) in steken. Aan het eind loop je tegen de poort van de Bestedelingentuin aan, rechtsaf de Spijkerstraat in en vervolgens direct links de Schoolstraat in (ingang Achtertuin tussen nr 18 en nr 30). Doorlopen tot Parkstraat. Linksaf (tussen nr 96 en nr 98 ligt de Watertuin), vervolgens omdraaien en Parkstraat teruglopen. Linksaf Frederik Hendrikstraat in. Tegenover nr 46 ligt de Ecologische tuin. Straat uitlopen en rechtsaf Boulevard Heuvelink in. Bij kruising linksaf en Boulevard Heuvelink vervolgen, kruispunt met stoplichte oversteken en de Van Oldenbarneveldtstraat inlopen. Vervolgens rechtsafslaan en de B.P van Verschuerstraat inlopen. Halverwege linksaf poort door naar B.P van Verschuerplein. Openbare tuinen Spijkerkwartier In de wijk Spijkerkwartier bevinden zich verschillende openbare tuinen. Het bijzondere van deze tuinen is dat ze door omwonenden worden onderhouden. Meestal bestaat er een soort samenwerkingsverband met de gemeente. De tuinen vormen oases van rust in de jachtige stad. De Bestedelingentuin (ingang tussen Spijkerstraat 136 en 138) is aangelegd op de plek waar ooit het Bestedelingenhuis (weeshuis) stond. De tuin is vanwege de speelplaats geliefd bij kinderen. Om de hoek ligt de Achtertuin (ingang tussen Schoolstraat 18 en 30). Bij de aanleg van deze tuin in de jaren tachtig van de vorige eeuw werden de fundamenten gevonden van een middeleeuwse opslagplaats, een Speicher. Vandaar wellicht de naam van de wijk: Spijkerkwartier. De zes gepleisterde Voermans woningen in het straatje dateren uit 1875.
Het laatste bedrijf op het binnenterrein, brandstoffenhandel Lukkien, gaf er in de jaren tachtig van de vorige eeuw de brui aan. De tuin is een echte bordertuin geworden, met veel bloeiende planten en volop ruimte voor kleine fauna als egels en salamanders. Op de plaats waar nu de Watertuin (ingang tussen Parkstraat 96 en 98) zich bevindt, lagen ooit de vijvers van het landgoed Geldersch Spijker, die gevoed werden door de Molenbeek, die hier toen liep. De drukkerij die zich hier vestigde, is inmiddels ook alweer weg en de grond is weer schoon. Ook deze tuin is geboren uit een plan van de omwonenden, die een rustige plek wilden in deze drukke buurt. Hij telt twee vijvers, met een hoogteverschil van bijna twee meter, en biedt onderdak aan tientallen beschermde plantenen diersoorten. Als je een beetje geluk hebt, ben je alleen met twee Vlaamse gaaien, wat libelles en een grote rode kater, die je vanuit de verte achterdochtig opneemt. Om de hoek (Prins Hendrikstraat, ingang tussen nummer 49 en 51) ligt de Ecologische Tuin, in het verlengde van de Watertuin. De met behulp van puin vormgegeven terrassen met hun niveauverschillen bieden mooie doorkijkjes. Het ‘Paaseilandbeeld’ geeft het geheel een exotische touch. Van Verschuerwijk De hele Van Verschuerwijk is sinds 2006 een beschermd stadsgezicht. De hofvorm is een idee uit 1904 van de toenmalige directeur gemeentewerken ir W.F Schaap. De wijk telt in totaal meer dan 200 woningen en heeft een lage binnen- en een hoge buitenring. Al snel na de bouw kreeg de wijk vanwege de kleur van de dakpannen de bijnaam ‘het blauwe dorp’. De wijk werd in 1980 gerestaureerd.
Teruglopen en B.P. van Verschuerstraat vervolgen, straat oversteken en de Vijzelstraat nemen. Uitlopen, Eusebiusbuitensingel oversteken en Airborneplein oversteken, richting Eusebiuskerk. Voor de kerk linksaf de Markt oplopen en onder de Sabelspoort doorlopen. Eusebiusplein oversteken, en rechtsaf slaan de Rijnkade op. Ter hoogte van nr 42 rechtsaf de Nieuwstraat inslaan. Deze helemaal uitlopen, Kleine Oord oversteken en vervolgens diagonaal naar links de Weverstraat inlopen, richting Winkelpassage Hemelrijk (na nr 12 aan de rechterkant). Vervolgens de Weverstraat uitlopen, die ter hoogte van McDonald’s overgaat in Grote Oord. Na 100 m vindt je aan uw rechterhand de Jansplaats en aansluitend het Jansplein. De Grote Oord gaat over in de Jansstraat, deze inlopen en direct linksaf de Pauwstraat in. Doorlopen naar de Korenmarkt. De Korenbeurs links passeren en doorlopen naar de Korte Hoogstraat. Aan het eind rechtsaf het Nieuwe Plein oplopen en vervolgens kruispunt oversteken naar het centraal station. Winkelpassage Hemelrijk De winkelpassage Hemelrijk is een kleine overdekte winkelpassage tussen de Bakkerstraat en de Weverstraat. In de passage is koffiehuis Het Hemelrijk gevestigd in een laatmiddeleeuws pand dat in de 18e eeuw flink werd verbouwd en uitgebreid. Vooral het hoofdvertrek bevat veel 18e-eeuwse elementen, zoals de schoorsteenmantel, de servieskast en de luiken. De Bakkerstraat, waar de passage op uitkomt, is één van de oudste straten van Arnhem. Het patroon van deze straat is op het stuk tussen de Vijzelstraat (links) en het Kerkplein (rechts) vanaf de middeleeuwen tot nu vrijwel onveranderd gebleven. Ook de Weverstraat is een eeuwenoude straat.
Parkenwandeling Groen is in Arnhem nooit ver weg. De stad ligt op de flanken van de Veluwse stuwwal, en bovendien aan de Rijn en in de polder. De ligging op het scharnierpunt van die heel verschillende landschappen maakt de Gelderse hoofdstad uniek. Bijzonder is ook dat de natuur aan de noordkant doorloopt tot in het hart van de stad. Met name in de 18e en 19e eeuw zijn door vooraanstaande adellijke families en zakenlieden in ruste rond het centrum in het glooiende terrein grote landschapsparken aangelegd, met fraaie buitens. Omdat de gemeente grote delen hiervan wist aan te kopen, kan nu iedereen daarvan genieten.
MUST SEE!
Huis Zypendaal Kijk uit een van de ramen op de bovenverdieping en ervaar hoe een vooraanstaande familie uit de 18e eeuw de wereld zag: van bovenaf en te cultiveren. Sawah Belanda De verhalen op de stenen pagina’s rond de sawah bieden genoeg stof tot nadenken voor de rest van de wandeling.
De wandeling begint aan de achterzijde van station Arnhem (Sonsbeekzijde), bereikbaar via de perrons en de voetbrug. Vanaf het station de weg bij de oversteekplaats oversteken en linksaf slaan. De eerste weg rechtsaf, Bouriciusstraat. Deze aan de linkerkant vervolgen. Na 250 m linksaf en schuin rechtdoor de dalende Bouriciusstraat uitlopen, richting het park. De Zijpendaalseweg oversteken naar Park Sonsbeek, bezoekerscentrum ‘Sonsbeek’, de Witte Watermolen en het Nederlands Watermuseum.
Park Sonsbeek De gemeente Arnhem kocht het landgoed Sonsbeek in 1899 aan voor een bedrag van 1,1 miljoen gulden. Dat bleek een wijs besluit en het kwam maar net op tijd. Een jaar eerder had de adellijke familie Van Heeckeren, eigenaar sinds 1921, het landgoed namelijk overgedaan aan de N.V ter exploitatie van Sonsbeek, die de bedoeling had te speculeren op de grond en er woonwijken op te bouwen. Zover is het dus nooit gekomen en samen met de aanliggende parken Zypendaal en Gulden Bodem vormt Park Sonsbeek tegenwoordig dan ook Arnhems grootste groene attractie. De drie parken in Engelse landschapsstijl beslaan samen ongeveer 65 hectare en steken als een soort gedistingeerde taartpunt de stad in. Het is een afwisselend glooiend landschap van onder meer beuken- en eikenbossen, weilanden en stukjes bouwland. In het park vindt je onder meer een uitkijktoren (de Belvédère) en de bijzonder fraaie Steile Tuin. Tegenwoordig vormt Park Sonsbeek bovendien het decor van allerlei voorstellingen en culturele festivals.
Bezoekerscentrum Sonsbeek en de Witte Watermolen Het bezoekerscentrum van Park Sonsbeek is gevestigd in de voormalige 18e-eeuwse molenschuur van de Witte Watermolen uit 1460. Ooit stonden langs de Sint-Jansbeek, die door het park stroomt, een vijftal waterradmolens. Vijf andere stonden aan de rand van de toen nog ommuurde stad. De molens vermaalden onder meer graan tot meel en zaden tot olie. De Witte Watermolen is een bovenslagmolen, die draait door het gewicht van het water dat bovenop het waterrad valt. In de winkel van het bezoekerscentrum zijn wandel- en fietsroutes, maar ook meelproducten en recepten te koop. En een kop koffie aan het begin van de wandeling is ook nooit weg.
Het Nederlands Watermuseum Naast het bezoekerscentrum vindt je het Nederlands Watermuseum op de plaats van de vroegere Begijnenmolen. (Gebrek aan) zoet water wordt een van de belangrijkste problemen van de 21e eeuw. Weliswaar is 70% van de aarde bedekt met water, maar slechts een fractie daarvan is geschikt als drinkwater. In het ondergrondse deel van het museum vindt je meer dan 50 interactieve presentaties over water. Vanaf het terras van de brasserie aan de achterkant zie je Nobelprijswinnaar (Natuurkunde) Hendrik Antoon Lorentz (1853-1928) over het park heen kijken.
Je houdt het bezoekerscentrum aan je rechterhand. Gelijk achter het gebouw ga je rechtsaf en volg je het natuurpad langs de Molenbeek. Je loopt nu door Park Sonsbeek. De beek twee keer oversteken, dan rechtsaf en rechtdoor, de vijver aan je rechterhand houden. Aan het eind van de vijver de brug met de zwanenornamenten oversteken en het pad schuin naar links volgen. Zijpaden negeren, rechtdoor blijven lopen met later de Grote Vijver aan je linkerhand. Aan het eind van de Grote Vijver linksaf over een vlonder en direct daarna weer linksaf. Je houdt de vijver aan je linkerhand. Je passeert brasserie ‘De Boerderij’ en blijft langs de vijver lopen. Na een betonnen bruggetje, met een gedenksteen van de zevende molen, het eerste pad rechtsaf. Na 75 m de weg oversteken en het park Zijpendaal in. Na 75 m tussen twee bomen door en dan rechtsaf. Dit brede pad blijven volgen tot je, tussen de rhodondendrons door, langs huis ‘Zypendaal’ komt. Huis Zypendaal Dat je je in deze omgeving in het buitenland waant, komt door het grote hoogteverschil. Ooit heeft een gletsjer hier bodemmateriaal voor zich uit ‘gestuwd’, waaruit een wal van 80 m hoog is ontstaan. In het ‘dal’ staat het statige Huis Zypendaal, dat twee middagen per week te bezoeken is. Deze buitenplaats werd tussen 1762-1764 door stadstimmerman Hendrik Viervant gebouwd in opdracht van de steenrijke Arnhemse familie Brantsen, die het ’s zomers in de stad toch wat te benauwd vond. De familie heeft er meer dan 150 jaar gewoond. In 1930 kocht de gemeente het fraaie optrekje en het omringende landgoed aan. Een van de verdiepingen is ingericht met meubelen en kunstvoorwerpen van de Brantsens. Rond het huis broeden onder meer de ijsvogel en de grote gele kwikstaart.
Even voorbij het huis ga je rechtsaf een onverhard pad op dat met een bocht om een weiland heen loopt. Na het witte huis gepasseerd te zijn, ga je linksaf en houdt links aan tot einde pad bij een bank. Nu rechtsaf en na 30 m op de kruising rechtsaf. Vervolgens dwars door de velden steken. Aan het eind van het veld ga je rechtdoor over het linker paadje door een bosperceel. Het paadje komt uit op een straat in de bebouwde kom. De straat oversteken en rechtdoor de Schubertlaan in. Deze straat helemaal uitlopen (links hoor je wellicht de dierengeluiden van Burgers Zoo). Vervolgens de Kluizeweg oversteken en rechtdoor over een paadje dat door een bosperceel voert. De Cattepoelseweg schuin oversteken, het viaduct over, langs rotonde en rechtdoor langs het Chinees restaurant en bowlingcentrum ‘De Schelmse Brug’. Eerste weg rechtsaf, Julius Röntgenweg. Na 100 m linksaf, de Willem Pijperstraat in. Deze straat helemaal uitlopen en aan het eind linksaf, Richard Holstraat. Vervolgens rechtsaf, Waterbergseweg. Je volgt het pad tussen de bomen. Aan je linkerkant ligt begraafplaats Moscowa. Einde pad (voor een groot grasveld) linksaf. De Waterbergseweg schuin naar links oversteken en het klinkerpad tussen de weilanden vervolgen. Bij splitsing na een slagboom rechtsaf. Je komt nu bij de drukke Apeldoornseweg. Na 750 m bereik je dan weer Park Sonsbeek, dat je kunt doorsteken naar het beginpunt). De Apeldoornseweg oversteken. Bij twee banken ga je het talud op en volgt een bospad Park Klarenbeek in. Een asfaltweg oversteken. Je loopt nu nog in Park Klarenbeek. Links zie je de voormalige watertoren, nu restaurant, ‘de Stenen Tafel’ en rechts heb je uitzicht op Arnhem en omgeving; hoogte NAP + 50 m. Na 150 m langs een weiland, op een driesprong met een houten sculptuur van een monnik in het midden, linksaf, een pad omhoog. Daarna rechtsaf langs de Stenen Tafel.
Stenen Tafel Volgens overlevering is de Stenen Tafel gemaakt van enkele grafzerken die afkomstig zijn van het klooster Monnikenhuizen, dat in 1343 werd gesticht en in deze omgeving heeft gestaan. In de rand van de zerken zijn nog duidelijk letters zichtbaar. De Stenen Tafel ligt op de top van een stuwwal. Vanaf hier heb je een prachtig uitzicht over het stroomgebied van de Rijn. Vervolg het klinkerpad. Na de van Heemstrabank ga je na 100 m linksaf, een bospad in. Dit pad komt uit op de Monnikensteeg. Oversteken en rechtdoor langs de heg. Het pad stijgt naar het stenen uitkijkpunt “Hoogte 80”. In de verte ontwaar je Nijmegen en Montferland. Tien meter na dit uitkijkpunt (dus niet direct bij het uitkijkpunt) ga je haaks rechtsaf naar beneden. Je steekt een weg over en loopt het asfalt pad af. Aan je rechterhand, de milieuvriendelijke wijk Monnikenhuizen met zijn grasdaken. Je komt uit op de Rosendaalseweg. Hier rechtsaf, voor het benzinestation bij de bushalte de weg oversteken en park Angerenstein inlopen. Angerenstein Het landhuis Angerenstein wordt voor het eerst genoemd in 1487 als bezit van Johan Coster uit het voorname Arnhemse geslacht Van Angeren. In 1808 werd het gekocht door baron van Pallandt van Walfort. In 1884 werd het verbouwd en met enkele vleugels uitgebreid. In 1941 komt het pand in handen van de gemeente. Je loopt rechtdoor over het asfaltvoetpad. Voor het gebouw rechtsaf en na het oversteken van een stroompje linksaf tussen de gebouwen door. Dan rechtsaf en na 10 m linksaf en met de bocht mee naar rechts. Na 10 m ga je linksaf via een gras pad. Rechtdoor en de vijvers aan je linkerhand houden. Na de tweede ronde kleine vijver loop je rechtsaf. Na circa 75 m linksaf over een vlonder en meteen rechtsaf. Aan het eind van het pad linksaf. Via een hek verlaat je het park. Op de drukke Velperweg linksaf. Na 600 m tref je aan je linkerhand Bronbeek.
Museum Bronbeek Museum Bronbeek, dat gevestigd is in het Koninklijk Tehuis voor Oud Militairen, en dat op het gelijknamige landgoed ligt, belicht onder meer de achtergrond van de Indo’s, geboren uit een Indische en een Nederlandse ouder, die nu opgelost lijken te zijn in de Nederlandse samenleving, maar die wel hun sporen hebben achtergelaten in de Nederlandse cultuur. Het museum is het centrum van het militair-koloniaal verleden en het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL). Velperweg oversteken en de Remagenlaan inslaan. Na 300 m voor het spoor rechtsaf park Sawah Belanda inslaan. Na 20 m rechts aanhouden. Vijvers aan je linkerhand houden. Na bruggetje en steen opschrift ‘Sawah Belanda’ links aanhouden en nog 200 m om vijver heen blijven lopen. Dan scherp rechtsaf slaan. Je wandelt tussen een groepje dennen door (met grasveld aan je rechterhand). Na 300 m linksaf de verharde weg op en Ernst Casmirlaan inslaan. Sawah Belanda In Park Sacré Coeur tegenover het landgoed Bronbeek is in 2006 het monument Sawah Belanda onthuld. Het omvat sawah (rijstveld) met zeven granieten pagina’s die er rondom ‘zweven’. Het is een gezamenlijk project van de gezusters Joyce (beeldend kunstenaar) en Marion Bloem (schrijfster en beelden kunstenaar). Het monument staat symbool voor de Indo’s. op de stenen staan flarden van hun verhalen, onder meer over hun eerste ervaringen met het kille Nederland, waar ze terecht kwamen toen ze na de zelfstandigheid van Indonesië hun moederland moesten verlaten. Op de Ernst Casimirlaan links aanhouden. Dan het fietspad rechtsaf langs het spoor volgen. Je komt uit bij station Arnhem Presikhaaf vanwaar er elk half uur een trein vertrekt naar station Arnhem Centraal.
