AZIATISCHE FRUITVLIEG : Lijst met waardplanten is groot, enkele voorbeelden: Fruit: Bessen (zwartebes, blauwe bes), framboos, aardbei, braam, kersen,

MONITORING AZIATISCHE FRUITVLIEG Drosophila suzukii

Rechts : mannetje met vlekjes op de vleugels Links : vrouwtje - niet met blote oog te herkennen © Hellingman Biocontrole

AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Fruitvlieg afkomstig uit Zuidoost Azië. In 1931 in Japan beschreven door Matsumura. Door import/export heeft Drosophila suzukii zich aardig kunnen verspreiden Inmiddels in diverse Europese landen Eitjes hebben 2 filamenten aan de buitenkant. Kunnen aan de buitenkant of binnen in het fruit worden afgezet. Per vrouwtje worden ongeveer 350-380 eitjes afgezet Uitkomst eitjes, afhankelijk van temperatuur ( 12 tot 72 uur) Larven wit-madeachtig – doorlopen 3 larve stadia Ontwikkeling ei tot vlieg 4 tot 15 dagen (afhankelijk van de temperatuur) Volwassen vliegen leven 20 tot 65 dagen In onze streken nog niet bekend hoe en waar ze overwinteren © Hellingman Biocontrole

1

AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii

Lijst met waardplanten is groot, enkele voorbeelden: Fruit: Bessen (zwartebes, blauwe bes), framboos, aardbei, braam, kersen, druiven, moerbei. In deze lijst ook wilde soorten inbegrepen! Peer, beschadigde appels , pruim, kiwi Sier: Sierappels (malus sp), lijsterbes, rozenbottels, sierkers, sneeuwbes, meidoorn, kamperfolie, aukuba, kornoelie, nachtsschade (solanum sp), cherry tomaten, beschadigde tomaten. Ik sluit niet uit dat uit onderzoek nog meer waardplanten ontdekt zullen worden. Een onderzoeker meldde ook dat Drosophila suzukii zich voedend met sappen uit bloedende eik © Hellingman Biocontrole


Ovipositor (legboor) vrouwtje Drosophila suzukii sterk gekarteld Een soort zaagje dat haar mogelijk maakt om eitjes af te zetten in onrijp en onbeschadigd fruit

© Hellingman Biocontrole

2


Hier nog een detailfoto van een vrouwtje Drosophila suzukii © Hellingman Biocontrole


Links:

mannetjes Drosphila suzukii – schuilen graag onder bladeren en aan beschutte delen van de takken Rechts: 2 mannetjes en 1 vrouwtje © Hellingman Biocontrole

3

BIOLOGIE Drosophila suzukii

Eitjes buiten

Eitjes in de bes

Pas uitgekomen eitjes

Bijna volgroeide larve 5-6 mm



Larve in prepop fase in een blauwe bes

Puparium Drosophila suzukii


4

MEERDERE SOORTEN Drosophila’s met vlekjes op de vleugels!

Niet alle soorten zijn schadelijk voor fruit: D. elegans bijvoorbeeld komt in bloemen voor Foto’s: dr. Masa Wasada - Ehime Universiteit Japan © Hellingman Biocontrole

MEERDERE SOORTEN Drosophila’s Voorzichtig met diagnose!

Eerder werd Drosophila suzukii gedetermineerd als Drosophia biarmipes Op internet zijn vele foto’s verspreid met vaak ten onrecht Drosophila suzukii, terwijl er meerdere soorten zijn die erop lijken! Er zijn meerdere soorten Drosophila’s met gekartelde ovipositor (legboor): Drosophila subpulchrella heeft eveneens een sterk gekartelde ovipositor, maar korter dan Drosophila suzukii – komt in China en Japan voor. Kan fruit aantasten Drosophila pulchrella komt voornamelijk in China voor - geen publicaties bekend over schade aan fruit Drosophila elegans – is voornamelijk op bloemen te vinden, zoals akkerwindes (ipomoea’s) © Hellingman Biocontrole

5

MEERDERE SUBSOORTEN D. suzukii groep!

Foto’s: dr. Masa Wasada - Japan © Hellingman Biocontrole

MERDERE SOORTEN Drosophila’s Voorzichtig met diagnose! Om vast te stellen of u daadwerkelijk met Drosophila suzukii te maken heeft is het opzetten van een goede monitoring een vereiste, met daaraan gekoppelde een juiste determinatie Criteria voor herkenning van aantasting van Drosophila suzukii: • Schade aan onrijp fruit en rijpend fruit (deukjes, gaatjes, witte uitsteeksels van de eitjes, meegegroeid sneetje (zie vorige foto) • Vluchten monitoren liefs vanaf april en een juiste determinatie laten uitvoeren • Monitoring starten als de fruitgewassen in bloei staan en door monitoren zolang het nog niet vriest. Een goede screening van het veld is zeer belangrijk! • Op basis van de monitoring bestrijding inzetten (al dan niet) in overleg met uw teeltbegeleider © Hellingman Biocontrole

6



MONITORING AZIATISCHE FRUITVLIEG Drosophila suzukii Reden veldproeven met monitoringsvallen: Veel aanbieders op de markt : behoefte aan duidelijkheid over de effectiviteit In Nederland zijn er samen met Vlamings 7 verschillende lokstoffen getest met verschillende fruitvliegvallen In Spanje zijn er 11 lokstoffen en combinaties daarvan getest, alsmede verschillende vallen, waaronder Amerikaanse en Canadese lokstoffen Een specifieke combinatie ontwikkeld door Pherobank in combinatie met een Canadese val bleek in alle proeven de meeste en zuiverste vangsten op te leveren Let op: we zijn er nog niet! In de loop van 2013 worden de veldproeven voortgezet en aan de formulering gesleuteld © Hellingman Biocontrole

7


Zowel op 2 plekken in Nederland als op 4 plekken in Spanje heeft één combinatie van diverse stoffen, samen met de tabletten de beste vangsten opgeleverd Reden voor Biocontrole om deze combinatie samen met de Canadese val te kiezen © Hellingman Biocontrole

KEUZE VAL EN LOKSTOF Drosophila suzukii

Trap Combination Trap + Lure 1 Trap+ European bait 2 Combination 1 3 Combination 2 4 Combination 3 5 Combination 4 6 Combination 5 7 Combination 6 8 Canada bait Total

Trap colour red yellow red yellow red yellow red red

Quant. Quant. male fem. 1 3 1 0 0 0 0 0 5 8 32 30 46 40 4 5 89 86

Quant. total 4 1 0 0 13 62 86 9 175

Hier is een voorbeeld van de proeven in Spanje. Vanaf begin december tot eind januari Alle tellingen daarna gaven hetzelfde beeld – steeds val 7 met combinatie 6 In totaal waren 11 vallen getest. Er waren 3 vallen en lokstoffen die niet voldeden, zodat ze na 2 weken niet meer opgenomen zin in de proef © Hellingman Biocontrole

8

KEUZE VAL EN LOKSTOF Drosophila suzukii Trap Combination Trap & Lure 5 Only part of 6 6 Combination 5 6 Combination 5 7 Combination 6 7 Combination 6 Total

Trap Colour red red yellow red yellow

Quant Quant male fem 10 7 8 8 7 8 22 16 11 7 58 46

Total 17 16 15 38 18 104

Na 11 verschillende combinaties, bleken 5 en 6 het beste te vangen. In januari doorgegaan met deze combinaties: Combinatie 6-rood bleek net als in Weert en Maastricht de beste resultaten te leveren, met de minste bijvangsten van andere soort fruitvliegen Er zullen meer lokstoffen en vallen zijn – maar de tijd dringt en testen daarvan kost zeer veel tijd die wij niet hebben Parallel aan de monitoring wordt uiteraard nog meer tests uitgevoerd, maar vanaf het voorjaar moeten we starten met de monitoring en snel inzicht te krijgen © Hellingman Biocontrole


Speciale combinatie van Pherobank leverde binnen een half uur al veel Drosophila suzukii’s op - en 1 uur later waren er tientallen gevangen Canadese en Amerikaanse en andere Europese lokstoffen vingen ook Drosophila suzukii’s, maar in lagere aantallen en ook veel andere soorten


9


Aandachtspunten voor het gebruiken van lokvallen: •

Hoe groter de val des te groter het luchtspoor dat ontstaat, zodat er eerder een aantrekkingskracht ontstaat

•

De kans is dan groot dat er een vrouwtje onderweg snel haar eitjes deponeert alvorens ze in de val te geraken

•

Gebruikmaken van een kleinere val vangt de vliegen die al in de buurt zijn

•

Hoe kleiner de val, des te goedkoper en minder lokstof nodig (economische aspect)

•

Monitoring moet ook plaatsvinden in de omliggende bossages en tuinen aangezien Drosophila suzukii diverse fruit, maar ook wilde fruit en (sier) bessen kan aantasten



Feiten uit Japanse studie Drosophila suzukii in kersen: Generaties per jaar: 3 tot 13 Volwassen vliegen komen uit ongeveer 8 à 9 uur ‘s morgens en blijven bewegingloos als het 5 graden is. Pas bij 10 graden beginnen ze te bewegen Meest actief op 20 graden en minder actief op 30 graden Gemiddeld leefden de vliegen 21 tot 66 dagen Exemplaren geboren in september en later in de herfst overwinteren als volwassen insecten Eietjes werden afgezet in april (warme dagen) en eitjes afzetten ging door tot november © Hellingman Biocontrole

10


Feiten uit studie Drosophila suzukii aantasting in kersen (vervolg): •

Gemiddeld aantal 2.7 eitjes per vrouwtje per kers

•

Gemiddeld aantal eitjes per vrouwtje 384 = 7 tot 16 per dag

•

Ontwikkeling eitjes 2 tot 72 uur (kers = mei tot juni)

•

Volwassen Drosophila suzukii vliegen al vanaf begin april

• •

Grootste aantallen in juni en juli en daarna september- oktober Vanaf eind november zoeken ze een overwinteringplek waar de temperatuur niet lager is dan 5 graden boven nul

•

Ontwikkeling larve: 3 tot 13 dagen

•

Popfase niet altijd in fruit, maar soms ook in de grond: 3 – 15 dagen



Feiten uit studie Drosophila suzukii aantasting in kersen (vervolg): •

Als een fruit te rijp/rot is overleven alleen ongeveer 50% van de larven

•

Gemiddeld 65 volwassen vliegen per kers

•

Levenscyclus 21 tot 25 dagen bij een constante temperatuur van 15 graden

•

Levenscyclus 9 tot 11 dagen bij een constante van 25 graden

•

Ontwikkeling eitjes 2 tot 72 uur (kers = mei tot juni)

•

Volwassen DS vliegen al vanaf begin april

• •

Grootste aantallen in Juni-juli en daarna september- oktober Vanaf eind november zoeken ze een overwinteringplek waar de temperatuur niet lager is dan 5 graden boven nul

•

Ontwikkeling larve: 3 – 13 dagen

•

Popfase niet altijd in de fruit, maar soms ook in de grond: 3 – 15 dagen


11


Schaaltje me blauwe bessen, met daarin uitgeweekte Drosophila suzukii © Hellingman Biocontrole


Detail foto met schade en eitje Drosophila suzukii - eerste schade Waarschijnlijk toen de bessen nog niet volgroeid waren © Hellingman Biocontrole

12


Eigen observaties in het veld :

Vliegtijden: De meeste vliegactiviteiten noteerde ik ‘s morgens tot ongeveer 12.30 uur en daarna na 16.00 uur tot aan de schemering. Midden op de dag nauwelijks vliegen gevangen met een exhauster Drosophila suzukii vliegen op relatief lage temperaturen: vanaf 8 graden Temperaturen in Spanje varieerden van 14 tot 18 graden – overwegend droog Uitkomst eitjes: 5 tot 56 uur – soms vaak in het water. Incidenteel bij 19-20 graden 2 uur ! Vaak larven die het fruit verlieten (Cotoneaster-blauwe bessen-aardbei)




Vrouwelijk en mannelijke exemplaren 7 mannetjes en 5 vrouwtjes

13

MONITORING AZIATISCHE FRUITVLIEG Drosophila suzukii Eigen observaties in het veld : Seks ratio: In bepaalde dagen meer mannetjes dan vrouwtjes waargenomen in 4 locaties. Soms 5 mannetjes tegenover 1 vrouwtje. In diverse tellingen 1,4 tot 2 mannetjes per vrouwtje Later in andere tellingen waren er juist meer vrouwtjes dan mannetjes. Soms 8 vrouwtjes en 2 mannetjes Vergelijking met Weert en Maastricht: De eerste tellingen hadden ook meer vrouwtjes en later juist meer mannetjes Weer en Drosophila suzukii Als het hard waaide dan waren er nauwelijks vangsten. Zodra de wind ging liggen liepen de vallen vol en er werd veel gepaard Motregen en lichte regen hadden geen invloed op de vangsten. De vallen liepen evengoed vol © Hellingman Biocontrole


Verzameld materiaal in aardbei, kers, pruimen, druiven rozenbotels en Cotoneaster

Op diverse plaatsen valletjes opgehangen met gaaf fruit om de ontwikkeling te volgen


14


Op diverse plekken - ook in tuin ‘s morgens en in de namiddag met een exhauster bezig: vangen en uitsorteren van de vliegen


NATUURLIJKE VIJANDEN Drosophila suzukii Bekende sluipwespen: Popparasiet Pachycrepoiudeus vindemmie (Pteromalidae) Trichopria drosophilae (Diapridae) Larven Ganaspis sp (Figitidae) Leptopilina sp (Figiditae) Asobara sp (Braconidae) Oogkopvliegen (Pinpunculidae) Ectoparasiet op adulten. Eitjes worden afgezet op volwassen vliegen In Italië zijn volwassen Drosophila suzukii’s aangetroffen met eitjes op de abdomen Hiernaar wordt nu onderzoek gegaan Dit is slechts een kleine greep van de mogelijk natuurlijke vijanden. Wellicht komt er in Europa subsidie om meer onderzoek te doen © Hellingman Biocontrole

15

NATUURLIJKE VIJANDEN Drosophila suzukii

In Spanje heb ik 2 natuurlijke vijanden kunnen ontdekken: Links: een sluipwesp en rechts een parasitaire mijt Beide zijn nu ter determinatie aangeboden - later dit jaar meer over natuurlijke vijanden Er zijn inmiddels vele sluipwespen bekend die in staat zijn Drosophilidae te parasiteren © Hellingman Biocontrole

CONCLUSIES Drosophila suzukii Drosophila suzukii is op meerdere plekken in Nederland - via handel kan nog meer komen Beest verspreidt zich razend snel Indien aanwezig is het risico van tot 100% oogstverlies Er lopen allerlei projecten in Europa gericht op beheersing - resultaten van onderzoek zullen nog niet direct beschikbaar zijn De tijd hebben we niet - we moeten nu actie ondernemen en gericht handelen Proeven in Nederland en Spanje tonen aan dat we voor nu een combinatie val/lokstof hebben die het beste werkt en betaalbaar is Monitoren kan op verschillende intensiteit plaatsvinden: Globaal : 20-40 vallen per hectare (250 m2 – 500 m2) Intensief: 100 vallen per hectare (100 m2) Zeer intensief: 200 vallen per hectare (50 m2) Meer mag ook – zolang het niet geclaimd wordt als bestrijding!!! © Hellingman Biocontrole

16

KEUZE VAL EN LOKSTOF Drosophila suzukii

In alle tests zowel Nederland als in Spanje gaf deze val de beste resultaten


AANBEVELINGEN VOOR BEHEERSING Drosophila suzukii Hygiëne op het bedrijf is zeer belangrijk: Ruim zo veel mogelijk afgevallen fruit op Laat geen fruit aan de struiken/gewassen hangen Pluk alles weg - elk fruit dat achterblijft is een potentiële broedplaats voor de najaarsgeneratie Start de monitoring vroeg in het seizoen Kassen en tunnels eerder al in februari/maart – afhankelijk van de teelt Houd rekening met het feit dat Drosophila suzukii lang leeft en op lagere temperaturen vliegen Buiten adviseer ik de monitoring te starten aan het eind van de bloei, zodat er inzicht ontstaat in de migratie van de vliegen. Monitor niet alleen in het perceel zelf – maar ook in aanpalende tuinen en bossage Aan de hand van de monitoring bestrijding inzetten – al dan niet in overleg met uw teeltbegeleider/voorlichter - kijken naar de wettelijke mogelijkheden © Hellingman Biocontrole

17

AANBEVELINGEN VOOR BEHEERSING Drosophila suzukii

Onderzoek de mogelijkheid om landbouwfolie onder de struiken te leggen tijdens het plukken – of gebruik een zuiger om klein fruit te verwijderen. Instrueer medewerkers/plukkers om geen fruit achter te laten © Hellingman Biocontrole

AANBEVELINGEN VOOR BEHEERSING Drosophila suzukii Gebruik geen grote vang vallen voor de monitoring - hoe meer lokstof hoe groter het geurspoor – waardoor Drosophila suzukii juist aangetrokken wordt Het gaat hier om vast te stellen wat op het bedrijf aanwezig is en niet om plagen naar het perceel te lokken Start de monitoring vroeg in het seizoen Kassen en tunnels eerder al in februari/maart – afhankelijk van de teelt Houd rekening met het feit dat Drosophila suzukii lang leeft en op lagere temperaturen vliegen Buiten adviseer ik de monitoring starten aan het eind van de bloei, zodat er inzicht ontstaat in de migratie van de vliegen Monitor niet alleen in het perceel zelf – maar ook in aanpalende tuinen en bossage Aan de hand van de monitoring bestrijding inzetten – al dan niet in overleg met uw teeltbegeleider/voorlichter - kijken naar de wettelijke mogelijkheden © Hellingman Biocontrole

18

AANBEVELINGEN VOOR BEHEERSING Drosophila suzukii Wat te doen met gevangen vliegen? In de eerste periode goed laten determineren. Er zijn meerdere soorten die erop lijken. Een vrouwtje is niet met blote oog als Drosophila suzukii te herkennen – de mannetjes daarentegen wel De gevangen vliegen niet in de composthoop gooien: Vrouwtjes hebben hebben vaak bevruchte eitjes. Eitjes kunnen alsnog uitkomen Beter: gooi de inhoud in een bak met vetzuur/zeep of verbrand het direct! Monitoren op aanwezigheid van larven in het veld. Het is ondoenlijk om alle bessen/fruit een voor een na te lopen op deukjes en eitjes. Daarom: • Verzamel bessen/fruit uit 1 perceel per keer: • Doe deze in een plastic zak (klik en sluit). Fruit voorzichtig pletten • Verhouding ¼ kop suiker op 4 glazen water • Schud de gesloten zak met de inhoud en wacht 15 minuten • Fruit zal zinken in de zak en de larven zullen omhoog komen © Hellingman Biocontrole


Vrouwtje met ei – eitjes kunnen lang in water leven! © Hellingman Biocontrole

19

TOT SLOT In 2013 ga ik door met volgen van Drosophila suzukii en testen van andere lokstoffen. De keuze van de val die nu ingezet is blijft Daarnaast zal ik intensief op zoek gaan naar natuurlijke vijanden van Drosophila suzukii Dank voor de aandacht! Silvia Hellingman Biocontrole onderzoek en advies BV


20

AZIATISCHE FRUITVLIEG : Lijst met waardplanten is groot, enkele voorbeelden: Fruit: Bessen (zwartebes, blauwe bes), framboos, aardbei, braam, kersen,

Recommend Documents