Basaalcelcarcinoom Behandeling van huidkanker door de plastische chirurg
Het basaalcelcarcinoom (of basalioom of basocellulair carcinoom ) is de meest voorkomende vorm van (huid)kanker. De kwaadaardige veranderingen ontstaan in de onderste cellen van de opperhuid. Per jaar wordt in Nederland bij meer dan 20.000 mensen een basaalcelcarcinoom vastgesteld en dit aantal neemt jaarlijks toe. Een basaalcelcarcinoom wordt vooral gezien bij ouderen maar het kan ook op jongere leeftijd voorkomen. Basaalcelcarcinomen zijn goed te behandelen maar om redenen die hieronder worden uitgelegd, blijft men vaak nog enkele jaren en soms levenslang onder controle van de dermatoloog. Meer informatie kunt u lezen in de KWF-folder ‘huidkanker’. Hoe ontstaat een basaalcelcarcinoom? Blootstelling aan zonlicht is de belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van huidkanker. De cellen van de opperhuid zijn uitgerust met een speciaal reparatiesysteem om schade aan het erfelijke materiaal in de celkern (DNA), ontstaan door zonlicht (ultraviolet licht), te herstellen. Het hele leven lang is het dagelijks nodig dat beschadigd DNA wordt hersteld. Na uitgebreid zonnebaden moet meer schade hersteld worden dan na geringe zonblootstelling. Af en toe wordt een DNA-beschadiging op een belangrijk punt in het erfelijke materiaal niet gerepareerd en ontstaat er een kwaadaardige cel. Deze cel begint ongecontroleerd te groeien, waardoor na verloop van tijd huidkanker ontstaat. Het lijkt erop dat kortdurende intensieve zonverbrandingen, bijvoorbeeld in de vakantie, met name tijdens de kinderjaren, meer schade aanrichten dan continu zonblootstelling zonder verbranding. In beide gevallen gaat het echter om chronische zonlichtbeschadiging. Het schadelijke effect van ultraviolette straling is nog groter bij patiënten met een lichte huid en blauwe ogen (erfelijke factoren). Overigens zijn er nog andere factoren dan blootstelling aan zonlicht die basaalcelcarcinomen doen ontstaan op plaatsen die niet of nauwelijks in de zon zijn geweest, of ontstaan in een litteken na röntgenbestraling. 2
Wat zijn de verschijnselen? Er zijn verschillende vormen van het basaalcelcarcinoom. Ze hebben met elkaar gemeen dat op de huid een langzaam groeiende roze-, huidkleurige- of lichtbruine verhevenheid ontstaat, die geleidelijk groter wordt. Maar vroeg of laat gaat het gezwelletje in het midden stuk, waardoor een niet genezend wondje ontstaat. Meestal zijn er geen klachten van jeuk of pijn. Het gezwelletje is wat glazig, glanzend en toont soms kleine bloedvaatjes. Het basaalcelcarcinoom ontstaat vooral op de zonbeschadigde huid van het aangezicht, zoals op en om de neus, de slapen en de oren. Een vorm lijkt sterk op een eczeemplek, echter zonder de voor eczeem kenmerkende intense jeuk en zonder dat het plekje reageert op de voor eczeem gebruikelijke (zalf-) therapie. Hoe wordt de diagnose gesteld? Hoewel de verschijnselen van een basaalcelcarcinoom kenmerkend zijn, zal er soms (door de dermatoloog) een stukje weefsel worden weggenomen (biopt) voor microscopisch onderzoek om de diagnose te bevestigen. In andere gevallen zal de dermatoloog of huisarts u doorsturen naar de plastisch chirurg om het basaalcelcarcinoom definitief (chirurgisch) te laten verwijderen. Het weefsel wordt vervolgens opgestuurd naar de patholoog anatoom om achteraf de diagnose alsnog te bevestigen en om te zien of het helemaal verwijderd is. Wat is de behandeling? De plastisch chirurg zal het basaalcelcarcinoom onder plaatselijke verdoving chirurgisch verwijderen (excisie), waarbij rekening wordt gehouden met het cosmetische resultaat. Als het niet mogelijk is om het onder plaatselijke verdoving te verwijderen, wordt dit onder narcose gedaan. Als het niet mogelijk is om de wondranden direct te sluiten, zal gebruik worden gemaakt van een transpositie van huid. Bij een transposistie van huid wordt huid van elders in de omgeving verschoven om de wond toch mooi te kunnen sluiten.
3
In sommige gevallen is een transplantaat een optie, na het wegsnijden van het basalioom wordt er een stukje huid van elders ingelegd in het wondgebied.
Voorbereiding voor de operatie Beslissing tot operatie Samen met de arts besluit u tot een operatie onder plaatselijke verdoving óf onder anesthesie (narcose). Daarna wordt door de dokterassistente een aantal zaken met u afgesproken. Van de assistente hoort u de operatiedatum, opnametijd en de verdere noodzakelijke voorbereidingen. Voorbereiding Als u hart- of longklachten heeft of geneesmiddelen gebruikt (in het bijzonder bloedverdunners), is het erg belangrijk om dit voor de operatie aan uw behandelend arts te melden. Over het gebruik van bloedverdunners (antistollingsmiddelen) voor de operatie overlegt u met uw huisarts of uw plastisch chirurg. Soms moet gebruik van bloedverdunners tijdelijk gestopt of aangepast worden. Voor overige voorbereidingen leest u de informatie in de folder ‘Poliklinische operatie plastische chirurgie’. U mag op de dag van het onderzoek gewoon eten en drinken. Als u medicijnen gebruikt, kunt u deze gewoon innemen. U meldt zich op het afgesproken tijdstip aan de balie van de poliklinische operatieafdeling indien dit met u afgesproken is. Daarna neemt u plaats in de wachtkamer. Of u meldt zich op het afgesproken tijdstip aan de balie van de afdeling kort verblijf/dagbehandeling indien dit met u is afgesproken. Verdoving (anesthesie) De operatie gebeurd onder plaatselijke verdoving, bij grote ingrepen kan algehele anesthesie nodig zijn. Voor de operatie en de anesthesie zijn meestal enige voorbereidingen noodzakelijk, daarom heeft u een afspraak op het spreekuur van de anesthesist.
4
Hierover kunt u meer lezen in de CWZ-folder ‘Verdoving (anesthesie) bij volwassenen’. U wordt dan opgenomen op de afdeling kort verblijf/dagbehandeling.
Na de behandeling? De wond wordt gehecht en door middel van hechtpleisters of verband verbonden, deze laat u zitten tot de eerst volgende controle. Afhankelijk van de plaats op het lichaam worden de hechtingen na 1 of na 2 weken verwijdert, hier wordt een afspraak voor gemaakt. De uitslag van het weefsel is na ongeveer 10 werkdagen bekend. Mocht het langer duren dan krijgt u hier een telefonische afspraak voor mee. Als uit de uitslag blijkt dat het basalioom niet in zijn geheel is verwijderd, wordt er een afspraak gemaakt voor een reexcisie en zal het nogmaals chirurgisch worden verwijderd. Wat zijn de vooruitzichten? Basaalcelcarcinomen zaaien zeer zelden tot nooit niet uit en vrijwel niemand zal dan ook aan deze vorm van huidkanker overlijden. Het is wel belangrijk om basaalcelcarcinomen te behandelen, omdat deze gezwellen niet vanzelf genezen en langzaam groter worden. In ongeveer vier tot tien procent van de gevallen komt het gezwel, na de eerste behandeling, op dezelfde plek op de huid weer terug. Verder is het van belang opmerkzaam te blijven op nieuwe basaalcelcarcinomen, omdat bij ongeveer 25% van de mensen ergens anders op de huid opnieuw een basaalcelcarcinoom ontstaat. Bij de controlebezoeken aan uw dermatoloog wordt dan ook niet alleen gelet op een recidief (tumor dat is teruggekomen op dezelfde plek) maar ook op eventuele nieuwe basaalcelcarcinomen. Wat kunt u zelf nog doen? Uiteraard is het van belang overmatige zonblootstelling te vermijden. Het is van belang om te zorgen dat kinderen niet verbranden in de zon.
5
De Nederlandse Kankerbestrijding/Koningin Wilhelmina Fonds heeft hieromtrent goede voorlichtingsfolders, die gratis kunnen worden aangevraagd via telefoon 0800-0226622. Kort samengevat zijn hier drie richtlijnen om ervoor te zorgen dat u niet te veel in de zon komt. • Blijf tussen 11.00 uur en 15.00 uur in de schaduw. • Draag een pet of hoed in de zon. Bedek de romp met een shirt. • Gebruik een antizonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor (boven de 30) op huiddelen die niet worden bedekt met kleding. Vergeet vooral niet op en om de neus en oren te smeren. Voor alle duidelijkheid: Antizonnebrandmiddelen dienen om de huid te beschermen en dus niet, zoals zeer vaak wordt gedacht, om de tijd dat men in de zon kan blijven te verlengen en zeker niet om mooier bruin te worden.
Verhindering Mocht de geplande operatiedatum niet door kunnen gaan bijvoorbeeld omdat: • Er meer voorbereiding nodig blijkt te zijn door longarts of cardioloog; • U ziek bent met koorts 38˚ C • U verhinderd bent door onverwachte privéomstandigheden. Laat dit dan zo snel mogelijk weten. U belt dan naar de polikliniek plastische chirurgie. Als u tijdig belt, kan er nog een andere patiënt gepland worden en maken we met u een nieuwe afspraak.
6
Vragen U wordt zo goed mogelijk behandeld, maar er kan geen garantie gegeven worden op een goed resultaat of een ongestoord verloop. Mocht u na het lezen toch nog vragen hebben, dan verzoeken wij contact met ons op te nemen. Wij zijn u graag van dienst! U kunt uw vragen ook stellen aan de arts en verpleegkundige vóór de behandeling.
7
Adres en telefoonnummer Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Polikliniek plastische chirurgie Telefoonnummer (024) 365 82 35 (tijdens kantooruren)
8
G305-D / 03-13
Website: www. plastischechirurgie.cwz.nl
