Basis Elektriciteit 1B

Basis Elektriciteit 1B

NAAM: .......................................................... KLAS: ........................................................... NUMMER: .................................................... LEERKRACHT: ............................................

I Inhoudsopgave I Inhoudsopgave ........................................................................................................................ II II Werkingsmethode ................................................................................................................. III 1 Probleemstelling ................................................................................................................. 1 2 De elektrische kringloop .................................................................................................... 2 2.1 Een eenvoudige stroomkring ...................................................................................... 2 2.2 Open en gesloten kring ............................................................................................... 5 2.3 Spanning, stroomsterkte en weerstand ....................................................................... 6 2.4 Serie en parallelschakeling ......................................................................................... 7 2.5 Geleider en isolator .................................................................................................... 9 2.6 De LED .................................................................................................................... 10 3 Werkstuk: Soldeeroefening .............................................................................................. 13 3.1 Hoe solderen? ........................................................................................................... 13 3.2 Werkstuk .................................................................................................................. 13 4 Werkstuk: Wenskaart ....................................................................................................... 14 4.1 Stappenplan .............................................................................................................. 14 5 Werkstuk: Bibberspel ....................................................................................................... 18 5.1 Stappenplan .............................................................................................................. 18 6 Werkstuk: Muziekboxen .................................................................................................. 22 6.1 Stappenplan .............................................................................................................. 22 7 Werkstuk: Behendigheidsspel .......................................................................................... 29 7.1 Stappenplan .............................................................................................................. 29 8 Werkstuk: Zaklamp .......................................................................................................... 37 8.1 Stappenplan .............................................................................................................. 37 9 Evaluatie ........................................................................................................................... 43 9.1 Evaluatie: Soldeeroefening ...................................................................................... 44 9.2 Evaluatie: Wenskaart................................................................................................ 45 9.3 Evaluatie: Bibberspel ............................................................................................... 46 9.4 Evaluatie: Muziekboxen ........................................................................................... 47 9.5 Evaluatie: Behendigheidsspel .................................................................................. 48 9.6 Evaluatie: Zaklamp .................................................................................................. 49 Bijlage 1 ................................................................................................................................... 50 Bijlage 2 ................................................................................................................................... 51 Bijlage 3a.................................................................................................................................. 52 Bijlage 3b ................................................................................................................................. 53 Bijlage 4 ................................................................................................................................... 54 Bijlage 5 ................................................................................................................................... 57 Bronnenlijst .............................................................................................................................. 59

Afstudeerproject 2010 – 2011 – KHL lerarenopleiding Basis Elektriciteit 1B – Dries Uytterhoeven

II

II Werkingsmethode In deze bundel maken we gebruik van een hele reeks pictogrammen. Hierdoor zal je sneller je weg terugvinden en weet je ook wat voor een opdracht het is.

Een (onderzoeks)-

Een computer-

opdracht.

opdracht

Nieuwe leerstof Samenvatting

Extra informatie, voor als je graag iets meer weet

Een groepswerk

X

De X verwijst naar

Een leesopdracht

het aantal personen.

Een werkstuk maken

Een presentatie houden

Evaluatie

Een spel spelen


III

1 Probleemstelling Opdracht 1: Welke toestellen gebruik jij zoal op een dag? Waarvoor dienen ze? Toestel

Functie

..............................................................

...............................................................

..............................................................

...............................................................

..............................................................

...............................................................

..............................................................

...............................................................

..............................................................

...............................................................

..............................................................

...............................................................

..............................................................

...............................................................

Wat hebben al deze toestellen gemeen? ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ......................................................................................................................................


1

2 De elektrische kringloop 2.1 Een eenvoudige stroomkring Je krijgt volgende materialen van de leerkracht -

3 lampenhouders

-

3 lampjes

-

Draadjes met krokodillenklemmen of gewone elektriciteitsdraden

-

Batterij

-

Zoemer

-

Schakelaar

Onderzoeksopdracht 2: Eenvoudige stroomkring (lamp) -

Laat de lamp branden. Je gebruikt 1 lampje, 1 lampenhouder, 2 draadjes en een batterij.

-

Schets in de kader hoe je het probleem hebt aangepakt.

Onderzoeksopdracht 3: Eenvoudige stroomkring (zoemer) -

Vervang de lamp door de zoemer.

-

Schets in de kader hoe je het probleem hebt aangepakt.


2

Symbool

Naam

Functie

Voorbeeld

Spanningsbron of stroombron

Levert energie

Batterij

Geleider

Transporteert energie

Elektriciteitsdraad

Verbruiker (lamp en zoemer)

Verbruikt energie

Lamp Zoemer

We kennen nu de basiscomponenten van een elektrische kringloop. Een kring bestaat altijd uit deze 3 onderdelen. Elke component van de kring heeft zijn eigen symbool.

Als iedereen zomaar zou mogen schetsen, zou het helemaal niet duidelijk zijn wat we ermee bedoelen. Vandaar dat er universele symbolen bestaan die ze overal in de wereld kennen. In de bijlage staan meer van deze symbolen.

Opdracht 4: Zo ziet de kringloop die we in opdracht 1 hebben gemaakt er uit. Teken deze in de kader hiernaast over.

Wanneer we een elektrische kringloop tekenen doen we dit steeds met: -

rechte lijnen

-

hoeken van 90°


3

Opdracht 5: Duid op elke foto aan: spanningsbron/stroombron, verbruiker en geleider.


4

2.2 Open en gesloten kring Onderzoeksopdracht 6: Open – gesloten schakeling -

Maak een stroomkring met één lamp, een batterij en 2 snoeren.

-

Los de vraagjes op.

Wanneer brandt de lamp? ………………………………………………………………………………………………… -

Maak een schets in de linker kader. Teken daarna het elektrisch schema in de rechter kader. Denk aan de afspraken bij het tekenen van elektrische schema’s!

Wanneer in een eenvoudige stroomkring de lamp brandt, dan is de kring gesloten. Er is dus geen opening in de lus van de + kant van de bron naar de – kant van de bron. Wanneer in een eenvoudige stroomkring de lamp niet brandt, dan is de kring open. In de lus, van de + kant van de bron naar de – kant van de bron is dus een opening of een gat.

Demonstratie 1: Je leerkracht demonstreert wat er gebeurt bij kortsluiting. WEVELGEM Een brand vernielde woensdagavond de woning van weduwe Josephine Desset (69) in de Kortrijkstraat 390 in Wevelgem. De oorzaak is wellicht een kortsluiting aan de diepvrieskist. Niemand raakte gewond, maar het huis is onbewoonbaar. Figuur 1: Het nieuwsblad (10/12/2010)

Een elektrische kringloop bestaat uit 3 basiscomponenten. Een stroombron, een verbruiker en een geleider. Er moet steeds een verbruiker aanwezig zijn in de kring! Anders krijgen we kortsluiting.


5

2.3 Spanning, stroomsterkte en weerstand Onderzoeksopdracht 7: Spanning Neem enkele verschillende soorten batterijen en noteer welk symbool we overal terugvinden? .................................................................................................................

Demonstratie 2: Demonstratie meten van spanning, stroomsterkte en weerstand.

Spanning, stroom(sterkte) en weerstand kan je eenvoudig vergelijken met een waterkraan. De spanning is hoeveel druk er op de leiding staat. Dit is meestal een vast iets. (Zoals 220V dat thuis uit het stopcontact komt of 4,5V van een platte batterij). De kraan is de weerstand en het water dat er door vloeit is de stroom.

Als de kraan toe is, is de weerstand zeer Is de kraan helemaal open, is de hoog. Hierdoor stroomt er geen water weerstand zeer klein en loopt het water door de leiding en is de stroom 0.

eruit. Hierdoor hebben we een grote stroom.

Het verband dat bestaat tussen de grootheden noemen we de wet van Ohm. Grootheid

Symbool (grootheid)

Eenheid

Symbool (eenheid)

Spanning

U

Volt

V

Stroomsterkte

I

Ampère

A

Weerstand

R

Ohm

Ω


6

2.4 Serie en parallelschakeling Onderzoeksopdracht 8: (Serieschakeling) -

Bouw de schakeling na.

-

Los de vraagjes op.

Branden de lampjes harder, even hard of minder hard als daarnet met 1 lampje? ………………………………………………….. Draai 1 lampje uit, wat gebeurt er met het andere lampje? ………………………………………………….. -

Teken het elektrisch schema in de kader. Denk aan de afspraken bij het tekenen van elektrische schema’s!

Onderzoeksopdracht 9: (Parallelschakeling) -

Bouw de schakeling na.

-

Los de vraagjes op.

Branden de lampjes harder, even hard of minder hard? …………………………………………………………………………… Draai 1 lampje uit, wat gebeurt er met het andere lampje? …………………………………………………………………………… -

Teken het elektrisch schema in de kader. Denk aan de afspraken bij het tekenen van elektrische schema’s!


7

Serie en parallel In een serieschakeling zijn de componenten achter elkaar geschakeld. We hebben dus één lus. In elke component geeft de stroom een beetje van zijn energie af. Hierdoor gaan de lampjes minder hard branden. Van zodra één component wordt verwijderd of de component is stuk is er een “gat/opening” in de kring. Hierdoor kan de stroom niet meer vloeien.

In een parallelschakeling zijn de componenten over elkaar geschakeld. We hebben dus meerdere lussen. Hierdoor wordt alle energie aan elke component afgegeven. Hierdoor branden de lampjes harder dan in serie. Van zodra één component stuk is of wordt verwijderd zal deze kring niet meer werken. De andere kringen zullen nog wel werken!


8

Onderzoeksopdracht 10: (Gemengde schakeling) -

Los de vraagjes op.

Welke lamp zal het hardste branden? Duid aan op de tekening. -

Maak de schakeling na.

Controleer je antwoord op de vraag hierboven. -

Teken het elektrisch schema in de kader. Denk aan

de

afspraken

bij

het

tekenen

van

elektrische schema’s!

2.5 Geleider en isolator Onderzoeksopdracht 11: geleider of isolatortester -

Maak de schakeling van hiernaast na. Je hebt dus 2 losse krokodillenklemmen.

-

Test de materialen die in de tabel staan en vul de tabel verder aan. Dit doe je door de krokodillenklemmen aan te sluiten op het materiaal uit de tabel.

-

Zet daarna een kruisje in de juiste tabel.

-

Test eventueel wat materiaal uit je eigen

pennenzak.

Materiaal

De lamp brandt De lamp brandt niet

Koperdraad Stuk kleding Plastic Afstudeerproject 2010 – 2011 – KHL lerarenopleiding Basis Elektriciteit 1B – Dries Uytterhoeven

9

Potloodvulling Hout Staal ………………………………

Wanneer de lamp brandt, is dit materiaal een geleider. Het laat de stroom door. Waneer de lamp niet brandt, is dit materiaal een isolator. Het laat de stroom niet door.

2.6 De LED Onderzoeksopdracht 12: Ontdek de led Je krijgt 1 lampje, 1 lampenhouder, 1 batterij, 2 snoeren met krokodillenklemmen en 1 ledje.

-

Maak een eenvoudige stroomkring met het lampje en de batterij zoals hiernaast is afgebeeld.

Brandt de lamp? ......................................................................................................................................

-

Maak de lamp los en draai ze om (dus wat daarnet de linkerkant was, is nu de rechterkant).

Brandt de lamp nu? ......................................................................................................................................

-

Vervang de lamp door de LED.

Brandt de LED nu? ......................................................................................................................................

-

Maak de LED los en draai ze om (dus wat daarnet de linkerkant was, is nu de rechterkant). Afstudeerproject 2010 – 2011 – KHL lerarenopleiding Basis Elektriciteit 1B – Dries Uytterhoeven

10

Brandt de LED nu? ...................................................................................................................................... LED staat voor Light Emitting Diode (licht gevende diode).

Een diode is een elektronische component dat de stroom maar doorlaat in één richting. Namelijk van + naar -. Je kan het vergelijken met een éénrichtingsstraat. De andere richting is verboden! Een led is zo’n diode die hierbij nog licht geeft. Het lange pootje is de +, het korte de – (zoals bij het symbool van een bron).

Om de levensduur van een LED te verlengen moet er steeds een weerstandje in serie staan met de LED. Een weerstand is een verbruiker zoals een lamp of een zoemer.

Afhankelijk van welke led je gebruikt is er een andere bedrijfsspanning. Dit is afhankelijk van de kleur van de led. De figuur hieronder laat zien welke spanning dit is.

Figuur 2: Ledkarakteristieken (Bron: wikipedia) en diode in serie met weerstand.

Opdracht 13: Bedrijfspanning LED. Ga na hoe hoog de spanning moet zijn voor elke kleur LED in de grafiek hierboven.


11

Opdracht 14: Crocodile Clips -

Start de computers en open het programma Crocodile Clips.

-

Bouw de schakelingen die we in de klas hebben getest.

-

Maak zelf een schakeling en kijk wat er gebeurt.

Opdracht 15: Beroepen -

Waar allemaal gebruiken we elektrische machines en toestellen? Denk zo ruim mogelijk! Voorbeeld: Parkeerautomaat, verkeerslichten, het bakje van de digitale televisie, …

...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... -

Ga op zoek naar wie dit alles maakt, plaatst, verkoopt,…

-

Maak eventueel gebruik van internet om op zoek te gaan naar deze informatie.

...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Misschien wil jij later wel in één van deze sectoren werken?


12

3 Werkstuk: Soldeeroefening Als we een werkstuk maken met elektriciteit, moeten we in de meeste gevallen ook solderen. Hier gaan we dus eerst even mee oefenen.

3.1 Hoe solderen? Je leerkracht demonstreert hoe je moet solderen! Er zijn heel wat manieren om te solderen.

3.2 Werkstuk

Foto/Tekening

Omschrijving

Aandachtspunten

-

Zoek een mooie tekening of teken zelf iets.

In bijlage 2 staan figuren.

-

Neem elektriciteitsdraad en ontstrip deze.

Ontstrippen doen we met een

-

Om te solderen, volg je het stappenplan van je

striptang.

leerkracht.

Denk aan demonstratie van de leerkracht.

Vul nu je evaluatie in pagina 44.


13

4 Werkstuk: Wenskaart Is er binnenkort een vriend(in) van je jarig en je vindt geen geschikte kaart om te geven? Dat probleem lossen wij wel voor je op! Want we maken onze eigen wenskaart! En niet zomaar een wenskaart! Jawel, een wenskaart die licht geeft! Naar een idee van Nico Goddé, RVO society (IMEC).

4.1 Stappenplan

Foto/Tekening

Omschrijving

Aandachtspunten

1. Neem volgend materiaal op de bank:

We werken op een propere

-

Papier

werktafel. Papieren, agenda, … in

-

Een beetje koperband (20 – 30 cm ongeveer)

de boekentas.

-

Enkele LED’jes

-

Knoopcelbatterij van 3V

Je hebt ook een soldeerbout, soldeertin, koperband en een (breek)mes nodig.


14

Maken van eigen ontwerp!

Je leerkracht demonstreert eerst

-

Gebruik het programma Office Publisher.

voor heel de klas hoe we dit

-

Maak een eigen ontwerp van jouw wenskaart.

programma gebruiken.

-

Wanneer het ontwerp van de wenskaart af is

Denk goed na over de plaatsing

vraag je toestemming van de leerkracht dat je

van de LED’jes op de wenskaart.

mag printen.

Wanneer het ontwerp in kleur al is ga je naar de volgende stap. Wanneer het ontwerp zwart/wit is. -

Kleur de tekening eerst in met kleurtjes.

-

Duid op de binnenkant van de kaart aan waar de Doe dit door een X-vorm te LED’jes moeten komen.

-

snijden.

Maak met een breekmes een opening.

Maak dit niet te groot, want dan vallen de LED’jes eruit. -

Steek de LED’jes in de gaatjes.


15

-

Maak 2 rijen koperband naast de LED’jes.

-

Plooi alle lange beentjes van de LED’jes naar de

(1 rij voor de + en 1 rij voor de -)

ene koperband. -

Noteer bij deze band ‘+’ met potlood.

-

Plooi de korte beentjes van de LED’jes naar het andere deel koperband.

-

Noteer bij deze band ‘-‘ met potlood.

STOP: Controle leerkracht

-

-

Wanneer één rij koperband uit 2 delen bestaat,

Soldeerverbinding: Zorgen dat het

breng je een soldeerverbinding aan.

kopergedeelte van de band met

Soldeer de LEDjes op de koperband.

elkaar verbonden is (de achterkant

Denk aan de + en – pool!


is lijm en dit is een isolator)

16

-

-

Lijm de + kant van de batterij vast op de +

Je leerkracht demonstreert dit

koperband.

eerst.

Maak met aluminiumfolie/koperband een

Zorg dat er geen kortsluiting

verbinding van de – kant van de batterij naar de

gemaakt wordt!

– koperband.

-

Kleef aan de andere kant van de kaart ter

Wanneer de kaart toe is zal dit

hoogte van de ‘schakelaar’ een stukje

voor de geleiding zorgen.

aluminiumfolie.

De kaart is af. Test of deze werkt. Zoniet zoek je fout.



17

5 Werkstuk: Bibberspel Ook al gemerkt dat je voor solderen een ‘vaste hand’ nodig hebt? Daarom maken we ons eigen bibberspel.

5.1 Stappenplan

Foto/Tekening

Omschrijving Neem volgend materiaal op de bank:

Aandachtspunten We werken op een propere

-

1 MDF plaat 210 x 300 x 3,2


-

2 x 2 kroonsteentjes (suikertjes)

de boekentas.

-

1 lampenhouder en lampje of 1 zoemer

-

4 schroefjes


18

-

Teken de houten plaat af.

Gebruik de technische tekening (TT) uit bijlage 3b.

-

Zaag de plankjes uit.

Hoe rechter je nu zaagt hoe

-

Schuur de zijkanten van het hout goed af.

minder schuurwerk je later hebt.

-

Maak het onderste deel van het bakje.

Kijk naar het voorbeeld vooraan in

-

Doe dit door het bakje te lijmen.

de klas.

-

De grondplaat moet erop passen. (dus het bakje

Het bovenste deel nog niet

heeft een basis van 210 x 100)

bevestigen!

Zie schets hiernaast.

-

Neem het overgebleven plankje.

Gebruik de TT uit bijlage 3b.

-

Teken af zodat je kan boren.

Als de leerkracht dit nog niet heeft

-

Teken ook de gaten voor het lampje te

uitgelegd, ga het dan even vragen.

bevestigen af. (1mm) Dit doe je door het lampje op de positie te houden waar je het wil plaatsen. Daarna maak je met een potlood 2 puntjes voor de te boren plekken.


19

-

Boor de gaten in het plankje met een houtboor.

Er zijn 2 verschillende maten,

-

Boor eerst de gaten van 1mm. Zorg dat heel de

diameter 4 en diameter 1!

klas dit gat van 1mm heeft geboord.

Indien je even niets te doen hebt,

Daarna boor je het gat van 4mm.

kan je al door naar de volgende

-

stap.

-

Bevestig de twee kroonsteentjes in de gaatjes van 1mm.

-

Bevestig ook het lampje.

-

Neem +- 60cm harde elektriciteitsdraad. Ontstrip deze helemaal maar knip de draad niet door!

Zie het voorbeeld vooraan in de

-

Trek de draad recht in de bankschroef.

klas hoe je alles bevestigd.

-

Maak je eigen lus van het ene kroonsteentje naar het andere.


20

Maak met +-10mm harde elektriciteitsdraad een

Verspil niet teveel draad! Meet

stang met een lusvormig einde.

eerst uit hoe lang de draad moet

-

Leg de rest van de verbindingen.

zijn en leg daarna de verbinding.

-

Soldeer de soepele draad vast aan de stang van

Zie bijlage 3a of het voorbeeld

het bibberspel.

vooraan in de klas.

-

-

Bevestig de stekkerhulzen aan de draadjes in het bakje. Dit is voor de batterij aan te sluiten.

-

Sluit de batterij aan en test je werkstuk.

Je werkstuk is klaar.



21

6 Werkstuk: Muziekboxen Luister je graag muziek op je MP3 of Ipod? Maar weet je dat je door te luide muziek gehoorschade kan oplopen? Gehoorschade is iets blijvend! Oortjes zijn eigenlijk helemaal niet goed. Hierdoor heb je meer kans om gehoorschade op te lopen. Beter is als je de muziek aansluit op boxen en dan naar de muziek luistert. Natuurlijk moet de muziek niet hard staan! Vandaar dat we onze eigen muziekboxen maken!

6.1 Stappenplan

Foto/Tekening

Omschrijving -

Controleer of je volgend materiaal hebt:


1 multiplex 300 x 210 x 4 (1)


3 houten lat 200 x 20 x 20 (2)

de boekentas.

2 luidsprekers (3)

Controleer of alles aanwezig is!

1 stuk rondhout 100 x 20 (4) 2 lasdraden (5) 1 schakeldraad 500mm (6) 1 luidsprekerkabel 1000mm (7) 20 kruiskopschroeven (8) -

Nummer al het materiaal met potlood.


22

-

Neem de multiplexplaat (1).

-

Teken de plaat af zoals op de TT.

TT 1 zie bijlage 5.

-

Je bekomt 2 platen van 200 x 100.

De gaten zijn diameter 50 mm.

-

Zaag de grondplaat en het deksel uit.

-

Neem het deksel.

-

Priem een gaatje in het midden, waar de

Wanneer de gaten niet mooi zijn

luidsprekers moeten komen.

uitgezaagd passen de

-

Boor met een houtboor van 10mm.

luidsprekers niet!

-

Zaag de gaten van de luidsprekers uit met een figuurzaag.

-

Neem de grondplaat.

-

Teken de plaat af zoals op de TT.

-

Priem voor.

-

Boor de gaten met een houtboor diameter 3.

-

Verzink de gaten met een verzinkboor.


TT 2 zie bijlage 5.

23

-

Schuur alle kanten van de grondplaat en het

Schuurpapier voor hout is met de

deksel.

papieren achterkant.

-

Bescherm je tafel met krantenpapier.

-

Neem het deksel.

-

Verf het deksel in een mooi kleurtje.

Leg het deksel op een stukje hout. Zo kleeft het geverfde deksel niet aan het krantenpapier. -

Laat het deksel drogen.

-

Neem de 3 houten latten (2).

-

Zaag 2 van de 3 latjes verstek.

TT 3 zie bijlage 5.

Zie TT in bijlage.

-

Neem het overgebleven houten latje (2)

-

Zaag verstek zoals TT in bijlage.


TT4 zie bijlage 5.

24

-

Neem een van de 2 kleine balkjes (zijdeel) dat je zopas verstek hebt gezaagd.

-

Meet 10mm af van elke kant aan het kortste deel van het balkje.

-

Zet een kruisje. Priem voor en voor met een houtboor van diameter 3.

STOP: CONTROLE LEERKRACHT: Vul ondertussen je tussentijdse evaluatie in!

Zie tekening 5 uit bijlage 5. -

Lijm de luidsprekers in het deksel zoals tekening 5 uit bijlage 5.

-

Lijm de houten onderdelen (verstek gezaagde latjes) vast aan het deksel.


25

-

Meet aan het einde van de luidsprekerkabel 100 mm af.

-

Neem de ontmanteltang en ontmantel het uiteinde van de luidsprekerkabel.

Er komen 3 kabels tevoorschijn. -

Steek het uiteinden van de luidsprekerkabel door het reeds geboorde gat in de zijkant van het raamwerk.

-

Leg een knoop in de kabel als ontlasting

-

Neem de schakeldraad en knip er twee stukken van 100 mm af en strip het uiteinden van de beide stukken draad.

-

Zie tekening 6 uit bijlage 5.

Soldeer de witte draad (+) aan de rechter aansluiting van de linker luidspreker.

-

Soldeer de rode draad aan de rechter aansluiting (+) van de rechter luidspreker.

-

Soldeer de twee schakeldraden aan de linker aansluitingen (-) van de luidsprekers.


26

-

Knip het vrije uiteinden van de luidsprekerkabel af op 25 mm.

-

Draai de drie draden aan elkaar en vertin ze.

-

Soldeer de vrije uiteinden van de beide zwarte kabels vast.

Sluit een MP3 of Ipod aan op de muziekboxen en test of ze werken. Indien ze werken ga je verder, anders zoek je de fout.

-

Neem de bodemplaat en, een kruisschroevendraaier en de kruiskopschroeven en schroef de bodemplaat vast.


27

-

Neem het stuk rondhout en meet vier schijfjes van 10mm af. Zaag ze daarna af.

-

Schuur de schijfjes.

-

Zet op 5 mm van de rand een kruisje .

-

Doe dit bij je vier schijfjes

-

Priem voor.

-

Span een schijfje tussen de spanschroef en boor een gaatje (Ø 2mm) recht op het kruisje.

-

Steek de lasdraad in de voorgeboorde gaatjes.

-

Doe houtlijm op de houten schijfjes en plak ze vast.

Je werkstuk is af. En nu genieten van de muziek!



28

7 Werkstuk: Behendigheidsspel Ook niet genoeg gekregen van de behendigheidsspelen zoals het bibberspel?

7.1 Stappenplan

Foto/Tekening

Omschrijving

Aandachtspunten

Je krijgt één zakje met al je materiaal. Hier moet het

We werken op een propere

volgende in zitten:


-

2 triplex plankjes 25 x 120 x 200 mm (1)


de boekentas. 29

-

2 grenen latten 210 x 30 x 200 mm (2)

-

2 grenen latten 210 x 30 x 100 mm (3)

-

4 spaanplaatschroeven 3 x 16 mm (4)

-

1 lasdraad 2 x 200 mm (5)

-

1 koperband15 x 120 mm (6)

-

1 banaankoppeling (7)

-

2 kabelschoentjes 6,3 mm (8)

-

2 weerstanden 150 Ω (9)

-

4 LED’s 5 mm, rood (10)

-

1 LED 5 mm, groen (11)

-

5 draadschroefring M 4 x 25 mm(13)

-

5 soldeeroogjes M4 x 18 mm (14)

-

5 LED fittingen 5 mm (15)

-

1 schakeldraad 0,75 mm² / 1000mm (16)

-

1 schakeldraad0,14 mm² / 500 mm (17)

-

1 Draadschroef M5 x 10 mm (18)

-

1 moer M5 (19)

-

15 moeren M4 (20)

-

1 afstandsringen M5 (21)

-

5 Afstandsring M4 (22)



30

Maak het houten bakje met onderdelen 1, 2 en 3

Gebruik de ploftekening 2 uit

zoals de ploftekening zegt.

bijlage 4.

-

Lijm het bakje (onderkant en zijkanten)

Het deksel niet vastlijmen!

-

Neem de technische tekening.

Gebruik hiervoor de TT (4) uit

-

Teken af zodat je kan boren.

bijlage 4.

-

Priem de gaten voor.

-

Boor de gaten van 6,5; 4; 3 en tot slot 2 mm.

-

Zorg dat eerst heel de klas de gaten van 6,5

-

heeft geboord. -

Daarna verander je de boor naar 4, daarna naar 3 en tot slot naar 2 mm.


31

-

Verzink de gaten van 3 mm.

Je leerkracht demonstreert eerst!

 Indien er geen verzinkboor is, kan je ook een grotere boor (5 mm) gebruiken om te verzinken.

-

-

Schroef op alle draadschroefringen M4 (13) een

In het dialect ook wel een

moer M4 (20) tot het einde van de draad.

“rondelleke” of een “rondje”

Schuif op elk een afstandsring (22) en steek de

genoemd.

draadschroefringen in de 4 mm boorgaten.

-

Schroef aan de onderkant op alle draadschroefringen M4 (13) een moer M4 (20), een soldeeroogje (14) en weer een moer M4 (20).

-

Schroef de M5 draadschroef (18) met behulp van een afstandsring (21) en een moer M5 (19) in het oog van de draadschroefring (13).

-

Richt de ringschroeven (13) zo uit, dat het midden van de ring op ca. 15 mm boven de

Gebruik hiervoor de TT (1) uit bijlage 4. Ploftekening 1 geeft ook heel overzichtelijk weer waar alles moet komen.

bovenkant van het deksel komt. Afstudeerproject 2010 – 2011 – KHL lerarenopleiding Basis Elektriciteit 1B – Dries Uytterhoeven

32

-

-

Steek de LED-fittingen (15) van onderuit in de


6,5 mm boorgaten van het deksel.

bijlage 4.

Steek de groene LED (11) van onderaf in de LED-fitting. Zorg er voor, dat het korte beentje in de richting van het gat van de ring wijst.

-

Steek eveneens de vier rode LED’s (10) van onderaf in de LED-fittingen. Ook deze moeten met het korte beentje in de richting van de ringen wijzen.

-

Draai het deksel om, richt de soldeeroogjes (14)


volgens tekening uit naar rechts, richting LED’s.

bijlage 4.

Borg ze met de moeren. -

Lijm het koperband (6) volgens de TT naast de


rode LED’s.

bijlage 4.

CONTROLE LEERKRACHT!: Vul ondertussen je tussentijdse evaluatie in.


33

-

Soldeer het lange beentje van de rode LED’s vast aan de koperband, het korte beentje aan het soldeeroog.

-

Soldeer één weerstandje vast aan de koperband Gebruik hiervoor de TT (3) uit zoals de TT weergeeft.

-

Knip de dunne schakeldraad middendoor.

-

Soldeer het andere uiteinde van de weerstand

bijlage 4.

vast aan één deel van de schakeldraad.

-

Soldeer het lange beentje van de groene LED vast aan het overgebleven soldeeroog.

-

-

Soldeer het korte beentje van de groene LED vast aan de overgebleven weerstand.


Soldeer het andere uiteinde van de weerstand

bijlage 4.

vast aan één deel van de schakeldraad.


34

-

Ontstrip de 2 draadeindes van de dunne schakeldraad. (deze hangen aan de weerstandjes vast).

-

Draai de schakeldraad in elkaar.

-

Soldeer vast aan één kabelschoentje (8).

-

Neem de lange, dikke schakeldraad en de lasnaad. Soldeer deze aan elkaar vast.

-

Steek de draad door het gat van 2mm.

-

Soldeer de andere kant vast aan het overgebleven kabelschoentje (8).


35

-

Sluit een batterij aan.

Denk aan de polariteit. + pool

-

Test één voor één de Led’jes door ze aan te

batterij = lasnaad.

raken met de lasnaad. Lichten de led’jes niet op

Een LED

is er ergens een fout in de schakeling. -

Als alle ledjes oplichten schroef je het deksel vast.

Klaar om te testen!



36

8 Werkstuk: Zaklamp Kan je ’s nachts de lichtschakelaar niet vinden? Of wil je wanneer je tijdens de zomer op kamp gaat ook eens pronken met je eigen zaklampje dat je helemaal zelf gemaakt hebt?

8.1 Stappenplan

Foto/Tekening

Omschrijving -

Controleer of je al het materiaal hebt:


1 x houten lat (10x 10 x 150 mm)


1 x LED

de boekentas.

1 x bronsband (0,2 x 5,5 x 50 mm)


1 x slang transparant 3 x punaise (duimspijker) 1 x elektriciteitsdraad 1 x sleutelring 3 x knoopcelbatterij


37

-

-

Neem het houten latje. Neem de afmetingen

Eventueel kan je ook werken met

over van de TT.

een breekmes (opgepast voor de

Maak met een sleutelveiltje de inkeping van

vingers!) of een fijn zaagje.

10mm breed en 1,5mm diep. -

Zaag het houten latje af op 15 mm.

-

Vijl een V-vormig gleufje in de voorkant van

Je kan dit ook doen door met een

het blokje.

zaagje een gleuf te zagen.

-

Vijl langs de 2 lange zijkanten een V-vormig gleufje in het blokje. (in het verlangde van de gleuf aan de kop)

Controle leerkracht

-

Prik met een kraspen of priem een ondiep gaatje in de achterkant van het blokje.

-

Doe dit ook op de plaats van de inkeping aan de bovenkant.


38

-

Prik met een kraspen of priem een gaatje in de strook bronsband zoals op de tekening hiernaast is afgebeeld.

-

Knip de bronsstrook op lengte.

-

Buig de metalen bronsstrook (20mm van de zijkant)

-

Werk het hout af, door te schuren, zodat het

Wanneer het erin zit kan je het

licht klemmend in de slang past.

hout er met een potlood makkelijk

Wanneer het niet meer in de slang klemt, en dus te

uitduwen.

klein is, start je van in het begin opnieuw.

STOP: Vul nu je tussentijdse evaluatie in.

-

Neem de LED en plaats deze aan de voorkant van het blokje (met de V-gleuf).

-

Plooi de beentjes zodat deze in de gleufjes passen.

-

Plooi zodanig dat de pluspool in de grote gleuf


39

past. Prik vast met een punaise. De punaise mag niet boven de rand komen. Dit is onze schakelaar. Indien dit wel zo is moet je ofwel de punaise dieper prikken ofwel dieper schuren. -

Plooi de minpool zoals op de foto hiernaast is afgebeeld.

-

Neem een stukje elektriciteitsdraad van 100mm. Ontstrip beide zijden.

-

Bevestig de ene zijde zoals op de foto hiernaast afgebeeld aan de minpool van de led.

-

Neem de bronsstrook die op lengte is geknipt.

-

Prik met een punaise het bronsstrookje, als schakelaar op de achterkant van het houten blokje.

De bronsstrook met de punaise net niet raken!


40

-

Neem het houten latje en zaag een blokje van 10mm af.

-

-

Werk het hout af, door te schuren, zodat het

Je kan hiervoor ook een

licht klemmend in de slang past.

breekmesje gebruiken. Opgepast

Draai het uiteinde van de elektriciteitsdraad

voor vingers en ogen!

rond een punaise en prik deze in het houten balkje.

-

Doe de batterijen uit de verpakking en leg ze in serie (pluskant batterij –de vlakke kantwijzen naar de LED)

-

Druk alles stevig tegen elkaar om de schakeling te testen.

-

Vraag je buurman/vrouw om te helpen.

Denk aan de polariteit van de

-

Druk op de schakelaar. De LED moet nu

LED.

normaal gezien werken. Is dit niet het geval

Is alles verbonden met elkaar. Is

moet je de fout zoeken.

er geen gat in de kring?


41

-

Als de schakeling getest is en werkt mag je deze in de slang duwen.

-

Duw alles stevig tegen elkaar. Test de schakeling nogmaals.

-

Maak met een revolvertang 2 gaatjes in het

Dit kan je ook doen met een

plastic slangetje om de sleutelhanger te

kolomboormachine (boor 4 mm)

bevestigen. Je werkstuk is klaar. Test het nogmaals!

Aangezien dit geen gesloten zaklampje is, is het natuurlijk niet geschikt om buiten in de regen te gebruiken!

Vul nu je evaluatie in pagina 49


42

9 Evaluatie Vul de zelfevaluatie op een eerlijke manier in. Aan een correcte zelfevaluatie wordt meer belang gehecht dan aan een incorrecte zelfevaluatie. Je bereikt er dus niets mee door jezelf meer punten te geven.

De evaluatie wordt ingevuld wanneer het werkstuk volledig af is. SOMS kan het zijn dat het stappenplan verwijst naar je evaluatie, dan wil dat zeggen dat er uitzonderlijk tijdens het maken van het werkstuk een evaluatiemoment is (TE = Tussentijdse Evaluatie). Vul je TE dan in en ga daarna verder met het maken van het werkstuk.

Je geeft jezelf steeds een punt van 0 tot en met 3. 0: niet goed 1: kon beter 2: goed 3: zeer goed Daarna geeft de leerkracht jou ook een cijfer.

Verder is je evaluatiefiche opgebouwd uit 3 onderdelen: -

Vakattitude (V)

-

Sociale vaardigheden (S)

-

Technische vaardigheden (T)


43

9.1 Evaluatie: Soldeeroefening Omschrijving

Evaluatie lln

Evaluatie lkr

V

Heb ik ordelijk gewerkt? Lag er niet teveel rommel op de werkbank?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S

Heb ik rustig gewerkt en niet gespeeld?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S

Heb ik doorgewerkt?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Heb ik proper gesoldeerd?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Zijn al mijn soldeerverbindingen stevig?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

Som:

/15

Ik vond dit werkstuk leuk om te maken? JA - NEE Omdat: ................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................


44

9.2 Evaluatie: Wenskaart Omschrijving

Evaluatie lln

Evaluatie lkr

V


0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S


0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S

Heb ik doorgewerkt?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Heb ik nagedacht over mijn ontwerp (de plaatsing van foto’s, tekst, LEDjes, …)?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Heb ik proper gesoldeerd op mijn wenskaart?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Zijn alle elektrische verbindingen goed aangesloten? Werkt mijn wenskaart?

JA - NEE

JA - NEE

Som:

/15



45

9.3 Evaluatie: Bibberspel Omschrijving

Evaluatie lln

Evaluatie lkr

V


0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S


0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S

Heb ik doorgewerkt?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Zijn de verbindingen juist aangesloten?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Werkt mijn bibberspel?

JA - NEE

JA - NEE

Som:

/12



46

9.4 Evaluatie: Muziekboxen Omschrijving

Evaluatie lln

Evaluatie lkr

V


0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S


0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S

Heb ik doorgewerkt?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

TE: Heb ik juist afgemeten en gezaagd?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

TE: Heb ik proper geschilderd?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Zijn alle elektrische verbindingen goed aangesloten? Werkt mijn muziekbox?

JA - NEE

JA - NEE

Som:

/15



47

9.5 Evaluatie: Behendigheidsspel Omschrijving

Evaluatie lln

Evaluatie lkr

V


0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S


0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S

Heb ik doorgewerkt?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

TE: Heb ik correct afgemeten en juist geboord? Elk gat heeft dus de juiste diameter.

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

TE: Zijn de LED’jes juist aangesloten?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Zijn de elektrische verbindingen correct aangesloten? (maw, werkt mijn behendigheidsspel)

JA - NEE

JA - NEE

Som:

/15



48

9.6 Evaluatie: Zaklamp Omschrijving

Evaluatie lln

Evaluatie lkr

V


0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S


0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

S

Heb ik doorgewerkt?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

TE: Is mijn blokje juist gezaagd en geschuurd?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Is het LEDje juist aangesloten?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Werkt het schakelaartje vlot?

0 – 1 – 2 – 3

0 – 1 – 2 – 3

T

Zit mijn zaklampje diep genoeg in de slang? Kan het er niet uitvallen?

JA - NEE

JA - NEE

Som:

/18



49

Bijlage 1


50

Bijlage 2


51

Bijlage 3a


52

Bijlage 3b


53

Bijlage 4 Ploftekening 1


54

Ploftekening 2

Technische tekening 1



55




56

Bijlage 5 Technische Tekening 1: De gaten zijn diameter 50 mm.

Technische Tekening 2:


57



Tekening 5:

Tekening 6:


58

Bronnenlijst Boeken/documenten 

Techniekprojecten volgens het nieuwe leerplan, techniek A stroom, RAYA FRANK, 2010, 173 pagina’s



Stappenplan muziekboxen, ANNELIES HUIBERS, 2011, 24 pagina’s



Stappenplan wenskaart Wall-E, NICO GODDE, 2011, 2 pagina’s

Websites 

BREEM, Basis elektronica deel 1 Elektrische spanning, stroom, weerstand, vermogen, 2011-04-23, internet, (http://www.breem.nl/fldbasis/pgbasis-01.htm)



OPITEC, Opitec is uniek, internet, 2011-05-20, internet, (www.opitec.be)



WIKIPEDIA, Ledkarakteristieken, 2011-02-15, internet, (http://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Ledkarakteristieken.png)


59

Basis Elektriciteit 1B

Recommend Documents